intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Báo cáo "Pháp luật môi trường Việt Nam trong việc thích nghi và ứng phó với biến đổi khí hậu "

Chia sẻ: Nguyen Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:9

Thêm vào BST
Báo xấu
154
lượt xem 28
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Biến đổi khí hậu (BĐKH) là vấn đề mang tầm quốc gia và quốc tế. Ảnh hưởng của BĐKH đến các mặt của đời sống kinh tế, xã hội đã được nhiều lĩnh vực khoa học nghiên cứu như khoa học môi trường, khoa học thuỷ văn và khí tượng, khoa học quản lí và kiểm soát các thảm họa từ thiên nhiên... Để có thể giảm thiểu tác động xấu của BĐKH đối với môi trường và cuộc sống con người, các quốc gia phải cùng nhau hợp tác trong nhiều hoạt động, trong đó đặc biệt...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo "Pháp luật môi trường Việt Nam trong việc thích nghi và ứng phó với biến đổi khí hậu "

  1. nghiªn cøu - trao ®æi TS. Vò Thu H¹nh * TS. NguyÔn V¨n Ph-¬ng ** 1. Đặt vấn đề pháp luật Việt Nam trong mối liên hệ với Biến đổi khí hậu (BĐKH) là vấn đề mang BĐKH còn nhiều khoảng trống; nhiều quy tầm quốc gia và quốc tế. Ảnh hưởng của định còn chung chung, mang tính tuyên ngôn BĐKH đến các mặt của đời sống kinh tế, xã hơn là tính quy phạm, một số quy định không hội đã được nhiều lĩnh vực khoa học nghiên còn phù hợp với yêu cầu mới, hiệu lực thực cứu như khoa học môi trường, khoa học thuỷ thi của nhiều quy định chưa cao... Những rà văn và khí tượng, khoa học quản lí và kiểm soát, phân tích, bình luận dưới đây về nhận soát các thảm họa từ thiên nhiên... Để có thể thức đối với vấn đề BĐKH, ảnh hưởng của giảm thiểu tác động xấu của BĐKH đối với BĐKH đến phát triển kinh tế- xã hội và thực môi trường và cuộc sống con người, các quốc trạng chính sách, pháp luật của Việt Nam về gia phải cùng nhau hợp tác trong nhiều hoạt thích nghi và ứng phó với BĐKH sẽ minh động, trong đó đặc biệt chú ý đến giảm phát chứng cho những nhận định trên. thải khí nhà kính; tái tạo, sử dụng năng lượng 2. Nhận thức chung về khí nhà kính và sạch và hấp thụ khí nhà kính. Để tiến hành ảnh hưởng của nó tới biến đổi khí hậu Cũng như hầu hết các quốc gia khác trên các hoạt động trên, chính sách và pháp luật thế giới, tại Việt Nam, khí nhà kính phát sinh của mỗi quốc gia vừa đóng vai trò chủ động chủ yếu từ các lĩnh vực nông nghiệp, giao phòng ngừa, hạn chế BĐKH vừa mang ý thông vận tải, sản xuất và tiêu thụ năng nghĩa thích nghi và ứng phó với BĐKH. lượng. Ngoài ra, khí nhà kính còn sinh ra từ Tại Việt Nam, các nỗ lực trong việc tìm quá trình đốt cháy than củi và phụ phẩm kiếm giải pháp ứng phó với BĐKH cũng đã nông nghiệp... Với tốc độ tăng trưởng GDP được Chính phủ quan tâm sâu sắc. Việt Nam từ 7.5 - 8.5%/năm, tốc độ phát triển công đã kí kết và phê chuẩn hai (02) văn kiện quan nghiệp từ 14 - 16%/năm, nhu cầu sử dụng trọng trong lĩnh vực này là Công ước khung năng lượng từ nhiên liệu hoá thạch phục vụ của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu cho các mục tiêu phát triển kinh tế, xã hội là (UNFCCC) và Nghị định thư Kyoto (KP), rất lớn.(1) Điều này cũng có nghĩa là việc thải cũng như từng bước hình thành khung khổ khí nhà kính sẽ tiếp tục gia tăng. Việt Nam chính sách, pháp luật về giảm thiểu, ứng phó và thích nghi với BĐKH. Tuy nhiên, có thể *, ** Giảng viên chính Khoa pháp luật kinh tế nhận xét chung là hệ thống chính sách và Trường Đại học Luật Hà Nội 18 T¹p chÝ luËt häc sè 2/2011
