intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 

Báo cáo tốt nghiệp: Cải cách kinh tế của Nhật Bản và mối quan hệ kinh tế Việt Nam - Nhật Bản

Chia sẻ: Phan Thi Ngoc Giau | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:55

Thêm vào BST
Báo xấu
82
lượt xem 13
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trong tiến trình toàn cầu hoá đang diễn ra mạnh mẽ, với xu thế vận động và bối cảnh khách quan của nền kinh tế thế giới và khu vực, với những tác động của tình hình kinh tế, chính trị, xã hội..để tránh khỏi bị tụt hậu Việt Nam đang đứng trước thời cơ mới và thách thức mới...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo tốt nghiệp: Cải cách kinh tế của Nhật Bản và mối quan hệ kinh tế Việt Nam - Nhật Bản

  1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC ..... KHOA .... Luận văn Cải cách kinh tế của Nhật Bản và mối quan hệ kinh tế Việt Nam - Nhật Bản
  2. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Lêi nãi ®Çu Trong tiÕn tr×nh toµn cÇu ho¸ ®ang diÔn ra m¹nh mÏ, víi nh÷ng xu thÕ vËn ®éng vµ bèi c¶nh kh¸ch quan cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi vµ khu vùc, víi nh÷ng t¸c ®éng cña t×nh h×nh kinh tÕ, chÝnh trÞ, x· héi… ®Ó tr¸nh khái bÞ tôt hËu ViÖt Nam ®ang ®øng tr­íc thêi c¬ míi vµ th¸ch thøc míi. §èi víi ViÖt Nam, trong ®iÒu kiÖn chuyÓn tõ nÒn kinh tÕ theo c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung sang kinh tÕ thÞ tr­êng l¹i cã ®iÓm xuÊt ph¸t thÊp, tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ ch­a cao, ®Ó ®­a ®Êt n­íc ph¸t triÓn nhanh §¶ng ta ®· kh¼ng ®Þnh ” Ph¸t huy cao ®é néi lùc, ®ång thêi tranh thñ nguån lùc bªn ngoµi” Qu¸ tr×nh tham gia vµo héi nhËp kinh tÕ thÕ giíi vµ khu vùc lµ tÊt yÕu. NhËt B¶n lµ mét trong nh÷ng n­íc cã tÇm ¶nh h­ëng rÊt lín trong nÒn kinh tÕ thÕ giíi nãi chung vµ ViÖt Nam nãi riªng. NhËt B¶n lµ mét c­êng quèc kinh tÕ ®· tr¶i qua nhiÒu n¨m ph¸t triÓn thÇn kú vµo tr­íc thËp niªn 90cña thÕ kû XX khiÕn cho c¶ thÕ giíi kh©m phôc. NhiÒu n­íc trong khu vùc Ch©u ¸ ®· phÊn ®Êu noi theo m« h×nh ph¸t triÓn cña NhËt B¶n, trong ®ã mét sè n­íc vµ l·nh thæ §«ng ¸ ®· nhanh chãng trë thµnh con rång, con hæ kinh tÕ, gi¶i quyÕt thµnh c«ng nhiÒu vÊn ®Ò ®êi sèng kinh tÕ – x· héi, chØ trong vßng 2 – 3 thËp niªn.V× vËy, viÖc xem xÐt, nghiªn cøu, t×m hiÓu häc hái nh÷ng chÝnh s¸ch, biÖn ph¸p, gi¶i ph¸p, chiÕn l­îc mµ chÝnh phñ NhËt B¶n ®· sö dông ®Ó ®­a nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn m¹nh mÏ nh­ vËy ®èi víi ViÖt Nam lµ rÊt cÇn thiÕt nh»m t¹o ra sù t¨ng tr­ëng cao vµ bÒn v÷ng cho viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi. Sau qu¸ tr×nh thùc tËp t¹i Trung t©m Nghiªn cøu NhËt B¶n em ®· hoµn thµnh chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp víi ®Ò tµi: “C¶i c¸ch kinh tÕ cña NhËt B¶n vµ mèi quan hÖ kinh tÕ ViÖt Nam – NhËt B¶n”. V× thêi gian ng¾n vµ kiÕn thøc b¶n th©n cßn h¹n chÕ nªn néi dung chuyªn ®Ò thùc tËp nµy kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. KÝnh mong c¸c thÇy c« chØ b¶o, gãp ý ®Ó chuyªn ®Ò thùc tËp cña em ®­îc hoµn chØnh h¬n. 1
  3. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Môc tiªu vµ ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu I. Môc tiªu nghiªn cøu ®Ò tµi §Ò tµi tËp trung nghiªn cøu, hÖ thèng nh÷ng vÊn ®Ò vÒ c¶i c¸ch kinh tÕ cña NhËt B¶n, hiÖu qu¶ cña cuéc c¸c cuéc c¶i c¸ch ®ã vµ sù ¶nh h­ëng cña nã tíi ViÖt Nam. §¸nh gi¸ b­íc ®Çu hiÖu qu¶ cña c¸c cuéc c¶i c¸ch ®ã ®èi víi viÖc thóc ®Èy ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña NhËt B¶n, ViÖt Nam vµ mét sè tån t¹i. Trªn c¬ së ®ã ®Ó cã nh÷ng gi¶i ph¸p vµ t×m ra nh÷ng ¶nh h­ëng cña c¸c cuéc c¶i c¸ch ®ã ®èi víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi nãi chung vµ ViÖt Nam nãi riªng trong c¸c lÜnh vùc kinh tÕ – x· héi. II. Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu §Ó thùc hiÖn ®­îc môc tiªu trªn cÇn ph¶i cã ph­¬ng ph¸p, c¸ch tiÕp cËn khoa häc vµ phï hîp. C¬ së lý luËn thùc hiÖn ®Ò tµi chñ yÕu dùa vµo c¸c lý thuyÕt liªn quan ®Õn lîi thÕ so s¸nh, lý thuyÕt vÒ ph¸t triÓn th­¬ng m¹i quèc tÕ trong ®iÒu kiÖn héi nhËp kinh tÕ khu vùc vµ quèc tÕ ngµy nay. III. KÕt cÊu cña §Ò tµi Lêi nãi ®Çu ®Ò cËp ®Õn sù cÇn thiÕt, môc tiªu, néi dung, ý nghÜa, ®Ò tµi. Ch­¬ng I, §Ò tµi tËp trung nghiªn cøu vÒ NhËt B¶n, qu¸ tr×nh c¶i c¸ch cña NhËt B¶n vµ tÇm ¶nh h­ëng cña nã tíi nÒn kinh tÕ NhËt B¶n. Ch­¬ng II, §Ò tµi tËp trung ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ c¸c cuéc c¶i c¸ch tµi chÝnh cña NhËt B¶n vµ hiÖu qu¶ cña nã. Ch­¬ng III, Quan hÖ kinh tÕ ViÖt Nam - NhËt B¶n. Mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ cña c¸c cuéc c¶i c¸ch ®ã vµ triÓn väng ph¸t triÓn trong t­¬ng lai. 2
  4. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. KÕt luËn, Trªn c¬ së kÕt qu¶ nghiªn cøu phÇn kÕt luËn kh¼ng ®Þnh nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®­îc vµ mét sè kiÕn nghÞ nh»m n©ng cao mèi quan hÖ kinh tÕ NhËt B¶n - ViÖt Nam trong t­¬ng lai. 3
