Báo cáo khoa học: Điều tra thực trạng thừa cân, béo phì và một số yếu tố liên quan ở học sinh 8-11 tuổi của một số trường tiểu học tại hà nội

Chia sẻ: Nguyễn Phi Nhung Nhung | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

Thêm vào BST

Báo xấu

147
lượt xem 37
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trong những năm gần đây, một hiện t-ợng sức khỏe đáng quan tâm ở n-ớc ta là hội chứng thừa cân, béo phì (TC-BP). Đây là một bệnh phức tạp trong nguyên nhân và nan giải trong điều trị, những ng-ời TC-BP có nguy cơ cao mắc các bệnh mãn tính nh-: huyết áp cao, đái đ-ờng, sỏi mật và ung th- ... và có thể dẫn đến tử vong (Cao Quốc Việt, 1995; De Vito & cs, 1999; Lacard &cs, 1991). Bệnh BP có thể phòng ngừa đ-ợc nh-ng điều trị rất khó khăn tốn kém và hầu nh- không có kết quả. Thực trạng TC-BP đã và đang trở...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo khoa học: Điều tra thực trạng thừa cân, béo phì và một số yếu tố liên quan ở học sinh 8-11 tuổi của một số trường tiểu học tại hà nội

Báo cáo khoa học Điều tra thực trạng thừa cân, béo phì và một số yếu tố liên quan ở học sinh 8-11 tuổi của một số trường tiểu học tại hà nội
T¹p chÝ KHKT N«ng nghiÖp, TËp 1, sè 3/2003 §iÒu tra thùc tr¹ng thõa c©n, bÐo ph× vµ mét sè yÕu tè liªn quan ë häc sinh 8-11 tuæi cña mét sè tr−êng tiÓu häc t¹i hµ néi Situation of overweight and obesity in 8-11 year- old children in some primary school in Hanoi and several related factors Vò ThÞ Th−1, Lª ThÞ Hîp2, Hoµng ThÞ Ho·n3 Summary A survey was carried out in a number of primary schools in Hanoi to examine the situation of overweight and obesity in 8-11 year-old children as well as related factors. It found that the percentages of school children showing overweight and obesity was 7,6% and 3,6%, respectively. Overweight and obesity in school children were higher in the urban areas than in the countryside (P< 0.05), but no significant differences were foynd between boys and girls (P> 0.05). Overweight was mainly in 9-10 year-old ones. Most of the children with overweight or obesity came from better-off families. Other socio-economic factors, life style, level of physical activity all affected the overweight and obesity situation. Keywords: Overweight, obesity, children, primary school ®é nguy hiÓm cao h¬n v× ®©y lµ giai ®o¹n ph¸t 1. §Æt vÊn ®Ò1 triÓn t¨ng tèc, cã ý nghÜa quan träng trong sù Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, mét hiÖn ph¸t triÓn vµ tr−ëng thµnh cña c¶ ®êi ng−êi. t−îng søc kháe ®¸ng quan t©m ë n−íc ta lµ héi Nghiªn cøu t×nh tr¹ng TC-BP ë løa tuæi nµy chøng thõa c©n, bÐo ph× (TC-BP). §©y lµ mét nh»m x¸c ®Þnh c¸c yÕu tè nguy c¬ cã h¹i cho bÖnh phøc t¹p trong nguyªn nh©n vµ nan gi¶i søc khoÎ, ®ång thêi lµm c¬ së cho viÖc phßng trong ®iÒu trÞ, nh÷ng ng−êi TC-BP cã nguy c¬ ngõa sù gia t¨ng tû lÖ TC-BP ë n−íc ta trong cao m¾c c¸c bÖnh m·n tÝnh nh−: huyÕt ¸p cao, thêi gian tíi. ®¸i ®−êng, sái mËt vµ ung th− ... vµ cã thÓ dÉn ®Õn tö vong (Cao Quèc ViÖt, 1995; De Vito & 2. Néi dung vµ ph−¬ng ph¸p cs, 1999; Lacard &cs, 1991). BÖnh BP cã thÓ nghiªn cøu 2.1. §èi t−îng, ®Þa ®iÓm vµ thêi gian nghiªn phßng ngõa ®−îc nh−ng ®iÒu trÞ rÊt khã kh¨n cøu tèn kÐm vµ hÇu nh− kh«ng cã kÕt qu¶. Thùc tr¹ng TC-BP ®· vµ ®ang trë thµnh vÊn ®Ò søc §èi t−îng: häc sinh tiÓu häc tõ 8 –11 tuæi kháe céng ®ång n−íc ta (Amartruda &cs, thuéc mét sè tr−êng tiÓu häc néi vµ ngo¹i 1995). thµnh Hµ Néi. TC-BP ë c¶ ng−êi lín vµ trÎ em ®Òu rÊt §Þa ®iÓm vµ thêi gian: nghiªn cøu ®−îc nguy hiÓm nh−ng TC-BP ë trÎ tõ 4- 11 tuæi cã tiÕn hµnh tõ th¸ng 2 ®Õn th¸ng 5 n¨m 2003 t¹i 4 tr−êng tiÓu häc: T« Hoµng (quËn Hai Bµ Tr−ng), ThÞnh Quang (quËn §èng §a), Tr©u 1 Bé m«n Sinh ho¸, Khoa C«ng nghÖ thùc phÈm Quú vµ Héi X¸ (huyÖn Gia L©m).