  2. nghiªn cøu - trao ®æi cũng đã dự báo lượng phát thải khí nhà kính rõ mặt tích cực này để xem trồng cây, gây đến năm 2010 và 2020 ở 3 lĩnh vực chính là rừng không chỉ là biện pháp đối phó với nông nghiệp, lâm nghiệp và năng lượng. Theo BĐKH mà còn là giải pháp tận dụng lợi thế đó, tổng lượng CO 2 dự kiến phát thải là trên để phát triển kinh tế nông, lâm nghiệp. 140 triệu tấn vào năm 2010 và trên 230 triệu Bốn là theo những gì đã cam kết với tấn vào năm 2020.(2) cộng đồng quốc tế thì tại thời điểm này Việt Tuy nhiên, nhận thức trên thực tế về tính Nam chưa có nghĩa vụ phải giảm phát thải chất của khí nhà kính, tác động của BĐKH khí nhà kính, do vậy chính sách, pháp luật đến các mặt của đời sống kinh tế, xã hội, vai quốc gia chưa cần phải điều chỉnh vấn đề trò của chính sách, pháp luật đối với BĐKH giảm phát thải. Trước mắt, chỉ cần thực hiện vẫn chưa đạt được sự thống nhất cao, cả trong một số nghĩa vụ chung mà thôi. Trong khi giới khoa học cũng như các nhà hoạch định quan điểm khác lại cho rằng chính sách và chính sách. Thể hiện qua các cách hiểu như sau: pháp luật không chỉ để điều chỉnh các vấn đề Một là khí nhà kính là loại khí thải nên hiện tại mà còn cần phải hướng tới mục tiêu phải được kiểm soát bởi hệ thống quy chuẩn lâu dài. Do vậy, vẫn cần phải có sự điều chỉnh của chính sách và pháp luật về giảm kĩ thuật về môi trường. Song không ít quan phát thải khí nhà kính ngay từ thời điểm này. điểm cho rằng CO 2 (chất chủ yếu gây hiệu Tuy nhiên, bất chấp những tranh cãi nêu ứng nhà kính) không phải là chất gây ô trên, những gì mà BĐKH đã, đang và sẽ gây nhiễm nên không cần thiết phải kiểm soát ra tại Việt Nam vẫn là điều không thể phủ qua hệ thống này. nhận,(3) cụ thể là: Hai là bất cứ hoạt động nào thải CO 2 - Đối với lĩnh vực nông, lâm, ngư nghiệp. cũng được coi là thải khí nhà kính, trong khi Tác động của BĐKH làm cho phạm vi phân quan điểm khác lại cho rằng không coi là bố các cây trồng nhiệt đới mở rộng và cây thải khí nhà kính nếu việc thải CO 2 nằm trồng á nhiệt đới thu h p lại; ngập úng và hạn trong chu trình carbon trong tự nhiên. Nói hán xuất hiện với tần suất cao hơn; một phần khác đi, chỉ xem các hoạt động đốt nhiên đáng kể diện tích đất trồng trọt vùng đồng liệu hoá thạch, đốt rừng, phá vỡ chu trình bằng duyên hải, châu thổ sông Hồng, sông carbon trong tự nhiên mới là hoạt động thải Mê Kông bị ngập mặn do nước biển dâng...; khí nhà kính. diện tích rừng ngập mặn bị thu h p; rừng Ba là sẽ là phiến diện nếu chỉ tập trung nguyên sinh bị thay đổi ranh giới; nguy cơ vào việc chỉ ra các tác động tiêu cực của tuyệt chủng một số loài động, thực vật hoang hiệu ứng nhà kính mà không thấy những mặt dã; gia tăng nguy cơ cháy rừng, sâu bệnh, tích cực của nó, đặc biệt là trong lĩnh vực dịch bệnh...; địa bàn sinh sống của một số nông, lâm nghiệp. Thực tế cho thấy năng loài thuỷ sản nước ngọt bị thu h p; xuất hiện suất cây trồng, vật nuôi tăng nhanh hơn hiện tượng phân tầng nhiệt độ trong thuỷ vực trong điều kiện thời tiết ấm hơn, ở những nơi nước đứng, ảnh hưởng đến quá trình sinh có hàm lượng CO 2 nhiều hơn. Cần phải thấy sống của các loài thuỷ sinh. T¹p chÝ luËt häc sè 2/2011 19
  3. nghiªn cøu - trao ®æi - Đối với lĩnh vực năng lượng, giao thông thực hiện các điều ước quốc tế mà Việt Nam - vận tải: Nước biển dâng ảnh hưởng đến các là thành viên. Việc chuyển nhượng, mua bán dàn khoan dầu trên biển, hệ thống các công hạn ngạch phát thải khí gây hiệu ứng nhà trình ven biển; dòng chảy các con sông có kính của Việt Nam với nước ngoài do Thủ thuỷ điện bị ảnh hưởng. Ngoài ra, nhiệt độ tướng Chính phủ quy định. Cấm sản xuất, tăng cao sẽ tăng chi phí thông gió, làm mát nhập khẩu, sử dụng hợp chất làm suy giảm các hầm lò, giảm hiệu suất của các nhà máy tầng ôzôn theo các điều ước quốc tế mà Việt điện, tiêu thụ điện cho sinh hoạt gia tăng... Nam là thành viên” (Điều 84); “Nâng dần tỉ - Đối với sức kh e con người: Nhiệt độ trọng năng lượng sạch, năng lượng tái tạo tăng làm thay đổi đặc tính