Bài giảng Tài chính Quốc tế: Chương 4 - Nguyễn Thị Hồng Vinh

Chia sẻ: Hồ Quang Anh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:21

Thêm vào BST

Báo xấu

84
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Chương 4 Hệ thống tiền tệ quốc tế và chế độ tỷ giá thuộc bài giảng tài chính quốc tế. Mục tiêu chương học này nhằm tìm hiểu khái niệm hệ thống tiền tệ quốc tế, tìm hiểu các chế độ tỷ giá, khảo sát lịch sử phát triển hệ thống tiền tệ quốc tế.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Tài chính Quốc tế: Chương 4 - Nguyễn Thị Hồng Vinh

Chương 4 H TH NG TI N T QU C T VÀ CH ð T GIÁ – (THE INTERNATIONAL MONETARY SYSTEM) M c tiêu Tìm hi u khái ni m H th ng Ti n t qu c t Tìm hi u các ch ñ t giá Kh o sát l ch s phát tri n H th ng ti n t qu c t N i dung 1. Khái ni m cơ b n v HTTTQT 2. Các ch ñ t giá 3. Quá trình phát tri n c a HTTTQT 1
1. H Th ng Ti n T Qu c T 1.1 Khái ni m v HTTQT 1.2 Vai trò c a HTTQT 1.3 Hai b ph n c u thành HTTQT 1.4 Tiêu chí phân lo i HTTQT 1.1 Khái ni m HTTTQT HTTTQT là m t h th ng các quy t c, các quy ñ nh, các t ch c qu c t ñi u ch nh các quan h tài chính gi a các qu c gia 1.1 Khái ni m HTTTQT HTTTQT cho bi t: - T giá gi a các ñ ng ti n ñư c xác ñ nh như th nào; - D tr qu c t g m nh ng gì; - S m t cân ñ i cán cân thanh toán c a m t qu c gia ñư c ñi u ch nh như th nào 2
1.2 Vai trò c a HTTTQT HTTTQT ñóng vai trò quan tr ng vì: - Tính ch t c a HTTTQT nh hư ng ñ n thương m i và ñ u tư qu c t ; - Tính ch t c a HTTTQT nh hư ng ñ n s phân b các ngu n tài nguyên trên th gi i; - HTTQT ch rõ vai trò c a chính ph và các ñ nh ch tài chính qu c t trong vi c xác ñ nh t giá khi mà chúng không ñư c phép v n ñ ng theo các th l c th trư ng. 1.3 Hai b ph n c u thành HTTTQT Hai b ph n c u thành c a HTTTQT: - Khu v c công: các th a thu n gi a các Chính ph và ch c năng c a các ñ nh ch tài chính qu c t công - Khu v c tư: ngành công nghi p ngân hàng và tài chính 1.4 Tiêu chí phân lo i HTTTQT Hai tiêu chí phân lo i c a HTTTQT: - M c ñ linh ho t c a t giá: h th ng t giá c ñ nh, h th ng t giá th n i, h th ng t giá th n i có ñi u ti t… - ð c ñi m c a d tr ngo i h i qu c t : B n v hàng hóa (pure commodity standards) B n v ngo i t (pure fiat standards) B n v k t h p (mixed standards) 3
2. Phân lo i ch ñ t giá theo m c ñ linh ho t c a t giá 2. Phân lo i ch ñ t giá theo m c ñ linh ho t c a t giá Ch ñ t giá c ñ nh Ch ñ t giá th n i/linh ho t Ch ñ t giá th n i có qu n lý Ch ñ t giá c ñ nh nhưng có ñi u ch nh Ch ñ t giá c ñ nh, tuy nhiên ñư c linh ho t trong ph m vi m t biên ñ Ch ñ t giá bò trư n Ch ñ hai lo i t giá 2.1 Ch ñ t giá c ñ nh (Fixed Exchange Rate regime/ Arrangement) NHTW n ñ nh m c t giá ngang giá NHTW ch u trách nhi m duy trì t giá c ñ nh ð duy trì t giá c ñ nh, NHTW can thi p tr c ti p b ng cách thay ñ i d tr ngo i h i NHTW cũng có th can thi p b ng các bi n pháp khác 4