  5. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Ch­¬ng I: Qu¸ tr×nh c¶i c¸ch kinh tÕ cña NhËt B¶n I. Xu h­íng cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ®· vµ ®ang trë thµnh mét trong nh÷ng xu h­íng quan träng trong ho¹t ®éng kinh tÕ quèc tÕ. C¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn (trong ®ã cã ViÖt Nam) cïng víi viÖc tranh thñ thu hót c¸c nguån vèn ®Ó ph¸t triÓn còng khuyÕn khÝch, ®Èy m¹nh viÖc quan hÖ hîp t¸c víi c¸c n­íc ph¸t triÓn trªn thÕ giíi nh»m häc hái kinh nghiÖm còng nh­ më réng thÞ tr­êng, tËn dông c¸c nguån tµi nguyªn, lao ®éng, t¨ng nguån thu lîi nhuËn còng nh­ t¨ng c­êng ¶nh h­ëng víi c¸c n­íc kh¸c vµ. ChÝnh v× nh÷ng lÏ ®ã mµ ®· cã rÊt nhiÒu quèc gia, tæ chøc quèc tÕ, c¸c c¬ quan nghiªn cøu, c¸c nhµ khoa häc ®· ®­a ra, tæng kÕt nh÷ng kinh nghiÖm, nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn, thùc tiÔn vµ dù b¸o vÒ xu h­íng ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi trong ®ã cã NhËt B¶n vµ ViÖt Nam. II. nÒn kinh tÕ nhËt b¶n tõ cuèi nh÷ng n¨m 1980 ®Õn nay NhËt B¶n, mét n­íc nghÌo tµi nguyªn, kh«ng thÓ ®¸nh mÊt bÊt kú mét c¬ héi th­¬ng m¹i quèc tÕ nµo nÕu ®ã lµ c¬ héi ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ vµ duy tr× mét møc sèng cao. C¸c chÝnh s¸ch liªn quan tíi th­¬ng m¹i vµ ®Çu t­ do vËy ®· chiÕm mét vÞ trÝ næi bËt trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ. Sau thêi kú t¨ng tr­ëng kinh tÕ cao, ë NhËt B¶n ®· n¶y sinh hµng lo¹t vÊn ®Ò ®ßi hái nhµ n­íc ph¶i ®iÒu chØnh chÝnh s¸ch vµ tiÕn hµnh c¶i c¸ch trªn nhiÒu lÜnh vùc: kinh tÕ, x· héi, chÝnh trÞ, v¨n hãa… Ph¹m vi cña ®Ò tµi ®­îc x¸c ®Þnh lµ nh÷ng c¶i c¸ch ®­îc tiÕn hµnh ë NhËt B¶n tõ cuèi nh÷ng n¨m 80 cña thÕ kû 20 ®Õn nay. Nh÷ng c¶i c¸ch nµy ®·, ®ang vµ sÏ ®­îc tiÕn hµnh víi néi dung vµ h×nh thøc rÊt phong phó vµ ®a d¹ng, ch­a biÕt ®­îc thêi gian kÕt thóc. - Nh÷ng yÕu tè (bªn trong vµ bªn ngoµi) thóc ®Èy NhËt B¶n c¶i c¸ch. §ã lµ sù ®æ vì cña kinh tÕ bong bãng, ®ång Yªn lªn gi¸, hÖ thèng ng©n hµng tµi chÝnh l¹c hËu, sù giµ ho¸ d©n sè, bé m¸y nhµ n­íc yÕu kÐm, t×nh 4
  6. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. h×nh chÝnh trÞ mÊt æn ®Þnh vµ t×nh h×nh quèc tÕ cã nhiÒu diÔn biÕn phøc t¹p t¸c ®éng m¹nh tíi kinh tÕ, x· héi NhËt B¶n. - Nh÷ng néi dung c¬ b¶n cña c¶i c¸ch kinh tÕ ë NhËt B¶n, trong ®ã bao gåm c¸c chÝnh s¸ch vµ gi¶i ph¸p t×nh thÕ lÉn c¸c ch­¬ng tr×nh c¶i c¸ch kinh tÕ mét c¸ch toµn diÖn. §ång thêi, ®¸nh gia mét sè thµnh c«ng còng nh­ h¹n chÕ cña c¶i c¸ch kinh tÕ ë NhËt B¶n vµ cuèi cïng v¹ch ra nh÷ng vÊn ®Ò cÇn ®­îc tiÕp tôc c¶i c¸ch. Trong nh÷ng n¨m 80 cña thÕ kû XX, cuéc khñng ho¶ng nî ®· lµm cho nhiÒu n­íc ®ang ph¸t triÒn l©m vµo t×nh tr¹ng suy tho¸i nghiªm träng. §Ó tho¸t khái khñng ho¶ng, suy tho¸i c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn ®· ph¶i c¶i c¸ch kinh tÕ theo h­íng chuyÓn ®æi sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, më cöa nÒn kinh tÕ, thùc hiÖn chiÕn l­îc CNH, h­íng vÒ xuÊt khÈu. Vµ NhËt B¶n còng kh«ng lµ ngo¹i lÖ, tõ ®Çu thËp niªn 1990 ®Õn nay, nÒn kinh tÕ NhËt B¶n vÉn ch­a tho¸t h¼n ra khái c¬n suy tho¸i kÐo dµi, cho dï còng ®· cã sù t¨ng tr­ëng trë l¹i cña nÒn kinh tÕ víi chØ sè dù ®o¸n kho¶ng 2,4% n¨m 2003 (t¹p chÝ “Times” sè th¸ng 10/2003). Sù ph¸t triÓn kh«ng æn ®Þnh ®i liÒn víi khñng ho¶ng suy tho¸i kÐo dµi lµ ®Æc tr­ng c¬ b¶n cña nÒn kinh tÕ NhËt B¶n trong kho¶ng h¬n thËp niªn võa qua. khëi ®Çu cña sù phÊt triÓn ®ã ®­îc ®¸nh dÊu bëi sù ®æ vì cña nÒn kinh tÕ bong bãng NhËt B¶n vµo ®Çu thËp niªn 1990. T¨ng tr­ëng kinh tÕ (GDP) cña NhËt B¶n trong nh÷ng n¨m 1990 ®· suy gi¶m liªn tôc víi ®éng th¸i t¨ng tr­ëng rÊt chËm ch¹p vµ thÊt th­êng. Cô thÓ nh­ sau: - Tõ 1990 ®Õn 1996: víi ®éng th¸i t¨ng tr­ëng kinh tÕ: 0,5%; 0,6%; 2,8%; vµ 3,2%. - Tõ 1997 ®Õn 1999: tiÕn dÇn ®Õn t×nh tr¹ng trÇm träng cña khñng ho¶ng. Khñng ho¶ng kinh tÕ NhËt B¶n ®­îc g¾n liÒn víi ¶nh h­ëng tiªu cùc cña khñng ho¶ng tµi chÝnh – tiÒn tÖ §«ng ¸ (1997 – 1998). LÇn ®Çu tiªn kÓ tõ sau ChiÕn tranh ThÕ giíi thø hai, kinh tÕ NhËt B¶n t¨ng tr­ëng ©m liªn tôc trong 2 n¨m liÒn(1997: - 0,7% vµ 1998: -1,1%).N¨m 1999: kinh tÕ NhËt B¶n phôc håi trë l¹i nh­ng t¨ng tr­ëng cßn mong manh: 0,7%. - N¨m 2000: kinh tÕ NhËt B¶n t¨ng tr­ëng kh¶ quan: 2,4%. - N¨m 2001: suy gi¶m kinh tÕ trë l¹i víi chØ sè t¨ng tr­ëng: -0,4%. - N¨m 2002 ®Õn nay: ®ang phôc håi yÕu 1,6%. 5
