Chương 4 Chi phí - doanh thu - lợi nhuận thuộc bài giảng quản trị tài chính, trong chương này người học lần lượt đi vào tìm hiểu các nội dung trình bày sau: Chi phí kinh doanh của doanh nghiệp, doanh thu của doanh nghiệp, lợi nhuận và phân phối lợi nhuận trong doanh nghiệp.
AMBIENT/
Chủ đề:
Nội dung Text: Bài giảng Quản trị tài chính: Chương 4 - ĐH Kinh tế
- CHÖÔNG 4
CHI PHÍ – DOANH THU – LÔÏI NHUAÄN
- • I. CHI PHÍ KINH DOANH CUÛA DOANH NGHIEÄP
• 1. KHAÙI NIEÄM CHI PHÍ KINH DOANH CUÛA DOANH NGHIEÄP
• Chi phí saûn xuaát kinh doanh cuûa moät doanh nghieäp laø toaøn boä chi phí saûn xuaát,
chi phí tieâu thuï saûn phaåm vaø caùc khoaûn tieàn thueá giaùn thu maø doanh nghieäp phaûi
boû ra ñeå thöïc hieän hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh trong 1 thôøi kyø nhaát ñònh .
• 2. NOÄI DUNG CHI PHÍ KINH DOANH CUÛA DOANH NGHIEÄP
• a/ Chi phí kinh doanh cuûa doanh nghieäp bao goàm :
• - Chi phí nguyeân lieäu, vaät lieäu :bao goàm giaù trò cuûa toaøn boä nguyeân lieäu, vaäl lieäu
maø doanh nghieäp söû duïng vaøo hoaït ñoäng kinh doanh
• - Chi phí nhieân lieâu, ñoäng löïc laø giaù trò cuûa toaøn boä nhieân lieäu, ñoäng löïc söû duïng
vaøo hoaït ñoäng kinh doanh
• - Tieàn löông : bao goàm toaøn boä tieàn löông, tieàn coâng vaø caùc chi phí coù tính chaát
tieàn löông maø doanh nghieäp phaûi traû
• - Caùc khoaûn trích noäp theo quy ñònh nhö : BHXH, BHYT, kinh phí coâng ñoaøn
• - Khaáu hao TSCÑ laø soá tieàn khaáu hao TSCÑ trích theo quy ñònh ñoái vôùi toaøn boä
TSCÑ cuûa doanh nghieäp
• - Chi phí dòch vuï mua ngoaøi laø caùc chi phí traû cho caùc toå chöùc, caù nhaân ngoaøi
doanh nghieäp nhö phí vaän chuyeån haøng hoùa, vaät tö, chi phí traû tieàn ñieän tieàn
nöôùc, ñieän thoaïi, chi phí veà söûa chöõa TSCÑ, traû cho dòch vuï tö vaán, kieåm toaùn,
quaûng caùo, baûo hieåm taøi saûn, ñaïi lyù, moäi giôùi, uûy thaùc xuaát nhaäp khaåu. Ngoaøi ra,
coøn coù thueá moân baøi, thueá söû duïng ñaát, phí tieáp taân, khaùnh tieát, giao dòch, phí
hieäp hoäi ngaønh ngheà …
- • Doanh nghieäp coøn ñöôïc tính vaøo chi phí hoaït ñoäng kinh doanh caùc chi phí sau
ñaây :
• - Caùc khoaûn döï phoøng giaûm giaù nhö giaûm giaù haøng toàn kho, döï phoøng giaûm giaù
caùc khoaûn phaûi thu khoù ñoøi
• - Caùc khoaûn trôï caáp thoâi vieäc cho ngöôøi lao ñoäng theo quy ñònh cuûa chính phuû
• b/ Caùc chi phí hoaït ñoäng khaùc cuûa doanh nghieäp : bao goàm
• Caùc khoaûn chi cho vieäc mua vaø baùn caùc loaïi traùi phieáu, tín phieáu, coå phieáu, chi
phí cho thueâ taøi saûn,chi phí cho hoaït ñoäng lieân doanh lieân keát, goùp voán coå phaàn,
chi phí cho vieäc thu hoài caùc khoaûn nôï vaø caùc khoaûn chi phí khaùc
• 3. Phaân loaïi chi phí cuûa doanh nghieäp