trong nhịp sinh học trong tổng sản lượng năng lượng quốc gia; của con người, gia tăng các nguy cơ đối với thực hiện mục tiêu bảo đảm an ninh năng người già, người mắc bệnh tim mạch, bệnh lượng, tiết kiệm tài nguyên thiên nhiên, giảm thần kinh; xuất hiện một số dịch, bệnh nhiệt thiểu phát thải khí gây hiệu ứng nhà kính” đới mà người Việt Nam chưa kịp thích nghi(4)... (điểm c khoản 3 Điều 33). Còn lại phần lớn 3. Pháp luật hiện hành về thích nghi các quy định gián tiếp điều chỉnh việc phát và ứng phó với bđkh và những ưu điểm, thải khí nhà kính. Chúng được thể hiện tại hạn chế của nó các quy định chung trong lĩnh vực bảo vệ Hệ thống pháp luật hiện hành của Việt môi trường và trong các lĩnh vực khác như Nam liên quan đến BĐKH gồm hai (02) năng lượng, giao thông, nông nghiệp, công nhóm quy định: 1) Các quy định về giảm nghiệp, nhập khẩu hàng hoá... Cụ thể là: phát thải khí nhà kính; 2) Các biện pháp a. Các quy định chung trong lĩnh vực bảo pháp lí và công cụ kinh tế hỗ trợ việc giảm vệ môi trường phát thải khí nhà kính (bao gồm việc sử - Quy chuẩn kĩ thuật về môi trường đối dụng năng lượng sạch, năng lượng tái sinh với khí thải. Luật BVMT (bảo vệ môi và cơ chế sản xuất sạch hơn - CDM). trường) năm 2005 đề cập 2 nhóm quy chuẩn 3.1. Các quy định về giảm phát thải khí kĩ thuật về chất thải khí, gồm: 1) Nhóm quy nhà kính chuẩn kĩ thuật về khí thải công nghiệp, khí Như đã đề cập ở trên, do chưa có nghĩa thải từ các thiết bị dùng để xử lí, tiêu huỷ vụ phải giảm phát thải khí nhà kính nên các chất thải sinh hoạt, công nghiệp, y tế và từ quy định của pháp luật Việt Nam đề cập trực hình thức xử lí khác đối với chất thải; 2) tiếp đến việc thải khí nhà kính còn ít và tản Nhóm quy chuẩn kĩ thuật về khí thải đối với mạn. Luật BVMT năm 2005 mới chỉ có một phương tiện giao thông, máy móc thiết bị vài điều khoản quy định việc quản lí khí thải chuyên dụng (điểm b, c khoản 3 Điều 10). gây hiệu ứng nhà kính, phá huỷ tầng ôzôn, Tính tới thời điểm này, đã có 95 quy chuẩn như “Bộ tài nguyên và môi trường có trách kĩ thuật liên quan đến không khí được ban nhiệm thống kê khối lượng khí thải gây hiệu hành, trong đó có 26 quy chuẩn kĩ thuật về ứng nhà kính trong phạm vi cả nước nhằm chất thải khí.(5) Tuy nhiên, các quy chuẩn về 20 T¹p chÝ luËt häc sè 2/2011
  4. nghiªn cøu - trao ®æi chất thải khí mới chỉ chủ yếu tập trung vào thuộc về chủ các dự án đầu tư cụ thể hoặc lĩnh vực công nghiệp và giao thông, trong tiến hành một hoạt động sản xuất kinh doanh khi chất thải khí phát sinh từ lĩnh vực xử lí cụ thể, song nếu căn cứ vào quy định “Những chất thải, sử dụng phân hoá học, thuốc trừ chủ thể không thuộc dự án quy định tại Điều sâu trong nông nghiệp... lại chưa được quan 14 và Điều 18 Luật BVMT năm 2005 thì tâm đầy đủ. Ngoài ra, việc tiếp cận, tra cứu phải có bản cam kết BVMT” (Điều 24 Luật các quy chuẩn kĩ thuật về môi trường được BVMT năm 2005) thì lại có thể hiểu là các cho là chưa thuận tiện mặc dù chúng đã dự án chiến lược, quy hoạch, kế hoạch cũng được đăng tải trên website của Tổng cục môi phải lập bản cam kết bảo vệ môi trường. trường, Bộ tài nguyên và môi trường.(6) - Kiểm soát khí thải. Pháp luật quy định - Đánh giá tác động môi trường đối với chung về việc kiểm soát chất thải khí, như các dự án có liên quan đến thải khí. Pháp nghiêm cấm thải khói, bụi, khí có chất hoặc luật môi trường quy định danh mục 162 dự mùi độc hại vào không khí; phát tán bức xạ, án thực hiện mới hoặc cải tạo, nâng cấp, mở phóng xạ, các chất ion hoá vượt quá tiêu rộng phải tiến hành đánh giá tác động môi chuẩn môi trường cho phép; tổ chức, cá trường. Một trong những nội dung quan nhân hoạt động sản xuất, kinh doanh, dịch trọng của báo cáo đánh giá tác động môi vụ có phát