Báo cáo khoa học: "Một số vấn đề trong lập, thẩm định dự án đầu t- trong các doanh nghiệp xây dựng giao thông"

Chia sẻ: Nguyễn Phương Hà Linh Linh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:4

Thêm vào BST

Báo xấu

105
lượt xem 10
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tóm tắt: Bài báo làm rõ một số vấn đề tồn tại trong việc lập, thẩm định dự án đầu t- trong các doanh nghiệp xây dựng giao thông và đ-a ra những ý kiến b-ớc đầu giải quyết những vấn đề đó.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo khoa học: "Một số vấn đề trong lập, thẩm định dự án đầu t- trong các doanh nghiệp xây dựng giao thông"

Mét sè vÊn ®Ò trong lËp, thÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t− trong c¸c doanh nghiÖp x©y dùng giao th«ng NCS. NguyÔn Quúnh Sang Bé m«n Kinh tÕ X©y dùng Tr−êng §¹i häc Giao th«ng VËn t¶i Tãm t¾t: Bμi b¸o lμm râ mét sè vÊn ®Ò tån t¹i trong viÖc lËp, thÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t− trong c¸c doanh nghiÖp x©y dùng giao th«ng vμ ®−a ra nh÷ng ý kiÕn b−íc ®Çu gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò ®ã. Summary: The paper clarifies some existing proplems in preparation and appraisal of investment projects at transport construction enterprises and proposes some initial ideas towards solving these problems. i. §Æt vÊn ®Ò §Çu t− ph¸t triÓn doanh nghiÖp cã tÇm quan träng ®Æc biÖt, cã tÝnh chÊt chiÕn l−îc, quyÕt ®Þnh ®Õn t−¬ng lai cña mét doanh nghiÖp. QuyÕt ®Þnh ®Çu t− kh«n ngoan sÏ mang l¹i lîi Ých l©u dµi, ng−îc l¹i quyÕt ®Þnh ®Çu t− sai lÇm buéc doanh nghiÖp ph¶i tr¶ gi¸ trong thêi gian kh«ng ng¾n. V× vËy, tr−íc khi ®Çu t− vµo mét dù ¸n nµo ®ã ®ßi hái doanh nghiÖp ph¶i lËp dù ¸n víi nhiÒu ph−¬ng ¸n kh¸c nhau sau ®ã lùa chän ra ph−¬ng ¸n cã hiÖu qu¶ nhÊt. Thùc tÕ viÖc lËp vµ CT 2 thÈm ®Þnh c¸c dù ¸n ®Çu t− nãi chung, c¸c dù ¸n ®Çu t− mua s¾m, ®æi míi c«ng nghÖ trong c¸c doanh nghiÖp x©y dùng giao th«ng nãi riªng cßn mét sè tån t¹i nhÊt ®Þnh. Bµi b¸o lµm râ nh÷ng tån t¹i vÒ ba vÊn ®Ò: X¸c ®Þnh dßng tiÒn tÖ; thÈm ®Þnh dù ¸n vµ viÖc sö dông c¸c chØ tiªu ®Ó ®¸nh gi¸ lùa chän dù ¸n, tõ ®ã ®−a ra nh÷ng ý kiÕn gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò ®ã. II. X¸c ®Þnh dßng tiÒn tÖ Trong ph©n tÝch ®¸nh gi¸ dù ¸n (DA), ®iÒu quan träng hµng ®Çu lµ tÝnh ®Çy ®ñ c¸c lo¹i chi phÝ vµ thu nhËp ®Ó ®−a vµo dßng tiÒn, phôc vô cho viÖc tÝnh c¸c chØ tiªu. Thùc tÕ, vÊn ®Ò x¸c ®Þnh dßng tiÒn tÖ cßn mét sè tån t¹i vμ h−íng gi¶i quyÕt sau: - X¸c ®Þnh thμnh phÇn c¸c chi phÝ ®Ó ®−a vµo dßng chi phÝ vËn hµnh (chi phÝ khai th¸c) th−êng rÊt ®a d¹ng vµ phøc t¹p, v× vËy trong thùc tÕ th−êng bÞ tÝnh trïng hay bá sãt do cè ý nh»m lµm cho DA “®Ñp” ®Ó thuyÕt phôc c¸c tæ chøc tµi trî, còng cã tr−êng hîp do nhËn thøc kh«ng ®óng vÒ b¶n chÊt chi phÝ khai th¸c. Ch¼ng h¹n: ®−a vµo chi phÝ khai th¸c c¸c kho¶n khÊu hao vµ l·i vay dµi h¹n, lµ sù tÝnh trïng lµm cho hiÖu qu¶ DA bÞ ®¸nh thÊp xuèng mét c¸ch gi¶ t¹o. - HÇu hÕt c¸c DN ®Òu ch−a tÝnh chi phÝ c¬ héi khi x¸c ®Þnh dßng chi cña DA. VÒ b¶n chÊt, chi phÝ c¬ héi lµ gi¸ trÞ tèt nhÊt mµ nhµ ®Çu t− ®· bá qua do lùa chän c¬ héi ®Çu t− nµy mµ bá qua c¬ héi ®Çu t− kh¸c. Chi phÝ c¬ héi muèn nãi ®Õn chÝnh lµ c¬ héi phÝ cña nh÷ng tµi s¶n hiÖn cã mµ dßng tiÒn cña nh÷ng tµi s¶n nµy cã thÓ t¹o ra nÕu chóng kh«ng ®−îc sö dông trong DA.
