zunia.vn

Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z

zunia.vn

» Kinh Tế - Quản Lý

» Luật học

Các phương pháp phân tích luật viết: Phần 1

Chia sẻ: Lê Na | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:91

Báo xấu

978
lượt xem 78
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tài liệu Một số vấn đề lý luận về các phương pháp phân tích luật viết có kết cấu gồm 4 chương, trình bày tổng quan về hoạt động nghiên cứu và phân tích luật viết ở Việt Nam, các phương pháp nghiên cứu và phân tích luật viết, sử dụng các phương pháp nghiên cứu và phân tích luật viết, kết quả nghiên cứu và phân tích luật viết về phương diện khoa học – học thuyết pháp lý. Tài liệu gồm 2 phần, mời các bạn cùng tham khảo phần 1 sau đây.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Các phương pháp phân tích luật viết: Phần 1

TS . NGUYỄN NGỌC ĐIỆN MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ GÁC PHỬ0N6 PHÁP PHẢN TÍCH LUẬT VIẾT NHÀ X U Ấ T BÀN T ư PH ÁP HÀ NỘI - 2006
4 *
LỜI GIỚI THIỆU Á p d ụ n g p h á p l u ậ t , n h ư là m ộ t h o ạ t đ ộ n g t r í tu ệ c ủ a n g ư ờ i th ự c h à n h l u ậ t , p h ả i là việc ứ n g d ụ n g các t h à n h t ự u c ủ a k h o a học lu ậ t t r o n g th ự c tiễ n . K h o a học l u ậ t , vê p h ầ n m ìn h , p h á i được x â y d ự n g v à h o à n th iệ n th e o phư ơ ng p h áp . B ản th á n phương p h á p cùng là m ộ t p h ạ m t r ù k h o a học v à do đó, c ũ n g c ầ n được x â y d ự n g v à h o à n t h i ệ n th e o “phương pháp của phương pháp". N ó i rô h ơ n . p h ư d n g p h á p n g h iê n cứ u k h o a học l u ậ t , c ũ n g n h ư b ấ t k ỳ p h ư ơ n g p h á p n g h iê n cử u k h o a học n à o . lu ô n v ậ n đ ộ n g v à p h á t triế n . M ộ t n ề n lu ậ t h ọ r h iệ n đ ạ i n h ấ t t h i ế t p h ả i g á n với m ộ t p h ư ơ n g p h á p n g h iê n c ứ u k h o a h ọ c l u ậ t h iệ n đ ại. Vối m o n g muôVi giới th iệ u c h o n g ư ò i n g h iê n c ứ u l u ậ t v à n g ư ò i t h ự c h à n h l u ậ t ở V iệ t N a m m ộ t sô p h ư ơ n g p h á p t i ế p c ậ n nội d u n g v ă n b á n q u y p h ạ m p h á p l u ậ t được t h ừ a n h ậ n và đ a n g được á p d ụ n g p h ổ b iế n ỏ các nước có n ề n l u ậ t học p h á t tr iể n , c ù n g n h ư về các k h ả n ả n g v ậ n d ụ n g n h ũ n g p h ư ơ n g p h á p ấ y t r o n g h o ạ t đ ộ n g n g h iê n cứ u v à p h á n tíc h nội d u n g
