intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Báo cáo " Văn bản quy phạm trái pháp luật và xử lý văn bản quy phạm trái pháp luật "

Chia sẻ: Nguyen Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

83
lượt xem
8
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Văn bản quy phạm trái pháp luật và xử lý văn bản quy phạm trái pháp luật

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Báo cáo " Văn bản quy phạm trái pháp luật và xử lý văn bản quy phạm trái pháp luật "

  1. nghiªn cøu - trao ®æi Ths. Bïi ThÞ §µo * T quan ban hành văn b n quy ph m thì ph i rong nhi u năm g n ây, ng và Nhà ban hành úng lo i văn b n pháp lu t quy nư c ta xác nh rõ nhu c u qu n lí xã nh, n u ban hành lo i văn b n không úng h i b ng pháp lu t. Càng ngày pháp lu t v i th m quy n c a mình ho c không úng càng ư c xem xét, s d ng úng v i vai c n gi i quy t thì văn b n ó vivn trò là phương ti n có ý nghĩa quy t nh i ư c coi là không úng hình th c pháp lu t v i qu n lí nhà nư c, qu n lí xã h i. Nhi u quy nh. Các văn b n ư c ban hành không công trình khoa h c ư c nghiên c u, nhi u úng hình th c ư c coi là có m c khi m văn b n pháp lu t ư c ban hành nh m t o khuy t nh nh t. Vi c x lí nhóm văn b n ra h th ng pháp lu t toàn di n, th ng nh t, khi m khuy t này thư ng ch ư c t ra ng b làm cho ch t lư ng c a h th ng trong các t ki m tra, rà soát văn b n. pháp lu t ư c c i thi n rõ r t, trong ó tính - Văn b n quy ph m pháp lu t ư c ban h p pháp c a văn b n quy ph m pháp lu t hành không úng th m quy n: M i cơ quan ư c c bi t coi tr ng. Tuy v y, vì nhi u lí nhà nư c u có th m quy n do pháp lu t do khác nhau, th c t v n còn t n t i các quy nh, ó là quy n ng th i là nghĩa v văn b n b t h p pháp nh hư ng tiêu c c c a cơ quan trong vi c gi i quy t nh ng t i hi u qu i u ch nh pháp lu t. Nhu c u v n nh t nh, m c nh t nh. Th m phát hi n, h n ch , lo i tr các văn b n trái quy n c a m i cơ quan ư c pháp lu t quy pháp lu t luôn ư c t ra. nh d a trên s phân công, phân c p ho t Th nào là văn b n quy ph m trái pháp ng trong toàn b b máy nhà nư c và kh lu t? Theo nghĩa r ng và y nh t thì năng gi i quy t công vi c th c t c a t ng văn b n trái pháp lu t g m văn b n ư c cơ quan. Khi pháp lu t quy nh m i cơ ban hành không úng th m quy n, văn b n quan có th m quy n nh t nh thì ng th i ư c ban hành không úng hình th c, th Nhà nư c cũng ưa ra yêu c u t ng cơ quan t c pháp lu t quy nh, văn b n có n i dung ph i th c hi n úng, th c hi n h t th m trái pháp lu t. quy n. Vi c s d ng không úng, không h t - Văn b n ư c ban hành không úng th m quy n có th d n t i kh năng ch ng hình th c quy nh: Pháp lu t quy nh có chéo trong ho t ng c a b máy nhà nư c nh ng lo i văn b n quy ph m pháp lu t nào, m i lo i văn b n do cơ quan nào ban * Gi ng viên chính Khoa hành chính - nhà nư c hành và ư c ban hành khi nào. Khi m t cơ Trư ng i h c Lu t Hà N i t¹p chÝ luËt häc sè 10/2007 21
