intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Báo cáo " Quyền lực nhà nước và việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 1992 "

Chia sẻ: Phung Han | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:8

87
lượt xem
10
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Quyền lực nhà nước và việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 1992 Sự giới hạn về mặt câu chữ khiến cho nhiều toà hành chính địa phương không khỏi “lúng túng” khi đứng trước một quyết định hành chính, hành vi hành chính mà “không được liệt kê” trong 22 loại việc theo Pháp lệnh. Ví dụ: Nếu căn cứ theo Luật đất đai năm 2003 (khoản 3 Điều 39),

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Báo cáo " Quyền lực nhà nước và việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 1992 "

  1. gãp ý söa ®æi, bæ sung hiÕn ph¸p NguyÔn V¨n N¨m * Q uyÒn lùc, quyÒn lùc nh n−íc l vÊn ®Ò v« cïng phøc t¹p cña chÝnh trÞ häc v khoa häc ph¸p lÝ. §Ó gãp phÇn muèn ®−îc nh n−íc chë che; sù kÐm hiÓu biÕt... ChÝnh v× vËy, trong c¸c x héi tr−íc, lîi dông sù kÐm hiÓu biÕt v lßng tin ng©y nhËn thøc ®óng ®¾n, ®Çy ®ñ h¬n vÒ quyÒn lùc th¬ cña quÇn chóng, c¸c lùc l−îng cÇm nh n−íc v gãp ý cho viÖc söa ®æi, bæ sung quyÒn ® phñ lªn trªn nh n−íc søc m¹nh mét sè ®iÒu cña HiÕn ph¸p n¨m 1992, b i siªu nhiªn, v« h×nh - søc m¹nh cña th−îng viÕt n y tr×nh b y mét sè hiÓu biÕt cña t¸c ®Õ. §Ó råi, sù phôc tïng cña ng−êi d©n gi¶ vÒ quyÒn lùc nh n−íc v ®Ò xuÊt mét sè kh«ng ®¬n thuÇn l phôc tïng nh n−íc m kiÕn nghÞ vÒ söa ®æi, bæ sung mét sè ®iÒu l phôc tïng ®Êng tèi cao, phôc tïng ng−êi cña HiÕn ph¸p 1992 cã liªn quan ®Õn vÊn ®Ò b¶o vÖ, che chë cho hä. n y. VÊn ®Ò quyÒn lùc nh n−íc thuéc vÒ ai XuÊt ph¸t tõ c¸ch hiÓu vÒ quyÒn lùc nãi còng cßn cã nhiÒu tranh luËn. Theo chóng chung,(1) chóng ta cã thÓ hiÓu quyÒn lùc nh t«i, cÇn cã sù ph©n biÖt râ hai kh¸i niÖm n−íc l kh¶ n¨ng cña nh n−íc cã thÓ buéc quyÒn lùc nh n−íc v quyÒn lùc nh©n d©n. c¸c c¸ nh©n, tæ chøc trong x héi ph¶i phôc QuyÒn lùc nh n−íc chØ l c¸ch nãi t¾t cña tïng. Còng nh− c¸c lo¹i quyÒn lùc kh¸c, nhãm tõ "quyÒn lùc cña nh n−íc". Trong quyÒn lùc nh n−íc lu«n tån t¹i trong nh÷ng mèi quan hÖ gi÷a nh n−íc víi c¸c c¸ nh©n, mèi quan hÖ x¸c ®Þnh: Quan hÖ gi÷a nh tæ chøc trong x héi th× nh n−íc l chñ thÓ n−íc víi c¸c c¸ nh©n, tæ chøc trong x héi, ë cña quyÒn lùc - quyÒn lùc nh n−íc cßn c¸c ®ã c¸c c¸ nh©n, tæ chøc ph¶i phôc tïng nh c¸ nh©n, tæ chøc l ®èi t−îng cña quyÒn lùc n−íc. "Kh¶ n¨ng" ë ®©y ®−îc hiÓu l søc Êy. Tuy nhiªn, trong x héi, ®Æc biÖt trong x m¹nh b¹o lùc cña nh n−íc, søc m¹nh vËt héi x héi chñ nghÜa kh«ng chØ tån t¹i mèi chÊt, uy tÝn, vÞ thÕ trong x héi hay kh¶ n¨ng quan hÖ mét chiÒu nh− vËy. Mét mÆt, c¸c c¸ vËn ®éng quÇn chóng cña nã... Tuy nhiªn, sù nh©n, tæ chøc ph¶i phôc tïng nh n−íc nh−ng phôc tïng nh n−íc kh«ng ph¶i khi n o còng mÆt kh¸c nh