tán bụi, khí thải phải có trách trường là phải đánh giá chi tiết và có biện nhiệm kiểm soát và xử lí bụi, khí thải đạt tiêu pháp cụ thể giảm thiểu các tác động xấu đến chuẩn môi trường; phương tiện giao thông, môi trường nói chung, không khí nói riêng. máy móc, thiết bị, công trình xây dựng có Đối với mỗi loại chất thải, trong đó có khí phát tán bụi, khí thải phải có bộ phận lọc, thải, phải nêu đầy đủ các thông tin về tổng giảm thiểu khí thải đạt tiêu chuẩn môi lượng phát sinh trên một đơn vị thời gian, trường, có thiết bị che chắn hoặc biện pháp thành phần và hàm lượng/nồng độ của từng khác để giảm thiểu bụi bảo đảm đạt quy thành phần; so sánh đối chiếu với các tiêu chuẩn môi trường (khoản 6 Điều 7; Điều 36; chuẩn, quy chuẩn hiện hành (nếu có) (Điều Điều 83 Luật BVMT năm 2005). 20 Luật BVMT năm 2005). Các dự án khác b. Các quy định trong lĩnh vực khác không phải thực hiện đánh giá tác động môi - Năng lượng. Tiết kiệm điện là một trong trường thì phải thực hiện cam kết bảo vệ môi những nội dung quan trọng của Luật điện lực trường. Nội dung của bản cam kết bảo vệ năm 2004, được thể hiện qua các quy định môi trường phải đề cập các nhu cầu về “Sử dụng tiết kiệm và hiệu quả năng lượng nguyên nhiên liệu, loại chất thải phát sinh, trong sản xuất công nghiệp, trong các toà trong đó có khí thải; các biện pháp giảm nhà, đối với thiết bị, phương tiện sử dụng thiểu và cam kết tuân thủ quy chuẩn môi năng lượng và trong sinh hoạt của nhân trường.(7) Rõ ràng, theo các quy định về nội dân”;(8) “Xây dựng và đưa nhà máy điện hạt dung của bản cam kết bảo vệ môi trường nêu nhân đầu tiên vào vận hành an toàn, khai trên thì trách nhiệm lập bản cam kết chỉ thác hiệu quả. Đồng thời, xây dựng hạ tầng T¹p chÝ luËt häc sè 2/2011 21
  5. nghiªn cøu - trao ®æi cơ sở vững chắc cho chương trình dài hạn về bay... phải đáp ứng quy chuẩn kĩ thuật về phát triển điện hạt nhân, từng bước nâng tỉ lệ tiếng ồn, khí thải và các quy chuẩn khác về điện hạt nhân đạt mức cân bằng trong tổng bảo vệ môi trường (Điều 26, Điều 54). Luật sản lượng điện năng quốc gia (khoảng 11% BVMT năm 2005 quy định “Quy hoạch giao vào năm 2025 và 25 - 30% vào năm 2040 - thông phải tuân thủ quy chuẩn và yêu cầu về 2050)”(9)... Tuy nhiên, trừ các quy định tiết bảo vệ môi trường. Ô tô, mô tô và các kiệm điện trong trụ sở của các cơ quan nhà phương tiện giao thông cơ giới khác được nước, chiếu sáng công cộng là mang tính bắt sản xuất, lắp ráp trong nước hoặc nhập khẩu buộc, các quy định khác về tiết kiệm năng phải bảo đảm quy chuẩn kĩ thuật về khí thải lượng mới chỉ dừng lại ở mức khuyến khích. và phải được cơ quan đăng kiểm kiểm tra, Còn thiếu vắng các quy chuẩn về tiêu thụ xác nhận mới được đưa vào sử dụng. Áp năng lượng đối với các loại thiết bị (như dụng tiêu chuẩn EURO 2 đối với tất cả ôtô công suất tối đa hoặc hiệu suất sử dụng năng kể từ ngày 1/7/2008”.(11) Có thể dễ dàng lượng). Hiện tại, các quy định về sử dụng nhận thấy các quy định về kiểm soát khí thải tiết kiệm năng lượng mới chỉ được được trong lĩnh vực giao thông mới chỉ chú trọng nhìn nhận, đánh giá dưới góc độ kinh tế mà đến giao thông đường bộ và cũng chỉ áp chưa coi trọng đúng mức những tác động của dụng đối với ô tô, trong khi với số lượng xe nó tới môi trường nói chung và vấn đề máy nhiều trong đó không ít xe thô sơ, tự BĐKH nói riêng. Tương tự, các quy định về chế, hết khẩu hao từ lâu, lại tập trung chủ khai thác, sử dụng các loại năng lượng khác yếu tại đô thị lớn, cùng với các phương tiện như than đá, dầu m ...