Báo cáo về 'Giải pháp phát triển sản phẩm của tổng công ty bưu chính Việt Nam '

Chia sẻ: Bánh Bèo | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:11

Thêm vào BST

Báo xấu

68
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Giải pháp phát triển sản phẩm của tổng công ty bưu chính Việt Nam Tác động của đầu tư trực tiếp nước ngoài đối với kinh tế Việt Nam trong những năm qua

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo về 'Giải pháp phát triển sản phẩm của tổng công ty bưu chính Việt Nam '

NLfdC NGOAl T A C D O N G C O A D A U T U TRLTC T | £ P B6\ veil KINH T^ Viei NAM TRONG N H Q N G N A M QUA Tran Minh Tuan* Ludng vd'n dau tff trffc tiep nffdc ngoai che chinh sach thu hut vdn FDI va ddi (FDI), vao va ra khdi n e n kinh te the vdi hoat dpng cua cac doanh nghiep FDI hien sff dn dinh ve nhieu m a t cua mot trong nhffng n a m gan day. Cd the thay, nffdc nhff chinh tri, an ninh, kinh te, xa ke tff khi ban h a n h (nam 1987) den nay, hpi, la dgng Iffc p h a t trien quan he qudc Luat Dau tff nffdc ngoai da dffpc sffa ddi, te d nhieu linh vffc khac nhau... Trong bd sung 4 lan vdi cac mffc dp khac nhau han 20 n a m qua, FDI da gdp phan khdng vao cae n a m 1990, 1992, 1996, 2000. Nam nho vao tSng trffdng va chuyen dich co 2005, Qud'c hdi da ban h a n h Luat Dau tff cau kinh te d Viet Nam, tuy nhien FDI (cd hieu Iffc tff ngay 01/7/2006) thay the cung dem den khdng it nhffng he luy. Luat Dau tff nffdc ngoai va Luat Khuyen Bai viet di sau p h a n tich nhffng tac khich dau tff trong nffdc. dgng (ca tich cffc lan tieu cffc) cua ddng Xu hffdng chung cua thay ddi chinh vd'n FDI vao Viet Nam dd'i vdi sff p h a t sach Viet Nam la ngay cang ndi rgng t r i e n kinh te cua dat nffdc trong nhffng quyen, tao dieu kien thuan lgi ban cho n a m qua, tff dd, de xuat mot so' kien nghi cae nha dau tff nffdc ngoai va thu hep sff n h a m gdp p h a n n a n g eao chat Iffgng va khac biet ve chinh sach dau tff giffa dau hieu qua boat dgng thu hut, quan ly FDI tff nffdc ngoai va dau tff trong nffdc. d Viet Nam thdi gian tdi. Nhffng thay ddi nay the hien nd Iffc cua Chinh phu trong cai thien, tao mdi 1. T o m Ivldc cd sd p h a p ly cho h o a t trffdng dau tff chung theo hffdng hdi nhap d p n g d a u tuf ni;^dfc n g o a i t a i Vi$t N a m cua Viet Nam va da mang lai nhffng tac Cho den nay, quan diem eua Dang va dgng tich cffc. Nha nffde Viet Nam ve vai trd cua dau tff 2. Tinh h i n h t h u hiit FDI d Vi?t nffdc ngoai ndi chung, FDI ndi rieng da cd nhieu thay ddi. Nhffng thay doi nay xuat N a m tfff 1988 d e n nay p h a t tff thffc tidn cua n e n kinh te trong Trong ban 20 nam ke tff khi Luat Dau nffdc va the gidi. Cu the: neu nhff trffde tff nffdc ngoai tai Viet Nam cd hieu Iffc n a m 2000, cac doanh nghiep FDI chffa (1988), ddng vdn FDI vao nffdc ta da trai dffge coi nhff mdt chu the dgc lap trong qua cac thdi ky t h a n g tram, va cd the nen kinh te thi tff Dai hdi Dang lan thff chia t h a n h cac giai doan sau: IX (nam 2001) trd lai day, khu vffc FDI Giai doan 1988 - 1996: trong giai doan da dffge khang dinh la mdt trong 6 t h a n h nay, vd'n FDI dd vao Viet Nam lien tuc p h a n cung tdn tai trong nen kinh te. tang nhanh ca ve sd dff an, so' vd'n dang Thay ddi trong n h a n thffc va quan ky mdi va dat mffc dinh diem gan 8,9 ty diem cua Dang va Nha nffdc dd'i vdi khu USD vao nam 1996. Cd dffge ket qua nay vffc kinh te cd vd'n dau tff nffdc ngoai la cP sd quan trgng de Chinh phu sffa ddi va * Tran Minh Tuan, Tie'n si, H" ?n Chinh tri - Hanh hoan thien cac van ban phap luat va ca chinh quoc gia Ho Chi Minh. S I QUAN LY KINH TE $0 35(8+9/2010)
TAC DONG COA DAU TLf TRUC TigP NU6C NGOAl D6| V6| KINH TgVlgT NAM... MOI TRlfONG KINH DOANH |^'jjj'i IH mdt phan la do ky vpng cua gidi dau tff la do Luat Dau tff nffdc ngoai (sffa ddi nffdc ngoai ddi vdi mot nen kinh te mdi nam 1996) da cat bdt mot so' ffu dai danh md cffa, cd quy md dan sd kha ldn vdi cho cac nha dau tff nffdc ngoai. Vd'n FDI tren 70 trieu ngffdi va thi trffdng tieu thu dang ky mdi giam trung binh tdi day tiem nang. Dac diem cua giai doan 24%/nam, trong khi vdn giai ngan giam nay la ty le vdn giai ngan thap, mot vdi td'c dp cham ban, trung binh khoang phan do day la giai doan dau, mot phan 14%/nam, gdp phan thay ddi tffong quan do tdc