Báo cáo khoa học: Xác định khả năng kết hợp về tính trạng năng suất của một số dòng ngô thuần bằng phương pháp lai luân giao

Chia sẻ: Nguyễn Phi Nhung Nhung | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

Thêm vào BST

Báo xấu

101
lượt xem 9
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Chọn tạo v3 sử dụng giống ngô lai mới l3 một việc l3m cần thiết đối với sản suất. Trong vòng 10 năm gần đây nhờ sử dụng các giống ngô lai mới, sản xuất ngô của Việt Nam có những thay đổi nhanh chóng. Diện tích, năng suất v3 sản l-ợng ngô của Việt Nam tăng nhanh, góp phần giải quyết nhu cầu về l-ơng thực, thực phẩm, thức ăn gia súc của đất n-ớc. Tuy nhiên, sản l-ợng ngô của Việt nam vẫn ch-a đáp ứng đ-ợc yêu cầu sản xuất, h3ng năm n-ớc ta vẫn phải nhập khẩu một khối l-ợng ngô lớn dùng l3m thức ăn gia...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo khoa học: Xác định khả năng kết hợp về tính trạng năng suất của một số dòng ngô thuần bằng phương pháp lai luân giao

Báo cáo khoa học: Xác định khả năng kết hợp về tính trạng năng suất của một số dòng ngô thuần bằng phương pháp lai luân giao
T¹p chÝ KHKT N«ng nghiÖp, TËp 1, sè 4/2003 X¸c ®Þnh kh¶ n¨ng kÕt hîp vÒ tÝnh tr¹ng n¨ng suÊt cña mét sè dßng ng« thuÇn b»ng ph−¬ng ph¸p lai lu©n giao Determination of combining ability of the yield trait of some inbred maize lines by diallel method NguyÔn ThÕ Hïng1 Summary A diallel experiment involving nine inbred lines: T13, T14, T15, T16, T17, T18, T19, T20 and T21 selected by the National Maize Research Institute in autumn - winter crop season 2002 and in spring season 2003. The software Diallel was employed to evaluate the combining ability (CA) of the yield trait. Two lines, T16 and T18 had good general combining ability (GCA). Based on the specific combining ability three outstanding combinations, viz. T14 x T16, T18 x T20 v T19 x T21 were identified. These combinations had short growth duration (112 -118 days in spring season), reasonable plant height (190 - 200 cm), good tolerance to pests and diseases and higher yield. These three combinations are recommended for further yield trial. Key words: Diallel cross, yield, general combining ability and specific combining ability. 1. ®Æt vÊn ®Ò1. Trong b i b¸o n y xin tr×nh b y c¸c kÕt Chän t¹o v sö dông gièng ng« lai míi l qu¶ x¸c ®Þnh kh¶ n¨ng kÕt hîp vÒ tÝnh tr¹ng mét viÖc l m cÇn thiÕt ®èi víi s¶n suÊt. Trong n¨ng suÊt cña c¸c dßng thuÇn −u tó b»ng vßng 10 n¨m gÇn ®©y nhê sö dông c¸c gièng ph−¬ng ph¸p lai lu©n giao, víi môc ®Ých chän ng« lai míi, s¶n xuÊt ng« cña ViÖt Nam cã ra c¸c dßng thuÇn tèt, c¸c con lai F1 −u tó nh÷ng thay ®æi nhanh chãng. DiÖn tÝch, n¨ng phôc vô c«ng t¸c chän t¹o gièng ng«. suÊt v s¶n l−îng ng« cña ViÖt Nam t¨ng 2.vËt