Bàn về một số nội dung mới quy định tại điều 134 bộ Luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017)

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:4

Thêm vào BST

Báo xấu

91
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bộ luật hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) đã chỉnh sửa một số nội dung liên quan đến Tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác, quy định tại Điều 134 Bộ luật hình sự năm 2015. Tuy nhiên, ở góc độ lý luận và thực tiễn, một số nội dung mới quy định tại Điều 134 Bộ luật hình sự năm 2015 thể hiện một số vướng mắc, bất cập. Bài viết sau đây sẽ phân tích, bình luận về một số vấn đề đó.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bàn về một số nội dung mới quy định tại điều 134 bộ Luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017)

HOÏC VIEÄN TÖ PHAÙP BÀN VỀ MỘT SỐ NỘI DUNG MỚI QUY ĐỊNH TẠI ĐIỀU 134 BỘ LUẬT HÌNH SỰ NĂM 2015 (SỬA ĐỔI, BỔ SUNG NĂM 2017) Nguyễn Thanh Mai1 Cao Thị Ngọc Hà2 Tóm tắt: Bộ luật hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) đã chỉnh sửa một số nội dung liên quan đến Tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác, quy định tại Điều 134 Bộ luật hình sự năm 2015. Tuy nhiên, ở góc độ lý luận và thực tiễn, một số nội dung mới quy định tại Điều 134 Bộ luật hình sự năm 2015 thể hiện một số vướng mắc, bất cập. Bài viết sau đây sẽ phân tích, bình luận về một số vấn đề đó. Từ khóa: Tội cố ý gây thương tích, tổn thương cơ thể, tổn hại sức khỏe. Nhận bài: 05/05/2018; Hoàn thành biên tập: 13/06/2018; Duyệt đăng: 24/07/2018 Abstract: Penal Code 2015 (amended, supplemented in 2017) has edited some content related toIntentionally inflicting injury or harming the health of anotheras stipulated in Article 134 of the Penal Code 2015. However, from a theoretical and practical point of view, some new contents specified in Article 134 of the Penal Code 2015,there are some problems, inadequacies.The following article will analyze and comment on some of these issues. Keywords: Intentional injury, injury to the body, damage to health Date of receipt: 05/05/2018; Date of revision: 13/06/2018; Date of approval: 24/07/2018 Bộ luật hình sự năm 1999 (BLHS) được Quốc của đất nước. Bên cạnh đó, tình hình tội phạm hội khóa X thông qua ngày 21/12/1999, trên cơ sở vẫn diễn biến hết sức phức tạp với những phương kế thừa truyền thống của pháp luật hình sự Việt thức, thủ đoạn tinh vi, xảo quyệt. Số lượng tội Nam. Trải qua hơn 14 năm thi hành (từ năm phạm luôn có xu hướng gia tăng, nghiêm trọng 1985), đến năm 2009 BLHS năm 1999 đã được hơn cả về quy mô và tính chất, nhất là trong các sửa đổi, bổ sung và việc sửa đổi này đã có lĩnh vực kinh tế, môi trường. Điều này đã làm những tác động tích cực trong công tác phòng, cho BLHS năm 1999 trở nên bất cập, không đáp chống tội phạm, góp phần bảo vệ và thúc đẩy sự ứng được yêu cầu của thực tiễn. Đặc biệt, quy phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, bảo vệ tốt định mới của Hiến pháp năm 2013 về việc ghi hơn quyền con người, quyền và lợi ích hợp pháp nhận và đảm bảo thực hiện các quyền con người, của công dân. Tuy nhiên, do tình hình nước ta có quyền công dân đặt ra yêu cầu phải tiếp tục đổi những thay đổi trong các lĩnh vực kinh tế, chính mới, hoàn thiện về hệ thống pháp luật, trong đó trị, văn hóa, xã hội, đồng thời việc thực hiện đường