Báo cáo nghiên cứu nông nghiệp: Quản lý và phát triển rừng bền vững dựa vào cộng đồng tại một số vùng có tỉ lệ nghèo cao của tỉnh Bắc Kạn - MS4

Chia sẻ: Nguyen Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:8

Thêm vào BST

Báo xấu

106
lượt xem 10
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Báo cáo tiến độ này nhằm cung cấp thông tin về việc xây dựng Hướng dẫn quản lý rừng cộng động phù hợp với dự án quản lý rừng cộng đồng của dự án CARD. Hướng dẫn quản lý rừng cộng động chính là cơ sở để xây dựng các kế hoạch phát triển lâm nghiệp cộng đồng giai đoạn 2007-2012 cho 4 thôn Nà Mực và Khuổi Liềng của xã Văn Minh, To Đóc và Bản Sảng xã Lạng San.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo nghiên cứu nông nghiệp: Quản lý và phát triển rừng bền vững dựa vào cộng đồng tại một số vùng có tỉ lệ nghèo cao của tỉnh Bắc Kạn - MS4

Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Sự hợp tác vì sự Phát triển Nông nghiệp và Nông thôn Báo cáo tiến độ dự án 017/06 VIE Quản lý và phát triển rừng bền vững dựa vào cộng đồng tại một số vùng có tỉ lệ nghèo cao của tỉnh Bắc Kạn MS4: CÁC KẾ HOẠCH VÀ HƯỚNG DẪN QUẢN LÝ RỪNG CỘNG ĐỒNG Chi cục Kiểm Lâm Bắc Kạn Trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên và CSIRO/Ensis Tháng 10 năm 2007
Mụ c l ụ c TÓM TẮT ........................................................................................................................... 3 1. GIỚI THIỆU .............................................................................................................. 3 2. CÁC THÔNG TIN YÊU CẦU THEO NHƯ TRONG BẢNG MỐC KẾ HOẠCH VÀ KẾT QUẢ ..................................................................................................................... 3 3. KẾ HOẠCH QUẢN LÝ RỪNG CỘNG ĐỒNG ........................................................ 4 4. KẾ HOẠCH QUẢN LÝ RỪNG CỘNG ĐỒNG CỦA BỐN THÔN DỰ ÁN............ 5 Những nội dung tổng quát của Qui chế quản lý rừng ..................................................... 6 Những nội dung tổng quát của kế hoạch QLRCĐ .......................................................... 6 Thôn Nà Mực .................................................................................................................. 7 Thôn Khuổi Liềng ........................................................................................................... 7 Thôn Tơ Đóc ................................................................................................................... 7 Thôn Bản Sảng ................................................................................................................ 7 5. KẾT LUẬN ................................................................................................................. 7 6. PHỤ LỤC ................................................................................................................... 8 PHỤ LỤC 1: Hướng dẫn QLRCĐ .................................................................................. 8 PHỤ LỤC 2: Kế hoạch QLRCĐ ..................................................................................... 8 PHỤ LỤC 3: Kế hoạch thực hiện mô hình Nông lâm kết hợp ....................................... 8 2
