intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Báo cáo " Hệ thống pháp luật kinh tế của Việt Nam trong nền kinh tế thị trường - thực trạng và phương hướng hoàn thiện "

Chia sẻ: Phung Han | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:7

104
lượt xem
21
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Hệ thống pháp luật kinh tế của Việt Nam trong nền kinh tế thị trường - thực trạng và phương hướng hoàn thiện Mục đích của quy định này là nhằm ràng buộc trách nhiệm của người sử dụng trong việc đảm bảo các quyền lợi về bảo hiểm xã hội cho người lao động. Tuy nhiên, trách nhiệm nộp bảo hiểm là của doanh nghiệp nhưng trách nhiệm thu, chi thuộc về bảo hiểm xã hội. Không thể quy định như vậy để ràng buộc doanh nghiệp được....

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Báo cáo " Hệ thống pháp luật kinh tế của Việt Nam trong nền kinh tế thị trường - thực trạng và phương hướng hoàn thiện "

  1. x©y dùng ph¸p luËt TS. TrÇn Ngäc dòng * V iÖc nghiªn cøu mét c¸ch to n diÖn hÖ thèng c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt kinh tÕ, ®Ó cã mét c¸i nh×n tæng thÓ vÒ hÖ thèng ph¸p luËt kinh Ph©n c«ng tr¸ch nhiÖm v ph©n cÊp qu¶n lÝ nh n−íc gi÷a c¸c ng nh, c¸c cÊp; kÕt hîp lîi Ých cña c¸ nh©n, cña tËp thÓ víi lîi Ých cña Nh tÕ, nhËn xÐt vÒ c¸c −u ®iÓm v nh−îc ®iÓm cña n−íc” (§iÒu 26). C¸c quy ®Þnh cña HiÕn ph¸p l c¬ c¶ hÖ thèng v cña tõng v¨n b¶n, nh»m gîi më së, nÒn t¶ng cho viÖc x©y dùng hÖ thèng c¸c v¨n nh÷ng vÊn ®Ò míi n¶y sinh v ®Ò xuÊt nh÷ng b¶n ph¸p luËt qu¶n lÝ kinh tÕ ë n−íc ta hiÖn nay. kiÕn nghÞ ®Ó ho n thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt n y l V¨n b¶n ph¸p luËt quan träng h ng ®Çu, l ®iÒu cÇn thiÕt. x−¬ng sèng cña cña hÖ thèng ph¸p luËt kinh tÕ Cã thÓ ph©n chia hÖ thèng c¸c v¨n b¶n ph¸p trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng l Bé luËt d©n sù luËt kinh tÕ th nh ba nhãm, ®ã l : Nhãm c¸c (1995). Bé luËt n y ® ph¸p ®iÓn ho¸ nhiÒu quy v¨n b¶n ph¸p luËt vÒ kinh tÕ v qu¶n lÝ kinh tÕ, ®Þnh vÒ nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng nh− ph¸p nh©n, nhãm c¸c v¨n b¶n vÒ tæ chøc v ho¹t ®éng cña hîp ®ång, quyÒn së h÷u t i s¶n, hé gia ®×nh, tæ c¸c doanh nghiÖp v nhãm c¸c v¨n b¶n phôc vô hîp t¸c... Bé luËt d©n sù còng ® hÖ thèng ho¸ viÖc tæ chøc v qu¶n lÝ nÒn kinh tÕ. B i viÕt n y chØ nhiÒu v¨n b¶n ph¸p luËt ®¬n h nh vÒ kinh tÕ xin tr×nh b y kh¸i qu¸t v nh÷ng ®iÓm míi cña tr−íc ®©y trong mét chØnh thÓ thèng nhÊt, thÝ dô nh÷ng v¨n b¶n ph¸p luËt kinh tÕ quan träng nhÊt. nh− nh÷ng quy ®Þnh vÒ chuyÓn quyÒn sö dông 1. Nh÷ng v¨n b¶n ph¸p luËt c¬ b¶n vÒ ®Êt, nh÷ng quy ®Þnh vÒ quyÒn t¸c gi¶, quyÒn së kinh tÕ v qu¶n lÝ kinh tÕ h÷u c«ng nghiÖp, chuyÓn giao c«ng nghÖ... HiÕn ph¸p 1992 l b¶n HiÕn ph¸p cña thêi T− duy kinh tÕ ® cã nhiÒu thay ®æi trong k× ®æi míi m¹nh mÏ v to n diÖn cña n−íc ta. nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng. Søc lao ®éng ® ®−îc coi Nh÷ng quan ®iÓm cña §¶ng v Nh n−íc vÒ l lo¹i h ng ho¸ ®Æc biÖt m ph¸p luËt cÇn ph¶i viÖc x©y dùng v tæ chøc nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng b¶o hé. Bé luËt lao ®éng (1994) ® ph¸p ®iÓn nhiÒu th nh phÇn theo ®Þnh h−íng XHCN ® ho¸ mét lo¹t c¸c quy ®Þnh vÒ lao ®éng v søc ®−îc thÓ hiÖn râ trong ch−¬ng hai “chÕ ®é kinh lao ®éng nh− viÖc l m, hîp ®ång lao ®éng, tiÒn tÕ”. HiÕn