Bài giảng môn Sinh thái môi trường - TS. Ngô An

Chia sẻ: Banhbeodethuong | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:84

Thêm vào BST

Báo xấu

35
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài giảng Sinh thái môi trường gồm các nội dung chính như: Suy thoái môi trường và diễn thế sinh thái; phú dưỡng hoá; sinh thái môi trường đất ước; sinh thái đô thị và đô thị sinh thái; sinh thái môi trường nông thôn; thách thức và hiểm hoạ sinh thái môi trường toàn cầu; một số ứng dụng về sinh thái môi trường.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng môn Sinh thái môi trường - TS. Ngô An

Sinh thaùi Moâi tröôøng CBGD: TS. Ngoâ An
Sinh thái môi trường học cơ bản (30 tiết) (Chung cho 3 chuyên ngành) • 1) Những nguyên lý cơ bản của STH, HST môi trường, Cân bằng sinh thái. • 2) Phương pháp luận và PP nghiên cứu của STMT. • 3) Dòng năng lượng, chuổi thức ăn trong HST. • 4) Sinh thái quần thể, quần xã. • 6) Chu trình sinh địa hoá. • 7) Các yếu tố MT vật lý ảnh hưởng đến HST • 8) Ảnh hưởng của bộc phát dân số đến STMT • 9) Cây xanh, rừng, Đa dạng sinh học và MTST • 10) Chỉ thị môi trường sinh thái
Sinh thái môi trường học ứng dụng (15 tiết) (Chuyên ngành Kỹ thuật MT và Quản lý TNTN) • 1) Suy thoái MT và diễn thế sinh thái. • 2) PHú dưỡng hoá • 3) Sinh thái môi trường đất ước. • 4) Sinh thái đô thị và đô thị sinh thái. • 5) Sinh thái môi trường nông thôn. • 6) Thách thức và hiểm hoạ sinh thái môi trường toàn cầu. • 7) Một số ứng dụng về sinh thái môi trường.
Nhoùm khaùi nieäm veà sinh thaùi, moâi tröôøng
•MT cuûa con ngöôøi Khoâng gian bao goàm toaøn boä caùc soáng cuûa con ngöôøi heä thoáng töï nhieân vaø vaø caùc loaøi Nôi chöùa caùc heä thoáng do con ñöïng caùc sinh vaät nguoàn taøi ngöôøi taïo ra, nhöõng nguyeân caùi höõu hình (taäp quaùn, nieàm tin..), trong ñoù con ngöôøi soáng vaø Moâi tröôøng lao ñoäng, hoï khai thaùc caùc taøi nguyeân Nôi chöùa ñöïng caùc thieân nhieân vaø nhaân pheá thaûi taïo nhaèm thoaõ maûn Nôi löu tröõ vaø cung caáp caùc do con ngöôøi taïo nhöõng nhu caàu cuûa nguoàn thoâng tin ra trong mình (UNESCO, 1981). cuoäc soáng Caùc chöùc naêng chuû yeáu cuûa MT
• - MT soáng cuûa con ngöôøi theo nghiaõ roäng laø taát caû caùc nhaân toá töï nhieân vaø xaõ hoäi caàn thieát cho söï soáng, saûn xuaát cuûa con ngöôøi nhö taøi nguyeân thieân nhieân, khoâng khí, ñaát , nöôùc, aùnh saùng, caûnh quan, quan heä xaõ hoäi.. • - MT soáng CCN theo nghiaõ heïp chæ bao goàm yeáu toá töï nhieân vaø nhaân toá xaõ hoäi tröïc tieáp lieân quan tôùi chaát löôïng cuoäc soáng con ngöôøi => laø taát caû nhöõng gì xung quanh chuùng ta, taïo ñieàu kieän ñeå chuùng ta soáng, hoaït ñoäng vaø phaùt trieån (MT töï nhieân + MT xaõ hoäi).
Leâ Huy Baù, 1997
eâ Huy Baù, 1997