§iÒu tra thùc tr¹ng thõa c©n bÐo ph×... 2.2. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu - §¸nh gi¸ t×nh tr¹ng TC-BP: Theo WHO (Hµ Huy Kh«i, 1997), chØ tiªu ®¸nh gi¸ TC-BP X¸c ®Þnh cì mÉu vµ kü thuËt chän mÉu ë trÎ < 10 tuæi lµ W/H < + 2SD cßn ë thanh Cì mÉu ®−îc tÝnh theo c«ng thøc: (Hµ thiÕu niªn ≥ 10 tuæi lµ BMI theo tuæi vµ giíi Huy Kh«i, 1997) 4 p(1 − p) víi ng−ìng > 85 percentile, c¶ 2 ®Òu so s¸nh n= víi quÇn thÓ tham kh¶o NCHS e2 - §¸nh gi¸ t×nh tr¹ng suy dinh d−ìng n: l−îng mÉu (SDD) b»ng chØ tiªu: p: tû lÖ TC-BP −íc tÝnh (20%) e: sai sè mong muèn (0,04) W/H < - 2SD hoÆc BMI < 5 percentile. Xö lÝ kÕt qu¶: sö dông phÇn mÒm SPSS vµ VËy cì mÉu trong nghiªn cøu lµ: EPI INFO vµ c¸c test thèng kª y häc. 4 * 0,2 * 0,8 n= = 400 0,04 3. KÕt qu¶ nghiªn cøu vµ th¶o V× lÊy mÉu theo ph−¬ng ph¸p lÊy mÉu luËn chïm nªn l−îng mÉu ®iÒu tra ph¶i gÊp ®«i ®Ó Tõ kÕt qu¶ 795 phiÕu ®iÒu tra vµ kÕt qu¶ ®¶m b¶o ®é chÝnh x¸c. Thªm 10% bá cuéc vÒ c©n nÆng chiÒu cao cña 795 häc sinh tõ 8 – nªn l−îng mÉu ban ®Çu lµ 900 häc sinh. 11 tuæi cña 4 tr−êng tiÓu häc t¹i néi vµ ngo¹i thµnh Hµ Néi, chóng t«i thu ®−îc c¸c kÕt qu¶ Ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh c¸c chØ tiªu: vÒ tû lÖ TC-BP nh− sau: Träng l−îng c¬ thÓ ®−îc c©n b»ng c©n kü KÕt qu¶ b¶ng 1 cho thÊy: tû lÖ TC, BP thuËt, ®é chÝnh x¸c 0,01 kg, chiÒu cao ®−îc ®o trong toµn bé mÉu ®iÒu tra lµ 7,5% vµ 3,5%. b»ng th−íc ®o Microstoi. Trong ®ã TC tËp trung chñ yÕu ë ®é 10-11 §iÒu tra khÈu phÇn b»ng c¸ch tr¶ lêi c©u tuæi, cao nhÊt ë 11 tuæi cßn BP tËp trung ë løa hái trong phiÕu ®iÒu tra tÇn suÊt xuÊt hiÖn thùc tuæi 9-10. Tû lÖ nµy cao h¬n so víi kÕt qu¶ phÈm. nghiªn cøu t¹i c¸c khu vùc thµnh phè trong c¶ §iÒu tra mét sè yÕu tè cã liªn quan b»ng n−íc cña Lª B¹ch Mai (2000). c¸ch tr¶ lêi c©u hái trong phiÕu ®iÒu tra. Tû lÖ suy dinh d−ìng thu ®−îc qua ®iÒu C¸ch tÝnh tuæi (theo WHO) (Hµ Huy tra lµ 15,0% nh−ng vÉn thÊp h¬n so víi kÕt Kh«i, 1997) qu¶ nghiªn cøu cña Lª B¹ch Mai (2000) VÝ dô: trÎ ®−îc tÝnh lµ 8 tuæi kÓ tõ ngµy (32,8%). §iÒu nµy cho thÊy: khi ®iÒu kiÖn trÎ trßn 8 n¨m ®Õn 8 n¨m 11 th¸ng 29 ngµy. kinh tÕ kh¸ lªn th× tû lÖ suy dinh d−ìng gi¶m C¸c