ph¸p ® quy ®Þnh mét lo¹t c¸c vÊn ®Ò l−¬ng, thêi gian l m viÖc, thêi gian nghØ ng¬i, kØ c¬ b¶n cña nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng theo ®Þnh luËt lao ®éng, an to n - vÖ sinh lao ®éng, b¶o h−íng XHCN. HiÕn ph¸p nhÊn m¹nh nguyªn hiÓm x héi, gi¶i quyÕt tranh chÊp lao ®éng, t¾c qu¶n lÝ kinh tÕ trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng l : “Nh n−íc thèng nhÊt qu¶n lÝ nÒn kinh tÕ * Tr−êng ®¹i häc luËt H Néi quèc d©n b»ng ph¸p luËt, kÕ ho¹ch, chÝnh s¸ch. T¹p chÝ luËt häc - 65
  2. X©y dùng ph¸p luËt qu¶n lÝ nh n−íc vÒ lao ®éng... Bé luËt lao ®éng d©n còng nh− c¸c doanh nghiÖp ph¸t huy hÕt sù thùc sù l c¨n cø ph¸p lÝ kh«ng thÓ thiÕu ®Ó b¶o n¨ng ®éng, s¸ng t¹o cña m×nh. C¸c c«ng d©n vÖ c¸c quyÒn v lîi Ých hîp ph¸p cña ng−êi lao còng nh− c¸c doanh nghiÖp ph¶i ho¹t ®éng ®éng, cña ng−êi sö dông lao ®éng, l m cho søc trong khu«n khæ ph¸p luËt v tu©n thñ nghiªm lao ®éng ®−îc sö dông mét c¸ch cã hiÖu qu¶ chØnh nh÷ng quy ®Þnh hiÖn h nh. NÕu ai cè t×nh nhÊt v ng y c ng ph¸t triÓn bÒn v÷ng. v−ît ra khái c¸c chuÈn mùc, g©y thiÖt h¹i cho Vai trß v tÇm quan träng cña ®Êt ®ai trong c¸c c¸ nh©n, c¸c doanh nghiÖp kh¸c hoÆc cho nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng ® ®−îc thÓ hiÖn râ trong Nh n−íc th× ®Òu ph¶i bÞ xö lÝ mét c¸ch nghiªm LuËt ®Êt ®ai (1993).Víi sù ph¸t triÓn v t¨ng minh. Bé luËt h×nh sù (1999) l c¨n cø ph¸p lÝ tr−ëng th−êng xuyªn, liªn tôc cña nÒn kinh tÕ, quan träng v cÇn thiÕt b¶o ®¶m cho ho¹t ®éng c¸c yÕu tè liªn quan ®Õn ®Êt ®ai ®ßi hái c¸c quy kinh tÕ ®−îc tiÕn h nh mét c¸ch ®óng ®¾n, b¶o ®Þnh vÒ ®Êt ®ai ph¶i ®−îc söa ®æi, bæ sung mét ®¶m lîi Ých cña c¸c bªn. c¸ch kÞp thêi v thÝch hîp. Quèc héi ® th«ng Ch−¬ng XIV cña Bé luËt h×nh sù ® quy qua LuËt söa ®æi, bæ sung mét sè ®iÒu cña LuËt ®Þnh vÒ c¸c téi x©m ph¹m së h÷u. Nh÷ng h×nh ®Êt ®ai (2001). LuËt ®Êt ®ai ® cã nh÷ng quy ph¹t rÊt nghiªm kh¾c ® ®−îc ¸p dông ®Ó xö ®Þnh kh¸ ®Çy ®ñ, cô thÓ vÒ: Qu¶n lÝ nh n−íc vÒ ph¹t c¸c téi nh− lõa ®¶o chiÕm ®o¹t t i s¶n, l¹m ®Êt ®ai, chÕ ®é sö dông c¸c lo¹i ®Êt, quyÒn v dông tÝn nhiÖm chiÕm ®o¹t t i s¶n, chiÕm gi÷ nghÜa vô cña ng−êi sö dông ®Êt, viÖc Nh n−íc cho tr¸i phÐp t i s¶n, sö dông tr¸i phÐp t i s¶n, thiÕu tæ chøc, c¸ nh©n n−íc ngo i thuª ®Êt... tr¸ch nhiÖm g©y thiÖt h¹i nghiªm träng ®Õn t i LuËt th−¬ng m¹i (1997) ® thóc ®Èy sù ph¸t s¶n cña Nh n−íc. triÓn cña nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng v cô thÓ ho¸ Víi nh÷ng quy ®Þnh rÊt râ r ng, cô thÓ, thªm c¸c quy ®Þnh cña Bé luËt d©n sù. Mét trong Ch−¬ng XVI, Bé luËt h×nh sù ® quy ®Þnh ®iÓm cÇn ®Æc biÖt l−u ý l kh¸i niÖm “th−¬ng nh÷ng h×nh ph¹t ®Ých ®¸ng víi c¸c téi x©m m¹i” trong ®¹o luËt n y ®−îc hiÓu theo nghÜa ph¹m trËt tù qu¶n lÝ kinh tÕ, trong ®ã cã c¸c téi t−¬ng ®èi hÑp. §ã l viÖc mua-b¸n nh÷ng h ng chØ cã trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng. Ngo i ra, Bé ho¸ h÷u h×nh v giíi h¹n trong 14 h nh vi luËt h×nh sù cßn quy ®Þnh c¸c h×nh ph¹t ®èi víi th−¬ng m¹i ®−îc quy ®Þnh trong §iÒu 45. LuËt c¸c téi ph¹m vÒ m«i tr−êng, thÝ dô nh− téi huû th−¬ng m¹i ®iÒu chØnh c¸c h nh vi th−¬ng m¹i, ho¹i nguån lîi thuû s¶n, téi huû ho¹i rõng... x¸c ®Þnh ®Þa vÞ ph¸p lÝ cña th−¬ng nh©n v quy 2. Nh÷ng v¨n b¶n ph¸p luËt vÒ tæ chøc v ®Þnh nh÷ng nguyªn t¾c chuÈn mùc trong ho¹t ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp ®éng th−¬ng m¹i t¹i n−íc ta. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng theo ®Þnh §Ó cã c¨n cø ph¸p lÝ cho viÖc khai th¸c v h−íng XHCN, lo¹i h×nh doanh nghiÖp gi÷ vÞ trÝ ph¸t huy tiÒm n¨ng còng nh− gi¸ trÞ kinh tÕ cña chñ ®¹o l doanh nghiÖp nh n−íc. Theo LuËt c¸c nguån t i nguyªn, kho¸ng s¶n trªn ®Êt n−íc doanh nghiÖp nh n−íc (1995), doanh nghiÖp ta, LuËt kho¸ng s¶n ® ®−îc ban h nh n¨m nh n−íc ®−îc ph©n th nh hai lo¹i: Doanh 1996. §èi t−îng ®iÒu chØnh cña LuËt kho¸ng nghiÖp nh n−íc ho¹t ®éng kinh doanh v s¶n l ho¹t ®éng qu¶n lÝ, b¶o vÖ, ®iÒu tra c¬ b¶n doanh nghiÖp nh n−íc ho¹t ®éng c«ng Ých. Mçi ®Þa chÊt vÒ t i nguyªn kho¸ng s¶n v ho¹t ®éng lo¹i doanh nghiÖp n y cã c¬ chÕ tæ chøc v ho¹t kho¸ng s¶n. ®éng kh¸c nhau ®Ó b¶o ®¶m lîi Ých cña doanh Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng, Nh n−íc t¹o nghiÖp còng nh− cña Nh n−íc. LuËt doanh ra h nh lang ph¸p lÝ th«ng tho¸ng cho c¸c c«ng nghiÖp nh n−íc ® cã nh÷ng quy ®Þnh rÊt cô 66 - T¹p chÝ luËt häc
  3. x©y dùng ph¸p luËt thÓ v chi tiÕt vÒ quyÒn v nghÜa vô cña doanh n−íc ta cã nhiÒu biÕn ®æi kh¶ quan, nhu cÇu héi nghiÖp nh n−íc, th nh lËp, tæ chøc l¹i, gi¶i thÓ, nhËp ng y c ng to lín, ph¸p luËt vÒ c¸c lo¹i ph¸ s¶n doanh nghiÖp nh n−íc, qu¶n lÝ nh h×nh doanh nghiÖp ng y c ng ph¶i ®−îc bæ n−íc v thùc hiÖn quyÒn së h÷u cña Nh n−íc sung, ho n thiÖn v cã tÝnh t−¬ng thÝch víi ph¸p ®èi víi doanh nghiÖp nh n−íc, tæ chøc qu¶n lÝ luËt cña c¸c n−íc kh¸c trªn thÕ giíi. LuËt doanh doanh nghiÖp nh n−íc, qu¶n lÝ phÇn vèn cña nghiÖp (1999) ® thay thÕ cho LuËt c«ng ti v Nh n−íc ë c¸c doanh nghiÖp... LuËt doanh nghiÖp t− nh©n. Hîp t¸c x l h×nh thøc tæ chøc s¶n xuÊt, LuËt doanh nghiÖp cã nh÷ng quy ®Þnh vÒ kinh doanh phæ biÕn nhÊt cña nÒn kinh tÕ nhiÒu hai lo¹i h×nh c«ng ti míi, ®ã l c«ng ti TNHH th nh phÇn theo ®Þnh h−íng XHCN. V× vËy, mét th nh viªn (l c¸c tæ chøc) v c«ng ti hîp viÖc t¹o lËp c¬ së ph¸p lÝ ®Çy ®ñ v v÷ng ch¾c danh. ChÝnh phñ còng ® ban h nh mét sè nghÞ cho viÖc tæ chøc v ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc ®Þnh ®Ó ®−a LuËt doanh nghiÖp ®i v o cuéc kinh tÕ n y l viÖc cÇn thiÕt. LuËt hîp t¸c x sèng v ph¸t huy t¸c dông tÝch cùc cña nã. C¸c (1996) víi c¸c quy ®Þnh kh¸ ®Çy ®ñ v chi tiÕt quy ®Þnh vÒ vèn ph¸p ®Þnh, h ng lo¹t “giÊy vÒ ®Þa vÞ ph¸p lÝ cña lo¹i h×nh doanh nghiÖp phæ phÐp con” ® ®−îc b i bá, nhiÒu lo¹i cæ ®«ng v biÕn trong nÒn kinh tÕ n−íc ta tõ h ng chôc n¨m cæ phÇn kh¸c nhau ® ®−îc quy ®Þnh... l m cho nay ®Ò cËp h ng lo¹t c¸c vÊn ®Ò quan träng liªn m«i tr−êng kinh doanh ng y c ng tù do v quan ®Õn tæ chøc v ho¹t ®éng cña c¸c hîp t¸c th«ng tho¸ng, ph¸t huy ®−îc ng y c ng m¹nh x nh− th nh lËp v ®¨ng kÝ kinh doanh; x mÏ sù n¨ng ®éng, s¸ng t¹o, tù chÞu tr¸ch nhiÖm viªn; tæ chøc v qu¶n lÝ hîp t¸c x ; t i s¶n v t i cña c¸c doanh nghiÖp trong c¬ chÕ thÞ tr−êng. chÝnh cña hîp t¸c x ; hîp nhÊt, chia t¸ch, gi¶i §Ó ®æi míi doanh nghiÖp nh n−íc, n©ng thÓ, ph¸ s¶n hîp t¸c x ; qu¶n lÝ nh n−íc ®èi víi cao hiÖu qu¶ cña c¸c doanh nghiÖp n y ®ång hîp t¸c x ... thêi ®Ó thi h nh mét c¸ch nghiªm tóc LuËt C¸c ®iÒu lÖ mÉu cña c¸c hîp t¸c x l lo¹i doanh nghiÖp, n¨m2001, ChÝnh phñ ® ban h nh nguån luËt ®Æc biÖt, v× chóng l c¬ së, l khu«n NghÞ ®Þnh sè 63/2001 vÓ chuyÓn ®æi doanh mÉu cho c¸c hîp t¸c x x©y dùng nªn ®iÒu lÖ nghiÖp nh n−íc, doanh