TÓM TẮT Báo cáo tiến độ này nhằm cung cấp thông tin về việc xây dựng Hướng dẫn quản lý rừng cộng động phù hợp với dự án quản lý rừng cộng đồng của dự án CARD. Hướng dẫn quản lý rừng cộng động chính là cơ sở để xây dựng các kế hoạch phát triển lâm nghiệp cộng đồng giai đoạn 2007-2012 cho 4 thôn Nà Mực và Khuổi Liềng của xã Văn Minh, To Đóc và Bản Sảng xã Lạng San. Các kế hoạch này đã được xây dựng trên cơ sở có sự tham gia tích cực của các hộ gia đình trong thôn, theo các kiến nghị trong qui hoạch sử dụng đất và giao đất được chấp thuận. Các kế hoạch quản lý rừng cộng đồng nhấn mạnh đến việc bảo vệ rừng cộng đồng và trồng rừng phục vụ sản xuất và bảo vệ môi trường. Kế hoạch phát triển mô hình nông lâm kết hợp cũng đã được xây dựng trong đó có xem xét các khả năng tạo thu nhập. Tất cả các hộ gia đình trong thôn đã cam kết đóng góp lao động để thực hiện các kế hoạch. Mỗi thôn đã bầu ra một ban quản lý để chỉ đạo và giám sát việc thực hiện kế hoạch cũng như việc phân chia lợi ích. 1. GIỚI THIỆU Mục đích của Báo cáo tiến độ này là nhằm cung cấp các thông tin cần thiết cho Mốc kế hoạch 4 theo như đề cập trong Bảng các mốc kế hoạch và kết quả trong văn kiện dự án. Phần 2 của Báo cáo nhắc lại các thông tin yêu cầu. Phần 3 xem xét lại một số khía cạnh của Hướng dẫn quản lý rừng cộng đồng trong Phụ lục 1 của báo cáo này. Phần 4 sẽ thảo luận về các kế hoạch quản lý rừng cộng đồng (QLRCĐ) của 4 thôn: Nà Mực, Khuôi Liềng, Bản Sảng và Tơ Đóc. Phần thảo luận này được bỏ sung bởi các kế hoạch QLRCĐ của 4 thôn trong Phụ lục 2 trong đó cũng bao gồm phụ biểu về kế hoạch Nông lâm kết hợp. Cuối cùng, Phần 5 là phần kết luận trong đó cũng đã đề cập một phần trong phần tóm tắt. 2. CÁC THÔNG TIN YÊU CẦU THEO NHƯ TRONG BẢNG MỐC KẾ HOẠCH VÀ KẾT QUẢ Bảng Mốc kế hoạch và các kết quả trong văn kiện dự án đề cập đến các thông tin sau đây cần được cung cấp trong mốc kế hoạch 4. Hướng dẫn về Quản lý rừng cộng đồng và qui hoạch sử dụng đất, giao đất, trong đó: o Xem xét thực trạng và việc thực hiện Hướng dẫn hiện tại của chính phủ o Đề xuất hướng dẫn mới trong đó thừa nhận sự phù hợp của chúng trong bối cảnh chính sách, luật pháp của chính phủ. Bốn kế hoạch quản lý rừng cộng đồng, bao gồm các phương thức thực hiện các mô hình nông lâm kết hợp và thời gian biếu dự kiến. 3
3. KẾ HOẠCH QUẢN LÝ RỪNG CỘNG ĐỒNG Hướng dẫn Quản lý rừng cộng đồng của dự án CARD này do nhóm chuyên gia của Trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên xây dựng (xem phụ lục 1). Các thành viên chủ chốt trong cộng đồng tại bốn thôn điểm là Nà Mực, Khuổi Liềng, Bản Sảng và Tơ Đóc cũng đã đóng góp nhiều ý kiến trong các buổi họp và thảo luận trên thực địa trong quá trình xây dựng hướng dẫn này. Ở Việt Nam, Bộ Nông Nghiệp và Phát triển Nông thôn đã phê chuẩn một hướng dẫn chung về Quản lý rừng cộng động trong Quyết định 106/2006/BNN-PTNT ngày 27 tháng 11 năm 2006. Đây được coi là hướng dẫn cúng của chính phủ, nó cung cấp cơ sở pháp lý cho tất cả các chương trình dự án liên quan đến lâm nghiệp cộng đồng ở Việt Nam. Có thể tóm tắt hướng dẫn của chính phủ như là mộ quá trình bao gồm 5 giai đoạn và 13 bước nối tiếp nhau như sau: Giai đoạn I: Xác định quyền sử dụng đất Bước 1 – Tiến hành qui hoạch sử dụng đất Bước 2 – Giao đất cho cộng đồng Giai đoạn II: Xây dựng kế hoạch 5 năm Bước 3 – Đánh giá tài nguyên rừng Bước 4 – Đánh giá nhu cầu lâm sản Bước 5 – Xây dựng kế hoạch QLRCĐ 5 năm Bước 6 – Xác định các hoạt động quản lý rừng Bước 7 – Phê duyệt kế hoạch 5 năm Giai đoạn III: Xây dựng qui ước quản lý bảo vệ rừng Bước 8 – Xây dựng qui ước và đưa vào thực hiện Giai đoạn IV: Thực hiện kế hoạch QLRCĐ Bước 9 – Thành lập Ban quản lý Bước 10 – Xây dựng kế hoạch hàng năm Bước 11 – Thiết lập quỹ phát triển rừng Bước 12 – Thực hiện kế hoạch QLRCĐ Giai đoạn V: Giám sát và đánh giá Step 13 – Giám sát và đánh giá việc QLRCĐ Toàn bộ qui trình QLRCĐ của chính phủ đã được giải thích cho người dân tại bốn thôn điểm trong các buổi họp và thảo luận. Người dân đã có ý tưởng rõ ràng về mục tiêu của dự án thông qua các hoạt động trước đó của dự án như là điều tra cơ bản về kinh tế xã hội, điều tra rừng và qui hoạch sử dụng đất. Từ đó đã thống nhất thay đổi bổ sung hướng dẫn của chính phủ sao cho nó phù hợp và có tính khả thi hơn. Kết quả là đối với dự án CARD này thì hướng dẫn QLRCĐ sẽ bao gồm 5 giai đoạn và 11 bước như sau: Giai đoạn I: Xác định quyền sử dụng đất Bước 1 – Rà soát và giao đất cho cộng đồng Bước 2 – Thành lập Ban quản lý 4