do tang vdn dang ky cao ban so vdi giffa vdn giai ngan va vd'n dang ky. Tff tdc dp tang vd'n giai ngan. sau n a m 1999, vd'n giai ngan ludn vffpt Giai doan 1997 - 1999: dffpc dae trffng vdn dang ky mdi. bdi xu hffdng giam manh cua ddng vd'n Giai doan 2000 - 2003: vdn giai ngan FDI dd vao Viet Nam, chu yeu do tac cd xu hffdng tang, nhffng vdi td'c dp cham, dgng tieu cffc cua cugc khung hoang tai trong khi vdn va sd dff an dang ky mdi chinh chau A va do mdi trffdng dau tff d bien dpng t h a t thffdng. Nam 2003 dffpc Viet Nam trd nen kem hap dSn hon so ghi nhan la n a m cd so vd'n dang ky t h a p vdi cac nffdc trong khu vffc, n h a t la so vdi nhat, nhffng cd sd dff an cao n h a t hay quy Trung Qud'c. Mdt nguyen nhan nffa cd the md vdn/dff an la t h a p n h a t (Hinh 1). Hinh 1. Von FDI dang ky giai doan 1999-2009, ty USD 70 64.01 60 50 40 30 20.3 21.48 20 10.2 B B B 10 0 1.57 2.01 2.5 156 1.51 ' J • • I I B" T 2 ,^^ ^ooQ ^oo^ ^
rn?n MOI TRirONG KINH DOANH TAC DONG COADAU T U T R U C TIEP NUOC NGOAl 001 Vdl KINH Tg VIET NAM.. FDI vao Viet Nam n a m 2009 v i n dat 3. Nhttng t a c d o n g ciia FDI tdri si^ 21,482 ty USD, giai ngan dat khoang 10 p h a t t r i e n k i n h te c u a Vi?t N a m ty USD - day la mot diem sang trong "bffe a. Tdc dong tich cUc t r a n h xam" cua tinh hinh FDI toan the gidi. Ben canh dd, dien ra sff dich chuyen Khdng the phu n h a n nhffng ddng gdp m a n h me cua FDI xet ve linh vffc tiep quan trgng cua vd'n dau tff trffc tiep nffdc n h a n : neu nhff n a m 2008 cac dff an dau tff ngoai dd'i vdi sff phat trien kinh te cua trffc tiep nffdc ngoai tap trung chu yeu Viet Nam han 20 nam qua. Cu the la: vao nganh cdng nghiep (912 dff an cap TrUdc het, FBI dong gop quan trgng mdi vdi tdng mffc dau tff 35,6 ty USD, cho tdng trudng, thdc day chuyen dich ca chiem 58,6% sd dff an va 53,4% tong sd cdu kinh te. vd'n cap mdi), thi trong n a m 2009 ddng Han 20 nam vffa qua, ty trgng ddng gdp vd'n tap trung vao cac nganh dich vu, dac cua khu vffc FDI cho GDP khdng ngffng biet la kinh doanh b a t ddng san va linh tang: tff 6,4% nam 1994 tang len 15,99% vffc dich vu lffu tru va an ud'ng. Nam nam 2005, n a m 2009 la 18,33%. Ben canh 2009, sd dff an mdi dffge cap phep trong dd, khu vffc cd vdn FDI ludn dSn dau ve nganh dich vu la 498 dff an vdi 13,2 ty td'c do tang gia tri gia tang so vdi cac khu USD (59,3% sd dff an va 81,2% tdng FDI vffc kinh te khac va la khu vffc phat trien mdi), so dff an trong nganh cdng nghiep nang ddng nhat. Td'c dp tang gia tri gia giam m a n h chi dat 325 dff an vdi 3 ty tang cua khu vffc nay ludn cao hPn mffc USDl trung binh cua ca nen kinh te. Bang 1. Ty 1§ dong gop ciia khu vufc FDI trong GDP giai doan 2005-2009 Nam Ty 1$ (%) 2005 15,99 2006 16,98 2007 17,96 2008 18,43 2009 18,33 Nguon: Tdng cue Tho'ng ke - Bo Ke hoach va Dau tU. Khd ed the chi ra mdt each rach rdi tac hdi nhap vao kinh te toan cau, the hien dgng cua FDI den sff chuyen dich cP cau d ty le kim ngach xuat khau/GDP kinh te Viet Nam thdi gian qua, vi qua (XK/GDP) ngay cang tang, nghia la do trinh chuyen dich ca cau kinh te chiu tac md thffong mai cua nen kinh te ngay dpng cua nhieu yeu to' khac nhff vd'n dau cang ldn, tff 34,7% nam 1992 len 47% tff trong nffdc, chinh sach kinh te vi md, nam 2001, va den nam 2005 la t r e n 50% khoa hgc cdng nghe, v.v... Tuy nhien, nam 2007 la tren 70%'. cung vdi sff gia t a n g cua ngudn vdn FDI Thd hai, FBI dong ffdn ddng ke cho thi cP cau cua kinh te Viet Nam cdng da tdng vdn ddu tU xd ligi w rgng nguon chuyen dich tich cffc theo hffdng md cffa. thu cho ngdn sdch. QUAN LY KINH TE $635(8+9/2010)
TAC DONG COA DAU TUTRUC TIER NUdC NGOAl DOI Vdl KINH Tg VlgT NAM.. MOI TRirOfNG KINH DOANH { ^ \ \ \ Viet Nam tidn hanh cdng cugc ddi mdi nhieu nganh kinh te quan trgng nhff vdi xuat phat diem rat thap. Do vay, xet t h a m dd, khai thac dau khi, bffu chinh ve nhu cau vd'n, FDI dffge coi la mot vidn thdng, dien tff, xay dffng ha tang v.v. ngudn vd'n bd sung quan trgng cho vd'n Nam 2004, khu vffc FDI ddng gdp tdi dau tff trong nffdc, nham dap ffng nhu cau 35,68% (gia so sanh n a m 1994) tdng gia ve vd'n dau tff cho phat trien. Giai doan tri san xuat edng nghiep ca nffdc, trong 1994-1995, ty trpng cua FDI trong tdng khi nam 2005 ty le nay mdi chi la 25,1%, dau tff