nghiÖp cña tæ chøc riªng cña mçi hîp t¸c x - v¨n b¶n b¶n ph¸p lÝ chÝnh trÞ, tæ chøc chÝnh trÞ - x héi th nh c«ng ti ®iÒu chØnh ho¹t ®éng kinh doanh h ng ng y cña TNHH mét th nh viªn. §iÒu n y cã t¸c dông c¸c hîp t¸c x ë n−íc ta. B»ng viÖc ban h nh l m cho vèn cña Nh n−íc ®−îc sö dông mét c¸c nghÞ ®Þnh n¨m 1997, ChÝnh phñ ® t¹o ra c¬ c¸ch linh ®éng v cã hiÖu qu¶ h¬n, c¸c doanh së ph¸p lÝ cho viÖc tæ chøc v ho¹t ®éng cña s¸u nghiÖp n¨ng ®éng h¬n chø kh«ng û l¹i Nh lo¹i h×nh hîp t¸c x . LuËt hîp t¸c x v c¸c ®iÒu n−íc nh− tr−íc v n©ng cao tinh thÇn tr¸ch lÖ mÉu cña hîp t¸c x ® quy ®Þnh c¸c vÊn ®Ò nhiÖm cña c¸c doanh nghiÖp nh n−íc hoÆc quan träng cña hîp t¸c x trong nÒn kinh tÕ thÞ doanh nghiÖp cña c¸c tæ chøc. tr−êng, thÓ hiÖn sù ho nhËp cña c¸c hîp t¸c x LuËt ®Çu t− n−íc ngo i t¹i ViÖt Nam ®−îc n−íc ta víi c¸c hîp t¸c x trªn thÕ giíi. ban h nh n¨m 1996 ® thay thÕ cho LuËt ®Çu t− N¨m 1990, ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho nhiÒu lo¹i n−íc ngo i n¨m 1987 v ®−îc Quèc héi söa ®æi, h×nh doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng bæ sung v o n¨m 2000. Víi viÖc ban h nh ®¹o h×nh th nh v ph¸t triÓn, Nh n−íc ta ® ban luËt n y, Nh n−íc ta khuyÕn khÝch c¸c nh ®Çu t− h nh LuËt c«ng ti v LuËt doanh nghiÖp t− n−íc ngo i ®Çu t− v o ViÖt Nam trªn c¬ së t«n nh©n. Trong h¬n 10 n¨m qua, nÒn kinh tÕ cña träng ®éc lËp, chñ quyÒn v tu©n thñ ph¸p luËt T¹p chÝ luËt häc - 67
  4. X©y dùng ph¸p luËt cña ViÖt Nam, b×nh ®¼ng v c¸c bªn cïng cã ra n−íc ngo i cña doanh nghiÖp ViÖt Nam. lîi. Nh n−íc ta b¶o hé quyÒn së h÷u ®èi víi 3. C¸c v¨n b¶n ph¸p luËt phôc vô cho vèn ®Çu t− v c¸c quyÒn lîi hîp ph¸p cña nh viÖc tæ chøc v qu¶n lÝ nÒn kinh tÕ ®Çu t− n−íc ngo i, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi v thñ Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng theo ®Þnh tôc ®¬n gi¶n, nhanh chãng cho c¸c nh ®Çu t− h−íng XHCN, Nh n−íc kh«ng cßn can thiÖp n−íc ngo i ®Çu t− v o ViÖt Nam. LuËt ®Çu t− s©u v o ho¹t ®éng t¸c nghiÖp h ng ng y cña c¸c n−íc ngo i còng quy ®Þnh c¸c lÜnh vùc v ®Þa doanh nghiÖp m ®iÒu chØnh nÒn kinh tÕ ë tÇm b n khuyÕn khÝch ®Çu t−, c¸c h×nh thøc ®Çu t−, vÜ m« th«ng qua viÖc ban h nh c¸c chÝnh s¸ch c¸c biÖn ph¸p b¶o ®¶m ®Çu t−, quyÒn v nghÜa hç trî, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho mäi th nh vô cña nh ®Çu t− n−íc ngo i v doanh nghiÖp phÇn kinh tÕ ph¸t triÓn. LuËt khuyÕn khÝch ®Çu cã vèn ®Çu t− n−íc ngo i, qu¶n lÝ nh n−íc vÒ t− trong n−íc (1994) ® ®−îc thay thÕ b»ng ®Çu t− n−íc ngo i. LuËt khuyÕn khÝch ®Çu t− trong n−íc (1998). Theo LuËt ng©n h ng nh n−íc ViÖt Nam v Quan hÖ kinh tÕ l mèi quan hÖ d©n sù ®Æc LuËt c¸c tæ chøc tÝn dông (1997), Ng©n h ng biÖt. Quan hÖ n y chñ yÕu l nh»m môc ®Ých nh n−íc thùc hiÖn chøc n¨ng qu¶n lÝ nh n−íc kinh doanh v cã môc tiªu l lîi nhuËn. V× vËy, vÒ tiÒn tÖ v ho¹t ®éng ng©n h ng; C¸c ®¹o luËt nã cÇn ph¶i ®−îc thÓ hiÖn d−íi h×nh thøc ®Æc n y ® thÓ hiÖn râ chÝnh s¸ch cña Nh n−íc ta biÖt v cã nh÷ng chÕ t i ®Æc biÖt b¶o ®¶m viÖc vÒ x©y dùng v hiÖn ®¹i ho¸ c¸c lo¹i h×nh tæ thi h nh nã. N¨m 1989, Héi ®ång Nh n−íc ® chøc tÝn dông ë ViÖt Nam. th«ng qua Ph¸p lÖnh hîp ®ång kinh tÕ. ChÝnh phñ còng ® ban h nh NghÞ ®Þnh sè §Ó ®¸p øng yªu cÇu n¨ng ®éng, khÈn tr−¬ng 16/2001- N§/CP vÒ tæ chøc v ho¹t ®éng cña cña c¸c qu¸ tr×nh kinh tÕ, c¸c tranh