• a/ Phaân loaïi chi phí theo noäi dung kinh teá :
• - Chi phí vaät tö mua ngoaøi
• - Chi phí tieàn löông vaø caùc khoaûn coù tính chaát löông
• - Chi phí khaáu hao TSCÑ
• - Chi phí dòch vuï mua ngoaøi
• - Chi phí baèng tieàn khaùc
• b/ Phaân loaïi chi phí theo moái quan heä giöõa chi phí vôùi quy moâ SXKD
• - Chi phí coá ñònh (ñònh phí) : laø chi phí khoâng thay ñoåi theo söï thay ñoåi quy moâ
SXKD cuûa doanh nghieäp. Thuoäc loaïi chi phí naøy coù : chi phí khaáu hao TSCÑ, chi
phí tieàn löông quaûn lyù, laõi tieàn vay phaûi traû (daøi haïn), chi phí thueâ ñaát, thueâ nhaø
…
- • - Chi phí bieán ñoåi (bieán phí) laø nhöõng chi phí thay ñoåi tröïc tieáp theo söï thay ñoåi
cuûa quy moâ saûn xuaát. Thuoäc loaïi chi phí naøy coù : nguyeân vaät lieäu, nhieân lieäu,
tieàn löông cuûa coâng nhaân tröïc tieáp saûn xuaát
• 4. Giaù thaønh saûn phaåm cuûa doanh nghieäp
• a/ Khaùi nieäm:
• Giaù thaønh saûn phaåm laø bieåu hieän baèng tieàn cuûa toaøn boä chi phí cuûa doanh nghieäp
ñeå hoaøn thaønh vieäc saûn xuaát vaø tieâu thuï moät loaïi saûn phaåm nhaát ñònh
• b/ Noäi dung cuûa giaù thaønh saûn phaåm vaø dòch vuï :
• - Giaù thaønh saûn xuaát cuûa saûn phaåm vaø dòch vuï goàm :
• + Chi phí vaät tö tröïc tieáp : nguyeân lieäu, nhieân lieäu söû duïng tröïc tieáp taïo
ra saûn phaåm dòch vuï
• + Chi phí nhaân coâng tröïc tieáp : chi phí tieàn löông, tieàn coâng cuûa coâng
nhaân tröïc tieáp taïo ra saûn phaåm, dòch vuï vaø caùc khoaûn phaûi noäp theo quy
ñònh nhö BHXH, kinh phí coâng ñoaøn, BHYT
• + Chi phí saûn xuaát chung laø caùc chi phí phaùt sinh ôû phaïm vi phaân xöôûng
tröïc tieáp taïo ra saûn phaåm haøng hoùa, dòch vuï
– Giaù thaønh toaøn boä cuûa saûn phaåm, dòch vuï tieâu thuï : bao goàm
• + Giaù thaønh saûn xuaát cuûa saûn phaåm, dòch vuï tieâu thuï
• + Chi phí baùn haøng laø toaøn boä chi phí lieân quan ñeán vieäc tieâu thuï saûn
phaåm dòch vuï
• + Chi phí quaûn lyù doanh nghieäp : bao goàm caùc chi phí cho boä maùy quaûn
lyù vaø ñieàu haønh doanh nghieäp.
- • 5/ Caùc bieän phaùp ñeå tieát kieäm chi phí, haï thaáp giaù thaønh saûn phaåm:
• - Thöôøng xuyeân ñoåi môùi kyõ thuaät, coâng ngheä, öùng duïng kòp thôøi caùc thaønh töïu
tieán boä khoa hoïc. Tuy nhieân, vieäc ñaàu tö ñoåi môùi kyõ thuaät coâng ngheä ñoøi hoûi voán
ñaàu tö lôùn, vì vaäy, doanh nghieäp phaûi coù caùc bieän phaùp cuï theå ñeå huy ñoäng, khai
thaùc caùc nguoàn voán ñaàu tö cho doanh nghieäp
• - Khoâng ngöøng hoaøn thieän, naâng cao trình ñoä toå chöùc saûn xuaát, toå chöùc lao ñoäng
ñeå naâng cao naêng suaát lao ñoäng haïn cheá toái ña caùc thieät haïi, toån thaát trong quaù
trình saûn xuaát, töø ñoù coù theå tieát kieäm chi phí, haï giaù thaønh.