v ã n b ả n q u y p h ạ m p h á p l u ậ t d V iệ t N a m . t ừ đ ó th ự c h i ệ n có k ế t q u ả t r o n g h o ạ t đ ộ n g h o à n t h i ệ n p h á p lu ậ t, th ự c t h i p h á p l u ậ t , n h ấ t là h o ạ t đ ộ n g x é t xử, T iế n sỹ l u ậ t h ọ c N g u y ễ n Ngọc Đ iệ n - G iả n g v iên . T rư ỏ n g k h o a L u ậ t T r ư ờ n g Đ ạ i học c ầ n T h d đ à b iê n s o ạ n cuôn s á c h "M ột só’ v ấ n đ ề ỉý lu ậ n vê cá c p h ư ơ n g p h á p p h â n tíc h lu ậ t v ỉế t”. X in t r â n t r ọ n g giói t h iệ u c ù n g b ạ n đọc v à r ấ t m o n g n h ậ n được ý k iế n đ ó n g góp đôì vỏi â'n p h ẩ m đê có t h ể b ô s u n g , h o à n t h i ệ n t r o n g lầ n t á i b ả n . Hà Nội, tháng 4 năm 2006 NHÀ X U Ấ T BẢN T ư P H Á P 6
C h ư ơ n g L T ốn g q u a n vế hođt d ô n g n g h iê n c ử u vá p h â n tích luât viết à Viêt N am C hư ơng I ^7 TỐNG QUAN VỀ HOẠT ĐỘNG NGHIỀN CỨU VA PHÂN TÍCH LUẬT VIẾT ở é VIỆT NAMé I. Q U Y Ư Ớ C V Ế K H Á I N IỆ M L U Ậ T V I Ế T 1. K h á i n i ê m L u ậ t v iết, h iể u th e o n g h ĩa h ẹp . là v à n b ả n c h ứ a đ ự n g c ác q u y p h ạ m p h á p l u ậ t do cơ q u a n l ậ p p h á p b a n h à n h . T ro n g k h u n g c á n h c ủ a l u ậ t th ự c đ ị n h V iệ t N a m . các v ã n b d n n à y b a o gồm: H iê n p h á p , bộ lu ậ t, l u ậ t . Ị ỉh á p lệ n h c ủ a U ý b a n th ư ờ n g v ụ Q u ố c hội'", m ộ t 'Th»'o Hiên p h áp , u ỳ b a n ih ư ò n g v ụ QiKK- hội được p h é p t h ự c h iện c h ứ r n â n g lập p h á p cù a Quói' hội b ằ n g c á c h b a n h à n h nhÌítiK p h á p lệ n h về nhùtiK v ấ n d ế ciưoc' (ỉuoc hội g iao ( k h o ả n •1 f)iổu 91 lỉiế n p h á p nAni 1992).
MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ CÁC PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCH LUẬT VIỂT s ố n g h ị q u y ế t c ủ a Q u ô c h ộ i h o ặ c c ủ a ư ỷ b a n th ư ò n g v ụ Q uốc h ộ i“’. T ro n g cuô’n s á c h n à y , l u ậ t v iế t được q u y ước n h ư m ộ t t h u ậ t n g ữ m à việc đ ị n h n g h ĩa đ ư ợ c th ự c h iệ n th e o h a i bưóc: - T hứ nhất, đ ó l à các v ă n b ả n q u y p h ạ m p h á p lu ậ t, n g h ĩa là v ả n b ả n được cđ q u a n n h à n ư ó c có th ẩ m q u y ề n b a n h à n h th e o t h ủ tụ c , t r ì n h t ự l u ậ t đ ịn h , tr o n g đó có các q u y tắ c x ử s ự c h u n g , đ ư ợ c N h à nưốc b ả o đ ả m th ự c h iệ n n h ằ m đ iể u c h ỉn h c á c q u a n h ệ xã hội th e o đ ịn h h ư ớ n g x ã h ộ i c h ủ n g h ĩa . T h e o n g h ĩ a đó. l u ậ t v iế t là t ấ t c ả c á c v ă n b ả n th u ộ c đ ô l tư ợ n g điểu c h ỉn h c ủ a L u ậ t b a n h à n h v ả n b ả n q u y p h ạ m p h á p l u ậ t n g à y 1 2 /1 1 /1 99 6 , được s ử a đổi, b ổ s u n g th e o L u ậ t s ử a đổi, b ổ s u n g m ộ t sồ" đ iề u c ủ a L u ậ t b a n h à n h v ã n b ả n q u y p h ạ m p h á p lu ậ t n g à y 1 6 /1 2 /2 0 0 2 . • Thứ hai, đó là các v ă n b ả n q u y p h ạ m p h á p lu ậ t đ a n g có h iệ u lực t h i h à n h , tứ c là n h ữ n g v ă n b ả n tạo t h à n h m ộ t b ộ p h ậ n c ủ a l u ậ t th ự c đ ịn h . '"Ngoài H iến p h á p , bộ l u ậ t v ả l u ậ t , c á c v à n b à n được liệt kp t r o n g đ ịn h n g h ĩ a l u ậ t v iế t t h e o n g h ĩ a h ẹ p dược gọi là các vàn b ả n có giá trị n h ư l u ậ t . 8
C hương I. T ố n g qu an v ể hoat d ôn g n gh ỉẻn cửu vả ph ân tỉch luẳt v iết ố V iẽt N am « • 2. Đối tưỢng nghiên cứu và phân tich Đôi tượng nghiên cứu và phân tích là nội dung của văn bán được gọi là luật viết chứ không phải là trình tự, thẩm quyền ban hành, cũng không phải là kết câu hình thức của văn bản đó. về phương diện phương pháp luận, có thể gọi “nội dung của văn bản luật" là kết cảu pháp lý của nó, được hình dung như một tổng thể các quy tắc hiển hiện hoặc tiêm ẩn trong văn bản luật và được sắp xếp theo một trậ t tự nhát định. Tùy theo quy mô của từng dự án, từng hoạt động nghiên cứu, đổì tượng nghiên cửu và phân tích có thể là nội dung của toàn bộ văn bản hoặc một phần, một chương, thậm chí chỉ một điểu luật trong vãn bán. Việc nghiên cứu và phân tích toàn bộ, một phần hoặc một chương của vãn bản có thể dẫn đến việc cho ra đòi cả một quyển sách (thậm chí một bộ sách); trong khi việc nghiên cứu và phân tích một điều luật thường được thực hiện trong khuôn khô một bài báo hoặc một bài luận vãn vể luật. Riêng việc nghiên cứu và phân tích luật viết trong quá trình áp dụng pháp luật sẽ cho ra sản phẩm dưói dạng một hoặc nhiều quy tắc có tác dụng dặt cơ sở cho việc giái quvết các vấn đề được
MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỂ CÁC PHƯƠNG PHÁP PHÀN TÍCH LUẬT VĩẾT đật ra trong khuôn khô vụ việc dược ngưòi thực hãnh luật xem xét. II. S ự CẨN THIẾT CỦA VIỆC NGHIẺN cửu VÀ PHÂN TÍCH LUẬT VIẾT 1. Vai trò của lu ậ t viế t% Trong quan niệm được chấp nhận rộng rãi ỏ Việt Nam hiện nay, luật viết (được biết dưói một cách diễn đ ạ t k h á c th ô n g d ụ n g h ơ n là "vân bán quy ph ạ m pháp luật") là h ì n h th ứ c đ á n g tin c ậ y n h ấ t c ù a p h á p lu ật. T h ự c ra , đ â y c ũ n g là q u a n n iệ m th ô n g t r ị t r o n g h ầ u h ế t các nước c h ịu ả n h h ư ở n g c ủ a v ă n h o á p h á p lý la tin h . T h ậ m ch í, các nước th e o C o m m o n law , sau một thời k ỳ d à i xem á n lệ là n g u ồ n cơ b ả n của h ệ th ố n g các quy tắc pháp lỹ, cũng đà bắt đầu dành cho luật viết s ự q u a n tá m s á u sắ c hơn. 0 Mỹ, luật viết thực sự là m ộ t n g u ồ n q u a n tr ọ n g c ủ a l u ậ t v à q u y tâ c v iế t p h á i là q u y tắ c được lự a c h ọ n t r o n g tr ư ờ n g h ọ p có s ự đỏi lặ p giữa luật viết và án lệ về cách giái quyết một vấn dể pháp lý cụ thê. Trong khung cảnh của luật thực định Việt Nam. luật viết và tục lệ là nhừng nguồn trực tiếp cúa luật; nhưng luật viết hơn hẳn tục lộ trong thứ tự lựa chọn 10