  2. nghiªn cøu - trao ®æi hay b sót nh ng lĩnh v c, v n b n có hi u l c pháp lí cao hơn. S thi u không ư c qu n lí b i Nhà nư c m c dù c n có sót nh ng quy nh c n thi t này gây khó s qu n lí ó. Khi cơ quan nhà nư c ban khăn cho ho t ng x lí các văn b n ư c hành văn b n quy ph m pháp lu t là cơ ban hành trái th m quy n trên th c t . - Văn b n quy ph m pháp lu t ư c ban quan ó th c hi n th m quy n c a mình tác ng vào các i tư ng khác nhau trong xã hành không úng th t c pháp lu t quy h i b ng vi c quy nh cho các i tư ng nh: Pháp lu t quy nh th t c ban hành ó nh ng quy n và nghĩa v c th , vì v y c a t ng nhóm văn b n quy ph m pháp n i dung c a văn b n ph i phù h p v i lu t. M c ích chung c a các th t c này là th m quy n c a cơ quan ban hành ra nó. ph i h p nh p nhàng ho t ng c a các cá N u n i dung văn b n không úng ho c nhân, t ch c tham gia vào ho t ng xây vư t quá gi i h n th m quy n c a cơ quan d ng pháp lu t, ưa ra quy trình h p lí c a ban hành thì ó là văn b n trái th m quy n. ho t ng xây d ng văn b n và cu i cùng là Các văn b n ư c ban hành trái th m quy n t o ra các văn b n quy ph m có ch t lư ng có th nh hư ng t i s hài hoà, th ng nh t cao. Th t c ban hành văn b n quy ph m trong ho t ng c a b máy nhà nư c và pháp lu t có m c ph c t p, ch t ch khác ch t lư ng c a chính văn b n ư c ban nhau tuỳ thu c văn b n ư c ban hành có hành, b i vì cơ c u t ch c, i ngũ cán b , hi u l c pháp lí cao hay th p, trong ó có công ch c c a m i cơ quan ư c thi t k , ho t ng mang tính b t bu c, có ho t ng xây d ng phù h p v i th m quy n c a cơ không mang tính b t bu c. Vi c không th c quan. Do ó, khi m t cơ quan ban hành văn hi n úng th t c cũng có th nh hư ng t i b n không úng th m quy n thì văn b n b n thân ho t ng xây d ng văn b n và khó có ch t lư ng cao. V m t lí lu n, văn ch t lư ng c a văn b n. Cũng như các b n có n i dung trái th m quy n cơ quan trư ng h p văn b n b t h p pháp nói trên, khi m khuy t tương ban hành có m c pháp lu t h u như không có quy nh gì v i nghiêm tr ng khi n cho văn b n ó rơi h u qu pháp lí c a các văn b n này. vào tình tr ng không có hi u l c pháp lí. V - Văn b n quy ph m pháp lu t có n i m t pháp lí, pháp lu t h u như không có dung trái pháp lu t: H th ng pháp lu t Vi t quy nh v h u qu pháp lí c a văn b n Nam hi n nay bao g m nhi u văn b n quy quy ph m pháp lu t có n i dung trái th m ph m có hi u l c cao, th p khác nhau. Tính quy n c a cơ quan ban hành. Ch ng h n, th ng nh t c a h th ng pháp lu t òi h i Lu t ban hành văn b n quy ph m pháp lu t n i dung văn b n có hi u l c pháp lí th p dành Chương IX quy nh v giám sát, ph i phù h p v i n i dung văn b n có hi u ki m tra, x lí văn b n trái pháp lu t nhưng l c pháp lí cao. N u văn b n có n i dung theo n i dung các i u kho n trong ó thì trái v i văn b n có hi u l c pháp lí cao hơn i tư ng giám sát, ki m tra, x lí ây ch thì ó ư c coi là văn b n có n i dung trái là văn b n có n i dung trái v i n i dung văn 22 t¹p chÝ luËt häc sè 10/2007