xa hpi len tdi 30-31%, mffc cao nam 2008 gia tri san xuat cdng nghiep nhat tff trffde den nay, sau dd giam cdn cua khu vffc FDI tang manh, chiem tdi 16% tinh binh quan cho giai doan 2001- 40,2%. Den nay, khdi doanh nghiep FDI 2005, va tang len 23,6% trong giai doan da tham gia vao hau bet cac nganh san 2006-2008. Ty trpng cua FDI trong dau tff xuat cdng nghiep va chiem phan ldn san toan xa hgi bien dpng ldn, mpt phfin Iffgng eua nhieu nganh kinh te ldn nhff phan anh dien bien t h a t thffdng cua thep can, dung cu y te chinh xac, sgi cac ngudn vd'n nay nhff da phan tich d tren, loai, da giay, det may... dac biet la khai mpt phan the hien nhffng thay ddi ve dau thac dau thd. Nhin chung, td'c do tang gia tff cua cac t h a n h phan kinh te trong nffdc. tri san xuat cdng nghidp cua khu vffc cd Cung vdi sff phat trien kinh te qud'c vd'n FDI ludn duy tri d mffc cao, cao hon dan, ddng gdp cua khu vffc FDI vao ngan td'c dp tang trffdng chung toan nganh sach nha nffdc ngay cang tang, the hien trong sud't giai doan 1995-2008, trff nam qua viec thu nop ngan sach tang dan qua 2001. Nam 2004, gia tri san xuat cdng cac nam va bat dau vffpt ngffdng 1 ty nghiep cua khu vffc nay tuy cao, dat USD tff nam 2005. Giai doan 2001-2005, 15,7% nhffng t h a p hon mffc chung cua khu vffc FDI nop ngan sach dat 3,6 ty toan nganh, chu yeu do tdc dp tang r a t USD, tang gap 2 lan 5 nam trffde. Nam cao cua khu vffc kinh te ngoai qud'c doanh 2006 con sd tren dat 1,3 ty USD, bang ca trong nffdc (22,8%). 5 nam 1996-2000, nam 2007 nop ngan Trong hon 20 nam qua, td'c dp tang sach 1,57 ty USD, nam 2008 la 1,98 ty kim ngach xuat khau cua khu vffc FDI USD va nam 2009 la 2,47 ty U S D \ ludn cao ban so vdi td'c dp tang trung binh Thd ba, FBI gop phdn ndng cao ndng cua ca nffdc. Nam 1991, kim ngach xuat lUc sdn xuat cong nghiep, tdng kim ngach khau cua Viet Nam dat 2 ty USD, nam xuat khau 2004 con sd nay da la 26,5 ty USD, tang Theo so' lieu cdng bd cua Bp Ke hoach gap 13,5 lan so vdi nam 1991, n a m 2008 va Dau tff, tinh den cudi nam 2008, tren dat 62,9 ty USD, n a m 2009 la 56,6 ty lanh thd Viet Nam cd 9.803 dff an FDI USD. Khu vffc FDI chiem ty trgng ngay cdn hieu Iffc, trong dd cd 6.303 dff an cdng cang ldn trong tdng gia tri xuat khau, tff nghiep va xay dffng, 2.524 dff an dich vu, 4% nam 1991 len 54,6% nam 2004, 49,7% 976 dff an ndng nghiep. So' lieu tren cho nam 2008. thay, cac dff an FDI chu yeu tap trung Tuy nhien, can lffu y rang, mac du FDI vao linh vffc cdng nghiep va dich vu, cdn cd ty trpng xuat khau cao, song, gia tri ndng nghiep la nganh thu hut dffpc it FDI xuat khau rdng cua khu vffc cd vd'n FDI nhat ca ve so' dff an, so' vd'n dang ky va khdng cao. Sd di nhff vay vi cac dff an vd'n thffc hien. Xu hffdng nhu vay cua FDI FDI trong cdng nghiep v i n chu yeu sff gdp phan khdng nhd vao qua trinh dung cac day chuyen lap rap cd qui md chuyen ddi ca cau kinh te theo hffdng nhd va sff dung ngudn dau vao tff nhap cdng nghiep boa, cai thien nang lgc cua khau la chinh. $635(8+9/2010) QUAN LY KINH TE ^
rroi MOI TRirOTNG KINH DOANH TAC DONG COA DAU TUTRUC TigP NUOC NGOAl DO! Vdl KINH Tg VIET NAM... Thd tu, FBI dong gop quan trgng cho trinh san xuat toan cau nay. Chinh vi muc tieu tgo viec lam vd ndng cao chdt vay, nffdc thu h u t dau tff se cd cP hgi lugng nguon nhdn lUc tham gia mang Iffdi toan cau, se cd dieu Tao viec lam la mdt trong nhffng ddng ki$n thuan lgi ban cho day m a n h xuat gdp quan trgng, khdng the phu n h a n cua khau. khu vffc FDI. FDI da tao ra mdt khdi 6. Tdc dgng tieu cUc cda dong vdn Iffgng viec l a m ldn cho lao ddng Viet FDI Nam. Theo Cue Dau tff nffdc ngoai, tinh Ben canh nhffng tac dgng tich cffc neu den ngay 23/6/2008 khu vffc FDI da tao tren, ddng vdn FDI cung gay ra khdng it viec lam cho 1,36 trieu lao ddng trffc tiep he luy cho sff phat trien n h a n h va ben va h a n g trieu lao dgng gian tiep. vffng d Viet Nam. Nhffng tac ddng tieu Mac du, so vdi cac doanh nghiep vffa cffc dd khdng phai la ban chat cua FDI, va nho thi sd viec lam do khu vffc FDI tao ma thffdng la he qua cua cae chinh sach ra cdn b a n che, nhffng chat Iffgng cua Iffc va chat Iffgng quan ly kinh t e . Day la Iffgng lao dpng trong khu vffc FDI td't han dieu ma cac n h a hoach dinh chinh sach rd ret. Thdng qua sff tham gia