chÊp kinh tÕ c«ng ti cho thuª t i chÝnh. cÇn ph¶i ®−îc gi¶i quyÕt mét c¸ch nhanh gän, Kinh doanh b¶o hiÓm l ho¹t ®éng rÊt quan thiÕt thùc. Quèc héi ® th«ng qua LuËt söa ®æi, träng v rÊt phæ biÕn trong nÒn kinh tÕ thÞ bæ sung mét sè ®iÒu cña LuËt tæ chøc to ¸n tr−êng. LuËt kinh doanh b¶o hiÓm (2000) ®iÒu nh©n d©n, th nh lËp to kinh tÕ (1993) v Uû chØnh viÖc tæ chøc v kinh doanh b¶o hiÓm, x¸c ban th−êng vô Quèc héi ban h nh Ph¸p lÖnh thñ ®Þnh quyÒn v nghÜa vô cña c¸c tæ chøc v c¸ tôc gi¶i quyÕt c¸c vô ¸n kinh tÕ (1994). Víi c¸c nh©n tham gia b¶o hiÓm. v¨n b¶n n y, c¸c tranh chÊp x¶y ra trong kinh Mét trong nh÷ng dÊu hiÖu ®Æc tr−ng c¬ b¶n doanh ® ®−îc xö lÝ theo c¸ch thøc kh¸c víi nhÊt cña nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng l cã thÞ tr−êng c¸ch gi¶i quyÕt c¸c vô kiÖn d©n sù ®Ó gi¶m bít vèn. N¨m 1998 ChÝnh phñ ® ban h nh NghÞ chi phÝ, rót ng¾n thêi gian xÐt xö, ®¹t ®−îc hiÖu ®Þnh sè 48/1998- N§/CP vÒ chøng kho¸n v thÞ qu¶ cao h¬n. tr−êng chøng kho¸n. NghÞ ®Þnh n y ® cã C¸c doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ nh÷ng quy ®Þnh cô thÓ vÒ ho¹t ®éng ph¸t h nh tr−êng cßn cã c¬ héi lùa chän viÖc gi¶i quyÕt chøng kho¸n ra c«ng chóng, thÞ tr−êng giao tranh chÊp kinh tÕ mét c¸ch chñ ®éng h¬n, dÞch tËp trung, c«ng ti chøng kho¸n, qu¶n lÝ nh nhanh gän h¬n, Ýt tèn kÐm vÒ thêi gian v chi n−íc vÒ chøng kho¸n v thÞ tr−êng chøng phÝ vËt chÊt h¬n ®ång thêi còng kÝn ®¸o h¬n kho¸n... th«ng qua viÖc gi¶i quyÕt tranh chÊp kinh tÕ t¹i Ng y 14/4/1999, ChÝnh phñ còng ® ban c¸c trung t©m träng t i phi ChÝnh phñ. NghÞ h nh NghÞ ®Þnh sè 22/1999 quy ®Þnh vÒ ®Çu t− ®Þnh sè116/CP (1990) cña ChÝnh phñ vÒ viÖc 68 - T¹p chÝ luËt häc
  5. x©y dùng ph¸p luËt th nh lËp c¸c trung t©m träng t i kinh tÕ (phi lËp h nh lang ph¸p lÝ th«ng tho¸ng, t¹o ®iÒu ChÝnh phñ) ® thay thÕ cho Ph¸p lÖnh träng t i kiÖn cho sù ph¸t triÓn n¨ng ®éng cña c¸c doanh kinh tÕ. nghiÖp. HÖ thèng ph¸p luËt n y còng gãp phÇn §Ó t¹o ra c¬ së ph¸p lÝ cÇn thiÕt cho viÖc v o viÖc h×nh th nh nhiÒu th nh phÇn kinh tÕ míi, tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp v gi¶m bít ®Õn thóc ®Èy viÖc giao l−u v ph¸t triÓn kinh tÕ, më møc thÊp nhÊt nh÷ng bÊt lîi cho x héi, h¹n chÕ réng thÞ tr−êng trong v ngo i n−íc, æn ®Þnh v l m nh÷ng thiÖt h¹i cña c¸c chñ nî v con nî, Quèc l nh m¹nh ho¸ nÒn t i chÝnh cña ®Êt n−íc.... héi ® th«ng qua LuËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp Tuy vËy, hiÖn nay vÉn ®ang tån t¹i thùc (1993). Víi c¸c quy ®Þnh cña m×nh, LuËt ph¸ tr¹ng l c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt kinh tÕ hiÖn h nh s¶n doanh nghiÖp l c«ng cô b¶o vÖ quyÒn v lîi vÉn ch−a ho n chØnh, ch−a ®ång bé, thiÕu thèng Ých hîp ph¸p cña nh ®Çu t−; gãp phÇn b¶o vÖ nhÊt, m©u thuÉn gi÷a c¸c v¨n b¶n, cßn chung quyÒn v lîi Ých hîp ph¸p cña ng−êi lao ®éng. chung... cßn nhiÒu ®iÒu bÊt cËp, h¹n chÕ quyÒn §¹o luËt n y còng l c«ng cô t¸i tæ chøc l¹i chñ ®éng v ch−a ph¸t huy hÕt tiÒm n¨ng cña doanh nghiÖp l m ¨n thua lç, gãp phÇn c¬ cÊu c¸c chñ thÓ kinh doanh, ch−a ®¸p øng nh÷ng l¹i nÒn kinh tÕ v qua ®ã, nã gãp phÇn b¶o vÖ yªu cÇu to lín cña sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, trËt tù, kØ c−¬ng x héi. hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n−íc. §Ó t¹o ra nh÷ng c¬ së ph¸p lÝ t−¬ng thÝch V× vËy, cÇn cã nh÷ng ®æi