  3. nghiªn cøu - trao ®æi pháp lu t. ây là nhóm văn b n khi m pháp lu t thư ng ch quan tâm n nh ng khuy t ư c pháp lu t chú ý nh t. Như trên quy nh liên quan tr c ti p n quy n và ã nói, Lu t ban hành văn b n quy ph m nghĩa v c a h ư c làm gì, bi t h pháp lu t dành m t chương quy nh v ph i làm gì mà chưa có thói quen và ôi khi vi c x lí các văn b n này. B i l , n u ánh giá, nhìn nh n văn không trình b n như là m t ph n c a h th ng pháp lu t. không có các quy nh c th v h u qu pháp lí c a nhóm văn b n này thì s không M t khác, có l do cơ ch ki m tra, giám sát, x lí văn b n chưa hoàn thi n nên nhi u m b o tính th ng nh t c a h th ng pháp lu t, các văn b n s vô hi u hoá l n nhau. văn b n pháp lu t có hi u l c pháp lí th p, có n i dung trái v i văn b n có hi u l c M t trong các nguyên nhân d n n tình tr ng t n t i các văn b n có n i dung trái pháp lí cao hơn nhưng không ư c x lí k p th i. Vì v y, nh ng văn b n trái pháp lu t pháp lu t là quá trình xây d ng pháp lu t i t văn b n có hi u l c pháp lí cao xu ng v lí thuy t là không có hi u l c pháp lí văn b n có hi u l c pháp lí th p. T c là nhưng th c t v n ư c ngư i dân và c các trong nhi u trư ng h p, Nhà nư c xây d ng cơ quan nhà nư c th c hi n. văn b n có hi u l c pháp lí cao Theo quy nh c a pháp lu t, tuỳ t ng iu ch nh các quan h xã h i, các cơ quan c p trư ng h p mà văn b n có n i dung trái dư i ban hành nh ng văn b n có hi u l c pháp lu t có th b bãi b , hu b m t ph n pháp lí th p hơn c th hoá, hư ng d n hay toàn b . Pháp lu t quy nh c th cơ vi c thi hành văn b n ó. Ch ng h n, Qu c quan nào có quy n bãi b , hu b văn b n c a cơ quan nào, theo th t c như th nào.(1) h i ban hành lu t hay U ban thư ng v Như v y, trong b n trư ng h p văn b n Qu c h i ban hành pháp l nh thì Chính ph trái pháp lu t nêu trên, trư ng h p văn b n ban hành ngh nh c th hoá lu t, pháp l nh, b trư ng ban hành thông tư có n i dung trái pháp lu t ư c quan tâm gi i thích, hư ng d n thi hành ngh nh. Trong nhi u nh t c v lí lu n, pháp lu t và th c này dư ng như ã tr nên rõ khi ó, quá trình th c hi n pháp lu t l i i ti n. V n t văn b n có hi u l c pháp lí th p n văn ràng, ơn gi n khi pháp lu t quy nh c th b n có hi u l c pháp lí cao. T c là ngư i văn b n nào trái v i văn b n nào thì cơ th c hi n pháp lu t trư c h t tìm n nh ng quan nào có quy n x lí và x lí như th quy nh c th , chi ti t d th c hi n, nào. Tuy nhiên, th c t không ph i lúc nào nh ng quy nh này thư ng ư c ưa ra cũng ơn gi n, rõ ràng như v y, b i l : trong các văn b n có hi u l c pháp lí th p. M t là, ánh giá th nào là m t văn b n N u các văn b n có hi u l c pháp lí th p trái pháp lu t, ví d : Pháp l nh dân s năm không có quy nh mà ngư i ph i th c hi n 2003 và Ngh nh c a Chính ph s pháp lu t c n thì h m i tìm n các văn 104/2003/N -CP ngày 16/9/2003 quy nh b n có hi u l c cao hơn. Ngư i th c hi n chi ti t và hư ng d n thi hành m t s i u t¹p chÝ luËt häc sè 10/2007 23