(10) mới chỉ dừng ở giao thông đường thuỷ, đường sắt và đường mức là khai thác, sử dụng hợp lí và tiết kiệm hàng không cũng được xem là phát thải khí mà chưa có các quy định mang tính kĩ thuật không nh vào bầu khí quyển. như hiệu suất khai thác, định mức kĩ thuật - Nông nghiệp, lâm nghiệp. Chiến lược của các thiết bị tiêu thụ nhằm triển khai phát triển lâm nghiệp Việt Nam xác định chính sách tiết kiệm năng lượng trong hoạt nhiệm vụ bảo vệ rừng, bảo tồn thiên nhiên động khai thác, sử dụng than đá, dầu m . và đa dạng sinh học nhằm đóng góp có hiệu - Giao thông vận tải. Luật giao thông quả cho phòng hộ đầu nguồn, phòng hộ ven đường bộ năm 2001 quy định “Nhà nước có biển và đô thị, giảm nh thiên tai, chống xói chính sách ưu tiên phát triển vận tải khách mòn, giữ nguồn nước, bảo vệ môi trường công cộng, hạn chế sử dụng phương tiện sống và tạo nguồn thu từ các dịch vụ môi giao thông cá nhân ở các thành phố lớn” trường (phí môi trường, giảm khí thải CO 2 , (khoản 2 Điều 5). Luật hàng không dân dụng du lịch sinh thái...). Chiến lược quốc gia Việt Nam 2006 quy định: “Tàu bay khi khai phòng, chống và giảm nh thiên tai đến năm thác phải tuân thủ các yêu cầu về bảo vệ môi 2020 xác định rõ: “Công tác phòng, chống trường đối với tàu bay và động cơ tàu bay; và giảm nhẹ thiên tai lấy phòng ngừa là việc khai thác tàu bay, cảng hàng không, sân chính, không ngừng nghiên cứu tác động của 22 T¹p chÝ luËt häc sè 2/2011
  6. nghiªn cøu - trao ®æi BĐKH toàn cầu, nước biển dâng và những thiếu cụ thể, hiện mới chỉ có các quy định hiện tượng bất thường khác của khí hậu để chung về trách nhiệm phòng ngừa ô nhiễm, phòng, tránh. Nội dung phòng, chống và tuân thủ quy chuẩn kĩ thuật môi trường. giảm nhẹ thiên tai phải được lồng ghép Chưa có các quy định nhằm hạn chế việc sử trong quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế, dụng nguyên, vật liệu sản xuất các loại hàng xã hội của từng vùng, từng lĩnh vực, quốc hoá gây ảnh hưởng tới không khí. Các loại gia”.(12) Bên cạnh đó là các quy định đối với nguyên liệu bị cấm sử dụng trong sản xuất, tổ chức, cá nhân sản xuất, nhập khẩu, kinh kinh doanh (như cấm sử dụng xăng pha chì, doanh phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, cấm sử dụng Amiăng trong sản xuất vật liệu thuốc thú y phải thực hiện đúng các quy định xây dựng...) được quy định tản mạn trong của pháp luật về bảo vệ môi trường và các nhiều văn bản khác nhau, gây khó khăn cho quy định khác của pháp luật có liên quan, các chủ thể trong việc tuân thủ pháp luật. “khu chăn nuôi tập trung có hệ thống thu - Nhập khẩu hàng hoá. Pháp luật thương gom, xử lí nước thải đạt quy chuẩn kĩ thuật mại quy định “Hàng hoá cấm nhập khẩu gồm về môi trường; chất thải rắn chăn nuôi phải phế liệu, phế thải, thiết bị làm lạnh sử dụng được quản lí theo quy định về quản lí chất CFC”.(14) Bộ tài nguyên và môi trường cũng thải, tránh phát tán ra môi trường” (Điều 46 đã quy định cấm nhập khẩu 4 nhóm thiết bị Luật BVMT năm 2005). làm lạnh sử dụng môi chất lạnh CFC, gồm: tủ - Sản xuất công nghiệp. Theo Luật thương lạnh gia dụng, tủ trữ đông, quầy bảo quản lạnh, mại năm 2005: “Xăng dầu các loại, khí đốt máy làm mát nước.(15) Một số hoá chất và dung các loại thuộc Danh mục hàng hoá, dịch vụ môi khác mặc dù cũng được xem là tác động kinh doanh có điều kiện”.(13) Đặc biệt là pháp không nh đến BĐKH khi sử dụng song pháp luật có quy định nghĩa vụ của khu kinh tế, luật mới chỉ quy định chung là việc nhập khu công nghiệp, khu chế xuất, khu công khẩu phải bảo đảm quy chuẩn kĩ thuật môi nghệ cao, cụm công nghiệp, khu du lịch và trường, trong khi các quy chuẩn kĩ thuật môi khu vui chơi giải trí tập trung “phải có hệ trường lại chưa được ban hành đầy đủ, dẫn đến thống xử lí khí thải đạt quy chuẩn kĩ thuật về tình trạng không có đủ căn cứ pháp lí để kiểm môi trường và được vận hành thường xuyên” soát việc nhập khẩu các loại hoá chất đó. (điểm đ khoản 1 Điều 36 Luật BVMT