có pháp luật hình sự với tính cách là công cụ lối, chính sách của Đảng, Nhà nước về xây dựng pháp lý quan trọng trong việc bảo đảm quyền cơ nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ bản của công dân. nghĩa (XHCN), xây dựng Nhà nước pháp quyền Một trong những điều luật được sửa đổi, bổ XHCN, trong đó ghi nhận và bảo đảm thực hiện sung nội dung cơ bản, thay đổi cả quy định chung các quyền con người, quyền cơ bản của công về tội phạm, cũng như các quy định tại các tình dân, chiến lược hoàn thiện hệ thống pháp luật, tiết định tội, định khung, đó chính là Tội cố ý gây chiến lược cải cách tư pháp và chủ động hội nhập thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của quốc tế của Việt Nam đã mang lại những chuyển người khác được quy định tại Điều 134 BLHS biến lớn, tích cực về kinh tế - xã hội và đối ngoại năm 2015 (thay thế Điều 104 BLHS 1999). 1 Thạc sỹ, Giảng viên Khoa Đào tạo luật sư, Học viện Tư pháp 2 Thạc sỹ, Giảng viên Khoa Đào tạo luật sư, Học viện Tư pháp 14
Soá 4/2018 - Naêm thöù Möôøi Ba Thứ nhất, khoản 1 Điều 134 BLHS năm định tại khoản 6 Điều 134 BLHS năm 2015 thì 2015 quy định như sau: “Người nào cố ý gây sẽ khiến người đọc hiểu theo hướng ngược lại, thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của đó là nếu có hành vi tấn công mà ngăn chặn người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 11% được cũng không xử lý hình sự (vì khoản 6 chỉ đến 30% hoặc dưới 11% nhưng thuộc một trong quy định hành vi chuẩn bị phạm tội, không đề các trường hợp sau đây, thì bị phạt cải tạo không cập đến hành vi phạm tội chưa đạt), theo đó với giam giữ đến 03 năm hoặc bị phạt tù từ 06 tháng quy định tại khoản 6 này thì chỉ cần chuẩn bị đến 03 năm…”. Trong khi đó, Điều 104 BLHS công cụ, phương tiện phạm tội và nhằm gây năm 1999 quy định như sau “Người nào cố ý thương tích, gây tổn hại cho sức khỏe của người gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe khác là đã phải chịu trách nhiệm hình sự và phải của người khác mà tỷ lệ thương tật…”. Như vậy, chịu hình phạt. Trong khi đó, tại khoản 1 Điều về quy định chung đối với tội Cố ý gây thương 134 BLHS năm 2015 lại quy định người nào cố tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe khác đã có sự thay đổi về cụm từ “tỷ lệ thương của người khác với tỷ lệ tổn thương cơ thể từ tật” thành “tỷ lệ tổn thương cơ thể”. Theo tác 11% đến 30 % hoặc dưới 11% nhưng thuộc một giả, việc thay đổi cụm từ này nhằm đảm bảo sự trong các trường hợp được quy định từ điểm a phù hợp, thống nhất với cách quy định trong đến điểm k, thì sẽ đủ căn cứ khởi tố theo khoản Thông tư liên tịch số 28/2013/TTLT-BYT- 1 Điều 134 BLHS năm 2015 nếu bị hại có yêu BLĐTBXH ngày 27/9/2013 quy định về tỷ lệ cầu. tổn thương cơ thể do thương tích, bệnh, tật và Theo quy định tại khoản 1 Điều 134 BLHS bệnh nghề nghiệp. Theo đó, tỷ lệ tổn thương cơ năm 2015, các cơ quan có thẩm quyền tiến hành thể do thương tích được quy định tại Bảng 1 của tố tụng (Cơ quan điều tra, cơ quan được giao Thông tư liên tịch nêu trên và quy định cụ thể nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra, về nguyên tắc xác định tỷ lệ tổn thương cơ thể Viện kiểm sát, Tòa án) muốn khởi tố vụ án hình cũng như phương pháp xác định tỷ lệ tổn thương sự về tội Cố ý gây thương tích theo khoản 1 Điều cơ thể. Như vậy, việc thay đổi cụm từ “tỷ lệ tổn 134 BLHS năm 2015, thì phải có yêu