  4. nghiªn cøu - trao ®æi c a Pháp l nh dân s . i u 10 Pháp l nh bình ng, ti n b , h nh phúc và b n v ng” dân s quy nh: “Quy n và nghĩa v c a (kho n 2 i u 4 Pháp l nh dân s năm c h ơn 2003). Theo quan i m này, v n m i c p v ch ng, cá nhân trong vi c th c gi n r ng Ngh nh c a Chính ph s hi n k ho ch hoá gia ình. 104/2003/N -CP gi i thích nghĩa c a c m 1. M i c p v ch ng và cá nhân có quy n: t “quy mô gia ình ít con” ư c nêu ra a. Quy t nh v th i gian sinh con, s trong Pháp l nh dân s là “m i c p v con và kho ng cách gi a các l n sinh phù ch ng có m t ho c hai con” ( i u 3 Ngh h p v i l a tu i, tình tr ng s c kho , i u nh s 104/2003/N -CP). Quy n c a các ki n h c t p, lao ng, công tác, thu nh p cá nhân, c p v ch ng quy t nh s con có và nuôi d y con c a cá nhân, c p v ch ng trên cơ s bình ng”. Quy nh này ư c nghĩa là h ư c quy t nh s con trong nhi u ngư i hi u là các c p v ch ng và cá ph m vi quy mô gia ình ít con. Quan i m nhân có quy n quy t nh s con tuỳ theo này h p lí hơn quan i m trên, nh t là khi nhu c u và kh năng c a mình, Nhà nư c t trong b i c nh Vi t Nam là nư c ông dân và t l tăng dân s hi n nay v n cao. không h n ch s con t i a c a m i cá nhân, c p v ch ng. Vì hi u như v y nên h Tranh lu n s không ư c t ra n u không cho r ng quy nh: “M i c p v ch ng và ph i Ngh nh c a Chính ph s cá nhân có nghĩa v : Th c hi n quy mô gia 104/2003/N -CP mà chính Pháp l nh dân s gi i thích nghĩa c a c m t “quy mô gia ình ít con - có m t ho c hai con, no m, ình ít con”. Tuy nhiên, ví d trên cho th y bình ng, ti n b , h nh phúc và b n v ng” ôi khi r t khó k t lu n m t văn b n nào ó t i kho n 3 i u 17 Ngh nh c a Chính ph s 104/2003/N -CP nói trên là trái v i có trái pháp lu t không. Pháp l nh dân s . Ngư c l i, không ít ngư i Hai là, khi trong m t văn b n có nh ng kh ng nh Ngh nh s 104/2003/N -CP quy nh mâu thu n v i nhau thì vi c xác nh văn b n có hi u l c pháp lí th p hơn hoàn toàn không trái v i Pháp l nh dân s , có trái v i văn b n ó hay không ph i th c b i l khi t ra các nguyên t c c a công tác hi n th nào; hay khi văn b n có hi u l c dân s trong Pháp l nh dân s ã có nguyên pháp lí cao không h p lí, văn b n có hi u t c: “K t h p gi a quy n và l i ích c a cá l c pháp lí th p trái v i văn b n có hi u l c nhân, gia ình v i l i ích c a c ng ng và cao hơn nhưng l i h p lí thì c n x lí như toàn xã h i; th c hi n quy mô gia ình ít th nào? Ví d , i u 39 Pháp l nh cán b , con, no m, bình ng, ti n b , h nh phúc và b n v ng” (kho n 3 i u 2 Pháp l nh công ch c quy nh: “Cán b , công ch c dân s năm 2003) và trong s các nghĩa v quy nh t i các i m b, c, d, , e và h c a công dân v công tác dân s cũng có kho n 1 i u 1 c a Pháp l nh này vi ph m nghĩa v “th c hi n k ho ch hoá gia ình; các quy nh c a pháp lu t, n u chưa n m c b truy c u trách nhi m hình s thì tuỳ xây d ng quy mô gia ình ít con, no m, 24 t¹p chÝ luËt häc sè 10/2007