Sinh thaùi moâi tröôøng • - Sinh thaùi moâi tröôøng laø moân hoïc thuoäc ngaønh moâi tröôøng hoïc. Noù nghieân cöùu moái quan heä töông taùc khoâng chæ giöõa caùc caù theå sinh vaät, maø coøn giöõa taäp theå, giöõa coäng ñoàng vôùi caùc ñieàu kieän moâi tröôøng töï nhieân bao quanh noù (Leâ Huy Baù, 2005). • - Sinh thaùi moâi tröôøng ngoaøi nhieäm vuï cuûa moâi tröôøng sinh thaùi hoïc coå ñieån coøn taäp trung vaøo moái quan heä giöõa con ngöôøi vaø moâi tröôøng soáng thoâng qua caùc hoaït ñoäng coâng , noâng nghieäp, khai thaùc taøi nguyeân, hoaït ñoäng vaên hoaù xaõ hoäi (du lòch, vui chôi giaûi trí…) • - Sinh thaùi hoïc moâi tröôøng laø gaïch noái giöõa sinh thaùi hoïc coå ñieån vaø moâi tröôøng hoïc.
Caùc phaân moân cuûa STMT: • Caên cöù vaøo möùc ñoä toå chöùc cuûa heä soáng: • - Sinh thaùi moâi tröôøng hoïc caù theå • - Sinh thaùi moâi tröôøng hoïc quaàn theå • - Sinh thaùi moâi tröôøng hoïc quaàn xaõ • - Heä Sinh thaùi moâi tröôøng • - Sinh quyeån hoïc
• Caên cöù vaøo muïc ñích nghieân cöùu: • - Sinh thaùi moâi tröôøng cô sôû : Nghieân cöùu caùc khiaù caïnh cuûa sinh thaùi moâi tröôøng vaø ñöa ra caùc lyù thuyeát veà moâi tröôøng hoïc. • - Sinh thaùi moâi tröôøng öùng duïng : ÖÙng duïng caùc kieán thöùc lyù thuyeát vaøo thöïc teá ñeå quaûn lyù, caûi taïo moâi tröôøng.
• Caên cöù vaøo tính chaát moâi tröôøng: • - Sinh thaùi moâi tröôøng ñaát • - Sinh thaùi moâi tröôøng nöôùc • - Sinh thaùi moâi tröôøng khoâng khí • Caên cöù vaøo tính chaát moâi tröôøng, nhöng theo ñaëc tröng khaùc: • - Sinh thaùi moâi tröôøng röøng • - Sinh thaùi moâi tröôøng bieån • - Sinh thaùi moâi tröôøng soâng • - Sinh thaùi moâi tröôøng ven bieån • - Sinh thaùi moâi tröôøng noâng thoân • - Sinh thaùi moâi tröôøng ñoâ thò
• Moãi loaïi moâi tröôøng, coù theå chia thaønh ñôn vò nhoû hôn: • Ví duï: Sinh thaùi moâi tröôøng röøng • - Sinh thaùi moâi tröôøng röøng möa nhieät ñôùi • - Sinh thaùi moâi tröôøng röøng ngaäp maën • - Sinh thaùi moâi tröôøng röøng traøm • - Sinh thaùi moâi tröôøng röøng ruïng laù • - Sinh thaùi moâi tröôøng röøng laù kim • Caên cöù vaøo tính chaát moâi tröôøng : • - Sinh thaùi moâi tröôøng töï nhieân • - Sinh thaùi moâi tröôøng nhaân taïo
Caùc loaïi heä sinh thaùi trong sinh quyeån • - HST töï nhieân: Röøng, ñoàng coû, ao hoà, bieån vaø ñaïi döông…. • - HST ñoâ thò: Caùc thaønh phoá lôùn vaø caùc khu coâng nghieäp. • - HST Noâng nghieäp: Laø moät vuøng hay 1 ÑV saûn xuaát noâng nghieäp. HST nhaân taïo do con ngöôøi taïo ra. Goàm caùc thaønh phaàn: • + Ñoàng ruoäng caây haøng naêm • + Vöôøn caây laâu naêm • + Ñoàng coû chaên nuoâi • + Ao caù • + Khu vöïc daân cö noâng thoân.
Khaùi nieäm veà sinh thaùi hoïc Sinh thaùi hoïc laø khoa hoïc veà quan heä cuûa sinh vaät hoaëc moät nhoùm sinh vaät vôùi moâi tröôøng xung quanh, hay laø khoa hoïc veà quan heä qua laïi giöõa sinh vaät vaø moâi tröôøng (Odum, 1971). Sinh thaùi hoïc (Ecology), theo Heckel E. (1896), hình thaønh töø chöûû Hy Laïp Oikos (nhaø ôû, nôi sinh soáng) + Logos (khoa hoïc, moân hoïc). Do ñoù, sinh thaùi hoïc (sinh moâi hoïc) laø khoa hoïc veà caùc cô theå soáng “trong nhaø” cuûa mình.
• - X.X. Chvartch, 1975 (Lieân Xoâ): Sinh thaùi hoïc laø khoa hoïc veà caáu truùc töï nhieân, khoa hoïc maø söï soáng bao phuû haønh tinh ñang hoaït ñoäng trong söï toaøn veïn cuûa mình. • - Sinh thaùi hoïc laø khoa hoïc veà caáu truùc vaø chöùc naêng cuûa thieân nhieân maø ñoái töôïng cuûa noù laø taát caû caùc moái quan heä hoå töông giöõa sinh vaät vaø moâi tröôøng (Leâ Huy Baù, 2005).
• Sinh thaùi hoïc laø khoa hoïc toång hôïp, nhöõng kieán thöùc cuûa noù bao goàm kieán thöùc caùc khoa hoïc khaùc: Ñoäng vaät hoïc, thöïc vaät hoïc Sinh lyù hoïc, sinh hoaù hoïc Di truyeàn hoïc, tieán hoaù hoïc Troàng troït, chaên nuoâi, troàng chaêm soùc röøng...,  Toaùn hoïc, hoùa hoïc, vaät lyù hoïc Ñòa lyù, xaõ hoäi hoïc, kinh teá hoïc, phaùp quyeàn... Sinh thaùi teá baøo, di truyeàn sinh thaùi, sinh thaùi noâng nghieäp,
• 1) Toùm laïi, Sinh thaùi hoïc laø 1 khoa hoïc cô baûn trong sinh vaät hoïc, nghieân cöùu: • - Caùc moái quan heä sinh vaät vôùi sinh vaät; • - vaø sinh vaät vôùi moâi tröôøng; • - ôû moïi möùc toå chöùc, töø caù theå , quaàn theå, ñeán quaàn xaõ sinh vaät vaø heä sinh thaùi. • 2) Sinh thaùi hoïc laø moân hoïc nghieân cöùu veà taát caû caùc quan heä giöõa sinh vaät vaø MT vaø nhöõng ñieàu kieän caàn thieát cho söï toàn taïi cuûa chuùng.
• 3) Sinh thaùi vaø Moâi tröôøng giuùp toái öu hoaù vieäc söû duïng caùc nguoàn taøi nguyeân thieân nhieân, laõnh thoå, giuùp quy hoaïch toång theå phaùt trieån laâu beàn. • 4) Giuùp döï ñoaùn nhöõng bieán ñoåi cuûa moâi tröôøng trong töông lai. • 5) Giuùp nhìn nhaän laïi nhöõng khaû naêng thöïc söï cuûa con ngöôøi trong xaây döïng caùc heä nhaân taïo, thaáy roõ ñöôïc nhöõng taùc ñoäng baát lôïi cuûa con ngöôøi ñeán moâi tröôøng.... • 6) Ñeà xuaát caùc bieän phaùp caõi thieän moâi tröôøng soáng noùi chung vaø traùi ñaát cuûa chuùng ta.
Nhieäm vuï Sinh thaùi MT hoïc • - Xem xeùt taát caû caùc moái quan heä giöõa con ngöôøi vaø moâi tröôøng soáng bao goàm caùc lónh vöïc sinh hoaït, khai thaùc söû duïng nguoàn taøi nguyeân thieân nhieân, saûn xuaát saûn phaåm cho xaõ hoäi... • - Theo doõi caùc bieán ñoåi vaät lyù, hoaù hoïc, sinh hoïc cuûa moâi tröôøng, • - Xem xeùt, tìm caùch ngaên ngöøa nhöõng aûnh höôûng xaáu do söï bieán ñoåi moâi tröôøng leân söùc khoeû laâu daøu vaø phöông tieän soáng cuûa con ngöôøi, giaûm thieåu taùc haïi do con ngöôøi gaây ra cho moâi tröôøng. • - Döïng laïi nhöõng ñaëc ñieåm cuûa moâi tröôøng trong quaù khöù, trong lòch söû hình thaønh vaø phaùt trieån cuûa traùi ñaát.. • - Giaûi quyeát nhöõng maâu thaãn giöõa con ngöôøi vaø moâi tröôøng