míi m¹nh mÏ v víi hÖ thèng ph¸p luËt cña ®a sè c¸c n−íc trªn söa ®æi mét c¸ch c¨n b¶n v cã hÖ thèng c¸c thÕ giíi cã nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng ®ång thêi ®Ó v¨n b¶n ph¸p luËt kinh tÕ hiÖn h nh, l m cho b¶o ®¶m cho nÒn t i chÝnh cña ViÖt Nam ng y c¸c v¨n b¶n n y thùc sù ®ãng vai trß l c¬ së c ng l nh m¹nh, b¶o ®¶m nguån thu cho ng©n ph¸p lÝ cÇn thiÕt cho sù ph¸t triÓn n¨ng ®éng, s¸ch nh n−íc ng y c ng hîp lÝ v ®−îc ®¶m s¸ng t¹o cña nÒn kinh tÕ. b¶o v÷ng ch¾c, cã sù t¨ng tr−ëng, LuËt thuÕ thu T«i xin ®Ò xuÊt mét sè kiÕn nghÞ cã tÝnh nhËp doanh nghiÖp (1997) ® thay thÕ cho LuËt kh¸i qu¸t ®èi víi viÖc söa ®æi v ho n thiÖn hÖ thuÕ lîi tøc v LuËt thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ® thay thèng ph¸p luËt kinh tÕ cña n−íc ta nh− sau. thÕ cho LuËt thuÕ doanh thu tr−íc ®©y. 1. CÇn x©y dùng Bé luËt kinh doanh, trong ®ã §Ó h−íng dÉn thi h nh hai luËt thuÕ n y, quy ®Þnh ®Þa vÞ ph¸p lÝ cña tÊt c¶ c¸c lo¹i h×nh ChÝnh phñ ® ban h nh NghÞ ®Þnh sè 30/1998 doanh nghiÖp hiÖn cã t¹i ViÖt Nam. quy ®Þnh chi tiÕt thi h nh LuËt thuÕ thu nhËp HiÖn t¹i, LuËt doanh nghiÖp ® cã c¸c quy doanh nghiÖp v NghÞ ®Þnh sè 79/2000 quy ®Þnh ®Þnh vÒ ®Þa vÞ ph¸p lÝ cña 5 lo¹i h×nh doanh chi tiÕt thi h nh LuËt thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng. nghiÖp kh¸c nhau. Tuy vËy, ®©y vÉn ch−a ph¶i §Ó ®¸p øng nh÷ng yªu cÇu vÒ nh÷ng h×nh l to n bé c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp hiÖn cã thøc thanh to¸n t i chÝnh míi trong nÒn kinh tÕ t¹i ViÖt Nam. CÇn ph¶i bæ sung c¸c quy ®Þnh vÒ thÞ tr−êng, Uû ban th−êng vô Quèc héi ® ban ®Þa vÞ ph¸p lÝ cña c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp h nh Ph¸p lÖnh th−¬ng phiÕu (1999). kh¸c trong nÒn kinh tÕ n−íc ta v o néi dung cña 4. NhËn xÐt vÒ ph¸p luËt kinh tÕ trong nÒn LuËt doanh nghiÖp v ®æi tªn gäi LuËt doanh kinh tÕ thÞ tr−êng ë ViÖt Nam v kiÕn nghÞ nghiÖp th nh Bé luËt kinh doanh. Nãi c¸ch nh»m ho n thiÖn hÖ thèng n y kh¸c, cÇn nhÊt thÓ ho¸ c¸c ®¹o luËt ®¬n h nh Trong nh÷ng n¨m võa qua, hÖ thèng c¸c v¨n hiÖn nay nh− LuËt doanh nghiÖp nh n−íc, LuËt b¶n ph¸p luËt kinh tÕ ® gãp phÇn ®¸ng kÓ v o hîp t¸c x , LuËt ®Çu t− n−íc ngo i v cô thÓ ho¸ viÖc h×nh th nh c¬ chÕ qu¶n lÝ kinh tÕ míi, t¹o h¬n n÷a c¸c quy ®Þnh cña Bé luËt d©n sù vÒ tæ T¹p chÝ luËt häc - 69
  6. X©y dùng ph¸p luËt hîp t¸c, vÒ hé gia ®×nh trong v¨n b¶n ph¸p lÝ Bé luËt tè tông d©n sù. Cßn nh÷ng ®iÓm ®Æc thï ®Çy ®ñ v ho n chØnh vÒ c¸c chñ thÓ kinh doanh cña tõng lo¹i h×nh tè tông th× ®−îc quy ®Þnh trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng cña n−íc ta. MÆc dï trong nh÷ng ch−¬ng riªng cña Bé luËt n y. c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp kÓ trªn cã thÓ cã 3. CÇn x©y dùng LuËt hîp ®ång kinh tÕ thay nhiÒu ®iÓm kh¸c nhau vÒ quy m«, nguyªn t¾c tæ thÕ cho Ph¸p lÖnh hîp ®ång kinh tÕ ® l¹c hËu chøc v ho¹t ®éng, chÕ ®é së h÷u t i s¶n, c¬ chÕ v bÊt cËp. qu¶n lÝ, nguån vèn... nh−ng tÊt c¶ chóng ®Òu cã Trong luËt n y cÇn thÓ hiÖn râ ®Æc tr−ng c¬ ®iÓm chung, ®ã l ho¹t ®éng kinh doanh nh»m b¶n cña hîp ®ång kinh tÕ l nh»m môc ®Ých môc tiªu lîi nhuËn hoÆc hiÖu qu¶ kinh tÕ-x héi. kinh doanh, m−u cÇu lîi nhuËn v quy ®Þnh Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng, c¸c lo¹i h×nh nguyªn t¾c h ng ®Çu cña viÖc gi¶i quyÕt c¸c doanh nghiÖp n y ®Òu cÇn cã sù b×nh ®¼ng tr−íc tranh chÊp liªn quan ®Õn hîp ®ång kinh tÕ l nhanh gän, Ýt tèn kÐm vÒ thêi gian, c«ng søc v ph¸p luËt, cã quyÒn tù do kinh doanh v ®Òu cÇn chi phÝ, l m cho c¸c qu¸ tr×nh kinh tÕ ®−îc diÔn ®−îc khuyÕn khÝch mét c¸ch thÝch ®¸ng. V¨n ra nhanh chãng, ®¹t hiÖu qu¶ cao. kiÖn cña ®¹i héi §¶ng lÇn thø IX ® chØ râ "tiÕp T«i cho r»ng cÇn më réng ph¹m vi cña c¸c tôc ph¸t huy nh÷ng t¸c ®éng tÝch cùc cña LuËt ®èi t−îng tham gia kÝ kÕt v thùc hiÖn hîp ®ång doanh nghiÖp, tiÕn tíi x©y dùng mét luËt ¸p kinh tÕ, bëi v×, nÕu chØ giíi h¹n ph¹m vi chñ thÓ dông thèng nhÊt cho c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp kÝ kÕt hîp ®ång kinh tÕ l ph¸p nh©n v c¸c c¸ kh¸c nhau thuéc c¸c th nh phÇn kinh tÕ".(1) nh©n cã ®¨ng kÝ kinh doanh th× sÏ lo¹i bá h ng Trong Bé luËt kinh doanh, c¸c vÊn ®Ò nh− lo¹t c¸c chñ thÓ kinh tÕ khái lÜnh vùc kÝ kÕt v c¸c nguyªn t¾c kinh doanh trong nÒn kinh tÕ thÞ thùc hiÖn c¸c hîp ®ång kinh tÕ, mÆc dï môc ®Ých tr−êng, quyÒn tù do kinh doanh, c¬ chÕ th nh kÝ kÕt hîp ®ång cña c¸c chñ thÓ n y còng l kinh lËp, c¬ cÊu l¹i, gi¶i thÓ, ph¸ s¶n cña c¸c doanh doanh v m−u cÇu lîi nhuËn; thÝ dô nh− tr−êng nghiÖp cã thÓ ®−îc quy ®Þnh trong c¸c ch−¬ng hîp c¸c doanh nghiÖp t− nh©n hoÆc c«ng ti hîp chung. Cßn nh÷ng ®iÓm ®Æc thï cña tõng lo¹i danh, tæ hîp t¸c... kÝ kÕt hîp ®ång víi nhau. doanh nghiÖp, c¸c quyÒn v nghÜa vô cña tõng 4. CÇn x©y dùng LuËt vÒ khuyÕn khÝch v lo¹i doanh nghiÖp kh¸c nhau th× cã thÓ v sÏ b¶o ®¶m ®Çu t−. ®−îc quy ®Þnh trong c¸c ch−¬ng riªng. Trªn thÕ HiÖn nay, c¸c quy ®Þnh vÒ b¶o ®¶m v giíi ® cã mét sè n−íc cã ®¹o luËt nh− vËy, tuy khuyÕn khÝch ®Çu t− ®ang ®−îc quy ®Þnh trong r»ng néi dung cña c¸c quy ®Þnh ch−a thùc sù cô ba v¨n b¶n ph¸p luËt kh¸c nhau. §iÒu ®ã dÉn thÓ v chi tiÕt ë møc cÇn thiÕt. ®Õn viÖc kh«ng nhÊt qu¸n v r−êm r , cã nhiÒu 2. CÇn x©y dùng Bé luËt tè tông d©n sù ¸p m©u thuÉn gi÷a c¸c h×nh thøc khuyÕn khÝch ®Çu dông chung cho c¶ tè tông kinh tÕ, tè tông lao t−, g©y ra sù bÊt hîp lÝ v bÊt b×nh ®¼ng gi÷a c¸c ®éng v tè tông h«n nh©n v gia ®×nh. nh ®Çu t−. Khi ® nhÊt thÓ ho¸ c¸c ®¹o luËt ®¬n C¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu cô thÓ v chi tiÕt h nh vÒ ®Þa vÞ ph¸p lÝ cña c¸c lo¹i h×nh doanh ® cho thÊy cã ®Õn 80% c¸c quy ®Þnh trong c¸c nghiÖp v o Bé luËt kinh doanh th× còng cÇn tËp thñ tôc tè tông nªu trªn l gièng nhau. ChØ cã trung c¸c quy ®Þnh vÒ b¶o ®¶m v khuyÕn khÝch kho¶ng 20% c¸c quy ®Þnh cña c¸c lo¹i tè tông ®Çu t− v o trong mét ®¹o luËt. §ã l LuËt trªn l kh¸c nhau. V× vËy, t«i cho r»ng ho n khuyÕn khÝch v b¶o ®¶m ®Çu t−. Trong ®¹o luËt to n cã thÓ v cÇn ph¶i quy ®Þnh c¸c vÇn ®Ò n y, cÇn cã c¸c ch−¬ng quy ®Þnh chung vÒ chung vÒ tè tông d©n sù, kinh tÕ, lao ®éng v chÝnh s¸ch b¶o ®¶m v khuyÕn khÝch ®Çu t− cña h«n nh©n v gia ®×nh trong mét sè ch−¬ng cña Nh n−íc. §ång thêi, còng cÇn cã c¸c ch−¬ng 70 - T¹p chÝ luËt häc