  5. nghiªn cøu - trao ®æi thu c vào m c nguy hi m cho xã h i c a theo tính ch t, m c vi ph m ph i ch u hành vi trong m i tương quan v i các vi m t trong các hình th c k lu t sau ây: ph m pháp lu t khác mà ph thu c vào ch a) Khi n trách; th th c hi n hành vi vi ph m là ai hay tính b) C nh cáo; c) H b c lương; có th v t ch t hoá ư c c a thi t h i do hành vi vi ph m gây ra. i u ó có nghĩa d) H ng ch; m t hành vi vi ph m pháp lu t n u xét v ) Cách ch c; nguy hi m cho xã h i thì ngư i vi mc e) Bu c thôi vi c”. i m không h p lí c a quy nh này là: ph m có th b truy c u trách nhi m hình s Xét v m t lí lu n, trong s b n d ng trách ho c trách nhi m hành chính, n u xét v nhi m pháp lí cơ b n là trách nhi m hình ch th th c hi n vi ph m thì có th b truy s , trách nhi m dân s , trách nhi m hành c u trách nhi m k lu t, n u xét v tính có th v t ch t hoá ư c c a thi t h i mà vi chính, trách nhi m k lu t thì ch có trách nhi m hình s , trách nhi m hành chính là ph m pháp lu t gây ra thì có th truy c u không ư c ng th i truy c u i v i m t trách nhi m dân s . Nói cách khác, m t ngư i th c hi n m t hành vi vi ph m pháp ngư i th c hi n m t hành vi vi ph m pháp lu t, vì cơ s truy c u hai d ng trách lu t hoàn toàn có th v a b truy c u trách nhi m pháp lí này là các vi ph m pháp lu t nhi m hình s , v a có th b truy c u trách tương ng, trong ó vi ph m hành chính (cơ nhi m k lu t. Quy nh: “n u chưa n m c truy c u trách nhi m hình s thì tuỳ s truy c u trách nhi m hành chính) là hành vi vi ph m pháp lu t có m c nguy theo tính ch t, m c vi ph m ph i ch u hi m cho xã h i th p, t i ph m (cơ s m t trong nh ng hình th c k lu t sau ây…” l i ư c hi u là n u ngư i vi ph m truy c u trách nhi m hình s ) có m c nguy hi m cho xã h i cao. M t hành vi vi pháp lu t b truy c u trách nhi m k lu t có ph m pháp lu t n u ư c xác nh là vi nghĩa là hành vi vi ph m pháp lu t ngư i ó ph m hành chính thì không ph i là t i ph m th c hi n c ó m c nguy hi m cho xã h i và ngư c l i. T c là ngư i th c hi n hành th p hơn t i ph m nên không b coi là t i ph m và ngư i th c hi n hành vi ó không vi vi ph m pháp lu t n u ã b truy c u b truy c u trách nhi m hình s . Ngư c l i, trách nhi m hành chính thì không b truy n u vi ph m ư c th c hi n là t i ph m thì c u trách nhi m hình s ho c n u ã b truy ngư i th c hi n hành vi t i ph m s không c u trách nhi m hình s thì s không b truy c u trách nhi m hành chính v hành vi ó b truy c u trách nhi m k lu t. n a. Trong khi ó, cơ s truy c u các d ng Bên c nh ó, i u 44 Pháp l nh cán b , trách nhi m pháp lí khác cũng là các vi công ch c quy nh: “Cán b , công ch c ph m pháp lu t tương ng nhưng vi c xác ph m t i b toà án ph t tù mà không cho hư ng án treo thì ương nhiên b bu c thôi nh các vi ph m pháp lu t này không ph t¹p chÝ luËt häc sè 10/2007 25