2.1 Ch ñ t giá c ñ nh Trư ng h p c u vư t cung: - NHTW can thi p th nào? - NHTW bán ngo i t t d tr ngo i h i (làm gi m d tr ngo i h i) m t lư ng b ng c u vư t cung 2.1 Ch ñ t giá c ñ nh Trư ng h p c u vư t cung: S(d/f) (St)o S can thi p c a NHTW (St)1 S(o) (Df)1 (Df)0 Qo Qf 2.1 Ch ñ t giá c ñ nh Trư ng h p cung vư t c u: S(d/f) (St)o (St)1 S can thi p c a NHTW So S1 (Df)1 (Df)0 Qo Q1 Qf 5
2.1 Ch ñ t giá c ñ nh Trong th c t : - Th trư ng dư ng như không bao gi cân b ng m c t giá c ñ nh - Thư ng x y ra trư ng h p t giá ñư c c ñ nh dư i m c cân b ng c a th trư ng n i t ñư c ñ nh giá cao (overvalued) 2.1 Ch ñ t giá c ñ nh T giá c ñ nh dư i m c cân b ng và áp l c ñ y t giá v phía cân b ng c a th trư ng S(d/f) Sf ði m cân b ng c a th trư ng (point of market equilibrium) S(fixed) Df C u vư t cung Qs Qd Qf 2.1 Ch ñ t giá c ñ nh NHTW ph i làm gì ñ duy trì t giá c ñ nh? L a ch n 1: Can thi p vào TTNH - Bán ra m t lư ng ngo i t b ng v i lư ng c u vư t cung t i m c t giá Sfixed: - Tuy nhiên, n u c u liên t c tăng, NHTW s không có ñ ngo i t ñ can thi p, d tr ngo i t s nhanh chóng c n ki t; L a ch n này ch mang tính tình th , t m th i trong ng n h n 6
2.1 Ch ñ t giá c ñ nh L a ch n 2: ðưa ra các bi n pháp ki m soát ngo i t : - H n ch vi c chuy n ñ i t n i t sang ngo i t - Quy ñ nh k t h i - Áp d ng h th ng ña t giá - H n ch lưu chuy n thương m i 2.1 Ch ñ t giá c ñ nh L a ch n 2: ðưa ra các bi n pháp ki m soát ngo i t : Như c ñi m: Phát sinh th trư ng “ch ñen” Tăng chi phí ki m soát th trư ng ch ñen và các giao d ch chuy n ti n b t h p pháp Tăng chi phí cho doanh nghi p Phát sinh n n quan liêu, tham nhũng Các bi n pháp h n ch lưu chuy n thương m i không phù h p v i cam k t t do hóa thương m i và ñ u tư 2.1 Ch ñ t giá c ñ nh L a ch n 3: Gi m phát n n kinh t : - Theo ñu i chính sách “th t ch t ti n t ” như gi m cung ti n và tăng lãi su t; - Theo ñu i chính sách tài khóa “th t lưng bu c b ng” như tăng thu và gi m chi tiêu chính ph T ng chi tiêu c a n n kinh t s gi m, k c chi tiêu nh p kh u K t qu là nhu c u ngo i t gi m và có th kìm nén ñư c t giá m c c ñ nh ban ñ u 7
Nh n xét S(d/f) T ng h p các bi n pháp: Sf Can thi p trên th trư ng ngo i h i Sfixed Ki m soát ngo i h i Gi m phát n n kinh t Df Qf Nh n xét Các bi n pháp mà NHTW ñưa ra có th ñ y ñư ng c u v bên trái và duy trì ñư c t giá c ñ nh như mong mu n Nhưng các ñi u ch nh kinh t vĩ mô như v y nhi u khi gây ñau ñ n cho n n kinh t và t giá không còn là công c c a chính sách kinh t vĩ mô Ưu như c ñi m c a ch ñ t giá c ñ nh? 2.2 CH ð T GIÁ TH N I (Perfectly floating exchange rate regime) T giá thay ñ i liên t c ñ duy trì s cân b ng c a th trư ng ngo i h i T giá v n ñ ng theo quy lu t cung c u NHTW không can thi p vào t giá 8