C h ư ơ n g L T ổ n g q u a n vế hoạt đ ộ n g n ghiên c ứ u và p h ả n tích luâl viết ỏ Viêt N am quy phạm áp dụng cho một trường hợp thực tiễn đặc th ù . N g ư ò i là m l u ậ t đ ã c h ín h th ứ c t h ừ a n h ậ n đ iề u n à y tr o n g lĩn h vực d â n s ự (Đ iểu 3 Bộ l u ậ t d â n s ự n ã m 200Õ): nếu đôi với cùng một vấn để mà cá luật viết và tục lệ đêu có quv tấc giái quyết, thì phài lựa chọn quv tấ c c ù a l u ậ t v iế t; t r o n g tr ư ờ n g hỢp k h ô n g có q u v tá c c ủ a l u ậ t v iế t v à p h á i đ ù n g tụ c lộ dẻ g iả i q u y ế t v ấ n để. thì phái lựa chọn nhừng quy tắc tục lệ nào phù hdp với những nguyên tắc của lu«ịt viết. Hắn sự thừa nhận đó còn được quán triệt trong tất cá các ngành luật nào công nhận tục lệ như là một nguồn luật, chử không chi riêng luật dân sự. dù không có quy định rành m ạ c h {tư ơ ng t ự n h ư D iề u 3 Bộ l u ậ t d á n s ự n ả m 200Õ) trong luật viết ớ các lình vực khác. 2. N hững hạn chế của lu ậ t viết Cũng như bất kỳ tổn tại khách quan nào, luậí viết lu ô n ở tro n g tin h tr ạ n g vậ n đ ộ n g h ư ớ n g tới s ự hoàn th iệ n m à k h ô n g bao g iờ đ ạ t đến s ự h o à n th iệ n tu yệt đôì. V ề p h ầ n m ì n h , ngư ò i là m lu ậ t, c ũ n g n h ư t à t cả m ọi n g ư ò i • n g h ĩa là có n h ữ n g t h i ê u só t. n h ũ n g đ ịn h kiên và nhừng hạn chê vế tầm nhìn, tầm suy nghĩ, k h ô n g t h é d ự k iế n được l ấ t cà mọi tìn h h u ô n g p h á p lý có thế xáy ra trong cuộc sông, những khó khản có thế 11
MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỂ CÁC PHƯCtNG PHÁP PHÂN TÍCH LUẬT VIỂr xuất hiện trong quá trình áp dụng văn bản pháp luật do mình soạn thảo và ban hành, cũng như có thể nhầm lần. Có lúc, người làm luật ỏ Đức đà có ý định dùng luật viết như là công cụ duy nh ất để điểu chỉnh các quan hệ xã hội cần điều chỉnh; bởi vậy, Bộ luật dân sự Đức đã được soạn thảo vói sự tỉ mỉ đến mức có thể được, nhằm đặt cơ sở cho việc giải quyết mọi vấn đề trong cuộc sống dân sự... và ngưòi Đức đã không thành công'". Sự không rõ nghĩa của càu chừ, sự không đầy đủ về nội dung c ủ a m ộ t v ă n b ả n lu ô n là căn bệnh cô' hữu của văn bản luật, không bao giờ có thể được chửa k h ỏ i. Có nhiều cách giải thích tinh trạng này: • B ản thân ngôn ngữ ỉuôn có những vấn đề tự nhiên về nội hàm. Với t ư c á c h là m ộ t c ô n g c ụ q u y ước đẽ lưu trử và chuvển tải thòng tin, ngôn ngữ được coi như một loại phương tiện trong giao tiếp xã hội, giao tiếp sư phạm, giao tiếp giữa quá khử, hiện tại và tương lai. Nội hàm của từ ngữ phong phú như tư duy và trở thành con dao hai lưdi khi được sử dụng như là " M a z e a u d v à C h a b a s . Leọons d e d ro it c iv il, M o n tch re siien , 1986, T . l , Q . l . s ố 93. 12