• - Taêng cöôøng hoaït ñoäng kieåm tra, giaùm saùt taøi chính ñoái vôùi vieäc söû duïng chi phí
vaø giaù thaønh saûn phaåm cuûa doanh nghieäp
• II. DOANH THU CUÛA DOANH NGHIEÄP
• 1. KHAÙI NIEÄM VAØ ÑIEÀU KIEÄN GHI NHAÄN DOANH THU
• a/ Khaùi nieäm :
• Doanh thu laø toång giaù trò caùc lôïi ích kinh teá maø doanh nghieäp thu ñöôïc trong kyø
phaùt sinh töø caùc hoaït ñoäng SXKD thoâng thöôøng cuûa doanh nghieäp, goùp phaàn laøm
taêng voán chuû sôû höõu
• b/ Ñieàu kieän vaø thôøi ñieåm xaùc ñònh doanh thu :
• * Ñieàu kieän :
• - Doanh thu phaùt sinh trong kyø ñöôïc khaùch haøng chaáp nhaän thanh toaùn coù hoaù
ñôn, chöùng töø hôïp leä theo quy ñònh hieän haønh.
- • - Doanh thu phaûi haïch toaùn baèng ñoàng Vieät nam, tröôøng hôïp thu baèng ngoaïi teä
phaûi quy ñoåi theo tyû giaù cuûa ngaân haøng nôi doanh nghieäp môû taøi khoaûn giao
dòch.
• * Thôøi ñieåm xaùc ñònh doanh thu :
• - Laø thôøi ñieåm doanh nghieäp ñaõ chuyeån giao quyeàn sôû höõu haøng hoaù, saûn phaåm;
hoaøn thaønh vieäc cung caáp dòch vuï cho ngöôøi mua; hoaøn thaønh hôïp ñoàng hoaëc
xuaát hoaù ñôn baùn haøng.
• - Ñoái vôùi haøng hoùa saûn phaåm baùn thoâng qua ñaïi lyù, doanh thu ñöôïc xaùc ñònh khi
haøng hoùa göûi ñaïi lyù ñaõ ñöôïc baùn.
• - Ñoái vôùi caùc hoaït ñoäng taøi chính thì thôøi ñieåm xaùc ñònh doanh thu theo quy ñònh
sau :
• + Laõi cho vay, laõi tieàn göûi, laõi ñaàu tö traùi phieáu, tín phieáu, laõi baùn haøng
traû chaäm, traû goùp, tieàn baûn quyeàn … xaùc ñònh theo thôøi gian cuûa hôïp
ñoàng cho vay, cho thueâ, hoaëc kyø haïn nhaän laõi.
• + Coå töùc, lôïi nhuaän ñöôïc chia xaùc ñònh khi coù nghò quyeát hoaëc quyeát
ñònh chia
• + Laõi chuyeån nhöôïng voán, laõi baùn ngoaïi teä, cheânh leäch tyû giaù phaùt sinh
trong kyø cuûa hoaït ñoäng kinh doanh
2. CAÙC LOAÏI DOANH THU :
Doanh thu cuûa doanh nghieäp bao goàm : doanh thu töø hoaït ñoäng kinh doanh vaøthu
nhaäp khaùc.
- • a/ Doanh thu töø hoaït ñoäng kinh doanh goàm doanh thu töø hoaït ñoäng kinh doanh
thoâng thöôøng vaø doanh thu töø hoaït ñoäng taøi chính.
• - Doanh thu töø hoaït ñoäng kinh doanh thoâng thöôøng laø toaøn boä soá tieàn phaûi thu
phaùt sinh trong kyø töø vieäc baùn saûn phaåm haøng hoùa, cung caáp dòch vuï cuûa doanh
nghieäp
• - Doanh thu töø hoaït ñoäng taøi chính : bao goàm caùc khoaûn thu phaùt sinh töø tieàn laõi
cuûa vieäc cho vay voán, laõi tieàn göûi, laõi baùn haøng traû chaäm, traû goùp, laõi cho thueâ
taøi chính; cheânh leäch laõi do baùn ngoaïi teä, cheänh leäch tyû giaù ngoaïi teä
• b/ Thu nhaäp khaùc : goàm caùc khoaûn thu töø vieäc thanh lyù, nhöôïng baùn TSCÑ, thu
tieàn baûo hieåm ñöôïc boài thöôøng, caùc khoaûn nôï phaûi traû nay maát chuû ñöôïc ghi taêng
thu nhaäp, thu tieàn phaït khaùch haøng do vi phaïm hôp ñoàng…
• III . LÔÏI NHUAÄN VAØ PHAÂN PHOÁI LÔÏI NHUAÄN TRONG DOANH
NGHIEÄP.
