Các opioid

Chia sẻ: Nguyen Uyen | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:7

Thêm vào BST

Báo xấu

80
lượt xem 7
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo tài liệu 'các opioid', y tế - sức khoẻ, sức khỏe người cao tuổi phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Các opioid

Các opioid Opioid là những thuốc kê đơn và được Cục Quản lý Thuốc qui định là những chất có kiểm soát, bác sĩ phải có giấy phép đặc biệt để kê đơn những thuốc này. Opioid thường được dùng để giảm đau do ung thư, bệnh giai đoạn cuối, chấn thương nặng hoặc phẫu thuật. Giảm đau sau mổ là đặc biệt quan trọng. Bạn càng sớm hoạt động, thì càng ít nguy cơ biến chứng do không hoạt động, như viêm phổi hoặc huyết khối. Opioid có nhiều dạng. Một số là những hợp chất tự nhiên chiết xuất từ thuốc phiện. Những chất này được gọi là các opiat. Cũng có những opioid tổng hợp hoạt động theo cơ chế tương tự. Thuật ngữ opioid là thuật ngữ được ưa chuộng dùng cho cả dạng tự nhiên và tổng hợp.
Cơ thể bạn chứa những hoá chất tự nhiên gọi là các peptid opioid, tương tự như morphin. Một giả thuyết đứng sau nhiều cách điều trị bổ sung và thay thế để giảm đau là chúng hoạt hoá những peptid opioid tự nhiên này trong não và tủy sống. Những opioid hay được kê đơn gồm: Codein  Fentanyl (Duragesic)  Hydrocodon  Hydromorphon (Dilaudid)  Levorphanol (Levo – Dromoran)  Meperidin (Demerol)  Methadon (Dolophine)  Morphin (MS Contin, Oramorph SR, khác)  Oxycodon (Oxycontin)  Propoxyphen (Darvon) 
Tác dụng phụ của opioid gồm chóng mặt nhẹ, ngủ gật, buồn ngủ, an thần và tư duy không sáng suốt. Những tác dụng phụ này khiến bạn không an toàn khi lái xe hoặc vận hành máy. Đôi khi bạn có thể làm gì đó để chống chóng mặt. Thí dụ, bạn có thể cảm thấy tốt hơn sau khi nằm xuống một lúc. Đứng dậy từ từ khi đang ngồi hoặc nằm cũng có thể giúp ích. Nếu bạn bị chóng mặt nặng hoặc buồn ngủ, hãy điều trị ngay. Cũng nên đi khám cấp cứu nếu bạn thấy cực kỳ căng thẳng, người yếu lả, lạnh, da nhớp nháp hoặc khó thở. Các tác dụng phụ khác của opioid gồm táo bón, buồn nôn và nôn. Hãy hỏi bác sĩ hoặc dược sĩ về cách điều trị những vấn đề này. Cuộc tranh luận y học về opioid Mục tiêu điều trị đau cấp là giảm đau tức thì, thường bằng thuốc. Đau không giảm có nhiều tác dụng tiêu cực, như hồi phục chậm sau mổ và giảm miễn dịch với bệnh. Đối với người bị đau mạn tính, mục đích điều trị phức tạp hơn. Giảm đau là quan trọng, nhưng khả năng làm việc và tận hưởng các hoạt động xã hội và giải trí cũng quan trọng không kém.
Mục đích giảm đau và mục đích cải thiện chức năng đôi khi mâu thuẫn nhau. Opioid là những thuốc giảm đau mạnh. Khi dùng với lượng nhỏ trong thời gian ngắn, nói chung chỉ gây tác dụng phụ nhẹ. Nhưng khi dùng liều tăng lên trong vài tuần hoặc vài tháng, những tác dụng phụ này có thể trở nên khó chịu. Opioid có thể cũng gây ra tình trạng mà đôi khi được gọi là đau hồi ứng. Thí dụ, một số opioid có tác dụng chỉ kéo dài ít giờ. Đau có thể quay trở lại khi những thuốc tác dụng ngắn này hết tác dụng hoặc khi thuốc bị rút khỏi kế hoạch điều trị. Điều trớ trêu là opioid cũng có thể gây ra những thay đổi trong hệ thần kinh thực sự làm