trffc tiep can chu y, khi xay dffng chinh sach tdng vao cac vi tri cdng viec trong cac doanh the ve thu hut, quan ly FDI d Viet Nam. nghiep FDI, nhieu can bp, cdng n h a n Mot la, vi hieu qua ddu tU vd chdt trong khu vffc FDI da va dang la nhffng lugng tdng trUdng. "hat nhan" de p h a t trien Iffc Iffpng lao Ve ca ban, san pham eua khu vffc FDI ddng trinh dp, tay nghe eao cua Viet thffdng dffge chia lam ba loai: nhffng san Nam. Day se la ngudn n h a n Iffc tdt cho sff pham trung gian; nhffng san pham cudi nghiep cdng nghiep hda, hien dai hda dat cung nhffng dffge tieu thu d thi trffdng nffdc. nffdc ngoai theo don dat hang cua cdng ty Thd nam, FBI tgo diiu kien vd thdc me; nhffng san pham dffge tieu thu d thi day chuyen giao cong nghe. ^^ trffdng trong nffdc. Vdi ca ba loai hinh Thdng qua cae dff an dau tff FDI, nhieu san pham neu tren, hieu qua kinh te ma cdng nghe mdi, hien dai dffpc dffa vao sff khu vffc FDI dem lai cho Viet Nam la dung trong cac nganh tim kiem t h a m dd khdng eao. Bdi, nhieu doanh nghiep FDI va khai thac dau khi, bffu chinh vien hau nhff khdng hach toan lgi nhuan do thdng, san xuat vi mach dien tff, san xuat toan bg gia tri san pham d cac doanh may tinh, hoa chat, san xuat d td, thiet nghiep nay dffge xuat khau, qua mdt sd ke phan mem... d Viet Nam. FDI cdn tao khau khac mdi hinh t h a n h gia ban. Vi sffe ep budc cac doanh nghiep ndi dia phai vay, Viet Nam thu dffge r a t it doanh thu dau tff ddi mdi cdng nghe de san xuat ra thud gia tri gia tang, trong khi cac doanh nhffng san pham cd kha nang canh tranh nghiep FDI dffge hoan thue. Cdn trong vdi san pham cua cac doanh nghiep cd viec san xuat hang hda de tieu thu tai vdn nffdc ngoai tren thi trffdng ndi dia va Viet Nam thi phan ldn cac nguyen vat xuat khau. lieu chinh (nhff nguyen lieu de s a n xuat Dac biet, khi thu h u t FDI tff cac cdng bgt nggt, giay the thao, bdt giat...) deu ty xuyen qudc gia, chung ta khdng chi phai nhap khau. n h a n dffpc lgi ich tff cac doanh nghiep cd Mat khac, tinh trang "chuyen gia" vao vdn dau tff nffdc ngoai ma cac doanh may mdc, thiet hi, vat tu nhap khau d nghiep trong nffdc cd quan he lam an vdi khu vffc doanh nghiep cung la yeu t d cac xi nghiep do cung se tham gia vao quy lam cho gia nhap kh,v: ihffdng cao h a n QUAN L KINH T Y E $635(8+9/2010)
TAC DONG COA DAU TUTRUC TIEP NUOC NGOAl DOI VOI KINH Tg VlgT NAM... MOI TRlfONG KINH DOANH l^\\\ mffc thffc te, khien cho cac doanh nghiep khu vffc FDI, kim ngach nhap khau FDI lai that, Id gia ma ca quan thue thu thffdng cao h a n kim ngach xuat khau dffge it thud thu nhap doanh nghiep tff khoang 10%/nam. Tdc dp tang nhap khau khd'i nay. Do vay, lgi nhuan thffc da cua khd'i n a y trung binh khoang "chay" ra nffdc ngoai, tffc cung lam cho 30%/nam' . GDP thffc phan nao bi "che khuat". Mat khac, xu the FDI dang chuyen dan Nghien cffu cua Nguyen Quang Thai va tff linh vffc che bien va che tao sang linh Bui Trinh (2010) cho thay hieu qua dau tff vffc dich vu cung se lam giam can can va chat Iffgng tang trffdng ma khu vffc thffpng mai cua Viet Nam. Viet Nam vSn FDI mang lai cho nen kinh te la khdng dffa vao xuat khau cac san pham cd gia dang ke: trong 10 n a m (1999-2009), He tri gia tang thap, nhff cac ndng san, cac so' ICOR cua khu vffc nha nffdc, tff n h a n san pham sp che, gia cdng va lap r a p de va FDI lan Iffgt la: 7,76; 3,54; va 7,91. thu ngoai t e . Cho den nhffng n a m dau cua Khd'i FDI cd chi so' ICOR cao nhat, dieu the ky XXI, FDI van chu yeu chay vao dd ehffng td hieu qua ciia hp la t h a p nhat. linh vffc gia cdng va che bien de xuat Nhin ra the gidi, ICOR trung binh cua khau nen khu vffc nay tuy cd mffc xuat nhdm tang trffdng cao chi cd 3,6 diem. sieu, nhffng ke tff khi Viet Nam cam ket Hai Id, FBI co the ddn den tinh trgng tff do hda linh vffc dich vu, dac biet la tham hut thuang mgi. linh vffc ban le va phan phd'i theo Id trinh gia nhap WTO thi FDI dang rut ra khdi Mac du ky vgng khu vffc FDI la nai san cac linh vffc nay va chuyen sang linh vffc xuat phai hffdng ve xuat khau (Nha nffdc dich vu cd mffc sinh ldi cao ban. cd chinh sach khuyen khich doanh nghiep FDI xuat khau tren 80% san pham san Tac dpng trong dai b a n cua sff chuyen xuat d Viet Nam), nhffng thffc chat, ket dich nay dd'i vdi dn dinh kinh te vi md la qua