liÖu, néi dung v ph−¬ng nhanh, gãp phÇn gi¶i quyÕt nhu cÇu vÒ l−¬ng ph¸p nghiªn cøu thùc, thùc phÈm, thøc ¨n gia sóc cña ®Êt n−íc. VËt liÖu nghiªn cøu Tuy nhiªn, s¶n l−îng ng« cña ViÖt nam vÉn VËt liÖu thÝ nghiÖm gåm 9 dßng tù phèi ch−a ®¸p øng ®−îc yªu cÇu s¶n xuÊt, h ng −u tó ®êi cao (S7-S9) cã ký hiÖu T13; T14; n¨m n−íc ta vÉn ph¶i nhËp khÈu mét khèi T15; T16; T17; T18; T19; T20; T21 ®−îc rót l−îng ng« lín dïng l m thøc ¨n gia sóc. §Ó tõ tËp ®o n gièng cña ViÖn Nghiªn cøu Ng« gi¶i quyÕt vÊn ®Ò n y, bªn c¹nh c¸c gi¶i ph¸p ViÖt Nam v Ên §é. §©y l c¸c dßng cã n¨ng vÒ chÝnh s¸ch, më réng diÖn tÝch trång, ¸p suÊt h¹t kh¸ cao, kh¶ n¨ng chèng chÞu tèt, ®ñ dông c¸c biÖn ph¸p kü thuËt th©m canh míi, tiªu chuÈn l m dßng bè mÑ trong c¸c thÝ viÖc chän t¹o v sö dông c¸c gièng ng« lai nghiÖm lai thö kh¶ n¨ng kÕt hîp. míi l mét trong c¸c biÖn ph¸p chÝnh l m t¨ng Néi dung nghiªn cøu n¨ng suÊt, s¶n l−îng v hiÖu qu¶ kinh tÕ cña Gåm hai thÝ nghiÖm : s¶n xuÊt ng«. ThÝ nghiÖm t¹o c¸c tæ hîp lai (THL) lu©n giao: ThÝ nghiÖm ®−îc tiÕn h nh trong vô thu 1 Bé m«n C©y l−¬ng thùc, Khoa N«ng häc 264
X¸c ®Þnh kh¶ n¨ng kÕt hîp vÒ tÝnh tr¹ng n¨ng suÊt... ®«ng 2002. C¸c dßng thuÇn ®−îc lai theo s¬ N¨ng suÊt v c¸c yÕu tè t¹o th nh n¨ng ®å 4 cña Griffing, tæng sè cã 36 con lai F1 suÊt. ®−îc t¹o ra khi lai lu©n giao 9 dßng ng« thuÇn. Ph−¬ng ph¸p tÝnh to¸n sè liÖu ThÝ nghiÖm kh¶o s¸t con lai F1 cña c¸c tæ C¸c sè liÖu thu thËp ®−îc xö lý b»ng phÇn hîp lai: ThÝ nghiÖm ®−îc bè trÝ trong vô Xu©n mÒn Excel. Xö lý sai sè thÝ nghiÖm theo 2003 (27/1/2003 ®Õn 15/6/2003). ch−¬ng tr×nh IRRISTAT verson 3.1 cña viÖn lóa quèc tÕ IRRI. Ph©n tÝch ph−¬ng sai v x¸c Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu ®Þnh kh¶ n¨ng kÕt hîp (KNKH) b»ng phÇn Bè trÝ thÝ nghiÖm : mÒn Dialen cña NguyÔn §×nh HiÒn (1996). ThÝ nghiÖm lai lu©n giao: Mçi dßng ng« 3. KÕt qu¶ nghiªn cøu. ®−îc gieo th nh 4 h ng, mçi h ng cã 21 c©y. C¸c dßng gieo tuÇn tù tõ sè T13 ®Õn T21. Khi 3.1. N¨ng suÊt h¹t v thêi gian sinh tr−ëng c¸c dßng ng« trç cê tung phÊn phun r©u tiÕn (TGST) cña c¸c con lai F1 trong thÝ nghiÖm h nh lai theo s¬ ®å 4. Mçi con lai F1 cã tèi lai lu©n giao thiÓu 3 - 4 b¾p. N¨ng suÊt h¹t kh« (®é Èm14%) l chØ tiªu ThÝ nghiÖm kh¶o s¸t con lai F1 cña c¸c quan träng nhÊt trong thÝ nghiÖm kh¶o s¸t c¸c THL: gåm 36 con lai F1 v 1 gièng ®èi chøng con lai F1. §©y l tÝnh tr¹ng ®−îc chän trong LVN-4. Mçi con lai F1 v gièng ®−îc coi l thÝ nghiÖm ®Ó so s¸nh v x¸c ®Þnh kh¶ n¨ng mét c«ng thøc thÝ nghiÖm, to n bé thÝ nghiÖm kÕt hîp cña c¸c dßng. KÕt qu¶ sè liÖu thu ®−îc cã 37 c«ng thøc. ThÝ nghiÖm ®−îc bè trÝ theo ë b¶ng 1 cho thÊy n¨ng suÊt trung b×nh cña s¬ ®å khèi ngÉu nhiªn cã s¾p xÕp (RCB) víi 4 to n thÝ nghiÖm trong vô xu©n 2003 ®¹t møc lÇn nh¾c l¹i. DiÖn