ph−¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ t×nh tr¹ng dÇn cßn tû lÖ TC-BP l¹i t¨ng lªn. dinh d−ìng B¶ng 1. T×nh tr¹ng dinh d−ìng, tû lÖ TC-BP theo tuæi xÐt theo chØ tiªu W/H vµ BMI Tuæi n SDD TC BP n % n % N % 8 220 8 3,6 16 7,3 0 0 9 257 15 5,8 0 0 13 5,1 10 264 80 30,3 33 12,5 14 5,3 11 54 16 29,6 11 20,3 1 1,7 Tæng 795 119 15,0 60 7,5 28 3,5
Vò ThÞ Th−, Lª ThÞ Hîp, Hoµng ThÞ Ho·n B¶ng 2. Tû lÖ TC-BP, SDD theo vïng vµ giíi xÐt theo chØ tiªu W/H vµ BMI Vïng Giíi N SDD TC BP n % n % n % Ngo¹i Nam 197 29 14,7 9 4,6 0 0 thµnh N÷ 182 36 19,8 3 1,6 0 0 Chung 379 67 17,8 12 3,2 0 0 Néi Nam 200 23 11,5 20 10,0 14 7,0 thµnh N÷ 216 31 14,4 18 7,7 14 6,5 Chung 416 54 13,0 38 9,1 28 6,7 Tæng Nam 397 52 13,1 29 7,3 14 3,5 N÷ 398 67 16,8 31 7,8 14 3,8 Chung 795 119 15,0 60 7,5 28 3,5 KÕt qu¶ b¶ng 2 cho thÊy: tû lÖ TC t¹i néi quËn t¹i thµnh phè Hå ChÝ Minh . thµnh cao gÊp 3 lÇn so víi ngo¹i thµnh. VÒ BP, Nh− vËy tû lÖ TC t¹i néi thµnh Hµ Néi ë ngo¹i thµnh hÇu nh− kh«ng cã, cßn tû lÖ nµy trong nghiªn cøu cña chóng t«i lµ cao so víi ë néi thµnh kh¸ cao: 6,7%. KÕt qu¶ thu ®−îc c¸c nghiªn cøu tr−íc. KÕt qu¶ nµy phï hîp víi còng cho thÊy kh«ng cã sù kh¸c nhau vÒ tû lÖ kÕt qu¶ theo dâi diÔn biÕn t×nh tr¹ng TC-BP ë TC-BP gi÷a nam vµ n÷ (P < 0,05). häc sinh tiÓu häc néi thµnh Hµ Néi tõ 1995- So s¸nh víi c¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu kh¸c 2000: tû lÖ TC-BP t¨ng dÇn qua c¸c n¨m, TC t¹i néi thµnh Hµ Néi, chóng t«i nhËn thÊy: tû t¨ng nhanh h¬n BP (§ç ThÞ Kim Liªn, 2001). lÖ TC-BP t¹i néi thµnh trong nghiªn cøu nµy So s¸nh víi c¸c nghiªn cøu trªn thÕ giíi lµ cao h¬n so víi c¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu cña nh−: nghiªn cøu vÒ tû lÖ TC-BP ë häc sinh 6- Lª ThÞ H¶i vµ céng sù (1997); Vò ThÞ Thu 11 tuæi t¹i vïng thµnh thÞ Th¸i Lan (Taitz, Nga (1997) t¹i tr−êng tiÓu häc b¸n tró Trµng 1991), t¹i Jena (§øc) n¨m 1995 ë häc sinh 6- An; §ç ThÞ Kim Liªn (2001) ë häc sinh tiÓu 12 tuæi (Lacard & cs, 1992), nghiªn cøu tû lÖ häc néi thµnh Hµ Néi; t−¬ng ®−¬ng víi kÕt TC-BP t¹i trung t©m n−íc ý (De Vito &cs, qu¶ ®iÒu tra cña Vò H−ng HiÕu (2002) t¹i c¸c 1999), t¹i NewYork (Melnik &cs, 1998) th× tû tr−êng tiÓu häc quËn §èng §a, nh−ng l¹i thÊp lÖ TC ë häc sinh tiÓu häc néi thµnh Hµ Néi h¬n so víi kÕt qu¶ ®iÒu tra cña TrÇn ThÞ Hång thÊp h¬n nhiÒu. Tuy nhiªn nã vÉn lµ con sè Loan (1997) ë häc sinh tiÓu häc thuéc mét b¸o ®éng vÒ t×nh tr¹ng søc khoÎ céng ®ång ë B¶ng 3. Mèi liªn quan gi÷a nghÒ nghiÖp cña bè mÑ víi t×nh tr¹ng TC-BP ë häc sinh 8-11 tuæi NghÒ nghiÖp Bè MÑ SDD TC-BP SDD TC-BP n % n % n % n % CBCNV 14 11,9 23 31,5 8 6,6 22 28,2 Lµm ruéng 54 45,8 7 9,6 63 52,1 11 14,1 Lµm thuª 34 28,8 24 32,9 12 9,9 11 14,1 Bu«n b¸n 12 10,2 14 19,2 9 7,4 9 11,5 ViÖc kh¸c 4 3,4 5 6,9 29 24,0 25 32,1
§iÒu tra thùc tr¹ng thõa c©n bÐo ph×... B¶ng 4. Mèi liªn quan gi÷a tr×nh ®é v¨n ho¸ cña bè mÑ víi t×nh tr¹ngTC-BP ë häc sinh 8 -11 tuæi Tr×nh ®é v¨n ho¸ Bè MÑ SDD TC-BP SDD TC-BP n % n % n % n % D−íi cÊp 3 106 90,6 52 71,24 115 95,0 61 78,2 TC,C§ 2 1,7 3 14,1 4 3,3 8 10,3 §H,trªn §H 9 7,7 18 14,66 2 1,7 9 11,5 B¶ng 5. Mèi liªn quan gi÷a ®iÓu kiÖn kinh tÕ gia ®×nh víi t×nh tr¹ng TC-BP ë häc sinh 8-11 tuæi SDD TC-BP YÕu tè Møc (ngh×n ®ång) n % n % Thu nhËp cña < 500 36 29,8 6 7,7 c¶ gia ®×nh 500-1000 43 35,5 12 15,4 /th¸ng > 1000 42 34,7 60 76,9 BQ chi ¨n < 100 42 34,7 1 1,3 uèng cña g®/ 100-200 74 61,2 30 38,5 th¸ng > 200 5 4,1 47 60,2 n−íc ta. kh¸ cao: 7,5% vµ 3,5%. Trong ®ã TC, BP ë §Ó thÊy râ phÇn nµo nguyªn nh©n cña t×nh néi thµnh cao h¬n so víi ngo¹i thµnh (P < tr¹ng TC-BP ë häc sinh tiÓu häc Hµ Néi, 0,05). chóng t«i tiÕn hµnh nghiªn cøu c¸c yÕu tè cã - Tû lÖ TC-BP gi÷a nam vµ n÷ kh«ng cã sù liªn quan ®Õn t×nh tr¹ng TC-BP: ®iÒu kiÖn kinh kh¸c nhau (P < 0,05). tÕ, x· héi, ho¹t ®éng thÓ lùc, thãi quen ¨n - TC chñ yÕu tËp trung ë ®é tuæi 10-11 trong uèng, …KÕt qu¶ vÒ mèi liªn quan gi÷a c¸c khi BP tËp trung ë løa tuæi 9-10. yÕu tè trªn víi t×nh tr¹ng TC-BP ë häc sinh 8- - TrÎ TC-BP chñ yÕu lµ con cña c¸c gia cã 11 tuæi ®−îc thÓ hiÖn qua c¸c b¶ng 4 vµ b¶ng kinh tÕ kh¸. 