xuat, nhap khau ciia khu vffc doanh ludng tien vao qua nhieu, trong khi cd nghiep FDI trong may n a m qua la nhap qua it tai san trong nffdc d i n den nhffng khau tang nhanh va thffdng cao ban kim "bong bdng" trong n e n kinh te va lam ngach xuat khau. phat eao. Xu the t a n g phan Ipi nhuan Cu the, trong quy 1/2010, kim ngach chuyen ve nffdc cung cap FDI cua cac xuat khau cua khu vffc FDI dat ban 8 ty doanh nghiep FDI trong linh vffc dich vu USD, trong khi nhap khau khoang 7,1 ty se lam xdi mdn ngudn dff trff ngoai te, USD, xuat sieu 0,9 ty USD. Song thffc te, lam suy yeu cdng cu ehd'ng lam phat va ndu khdng tinh dau thd, thi doanh nghiep cac nd Iffc cua Ngan hang Nha nffdc Viet FDI van nhap sieu ban 400 trieu USD. Nam. Mpt thd'ng ke mdi cdng bd' cua Tdng cue Ba Id, FBI CO the gay ra sU mdt cdn Hai quan cho thay, kim ngach nhap khau ddi ca cdu nin kinli te. cua khd'i doanh nghiep FDI trong cac Tinh den cud'i n a m 2008, t r e n lanh tho nam 2006 - 2009 chiem khoang 36% so Viet Nam cd 9.803 dff an FDI cdn hieu vdi tdng kim ngach nhap khau cua ca Iffc, trong dd cac dff an cdng nghiep va nffdc. Rieng n a m 2009, gia tri nhap khau xay dffng chiem 6.303 dff an, dich vu thiet bi, may mdc cua khu vffc FDI chiem 2.524 dff an va ndng nghiep la 976. khoang 6%, nguyen v a t lieu chiem Nhffng, tff n a m 2009, cp cau FDI vao Viet khoang 26% cua ca nffdc va tffOng ffng Nam da cho thay mpt sff dich chuyen rd chiem khoang 15% va 70% so vdi tdng net khi ma linh vffc dich vu lffu tru va an kim ngach nhap khau cua khu vffc FDI. Ci udng trd t h a n h linh vffc thu hut sff quan $635(8+9/2010) QUAN L KINH TE Y
PM1 MOI TRirONG KINH DOANH TAC DONG COA DAU TUTRUC TigP NUOC NGOAI DOI VOI KINH TE VIET NAM.. t a m ldn n h a t cua cac nha dau tff nffdc can can thffpng mai cua Viet Nam. Thffc ngoai vdi 8,8 ty USD cam ket n a m 2009; trang tren d i n tdi he luy la l a m p h a t cao linh vffc kinh doanh b a t ddng san dffng (hai con sd), da tac dgng trffc tiep den gia thff 2 vdi 7,6 ty USD; linh vffc cdng ca sinh boat va tien Iffong thffc t e . Thu nghiep che bien, che tao vdn la linh vffc nhap thffc te giam m a n h trong n a m 2008, cd cd quy md vdn FDI dang ky ldn nhffng t h a m chi trffde ca sff suy giam cau the lai dffng thff ba trong n a m 2009 vdi 2,97 gidi dd'i vdi hang hoa cua Viet Nam cd ty USD. nguy C de doa den viec lam. O Mat khac, xem xet lai sff bung nd FDI Bdn Id, tdc dgng cda FBI ddi vdi gan 2 n a m qua se thay rd, ty trpng vd'n chuyen giao cong nghe vd ndng cao ndng FDI vao b a t dgng san t r e n tdng vd'n dau lUc lao dgng khong dUgc nhU mong dgi. tff chiem khoang gan 42%, each r a t xa so Cac doanh nghiep nffdc ngoai cd xu vdi ty trgng 35% n a m 2007 va 22% mffc hffdng t h a m dung lao dpng nhat, tao ra so' trung binh cua 20 n a m tff khi Luat Dau tff viec lam nhieu ban cac doanh nghiep nffdc ngoai cd hieu Iffc. Tai t h a n h phd' Hd khac. N a m 2007, theo bao cao cua UNDP, Chi Minh, dia phffong ludn dffng thff 2-3 cac cdng ty FDI n h a n ca nhffng cdng cua ca nffdc ve FDI, ty le nay len tdi n h a n khdng biet chff va da md cac ldp 80%^ xoa mu chff n h a m dam bao cdng nhan cd Nhff vay, cd t h e thay, cac dff a n FDI the dpc cae thdng bao an toan va nhffng chu yeu t a p trung vao linh vffc cdng chi dan cO ban. Cac doanh nghiep nay nghiep va dich vu, ndng nghiep la nganh ludn tim each khai thac triet de ngudn thu hut dffge It FDI n h a t ca ve so' dff an, lao dpng "re mat", ma It chu trpng dao so' vd'n dang ky va vd'n thffc hien (976 dff tao trinh dp va ky nang cho ngffdi lao an tinh cho den cud'i n a m 2008). Trong dgng. linh vffc cdng nghiep, FDI d Viet Nam Ve tie'p thu cdng nghe tien tien, thi ehu yeu t a p trung vao cac nganh khai mdt md'i quan ngai dat ra la vd'n dau tff thac t a i nguyen, cac nganh cdng nghiep nffdc ngoai chi t a p trung vao nhffng dffge bao hd, cac nganh cdng nghiep gay nganh cd cdng nghe tffpng dd'i thap. Mac d nhiem va linh vffc bat dgng san. du, vd'n hoa lgi t h e so sanh la dieu r a t y Dd la mot ca cau dau tff khdng td't bdi nghia dd'i vdi Viet Nam, song tff khia le: thff nhat, cac nganh khai thac t a i canh phat trien cac nganh cdng nghiep nguyen la cac nganh khdng cd sffe lan trong nffdc, can xem xet sff xuat hien cda tda, khdng tao dieu kien cho cac nganh cac