C h ư ơ n g I. T ố n g q u a n vê hoat đ ô n g n ghiên cứu và p h â n tích luật viết ơ V iệt N am cô n g c ụ d iễ n đ ạ t nội d u n g c ủ a q u y p h ạ m p h á p l u ậ t '”. T u y n h iê n , sô lượng các t h u ậ t n g ữ đưỢc g iải th íc h chỉ có giới h ạ n . Đ iề u l u ậ t về giải th íc h t h u ậ t n g ữ , nói c h u n g , k h ô n g g iú p giải q u y ế t đưỢc m ộ t c á c h t r i ệ t để v ấ n đ ể giải th íc h lu ậ t. Đ ặc biệt, tro n g trư ò n g hợp d iễ n đ ạ t k h ô n g k h é o , người so ạ n th á o v ă n b ả n có t h ể đ ặ t trư ó c ngưòi đọc v ã n b ả n n h ữ n g c â u c h ữ k h ô n g rõ n g h ĩa h o ặ c được h iể u th e o n h iề u n g h ĩa c ù n g m ộ t lúc, h ệ q u ả là việc á p d ụ n g p h á p lu ậ t sẽ k h ô n g được th ố n g n h ấ t, m ộ t k h i các n ỗ lực, tiê n h à n h tr o n g n h ũ n g h o à n c ả n h , đ iế u k iệ n k h á c n h a u n h ằ m n ắ m b ắ t ý c h í c ủ a người là m lu ậ t, cho r a n h ữ n g k ế t q u ả k h ô n g giôVig n h a u . V i dụ, th e o k h o ả n 2 Đ iề u 2 24 Bộ l u ậ t d ả n s ự n ă m 2 0 0 5 , k h i có n g ư ò i y ê u c ầ u m ộ t n g ư ò i tr o n g s ố các c h ủ sỏ h ữ u c h u n g th ự c h iệ n n g h ĩa v ụ t h a n h to á n k h i 'Trong khoảng hơn ỈO nAm trỏ lại dãy, các vân bản pháp luật quan trọng ỏ Việt Nam đều dành riông một điểu luật thuộc phần đầu để giải thích một số th uật ngù quan trọng dược sử dụng trong chính vản bàn đó. Đây là một trong những nỗ lực cùa người làm lu ật nhằin loại trừ khả nâng hiểu một th u ật ngũ pháp lý theo nhiểu nghía, dẫn đến việc giải thích các điều luật không giống nhau và việc áp dụng cùng một quy tắc pháp lý theo nhiểu cách khác nhau. 13
MỘT S ố VẤN ĐỂ LÝ LUẬN VỂ CÁC PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCH LUẬT VrẾT người dó k h ò n g có t à i s á n r iê n g h o ặ c tà i s ả n rié n g k h ô n g đ ủ đế t h a n h to á n , t h ì n g ư ò i y ê u c ầ u có q u y ể n y ê u c ầ u c h ia t à i s ả n c h u n g đ ể n h ậ n tiế n t h a n h to á n và được t h a m g ia v à o việc c h ia t à i s á n c h u n g , t r ừ ir ư ò n g h ợ p p h á p l u ậ t có q u y đ ịn h k h á c . C ách ly điểu l u ậ t đó vỏi n h ữ n g đ iể u l u ậ t k h á c có liê n q u a n , t a h iể u r ằ n g c h ủ nỢ c ủ a m ộ t n g ư ờ i có q u y ê n sỏ h ữ u c h u n g có q u y ể n y ê u c ầ u c h i a t à i s ả n c h u n g c ú a n g ư ò i m á c nỢ, có q u y ề n t h a m g ia v à o việc c h ia tà i s à n c h u n g v à cỏ q u y ề n y ê u c ầ u g ia o c h o m ì n h k h o ả n tiể n dược c h ia cho người m ắc nợ tư ơ n g ứ n g vói sô nỢ c ầ n đòi. N h ư n g coi đ iể u l u ậ t n h ư m ộ t p h ầ n c ù a c h ế đ ịn h p h â n c h ia tà i s ả n c h u n g , t a lạ i n h ậ n t h â y r ằ n g c h ủ nợ có q u y ể n y ê u c ầ u c h ia tà i s à n c h u n g , t h a m g ia v à o việc c h ia t à i s á n c h u n g n h ư m ộ t n g ư ờ i có q u y ể n sở h ữ u c h u n g , n h ậ n tà i s ả n được c h ia c h o n gư ò i m ắ c nỢ (có t h ể b a o gồm cá tiề n , h iệ n v ậ t v à q u y ề n t à i s ả n ) v à y ê u c ầ u k ê biên p h ầ n t à i s ả n c h ia đó, n ế u c ầ n , b á n đ ấ u g iá các t à i s á n c h ia b ằ n g h iệ n v ậ t , đ ể n h ậ n tiề n t h a n h to á n . T h eo c á c h h iế u t h ứ h a i, th ì n h ậ n tiê n t h a n h to á n là cóng việc cuối c ù n g m à c h ủ nợ th ự c h iệ n s n u k h i t à i s ả n c h ia g ia n h ậ p v à o k h ô i t à i s ả n th u ộ c sỏ h ữ u c á n h ả n c ủ a n g ư òi m ă c nợ. k h ô n g p h ả i cô n g việc đưỢc th ự c h iệ n lúc c h ia t à i s ả n c h u n g . 14
C hư ơng 1. Tống q u a n vê hoạt d ông nghicn cứu và p h ân tích luât v ĩết à Viêt Nâm ♦ » • Sô lượng cáu ch ữ cứa uăn bán luôn có giới hạn. K h ô n g t h ế có v à n b á n vô h ạ n về sỏ lượng c â u chữ; và. m ộ t h ì n h th ứ c có giối h ạ n t h ẻ h iệ n m ộ t nội d u n g có giới h ạ n . BỚI v ậy , v ã n b a n lu ô n chi có m ộ t s ố lư ợ n g giới h ạ n các q u y tắ c , t r o n g k h i các q u a n h ệ x à h ộ i cồn đ iề u c h i n h p h á t s i n h v à p h á t tr iế n đ a d ạ n g , v á lại, v ã n b à n p h á p l u ậ t lu ô n ở vị tn ' "đi sa u ' tr o n g việc dự liệu các t ì n h h u ô n g p h á p lý so vói th ự c tiễ n á p d ụ n g p h á p lu ậ t. Vi dụ, t h ự c t i ễ n giao dịch h iệ n đ ạ i đ ã t h ừ a n h ậ n việc m u a b á n t à i s á n tr ê n m ạ n g i n t e r n e t vài n ă m trư ỏ c k h i có các q u y ta c p h á p ]ý được g h i n h ậ n t r o n g c ác h ệ th ò n g l u ậ t t iê n tiê n chi p h ô i các g ia o dịch lo ại n à y ; các g ia o d ịc h q u a m ạ n g r ù n g được th ự c h iệ n ở V iệ t N a m m ộ t th ò i g ia n trư d c khi có L u ậ t g ia o dịch đ iệ n tử . 3. Vai trò của hoạt động nghiên cửu và phân tíc h lu â t viế t « Đ ôi tư ợ n g c ủ a h o ạ t đ ộ n g n g h iô n cứ u và p h â n tíc h l u ậ t k h ô n g r h ĩ có l u ậ t v iế t m à hnn gồm tâ't cá rá c n g u ồ n c ủ a lu ậ t. T u y n h iê n , vói tư cách là n g u ồ n c h ủ y ế u c ủ a l u ậ t i r o n g q u a n n iệ m V iệt N a m . l u ậ t v iế t đ ồ n g th ò i c ù n g là đòi iư ợ n g c h ú vêu c ú a h o ạ t đ ộ n g 15
MỘT SỐ VẤN ĐỂ LÝ LUẬN VỂ CÁC PHƯƠNG PHÁP PHẢN TÍCH LUẬT VIẾT n g h i ê n c ứ u v à p h â n t í c h l u ậ t ỏ V i ệ t N a m . Việc n g h i ê n c ứ u v à p h â n t í c h l u ậ t v i ế t nhầm m ục đích làm sáng tỏ luật, làm rõ các quy tắc m à người ỉàm luật m uôn th iết lập và bảo đảm tin k chinh xác của việc á p d ụ n g l u ậ t tr o n g th ự c tiễ n . Giá trị ứng dụng c ủ a c á c k ế t q u ả n g h i ê n c ứ u v à p h â n tic h l u ậ t v iế t k h ô n g g iố n g n h a u , t u ỳ t h e o t í n h chà^t, đ ặ c đ i ể m c ủ a