n−íc còng ph¶i phôc tïng nh©n chØ dùa trªn nh÷ng “kh¶ n¨ng” tõ phÝa nh d©n. Nh©n d©n cã thÓ ®Ó chÝnh quyÒn nh n−íc. Trong nhiÒu tr−êng hîp, sù phôc tïng n−íc tån t¹i, nh©n d©n còng cã thÓ ph¸ bá nã nh n−íc cã ®−îc cßn bëi nh÷ng nguyªn ®i. Khi to n thÓ nh©n d©n ® thÓ hiÖn søc nh©n tõ chÝnh c¸c c¸ nh©n, tæ chøc trong x m¹nh cña m×nh th× nh n−íc kh«ng thÓ héi, ch¼ng h¹n t©m lÝ lo l¾ng, sî h i tr−íc * Gi¶ng viªn Khoa h nh chÝnh - nh n−íc nh÷ng hiÖn t−îng b¹o lùc, téi ph¹m, mong Tr−êng ®¹i häc luËt H Néi T¹p chÝ luËt häc - 13
  2. gãp ý söa ®æi, bæ sung hiÕn ph¸p kh«ng phôc tïng. Trong chiÒu quan hÖ ng−îc thÓ ®−a ra tr−íc to n thÓ céng ®ång ®Ó xem l¹i n y, nh©n d©n l¹i l chñ thÓ quyÒn lùc, xÐt, quyÕt ®Þnh. Cho nªn, nh©n d©n chØ trùc nh n−íc l¹i trë th nh ®èi t−îng quyÒn lùc. tiÕp quyÕt ®Þnh nh÷ng vÊn ®Ò quan träng bËc QuyÒn lùc n y kh«ng ph¶i l quyÒn lùc nh nhÊt cña x héi cßn nh÷ng c«ng viÖc kh¸c n−íc m l quyÒn lùc nh©n d©n. Cho dï nh©n nh©n d©n giao cho nh÷ng chñ thÓ kh¸c (thiÕt d©n ®−îc hiÓu theo gãc ®é n o th× quyÒn lùc chÕ, c«ng cô) thay mÆt hä thùc hiÖn. Trong nh©n d©n vÉn lu«n tån t¹i. Nã tån t¹i trong ®ã, nh n−íc ®−îc x¸c ®Þnh l c«ng cô quan mèi quan hÖ gi÷a nh©n d©n víi nh n−íc v träng nhÊt, h÷u hiÖu nhÊt. Nh n−íc víi t− c¸c tæ chøc kh¸c cña hä, trong mèi quan hÖ c¸ch l bé m¸y quyÒn lùc, do nh©n d©n tæ gi÷a céng ®ång nh©n d©n víi tõng th nh viªn chøc, thay mÆt nh©n d©n ®øng ra tæ chøc v trong x héi. QuyÒn lùc nh©n d©n (quyÒn lùc qu¶n lÝ ®êi sèng céng ®ång. Cã thÓ xem ®©y cña nh©n d©n) ®−îc hiÓu l kh¶ n¨ng cña nh− sù uû quyÒn cña nh©n d©n cho nh n−íc, nh©n d©n cã thÓ buéc nh n−íc, c¸c tæ chøc nh©n d©n uû quyÒn cho nh n−íc tæ chøc v kh¸c cña nh©n d©n hay mçi th nh viªn cña qu¶n lÝ mäi mÆt ®êi sèng x héi. TÊt nhiªn, céng ®ång ph¶i phôc tïng. "Kh¶ n¨ng" Êy nh n−íc ph¶i cã ®Çy ®ñ quyÒn lùc. Song, cña nh©n d©n l vèn cã, ®ã l søc m¹nh vËt quyÒn lùc nh n−íc xuÊt ph¸t tõ nh©n d©n, do chÊt, søc m¹nh b¹o lùc cña nh©n d©n, søc nh©n d©n t¹o ra. ChÝnh nh©n d©n chø kh«ng m¹nh cña d− luËn x héi... VÊn ®Ò l ë chç, ph¶i ai kh¸c l ng−êi t¹o ra cho nh n−íc nh©n d©n cã thùc hiÖn ®−îc quyÒn lùc cña tiÒm lùc kinh tÕ th«ng qua qu¸ tr×nh lao ®éng m×nh hay kh«ng. §iÒu n y phô thuéc v o rÊt s¶n xuÊt cña hä. Søc m¹nh c−ìng chÕ m nh nhiÒu yÕu tè. Trong x héi d©n chñ th× quyÒn n−íc cã trong tay còng tõ nh©n d©n m ra. lùc nh©n d©n cã ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t huy v Qu©n ®éi, c¶nh s¸t, to ¸n... còng l nh÷ng gi÷a quyÒn lùc nh n−íc víi quyÒn lùc nh©n con ng−êi tõ c¸c tÇng líp nh©n d©n m hîp d©n cã mèi quan hÖ t−¬ng t¸c. Do vËy, quan th nh. C¸c trang thiÕt bÞ vò khÝ tõ th« s¬ ®Õn hÖ gi÷a nh n−íc víi nh©n d©n kh«ng ®¬n hiÖn ®¹i suy cho cïng còng ®Òu l th nh qu¶ thuÇn l quan hÖ mÖnh lÖnh, phôc tïng mét cña nh©n d©n. Nãi c¸ch kh¸c, quyÒn lùc nh chiÒu. Trong quan hÖ gi÷a nh n−íc víi c¸c n−íc b¾t