2.2 CH ð T GIÁ TH N I S(d/f) (Sf)0 S1 S0 (Dt)o (Dt)o Q0 Q1 Qf 2.2 CH ð T GIÁ TH N I S(d/f) T 2.3CH ð T GIÁ TH N I CÓ QU N LÝ (Managed floating exchange rate regime) T giá v cơ b n là ñư c th n i/ linh ho t NHTW có th can thi p vào th trư ng ñ h n ch m c bi n ñ ng c a t giá, nhưng không cam k t là s duy trì m t m c t giá c ñ nh nào ho c biên ñ dao ñ ng xung quanh t giá trung tâm 9
2.4 CH ð T GIÁ C ð NH NHƯNG CÓ ðI U CH NH (Fixed but adjustable exchange rate regime) T giá c ñ nh ñư c chính th c ñi u ch nh khi NHTW th y s ñi u ch nh như v y là c n thi t Hai lo i ñi u ch nh: phá giá và nâng giá - Phá giá (devaluation): là hành ñ ng NHTW tăng t giá c ñ nh làm gi m giá ñ ng giá tr ñ ng n i t m t cách chính th c - Nâng giá (Revaluation): là hành ñ ng NHTW gi m t giá c ñ nh làm tăng giá tr ñ ng n i t m t cách chính th c 2.4 CH ð T GIÁ C ð NH NHƯNG CÓ ðI U CH NH NHTW có nên phá giá m nh ñ ng n i t ? Phá giá có nh hư ng m nh ñ n chính tr . Dư i m t công chúng: - Phá giá là bi u hi n y u kém c a chính ph trong ñi u hành n n kinh t - Phá giá t o áp l c l m phát, làm xói mòn s c mua c a n i t , nh hư ng tr c ti p ñ n ñ i s ng c a dân chúng 2.5 CH ð T GIÁ C ð NH VÀ ð NG TH I LINH HO T TRONG PH M VI M T BIÊN ð (Regime of fixed exchange rate and flexible within a band) T giá ñư c phép linh ho t trong ph m vi m t biên ñ ñư c xác ñ nh b i hai gi i h n: gi i h n trên và gi i h n dư i t giá ngang giá (par value); T giá ñư c hi u là c ñ nh ch nó không ñư c phép v n ñ ng ra kh i gi i h n c a biên ñ Ví d : H th ng ti n t Bretton Woods và H th ng ti n t Châu Âu (European Monetary System – EMS) 10
2.5 Ch ñ t giá c ñ nh và ñ ng th i linh ho t trong m t ph m vi biên ñ S(d/f) Upper Limit Par value Lower Limit T 2.6 Ch ñ t giá bò trư n (Crawling Peg) Peg: c ñ nh/ bình quân T giá ñư c ñi u ch nh theo t giá bình quân c a m t giai ño n trư c ñó hay ñư c g n v i m t ch s kinh t Ví d : - T giá ñư c ñi u ch nh b ng m c bình quân tu n trư c hay tháng trư c - T giá ñư c ñi u ch nh theo m c l m phát 2.7 Ch ñ hai t giá (Dual exchange rate regime) Ch ñ này pha tr n hai lo i t giá: t giá c ñ nh và t giá linh ho t T giá c ñ nh áp d ng cho các giao d ch vãng lai T giá linh ho t áp d ng cho các giao d ch v n M c ñích: tách bi t các giao d ch thương m i kh i các bi n ñ ng t giá do các ho t ñ ng lưu chuy n v n ng n h n mang tính ch t ñ u cơ t o nên 11