  7. x©y dùng ph¸p luËt quy ®Þnh riªng vÒ mét sè ®Æc thï cña ba lo¹i cÇn ®−îc tho¶ m n tõ nh÷ng nguån "cung" khuyÕn khÝch ®Çu t− kh¸c nhau. chÝnh ®¸ng v hîp ph¸p. §Êt ®ai cÇn ®−îc coi l V¨n kiÖn §¹i héi §¶ng lÇn thø IX còng ® lo¹i h ng ho¸ cã gi¸ trÞ ®Æc biÖt; Nh n−íc, c¸c ®Ò cËp vÊn ®Ò n y: "X©y dùng LuËt ®Çu t− trªn tËp thÓ, tæ chøc v c¸ nh©n cÇn ®−îc phÐp mua c¬ së thèng nhÊt LuËt ®Çu t− n−íc ngo i t¹i b¸n ®Êt trªn thÞ tr−êng theo quy ®Þnh cña ph¸p ViÖt Nam v LuËt khuyÕn khÝch ®Çu t− trong luËt. Cã nh− vËy th× míi t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc n−íc".(2) h×nh th nh thÞ tr−êng bÊt ®éng s¶n v tr¸nh thÊt 5. Më réng ph¹m vi ®iÒu chØnh cña LuËt thu kho¶n thuÕ to lín cho Nh n−íc. Chóng ta th−¬ng m¹i. nªn nhí l¹i r»ng tr−íc khi cã HiÕn ph¸p 1980, ë Trong thêi ®¹i ng y nay, c¸c mèi quan hÖ ViÖt Nam cã bèn h×nh thøc së h÷u ®Êt ®ai kh¸c kinh tÕ ng y c ng trë nªn phong phó, cã nhiÒu nhau v kh«ng ph¶i v× thÕ m Nh n−íc kh«ng lo¹i h ng ho¸ cã thÓ mua b¸n, trao ®æi trªn thÞ qu¶n lÝ ®−îc ®Êt ®ai. MÆt kh¸c, hiÖn nay, trªn tr−êng. NÕu chØ coi h ng ho¸ h÷u h×nh míi l thÕ giíi cã trªn 200 n−íc m hÇu nh− duy nhÊt ®èi t−îng ®iÒu chØnh cña LuËt th−¬ng m¹i th× ®ã ë ViÖt Nam l ®Êt ®ai chØ thuéc quyÒn së h÷u l ®iÒu bÊt cËp v g©y ra nhiÒu h¹n chÕ, trë ng¹i cña Nh n−íc. cho c¸c mèi quan hÖ th−¬ng m¹i v ¶nh h−ëng 8. CÇn x©y dùng v ban h nh LuËt c¹nh ®Õn quyÒn lîi cña c¸c th−¬ng nh©n. V× vËy, t«i tranh v kiÓm so¸t ®éc quyÒn. cho r»ng cÇn më réng ph¹m vi ®iÒu chØnh cña C¹nh tranh l quy luËt phæ biÕn trong nÒn LuËt th−¬ng m¹i sang c¶ lÜnh vùc c¸c h ng ho¸ v« h×nh, dÞch vô, nh− chuyÓn giao c«ng nghÖ, kinh tÕ thÞ tr−êng, kÓ c¶ trong nÒn kinh tÕ thÞ mua b¸n b¶n quyÒn t¸c gi¶... HiÖp ®Þnh th−¬ng tr−êng theo ®Þnh h−íng XHCN ë n−íc ta. §ã l m¹i ViÖt Nam - Hoa K× còng ® quy ®Þnh rÊt nguyªn t¾c ho¹t ®éng cã tÝnh sèng cßn cña c¸c nhiÒu lo¹i h×nh dÞch vô l ®èi t−îng cña ho¹t doanh nghiÖp thuéc mäi th nh phÇn kinh tÕ. ®éng th−¬ng m¹i gi÷a hai n−íc. Trong t−¬ng MÆt kh¸c, cã nh÷ng khu vùc kinh tÕ v nh÷ng lai, khi ViÖt Nam gia nhËp WTO th× c¸c dÞch vô lÜnh vùc m Nh n−íc ph¶i n¾m gi÷ ®Ó b¶o ®¶m ®ã còng l ®èi t−îng cña th−¬ng m¹i gi÷a ViÖt sù ph¸t triÓn æn ®Þnh v bÒn v÷ng cña nÒn kinh Nam v nhiÒu n−íc kh¸c trªn thÕ giíi. tÕ, cña chÕ ®é x héi nªn còng cÇn cã c¬ chÕ 6. CÇn ban h nh ph¸p lÖnh quy ®Þnh tÝnh ®éc quyÒn thÝch hîp. Do ®ã, viÖc x©y dùng v c−ìng chÕ cña c¸c ph¸n quyÕt cña c¸c trung t©m ban h nh mét ®¹o luËt vÒ c¹nh tranh v kiÓm träng t i. so¸t ®éc quyÒn l vÊn ®Ò hÕt søc cÇn thiÕt v cÊp Uû ban th−êng vô Quèc héi cÇn ban h nh b¸ch. V¨n kiÖn §¹i héi §¶ng lÇn thø IX còng v¨n b¶n n y ®Ó t¨ng tÝnh hiÖu qu¶ cña c¸c ph¸n ® chØ râ:"Chèng ®Æc quyÒn v lòng ®o¹n thÞ quyÕt cña c¸c trung t©m träng t i phi ChÝnh phñ tr−êng, ban h nh LuËt c¹nh tranh v kiÓm so¸t v kh¾c phôc ®−îc m©u thuÉn hiÖn nay gi÷a viÖc ®éc quyÒn trong kinh doanh phï hîp víi nh÷ng c«ng nhËn tÝnh ph¸p lÝ cña c¸c ph¸n quyÕt cña ®iÒu kiÖn thùc tÕ cña ViÖt Nam"(3) ./. träng t i n−íc ngo i v kh«ng c«ng nhËn tÝnh ph¸p lÝ cña c¸c trung t©m träng t i trong n−íc. (1).Xem: V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu to n quèc lÇn thø 7. CÇn quy ®Þnh ®Êt ®ai cã nhiÒu h×nh thøc IX, Nxb. ChÝnh trÞ quèc gia, H Néi 2001, tr.320-321. së h÷u (së h÷u nh n−íc, së h÷u tËp thÓ, së (2).Xem: V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu to n quèc lÇn thø h÷u t− nh©n). IX, Nxb. ChÝnh trÞ quèc gia, H Néi 2001, tr.329. Tõ khi diÔn ra qu¸ tr×nh ®æi míi ®Õn nay, (3).Xem: V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu to n quèc lÇn thø "nhu cÇu" vÒ bÊt ®éng s¶n (nh - ®Êt) l rÊt lín, IX, Nxb. ChÝnh trÞ quèc gia, H Néi 2001, tr.322. T¹p chÝ luËt häc - 71
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2