Vµ cÇn l−u ý r»ng, c¬ héi phÝ ®−a vµo dßng tiÒn ph¶i lµ c¬ héi cao nhÊt trong tÊt c¶ nh÷ng c¬ héi phÝ mµ DA cã thÓ cã ®−îc. - Ch−a tÝnh ®Õn vÊn ®Ò l¹m ph¸t trong c¸c DA ®Çu t−, bëi lÏ mét DA th−êng kÐo dµi nhiÒu n¨m, dù tÝnh l¹m ph¸t cho dßng tiÒn lµ sù b¶o ®¶m cho ho¹t ®éng b×nh th−êng cña DA. Gi¸ mét ®¬n vÞ nguyªn vËt liÖu ®Çu vµo, chi phÝ mét giê c«ng lao ®éng thêi ®iÓm 5 n¨m sau ch¾c ch¾n sÏ kh¸c nhiÒu so víi hiÖn t¹i. III. Thùc tr¹ng vÒ thÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t− Qua nghiªn cøu thùc tr¹ng ®Çu t− ë mét sè DNXDGT ®· cho phÐp t¸c gi¶ rót ra mét sè vÊn ®Ò trong viÖc lËp, thÈm ®Þnh DA ®Çu t− vµ h−íng gi¶i quyÕt sau: a. ViÖc lËp mét sè DA cßn trong t×nh tr¹ng gi¶i bμi to¸n ng−îc. Thùc chÊt cña viÖc gi¶i bµi to¸n ng−îc, lµ ®¸p sè vÒ tÝnh kh¶ thi cña DA ®· ®−îc cho tr−íc theo ý chñ quan cña nhµ qu¶n lý DN (chñ ®Çu t−), nã ®ßi hái ng−êi lËp DA ph¶i x¸c lËp c¸c th«ng tin, d÷ liÖu ®Çu vµo vµ xö lý c¸c sè liÖu ®ã sao cho tháa m·n kÕt qu¶ nh− ®· dù ®Þnh. Tr−êng hîp, qu¸ tr×nh gi¶i bµi to¸n kh«ng ra ®−îc ®¸p sè kh¶ thi, th× ng−êi lËp DA l¹i ph¶i ®iÒu chØnh l¹i ®Ò bµi b»ng mét trong nh÷ng gi¶ ®Þnh phæ biÕn nh−: t¨ng doanh thu, gi¶m chi phÝ hay chän nguån vèn cã l·i suÊt thÊp h¬n, ®iÒu chØnh t¨ng thêi gian thu håi vèn. Nh− vËy, lµ viÖc lËp DA chØ mang tÝnh h×nh thøc, nã gièng nh− giÊy phÐp ®Ó ®−îc ng−êi cã thÈm quyÒn quyÕt ®Þnh ®Çu t− ®ång ý cho ®Çu t− mµ ch−a tÝnh ®Õn viÖc cã nªn ®Çu t− hay kh«ng, nÕu ®Çu t− th× cã hiÖu qu¶ lµ bao nhiªu… b. Thu thËp ch−a ®Çy ®ñ c¸c th«ng tin, d÷ liÖu cÇn thiÕt ®Ó lËp dù ¸n. CT 2 X¸c lËp c¸c th«ng tin, d÷ liÖu ®Çu vµo cña DA lµ c«ng viÖc hÕt søc quan träng, quyÕt ®Þnh viÖc ®¸nh gi¸ DA thùc sù cã kh¶ thi hay kh«ng. V× vËy, c¸c th«ng tin, d÷ liÖu ®Çu vµo cña DA kh«ng thÓ ¸p ®Æt, sao chÐp mµ ph¶i dùa trªn c¸c c¬ së nghiªn cøu khoa häc, ®iÒu tra thÞ tr−êng, c¸c sè liÖu thèng kª, dù b¸o mét c¸ch hÖ thèng, chÝnh x¸c vµ kh¸ch quan. C«ng viÖc nµy, trong thùc tÕ lµ rÊt phøc t¹p, phô thuéc vµo nhiÒu yÕu tè, tèn kÐm chi phÝ vµ mÊt rÊt nhiÒu thêi gian, c«ng søc. NhÊt lµ khi DN thùc hiÖn c¸c DA x©y dùng c«ng tr×nh hay nh÷ng DA cã thêi gian tÝnh to¸n dµi, viÖc ®iÒu tra sè liÖu qu¸ khø gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n trong viÖc thu thËp sè liÖu, nÕu cã thu thËp ®−îc th× chØ trong thêi gian ng¾n, sè liÖu thiÕu tin cËy… Do vËy, khi lËp vµ thÈm ®Þnh DA cã tr−êng hîp ph¶i sö dông c¸c th«ng tin cña DA t−¬ng tù ®· thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ ®Ó ®iÒu chØnh cho phï hîp víi DA cÇn lËp. Nh− vËy, viÖc x¸c ®Þnh c¸c sè liÖu lµ kh«ng chÝnh x¸c sÏ ¶nh h−ëng rÊt lín ®Õn viÖc thùc hiÖn sau nµy, bëi lÏ mçi DA cã nh÷ng ®iÒu kiÖn kh¸c nhau, ®−îc triÓn khai, thùc hiÖn ë nh÷ng thêi ®iÓm kh¸c nhau, c¸c yÕu tè t¸c ®éng còng kh¸c nhau… c. Ch−a x¸c ®Þnh ®Çy ®ñ nhu cÇu vèn vμ nguån vèn ®Ó thùc hiÖn dù ¸n ViÖc x¸c ®Þnh chÝnh x¸c l−îng vèn ®Çu t− lµ hÕt søc cÇn thiÕt, nã ¶nh h−ëng ngay tõ khi ®¸nh gi¸ vµ khi triÓn khai b−íc ban ®Çu cña DA. Thùc tÕ, cã mét sè DA, nhÊt lµ c¸c DA s¶n xuÊt vËt liÖu hay DA BOT x©y dùng c«ng tr×nh giao th«ng do c¸c DN thùc hiÖn, thêi gian thùc hiÖn DA t−¬ng ®èi dµi, h¬n n÷a tõ khi lËp ®Õn khi triÓn khai, gi¸ c¶ thÞ tr−êng ®· thay ®æi, th−êng theo chiÒu t¨ng lªn, ¶nh h−ëng rÊt lín ®Õn viÖc thùc hiÖn. Ch¼ng h¹n nh− dù ¸n BOT cÇu R¹ch MiÔu, tæng møc ®Çu t− ban ®Çu lËp lµ 594 tû ®ång, do gi¸ c¶ vËt liÖu t¨ng, tiÒn l−¬ng tèi thiÓu
t¨ng,… tæng møc ®Çu t− ®· t¨ng lªn 988 tû ®ång [b¸o GTVT 30/8/06]. VÒ nguån vèn, th«ng th−êng ngay khi lËp DA, ®· x¸c ®Þnh nguån vèn ®Ó thùc hiÖn DA. Tuy nhiªn, thùc tÕ c«ng viÖc lùa chän nguån vèn khi lËp DA, míi chØ dõng ë viÖc dù tÝnh vµ do ý chñ quan cña DN mµ cô thÓ h¬n lµ cña ng−êi lËp DA, mµ ch−a cã sù ®µm ph¸n, ký kÕt cô thÓ vÒ sè l−îng vèn vÒ thêi gian cung cÊp…víi c¸c nhµ cung cÊp vèn, hä cho r»ng ®©y míi lµ giai ®o¹n lËp DA chø ®· thùc hiÖn ®©u, cho nªn ch−a thÊy râ ®−îc tÇm quan träng cña nã. DÉn tíi, cã t×nh tr¹ng mét sè DA ®ang thùc hiÖn ph¶i dõng l¹i v× thiÕu vèn hoÆc võa míi vËn hµnh ®−îc Ýt ngµy th× ®· ph¶i dõng v× thiÕu vèn l−u ®éng. Mét sè DA, trªn thùc tÕ ®· kh«ng hiÖu qu¶ khi