doanh nghiep nffdc ngoai la ca hgi dd cdng nghiep phu trg phat trien; thff hai, thuc day sff phat trien cua n g a n h cdng cac nganh cdng nghiep dffge bao hg se nghiep ndi dia. Cho den nay cdng nghe khdng cd sffe canh tranh; thff ba, FDI vao dffpc sff dung d Viet Nam mdi cao hen cac nganh cdng nghiep gay d nhiem thi mat bang cdng nghe cung nganh va san lgi nhuan nffdc ngoai hffdng cdn hau qua pham cung loai cua khu vffc kinh te trong thi nffdc ta phai ganh chiu va thff tff, dau nffdc. P h a n ldn la nhap tff chau A (69%) tff qua ldn vao linh vffc b a t ddng cd nguy va Ddng Nam A (19%). Cac nffdc chau Au ca thdi phdng qua bdng b a t ddng san lam chi chiem 24%, chau My - 5%, cac nffdc cho nd de nd tung. G8 - (23,7%). Nhff vay, Viet N a m cd nguy cP hi bien t h a n h bai rac thai cac cdng Thffc chat, nhffng khu vffc nay khdng nghe lac hau cua cac nffdc phat trien. tao dffpc nhieu viec lam va cd xu hffdng kha t h a m dung nhap khau, gay ap Iffc len Xet ve phffong dien couyen giao cdng ^ QUAN L KINH TE Y $0 35(8+9/2010)
TAC DONG CUA DAU TUTRUC TIEP NUdC NGOAl DOI VOI KINH Tg VIET NAM... MOI TRIfCfNG KINH DOANH [^^\} nghe, giai doan 2004-2009, he sd Nang Viet Nam. suat cac n h a n to' tdng hgp (TFP - Total Nam la, FBI co nguy ca lam trdm factor productivity) cua cac khu vffc kinh trgng them tinh trgng 6 nhiim moi te nha nffdc, tff n h a n va doanh nghiep cd trudng tu nhien. vdn dau tff nffdc ngoai lan Iffgt 1^: 8,6; 3,1 Cd cd sd de n h a n dinh rang, mpt trong va -17,6. Cung theo nghien cffu cua nhffng tac dpng tieu cffc n h a t cua FDI dd'i Nguydn Quang Thai va Bui Trinh, he so TFP cua khd'i doanh nghiep nha nffdc cao vdi nffdc n h a n dau tff la a n h hffdng ve nhat ehffng td, mac du hieu qua cua khu mdi trffdng. Tinh t r a n g xuat khau d vffc nay chffa tffOng xffng vdi Iffgng vdn nhiem tff cac nffdc phat trien sang cac dau tff, nhffng sff chuyen giao cdng nghe nffdc dang phat trien thdng qua FDI ngay la cd that. Trong khi d khdi FDI thi chi cang gia tang. Cac nffdc dang phat trien sd TFP lai am (-17,6). Nghien cffu cho cd nguy cP trd t h a n h nhffng nffdc cd mffc rang: "Nhff the nghia la d khu vffc cd vd'n nhap khau d nhiem cao, nhieu n h a t la dau tff nffdc ngoai, sff tang trffdng chu yeu Trung Qud'c, An Dp, Viet Nam... Ben eanh nhd vao ngan td khac, vi du lao dpng re, dd, a n h hffdng xau den da dang sinh hpc, chff khdng phai do cdng nghe. Tren thffc tai nguyen nffdc, thuy san, khi hau va gia te, khao sat d nhieu doanh nghiep cd vd'n tang d n h i i m cac lffu vffc sdng ngay mot dau tff nffdc ngoai cho thay may mdc, hien hien va t r a m trgng. Cac khu cdng cdng nghe dffpc dd'i tac nhap vao Viet nghiep md rgng lam cho dien tich rffng bi Nam deu cu ky hoac da khau hao het". thu hep, cude sd'ng, nai cff tru cua cac dgng vat hoang da, thffc vat bi xao trgn, Ngoai ra, khao sat cua Vien Kinh te hi buy hoai. Viet Nam cho thay mot sd doanh nghiep FDI boat dgng nhff "mot gdc trdi rieng", Thffc te cho thay, ngay cang nhieu toan bg cac van de ve ky thuat, cdng doanh nghiep bi phat hien dang ngam nghe va khau bach toan cua hg, ngffdi ngam pha buy mdi trffdng, gan day nhat, Viet Nam khdng dffge biet va hau nhff sau Vedan la Cdng ty Miwon, Tung "khdng lien quan gi". Va do vay, tac dgng Kuang, Thff trffdng Bg Tai nguyen va Mdi cua FDI den nganh cdng nghiep npi dia trffdng Tran Hdng Ha cho biet: "Khong la r a t nhd. Lien ket giffa khu vffc FDI vdi ciu CO Vedan, thdng ke trong sd han 100 cac doanh nghiep ndi dia cdn r a t it, chffa khu eong nghiep d Viet Nam hien nay co hinh thanh dffpc cac nganh cdng nghiep den 80% dang vi pligm cdc quy dinh ve phu trp, lien ket san xuat theo chudi cung moi truang. Bg Tdi nguyen vd Moi trUdng ffng hang boa. Thdng thffdng cdng nghiep da, dang vd se to chdc nhiiu doan thanh phu trp cd the tao ra 80-95% gia tri gia tra di khdp cdc dia phuang, lap "danh tang cho san pham, tuy nhien, hien cac sdch den" cdc ca sd gay 6 nhiim nghiem doanh nghiep san xuat lap rap d Viet trgng, cd the bi bugc phdi ddng cda, trong Nam phai nhap khau tdi 70-80% Iffpng do se ddc biet did y den cdc diem nong san pham phu trp'. Do h a n che nay ma vi moi trudng hien nay nhu song Thi Vdi, phan gia tri dffpc tao ra d Viet Nam la tinh Khanh Hoa, luu vUc song Nhue, song rat thap, nhieu doanh nghiep FDI khd Bdy...". phat trien dffge qui md va dau tff chieu Cho tdi thdi diem hien tai, mdi chi cd sau nen gan day da xuat hien xu hffdng 250 doanh nghiep t a i Viet Nam thffc hien mpt sd dff an FDI b a t dau chuyen san cac bien phap san xuat sach ban va deu xuat sang nffdc khac, hoac ddng cffa, hoac thdng qua cae dff an hd trg. Sd Iffgng cac phai chuyen sang linh vffc dau tu mdi d doanh nghiep tham gia cdn khiem td'n $635(8+9/2010) QUAN L KINH TE Y ^