• 1/ Lôïi nhuaän vaø tyû suaát lôïi nhuaän:
• a) Lôïi nhuaän:
• Lôïi nhuaän thöïc hieän trong naêm cuûa doanh nghieäp laø toång cuûa lôïi nhuaän hoaït
ñoäng kinh doanh vaø lôïi nhuaän hoaït ñoäng khaùc.
• * Lôïi nhuaän hoaït ñoäng kinh doanh bao goàm:
• - Cheânh leäch giöõa doanh thu töø vieäc baùn saûn phaåm haøng hoaù, cung caáp dòch vuï
- • vôùi toång giaù thaønh toaøn boä saûn phaåm, haøng hoaù tieâu thuï hoaëc cho phí dòch vuï
tieâu thuï trong kyø.
• -Cheânh leäch giöõa doanh thu töø hoat ñoäng taøi chính vôùi chi phí hoaït ñoäng taøi
chính phaùt sinh trong kyø.
• * Lôïi nhuaän hoaït ñoäng khaùc: Laø cheânh leäch giöõa thu nhaäp töø hoaït ñoäng khaùc vôùi
chi phí hoaït ñoäng khaùc phaùt sinh trong kyø.
• b) Tyû suaát lôïi nhuaän:
• - Tyû suaát lôïi nhuaän voán (doanh lôïi voán) : laø quan heä tyû leä giöõa soá lôïi nhuaän ñaït
ñöôïc vôùi soá voán söû duïng bình quaân trong kyø ( goàm coù VCÑ vaøVLÑ hoaëc voán chuû
sôû höõu ). p
• Coâng thöùc tính: TSV = x 100
Vbq
Trong ñoù: - Tsv : laø tyû suaát lôïi nhuaän voán
- P : laø lôïi nhuaän trong kyø
- Vbq: laø toång soá voán saûn xuaát ñöôïc söû duïng bình quaân trong kyø
- Tyû suaát lôïi nhuaän giaù thaønh: laø quan heä tyû leä giöõa lôïi nhuaän tieâu thuï so vôùi
giaù thaønh toaøn boä cuûa saûn phaåmhaøng hoaù tieâu thuï.
P
Coâng thöùc tính: TSg = x 100
Zt
- • Trong ñoù: - Tsg : laø tyû suaát lôïi nhuaän giaù thaønh.
- P : laø lôïi nhuaän tieâu thuï trong kyø.
- Zt : laø giaù thaønh toaøn boä haøng hoaù tieâu thuï trong kyø.
2/ Lôïi nhuaän vaø söû duïng lôïi nhuaän cho hoaït ñoäng kinh doanh:
a) Yeâu caàu vaø noäi dung phaân phoái lôïi nhuaän doanh nghieäp:
- Doanh nghieäp caàn phaûi giaûi quyeát haøi hoaø veà lôïi nhuaän giuõa Nhaø nöôùc, doanh
nghieäp vaø coâng nhaân vieân.
- Doanh nghieäp caàn phaûi coù phaàn lôïi nhuaän ñeå laïi thích ñaùng ñeå giaûi quyeát caùc
nhu caàu saûn xuaát kinh doanh cuûa mình, ñoàng thôøi chuù troïng ñaûm baûo lôïi ích cuûa
caùc thaønh vieân trong ñôn vò mình.
b) Phaân phoái lôïi nhuaän ôû doanh nghieäp:
Lôïi nhuaän thöïc hieän cuûa doanh nghieäp sau khi buø ñaép loã cuûa naêm tröôùc theo quy
ñònh cuûa luaät thueá thu nhaäp doanh nghieäp vaø noäp thueá thu nhaäp doanh nghieäp
ñöôïc phaân phoái nhö sau:
1) Chia laõi cho caùc thaønh vieân goùp voán lieân keát theo quy ñònh cuûa hôïp ñoàng (neáu
coù).
