Bài giảng Ngữ văn 10: Phú sông Bạch Đằng (Bạch Đằng giang phú) - Trương Hán Siêu trình bày tiểu sử của Trương Hán Siêu, địa danh lịch sử sông Bạch Đằng, tìm hiểu hoàn cảnh ra đời, nội dung của tác phẩm Phú sông Bạch Đằng.
AMBIENT/
Chủ đề:
Nội dung Text: Bài giảng Ngữ văn 10: Phú sông Bạch Đằng (Bạch Đằng giang phú) - Trương Hán Siêu
- Tiết 56,57:Phú sông
Bạch Đằng
(Bạch Đằng giang phú)
Trương Hán Siêu
- I.TIỂU DẪN
1. Tác giả : Trương
Hán Siêu (?1354)
THS quê Ninh Bình
THS là người có học
vấn uyên thâm , từng
tham gia các cuộc
chiến đấu của quân
dân thời Trần chống
quân Nguyên Mông,
được các vua Trần tin
cậy và nhân dân kính
trọng.
- 2. Địa danh lịch sử sông Bạch Đằng
Là một nhánh sông đổ ra biển thuộc Quảng Ninh,
gần Thuỷ Nguyên (Hải Phòng)
Gắn với các chiến công chống quân Nam Hán (Ngô
Quyền 938), đại thắng quân Nguyên Mông (Trần
Quốc Tuấn 1288).
Sông Bạch Đằng danh thắng lịch sử và là nguồn đề
tài văn học.
- DÊu tÝch cña nh÷ng cuéc thuû chiÕn trªn s«ng b¹ch ®»ng
- 3. Tác phẩm
Thể loại : phú cổ thể
+ Gồm 4 phần ( mở, giải thích,
bình luận, kết )
+ Hình thức đối: chủ khách đối
đáp
+ Cuối kết lại bằng bài thơ
Hoàn cảnh ra đời : khi vương triều
nhà Trần đang có biểu hiện suy thoái,
cần phải nhìn lại quá khứ anh hùng
- II. ĐỌCHIỂU VĂN BẢN
1.Đọc, chú thích
Đọc
Chú thích
Bố cục : 4 phần
+ Đoạn 1 : đến ( “ khách có kẻ…còn lưu”)
tâm trạng tác giả khi du ngoạn trên dòng
sông Bạch Đằng
+ Đoạn 2, 3 :
Tình cảm, nỗi lòng của bô lão địa
phương
Lời ca của khách về sông Bạch Đằng.
+ Đoạn 4 ( còn lại): tác giả khẳng định , đề
- 2. Đọc hiểu chi tiết
a . Tâm trạng nhân vật “ khách”
* Vui sướng, tự hào
Tư thế du ngoạn thoải mái , đến
nhiều nơi có cảnh đẹp:
+ Có vốn hiểu biết phong phú.
Điểm dừng lại, lắng lại cảm xúc:
Bạch Đằng
+ Liệt kê địa danh cụ thể
+ Xúc động trước di tích lịch sử
* Buồn nuối tiếc
Cảnh còn đó mà vắng vẻ
Các giá trị đang dần lãng quên
- b. Tình cảm, nỗi lòng của các bô lão địa
phương
Thái độ đối với khách: trân trọng, niềm nở,
hiếu khách,...
Tự hào kể lại cuộc chiến quyết liệt trên sông
BĐ.
+ Liệt kê chiến công, miêu tả sống động diễn
biến cuộc chiến :
*Bãi đất xưa Ngô chúa phá Hoằng Thao
*Buổi trùng Hưng Nhị Thánh diệt Ô Mã...