Giai đoạn II: Xây dựng kế hoạch 5 năm Bước 3 – Đánh giá tài nguyên rừng Bước 4 – Đánh giá nhu cầu lâm sản Bước 5 – Xây dựng kế hoạch QLRCĐ 5 năm Bước 6 – Phê duyệt kế hoạch 5 năm Giai đoạn III: Xây dựng qui ước quản lý bảo vệ rừng Bước 7– Xây dựng qui ước và đưa vào thực hiện Bước 8 – Thiết lập quỹ phát triển rừng Giai đoạn IV: Thực hiện kế hoạch QLRCĐ Bước 9 – Xây dựng kế hoạch hàng năm Bước 10 – Thực hiện kế hoạch QLRCĐ Giai đoạn V: Giám sát và đánh giá Step 11 – Giám sát và đánh giá việc QLRCĐ Phần chi tiết của Hướng dẫn QLRCĐ dành cho dự án CARD này được trình bày trong phụ lục 1. Sự khác nhau cơ bản giữa bản hướng dẫn của dự án CARD và bản hướng dẫn của chính phủ được tóm tắt như sau: (1) Bỏ bớt bước 1 ‘Qui hoạch sử dụng đất’ bởi vì việc qui hoạch sử dụng đất đã được hoàn thành ở tất cảc các xã. (2) Bỏ bớt bước 6 ‘Xác định các hoạt động quản lý rừng’ bởi vì hoạt động này được đề cập trong kế hoạch 5 năm. (3) Sắp xếp lại bước 9 ‘thiết lập ban quản lý’ trong giai đoạn IV thành bước 2 trong giai đoạn I. (4) Sắp xếp lại bước 11 ‘thiết lập quĩ phát triển rừng’ trong giai đoạn IV thành bước 8 trong giai đoạn III. (5) Đối với bước 6 'phê duyệt kế hoạch 5 năm', Ủy ban Nhân dân xã có thể phê duyệt kế hoạch QLRCĐ của dự án CARD. 4. KẾ HOẠCH QUẢN LÝ RỪNG CỘNG ĐỒNG CỦA BỐN THÔN DỰ ÁN Tiếp theo việc qui hoạch sử dụng đất đã được phê duyệt và hướng dẫn quản lý rừng cộng đồng mới, các kế hoạch quản lý RCĐ có sự tham gia cho bốn thôn điểm đã được xây dựng cho giai đoạn 5 năm từ 2007 đến 2012 và đã được nộp cho Ủy ban Nhân dân xã Lạng San và Văn Minh. Nội dung chi tiết của kế hoạch được trình bày trong Phụ lục 2. 5
Việc QLRCĐ tại mỗi thôn bao gồm hai yếu tố: (1) các qui chế để làm cơ sở pháp lý cho việc thực hiện các kế hoạch QLRCĐ ở cấp thôn, và (2) kế hoạch QLRCĐ trong đó mô tả và liệt kê các hoạt động cần thực hiện. Cả qui chế và kế hoạch QLRCĐ đều là kết quả của các buổi họp và thảo luận riêng rẽ. Do đó việc QLRCĐ tại mỗi thôn mặc dù có những điểm chung và cũng có những điểm riêng tùy thuộc lựa chọn trong sử dụng đất và việc thực hiện tại mỗi thôn. Những nội dung tổng quát của Qui chế quản lý rừng - Quyền lợi và trách nhiệm của tất cả các thành viên trong cộng đồng trong việc bảo vệ và phát triển rừng - Các qui định bảo vệ rừng và huy động nguồn lực để bảo vệ và phát triển rừng - Khai thác, mua bán, vận chuyển gỗ và các lâm sản khác - Việc chăn thả trên đất rừng cộng đồng - Phòng chống cháy rừng - Tuần tra và ngăn chặn người dân thôn khác đến canh tác nương rẫy, khai thác gỗ và lâm sản, mua bán trái phép gỗ và các lâm sản trong thôn - Việc hợp tác giữa các thành viên trong cộng đồng trong việc bảo vệ rừng, các dịch vụ sản xuất và mua bản sản phẩm. - Việc hợp tác với các thôn khác trong việc bảo vệ và phát triển rừng hiệu quả - Các qui định về xử phạt các hành vi vi phạm qui chế, luật bảo vệ rừng - Các qui định về chia sẻ lợi ích giữa các thành viện trong cộng đồng - Các qui định, qui chế cần được thông qua tất cả các thành viên trong cộng đồng và nộp cho Ủy ban Nhân dân xã phê duyệt. Những nội dung