tÝch lÇn nh¾c l¹i (1 « thÝ cao 75,7 t¹/ha. Gièng ®èi chøng LVN- 4 ®¹t nghiÖm) réng 3,5m2. Kho¶ng c¸ch gieo 70 x n¨ng suÊt 82,6 t¹/ha. KÕt qu¶ ph©n tÝch thèng 25cm, mËt ®é 5,7 v¹n c©y/ha. kª cho thÊy 4 THL cã con lai F1 cho n¨ng §Þa ®iÓm thÝ nghiÖm: khu ruéng thÝ suÊt cao h¬n gièng ®èi chøng LVN4 mét c¸ch nghiÖm m u bé m«n c©y l−¬ng thùc khoa ch¾c ch¾n. Hai THL: T19 x T21 v T18 xT20 N«ng häc tr−êng §HNNI. cã con lai F1 ®¹t n¨ng suÊt 93,23 t¹/ha v L−îng ph©n bãn cho mét ha: 150N 92,27 t¹/ha cao h¬n gièng ®èi chøng víi møc +90P2O5 + 90K2O x¸c suÊt 95%. §¸ng chó ý cã 2 THL: T14 x Bãn ph©n, ch¨m sãc theo quy tr×nh trång T16 v T16 xT19 cã con lai F1 ®¹t n¨ng suÊt ng« cña bé m«n C©y l−¬ng thùc, tr−êng 101,46 t¹/ha v 94,86 t¹/ha cao h¬n ®èi chøng §HNNI. mét c¸ch ch¾c ch¾n víi ®é tin cËy ë møc x¸c suÊt 99%. C¸c chØ tiªu theo dâi C¸c THL ®Òu cho con lai F1 cã thêi gian C¸c giai ®o¹n sinh tr−ëng v ph¸t triÓn sinh tr−ëng thuéc nhãm ng¾n ng y tõ 112-118 chÝnh cña c©y ng«. ng y. §©y l nhãm gièng ng« hiÖn ®ang cÇn C¸c ®Æc tr−ng h×nh th¸i: ChiÒu cao c©y, cho viÖc chuyÓn ®æi c¬ cÊu lu©n canh vïng chiÒu cao ®ãng b¾p, sè l¸, diÖn tÝch l¸... ®ång b»ng s«ng Hång ®Ó trång 2 vô lóa, mét Kh¶ n¨ng chèng chÞu s©u bÖnh v chèng vô m u (ng«). ®æ gÉy. 265
NguyÔn ThÕ Hïng B¶ng 1. N¨ng suÊt trung b×nh cña c¸c con lai F1 trong thÝ nghiÖm lai (t¹/ha) TT Tæ hîp lai N¨ng suÊt TGST TT Tæ hîp lai N¨ng suÊt TGST h¹t (t¹/ha) (ng y) h¹t (ng y) (t¹/ha) 1 T13 x T14 68,13 115 19 T15 x T19 56,89 117 2 T13 xT15 60,36 112 20 T15 x T20 63,18 117 3 T13 x T16 81,43 112 21 T15 x T21 68,70 117 4 T13 xT17 74,67 116 22 T16 x T17 68,92 114 5 T13 x T18 80,75 118 23 T16 x T18 84,95 118 6 T13 x T19 66,91 118 24 T16 x T19 94,86** 116 7 T13 x T20 69,22 118 25 T16 x T20 87,44 116 8 T13 x T21 85,17 116 26 T16 x T21 80,08 113 9 T14 x T15 71,50 111 27 T17 x T18 78,35 116 10 T14 x T16 101,46** 111 28 T17 x T19 61,82 112 11 T14 x T17 79,74 114 28 T17 x T20 81,33 118 12 T14 xT18 79,92 111 30 T17 x T21 72,23 117 13 T14 x T19 70,38 115 31 T18 x T19 74,74 116 14 T14 x T20 77,42 117 32 T18 x T20 92,27* 118 15 T14 x T21 73,18 113 33 T18 x T21 82,04 116 16 T15 x T16 73,13 112 34 T19 x T20 77,62 116 17 T15 x T17 62,06 118 35 T19 x T21 93,27* 114 18 T15 xT18 63,82 116 36 T20 x T21 60,67 114 NSTB 75,70 37 §/C-LVN4 82,60 117 Ghi chó: LSD(5%) = 7,37 T¹/ha LSD(1%) = 9,75 T¹/ha *: P Flt ë c¶ hai dßng T16, T18 cã KNKH chung cao ®¹t gi¸ trÞ nguån biÕn ®éng vÒ kh¶ n¨ng kÕt hîp chung l 9,71 v 4,73 cao h¬n c¸c dßng kh¸c mét v kh¶ n¨ng kÕt hîp riªng. Nh− vËy cã sù kh¸c c¸ch ch¾c ch¾n víi møc x¸c suÊt 99%. Ngo i biÖt râ rÖt ë kh¶ n¨ng kÕt hîp chung v kh¶ ra cßn ba dßng cã gi¸ trÞ kh¶ n¨ng kÕt hîp n¨ng kÕt hîp riªng cña c¸c dßng trong thÝ chung d−¬ng l T14, T20 v T21. Do kh¶ n¨ng nghiÖm. Trªn c¬ së ph©n tÝch ph−¬ng sai vÒ kÕt hîp chung cao, c¸c dßng ng« trªn cã thÓ kh¶ n¨ng kÕt hîp chóng t«i tiÕp tôc tiÕn h nh sö dông trong viÖc t¹o gièng ng« thô phÊn tù ph©n tÝch ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ trÞ kh¶ n¨ng kÕt hîp do. 266