+ Cuộc chiến quyết liệt, thế giằng co, bằng
đối lập giữa ta và địch
- “Đây là nơi chiến địa buổi Trùng Hưng nhị thánh bắt Ô Mã
Cũng là bãi đất xưa, thuở trước Ngô chúa phá Hoằng Thao”
- Ta Địch Kết quả
Chiến lũy bắc
Ta thuyền Địch: Thế nam quyết liệt,
muôn đội, tinh cường, chước ta địch ở vào
kỳ phấp phới, đối, dã tâm , thế giằng co.
hùng hổ sáu hung hăng, Ta : đại thắng
quân giáo huênh hoang, Địch:Thất bại
gươm sáng kiêu ngạo … thảm hại “ hung
chói đồ hết lối, nhục
quân thù khôn
rửa”
- Thuyền bè muôn đội, tinh kì phấp phới
Hùng hổ sáu quân,giáo gươm sáng chói “
- + Nguyên nhân chiến thắng
Trời cũng chiều người ( thiên thời)
Thế đất hiểm…. ( địa lợi )
Đức cao… ( nhân hoà )
Đó là cảm hứng nhân văn và có giá trị có
tầm triết lí sâu sắc.
+ Tự hào cất thành lời ca đậm chất triết lí
nhân văn
Nghệ thuật
+ Kể theo trình tự diễn biến của sự
kiện.
+ Đối lập ( ta địch )
+ Thái độ giọng điệu đầy nhiệt huyết,
tự hào
+ Lời kể ngắn gọn, cô đọng, súc tích ,…
- c.Lời ca bình luận của “khách”
Ca ngợi sự anh minh của “ hai vị thánh
quân” , đồng thời ca ngợi chiến tích của
quân dân ta trên sông Bạch Đằng.
Ca ngợi đất nước, ca ngợi nhân dân anh
hùng.
Hai câu cuối vừa biện luận vừa khẳng
định chân lí: trong mối quan hệ giữa địa
linh và nhân kiệt là yếu tố quyết định . Ta
thắng giặc không chỉ là “ đất hiểm” mà
quan trọng hơn là bởi nhân tài có “ đức
cao”
- .
-Bạch Đằng là một địa danh lịch sử, đi vào thơ văn với chói lọi chiến
công, một dòng sông
“Kình ngạc băm vằm non mấy khúc
Giáo chìm gươm gãy bãi bao tầng”
(Bạch Đằng hải khẩuNguyễn Trãi),
Một dòng sông :
“Ánh nước chiều hôm màu đỏ khé/
Tưởng rằng máu giặc vẫn chưa khô”
(Bạch Đằng giangTrần Minh Tông),
Một dòng sông :
“Mồ thù như núi, cỏ cây tươi
Sóng biển gầm vang, đá ngất trời”
(Nguyễn Sưởng)
Bạch Đằng một cõi chiến tràng
Xương bay trống đất máu hồng đỏ sông
( Đại Nam quốc sử diễn ca )
- II.GHI NHỚ sgk/7
IV. TỔNG KẾT
1. Nghệ thuật
Sử dụng thể phú tự do, không bị gò bó vào
niêm luật, kết hợp giữa tự sự và trữ tình, có khả
năng bộc lộ cảm xúc phong phú, đa dạng
Kết cấu chặt chẽ, đối, thủ pháp liên ngâm,
lối diễn đạt khoa trương,...
2. Nội dung
Bài phú thể hiện niềm tự hào , niềm tin vào
con người và vận mệnh quốc gia, dân tộc
- VI. TRẮC NGHIỆM CỦNG CỐ
Câu 1: Văn bản “ Phú sông Bạch Đằng” được Trương Hán Siêu sáng tác khi nào ?
A. Khi nhà Trần bắt đầu có dấu hiệu suy thoái
B. Khi nhà Trần đang cường thịnh’
C. Khi nhà Trần vừa đạnh thắng quân NguyênMông
D. Khi nhà Trần vừa củng cố lại chính quyền
Đáp án : A
Câu 2: Văn bản “ Phú.. Đằng” có mấy nhân vật ?
A.Hai C. Bốn
B.Năm D. Ba
Đáp án: A
Câu 3: Tâm trạng nhân vật “ khách” trong bài “ Phú sông Bạch Đằng” là
A.Say mê vẻ đẹp thiên nhiên
B. Ngậm ngùi, nuối tiếc
C.Tự hào, sảng khoái
D.Vừa vui, tự hào vừa buồn đau
Đáp án : B
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