3. Quá trình phát tri n c a h th ng ti n t qu c t 3. Quá trình phát tri n c a h th ng ti n t qu c t 3.1 H th ng song b n v vàng trư c 1875 3.2 H th ng b n v vàng c ñi n 1875 – 1914 3.3 Giai ño n gi a hai th chi n 3.4 H th ng Bretton Woods 1945 – 1971 3.5 H th ng ti n t qu c t hi n hành 3.1 H th ng song b n v vàng trư c 1875 Vàng và b c th c hi n ch c năng làm phương ti n trao ñ i và lưu thông trong n n kinh t Các qu c gia ñ nh nghĩa ñơn v ti n t qu c gia v a theo vàng v a theo b c T l chuy n ñ i gi a hai kim lo i ñư c quy ñ nh chính th c Vàng và b c ñ u ñư c s d ng làm phương ti n thanh toán qu c t T giá gi a các ñơn v ti n t ñư c xác ñ nh theo giá tr c a vàng và b c 12
3.1 H th ng song b n v vàng trư c 1875 Quy lu t Gresham: “ti n x u ñ y ti n t t ra kh i lưu thông” gi i thích s s p ñ c a h th ng song b n v T cu i nh ng năm 1860, do b c ñư c khai thác và s n xu t nhi u, b c d n b m t giá và không còn ñư c s d ng ñ ñ nh nghĩa cho ñơn v ti n c a nhi u qu c gia H th ng song b n v b c vàng l n lư t s p ñ 3.2 H th ng b n v vàng c ñi n 1875 – 1914 (Gold standard) Nh ng ñ c ñi m chính c a h th ng b n v vàng: NHTW m i nư c n ñ nh giá vàng b ng n i t T giá gi a hai ñ ng ti n ñư c xác l p trên cơ s hàm lư ng vàng c a hai ñ ng ti n t giá ngang giá vàng (min parity) T giá trên th trư ng có th dao ñ ng lên xu ng xung quanh t giá ngang giá vàng và trong ph m vi m t biên ñ ñư c gi i h n b i các ñi m vàng (gold point) Cán cân thanh toán ñư c ñi u ch nh d a trên cơ ch lưu thông giá vàng (price – specie flow mechanism) Cơ ch lưu thông giá vàng (PSFM) Th ng dư Tích lũy d tr Cung ti n tăng M c giá tăng XK gi m và NK tăng Cân b ng XK tăng và NK gi m M c giá gi m Cung ti n gi m D tr gi m Thâm h t 13
Cơ ch lưu thông giá vàng (PSFM) Qu c gia có cán cân thương m i thâm h t: - Thanh toán ph n thâm h t b ng vàng; - Vàng lưu chuy n ra nư c ngoài; - Chính ph ph i áp d ng chính sách ti n t thu h p (gi m cung ti n) ñ duy trì t l vàng d tr t i thi u quá trình gi m phát di n ra giá hàng XK gi m làm cho XK tăng trong khi NK gi m cán cân thương m i c i thi n và tr v cân b ng. Cơ ch lưu thông giá vàng (PSFM) Qu c gia có cán cân thương m i th ng dư b ng vàng - ðư c nh n thanh toán ph n th ng dư b ng vàng; - Lu ng lưu chuy n vàng ròng t nư c ngoài - Chính ph ph i áp d ng chính sách ti n t m r ng (tăng cung ti n) quá trình l m phát di n ra giá hàng hóa XK tăng làm cho XK gi m trong khi NK tăng th ng dư cán cân thương m i có xu hư ng gi m và tr v cân b ng ðánh giá h th ng b n v vàng c ñi n Các m t tích c c: - Thương m i và ñ u tư th gi i phát tri n và hưng th nh; - Khuy n khích phân công lao ñ ng qu c t và giúp gia tăng phúc l i th gi i; - Cơ ch ñi u ch nh cán cân thanh toán ñã v n hành trơn tru; - Mâu thu n quy n l i gi a các qu c gia ít khi x y ra 14