năm 3.2. Các biện pháp kinh tế trong việc hỗ 2005”; “Các cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch trợ giảm phát thải khí nhà kính vụ phải có biện pháp giảm thiểu và xử lí bụi, So với các quy định về giảm phát thải khí khí thải đạt quy chuẩn kĩ thuật trước khi thải nhà kính, các quy định hỗ trợ việc giảm phát ra môi trường; bảo đảm không để rò rỉ, phát thải khí nhà kính thông qua các biện pháp, tán khí thải, hơi, khí độc hại ra môi trường” công cụ kinh tế chú trọng hơn. Cụ thể là: (điểm c khoản 1 Điều 37 Luật BVMT năm a. Về sử dụng năng lượng sạch 2005). Tuy nhiên, nhìn chung các quy định Năng lượng sạch, năng lượng tái tạo là trong lĩnh vực sản xuất công nghiệp còn năng lượng được khai thác từ gió, mặt trời, T¹p chÝ luËt häc sè 2/2011 23
  7. nghiªn cøu - trao ®æi địa nhiệt, nước, sinh khối và các nguồn tái tạo doanh các sản phẩm gây hại cho môi trường. khác (khoản 1 Điều 33 Luật BVMT năm Theo Luật BVMT năm 2005: “Tổ chức, hộ 2005). Bên cạnh những quy định có tính định gia đình, cá nhân sản xuất, kinh doanh một số hướng như “Nhà nước đầu tư và khuyến sản phẩm gây tác động lâu dài đến môi trường khích tổ chức, cá nhân trong nước, người Việt và sức khoẻ con người phải nộp thuế môi trường” Nam định cư ở nước ngoài, tổ chức, cá nhân (khoản 1 Điều 112). Tổ chức, cá nhân xả thải nước ngoài, tổ chức quốc tế đầu tư vào hoạt ra môi trường hoặc có hoạt động làm phát động trong lĩnh vực năng lượng nguyên tử sinh nguồn tác động xấu đối với môi trường phục vụ phát triển kinh tế-xã hội” còn có các phải nộp phí bảo vệ môi trường, trong đó có quy định về đầu tư, thuế, phí, tín dụng... nhằm phí bảo vệ môi trường đối với khí thải. Dự cụ thể hoá chủ trương này. Luật đầu tư 2005 thảo Nghị định phí bảo vệ môi trường đối với quy định: “Sản xuất vật liệu mới, năng lượng khí thải quy định: “Phí bảo vệ môi trường đối mới, bảo vệ môi trường sinh thái là những với khí thải là khoản tiền mà tổ chức, cá nhân lĩnh vực được ưu đãi đầu tư” (khoản 1, 3 phải nộp khi chế biến nguyên vật liệu, đốt Điều 27); “Nhà đầu tư trong các lĩnh vực trên cháy nhiên liệu phát tán ra môi trường 1 (một) được miễn, giảm tiền thuê đất, tiền sử dụng kg chất gây ô nhiễm”. NO x là một trong những đất, thuế sử dụng đất theo quy định của pháp chất gây ô nhiễm phải chịu tính phí. Bên cạnh luật về đất đai và pháp luật về thuế (khoản 2 đó, Luật đầu tư năm 2005 còn quy định cấm Điều 36). Luật đất đai năm 2003 cũng có đầu tư vào các dự án phá huỷ môi trường, xử cùng quy định với nội dung như trên (Điều lí phế thải độc hại đưa từ bên ngoài vào Việt 60). Luật BVMT 2005 quy định cụ thể hơn: Nam; sản xuất các loại hoá chất độc hại hoặc Sản xuất năng lượng sạch, năng lượng tái tạo sử dụng tác nhân độc hại bị cấm theo điều được miễn hoặc giảm thuế doanh thu, thuế ước quốc tế (khoản 3, 4 Điều 30). giá trị gia tăng, thuế môi trường, phí bảo vệ Pháp luật đã có những chính sách về ưu môi trường; máy móc, thiết bị, phương tiện, đãi tài chính đối với sản xuất, sử dụng năng dụng cụ nhập khẩu được sử dụng trực tiếp lượng sạch thông qua ưu đãi về thuế, tiền trong sản xuất năng lượng sạch, năng lượng thuê đất và các quy định về thuế môi trường tái tạo được miễn thuế nhập khẩu; các sản và phí bảo vệ môi trường nhằm “trừng phạt” phẩm tái chế từ chất thải, năng lượng thu đối với những hoạt động không thân thiện được từ việc tiêu huỷ chất thải, các sản phẩm với môi trường. Tuy nhiên, chỉ với những thay thế nguyên liệu tự nhiên có lợi cho môi quy định hiện hành, các nhà đầu tư rất khó trường được Nhà nước trợ giá; tổ chức, cá có thể có đầy đủ cơ sở pháp lí để có thể tiếp nhân đầu tư bảo vệ môi trường được ưu tiên cận với các ưu đãi cũng như bị “trừng phạt’ vay vốn từ các quỹ bảo vệ môi trường...(16) về tài chính. Việc hoàn thiện nhằm cụ thể Ngoài các quy định khuyến khích sử dụng hoá các quy định nhằm thực hiện chính sách năng lượng sạch, năng lượng tái sinh, còn có ưu đãi và “trừng phạt” về mặt tài chính là các quy định hạn chế việc sản xuất, kinh nhu cầu tất yếu trong thời gian tới. 24 T¹p chÝ luËt häc sè 2/2011