nguån tõ nh©n d©n, xuÊt ph¸t tõ c¸ nh©n, tæ chøc trong x héi th× c¸c chñ thÓ nh©n d©n chø kh«ng ph¶i c¸i vèn cã cña nh n y ph¶i phôc tïng nh n−íc, ë ®ã tån t¹i n−íc. §iÒu n y kh«ng chØ ®óng ®èi víi nh quyÒn lùc nh n−íc. Trong quan hÖ gi÷a n−íc x héi chñ nghÜa m còng lu«n ®óng nh©n d©n (víi t− c¸ch l chñ thÓ cña quyÒn víi mäi nh n−íc kh¸c trªn thÕ giíi. Nh©n lùc chung) víi nh n−íc th× nh n−íc ph¶i d©n t¹o ra cho nh n−íc quyÒn lùc cã thÓ phôc tïng nh©n d©n, ë ®ã tån t¹i quyÒn lùc xem t−¬ng tù nh− tr−êng hîp ng−êi thÇy nh©n d©n. (theo nghÜa réng) t¹o ra cho häc trß tri thøc. Trong x héi x héi chñ nghÜa, nh©n d©n Tri thøc cña ng−êi häc trß ph¶i ®−îc coi l l ng−êi chñ cña x héi, cã quyÒn quyÕt ®Þnh cña ng−êi ®ã chø kh«ng ph¶i cña ng−êi thÇy mäi vÊn ®Ò cña x héi. Tuy nhiªn, kh«ng nh−ng nÕu kh«ng cã nh÷ng ng−êi thÇy th× ph¶i mäi vÊn ®Ò cña ®êi sèng x héi ®Òu cã ng−êi häc trß còng kh«ng thÓ cã ®ñ tri thøc. 14 - T¹p chÝ luËt häc
  3. gãp ý söa ®æi, bæ sung hiÕn ph¸p Nh n−íc x héi chñ nghÜa víi t− c¸ch thõa VÊn ®Ò kh¸c rÊt quan träng ®ã l c¬ chÕ ñy quyÒn cña nh©n d©n, do vËy ý chÝ cña nh vËn h nh quyÒn lùc nh n−íc; c¸ch thøc tæ n−íc ph¶i phï hîp víi ý chÝ nh©n d©n. Tøc l chøc quyÒn lùc nh n−íc sÏ quyÕt ®Þnh hiÖu nh n−íc kh«ng ®−îc thÓ hiÖn ý chÝ cña lùc, hiÖu qu¶ cña nã. Nh×n chung quyÒn lùc m×nh mét c¸ch chñ quan, ®¬n ph−¬ng, tïy ®−îc vËn h nh theo c¬ chÕ l : Chñ thÓ quyÒn tiÖn m mét mÆt, nh n−íc lu«n t×m c¸ch lùc thÓ hiÖn ý chÝ, ®èi t−îng quyÒn lùc, b»ng kiÓm tra xem ý chÝ cña m×nh ®−îc thÓ hiÖn ra h nh vi cña m×nh thùc hiÖn néi dung ý chÝ cã phï hîp víi ý chÝ cña nh©n d©n hay Êy. Chóng ta còng biÕt r»ng th«ng th−êng ý kh«ng, mÆt kh¸c, nh©n d©n còng th−êng chÝ nh n−íc ®−îc thÓ hiÖn d−íi d¹ng c¸c xuyªn kiÓm so¸t viÖc thÓ hiÖn v thùc hiÖn ý quy t¾c xö sù chung, nã ®−îc ®Æt ra kh«ng chÝ cña nh n−íc. ChÝnh v× thÕ, khi cã vÊn ®Ò ph¶i cho c¸ nh©n, tæ chøc cô thÓ n o m cho g× phøc t¹p, nh n−íc thÊy tù m×nh kh«ng thÓ lo¹i ®èi t−îng nhÊt ®Þnh, ®−îc ¸p dông trªn quyÕt ®Þnh ®−îc, nh n−íc ph¶i t×m c¸ch ®Þa b n t−¬ng ®èi réng, trong thêi gian t−¬ng tr−ng cÇu ý d©n. Bªn c¹nh ®ã, trong bé m¸y ®èi l©u d i, v× vËy, nã th−êng ph¶i kh¸i qu¸t. nh n−íc lu«n cã nh÷ng c¬ quan ®¹i biÓu cña Tuy nhiªn, do sù ®a d¹ng vÒ chñ thÓ, sù ®a nh©n d©n, thay mÆt cho nh©n d©n ®Ó kiÓm d¹ng vÒ nhu cÇu, lîi Ých, ®iÒu kiÖn, ho n tra, gi¸m s¸t ho¹t ®éng cña nh n−íc. c¶nh sèng... m h nh vi cña c¸c chñ thÓ, QuyÒn lùc Êy cã thÓ ®−îc sö dông ®Ó tæ trong nh÷ng ®iÒu kiÖn, ho n c¶nh nhÊt ®Þnh chøc v qu¶n lÝ ®êi sèng x héi, ph¸t triÓn kh«ng ho n to n gièng nhau. ViÖc kh«ng kinh tÕ, v¨n hãa, gi¸o dôc, b¶o vÖ an ninh, thùc hiÖn, kh«ng thùc hiÖn ®−îc hoÆc thùc quèc phßng... ®em l¹i lîi Ých cho to n thÓ hiÖn kh«ng ®óng néi dung ý chÝ nh n−íc l nh©n d©n nh− trong nh n−íc x héi chñ ®iÒu khã tr¸nh khái. ChÝnh v× thÕ, ®Ó ®¶m nghÜa. QuyÒn lùc Êy còng cã thÓ chØ phôc vô b¶o cho c¸c ®èi t−îng cã thÓ thùc hiÖn ®−îc, lîi Ých cña mét bé phËn nhá d©n c− trong x thùc hiÖn mét c¸ch chÝnh x¸c, thèng nhÊt néi héi, thËm chÝ ®Ó b¶o vÖ quyÒn lîi cña thiÓu dung ý chÝ nh n−íc, c¬ chÕ vËn h nh quyÒn sè, nã cßn trÊn ¸p mét c¸ch ®Ém m¸u nh÷ng lùc nh n−íc, xÐt tõ phÝa nh n−íc, ph¶i bao ng−êi nu«i d−ìng nã, t¹o ra cho nã quyÒn lùc gåm c¸c kh©u: nh− trong c¸c nh n−íc chñ n«, phong kiÕn... + ThÓ hiÖn ý chÝ nh n−íc; §ã chÝnh l b¶n chÊt giai cÊp cña nh n−íc. + Cô thÓ ho¸, chi tiÕt ho¸ v cã thÓ cßn Tãm l¹i, nh©n d©n l chñ thÓ cña quyÒn ph¶i c¸ biÖt ho¸ néi dung ý chÝ ®ã v o c¸c lùc nh©n d©n, khi thùc hiÖn quyÒn lùc cña tr−êng hîp cô thÓ (gäi chung l viÖc tæ chøc m×nh, nh©n d©n dïng nh n−íc l m c«ng cô thùc hiÖn); thay mÆt nh©n d©n tæ chøc v qu¶n lÝ ®êi + Xö lÝ vi ph¹m x¶y ra trong viÖc thùc sèng x héi. Muèn thùc hiÖn ®−îc nhiÖm vô hiÖn ý chÝ ®ã. ®ã, nh n−íc ph¶i cã quyÒn lùc, ®ã l quyÒn Khoa häc ph¸p lÝ gäi ba kh©u n y t−¬ng lùc nh n−íc, nh n−íc l chñ thÓ quyÒn lùc øng l lËp ph¸p, h nh ph¸p, t− ph¸p. Trong Êy. Tuy nhiªn, trong mäi tr−êng hîp, quyÒn c¸c nh n−íc chñ n«, phong kiÕn, tÊt c¶ c¸c lùc nh©n d©n lu«n l tèi th−îng. kh©u n y ®Òu do nh vua thùc hiÖn. Tuy vËy, T¹p chÝ luËt häc - 15
  4. gãp ý söa ®æi, bæ sung hiÕn ph¸p nh vua kh«ng thÓ l m ®−îc tÊt c¶ mäi c«ng Nh− vËy, theo nhËn thøc cña chóng t«i, viÖc m vua ph¶i lËp ra c¸c c¬ quan nh n−íc sù ph©n biÖt lËp ph¸p, h nh ph¸p, t− ph¸p, tõ trung −¬ng xuèng ®Þa ph−¬ng. Tuy nhiªn, theo t− t−ëng Montesquyeu ho n to n kh«ng c¸c c¬ quan n y ®¬n thuÇn chØ l c¬ quan ph¶i l sù ph©n chia quyÒn lùc, ®ã chØ l sù gióp viÖc cho nh vua, phô thuéc v o nh “ph©n c«ng lao ®éng quyÒn lùc” l ph©n chia vua. C¸ch tæ chøc quyÒn lùc nh− thÕ rÊt dÔ c¸c m¾t, kh©u trong qu¸ tr×nh thùc thi quyÒn dÉn ®Õn chuyªn quyÒn, ®éc ®o¸n. ë khÝa lùc nh n−íc. Trong ®ã mçi c¬ quan chuyªn c¹nh kh¸c, nã l¹i thóc ®Èy ng−êi ta sö dông ®¶m nhËn mét m¾t, kh©u n o ®ã, ®¶m b¶o b¹o lùc m¹nh h¬n ®Ó chèng ®èi.(2) X héi v× cho quyÒn lùc nh n−íc ®−îc thùc thi cã hiÖu thÕ c ng thªm rèi lo¹n, con ng−êi v× thÕ qu¶ nhÊt. Trë l¹i kh¸i niÖm quyÒn lùc, chóng kh«ng thÓ cã ®−îc tù do. §Ó ng¨n chÆn nÒn ta thÊy quyÒn lùc nãi chung, quyÒn lùc nh ®éc t i, chuyªn chÕ phong kiÕn, ng−êi ta ®i n−íc nãi riªng l nh÷ng kh¸i niÖm rÊt trõu t×m c¸ch thøc kh¸c ®Ó tæ chøc, vËn h nh t−îng, ph¶i b»ng t− duy trõu t−îng míi nhËn quyÒn lùc, thuyÕt tam quyÒn ph©n lËp ra ®êi thøc ®−îc. NÕu hiÓu ph©n chia tøc l chia ra trong bèi c¶nh ®ã. th nh nh÷ng phÇn, nh÷ng bé phËn th× quyÒn Theo Montesquyeu, nÕu c¶ lËp ph¸p, lùc nh n−íc hay quyÒn lùc nãi chung kh«ng h nh ph¸p, t− ph¸p ®Òu n»m trong tay nh thÓ ph©n chia ®−îc. Kh«ng thÓ ®em chia søc vua, tÊt yÕu sÏ n¶y sinh sù l¹m quyÒn, m¹nh, t×nh c¶m, tri thøc, lßng tin... th nh chuyªn chÕ, ®éc ®o¸n; nÕu nh− lËp ph¸p, nh÷ng bé phËn g× bëi chóng l nh÷ng thø h nh