kh«ng x¸c ®Þnh râ nguån vèn nªn khi triÓn khai ®· sö dông nguån vèn ng¾n h¹n ®Ó ®Çu t− mua s¾m TSC§ hoÆc DA ®ang thùc hiÖn th× bÞ ngõng do viÖc cung cÊp vèn kh«ng kÞp thêi, g©y nªn ø ®äng phÇn vèn ®· ®Çu t− thÓ hiÖn ë khèi l−îng dë dang. §ã lµ ch−a kÓ ®Õn thiÖt h¹i do ®ßi hái bøc xóc vÒ vèn DN dÔ l©m vµo t×nh tr¹ng t×m ®−îc vèn nh−ng chi phÝ ph¶i tr¶ sÏ rÊt cao. d. Cßn hiÖn t−îng phiÕn diÖn trong ph©n tÝch tμi chÝnh Trªn thùc tÕ, hÇu hÕt c¸c DA chØ ph©n tÝch tµi chÝnh theo quan ®iÓm cña DN, mµ bá qua ph©n tÝch tµi chÝnh theo quan ®iÓm tæng møc ®Çu t− vµ quan ®iÓm ng©n s¸ch Nhµ n−íc. §iÒu nµy dÉn tíi cã DA tuy ®em l¹i lîi nhuËn cho DN, nh−ng l¹i lµm tæn thÊt vÒ tµi chÝnh cho x· héi vµ thÊt thu cho ng©n s¸ch. e. Lùa chän quy m« vμ thêi ®iÓm thùc hiÖn dù ¸n ch−a thÝch hîp Mçi sù thay ®æi vÒ quy m« cña DA ®ång nghÜa víi viÖc thay ®æi c¸c chi phÝ cho DA còng nh− lîi Ých mµ DA ®em l¹i. Cã hai nguyªn t¾c ®¬n gi¶n vµ quan träng ®Ó lùa chän quy m« DA lµ: xem xÐt mçi thay ®æi vÒ quy m« DA nh− lµ mét DA ®éc lËp vµ lùa chän quy m« nµo cho NPV CT 2 lín nhÊt. Víi nh÷ng DA quy m« lín cã tÝnh chÊt ®Æc thï mµ kh«ng thÓ chia nhá hay ph©n ®o¹n ®Çu t−, th× viÖc lùa chän thêi ®iÓm b¾t ®Çu thùc hiÖn DA lµ hÕt søc quan träng, gãp phÇn quyÕt ®Þnh sù thµnh b¹i cña DA. f. Ch−a l−êng tr−íc hÕt c¸c vÊn ®Ò hËu thÈm ®Þnh dù ¸n NhiÒu khi c¸c DN khi ph¶i ®èi mÆt víi DA bÊt kh¶ thi, khi thùc hiÖn qu¸ tr×nh thÈm ®Þnh hoÆc DA ®ang triÓn khai th× ph¸t sinh nh÷ng vÊn ®Ò lµm cho DA kh«ng cßn kh¶ thi n÷a. Trong tr−êng hîp nµy, DN ph¶i chÊp nhËn lùa chän mét trong hai h−íng g¶i quyÕt. Thùc tr¹ng thÈm ®Þnh dù ¸n ViÖc lËp mét Ch−a x¸c Thu thËp ch−a Cßn hiÖn Ch−a l−êng Lùa chän sè DA cßn ®Þnh ®Çy ®Çy ®ñ c¸c t−îng phiÕn tr−íc hÕt quy m« vµ trong t×nh ®ñ vµ râ th«ng tin, d÷ diÖn trong c¸c vÊn ®Ò thêi ®iÓm tr¹ng gi¶i bµi vèn vµ to¸n ng−îc liÖu cÇn thiÕt ph©n tÝch tµi hËu thÈm thùc hiÖn DA nguån tµi cho viÖc lËp chÝnh ®Þnh DA ch−a thÝch trî DA hîp Thø nhÊt, chÊp nhËn tõ bá nh÷ng chi phÝ qu¸ khø, chÊm døt DA ®Ó b¶o toµn c¸c nguån lùc lín h¬n cßn l¹i.