  8. nghiªn cøu - trao ®æi b. Về cơ chế phát triển sạch (CDM) 4. Kết luận và kiến nghị Kể từ ngày Nghị định thư Kyoto có hiệu Nhận thức được những tác động to lớn lực (ngày 16/2/2005), Việt Nam có nghĩa vụ của BĐKH đối với môi trường và cuộc sống thực hiện cơ chế phát triển sạch. Theo cơ chế của người dân, Nhà nước đã có nhiều hoạt này, Việt Nam có thể thực hiện các hoạt động động tích cực và chủ động nhằm ứng phó và dự án mang lại khối lượng giảm phát thải thích nghi với BĐKH, trong đó có hoạt động nhất định. Lượng giảm thải đó được chứng xây dựng và thực thi pháp luật trong lĩnh vực nhận và được bán cho một hoặc nhiều bên này. Tuy nhiên, vì nhiều lí do khác nhau, khác theo đơn giá tính cho từng tấn CO 2 . Thu pháp luật về ứng phó và thích nghi với nhập từ các hoạt động dự án đó được sử dụng BĐKH còn manh mún, phần nhiều là những để chi trả cho công tác hành chính cũng như quy định chung chung và từ đó dẫn tới hiệu đáp ứng các chi phí ứng phó với BĐKH(17)... quả, hiệu lực áp dụng không cao. Để thúc đẩy các hoạt động trên, một số chính Để có thể góp phần phát triển bền vững, sách tài chính đối với dự án đầu tư theo CDM hạn chế các những tác động bất lợi của đã được ban hành.(18) Theo đó nhà đầu tư xây BĐKH đối với môi trường và con người dựng và thực hiện dự án CDM tại Việt Nam trong tương lai, bên cạnh việc tăng cường có quyền: 1) Hưởng các ưu đãi về thuế; tiền hợp tác quốc tế, hoàn thiện việc xây dựng, sử dụng đất, tiền thuê đất; khấu hao tài sản cố triển khai có hiệu quả kế hoạch hành động định; tín dụng đầu tư của nhà nước; 2) Được ứng phó, thích nghi với BĐKH và nâng cao xem xét trợ giá đối với sản phẩm của dự án năng lực ứng phó, thích nghi với BĐKH của CDM thuộc lĩnh vực ưu tiên; 3) Được xem cơ quan nhà nước và người dân, Việt Nam xét hỗ trợ tài chính trong việc lập, xây dựng cần hoàn hiện hệ thống pháp luật trong lĩnh dự án theo quy định của pháp luật hiện hành; vực này, cụ thể: 4) Bán chứng nhận giảm phát thải thuộc sở Thứ nhất, soạn thảo và ban hành luật về hữu của mình theo quy định của pháp luật hiện không khí sạch hành; 5) Được tiếp cận, cung cấp các thông tin Luật không khí sạch được xem là luật liên quan đến việc xác định giá bán chứng chuyên ngành để bảo vệ yếu tố quan trọng nhận giảm phát thải; 6) Được ưu tiên tiêu thụ sản phẩm của dự án CDM so với sản phẩm nhất của môi trường là không khí, trong đó cùng loại không thuộc dự án CDM. Tuy nhiên, quy định các nội dung cơ bản về: Nghĩa vụ của có thể nhận thấy sự hoàn thiện cơ chế phát tổ chức cá nhân có hành vi xả thải khí thải, triển sạch (CDM) mới chỉ thể hiện trong các những hoạt động có nguy cơ ảnh hưởng tới quy định pháp luật mà chưa có điều kiện phát môi trường không khí; các biện pháp, chính huy một cách có hiệu quả trên thực tế. Lí do sách hỗ trợ nâng cao chất lượng môi trường là vì hiện tại Việt Nam chưa phải thực hiện không khí; hoạt động kiểm tra, giám sát của nghĩa vụ giảm thiểu phát thải theo UNFCCC cơ quan quản lí nhà nước về môi trường và và KP nên thị trường chuyển nhượng trong chính sách tài chính cho hoạt động này... nước vẫn chưa thực sự hình thành và phát triển. Thứ hai, hoàn thiện dự thảo và ban hành T¹p chÝ luËt häc sè 2/2011 25