[TOI MOI TRlfONG KINH DOANH TAC DONG CUA DAU TUTRUC TigP NUOC NGOAl BOI Vdl KINH TE VIET NAM,. nhff vay, bdi Viet Nam hien chffa cd co sd kien he thd'ng quy hoach chffa ddng bg, phap ly de b a t huge hoac khuyen khich kip thdi, nang Iffc quan ly cua dpi ngu can cac doanh nghiep t h a m gia san xuat sach bg nha nffdc trong linh vffc dau tff nffdc ban. Cd nhieu trffdng hgp ngan hang ngoai t a i mot sd dia phffffng cdn yeu, khdng cho doanh nghiep vay tien de ap thieu va chffa ddng bd. Mdt sd dia phffdng dung cdng nghe san xuat sach hdn vi khdng t h a m t r a ky ve n a n g Iffc cua cac quan niem dd la nhiem vu mdi trffdng va nha dau tff trong cac dff a n cd quy md ldn, phai dffge chi tff ngan sach nha nffdc... chi thay lgi Ich cue bd cua minh ma chffa Bdi vay, dang tdn t a i mpt thffc te b a t thay lgi ich toan cue, lgi ich qudc gia, binh dang, cd doanh nghiep bd ra hang ty chay dua vdi nhau trong viec cap phep ddng de dau tff san xuat sach ban trong cac dff an ldn cd quy md h a n g ty USD nen khi cac doanh nghiep khac tff do xa cac da nay sinh van de canh t r a n h thieu lanh chat gay d nhidm ra mdi trffdng va chi bi manh trong viec thu h u t dau tff nffdc phat h a n h chinh vdi sd tien qua nhd (neu ngoai, thieu sff lien k e t vung, khu vffc, bi phat hien). anh hffdng den cd cau nganh, linh vffc dau tff. 4. N g u y e n n h a n v a kie'n n g h i Bdn la, pham vi quan ly n h a nffdc ddi a. Nguyen nhdn vdi doanh nghiep cd vd'n dau tff nffdc Nguyen n h a n cua nhffng tieu cffc trong ngoai ehu yeu t a p trung vao giai doan cap thffc thi va sff dung FDI d nffdc ta thdi phep, cdn quan ly sau khi dffge cap phep gian qua thi cd nhieu, ca chu quan l i n di vao hoat dgng lai hi coi n h e , thieu quy khach quan, nhffng ve ca ban, cd mpt sd' dinh cu t h e pham vi quan ly trong qua nguyen n h a n sau can dffpc cac cP quan trinh boat dgng, n e n cd quan n h a nffdc chffc nang quan t a m . Dd la: khdng n a m sat tinh t r a n g kinh doanh cua Mot Id, chung ta chffa cd chien Iffgc khu vffc nay. tdng the va quy hoach cu t h e ve thu hut, Nam la, trong giai doan dau cua qua sff dung dau tff nffdc ngoai gan ket vdi trinh edng nghiep hda-hien dai hda, chien Iffgc phat trien kinh te xa hpi theo chung ta thffc sff can sff tffong hd cua vung, mien; gan dau tff nffdc ngoai vdi ngudn vdn FDI, do vay, cd the ndi, tai chien Iffpc an ninh qud'c phdng, n h a t la thdi diem dd, chung ta thffdng chay theo cac khu vffc nhay cam ve bao ve an ninh "benh t h a n h tich", de cao muc tieu sd qud'c gia d cac dd thi va t h a n h phd' ldn. Iffgng thu h u t FDI ma chffa qua chu trgng t r e n pham vi ca nffdc. tdi "chat Iffgng" va viec kiem soat "chat Hai Id, Viet Nam chffa cd kinh nghiem Iffgng" cua ngudn vd'n nay. Dieu nay da trong quan ly nha nffdc ve dau tff nffdc gdp phan gay n e n nhffng h a n che, bat ngoai nen trong qua trinh dieu h a n h vi cap cua FDI trong thdi diem hien nay. md cdn lung tung, thieu chu ddng, cdn Vd cudi cdng, dd chinh la n a n g Iffc ngi nang sff vu h a n h chinh; nhieu cap, tai cua n e n kinh te chffa thgc sff tffffng nganh, dia phffpng ban banh nhieu van thich vdi ngudn vdn FDI dang va da dau ban phap quy thieu thd'ng nhat, t h a m chi tff d nffdc ta. Sff kem phat trien cua cac cd van ban dffdi Luat lai khd bieu, trai linh vffc nay (cac nganh cdng nghiep phu Luat, tao ra ke bd gay nhieu tieu cffc trg, khoa hgc ky thuat, nang lgc ngi t a i dang tide. cua cac doanh nghiep...) d Viet N a m dang Ba Id, chu trffpng phan cap trong quan la mot yeu diem ldn va la mpt nguyen ly nha nffdc dd'i vdi linh vffc dau tff nffdc n h a n lam giam hieu cua FDI, lam ngoai la dung dan, tuy nhien trong dieu cho can can thffong m lenh lech theo QUAN L KINH T Y E $635(8+9/2010)