  7. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. VÒ ®¹i thÓ, c¸c chØ sè t¨ng tr­ëng GDP hµng n¨m trªn ®©y ®· ph¶n ¸nh kh¸i qu¸t nhÊt vÒ mÆt ®Þnh l­îng cña cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ NhËt B¶n kÐo dµi suèt thËp niªn 1990 ®Õn nay. NÕu so víi cuéc khuñng ho¶ng kinh tÕ 1973 – 1975 cña thÕ giíi T­ B¶n Chñ NghÜa, trong ®ã cã NhËt B¶n th× møc ®é khñng ho¶ng lÇn nµy cßn tåi tÖ h¬n nhiÒu (cuéc khñng ho¶ng 1973 – 1975, n¨m 1973: t¨ng tr­ëng GDP cña NhËt B¶n lµ 8%, ®Õn n¨m 1974 tuy cã bÞ gi¶m ®ét ngét ®Õn møc – 1,2%, song ®Õn n¨m 1975, l¹i kh«i phôc trë l¹i ngay víi t¨ng tr­ëng 3%, tiÕp ®ã n¨m 1976 lµ 4%, tõ ®ã b×nh qu©n hµng n¨m cho ®Õn cuèi thËp niªn 1980 ®Òu ®¹t t¨ng tr­ëng kho¶ng 5%). §ã lµ biÓu hiÖn tæng qu¸t nhÊt cña khñng ho¶ng kinh tÕ NhËt B¶n qua ®éng th¸i suy gi¶m cña t¨ng tr­ëng GDP hµng n¨m. Iii. c¶i c¸ch trong lÜnh vùc kinh tÕ cña nhËt b¶n C¸c chÝnh s¸ch vµ biÖn ph¸p c¶i c¸ch kinh tÕ ë NhËt B¶n kÓ tõ ®Çu thËp kû 1990 ®Õn nay cã thÓ ®­îc chia thµnh hai cum chÝnh s¸ch vµ biÖn ph¸p chñ yÕu, ®ã lµ c¸c chÝnh s¸ch vµ biÖn ph¸p mang tÝnh chÊt t×nh thÕ, vµ c¸c ch­¬ng tr×nh c¶i c¸ch kinh tÕ mét c¸ch c¬ b¶n vµ toµn diÖn. 1. C¸c chÝnh s¸ch vµ gi¶i ph¸p t×nh thÕ Tr­íc t×nh tr¹ng suy tho¸i kinh tÕ nghiªm träng vµ kÐo dµi, ®ång yªn bÊt æn ®Þnh, sù yÕu kÐm cña hÖ thèng ng©n hµng – tµi chÝnh, vµ c¸c vÊn ®Ò kinh tÕ – x· héi kh¸c, ChÝnh phñ NhËt B¶n ®· thùc hiÖn kh¸ nhiÒu chÝnh s¸ch vµ gi¶i ph¸p t¹m thêi ®Ó kh«i phôc vµ lÊy l¹i søc sèng cho nÒn kinh tÕ. C¸c chÝnh s¸ch vµ biÖn ph¸p lo¹i nµy thùc ra ®· ®­îc ¸p dông nhiÒu lÇn trong c¸c thËp kû tr­íc ®©y khi nÒn kinh tÕ NhËt B¶n cã biÓu hiÖn suy tho¸i theo chu kú. Néi dung chñ yÕu cña nã lµ b¬m thªm tiÒn vµo nÒn kinh tÕ b»ng c¸c ch­¬ng tr×nh kÝch thÝch kinh tÕ trän gãi, t¨ng ®Çu t­ vµo c¸c c«ng tr×nh c«ng céng, gi¶m thuÕ, gi¶m tû lÖ l·i suÊt chiÕt khÊu chÝnh thøc,… nh»m kÝch thÝch nhu cÇu trong n­íc. - C¸c ch­¬ng tr×nh kÝch thÝch kinh tÕ trän gãi: §©y lµ mét gi¶i ph¸p truyÒn thèng mµ ChÝnh phñ NhËt B¶n th­êng sö dung ®Ó kh¸c phôc khñng ho¶ng chu kú. §ã lµ viÖc dùa vµo ng©n s¸ch bæ sung hoÆc c¸c ch­¬ng tr×nh 6
  8. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. kÝch thÝch kinh tÕ trän gãi nh»m kÝch cÇu trong n­íc th«ng quq viÖc má réng c¸c c«ng tr×nh c«ng céng. KÓ tõ khi nÒn kinh tÕ “bong bãng” sôp ®æ, ChÝnh phñ NhËt B¶n ®· thùc hiÖn rÊt nhiÒu biÖn ph¸p c¶ gãi víi tæng chi phÝ lªn tíi 107.000 tû Yªn. §©y chÝnh lµ nh÷ng biÖn ph¸p can thiÖp cña ChÝnh phñ mµ theo lý thuyÕt cña Kªyn th× cã thÓ t¹o ra nh÷ng ®ßn bÈy cho nÒn kinh tÕ. - C¾t gi¶m thuÕ vµ xo¸ matt phÇn nî cho c¸c c«ng ty kinh doanh bÊt ®éng s¶n: §©y còng lµ mét gi¶i ph¸p quan träng nh»m trî gióp c¸c c«ng ty ®ang ®øng tr­íc bê vùc th¼m cña sù ph¸ s¶n sau sù sôp ®æ cña nÒn kinh tÕ bong bãng. VÝ dô, Néi c¸c cña thñ t­íng Obuchi ®· thùc hiÖn gi¶m thuÕ thu nhËp 9.000 tû Yªn (2%GDP). Møc thuÕ thu nhËp cao nhÊt cña c¶ cÊp quèc gia vµ cÊp ®Þa ph­¬ng ®· ®­îc gi¶m tõ 65% xuèng cßn 50%. Sù gi¶m thuÕ nµy ®­îc hy väng lµ sÏ thóc ®Èy tiªu dïng c¸ nh©n vµ kÝch thÝch tinh thÇn lµm viÖc chung. ViÖc gi¶m thuÕ ®Ó khuyÕn khÝch x©y dùng nhµ ë còng ®· ®­îc tiÕn hµnh mét c¸ch réng r·i. H¬n n÷a, ChÝnh phñ NhËt B¶n ®· quyÕt ®Þnh gi¶m tû lÖ thuÕ kinh doanh kÕt hîp c¶ quèc gia vµ ®Þa ph­¬ng tõ møc 46,36% xuèng 40,87% t­¬ng ®­¬ng víi 2,4 tû tû Yªn (0,4% GDP). Th«ng qua c¸c cuéc c¶i c¸ch vµ gi¶m thuÕ nµy, ChÝnh phñ hy väng gi¶m g¸nh nÆng thuÕ xuèng b»ng møc trung b×nh cña c¸c n­íc ®· c«ng nghiÖp ho¸. Cïng víi qu¸ tr×nh nµy, viÖc lËp quyÕt ®Þnh vÒ ng©n s¸ch quèc gia vµ c¶i c¸ch thuÕ ®· ®­a vÊn ®Ò c¬ cÊu vµo bµn nghÞ sù. ChÝnh phñ ®· t¨ng ng©n s¸ch vÒ nghiªn cøu c¬ b¶n vµ ph¸t triÓn 8,1%, c¸c thiÕt bÞ th«ng tin nh­ m¸y vi tÝnh, m¸y photcoppy kü thuËt sè, vµ m¸y ®iÖn tho¹ kü thuËt sè sÏ ®­îc thanh lý ngay nÕu chóng Ýt h¬n 1 triÖu Yªn. §Ó khuyÕn khÝch sö dông c¸c lo¹i « t« cã hiÖu qu¶ vµ Ýt g©y « nhiÔm m«i tr­êng, thuÕ xe kh¸ch vµ c¸c lo¹i xe t¶i t­¬ng tù sÏ ®­îc gi¶m ®i. Nh»m khuyÕn khÝch viÖc quèc tÕ ho¸ ®ång Yªn, ChÝnh phñ ®· ban hµnh hÖ thèng bá thÇu më ®èi víi c¸c tr¸i phiÕu ng¾n h¹n, ®©y lµ matt h×nh thøc miÔn thuÕ thu nhËp ®Æc biÖt ®èi víi c¸c tr¸i phiÕu ChÝnh phñ cho nh÷ng ng­êi kh«ng ph¶i c­ d©n NhËt B¶n. ChÝnh phñ còng ®· quyÕt ®Þnh huû bá thuÕ giao dÞch chøng kho¸n vµ ban hµnh mét hÖ thèng thuÕ ®· ®­îc cñng cè trong n¨m 2001. 7
  9. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. - Gi¶m l·i suÊt chiÕt khÊu chÝnh thøc: Tr­íc t×nh tr¹ng s¶n xuÊt ®×nh trÖ, nhu cÇu ®Çu t­ trong n­íc gi¶m sót, ChÝnh phñ NhËt B¶n ®· liªn tôc gi¶m l·i suÊt cho vay chÝnh thøc cña ng©n hµng nh»m kÝch thÝch ®Çu t­. §©y còng lµ mét trong nh÷ng h­íng c¬ b¶n cña chÝnh s¸ch kÝch cÇu trong n­íc. Trong suèt nh÷ng n¨m 1990, l·i suÊt chÝnh thøc ®· lu«n ®­îc gi¶m ®i tr­íc t×nh tr¹ng kinh tÕ suy tho¸i. Ng©n hµng trung ­¬ng NhËt B¶n ®· duy tr× mét tû lÖ l·i suÊt thÊp tíi møc ch­a tõng cã trong lÞch sö NhËt B¶n (0,5%) trong suèt nhiÒu n¨m liªn tôc vµ thËm chÝ hiÖn nay ®· xuèng tíi møc sÊp sØ con sè kh«ng nh»m phuch håi vµ lÊy l¹i sinh khÝ cho nÒn kinh tÕ. 2. C¸c ch­¬ng tr×nh c¶i c¸ch kinh tÕ mét c¸ch c¬ b¶n vµ toµn diÖn Nguyªn nh©n s©u xa g©y ra t×nh tr¹ng tr× trÖ kÐo dµi cña nÒn kinh tÕ NhËt B¶n lµ sù bÊt cËp hay nh÷ng h¹n chÕ cña m« h×nh kinh