ðánh giá h th ng b n v vàng c ñi n Các m t h n ch : - H n ch s năng ñ ng c a NHTW trong vi c ñi u ti t lư ng ti n trong lưu thông; - Cơ ch ñi u ch nh cán cân thanh toán v n hành trên cơ s thay ñ i m c giá, thu nh p và th t nghi p n n kinh t thư ng xuyên ph i tr i qua th i kỳ b t n - Qu c gia thâm h t CCTT ph i ra th i kỳ ñình ñ n và th t nghi p gia tăng - Qu c gia th ng dư CCTT ph i tr i qua th i kỳ l m phát - Không có cơ ch ràng bu c các qu c gia tuân th lu t chơi 3.3 Giai ño n gi a hai th chi n Trư c 1926: - Tình tr ng l m phát phi mã - H th ng t giá th n i 1926 – 1931: - Ch ñ h i ñoái vàng d a trên ñ ng b ng Anh: ð ng b ng chuy n ñ i ra vàng Các ñ ng ti n khác chuy n ñ i sang b ng Anh - Năm 1931, các nư c yêu c u chuy n ñ i b ng Anh ra vàng - Anh Qu c ph i th n i ñ ng b ng 1931 – 1939: th p k ð i suy thoái 3.3 Giai ño n gi a hai th chi n Lý do th t b i c a ch ñ h i ñoái vàng d a trên ñ ng b ng: - Th i kỳ vàng son c a ch ñ b n v vàng ch là m t truy n thuy t; - Kinh t th gi i ñã tr i qua nh ng bi n ñ ng l n b i chi n tranh và ñ i suy thoái, vì v y: M c t giá trư c chi n tranh không còn thích h p; Giá c và ti n lương tr nên c ng nh c; Các qu c gia theo ñu i chính sách vô hi u hóa mãi l c c a vàng; London không còn là trung tâm tài chính có ưu th nh t; 15
3.4 H th ng Bretton Woods (1945 – 1971) S ra ñ i Các quy ư c c a h th ng Vai trò c a IMF và h n m c tín d ng Các v n ñ c a h th ng S s p ñ c a h th ng S ra ñ i c a h th ng BWs S c n thi t ph i có m t h th ng ti n t qu c t m i ñ thúc ñ y thương m i và ñ u tư qu c t sau chi n tranh H th ng ti n t qu c t sau Chi n tranh th gi i II ra ñ i Bretton Woods, New Hampshire H th ng ti n t qu c t BW g n v i vi c thành l p 2 t ch c tài chính qu c t : - Ngân hàng Th gi i (World Bank – WB) - Qu ti n t qu c t (International Monetary Fund) Các quy ư c c a h th ng Bretton Woods H th ng t giá c ñ nh nhưng có th ñi u ch nh v i các quy ư c như sau: - ð ng USD là ñ ng ti n duy nh t ñư c ñ nh giá theo vàng, c ñ nh m c USD35/Ounce và M s n sàng mua vào và bán ra vàng m c giá này v i s lư ng không h n ch ; 16
Các quy ư c c a h th ng Bretton Woods - Các nư c xác ñ nh và công b m c ngang giá c a các ñ ng ti n c a h ñ i v i vàng ho c USD, và duy trì m c ngang giá ñó trên th trư ng ngo i h i b ng cách bán ra và mua vào USD; - Các nư c có trách nhi m duy trì t giá h i ñoái v i dao ñ ng cho phép là +/-1%; - Trong trư ng h p BOP m t cân ñ i cơ b n, các qu c giá có th ti n hành phá giá ho c nâng giá ñ ng ti n; m c thay ñ i trên 10% ph i có s ch p thu n c a IMF Vai trò c a IMF - ð m b o h th ng ho t ñ ng m t cách trơn tru và hi u qu , gi m thi u nhu c u phá giá và nâng giá ñ ng ti n c a các qu c gia thành viên; - Có ngu n ti n s n sàng tài tr cho thâm h t t m th i cán cân thanh toán c a các qu c gia thành viên; H n ch c a H th ng BWs Cơ ch ñi u ch nh cán cân thanh toán thi u s n ñ nh, ch c ch n và t ñ ng c a h th ng b n v vàng và tính linh ho t c a h th ng t giá th n i; Các ho t ñ ng ñ u cơ b t ngu n t kh năng phá giá ho c nâng giá c a các ñ ng ti n và ñi u này d dàng gây b t n cho h th ng; Cơ ch t o thanh kho n có v n ñ (Ngh ch lý Triffin – Triffin Dilemma) 17