cầu của bị thương cơ thể” là phù hợp, nhằm bảo đảm sự hại (theo quy định tại Điều 155 BLTTHS năm thống nhất giữa các văn bản pháp luật. 2015). Trong trường hợp bị hại không có yêu Thứ hai, BLHS năm 2015 quy định các giai cầu, thì không được khởi tố vụ án. Tuy nhiên, đoạn thực hiện tội phạm được chia thành 3 giai quy định mới về hành vi chuẩn bị phạm tội của đoạn: chuẩn bị phạm tội, phạm tội chưa đạt và người thực hiện tội cố ý gây thương tích hoặc tội phạm hoàn thành. Theo đó, chuẩn bị phạm gây tổn hại cho sức khỏe của người khác (khoản tội là hành vi: sửa soạn công cụ, phương tiện 6 Điều 134 BLHS năm 2015) đã có những bất phạm tội hoặc tạo ra các điều kiện khác để thực cập nếu so sánh với khoản 1 Điều 134 BLHS hiện tội phạm …; phạm tội chưa đạt là hành vi năm 2015 nêu trên. Cụ thể, tại khoản 6 Điều 134 của một người cố ý thực hiện tội phạm nhưng BLHS 2015 có quy định như sau: “Người nào không thực hiện được đến cùng vì những chuẩn bị vũ khí, vật liệu nổ, hung khí nguy hiểm, nguyên nhân ngoài ý muốn (Ví dụ: thực hiện axit nguy hiểm, hóa chất nguy hiểm hoặc thành hành vi đi liền trước với hành vi tấn công như: lập hoặc tham gia nhóm tội phạm nhằm gây đứng lên tiến về phía đối tượng dơ dao thì bị thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của ngăn cản, hoặc dơ dao chém về phía đối tượng người khác, thì bị phạt cải tạo không giam giữ thì bị ngăn chặn không thực hiện hành vi đến 2 năm hoặc bị phạt tù từ 03 tháng đến 2 được…). Xét về tính nguy hiểm thì phạm tội năm”. Theo đó, một người có hành vi chuẩn bị chưa đạt nguy hiểm hơn chuẩn bị phạm tội, còn hung khí, vũ khí, vật liệu nổ, hung khí nguy tội phạm hoàn thành tính nguy hiểm cho xã hội hiểm, axit nguy hiểm, hóa chất nguy hiểm…(đây cao hơn là phạm tội chưa đạt. Tuy nhiên, với quy là những vật đã được quy định tại các điểm a,b 15
HOÏC VIEÄN TÖ PHAÙP khoản 1 Điều 134 BLHS năm 2015) thì cũng sẽ vật liệu nổ và công cụ hỗ trợ (Ban hành kèm theo bị xử lý hình sự với mức hình phạt cải tạo không Nghị định số 47/CP ngày 12/8/1996 của Chính giam giữ đến 02 năm hoặc bị phạt tù từ 03 tháng phủ)”, theo đó, chỉ được coi là dùng vũ khí khi đến 02 năm mà không cần phải có yêu cầu khởi thuộc một trong các loại vũ khí được quy định ở tố của bị hại, vì khoản 1 Điều 155 BLTTHS năm văn bản nêu trên; 2015 chỉ quy định phạm tội thuộc khoản 1 Điều Hai là, quy định về hung khí nguy hiểm 134 BLHS năm 2015 mới thuộc trường hợp khởi được hướng dẫn tại tiểu mục 3.1 mục 3 Nghị tố theo yêu cầu bị hại. quyết 01/2006 ngày 12/5/2006 của Hội đồng Như vậy, theo khoản 1 Điều 134 BLHS năm thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao quy định: 2015, một người sử dụng hung khí nguy hiểm, theo hướng dẫn tại tiểu mục 2.2 mục 2 phần I vũ khí, vật liệu nổ, axít, hóa chất nguy hiểm, Nghị quyết số 02/ 2003/ NQ-HĐTP ngày 17/4/2003 phạm tội có tổ chức mà gây thương tích cho của Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối người khác dưới 11% thì phải có yêu cầu của cao, cụ thể:“là công cụ, dụng cụ được chế tạo bị hại mới khởi tố vụ án, khởi tố bị can. Trong ra nhằm phục vụ cho cuộc sống của con người khi đó, theo khoản 6 Điều 134 BLHS năm (trong sản xuất, trong sinh hoạt) hoặc vật mà 2015, một người chỉ cần có hành vi chuẩn bị người phạm tội chế tạo ra nhằm làm phương những vật nêu trên hoặc thành lập hoặc tham tiện thực hiện tội phạm hoặc vật có sẵn trong