tÕ NhËt B¶n tr­íc bèi c¶nh míi cña t×nh h×nh kinh tÕ quèc tÕ, sù l¹c hËu cña hÖ thèng ng©n hµng tµi chÝnh mang nÆng tÝnh bao cÊp, sù cøng nh¾c còng nh­ thiÕu minh b¹ch cña bé m¸y hµnh chÝnh trong viÖc qu¶n lÝ vµ ®iÒu hµnh nÒn kinh tÕ… ChÝnh v× vËy, ®Ó kh¾c phôc mét c¸ch triÖt ®Ó t×nh tr¹ng kinh tÕ suy tho¸i ®ßi hái ph¶i tiÕn hµnh nh÷ng c¶i c¸ch toµn diÖn hÖ thèng kinh tÕ NhËt B¶n. Tuy nhiªn, kh«ng ph¶i vÊn ®Ò nµy ®· ®­îc nhËn thøc vµ thùc hiÖn ngay tõ ®Çu thËp kû1990 sau khi nh÷ng “bong bãng” kinh tÕ bÊt ®«ng s¶n sôp ®æ ®Èy nÒn kinh tÕ NhËt B¶n l©m vµo t×nh tr¹ng suy tho¸i nghiªm träng vµ kÐo dµi. Mµ ph¶i ®Õn 1996, sau khi hµng lo¹t c¸c ch­¬ng tr×nh kÝch thÝch kinh tÕ trän gãi, nh­ ®· ®Ò cËp ®Õn ë trªn, kh«ng ®em l¹i hiÖu qu¶, ChÝnh phñ NhËt B¶n d­íi sù l·nh ®¹o cña Thñ t­íng Hashimoto míi ban hµnh mét lo¹t c¸c ch­¬ng tr×nh c¶i c¸c liªn quan ®Õn nhiÒu mÆt ho¹t ®éng cña nÒn kinh tÕ x· héi NhËt B¶n. Cã 6 ch­¬ng tr×nh c¶i c¸ch lín ®· ®­îc ®­a ra, trong ®ã cã 3 ch­¬ng tr×nh liªn quan ®Õn c¶i c¸ch kinh tÕ. §ã lµ: §iÒu chØnh chÝnh s¸ch kinh tÕ; C¶i c¸ch c¬ cÊu kinh tÕ; vµ C¶i c¸ch hµnh chÝnh. Sau ®©y lµ mét sè néi dung c¬ b¶n nhÊt cña c¸c ch­¬ng tr×nh c¶i c¸ch nµy. Thø nhÊt, ®Ó thùc hiÖn c¶i c¸ch c¬ c©u kinh tÕ, Chinh phñ NhËt B¶n mét mÆt ®· ¸p dông c¸c gi¶i ph¸p hç trî ®èi víi mét sè nghµnh c«ng nghiÖp ®ang bÞ sa sót nh­ luyÖn kim, ®ãng tÇu, ho¸ chÊt… nh»m ng¨n chÆn nguy c¬ ph¸ s¶n cña c¸c doanh nghiÖp ®ang ho¹t ®éng trong c¸c lÜnh vùc nµy. C¸c gi¶i ph¸p chñ yÕu nh­ tµi trî qua ng©n s¸ch, kÝch thÝch ®æi míi trang 8
  10. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. thiÕt bÞ qua thùc hiÖn khÊu hao nhanh, ¸p dông gi¶i ph¸p miÔn thuÕ vµ hç trî thÊt nghiÖp… MÆt kh¸c, ChÝnh phñ ®· thùc thi c¸c gi¶i ph¸p ®Ó khuyÕn khÝch ®Çu t­ vµo c¸c nghµnh c«ng nghÖ míi nh­ ­u ®·i vÒ thuÕ ®Ó khuyÕn khÝch c¸c ho¹t ®éng ®Çu t­ nghiªn cøu triÓn khai (R&D), thùc hiÖn trî cÊp cho c¸c ch­¬ng tr×nh vµ dù ¸n quan träng cã qui m« lín, vµ c¸c dù ¸n trong c¸c lÜnh vùc míi cã nhiÒu rñi ro. ChÝnh phñ còng thùc hiÖn hç trî cho c«ng t¸c nghiªn cøu t¹i c¸c tr­êng, c¸c viÖn vµ kªu gäi vèn cña khu vùc t­ nh©n tËp trung vµo nghiªn cøu c¬ b¶n, s¸ng chÕ quy tr×nh c«ng nghÖ míi. Thø hai, cïng víi c¸c biÖn ph¸p kÝch cÇu cña ChÝnh phñ, c¸c c«ng ty NhËt B¶n ®· thùc hiÖn hµng lo¹t c¸c gi¶i ph¸p nh­: + C¾t gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt, tr­íc hÕt lµ chi phÝ lao ®éng. Trong suèt nh÷ng n¨m 1990, c¸c c«ng ty NhËt B¶n ®· hÕt søc h¹n chÕ viÖc tuyÓn thªm c«ng nh©n míi, gi¶m c«ng nh©n hîp ®ång, khuyÕn khÝch nh÷ng ng­êi cao tuæi vÒ h­u sím, vµ Ðp c¸c xÝ nghiÖp võa vµ nhá lµm thÇu kho¸n ph¶i gi¶m tèi ®a c¸c chi phÝ s¶n xuÊt phô tïng. KÕt qu¶ lµ thÊt nghiÖp gia t¨ng vµ c¸c c«ng nh©n th­êng xuyªn cßn ®­îc tuyÓn mé ph¶i lµm thªm giê song tiÒn l­¬ng l¹i kh«ng ®­îc t¨ng mét cach t­¬ng øng. ChÝnh v× thÕ trong suèt nh÷ng n¨m 1990, nh÷ng c¬ héi t×m kiÕm c«ng ¨n viÖc lµm t¹i c¸c c«ng së nhµ n­íc lÉn khu vùc t­ nh©n cho nh÷ng ng­êi d©n ë NhËt B¶n ë ®é tuæi lao ®éng, ®Æc biÖt lµ nh÷ng sinh viªn míi vµ ®ang chuÈn bÞ tèt nghiÖp ra tr­êng, ®· trë nªn rÊt khã kh¨n. §èi víi nh÷ng ai lÇn ®Çu tiªn ®i t×m kiÕm c«ng ¨n viÖc lµm th× qu¶ thËt lµ c¬ héi rÊt máng manh. Bëi v× phÇn ®«ng c¸c c«ng ty NhËt B¶n trong nh÷ng n¨m nµy lu«n ë trong t×nh tr¹ng suy tho¸i, hä ph¶i co nhá l¹i quy m« häat ®éng kinh doanh ®Ó tr¸nh tæn thÊt vµ sa th¶i c«ng nh©n. Mét sè nhá c¸c c«ng nh©n ®­îc thuyªn chuyÓn tíi c¸c xÝ nghiÖp võa vµ nhá víi nh÷ng c«ng viÖc mang tÝnh chÊt t¹m thêi. + TiÕn hµnh thu hÑp vµ gi¶m ®Çu t­ vµo nhiÒu kh©u s¶n xuÊt cÇn nhiÒu lao ®éng, kh«ng cßn c¹nh tranh ®­îc víi hµng nhËp khÈu, ®ång thêi chuyÓn chóng sang c¸c n­íc §«ng ¸. §ã lµ c¸c nghµnh s¶n xuÊt phô tïng « t«, l¾p r¸p ®å ®iÖn, ®iÖn tö, dÖt… H­íng thÝch øng nµy ®· dÉn tíi nguy c¬ cña sù “trèng rçng” nÒn c«ng nghiÖp trong n­íc mµ c¸c s¸ch b¸o ®· ®Ò cËp ®Õn rÊt nhiÒu. Theo c¸c sè liÖu thèng kª cña 14 nghµnh c«ng nghiÖp, tû lÖ ®Çu t­ ra n­íc ngoµi trong nh÷ng n¨m gi÷a thËp kû 90 b×nh qu©n ®Òu ®¹t trªn 27%, v­ît xa møc 1,8% vµo n¨m 1986. Trong ®ã c«ng nghiÖp chÕ t¹o 9
  11. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. t¨ng m¹nh nhÊt. VÝ dô, ®»u t­ ra n­íc ngoµi trong ngµnh chÕ t¹o « t« ®· t¨ng tõ 4,8% n¨m 1986 lªn 38,1% n¨m 1995 (T¹p chÝ “Kinh tÕ hÖ” sè th¸ng 7/1996). Tû träng s¶n xuÊt ë n­íc ngoµi (chØ mèi quan hÖ gi÷atæng ng¹ch tiªu thô cña c¸c xÝ nghiÖp ë n­íc ngoµi thuéc ngµnh chÕ t¹o víi tæng ng¹ch tiªu thô cña ngµnh chÕ t¹o trong n­íc) ®· t¨ng tõ 3% n¨m 1985 lªn 6,4% n¨m 1990 vµ 7,4% n¨m 1993, trong ®ã nghµnh s¶n xuÊt m¸y ®iÖn t¨ng lªn 12,6%, m¸y mãc vËn t¶i t¨ng lªn 17,3% (S¸ch tr¾ng ®Çu t­, Héi ChÊn h­ng mËu dÞch NhËt B¶n n¨m 1995). + T¨ng c­êng nhËp khÈu c¸c s¶n phÈm c«ng nghiÖp, b¸n thµnh phÈm, vµ linh kiÖn, ®Æc biÖt lµ nh÷ng s¶n phÈm ®­îc s¶n xuÊt tõ nh÷ng c¬ së chÕ t¹o cña NhËt B¶n ë n­íc ngoµi vµ n©ng cao h¬n n÷a gi¸ c¶ hµng xuÊt khÈu ®Ó bï l¹i nh÷ng thiÖt h¹i do s­ t¨ng gi¸ cña ®ång Yªn g©y ra. VÝ dô trong n¨m 1995, nhiÒu c«ng ty xuÊt khÈu cña NhËt B¶n ®· t¨ng gi¸ hµng xuÊt khÈu tõ 10 – 15%. §iÒu nµy ®· khiÕn cho hµng nhËp khÈu dÔ cã ®iÒu kiÖn th©m nhËp h¬n vµo thÞ tr­êng NhËt B¶n trong khi ®ã hµng xuÊt khÈu tõ NhËt B¶n l¹i khã ®­îc chÊp nhËn h¬n ®èi víi ng­êi tiªu dïng n­íc ngoµi. Theo sè liÖu thèng kª, xuÊt khÈu cña NhËt B¶n trong name 1995 chØ t¨ng cã 2,6%so víi 5,1% vµo n¨m 1994, trong khi ®ã, nhËp khÈu t¨ng tíi 9,2% so víi 8,4% vµo n¨m 1994. Do xuÊt khÈu gi¶m vµ nhËp khÈu t¨ng, c¸n c©n mËu dÞch thÆng d­ cña NhËt B¶n ®· gi¶m ®i ®¸ng kÓ. Song ®iÒu ®¸ng nãi lµ trong khi thÆng d­ mËu dÞch víi Mü vµ EU gi¶m ®i th× thÆng d­ mËu dÞch cña NhËt B¶n víi Ch©u ¸ vÉn tiÕp tôc t¨ng nhanh, chøng tá Ch©u ¸ ngµy cµng trë thµnh mét thÞ tr­êng xuÊt khÈu quan träng cña NhËt B¶n. VÝ dô, xuÊt khÈu cña NhËt B¶n sang Ch©u ¸ trong 6 th¸ng ®Çu n¨m 1995 ®· lªn tíi 99,8 tû ®«la, cao h¬n c¶ xuÊt khÈu cña NhËt B¶n sang Mü vµ EU céng l¹i (97,3 tû ®«la). (TrÞnh Ngäc - Kinh tÕ NhËt B¶n phôc håi trong sù tr× trÖ. Nghiªn cøu NhËt B¶n, sè 1(5), 3/1996). + T¨ng c­êng liªn doanh, liªn kÕt víi n­íc ngoµi trong viÖc nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn c¸c s¶n phÈm míi. §ång thêi tÕn hµnh ®µo t¹o l¹i lao ®éng, hîp nhÊt c¸c c¬ së s¶n xuÊt kh«ng cã hiÖu qu¶, hoÆc b¸n l¹i cho c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi… Thø ba, trong lÜnh vùc tµi chÝnh, “Bing Bang” ®­îc coi lµ mét trong nh÷ng cuéc c¶i c¸ch cã vÞ trÝ quan träng hµng ®Çu. §©y lµ mét cuéc c¶i 10
  12. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. c¸ch toµn diÖn, s©u s¾c, vµ triÖt ®Ó víi môc tiªu c¬ b¶n lµ: lµm cho thi tr­êng tµi chÝnh NhËt B¶n n¨ng ®éng h¬n, linh ho¹t h¬n, tù do h¬n, minh b¹ch, chuÈn mùc h¬n vµ cã thÓ s¸nh vai víi nh÷ng trung t©m tµi chÝnh lín nh­ New York vµ Lu©n §«n. Nh÷ng néi dung chñ yÕu cña cuéc c¶i c¸ch nµy lµ: + Më réng sù lùa chän cho c¸c nhµ ®Çu t­ vµ nh÷ng ng­êi ®i vay. + C¶i tiÕn chÊt l­îng phôc vô cña c¸c trung gian tµi chÝnh vµ thóc ®Èy sù c¹nh tranh gi÷a c¸c ng©n hµng. + Ph¸t triÓn mét thÞ tr­êng ®em l¹i nhiÒu lîi Ých h¬n. + ThiÕt lËp nh÷ng khung khæ ph¸p lý vµ nh÷ng quy ®Þnh ®¸ng tin cËy cho sù giao dÞch b×nh ®¼ng, minh b¹ch. Trªn c¬ së nh÷ng h­íng c¶i c¸ch c¬ b¶n nãi trªn, ChÝnh phñ NhËt B¶n ®· ban hµnh vµ thùc hiÖn hµng lo¹t c¸c chÝnh s¸ch vµ biÖn ph¸p c¶i c¸ch cô thÓ ®èi víi tõng lÜnh vùc cña hÖ thèng tµi chÝnh. Trong ®ã, ®Æc biÖt lµ c¸c chÝnh s¸ch c¬ cÊu l¹i Bé Tµi ChÝnh, chÝnh s¸ch t¨ng c­êng vai trß cña Ng©n hµng trung ­¬ng NhËt B¶n, chÝnh s¸ch c¬ cÊu l¹i c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i, chÝnh s¸ch níi láng c¸c quy chÕ t¹o ®iÒu kiÖn cho sù ph¸t triÓn cña c¸c thÞ tr­êng vèn ®éc lËp vµ sù th©m nhËp vµo c¸c c«ng viÖc kinh doanh lÉn nhau cña c¸c c¬ quan tµi chÝnh nh»m t¨ng c­êng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña chóng, c¸c chÝnh s¸ch vÒ l·i suÊt tÝn dông, tû gi¸ ®ång Yªn, vµ thÞ tr­êng chøng kho¸n, c¸c chÝnh s¸ch vÒ thuÕ, thu chi ng©n s¸ch vµ b¶o hiÓm…(HÖ thèng tµi chÝnh NhËt B¶n: nh÷ng ®Æc tr­ng c¬ b¶n vµ cuéc c¶i c¸ch hiÖn nay; chñ biªn TrÇn Quang Minh, Nxb KHXH, Hµ Néi, 2003). Chi tiÕt qu¸ tr×nh thùc hiÖn c¶i c¸ch tµi chÝnh “Bing Bang” cña NhËt B¶n ®­îc chØ râ trong b¶ng sau: TiÕn tr×nh thùc hiÖn “Big Bang” cña NhËt B¶n 1998 1999 2000 2001 1997 C¸c kho¶n môc 1. Më réng sù lùa chän cho c¸c nhµ ®Çu t­ vµ c¸c tæ chøc t¨ng nguån vèn 11
  13. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. - Tù do ho¸ giao dÞch vèn vµ kinh doanh no¹i hèi trong 4/98 n­íc còng nh­ ngoµi n­íc - Thùc hiÖn tµi kho¶n chøng 10/98 kho¸n chung - Tù do ho¸ hoµn toµn c¸c 12/98 lo¹i chøng kho¸n - Giíi thiÖu viÖc b¸n uû th¸c ®Çu t­ kh«ng cÇn qua quÇy 12/98 cña ng©n hµng vµ c¸c tæ chøc kh¸c - T¨ng kh¶ n¨ng thanh to¸n 9/98 cña ABS vµ c¸c kho¶n nî kh¸c - Më réng ®Þnh nghÜa vÒ chøng kho¸n 12/98 - C¶i c¸ch chÕ ®é l­¬ng h­u 2/97 2. C¶i tiÕn chÊt l­îng c¸c lo¹i dÞch vô vµ ®Èy m¹nh c¹nh tranh 3/98 - Khai th¸c sö dông c¸c c«ng ty cæ phÇn - Xo¸ bá nh÷ng h¹n chÕ trong ho¹t ®éng kinh doanh 10/99 ë c¸c chi nh¸nh cña c¸c tæ chøc tµi chÝnh - ChuyÓn tõ chÕ ®é cÊp giÊy 12/98 phÐp sang chÕ ®é d¨ng ký ®èi víi c¸c c«ng ty chøng kho¸n 10/99 - Tù do ho¸ møc hoa ang cña ng­êi m«i giíi 10/99 - Cho phÐp c¸c ng©n hµng 12
  14. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. ph¸t hµnh th¼ng tr¸i phiÕu vµ cæ phiÕu 3. Sö dông thÞ tr­êng th©n thiÖn, nhiÒu h¬n - C¶i tiÕn mua b¸n ngo¹i tÖ 12/98 vµ xo¸ bá møc Ên dÞnh cho c¸c lo¹i chøng kho¸n cã trong danh s¸ch - T¨ng c­êng chøc n¨ng cña 12/98 thÞ tr­êng ®¨ng ký qua m¸y - Xo¸ bá thuÕ giao dÞch chøng kho¸n vµ thuÕ ë thÞ 4/99 tr­êng hèi ®o¸i 4/99 - Xo¸ bá mét phÇn thuÕ cña nh÷ng ng­êi cã JGBs 4. C¶i tiÕn khung ph¸p lý cho viÖc trao ®æi b×nh ®¼ng vµ minh b¹ch 4/99 - Thùc hiÖn ngay c¸c biÖn ph¸p hµnh ®éng ®óng - T¨ng c­êng chÕ ®é c«ng khai t×nh h×nh kinh doanh 12/98 cña c¸c doanh nghiÖp - C¶i c¸ch c¸c tiªu chuÈn vÒ kÕ to¸n: ®¸nh gia kÕ to¸n 3/01 thÞ tr­êng b»ng ®iÓm 13