Thø hai, b»ng mäi c¸ch t×m kiÕm bæ sung nh÷ng yÕu tè thuËn lîi, gi¶m bÊt lîi ®Ó t¨ng thªm tÝnh kh¶ thi mét c¸ch gi¶ t¹o vµ tiÕp tôc thùc hiÖn DA, thËm chÝ cã thÓ gia t¨ng ®Çu t− thªm nguån lùc cho DA. §©y chÝnh lµ h×nh ¶nh cña viÖc gi¶i bµi to¸n ng−îc. KÞch b¶n nµy dÔ ®−îc nh÷ng ng−êi cã thiªn h−íng b¶o thñ, thÝch m¹o hiÓm lùa chän, mÆc dï kh«ng cã ®¶m b¶o sÏ cøu v·n ®−îc DA. IV. vÊn ®Ò sö dông c¸c chØ tiªu ®Ó ®¸nh gi¸, lùa chän Dù ¸n Qua kh¶o s¸t ë mét sè DNXDGT cho thÊy, ®Ó ®¸nh gi¸, lùa chän DA ®Çu t− ph¶i dùa vµo mét sè chØ tiªu c¬ b¶n, tïy theo môc tiªu ®Çu t− vµ tÝnh cÊp thiÕt cña DA, tuy nhiªn, trong thùc tÕ mét sè tr−êng hîp khi ®¸nh gi¸, DN ®· tÝnh c¸c chØ tiªu hoÆc ®· tÝnh nh−ng ch−a ®ñ, mµ chØ dùa vµo viÖc x¸c ®Þnh c¸c kho¶n thu vµ chi cña DA lµm c¬ së cho viÖc quyÕt ®Þnh ®Çu t−. Nh− vËy, quyÕt ®Þnh sÏ kh«ng ®¹t ®−îc hiÖu qu¶ ch¾c ch¾n. HoÆc cã DA ®· tÝnh ®Õn c¸c chØ tiªu, nh−ng cßn mét sè tån t¹i: Thø nhÊt, lµ viÖc lùa chän chØ tiªu ®Ó ®¸nh gi¸, lùa chän: th«ng th−êng c¸c DN chØ chän chØ tiªu thêi gian hoµn vèn, bëi lÏ nh×n vµo chØ tiªu nµy dÔ thuyÕt phôc c¸c nhµ tµi trî vèn h¬n, nhÊt lµ ng©n hµng. Thùc tÕ, hiÖn cã hai c¸ch tÝnh chØ tiªu thêi gian thu håi vèn (PP). C¸ch tÝnh dùa trªn c¨n b¶n l·i rßng + khÊu hao vµ c¸ch tÝnh dùa vµo ng©n l−u rßng (tøc dßng tiÒn). Thùc tÕ, viÖc chiÕm dông vèn gi÷a c¸c DN, thÓ hiÖn qua viÖc mua chÞu c¸c yÕu tè ®Çu vµo vµ b¸n chÞu c¸c s¶n phÈm ®Çu ra lµ hÕt søc phæ biÕn (®Æc biÖt lµ c¸c DNXDGT). Trong ®iÒu kiÖn ®ã, hai c¸ch tÝnh PP kh«ng ph¶i bao giê còng cho mét kÕt qu¶. Thø hai, lµ viÖc lùa chän suÊt chiÕt khÊu ®Ó tÝnh c¸c chØ tiªu khi so s¸nh, lùa chän DA, chñ yÕu dùa vµo l·i suÊt vay vèn, mµ ch−a xÐt ®Õn yÕu tè l¹m ph¸t, rñi ro trong kinh doanh t−¬ng CT 2 lai. V. KÕt luËn LËp, thÈm ®Þnh dù ¸n lµ viÖc phøc t¹p vµ cã nhiÒu vÊn ®Ò cÇn gi¶i quyÕt ®ång bé. Víi nh÷ng tån t¹i trªn, t¸c gi¶ hy väng gãp phÇn nhá gióp c¸c doanh nghiÖp trong viÖc lËp, thÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t− ®Ó lùa chän ®−îc dù ¸n ®Çu t− cã hiÖu nhÊt. Tµi liÖu tham kh¶o [1]. TS. Bïi H÷u Ph−íc. Tµi chÝnh doanh nghÞªp - NXB Thèng kª – 2004. [2]. PGS. TS. Vò C«ng Ty, Vò V¨n Ninh. Ba cong ®−êng, mét ®Ých ®Õn x¸c ®Þnh gi¸ trÞ hiÖn t¹i rßng khi thÈm ®Þnh DA ®Çu t− trong tr−êng hîp sö dông nî vay – T¹p chÝ Tµi chÝnh – Th¸ng 4/2005. [3]. Ths. TrÇn V¨n Phïng. Mét sè sai lÇm th−êng gÆp trong ph©n tÝch tµi chÝnh DA ®Çu t− – T¹p chÝ tµi chÝnh – Th¸ng 4/2005. [4]. S.A. Ross, R.W. Westerfield, B.D. Jordan. Essential of corporate finance/ - Irwin/ McGraw - Hill,c1996