tự gia nhóm tội phạm nhằm gây thương tích cho nhiên mà người phạm tội có được và nếu sử người khác thì sẽ bị xử lý hình sự mà không cần dụng công cụ, dụng cụ hoặc vật đó tấn công có yêu cầu của bị hại. Đây là điều hết sức vô lý, người khác thì sẽ gây nguy hiểm đến tính mạng thể hiện ở chỗ: đối với hành vi đã gây ra hậu hoặc sức khỏe của người bị tấn công. a. Về quả thì đương nhiên tính nguy hiểm cho xã hội công cụ, dụng cụ: Ví dụ: búa đinh, dao phay, phải cao hơn hành vi mới chuẩn bị phạm tội các loại dao sắc, nhọn… b. Về vật mà người mà (một bên tội phạm đã hoàn thành, còn một bên người phạm tội chế tạo ra: Ví dụ: thanh sắt mài là chuẩn bị phạm tội). Tuy nhiên, để khởi tố nhọn, côn gỗ… c. Về vật có sẵn trong tự nhiên: một người có hành vi nguy hiểm cho xã hội cao Ví dụ: gạch, đá, đoạn gậy cứng, chắc, thanh hơn thì phải kèm theo điều kiện có yêu cầu của sắt…”. Như vậy, điều luật quy định còn dấu bị hại, trong khi đó, để khởi tố một người có “…” nên thực tiễn vận dụng nhiều trường hợp hành vi nguy hiểm cho xã hội thấp hơn thì cũng gây tranh cãi, ví dụ: Nguyễn Văn A dùng không kèm theo bất kỳ điều kiện gì! Quy định một đoạn mía đang ăn dở đánh mạnh vào mặt nêu trên đã đánh giá mức độ nguy hiểm ở hành chị Lê Kim Thanh khiến mặt chị Thanh bị sưng vi chuẩn bị phạm tội cao hơn hành vi tội phạm nề, bầm tím, giám định tỷ lệ tổn thương cơ thể hoàn thành, trong khi đó hai hành vi nêu trên là 2 %. Về khúc mía này, trên thực tiễn còn đều giống nhau ở chỗ cùng sử dụng (chuẩn bị) nhiều tranh cãi đó là: có được xem khúc mía đó hung khí nguy hiểm, vũ khí, vật liệu nổ, axít, là hung khí nguy hiểm không? nhiều trường hóa chất nguy hiểm. hợp đặt ra yêu cầu giám định đoạn mía đó xem Thứ ba, về quy định tại điểm a khoản 1 Điều có đạt tiêu chuẩn là chắc, cứng như hướng dẫn 134 BLHS năm 2015 có quy định “Dùng vũ khí, quy định không? Chính vì quy định chưa rõ vật liệu nổ, hung khí nguy hiểm hoặc thủ đoạn ràng nên thực tiễn có nhiều trường hợp không có khả năng gây nguy hại cho nhiều người” có khởi tố vụ án, khởi tố bị can được. Đây cũng là một số nội dung cần trao đổi sau đây: một trong những vấn đề đặt ra cần có hướng Một là, quy định về vũ khí được hướng dẫn dẫn cụ thể; tại tiểu mục 2.1 mục 2 phần I Nghị quyết số Ba là, về thủ đoạn có khả năng gây nguy 02/2003/NQ-HĐTP ngày 17/4/2003 của Hội hại cho nhiều người. Trước hết hiểu thế nào là đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao, cụ thể: thủ đoạn phạm tội? mỗi một tội phạm khi xảy “vũ khí là một trong các loại vũ khí được quy ra đều là kết quả của hành vi xâm hại đến đối định tại khoản 1 Điều 1 Quy chế quản lý vũ khí, tượng của tội phạm, làm biến đổi tình trạng ban 16
Soá 4/2018 - Naêm thöù Möôøi Ba đầu của đối tượng bị tác động, chuỗi những liền lấy lên và chém sượt vai đối tượng, để lại tỷ hành vi xâm hại đến những quan hệ xã hội là lệ tổn thương cơ thể là 2 % (theo kết quả giám khách thể được Luật hình sự bảo vệ từ đó tạo định). Đối tượng gây án sẽ đứng trước nguy cơ thành thủ đoạn phạm tội. Theo đó, hành vi này bị khởi tố bị can nếu bị hại có yêu cầu khởi tố được hiểu là có sự vạch đường hướng rõ ràng vụ án. Trường hợp này thuộc trường hợp “dùng và triển khai thực hiện hành vi phạm tội theo hung khí nguy hiểm” theo quy định tại điểm a đường hướng đã vạch đó và kết quả của mưu khoản 1 Điều 134 BLHS năm 2015. Quay trở lược phạm tội và cách thức