  15. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Ch­¬ng ii: mét sè thµnh c«ng b­íc ®Çu cña c¶i c¸ch kinh tÕ ë nhËt b¶n Cã thÓ thÊy t­ sau cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh – tiÒn tÖ khu vùc §«ng ¸ NhËt B¶n ®· cã nh÷ng cè g¾ng xóc tiÕn m¹nh h¬n ch­¬ng tr×nh c¶i c¸ch nÒn kinh tÕ cña m×nh. Trªn thùc tÕ cuéc khñng ho¶ng ®· lµm béc lé râ nh÷ng ®iÓm h¹n chÕ trong b¶n th©n nÒn kinh tÕ NhËt B¶n, nhÊt lµ trong hÖ thèng Tµi chÝnh Ng©n hµng buéc NhËt B¶n ph¶i cã sù c¶i c¸ch toµn diÖn. Nh×n l¹i c¸c cuéc c¶i c¸ch trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ta thÊy NhËt B¶n kh«ng chØ chó träng vµo ph­¬ng diÖn t¹o cÇu, kÝch cÇu mµ cßn chó ý c¶ khÝa c¹nh cung cña nÒn kinh tÕ nh»m t¹o ra mét c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý trªn c¬ sëph¸t triÓn m¹nh c¸c ngµnh kinh tÕ kü thuËt cao. Trªn ph­¬ng diÖn cÇu, ChÝnh phñ NhËt B¶n ®· cã nhiÒu ch­¬ng tr×nh kÝch thÝch kinh tÕ hµng n¨m nh»m më réng ®Çu t­. Bªn c¹nh ®ã lµ nh÷ng cè g¾ng tËp trung gi¶i quyÕt c¸c kho¶n nî khã ®ßi, nh»m t¹o sù lµnh m¹nh trong hÖ thèng ng©n hµng, kÝch thÝch c¸c ho¹t ®éng ®Çu t­ t­ nh©n. Trong c¸c ch­¬ng tr×nh c¶i c¸ch cña Thñ t­íng NhËt B¶n tr­íc «ng Koizumi l¹i chó träng kÝch thÝch ®Çu t­ t­ nh©n, h¹n chÕ, gi¶m tµi trî ®Çu t­ c«ng céng nh»m tiÕn tíi c©n b»ng ng©n s¸ch. Ch¼ng h¹n theo dù to¸n ng©n s¸ch n¨m tµi chÝnh 2002, c«ng tr¸i ®­îc ph¸t hµnh kh«ng qua 30 ngh×n tû Yªn,gi¶m 10% ODA vµ gi¶m ®Çu t­ c«ng céng 10%. §Ó kÝch thÝch m¹nh h¬n ®Çu t­ t­ nh©n chÝnh phñ ®· tËp trung vµo gi¶i quyÕt nî khã ®ßi th«ng qua mét sè gi¶i ph¸p m¹nh cã tÝnh kh¶ thi nh­ b¸n l¹i nî, cho doanh nghiÖp chÞu nî ph¸ s¶n, ng©n hµng tù huû bá mét phÇn nî. Cïng víi ®ã thùc hiÖn gi¶m thuÕ ®Ó kÝch thÝch ng­êi d©n t¨ng chi tiªu vµ ®Çu t­ ph¸t triÓn kinh tÕ. Trªn ph­¬ng diÖn cung nhµ n­íc chó ý ®Èy m¹nh c¶i c¸ch c¬ cÊu vµ thÓ chÕ kinh tÕ nh»m t¹o m«i tr­êng th«ng tho¸ng cho c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng. C¸c chÝnh s¸ch Nhµ n­íc tËp trung chó träng ph¸t triÓn c¸c nghµnh c«ng nghÖ cao ®¹i diÖn cho nÒn kinh tÕ míi – kinh tÕ tri thøc. Xóc tiÕn ch­¬ng tr×nh ph¸t triÓn tæng thÓ vïng kinh tÕ nh»m g¾n kÕt c¸c khu vùc trong nÒn kinh tÕ theo 4 trôc chÝnh: §«ng – B¾c, ven biÓn NhËt B¶n, ven Th¸i B×nh D­¬ng vµ trôc phÝa t©y NhËt B¶n, qua ®ã ph¸t huy lîi thÕ so s¸nh cña tõng vïng trong ho¹t ®éng kinh doanhhîp tac quèc tÕ. NhËt B¶n còng 14
  16. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. ®Èy m¹nh tiÕn tr×nh tù do ho¸ vµ héi nhËp quèc tÕ. Bªn c¹nh gia t¨ng c¸c ho¹t ®éng hîp t¸c víi ASEAN, NhËt B¶n còng tõng b­íc më cöa thÞ tr­êng néi ®Þa vµ tù do ho¸ c¸c ho¹t ®éng kinh doanh, thu hót nhiÒu h¬n dßng vèn n­íc ngoµi ®æ vµo thÞ tr­êng NhËt B¶n. §iÒu ®¸ng chó ý trong c¸c cuéc c¶i c¸chgÇn ®©y lµ chó träng ph¸t triÓn kinh tÕ theo h­íng gia t¨ng néi nhu, l¸y néi nhu lµm ®éng lùc ph¸t triÓn. I. mét sè thµnh c«ng b­íc ®Çu cña c¶i c¸ch kinh tÕ NhËt B¶n Nh×n mét c¸ch tæng thÓ, c¶i c¸ch kinh tÕ ë NhËt B¶n ®· thu ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ t­¬ng ®èi kh¶ quan. C¸c cuéc c¶i c¸ch nµy ®· vµ ®ang dÉn tíi nh÷ng thay ®æi m¹nh mÏ c¬ cÊu kinh tÕ NhËt B¶n, lµm cho khu vùc tµi chÝnh NhËt B¶n ®· trë lªn cã søc c¹nh tranh m¹nh h¬n vµ, sù th©m nhËp cña n­íc ngoµi vµo nÒn kinh tÕ NhËt B¶n còng trë nªn Ýt khã kh¨n h¬n. C¸c cuéc c¶i c¸ch nµy còng ®· dÉn tíi sù c¬ cÊu l¹i c¸c c«ng ty vµ sù ph¸t triÓn m¹nh cña c¸c thÞ tr­êng vèn ®éc lËp. H¬n 10 n¨m tr­íc d©y, ng­êi NhËt B¶n kh«ng thÓ nghÜ r»ng sù xuÊt hiÖn cña thÞ tr­êng vèn sÏ lµ mét lùc l­îng quan träng thóc ®Èy sù c¬ cÊu l¹i nÒn kinh tÕ NhËt B¶n vµ lµm thay ®æi phong c¸ch qu¶n lý truyÒn thèng trong c¸c c«ng ty cña NhËt B¶n. Sù ra ®êi cña mét ban gi¸m ®èc ®éc lËp vµ quyÒn lîi cña c¸c cæ ®«ng lµ nh÷ng vÊn ®Ò ®¸ng chu ý hiÖn nay ë c¸c c«ng ty NhËt B¶n. ChÕ ®é lµm viÖc suèt ®êi vµ tr¶ l­¬ng theo th©m niªn còng ®· trë nªn kh«ng cßn thÝch hîp n÷a. NÕu nh­ trong nh÷ng n¨m 1980, ng­êi ta kh«ng thÓ tuyÓn mé sinh viªn giái tõ mét tr­êng ®¹i häc cã tiÕng ë NhËt B¶n vµo lµm viÖc cho mét c«ng ty mµ kh«ng ph¶i lµ lín hoÆc kh«ng ph¶i Bé tµi chÝnh; vµ ng­êi NhËt B¶n còng kh«ng thÝch thó vµo lµm viÖc trong c¸c c«ng ty n­íc ngoµi, th× trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, t×nh h×nh ®· hoµn toµn kh¸c. Nh÷ng sù thay ®æi nµy, mét phÇn chÝnh lµ kÕt qu¶ cña nh÷ng cuéc c¶i c¸ch kinh tÕ trong nh÷ng n¨m 1990, ®Æc biÖt lµ cuéc c¶i c¸ch hÖ thèng tµi chÝnh trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y cña NhËt B¶n. 15