ph¸p n»m trong tay mét ng−êi th× sÏ kh«ng thÓ ph©n chia ®−îc. ChÝnh v× vËy, kh«ng cã tù do; nÕu nh− t− ph¸p g¾n víi lËp kh«ng thÓ nãi quyÒn lùc nh n−íc ®−îc ph©n ph¸p th× cuéc sèng v tù do cña con ng−êi sÏ chia th nh quyÒn lËp ph¸p, quyÒn h nh ph¸p, ®Æt d−íi sù tuú tiÖn; nÕu nh− t− ph¸p g¾n víi quyÒn t− ph¸p. Ng−êi ta chØ cã thÓ ph©n chia h nh ph¸p th× quan to sÏ trë th nh kÎ ¸p c¸c m¾t, kh©u, c¸c giai ®o¹n trong qu¸ tr×nh bøc.(3) Do vËy, muèn chèng chuyªn quyÒn, thùc thi quyÒn lùc nh n−íc. Nh−ng khi ® ®éc ®o¸n, muèn cã tù do, b×nh ®¼ng th× lËp nãi quyÒn lùc nh n−íc l kh«ng thÓ ph©n ph¸p, h nh ph¸p, t− ph¸p, ph¶i thuéc vÒ ba chia ®−îc th× còng kh«ng thÓ nãi quyÒn lùc c¬ quan kh¸c nhau, nãi c¸ch kh¸c, ph¶i do ba nh n−íc l tËp trung mét c¸ch tuyÖt ®èi c¬ quan kh¸c nhau ®¶m nhiÖm. Cô thÓ l viÖc ®−îc (nÕu hiÓu tËp trung theo nghÜa ®èi lËp thÓ hiÖn ý chÝ nh n−íc (lËp ph¸p) nªn giao víi ph©n chia)... Nh− vËy, thuéc tÝnh vèn cã cho nghÞ viÖn; viÖc tæ chøc thùc hiÖn ý chÝ cña quyÒn lùc nãi chung, quyÒn lùc nh n−íc (h nh ph¸p) giao cho chÝnh phñ; viÖc xö lÝ vi nãi riªng l kh«ng thÓ ph©n chia. ChØ cã sù ph¹m trong viÖc thùc hiÖn ý chÝ nh n−íc (t− ph©n chia c¸c m¾t, kh©u trong qu¸ tr×nh thùc ph¸p) giao cho to ¸n. §Ó ng¨n chÆn kh¶ hiÖn quyÒn lùc nh n−íc m th«i. n¨ng c¬ quan n o ®ã cã thÓ thao tóng, th©u Do ®ã, khi nãi quyÒn lùc nh n−íc l tËp tãm quyÒn lùc v o tay m×nh, Montesquyeu trung, thèng nhÊt ph¶i hiÓu theo nghÜa ®èi cho r»ng gi÷a c¸c c¬ quan ®ã ph¶i cã sù lËp víi ph©n t¸n. ë nghÜa n y “tËp trung” kiÒm chÕ, ®èi träng, chÕ −íc lÉn nhau. ®−îc hiÓu l dån v o mét chç, mét n¬i cßn 16 - T¹p chÝ luËt häc
  5. gãp ý söa ®æi, bæ sung hiÕn ph¸p “thèng nhÊt” ®−îc hiÓu l quy vÒ mét mèi. nh©n d©n c¸c cÊp” còng cÇn ph¶i b n thªm. Tõ ®ã, tËp trung, thèng nhÊt quyÒn lùc nh Nh− ® nãi râ, quyÒn lùc nh n−íc ®−îc thùc n−íc ph¶i hiÓu l tËp trung v o trung −¬ng, thi b»ng bé m¸y nh n−íc, “quyÒn lùc nh quy vÒ trung −¬ng chø kh«ng c¸t cø, ph©n n−íc l quyÒn lùc chØ do c¸c c¬ quan nh t¸n, t¶n m¹n. Søc m¹nh b¹o lùc cña nh n−íc thùc hiÖn”;(5) quyÒn lùc nh©n d©n ®−îc n−íc, tiÒm lùc vËt chÊt hay kh¶ n¨ng t¸c thùc hiÖn b»ng nhiÒu h×nh thøc, th«ng qua ®éng vÒ mÆt tinh thÇn cña nã ®Òu tËp trung nhiÒu c«ng cô kh¸c nhau, trong ®ã chñ yÕu l thèng nhÊt ë trung −¬ng. §Þa ph−¬ng kh«ng th«ng qua c¸c c¬ quan ®¹i biÓu nh©n d©n. V× cã qu©n ®éi, t i chÝnh, thuÕ kho¸, ®ång tiÒn vËy, §iÒu 6 HiÕn ph¸p n¨m 1992 nªn ®−îc riªng... söa l¹i l : “Nh©n d©n thùc hiÖn quyÒn lùc cña Tõ tÊt c¶ nh÷ng ph©n tÝch trªn ®©y, liªn m×nh chñ yÕu th«ng qua Quèc héi v héi hÖ víi ViÖt Nam thÊy cã mét sè vÊn ®Ò còng ®ång nh©n d©n c¸c cÊp”. nªn ®−îc trao ®æi: Thø ba, quan niÖm nh− trªn l¹i dÉn ®Õn Thø nhÊt, tõ c¸ch hiÓu vÒ quyÒn lùc nh vÊn ®Ò cÇn ®−îc l m s¸ng tá ®ã l , Quèc héi, n−íc, quyÒn lùc nh©n d©n, chóng ta thÊy héi ®ång nh©n d©n l c¬ quan quyÒn lùc nh §iÒu 2 