  6. nghiªn cøu - trao ®æi nh k lu t vì cho r ng quy t nh ó là trái vi c, k t ngày b n án, quy t nh có hi u l c pháp lu t”. i u này l i th a nh n m t pháp lu t xâm ph m quy n và l i ích chính áng c a anh ta thì cơ quan có th m quy n cán b , công ch c vi ph m pháp lu t v a b ph i gi i quy t như th nào? Giá tr pháp lí truy c u trách nhi m hình s (b toà án ph t tù), v a b truy c u trách nhi m k lu t (b c a kho n 3 i u 2 Ngh nh c a Chính ph s 35/2005/N -CP ra sao? Trư ng h p bu c thôi vi c). So sánh kho n 1 i u 25 Ngh nh c a này cách gi i quy t t t nh t là U ban thư ng v Qu c h i s a i u 39 Pháp l nh Chính ph s 35/2005/N -CP ngày 17/3/2005 v x lí k lu t cán b , công ch c quy nh cán b , công ch c b ng cách b c m t “n u chưa n m c truy c u trách nhi m v hình th c bu c thôi vi c, hình th c này hình s ” thì các quy nh trong Pháp l nh “áp d ng i v i cán b , công ch c ph m t i b toà án ph t tù giam” v i các quy nh cán b , công ch c s th ng nh t và các quy nói trên thì kho n 1 i u 25 ó phù h p v i nh trong Ngh nh c a Chính ph s i u 44 nhưng trái v i i u 39 Pháp l nh 35/2005/N -CP s không còn trái v i Pháp cán b , công ch c. V y th c ch t kho n 1 l nh ó n a. i u 25 Ngh nh c a Chính ph s Tóm l i, tính h p pháp là thu c tính c a văn b n pháp lu t nói chung. B o m tính 35/2005/N -CP trái hay không trái pháp h p pháp c a t ng văn b n góp ph n b o lu t là i u r t khó k t lu n. m ch t lư ng c a c h th ng pháp lu t. Cũng Ngh nh c a Chính ph s Vi c pháp lu t ưa ra r t nhi u quy nh v 35/2005/N -CP nói trên, i u 2 quy nh th m quy n ban hành văn b n, hình th c, v các trư ng h p x lí k lu t, trong ó th t c ban hành văn b n, yêu c u b o m trư ng h p cán b , công ch c b x lí k tính h p pháp v n i dung văn b n ch ng t lu t kho n 3 là cán b , công ch c “vi Nhà nư c ánh giá r t cao tính h p pháp ph m pháp lu t b toà án tuyên là có t i” c a văn b n quy ph m pháp lu t. Nhưng không k là b áp d ng hình ph t nào. i u h n ch tình tr ng ban hành văn b n b t h p này l i càng kh ng nh ch c ch n r ng khi pháp, pháp lu t không nên ch chú ý m t cán b , công ch c b truy c u trách nhi m chi u là quy nh văn b n như th nào thì hình s thì ng th i cũng s b truy c u h p pháp mà còn c n quy nh c th h u trách nhi m k lu t. Quy nh này trái v i qu pháp lí c a t ng trư ng h p văn b n b t i u 39 nhưng l i phù h p v i quy nh h p pháp cũng như thi t l p, v n hành cơ i u 44 Pháp l nh cán b , công ch c và ch h u hi u b o m tính h p pháp c a úng v m t lí lu n. Hai quy nh nói trên các văn b n quy ph m pháp lu t, gi m b t (hai văn b n ch a ng chúng) u ang s chênh l ch gi a lí lu n v i th c ti n./. ư c th c hi n trên th c t . Gi thi t r ng m t cán b , công ch c b x lí k lu t do ã (1).Xem: Chương IX Lu t ban hành văn b n quy b toà án tuyên là có t i khi u n i v quy t ph m pháp lu t. 26 t¹p chÝ luËt häc sè 10/2007
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2