H n ch c a H th ng BWs Ngh ch lý Triffin – Triffin Dilemma ð tránh tình tr ng thi u h t thanh kho n, M ph i ch u s thâm h t c a cán cân thanh toán và ñi u này làm gi m lòng tin vào USD; ð phòng ng a r i ro ñ i v i USD, m c thâm h t cán cân thanh toán c a M ph i thu h p và ñi u này l i gây nên s thi u h t thanh kho n cho h th ng S s p ñ c a h th ng Bretton Woods Th i kỳ thi u h t ñô-la M (1944 –1958) Th i kỳ dư th a ñô-la M (1958 –1971) Th i kỳ thi u h t ñô-la M (1944 – 1958) Cán cân vãng lai c a M b i thu trong khi cán cân vãng lai c a các nư c châu Âu b thâm h t n ng; IMF không ñ ngu n v n ñ tài tr cho thâm h t cán cân vãng lai c a các nư c châu Âu m t lo t các ñ ng ti n châu Âu b phá giá Cu i cùng nh ng năm 1950, các nư c châu Âu và Nh t bư c vào giai ño n hưng th nh: XK tăng m nh và d tr USD d i dào; Nhi u ñ ng ti n châu Âu ñư c t do chuy n ñ i 18
Th i kỳ dư th a ñô-la M (1958-1971) CCVL c a M thâm h t sâu s c; CCVL c a các nư c Châu Âu và Nh t th ng dư; D tr b ng USD c a nhi u NHTW tăng m nh và h b t ñ u ñ i USD ra vàng; 1967: tài s n n c a M b ng USD ñã vư t quá s vàng d tr ; 1971: cán cân thương m i c a M thâm h t m c 30 t USD gi i ñ u cơ t n công vào USD và làn sóng ch y kh i USD; Tháng 8/1971: TT Nixon tuyên b ngưng chuy n ñ i USD sang vàng 3.5 H th ng ti n t qu c t hi n hành Hi p ư c Smithsonian (12/1971) 1973 Hi p ư c Jamaica (1976) H th ng ti n t qu c t hi n hành Hi p ư c Smithsonian (12/1971) Giá vàng chính th c 38USD/ounce M không tái l p vi c chuy n ñ i USD ra vàng Các nư c ñánh giá l i các ñ ng ti n v i USD T giá ñư c phép dao ñ ng trong biên ñ +/-2.5% không gi i quy t thi u sót c a h th ng BWs 19
Năm 1973 Nhi u ñ ng ti n ñư c th n i Các nư c châu Âu áp d ng h th ng “Snake in the tunnel” và sau ñó là H S(d/f) th ng Ti n t Châu Âu – EMS Upper Limit Par value Lower Limit T Hi p ư c Jamaica (1976) Các nư c t do l a ch n ch ñ t giá Giá vàng dao ñ ng theo các th l c th trư ng IMF khuy n cáo không nên phá giá ti n t ñ t o l i th c nh tranh H th ng ti n t qu c t hi n hành Là m t h th ng “không h th ng” Có nhi u ch ñ t giá song song t n t i: - ðô-la hóa (Offical Dolarization) - Ch ñ h i ñ ng ti n t (Currency Board) - T giá ñư c neo c ñ nh v i m t ñ ng ti n ho c v i m t r ti n t - Th n i h n ch - Th n i có ñi u ti t - Th n i hoàn toàn 20