5. C¸c b¶ng nµy cho thÊy cã sù liªn quan chÆt Tµi liÖu tham kh¶o chÏ gi÷a ®iÒu kiÖn kinh tÕ x· héi víi t×nh tr¹ng Amartruda-JM, Welle-S (1995), Obesity TC-BP ë häc sinh 8-11 tuæi. TrÎ TC-BP ®a sè Endocrinology and metabolism, 1271-1304 DeVito E, La Torre G, Langia no E, Berardi D ( lµ con cña c¸c gia ®×nh cã kinh tÕ kh¸. ChÝnh 1999), "Overweight and obesity among v× vËy, trÎ ®−îc ¨n uèng ®Çy ®ñ cã khi d− secondary school children in Central Italy", thõa, ¨n nhiÒu thùc phÈm giµu chÊt bÐo, ¨n Eur J Epidemol, 15 ( 7), pp 649-654. nhiÒu b÷a nh−ng l¹i Ýt ho¹t ®éng, ngñ Ýt. Lª ThÞ H¶i vµ céng sù (1997), "T×m hiÓu mét sè Nh÷ng kÕt qu¶ thu ®−îc vÒ vÊn ®Ò nµy trong yÕu tè nguy c¬ bÖnh bÐo ph× ë häc sinh 6-11 nghiªn cøu cña chóng t«i lµ t−¬ng ®ång víi tuæi t¹i 2 tr−êng tiÓu häc néi thµnh Hµ Néi" , T¹p chÝ vÖ sinh phßng dÞch, tËp VII, sè 2 ( 32). c¸c kÕt qu¶ trong n−íc vµ trªn thÕ giíi. Vò H−ng HiÕu (2002) T×nh tr¹ng thõa c©n vµ mét 4. KÕt luËn sè yÕu tè nguy c¬ ¶nh h−ëng tíi t×nh tr¹ng - Tû lÖ TC, BP ë häc sinh 8 -11 tuæi thuéc mét thõa c©n cña häc sinh tiÓu häc quËn §èng §a sè tr−êng tiÓu häc néi vµ ngo¹i thµnh Hµ Néi Hµ Néi, luËn v¨n th¹c sü y tÕ c«ng céng .
Vò ThÞ Th−, Lª ThÞ Hîp, Hoµng ThÞ Ho·n Hµ Huy Kh«i (1997), Ph−¬ng ph¸p dÞch tÔ häc d©n ViÖt Nam 1990-2000. dinh d−ìng, Nxb Y häc Hµ Néi. Melnik TA, Rhoades SJ, Wales KR, Cowell C, Lacard - E, Maimelle-N, Munoz-F et al (1992), Wolfe WS ( 1998), "overweight scchool “Risk factors of obesity in 5 year - old children in NewYork city: prevalence population“. Parental versus environmental estimates and characteristics" Int J obes relat factors. Int-J-obesity, 16-19. Metab disord, 23 (11), pp 443-1150. §ç ThÞ Kim Liªn vµ céng sù (2001), DiÔn biÕn t×nh Vò ThÞ Thu Nga (1997), T×nh tr¹ng dinh d−ìng vµ tr¹ng thõa c©n, bÐo ph× cña häc sinh Hµ Néi tõ khÈu phÇn ¨n thùc tÕ cña häc sinh tiÓu häc b¸n 1995-2000 tró Trµng An, quËn Hoµn KiÕm, Hµ Néi- TrÇn ThÞ Hång Loan (1998), T×nh tr¹ng thõa c©n chuyªn ®Ò tèt nghiÖp b¸c sÜ chuyªn ngµnh vÖ vµ c¸c yÕu tè nguy c¬ ë häc sinh 6-11 tuæi t¹i sinh dÞch tÔ, tr−êng ®¹i häc Y Hµ Néi. Taitz-Ls (1991). Obesity, Text book of pediatric mét quËn néi thµnh thµnh phè Hå ChÝ Minh- luËn v¨n th¹c sÜ dinh d−ìng céng ®ång, tr−êng nutrition , 485-509. Cao Quèc ViÖt (1995), BÐo ph× ë trÎ em: nguyªn ®¹i häc Y Hµ Néi . nh©n ®iÒu trÞ vµ phßng bÖnh, ViÖn B¶o vÖ søc Lª B¹ch Mai vµ céng sù (2000), BiÕn ®æi khÈu phÇn thùc tÕ vµ t×nh tr¹ng dinh d−ìng cña nh©n kháe TrÎ em.