tiến hành phạm tội lại với trường hợp ví dụ về việc dùng thủ đoạn sẽ gọi chung là thủ đoạn phạm tội. Ví dụ: nguy hiểm ở trên, đó là Nguyễn Văn A muốn Nguyễn Văn A muốn tìm cách gây thương tích gây thương tích cho Huỳnh Văn K bằng thủ cho Huỳnh Văn K, qua theo dõi A nắm được đoạn dùng 1 chiếc bẫy chông, hôm đó K đi săn lịch trình đi săn thú rừng của K hàng tuần vào và đi vào con đường mòn quen thuộc và đã bị thứ năm tầm 10h sáng K thường đi qua khu vực trúng vào bẫy chông của A đặt, khiến K rơi vào Đồi đá ngầm của cánh rừng H. A đã làm 1 cái bẫy, chông đâm vào đùi, vào chân của K đã làm bẫy chông chỉ đủ lọt một người vào đó, tại khu K chảy nhiều máu. K được đưa đi bệnh viện vực đường mòn nhỏ nơi mà K thường đi qua chữa trị, giám định tổn thương cơ thể là 9 %. để săn bắn. Như vậy A không trực tiếp dùng Tuy nhiên, nếu theo quy định tại điểm a khoản hung khí tấn công vào K, A chỉ lập một cái bẫy 1 Điều 134 BLHS năm 2015 thì việc A dùng đợi K đi qua, nếu K đi qua theo đúng kế hoạch bẫy chông gây thương tích 9% cho K thuộc của A thì K sẽ rơi vào bẫy chông và bị thương trường hợp dùng thủ đoạn nguy hiểm, nhưng tích, nếu may mắn hôm đó K không đi qua thì với chiếc bẫy chông này thì chỉ gây thương tích K sẽ không bị rơi vào chiếc bẫy đầy chông của được 01 người vì nó bé, chỉ đủ lọt 01 người, A. Đây chính là thủ đoạn phạm tội nguy hiểm trong khi đó điểm a quy định là “thủ đoạn có của A giăng ra đối với K. Việc K có bị rơi vào khả năng gây nguy hại cho nhiều người” tức là chiếc bẫy đó hay không còn phụ thuộc vào sự thủ đoạn đó phải có khă năng gây ra nguy hại may mắn của K. Ví dụ khác: Nguyễn Văn cho từ 2 người trở lên. Xét về mặt nguy hiểm thì Mười vì căm thù anh Lê Tiến Hạ nên đã theo con dao gọt hoa quả chém sượt vai gây tổn dõi anh Hạ và nắm được lịch trình của Hạ là cứ thương cơ thể 2 % có tính nguy hiểm cho xã hội tầm 5h chiều là lấy xe máy đi lấy hàng về cho thấp hơn cái bẫy chông gây tổn thương cơ thể vợ bán buổi tối, qua con đường tắt cánh đồng 9%. Nhưng với quy định tại điểm a khoản 1 làng Chuông. Mười đã lấy một đoạn dây thừng Điều 134 BLHS năm 2015 này thì 2% tổn cột ngang đường qua hai cái cây to ven đường. thương cơ thể do dùng hung khí gây án sẽ bị Chiều cao của dây cách mặt đất chừng 30cm, khởi tố bị can nếu bị hại có yêu cầu, còn 9% tổn khiến khó phát hiện. Khi anh Hạ đi xe phóng hại cơ thể do dùng thủ đoạn nguy hiểm là bẫy qua, do không để ý đến đoạn dây giăng ngang chông gây nguy hại cho một người thì không đường nên đã bị vấp dây ngã xe, người văng ra thể khởi tố vụ án và khởi tố bị can được. Đây là phía trước, bay xuống ruộng. Cũng may, anh điều bất hợp lý cả về lý luận và thực tiễn giải Hạ chỉ bị thương nhẹ, giám định là 3 % tổn quyết vụ án. thương cơ thể ở vùng mềm. Đây là thủ đoạn Với những phân tích nêu trên, chúng tôi cho quá nguy hiểm, có khả năng gây nguy hại cho rằng, các cơ quan có thẩm quyền cần sớm ban nhiều người. hành văn bản pháp luật hướng dẫn cụ thể về Vụ án xảy ra trên địa bàn quận Bắc Từ những tình tiết là yếu tố định tội, định khung Liêm, đối tượng D do mâu thuẫn cá nhân tức nêu trên, sao cho những quy định trong điều luật giận vì lời nói châm chọc, mỉa mai của anh L vừa đáp ứng được yêu cầu đấu tranh phòng đối với mình cho rằng mình “bất lực toàn chống tội phạm, vừa đáp ứng được công bằng phần”, sẵn có con dao gọt hoa quả trên bàn, D trên thực tiễn giải quyết./. 17