HiÕn ph¸p n¨m 1992 quy ®Þnh: “TÊt n−íc hay c¬ quan quyÒn lùc nh©n d©n? c¶ quyÒn lùc nh n−íc thuéc vÒ nh©n d©n” NhiÒu ý kiÕn cho r»ng, HiÕn ph¸p kh«ng nªn nÕu hiÓu mét c¸ch trùc tiÕp th× ch−a chÝnh quy ®Þnh Quèc héi, héi ®ång nh©n d©n l x¸c m ph¶i g¾n nã víi c¬ chÕ uû quyÒn cña nh÷ng c¬ quan quyÒn lùc nh n−íc, bëi lÏ, nh©n d©n. Mét sè t¸c gi¶ ®−a ra ph−¬ng ¸n quyÒn lùc nh n−íc ®−îc thùc thi b»ng c¶ bé söa ®æi l : “TÊt c¶ quyÒn lùc thuéc vÒ nh©n m¸y nh n−íc chø kh«ng chØ b»ng Quèc héi, d©n”.(4) Nh− trªn ® ph©n tÝch, quyÒn lùc nh héi ®ång nh©n d©n c¸c cÊp; mÆt kh¸c, quy n−íc thuéc vÒ nh n−íc, quyÒn lùc nh©n d©n ®Þnh héi ®ång nh©n d©n l c¬ quan quyÒn lùc thuéc vÒ nh©n d©n, quyÒn lùc cña chñ thÓ nh n−íc ë ®Þa ph−¬ng l m©u thuÉn víi n o thuéc vÒ chñ thÓ ®ã. Nãi c¸ch kh¸c, nguyªn t¾c quyÒn lùc nh n−íc l tËp trung kh«ng ph¶i tÊt c¶ quyÒn lùc trong x héi ®Òu thèng nhÊt. thuéc vÒ nh©n d©n. Nh©n d©n chØ l chñ thÓ Cïng víi viÖc kh¼ng ®Þnh quyÒn lùc nh©n cña mét bé phËn quyÒn lùc trong x héi - d©n l tèi cao, chóng ta cã c¬ chÕ ®Ó nh©n quyÒn lùc nh©n d©n. Tuy nhiªn, quyÒn lùc d©n thùc hiÖn quyÒn lùc cña m×nh. Víi t− nh©n d©n lu«n lu«n l tèi cao, biÓu hiÖn ë c¸ch l c¬ quan ®¹i biÓu cao nhÊt cña nh©n chç nh©n d©n l ng−êi quyÕt ®Þnh cao nhÊt d©n, Quèc héi thay mÆt nh©n d©n x©y dùng c¸c vÊn ®Ò cña ®Êt n−íc. ChÝnh v× vËy, §iÒu HiÕn ph¸p; tæ chøc ra c¸c c¬ quan tèi cao cña 2 HiÕn ph¸p n¨m 1992 nªn ®−îc söa l¹i l : Nh n−íc v gi¸m s¸t tèi cao ®èi víi ho¹t “QuyÒn lùc tèi cao trong x héi thuéc vÒ ®éng cña c¶ bé m¸y nh n−íc. Víi t− c¸ch l nh©n d©n”. c¬ quan ®¹i biÓu cña nh©n d©n ®Þa ph−¬ng, Thø hai, quy ®Þnh nh− §iÒu 6 HiÕn ph¸p héi ®ång nh©n d©n c¨n cø v o HiÕn ph¸p, n¨m 1992: “Nh©n d©n sö dông quyÒn lùc quyÕt ®Þnh c¸c biÖn ph¸p b¶o ®¶m thi h nh nh n−íc th«ng qua Quèc héi v héi ®ång nghiªm chØnh HiÕn ph¸p; tæ chøc ra uû ban T¹p chÝ luËt häc - 17
  6. gãp ý söa ®æi, bæ sung hiÕn ph¸p nh©n d©n; gi¸m s¸t ho¹t ®éng cña c¸c c¬ c¸ch ®ã, Quèc héi thay mÆt Nh n−íc thùc quan nh n−íc ë ®Þa ph−¬ng.... Nh− vËy, hiÖn chøc n¨ng lËp ph¸p, quyÕt ®Þnh nh÷ng Quèc héi, héi ®ång nh©n d©n c¸c cÊp l vÊn ®Ò c¬ b¶n, quan träng cña ®Êt n−íc. nh÷ng c¬ quan cña nh©n d©n, thay mÆt nh©n §ång thêi, trong bé m¸y nh n−íc cÇn tæ d©n, thùc hiÖn quyÒn lùc nh©n d©n. §ång chøc ra c¬ quan míi bªn c¹nh Quèc héi, c¬ thêi, víi t− c¸ch l c¬ quan nh n−íc, Quèc quan n y cã chøc n¨ng lËp hiÕn, tæ chøc ra héi thay mÆt Nh n−íc, thÓ hiÖn ý chÝ Nh c¸c c¬ quan tèi cao cña nh n−íc v gi¸m s¸t n−íc: LËp ph¸p, quyÕt ®Þnh nh÷ng chÝnh tèi cao ho¹t ®éng cña c¶ bé m¸y nh n−íc, s¸ch c¬ b¶n vÒ ®èi néi, ®èi ngo¹i, nhiÖm vô kÓ c¶ Quèc héi. ThiÕt chÕ n y míi chÝnh l kinh tÕ - x héi, quèc phßng, an ninh cña ®Êt c¬ quan ®¹i biÓu cao nhÊt cña nh©n d©n, c¬ n−íc; héi ®ång nh©n d©n c¨n cø v o nh÷ng quan cã quyÒn cao nhÊt cña n−íc Céng ho quy ®Þnh cña c¬ quan nh n−íc cÊp trªn x héi