tăng cảm nhận đau và khiến bạn cảm thấy khó chịu hơn. Tình trạng này được gọi là tăng cảm nhận đau. Vì opioid có quá nhiều tác dụng, một số tốt và một số xấu, và có mỗi lo ngại về việc thuốc kém hiệu quả trong điều trị một số loại đau, nhiều bác sĩ hạn chế dùng opioid khi điều trị đau mạn tính. Họ có thể cũng lo lắng về khả năng của tác dụng phụ dài ngày, cản trở việc phục hồi chức năng và khiến bệnh nhân phải đi khám bác và nằm viện sĩ nhiều hơn. Họ cũng viện dẫn nguy cơ phụ thuộc về thể xác và nghiện opioid.
Nhiều bác sĩ khác giữ quan điểm không dùng opioid sẽ khiến bệnh nhân phải chịu đau vô ích – tác dụng phụ của opioid có thể điều trị được và nguy cơ nghiện bị thổi phồng quá mức. Quan điểm này cho rằng việc sử dụng opioid có giám sát về y học và pháp lý ít phổ biến với việc sử dụng bất hợp pháp những thuốc này. Làm sáng tỏ về nguy cơ nghiện Vấn đề nghiện là quan trọng. Tuy nhiên, ba thuật ngữ liên quan với việc thảo luận về chủ đề này thường bị sử dụng không thích hợp: quen thuốc, phụ thuộc thể xác và nghiện. Thường bị sử dụng như những từ đồng nghĩa, song trên thực tế những từ này chỉ ra ba tình trạng khác nhau. Quen thuốc xảy ra khi liều opioid ban đầu mất tác dụng theo  thời gian, đòi hỏi liều cao hơn để mang lại tác dụng mong muốn. Phụ thuộc thể xác xảy ra khi cơ thể thích nghi với thuốc. Khi  ngừng thuốc, bạn có thể bị lo âu, run và các triệu chứng cai khác. Nghiện là một bệnh tiên phát đặc trưng bởi cơn thèm thuốc và  buộc phải sử dụng thuốc bất chấp hậu quả có hại lặp lại nhiều lần.
Cùng với thời gian, người sử dụng opioid dễ bị quen thuốc và thậm chí phụ thuộc thể xác. Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là họ bị nghiện. Nghiện là hậu quả của nhiều yếu tố – di truyền, tâm lý và môi trường – và thường mất nhiều năm để diễn ra. Tiếp xúc với opioid chỉ là một yếu tố. Hầu hết những người được điều trị bằng opioid không bao giờ bị nghiện. Đôi khi những người bị đau mạn tính có lối hành động dễ bị nhầm là nghiện. Những người này có thể tập trung vào duy trì nguồn cung cấp opioid hoặc theo dõi chặt chẽ giờ giấc để đảm bảo là họ được dùng liều thuốc tiếp theo. Thường thì đây không phải là hành vi nghiện mà là giả nghiện - những hành vi này sẽ chấm dứt khi bệnh nhân được giảm đau đầy đủ. Cân nhắc các opioid trong điều trị đau Bất chấp những tranh cãi về sử dụng opioid, chúng có thể là một phần then chốt trong kế hoạch điều trị của bạn. Trước khi kê đơn những thuốc này, bác sĩ sẽ cho bạn khám thực thể toàn diện và khai thác chi tiết bệnh sử. Kết quả sẽ giúp xác định liệu opioid có phù hợp với bạn không. Khi nghĩ về opioid, hãy cân nhắc tất cả các lựa chọn. Hãy hỏi về về khả năng phối hợp opioid với thuốc giảm đau đơn giản để giảm đau tối đa.
Cũng vậy, hãy so sánh lợi ích của thuốc tác dụng ngắn và thuốc giải phóng chậm, và thảo luận xem liệu bạn nên dùng opioid thường xuyên hay chỉ dùng khi cần. Ngoài ra, trước khi dùng opioid, bạn có thể muốn có ý kiến của một người khác. Cuối cùng, sau khi bắt đầu dùng opioid, hãy so sánh chức năng và mức độ hoạt động với trước khi dùng thuốc. Bạn sẽ muốn thấy những cải thiện rõ rệt trước khi quyết định tiếp tục dùng thuốc lâu dài.