tổng quát của kế hoạch QLRCĐ - Kế hoạch trồng rừng mới như là trồng loài cây gì? Diện tích bao nhiêu? ở đâu? Khi nào? Chi phí lao động là bao nhiêu? Cần bao nhiêu cây giống? Nguồn cây giống lấy ở đâu? - Kế hoạch vườn ươm, sản xuất cây giống - Duy trì và bảo vệ - Các kế hoạch khai thác - Kế hoạch nguồn lực (lao động) - Các hoạt động khác như là Nông lâm kết hợp Trong mỗi thôn đã bầu ra một ban QLRCĐ gồm 5 thành viên để điều hành và giám sát việc thực hiện các hoạt động. Cả bốn thôn đều chú trọng đến việc trồng rừng để bảo vệ khu vực đầu nguồn và cung cấp gỗ củi. Trong các buổi họp thôn và thảo luận với sự tham gia của ít nhất một thành viên của hộ gia đình, tất cả các đại diện tham gia đều bày tỏ cam kết đóng góp sức lao động để thực hiện kế hoạch. Một sự thống nhất nữa giữa các thôn là sẽ giảm và tiến tới chấm dứt việc du canh và chăn thả tự do trên đất rừng cộng đồng. Ví dụ người dân ở thôn Bản Sảng đã biểu quyết cao trong việc chấm dứt hoạt động du canh trong vòng 3 năm. Các thành viên sẽ chia sẻ lợi ích dựa trên việc đóng góp lao động, tức là đóng góp nhiều công sức thì được phân chia nhiều lợi ích hơn. Việc xây dựng mô hình Nông lâm kết hợp là một phần của kế hoạch QLRCĐ tại mỗi thôn. Một mô hình đã được xây dựng và kế hoạch thực hiện cũng được chuẩn bị (chi tiết xem Phụ lục 3). 6
Thôn Nà Mực Sau đây là những hoạt động chính đã được thống nhất cho giai đoạn 2007-2012. - Thành lập một tổ tuần tra rừng - Protect 130 community forest land?????? (Bảo vệ 130 ha đất rừng cộng đồng?) - Thiết lập một vườn ươm - Trong mới và chăm sóc 20 ha rừng trồng - Thiết lập một mô hình Nông lâm kết hợp - Khai thác lâm sản (gỗ và phi gỗ) - Thiết lập quĩ phát triển rừng (CARD hỗ trợ 1000 đô la Úc) Thôn Khuổi Liềng Sau đây là những hoạt động chính đã được thống nhất cho giai đoạn 2007-2012. - Thành lập một tổ tuần tra rừng - Protect 60 community forest land - Thiết lập một vườn ươm - Trong mới và chăm sóc 25 ha rừng trồng - Thiết lập một mô hình Nông lâm kết hợp - Khai thác lâm sản (gỗ và phi gỗ) - Thiết lập quĩ phát triển rừng (CARD hỗ trợ 1000 đô la Úc) Thôn Tơ Đóc Sau đây là những hoạt động chính đã được thống nhất cho giai đoạn 2007-2012. - Thành lập một tổ tuần tra rừng - Protect 40 community forest land - Thiết lập một vườn ươm - Trong mới và chăm sóc 20 ha rừng trồng - Thiết lập một mô hình Nông lâm kết hợp - Khai thác lâm sản (gỗ và phi gỗ) - Thiết lập quĩ phát triển rừng (CARD hỗ trợ 1000 đô la Úc) Thôn Bản Sảng Sau đây là những hoạt động chính đã được thống nhất cho giai đoạn 2007-2012. - Thành lập một tổ tuần tra rừng - Protect 100 community forest land - Thiết lập một vườn ươm - Trong mới và chăm sóc 80 ha rừng trồng - Thiết lập một mô hình Nông lâm kết hợp - Khai thác lâm sản (gỗ và phi gỗ) - Thiết lập quĩ phát triển rừng (CARD hỗ trợ 1000 đô la Úc) 5. KẾT LUẬN Hướng dẫn QLRCĐ cho dự án CARD này đã được chỉnh sửa cho phù hợp dựa trên hướng dẫn chung của chính phủ về QLRCĐ cho các chương trình dự án về Lâm nghiệp 7
cộng đồng. Tiếp theo đó thì bốn kế hoạch QLRCĐ cho bốn thôn dự án đã được xây dựng với sự tham gia của các hộ gia đình trong thôn. Cả bốn thôn đều chú trọng đến việc trồng rừng để bảo vệ khu vực đầu nguồn và cung cấp gỗ củi. Các thành viên của hộ gia đình đã biểu quyết nhất trí cao về việc đóng góp sức lao động trong việc thực hiện kế hoạch và nhất trí về cơ chế phân chia lợi ích thu được từ các hoạt động QLRCĐ như là các nông sản, gỗ và các lâm sản khác. 6. PHỤ LỤC Đề cập đến Phụ lục 1-3. PHỤ LỤC 1: Hướng dẫn QLRCĐ PHỤ LỤC 2: Kế hoạch QLRCĐ PHỤ LỤC 3: Kế hoạch thực hiện mô hình Nông lâm kết hợp 8