chñ nghÜa ViÖt Nam. Trªn tinh thÇn quyÕt ®Þnh kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x ®ã, ch−¬ng Quèc héi trong HiÕn ph¸p n¨m héi v ng©n s¸ch, c¸c biÖn ph¸p b¶o ®¶m 1992 cã nhiÒu quy ®Þnh cÇn ph¶i ®−îc söa quèc phßng an ninh ë ®Þa ph−¬ng, b¶o ®¶m ®æi, nÕu cã ®iÒu kiÖn, dÞp kh¸c chóng t«i sÏ æn ®Þnh v n©ng cao ®êi sèng cña nh©n d©n... ®Ò cËp mét c¸ch cô thÓ h¬n. §èi víi héi Nãi c¸ch kh¸c, Quèc héi, héi ®ång nh©n d©n ®ång nh©n d©n c¸c cÊp, xuÊt ph¸t tõ thùc tÕ c¸c cÊp mÆc dï l nh÷ng c¬ quan ®¹i biÓu ho¹t ®éng, nhiÒu t¸c gi¶ cho r»ng HiÕn ph¸p cña nh©n d©n, do nh©n d©n bÇu ra nh−ng l¹i chØ nªn quy ®Þnh héi ®ång nh©n d©n l c¬ thùc hiÖn quyÒn lùc nh n−íc, bëi vËy, Quèc quan ®¹i diÖn cho ý chÝ, nguyÖn väng v héi v héi ®ång nh©n d©n ph¶i ®−îc coi l quyÒn l m chñ cña nh©n d©n ®Þa ph−¬ng (m nh÷ng c¬ quan quyÒn lùc nh n−íc. Sù ph©n kh«ng ph¶i l c¬ quan quyÒn lùc nh n−íc ë tÝch trªn ®©y cho thÊy, Quèc héi, héi ®ång ®Þa ph−¬ng) kh«ng ph¶i l kh«ng cã lÝ. Víi nh©n d©n c¸c cÊp võa l c¬ quan quyÒn lùc t− c¸ch ®ã, héi ®ång nh©n d©n chØ thùc hiÖn nh©n d©n, võa l c¬ quan quyÒn lùc nh chøc n¨ng cña c¬ quan quyÒn lùc nh©n d©n. n−íc. Tuy nhiªn, viÖc Quèc héi, héi ®ång Theo ®ã, §iÒu 119 HiÕn ph¸p n¨m 1992 nªn nh©n d©n thùc hiÖn c¶ hai lo¹i “nhiÖm vô” ®ã ®−îc söa l¹i l : "Héi ®ång nh©n d©n l c¬ dÉn ®Õn ®iÒu chóng ta th−êng nãi l ai sÏ l quan ®¹i diÖn cho ý chÝ, nguyÖn väng v ng−êi kiÓm tra, gi¸m s¸t Quèc héi v héi quyÒn l m chñ cña nh©n d©n ®Þa ph−¬ng, do ®ång nh©n d©n. Ho¹t ®éng cña Quèc héi, héi nh©n d©n ®Þa ph−¬ng bÇu ra, chÞu tr¸ch ®ång nh©n d©n c¸c cÊp v× thÕ khã cã thÓ ®¹t nhiÖm tr−íc nh©n d©n ®Þa ph−¬ng v c¬ quan hiÖu qu¶ cao. §©y l vÊn ®Ò lín v v« cïng ®¹i biÓu nh©n d©n cÊp trªn". TÊt nhiªn, khi phøc t¹p, v× vËy, cÇn thiÕt ph¶i ®−îc suy nghÜ ®ã §iÒu 120 HiÕn ph¸p n¨m 1992 còng cÇn mét c¸ch thùc sù s©u s¾c. Nghiªn cøu kinh söa ®æi cho thÝch hîp. nghiÖm tæ chøc Quèc héi cho thÊy, HiÕn Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, khi m« h×nh ph¸p söa ®æi chØ nªn quy ®Þnh Quèc héi l c¬ trªn cã thÓ ch−a ®−îc thùc hiÖn th× viÖc t¨ng quan quyÒn lùc nh n−íc nh− c¸c HiÕn ph¸p c−êng chøc n¨ng gi¸m s¸t cña Quèc héi, héi n¨m 1946, 1959 ® tõng quy ®Þnh. Víi t− ®ång nh©n d©n c¸c cÊp l v« cïng cÇn thiÕt. 18 - T¹p chÝ luËt häc
  7. gãp ý söa ®æi, bæ sung hiÕn ph¸p Trªn thùc tÕ, viÖc nhiÒu ®¹i biÓu Quèc héi, kh©u nhÊt ®Þnh trong viÖc thùc hiÖn quyÒn héi ®ång nh©n d©n ®ång thêi l th nh viªn lùc nh n−íc. Kh«ng thÓ nãi tÊt c¶ quyÒn lùc c¸c c¬ quan nh n−íc kh¸c l m cho kh«ng nh n−íc ®Òu tËp trung v o Quèc héi, trong chØ ho¹t ®éng cña Quèc héi, héi ®ång nh©n ®ã, Quèc héi trùc tiÕp thùc hiÖn quyÒn lËp d©n c¸c cÊp m c¶ ho¹t ®éng cña chÝnh c¸c ph¸p v gi¸m s¸t tèi cao, cßn quyÒn h nh c¬ quan Êy còng kÐm hiÖu qu¶, bëi v×, còng ph¸p Quèc héi giao cho ChÝnh phñ, quyÒn víi con ng−êi Êy, quü thêi gian Êy, hä