  17. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1. Nh÷ng tiÕn bé trong viÖc ®iÒu chØnh c¬ cÊu kinh tÕ. KÓ tõ khi nÒn kinh tÕ “bong bãng” bÞ sôp ®æ, ChÝnh phñ NhËt B¶n ®· ban hµnh kh¸ nhiÒu gi¶i ph¸p kÝch thÝch c¶ gãi víi quy m« lín cïng víi c¸c luËt c¶i c¸ch tµi chÝnh vµ tû lÖ l·i suÊt thÊp nh»m chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ. Nh÷ng gi¶i ph¸p nµy ®· gãp phÇn thóc ®Èy m¹nh mÏ sù ph¸t triÓn cña khu vùc kinh tÕ t­ nh©n. C¸c nhµ l·nh ®¹o kinh doanh cña khu vùc t­ nh©n ®· phÇn nµo lÊy l¹i ®­îc lßng tin trong viÖc ®­a khu vùc t­ nh©n thµnh khu vùc ®i ®Çu trong viÖc ®em l¹i sù phôc håi kinh tÕ cho NhËt B¶n. D­íi t¸c ®éng cña c¸c chÝnh s¸ch c¶i c¸ch, c¸c tËp ®oµn c«ng ty cña NhËt B¶n ®· vµ ®ang tiÕn hµnh viÖc c¬ cÊu l¹i theo h­íng phï hîp víi xu thÕ toµn cÇu ho¸ kinh tÕ. Cã 4 tÝn hiÖu chøng tá c¸c tËp ®oµn c«ng ty NhËt B¶n ®ang tù chuyÓn ®æi theo h­íng mét c¬ cÊu cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh m¹nh h¬n. Thø nhÊt lµ cã sù thay ®æi trong kh©u qu¶n lý theo h­íng t¨ng c­êng vai trß cña nh÷ng ng­êi n¾m cæ phÇn. Theo h­íng nµy, c¸c tËp ®oµn c«ng ty NhËt B¶n ®­îc ®Æt d­íi sù gi¸m s¸t chÆt chÏ cña c¸c cæ ®«ng, vµ do ®ã c¸c ho¹t ®éng kinh doanh sÏ trë nªn cã hiÖu qu¶ h¬n. Thø hai lµ viÖc thùc hiÖn hÖ thèng tÝnh to¸n thèng nhÊt. HÖ thèng nµy ®· cã t¸c dông quan träng trong viÖc t¨ng c­êng sù minh b¹ch còng nh­ buéc c¸c c«ng ty ph¶i tËp trung vµo nh÷ng kh¶ n¨ng cèt lâi cña hä. Thø ba lµ c¸c c«ng ty ®ang xóc tiÕn viÖc n©ng cao chÊt l­îng l·nh ®¹o b»ng c¸ch ®­a vµo c¸c gi¸m ®èc tõ bªn ngoµi. B»ng c¸ch nµy c¸c nhµ qu¶n lý cã thÓ nghe ®­îc nhiÒu ý kiÕn kh¸c nhau vµ kh«ng thiªn vÞ vÒ chiÕn l­îc c«ng ty cña hä, cho phÐp hä thùc hiÖn nh÷ng thay ®æi lµm t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh h¬n. ViÖc lµm nµy còng gãp phÇn t¨ng c­êng vai trß cña l·nh ®¹o v× nã t¸ch chøc n¨ng kiÓm tra khái chøc n¨ng ho¹t ®éng kinh doanh. Thø t­, viÖc qu¶n lý c¸c nguån nh©n lùc còng ®ang cã sù thay ®æi. NhiÒu c«ng ty hiÖn nay nhÊn m¹nh vµo kh¶ n¨ng lµm viÖc h¬n lµ sù th©m niªn vµ thuª m­ín suèt ®êi. VÝ dô, theo mét nghiªn cøu, chØ cã 6,3% ng­êi NhËt cho r»ng hÖ thèng tr¶ l­¬ng theo th©m niªn cÇn ®­îc duy tr×, trong khi ®ã 53,8% cho r»ng tiÒn l­¬ng cÇn ®­îc tr¶ trªn c¬ së c«ng viÖc thùc tÕ . 16
  18. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Bªn c¹nh nh÷ng nh©n tè kÓ trªn, sù ph¸t triÓn m¹nh cña ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo NhËt B¶n còng lµ mét ®éng lùc kh¸c cho sù thay ®æi c¬ cÊu c¸c ngµnh. §Æc biÖt lµ cuéc c¶i c¸ch tµi chÝnh Big Bang ®· vµ ®ang dÉn tíi nh÷ng thay ®æi c¬ cÊu s©u s¾c ë NhËt B¶n. Khu vùc tµi chÝnh NhËt B¶n trë nªn cã søc c¹nh tranh m¹nh h¬n vµ sù th©m nhËp cña n­íc ngoµi vµo khu vùc nµy còng trë nªn Ýt khã kh¨n h¬n. Theo c¸c sè liÖu thèng kª, ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi (FDI) vµo NhËt B¶n trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®· t¨ng rÊt m¹nh. Trong ®ã kho¶ng 34,1% tæng vèn FDI lµ vµo khu vùc tµi chÝnh, vµ khoang 24% vµo kü thuËt th«ng tin vµ c¸c ngµnh th­¬ng nghiÖp b¸n lÎ. FDI, ngoµi c¸c kho¶n tiÒn ®Çu t­, ®· ®­a vµo NhËt B¶n c¸c quan ®iÓm cña c¸c nhµ ®Çu t­ vµ c¸c kiÓu qu¶n lý c«ng ty kh«ng chØ míi mµ cßn cã thÓ ¸p dông ®èi víi c¸c xÝ nghiÖp NhËt B¶n truyÒn thèng. NÕu nh­ tr­íc ®©y ng­êi NhËt B¶n ®· kh«ng thÝch thó lµm viÖc trong c¸c c«ng ty n­íc ngoµi ë NhËt B¶n th× trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y t×nh tr¹ng nµy ®· ®­îc c¶i thiÖn rÊt nhiÒu. VÝ dô, nhiÒu ng­êi NhËt B¶n ®· hoan nghªnh sù s¸t nhËp cña Nissan vµ Renault nh»m cøu v·n sù sèng cßn cña Nissan, trong khi thõa nhËn r»ng sù sèng cßn kh«ng thÓ cã ®­îc nÕu kh«ng chÊp nhËn sù c¬ cÊu l¹i tËp ®oµn mét c¸ch ®au ®ín nh­ sa th¶i c«ng nh©n,… TÊt c¶ nh÷ng nh©n tè kÓ trªn ®· gãp phÇn t¹o ra mét sù chuyÓn dÞch ®¸ng kÓ trong néi bé c¸c ngµnh kinh tÕ cña NhËt B¶n. NhiÒu ngµnh c«ng nghiÖp míi ®· ra ®êi vµ ph¸t triÓn nh­: Th«ng tin liªn l¹c, viÔn th«ng, ®iÖn tö vµ ®iÖn d©n dông…, nhiÒu ngµnh c«ng nghiÖp truyÒn thèng ®· ®­îc ®iÒu chØnh theo h­ín thu hÑp s¶n xuÊt, hoÆc liªn doanh liªn kÕt, hoÆc t¨ng c­êng n¨ng lùc s¶n xuÊt nh» n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh nh­: «t«, s¾t thÐp, x©y dùng…(§iÒu chØnh c¬ cÊu kinh tÕ NhËt B¶n trong bèi c¶nh toµn cÇu ho¸, Chñ biªn Vò V¨n Hµ, Nxb. KHXH, Hµ Néi, 2002). Cã thÓ nãi r»ng, kÓ tõ ®Çu thËp kû 90 ®Õn nay NhËt B¶n ®· vµ ®ang ë trong mét qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ s©u s¾c. NÒn kinh tÕ NhËt B¶n ®ang chuyÓn dÞch theo h­íng gi¶m sù can thiÖp cña ChÝnh phñ vµ t¨ng c­êng sù c¹nh tranh cña mét nÒn kinh tÕ më theo c¬ chÕ thÞ tr­êng, vµ theo h­íng mét nÒn kinh tÕ mµ sù tiÕn bé cña ký thuËt th«ng tin ®ang ®­îc lan réng mét c¸ch nhanh chãng ®em l¹i nh÷ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh míi cho c¸c c«ng ty trªn thÞ tr­êng. Tr­íc vµ ngay sau ChiÕn tranh thÕ giíi thø hai, 17