  9. nghiªn cøu - trao ®æi nghị định về phí BVMT đối với khí thải. Bộ tài nguyên và môi trường đang soạn hiệu quả. (9). Quyết định của Thủ tướng Chính phủ số thảo dự thảo Nghị định về phí bảo BVMT 01/2006/QĐ-TTg ngày 03/01/2006 về việc ban hành đối với khí thải. Vì những lí do khác nhau, Chiến lược ứng dụng năng lượng nguyên tử vì mục dự thảo Nghị định này đã được chuẩn bị đích hoà bình. trong thời gian khá dài nhưng chưa thể ban (10). Được quy định trong Luật khoáng sản năm 1996, 2005; Luật dầu khí năm 1993, 2000, 2008. hành. Đây là văn bản quan trọng nhằm điều (11). Quyết định của Thủ tướng Chính phủ số chỉnh hành vi của tổ chức, cá nhân có hành 249/2005/QĐ-TTg ngày 100/100/2005 quy định lộ vi xả thải khí thải vào môi trường. Do đó, trình áp dụng quy chuẩn kĩ thuật về khí thải đối với Bộ tài nguyên và môi trường cần tích cực phương tiện giao thông cơ giới đường bộ. hơn nữa trong quá trình soạn thảo để Chính (12). Quyết định của Thủ tướng Chính phủ số 172/2007/QĐ-TTg ngày 16/11/2007 phê duyệt “Chiến phủ có thể ban hành và được áp dụng trên lược quốc gia phòng, chống và giảm nh thiên tai đến thực tế./. năm 2020”. (13). Nghị định của Chính phủ số 59/2006/NĐ-CP (1). Biến đổi khí hậu tác động như thế nào tới một số ngày 12/6/2006 quy định chi tiết Luật thương mại về ngành kinh tế của Việt Nam, Tạp chí bảo vệ môi hàng hoá dịch vụ cấm kinh doanh, hạn chế kinh trường, số 6/2007. doanh và kinh doanh có điều kiện. (2). Việt Nam và cơ chế phát triển sạch; nguồn: http://www. (14). Danh mục hàng hoá cấm xuất khẩu, cấm nhập nea.gov.vn/thongtinmt/noidung/tbk_14_3_05.htm khẩu (Phụ lục số 01) được quy định tại Nghị định số (3). Theo đánh giá của UNDP, Việt Nam là một trong 05 12/2006/NĐ-CP ngày 23/01/2006 quy định chi tiết thi quốc gia sẽ bị ảnh hưởng lớn nhất bởi biến đổi khí hậu. hành Luật thương mại về hoạt động mua bán hàng (4). Xem: Báo cáo đánh giá về BĐKH ở Việt Nam hoá quốc tế và các hoạt động đại lí mua, bán, gia công của Viện chiến lược, chính sách tài nguyên và môi và quá cảnh hành hoá với nước ngoài chỉ quy định trường tại Hội thảo quốc gia về chính sách và pháp cấm nhập khẩu. luật liên quan đến BĐKH được tổ chức tại Bắc Ninh, (15). Quyết định của Bộ trưởng Bộ tài nguyên và môi ngày 23-24/6/2008. trường số 15/QĐ-BTNMT ngày 08/9/2006 về việc (5). Chất lượng nhiên liệu và các chỉ tiêu về khí thải ban hành Danh mục thiết bị làm lạnh sử dụng môi đáp ứng tiêu chuẩn châu Âu EURO 2, Tạp chí bảo vệ chất lạnh CFC cấm nhập khẩu. môi trường, số 8/2007. (16). Điều 115 Luật bảo vệ môi trường năm 2005; Quyết (6).http://www.nea.gov.vn/TCVNMT/Tracuu.aspx?ID định của Thủ tướng Chính phủ số 82/2002/QĐ-TTg Loai=2&IDLoaihinh=47&subselection=2&selection=1 ngày 26/6/2002 về việc thành lập, tổ chức và hoạt động (7). Các điều 24, 25, 26 Luật bảo vệ môi trường năm của Quỹ bảo vệ môi trường Việt Nam; Thông tư của 2005; Điều 17, 17a Nghị định của Chính phủ số Bộ tài chính số 93/TT-BTC hướng dẫn thực hiện chế 21/2008/NĐ-CP ngày 28/2/2008 sửa đổi, bổ sung một số độ quản lí tài chính đối với Quỹ bảo vệ môi trường điều của Nghị định của Chính phủ số 80/2006/NĐ-CP Việt Nam. ngày 9/8/2006 về việc quy định chi tiết và hướng dẫn (17). Báo cáo đánh giá nhanh về UNFCCC và KP - thi hành một số điều của Luật bảo vệ môi trường; Chuyên gia và Nhóm dự án NCSA Việt Nam thực Thông tư của Bộ tài nguyên và môi trường số hiện năm 2005. 08/2006/TT-BTNMT ngày 8/9/2006 hướng dẫn về (18). Quyết định của Thủ tướng Chính phủ số ĐMC, ĐTM và cam kết BVMT. 130/2007/QĐ-TTg ngày 02/8/2007 về một số cơ chế, (8). Nghị định của Chính phủ số 102/2003/NĐ-CP chính sách tài chính đối với dự án đầu tư theo cơ chế ngày 03/9/2003 về sử dụng năng lượng tiết kiệm và phát triển sạch. 26 T¹p chÝ luËt häc sè 2/2011
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

TL.01: Bộ Tiểu Luận Triết Học
207 tài liệu
1470 lượt tải
THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2