2) Buø ñaép khoaûn loã cuûa naêm tröôùc ñaõ heát thôøi haïn ñöôïc tröø vaøo lôïi nhuaän tröôùc
thueá.
3) Trích 10% vaøo quyõ döï phoøng taøi chính; khi soá dö quyõ baèng 25% voán ñieàu leä
thì khoâng trích nöõa.
- • * Phaàn lôïi nhuaän ñöôïc chia theo voán Nhaø nöôùc ñaàu tö ñöôïc duøng ñeå taùi ñaàu tö
boå sung voán nhaø nöôùc . Tröôøng hôïp khoâng caàn thieát boå sung voán nhaø nöôùc taïi
doanh nghieäp nhaø nöôùc , ñaïi dieän chuû sôû höõu quyeát ñònh ñieàu ñoäng veà quyõ taäp
trung ñeå ñaàu tö vaøo doanh nghieäp khaùc.
• * Lôïi nhuaän ñöôïc chia theo voán töï huy ñoäng ñöôïc phaân phoái nhö sau:
• 1) Trích toái thieåu 30% vaøo quyõ ñaàu tö phaùt trieån cuûa doanh nghieäp
• 2) Trích toái ña 5% laäp quyõ thöôûng Ban quaûn lyù ñieàu haønh doanh nghieäp.Möùc
trích 1 naêmkhoâng vöôït quaù 500 trieäu ñoàng (ñoái vôùi doanh nghieäp coù Hoäi ñoàng
quaûn trò), 200 trieäu ñoàng (ñoái vôùi doanh nghieäp khoâng coù Hoäi ñoàng quaûn trò)
• 3) Soá lôïi nhuaän coøn laïi ñöôïc phaân phoái vaøo quyõ phuùc lôïi, khen thöôûng cuûa doanh
nghieäp.
• - Ñoái vôùi nhöõng doanh nghieäp nhaø nöôùc hoaït ñoäng trong laõnh vöïc ñoäc quyeàn
ñöôïc trích toái ña khoâng quaù3 thaùng löông thöïc hieän cho 2 quyõ phuùc lôïi vaø khen
thöôûng. Soá lôïi nhuaän coøn laïi ñöôïc boà sung vaøo quyõ ñaàu tö phaùt trieån cuûa doanh
nghieäp.
• - Ñoái vôùi doanh nghieäp ñaàu tö thaønh môùi trong 2 naêm lieàn keà töø khi coù laõi neáu
phaân phoái lôïi nhuaän nhö treân maø 2 quyõ phuùc lôïi vaø khen thöôûng khoâng ñaït 2
thaùng löông thöïc teá thì doanh nghieäp ñöôïc giaûm phaàn trích quyõ ñaàu tö phaùt trieån
ñeå ñaûm baûo ñuû 2 thaùng löông cho 2 quyõ naøy.
- • c) Muïc ñích söû duïng caùc quyõ:
• * Quyõ döï phoøng taøi chính:
• - Buø ñaép nhuõng toån thaát,thieät haïi veà taøi saûn, coâng nôï khoâng ñoøi ñöôïc xaûy ra
trong quaù trình kinh doanh.
• - Buø ñaép nhuõng khoaûn loã cuûa doanh nghieäp theo quyeát ñònh cuûa Hoäi ñoàng quaûn
trò, hoaëc ñaïi dieän chuû sôû höõu.
• * Quyõ ñaàu tö phaùt trieån: Duøng ñeå boå sung voán ñieàu leä cho doanh nghieäp.
• * Quyõ khen thöôûng: duøng ñeå khen thöôûng cho CBCNV.
• * quyõ phuùc lôïi:
• - Ñaàu tö xaây döïng hoaëc söûa chöõa caùc coâng trình phuùc lôïi cuûa doanh nghieäp.
• - Trôï caáp ñoät xuaát khoù khaên cho ngöôøi lao ñoäng.
• - Chi cho caùc hoaït ñoäng phuùc lôïi cuûa doanh nghieäp.
• Vieäc söû duïng quyõ phuùc lôïi do Hoäi ñoàng quaûn trò hoaëc giaùm ñoác quyeát ñònh sau
khi tham khaûo yù kieán cuûa coâng ñoaøn.
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