  19. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. n«ng nghiÖp vµ dÖt lµ nh÷ng ngµnh ®Æc tr­ng cña c¬ cÊu kinh tÕ NhËt B¶n kiÓu cò. Trong nh÷ng thËp kû gÇn ®©y, c¬ cÊu kinh tÕ NhËt B¶n l¹i ®­îc ®Æc tr­ng bëi c¸c c«ng ty to lín ®· ®­îc thiÕt lËp mét c¸ch v÷ng ch¾c trong nhiÒu ngµnh c«ng nghiÖp nÆng (nh­ luyÖn kim, chÕ t¹o m¸y, vµ ho¸ chÊt), hÖ thèng ng©n hµng, vµ c¸c c«ng ty th­¬ng m¹i tæng hîp lín,… Vµ trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, c¬ cÊu kinh tÕ nµy l¹i ®ang ®­îc chuyÓn ®æi theo h­íng c¶i tæ c¬ cÊu vµ ®Çu t­ vµo kü thuËt th«ng tin ®Ó cã thÓ ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ trong bèi c¶nh toµn cÇu ho¸ kinh tÕ ®ang diÔn ra m¹nh mÏ trªn thÕ giíi. Bªn c¹nh nh÷ng ngµnh nghÒ truyÒn thèng ®· vµ ®ang ®­îc c¶i tæ vµ n©ng cÊp, cã rÊt nhiÒu ngµnh nghÒ míi ®ang ®­îc h×nh thµnh trong nÒn kinh tÕ NhËt B¶n. Ng­êi ta gäi ®ã lµ “Kinh tÕ NhËt B¶n kiÓu míi”. Sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh chÝnh lµ nh©n tè quan trängnhÊt t¹o ra g­¬ng mÆt míi cña nÒn kinh tÕ NhËt B¶n. 2. Nh÷ng thµnh tùu trong lÜnh vùc c¶i c¸ch tµi chÝnh. Theo ®¸nh gi¸ chung, cuéc c¶i c¸ch hÖ thèng tµi chÝnh NhËt B¶n ®· thu ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ b­íc ®Çu nh­: Vai trß vµ chøc n¨ng cña hai c¬ quan chñ yÕu trong hÖ thèng tµi chÝnh lµ Bé Tµi chÝnh (MOF) vµ Ng©n hµng Trung ­¬ng NhËt B¶n (BOJ) ®· cã sù thay ®æi vÒ c¬ b¶n víi viÖc t¨ng c­êng tÝnh ®éc lËp vµ quyÒn tù quyÕt cña BOJ trong viÖc qu¶n lý vµ thùc hiÖn chÝnh s¸ch tiÒn tÖ; LuËt Ng©n hµng míi ®· cã hiÖu lùc vµ ®i vµo ho¹t ®éng kÓ tõ n¨m 1997; nhiÒu ng©n hµng ®· tiÕn hµnh viÖc b¸n nh÷ng uû th¸c ®Çu t­; c¸c c¬ quan tµi chÝnh ®· cã quyÒn chñ ®éng h¬n trong viÖc gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò n¶y sinh; vµ rÊt nhiÒu c«ng ty kinh doanh chøng kho¸n ®· ®­îc thµnh lËp vµ ®i vµo ho¹t ®éng. ViÖc hîp nhÊt, c¸c ng©n hµng nh»m lµm t¨ng søc m¹nh tµi chÝnh vµ kh¶ n¨ng lîi nhuËn ®· ®­îc ®Èy m¹nh. Sù th©m nhËp cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i vµ ng©n hµng uû th¸c vµo kinh doanh b¶o hiÓm th«ng qua c¸c chi nh¸nh còng ®· ®­îc thùc hiÖn… Sau h¬n 5 n¨m triÓn khai vµ thùc hiÖn, cuéc c¶i c¸ch hÖ thèng tµi chÝnh NhËt B¶n b­íc ®Çu ®· thu ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ ®¸ng khÝch lÖ. Cuéc c¶i c¸ch nµy ®· vµ ®ang dÉn tíi nh÷ng thay ®æi c¬ cÊu s©u s¾c ë NhËt B¶n. Khu vùc tµi chÝnh NhËt B¶n ®· trë nªn cã søc c¹nh tranh h¬n, sù th©m nhËp cña n­íc ngoµi vµo khu vùc nµy còng trë nªnÝt khã kh¨n h¬n, c¸c thÞ tr­êng vèn ®éc lËp còng ®· ®­îc ph¸t triÓn thªm mét b­íc. C¸c c¬ quan tµi chÝnh 18
  20. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. NhËt B¶n ®· hoµn toµn ®­îc tù do trong c¸c ho¹t ®éng cña m×nh vµ c¸c ph­¬ng tiÖn qu¶n lý tµi s¶n ®· ®­îc c¶i thiÖn mét c¸ch cã ý nghÜa, sù th©m nhËp lÉn nhau vÒ c«ng viÖc kinh doanh cña c¸c ng©n hµng, c¸c c«ng ty chøng kho¸n vµ c«ng ty b¶o hiÓm, cïng víi xu h­íng hîp nhÊt c¸c lo¹i c¬ quan nµy ®· ®­îc ®Èy m¹nh, c¸c thÞ tr­êng vèn ®· ®­îc ph¸t triÓn thªm mét b­íc, ®Æc biÖt lµ m¹ng l­íi thÞ tr­êng th«ng qua hÖ th«ng trao ®æi th­¬ng m¹i ®iÖn tö vµ qua Internet; Sù liªn doanh, liªn kÕt víi n­íc ngoµi vµ sù th©m nhËp cña c¸c c«ng ty µi chÝnh n­íc ngoµi vµo NhËt B¶n ®· ®­îc ®Èy m¹nh d­íi c¸c h×nh thøc nh­: FDI, mua cæ phÇn, tham gia trùc tiÕp vµo c«ng viÖc qu¶n lý cña c¸c c«ng ty NhËt B¶n vµ c¸c thÞ tr­êng chøng kho¸n ë NhËt B¶n; Vµ chÊt l­îng qu¶n lý tÝn dông cña c¸c c¬ quan trong hÖ thèng tµi chÝnh NhËt B¶n ®· ®­îc c¶i thiÖn rÊt ®¸ng kÓ (HÖ thèng tµi chÝnh NhËt B¶n: Nh÷ng ®¨c tr­ng c¬ b¶n vµ cuéc c¶i c¸ch hiÖn nay; chñ biªn TrÇn Quang Minh, Nxb KHXH, Hµ Néi, 2003). II. nh÷ng chÝnh s¸ch vµ biÖn ph¸p c¶i c¸ch trong tõng lÜnh vùc cña hÖ thèng tµi chÝnh MÆc dï ®· tõng cã nh÷ng ®ãng gãp quan träng vµo sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña NhËt B¶n, ®Æc biÖt lµ trong thêi kú t¨ng tr­ëng ngo¹n môc (1955 – 1973), hÖ thèng tµi chÝnh NhËt B¶n mµ trong ®ã c¸c ng©n hµng ®ãng vai trß trung t©m, kÓ tõ cuèi thËp kû 80 ®Õn nay ®· béc lé rÊt nhiÒu nh÷ng yÕu kÐm vµ bÊt cËp, ¶nh h­ëng tiªu cùc ®Õn sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt n­íc. Trong suèt h¬n mét thËp kû võa qua, ChÝnh phñ NhËt B¶n ®· ph¶i thùc hiÖn kh¸ nhiÒu chÝnh s¸ch vµ biÖn ph¸p nh»m c¬ cÊu l¹i hÖ thèng tµi chÝnh thÝch øng víi nh÷ng ®ßi hái cña t×nh h×nh kinh tÕ trong n­íc vµ bèi c¶nh quèc tÕ míi. Tuy nhiªn, nh÷ng gi¶i ph¸p t×nh thÕ ®­îc thùc hiÖn trong nh÷ng n¨m ®Çu thËp kû 90 ®· chøng tá r»ng ®ã kh«ng ph¶i lµ nh÷ng ph­¬ng thuèc h÷u hiÖu ®Î ch÷a trÞ c¨n bÖnh “khñng ho¶ng c¬ cÊu” kinh tÕ nãi chung vµ hÖ thèng tµi chÝnh cña NhËt B¶n nãi riªng. ChØ khi ch­¬ng tr×nh “Big Bang” do Thñ t­íng Hashimoto khëi s­íng vµ ®­îc thùc hiÖn kÓ tõ th¸ng 11/1996, hÖ thèng tµ chÝnh NhËt B¶n míi thùc sù b­íc vµo mét cuéc c¶i c¸ch s©u s¾c vµ toµn diÖn. 19
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

TL.01: Bộ Tiểu Luận Triết Học
207 tài liệu
1479 lượt tải
THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2