X¸c ®Þnh kh¶ n¨ng kÕt hîp vÒ tÝnh tr¹ng n¨ng suÊt... B¶ng 2. B¶ng ph©n tÝch ph−¬ng sai kh¶ n¨ng kÕt hîp vÒ tÝnh tr¹ng n¨ng suÊt Tæng b×nh B×nh ph−¬ng F thùc nghiÖm F lý thuyÕt Nguån biÕn ®éng BËc tù do (DF) ph−¬ng (SS) trung b×nh (MS) (Ftn) (Flt(0,05)) To n bé 4756,27 143 33,3 Tæ hîp lai 3957,24 35 113,0 4,0 1,52 KNKH chung 2042,56 8 255,2 36,2 1,94 KNKH riªng 1914,68 27 70,9 10,1 3,05 Sai sè ngÉu nhiªn 740,67 105 7,1 B¶ng 3. T¸c ®éng KNKH chung (Gi) v riªng (Sij) cña c¸c dßng Bè Sij δ2Sij Gi MÑ T13 T14 T15 T16 T17 T18 T19 T20 T21 10,57a T13 -7,37 -0,57 -1,30 5,16 3,04 -5,00 -5,50 -2,51 29,55 13,66a T14 5,56 5,24 -2,83 -6,53 -1,31 -6,43 2,49 50,10 T15 -0,03 2,14 -4,36 -5,44 -0,97 3,67 -12,10 8,10 10,73a T16 -12,80 -5,02 1,50 -6,74 9,71* 71,14 8,61a T17 2,10 -9,10 -1,36 -3,51 49,04 11,31a T18 -4,41 0,20 4,73* 24,39 17,23a T19 2,50 -1,11 82,19 T20 -17,14 0,70 69,29 T21 1,58 108,90 Ghi chó: C¸c sè mang ch÷ a, gièng nhau ë møc ý nghÜa thèng kª * P
NguyÔn ThÕ Hïng gièng ng« lai. Theo chóng t«i ®©y l c¸c THL cã gi¸ trÞ tæ hîp riªng cao víi dßng T21 −u tó cÇn tiÕn h nh lai v kh¶o nghiÖm l¹i ®Ó (10,57) ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c h¬n tr−íc khi göi ®i kh¶o C¸c con lai F1 cña c¸c tæ hîp lai cã n¨ng nghiÖm gièng theo m¹ng l−íi quèc gia. suÊt thùc thu ®¹t tõ 56,89 ®Õn 101,39 t¹/ha. Cã 3 tæ hîp lai l T14 xT16, T18 xT20, T19 xT21 4. kÕt luËn v ®Ò nghÞ con lai F1 cã n¨ng suÊt cao (101,39 t¹/ha; 92,2 Hai dßng cã KNKH chung cao l c¸c t¹/ha; 92,23 t¹/ha), ®Æc ®iÓm h×nh th¸i c©y ®Ñp dßng T16 (9,71) v T18 (4,73). v kh¶ n¨ng chèng chÞu tèt, ®©y l c¸c tæ hîp VÒ KNKH riªng cña c¸c dßng: dßng T21 lai −u tó cã thÓ sö dông ®Ó chän t¹o gièng ng« ®¹t gi¸ trÞ cao nhÊt 108,90. TiÕp ®Õn c¸c dßng lai quy −íc. T16, T19 v T20. §¸ng chó ý dßng T16 võa §Ò nghÞ tiÕn h nh lai l¹i c¸c THL −u tó: cã KNKH chung v KNKH riªng kh¸ cao. T14 x T16, T18 xT20 v T19xT21 v tiÕp tôc §©y l c¸c nguån vËt liÖu tèt cho viÖc chän kh¶o nghiÖm thªm. t¹o gièng ng« lai. T i liÖu tham kh¶o XÐt KNKH riªng gi÷a c¸c dßng: dßng T19 NguyÔn §×nh HiÒn, 1996. Gi¸o tr×nh tin häc (dïng cã gi¸ trÞ tæ hîp riªng cao víi dßng T21 cho cao häc). Nxb N«ng nghiÖp. H Néi. (17,23). Dßng 14 cã gi¸ trÞ tæ hîp riªng cao Trang 60-72. víi dßng T16 (13,66). Dßng 18 cã gi¸ trÞ tæ Ng« H÷u T×nh, 1997. C©y Ng« (Gi¸o tr×nh cao häc hîp riªng cao víi T20 (11,31). Dßng 16 cã gi¸ N«ng nghiÖp). Nxb n«ng nghiÖp. Trang 105-108. trÞ tæ hîp riªng cao víi T19 (10,73). Dßng T13 268