TAC DONG COA DAU TUTRUC Tigp NUOC NGOAl DOI VOI KINH Tg VIET NAM.. MOI TRlfONG KINH DOANH [ | ^ ' i I \] chieu hffdng xau va do dd lam giam hieu pham cac van de ve tien Iffdng, lao ddng, qua tang trffdng kinh te ciia nffdc ta. ve mdi trffdng cung nhff nghia vu nop b. Kien nghi thue vdi nha nffdc. Cho den nay, sau ban 20 nam boat Bdn la, can n h a n h chdng hoan t h i e n dpng d Viet Nam, FDI da khang dinh va nang cao n a n g Iffc canh t r a n h cua cac dffpc vai trd tich cffc va khdng the phu nganh cdng nghiep phu trg de p h a t huy nhan ddi vdi nen kinh te. Tuy nhien, lgi t h d so s a n h cua Viet Nam; hoan trong dieu kien hien nay, de ed the tiep thien va n a n g cao n a n g Iffc cua thi tuc cd dffpc nhffng hieu ffng tdt cua FDI, trffdng cac n h a n to' san xuat trong nffdc, chung ta can chu trgng mot so bien phap trffde b e t la thi trffdng vd'n, thi trffdng sau: cdng nghe va dac biet la thi trffdng lao Mot Id, can cd chien Iffgc dinh hffdng dgng de cd the h a p thu td't cac tac dpng dau tff va quy hoach rd rang nganh - vung tran, tac ddng lan tda cua FDI dd'i vdi - linh vffc khuyen khich dau tff, t r a n h dau n e n kinh td Viet Nam. tff dan trai va khdng hieu qua, chu trpng Ddng thdi thffc hien tdt cam ket ve vao cac nganh cd hieu ffng lan tda va gia giam thue quan va hang rao phi thud tri gia tang cao. Va dac biet, thu hut FDI quan theo Id trinh hpi nhap va tien trinh phai di vdi muc tieu chuyen dich cP cau tff do hda thffpng mai, qua dd tao ap Iffc kinh te theo hffdng hien dai. Da den luc ve canh tranh cho t a t ca cac doanh Viet Nam can thu hut va sff dung "cd Iffa nghiep va giam thieu mffc dp bao hd ddi chpn" FDI ban la dan thuan chi "chieu vdi mdt sd nganh dang dffpc ffu dai. Cac theo y cac nha dau tff nffdc ngoai" nhff bien phap tren day se lam giam mffc dp thdi gian vffa qua. tap trung cua FDI vao mdt sd nganh san Hai la, tang cffdng va da dang hda cac xuat thay the nhap khau, thu hut ngudn hinh thffc xuc tien dau tff, dac biet la vdi vd'n nay vao t a t ca cac nganh, qua dd tao nhffng dia phffong, nhffng nganh nghe CP hpi de cd dffpc tac dpng lan tda cho cae hien dang thu hut dffpc it ngudn vd'n FDI doanh nghiep trong nffdc va nen kinh te nhat. Day manh phan cap quan ly nha nffdc tren ca sd quy dinh rd trach nhiem 1 Cue Dau tu nudc ngoai - Bo Ke hoach va Dau tu. cua tffng ca nhan, tffng dia phffong va vi 2 Cue Dau tu nUdc ngoai - Bp Ke' hoach va Dau tu. lgi ich chung cua toan xa hpi. 3 http://www.tapchieongsan.org.vn/details.asp? Object=4&news_ID=8154381. Ddng thdi, can xay dffng quy che phd'i " Bao Ha Noi mtJi dien tuf www.hanoimoi, ngay • hpp chat che giffa cac dia phffong, giffa 25/5/2010. cac ca quan xuc tien dau tff, xuc tien 5 "Lo chong nhap sieu d khu vUc FDI", Sai Gon Tiep Thi ngay 26/04/2010. thffong mai vdi cac cap chinh quyen ^ "FDI chuyen sang bat dong san: He luy khon nham tao sff ddng bp va nang cao hieu ludng", An ninh Thii do, ngay 07/7/2008. qua boat ddng, t r a n h tinh trang "chay '' Theo "Gap ghenh tieu hda vo'n FDI", Bdo Phap dua" trong thu hut, sff dung FDI bang mgi luat, ngay 21/10/2008. gia va de lai nhffng he luy ve mdi trffdng, ve mat can ddi ca cau kinh te... TAI LIEU THAM KHAO Ba Id, can tang cffdng theo ddi, giam sat viec thi h a n h phap luat ve dau tff cua > Cue Dau tU nUdc ngoai, 20 nam Ddu tU nUdc ngodi: Nhin lgi vd Hudng tdi, Nha Xuat ban cac doanh nghiep ndi chung va doanh Tri thffc, 2008. nghiep FDI ndi rieng de kip thdi phat • "Lgi nhuan cua FDI 'tron" ra ngoai", dang hien nhffng dff an, nhffng doanh nghiep vi tai www.tuanvietnam.net, ngay 11/4/2010 $635(8+9/2010) QUAN L KINH TE Y ^
rroi MOI TRlfONG KINH DOANH TAC DONG CUA DAU TUTRUC TigP NUdC NGOAl DOI VOI KINH Tg VIET NAM... • Nhom chuyen gia Dai hoc Harvard, Lua tu true tiep nudc ngodi trong boi canh phdt chgn Thdnh cong - Bdi hgc tii Dong A vd trien mdi ciia Viet Nam, TrU&ng Dai hpc Dong Nam A cho tUang lai Viet Nam, Kinh te, DHQG Ha Noi www.diendan.org ; ban torn lugc do Tran Nguyin Quang Thai va Bui Trinh (2010), Binh thffc hien, nhan de "Lua chgn thdnh "Canh b^o hieu qua cua FDI", bdo Phdp cong - Nhiing lugn diem quan trgng ve lugt Thdnh pho Ho Chi Minh, ng^y chien lugc phdt trien Viet Nam", dugc dang 04/3/2010. t r e n talawas ngay 5.3.2008. Trang web cua Bo Ke hoach va Dau tU • Phung Xuan Nha, Nhin lgi vai trd cua ddu (www.mpi.gov.vn) Wi QUAN LY KINH TE $635(8+9/2010)