khã cã xÐt xö Quèc héi giao cho to ¸n, quyÒn gi¸m thÓ thùc hiÖn mét c¸ch tèi −u ®ång thêi c¶ s¸t c¸c c¬ quan nh n−íc tõ cÊp bé trë xuèng hai lo¹i nhiÖm vô. Theo dâi ho¹t ®éng cña ®Õn mäi c«ng d©n, Quèc héi giao cho viÖn Quèc héi, chóng ta thÊy, rÊt hiÕm c¸c phiªn kiÓm s¸t. Nh− ® ®Ò cËp, Quèc héi víi t− häp to n thÓ cña Quèc héi cã ®Çy ®ñ c¸c vÞ c¸ch l c¬ quan nh n−íc, thùc thi quyÒn lùc ®¹i biÓu Quèc héi tham dù. Quèc héi, héi nh n−íc, nã chØ thùc hiÖn quyÒn lËp ph¸p, ®ång nh©n d©n liÖu cã thÓ l m trßn chøc quyÕt ®Þnh c¸c vÊn ®Ò c¬ b¶n quan träng cña n¨ng gi¸m s¸t cña m×nh khi nhiÒu ®¹i biÓu ®Êt n−íc. Khi ban h nh, söa ®æi HiÕn ph¸p, Quèc héi, héi ®ång nh©n d©n võa l ng−êi tæ chøc ra c¸c c¬ quan tèi cao cña nh n−íc gi¸m s¸t, võa l ng−êi bÞ gi¸m s¸t. Theo v gi¸m s¸t tèi cao ho¹t ®éng cña bé m¸y chóng t«i, ®Ó t¨ng c−êng chøc n¨ng gi¸m s¸t nh n−íc l Quèc héi thùc hiÖn nhiÖm vô víi cña Quèc héi, héi ®ång nh©n d© c¸c cÊp th× t− c¸ch c¬ quan quyÒn lùc nh©n d©n, thùc thi ®¹i biÓu c¸c c¬ quan n y kh«ng thÓ ®ång thêi quyÒn lùc nh©n d©n. l th nh viªn c¸c c¬ quan nh n−íc kh¸c. Trªn ®©y l nh÷ng suy nghÜ b−íc ®Çu vÒ Thø t−, quyÒn lùc nh n−íc ta l tËp nh÷ng vÊn ®Ò v« cïng phøc t¹p cña khoa häc trung, thèng nhÊt nh−ng tËp trung v o ®©u? ph¸p lÝ. §Ó gãp phÇn nhËn thøc ®óng ®¾n, VÒ vÊn ®Ò n y cã hai quan ®iÓm kh¸c nhau. ®Çy ®ñ h¬n vÒ vÊn ®Ò quyÒn lùc nh n−íc, Quan ®iÓm thø nhÊt cho r»ng quyÒn lùc nh t¸c gi¶ m¹nh d¹n tr×nh b y nh÷ng quan ®iÓm n−íc l tËp trung, thèng nhÊt n¬i nh©n d©n. cña c¸ nh©n. Mong ®−îc trao ®æi cïng b¹n Quan ®iÓm kh¸c cho r»ng quyÒn lùc nh ®äc ®Ó t¸c gi¶ ®−îc ho n thiÖn nh÷ng quan n−íc l tËp trung, thèng nhÊt ë Quèc héi.(6) ®iÓm cña m×nh./. Nh− ® tr×nh b y, quyÒn lùc nh n−íc l xuÊt ph¸t tõ nh©n d©n nh−ng thuéc vÒ Nh n−íc, (1).Xem: TËp b i gi¶ng ChÝnh trÞ häc, Nxb. ChÝnh trÞ v× vËy, kh«ng thÓ tËp trung thèng nhÊt n¬i Quèc gia, H. 2000, tr.190; ChÝnh trÞ häc ®¹i c−¬ng, Nxb. ChÝnh trÞ Quèc gia, H.1999, tr. 105 - 107; nh©n d©n. MÆt kh¸c, nh©n d©n l céng ®ång ChÝnh trÞ häc ®¹i c−¬ng, Nxb. Th nh phè Hå ChÝ ng−êi rÊt réng lín, quyÒn lùc nh n−íc, v× Minh 1997, tr. 67-72. vËy, kh«ng thÓ tËp trung thèng nhÊt ë nh©n (2).Xem: ChÝnh trÞ häc, S®d, tr.191. d©n bëi tËp trung l dån vÒ mét n¬i, thèng (3).Xem: ThuyÕt tam quyÒn ph©n lËp v bé m¸y nh nhÊt l quy vÒ mét mèi. QuyÒn lùc nh n−íc n−íc t− s¶n hiÖn ®¹i, ViÖn th«ng tin khoa häc x héi, H. 1992, tr.10. ta còng kh«ng ph¶i tËp trung, thèng nhÊt ë (4).Xem: Vò Hång Anh, T¹p chÝ LuËt häc sè 6/1999. Quèc héi. Cho dï Quèc héi ®−îc quy ®Þnh l (5). Xem: ThuyÕt tam quyÒn ph©n lËp... S®d, tr.13. c¬ quan quyÒn lùc nh n−íc cao nhÊt nh−ng (6).Xem: NguyÔn Minh §oan, T¹p chÝ LuËt häc sè Quèc héi còng chØ tham gia v o mét m¾t, 1/2001. T¹p chÝ luËt häc - 19
  8. gãp ý söa ®æi, bæ sung hiÕn ph¸p 20 - T¹p chÝ luËt häc
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2