m ốl q u a n h ệ g i ữ a n g ư ò i n g h i ê n c ứ u v à p h á n tíc h l u ậ t vói q u y ể n lực c ô n g c ộ n g . • Với người được N h à nước công nhận có thẩm quyền g iả i thích c h ín h thức lu ậ t viết, c ác k ế t q u ả n g h i ê n c ứ u v à p h â n t í c h l u ậ t v i ế t t r ở t h à n h nội d u n g c ủ a v ă n b ả n giải th íc h c h ín h th ứ c và v ă n b ả n n à y có t í n h p h á p q u y , n g h ĩ a l à đ ư ợ c N h à n ư ó c b ả o đ ả m th ự c hiện. ■ Vởi người kh ô n g có thẩm quyền g iả i thích chính th ứ c lu ậ t viết, c á c k ế t q u ả n g h iê n cứ u p h â n tích và giải t h í c h l u ậ t v i ế t có g i á t r ị k h ô n g giông n h a u tu ỳ th e o h o ạ t đ ộ n g n g h i ê n c ứ u v à p h â n tíc h được t h ụ c h i ệ n t r o n g h a y n g o à i k h u ô n khố’ c ôn g t á c x é t xử: + Đ ược t h ự c h i ệ n n g o à i k h u ô n k h ổ c ông t á c x é t xử, h o ạ t đ ộ n g n g h i ê n c ứ u v à p h á n t íc h l u ậ t v iế t c h o r a k ế t 16
C h ư ơ n g I. T ô n g q u a n vế h o ạ t d ộ n g n g h i é n c ứ u v ả p h â n tích l u i t viết ơ V iêt N am q u ả nội d u n g c ủ a các c ôn g t r ì n h n g h i ê n c ứ u k h o a học l u ậ t v à là n g u ồ n t à i liệ u t h a m k h á o đôì với n g ư ờ i l à m l u ậ t c ũ n g n h ư n g ư ò i th ự c h à n h l u ậ t ; + Được t h ự c h i ệ n trong k h u ô n k h ổ c ô n g t á c x é t xử, h o ạ t đ ộ n g n g h i ê n c ứ u và p h â n tíc h l u ậ t v i ế t c h o r a k ế t quá có tác d ụ n g đặt cđ sở c h o b ả n á n h o ặc q u y ế t đ ịn h của Toà án. N h ó m n h ữ n g n g ư ò i n g h i ê n c ứ u v à p h â n tíc h n g o à i k h u ô n k h ổ h o ạ t đ ộ n g x é t x ủ g ồ m có: n g ư ò i n g h i ê n cứ u. g i ả n g d ạ y l u ậ t , n h ừ n g n g ư ờ i t h ự c h à n h l u ậ t có l à m c ô ng việc t ổ n g k ế t t h à n h lý l u ậ n n h ữ n g t h à n h t ự u á p d ụ n g p h á p l u ậ t t r o n g t h ự c t i ễ n ; c h ú n g t a t ạ m gọi đôì tư ợ n g n à y l à n h à c h u y ê n m ô n h o ặ c n g ư ò i n g h i ê n c ứ u v à p h â n tíc h c h u y ê n n g h iệ p . N h ó m n h ữ n g ngư òi n g h i ê n c ứ u v à p h â n t í c h t r o n g k h u ô n k h ổ h o ạ t đ ộ n g x é t x ử g ồ m có: c ác T h ẩ m p h á n , Hội t h ẩ m , gọi c h u n g l à n g ư ờ i t h ự c h à n h l u ậ t t r o n g h o ạ t đ ộ n g x é t xử. ờ đây, ch ú n g ta tập t r u n g xem xét h o ạ t động của n h à c h u y ê n m ô n h o ặ c n g ư ò i n g h i ê n c ứ u v à p h â n tích c h u y ê n n g h iệ p . 17
MỘT SỐ VẤN ĐỂ LÝ LUẬN VỂ CÁC PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCH LUẬT VrẾT III. THựC TRẠNG HOẠT ĐỘNG NGHIÊN cửu VÀ PHẢN TÍCH LUẬT VIET ở VIỆT NAM 1. Hiệu quả hạn chế của lu ậ t viết M ặ c d ù c h ư a đ ạ t đ ế n t r ì n h độ h o à n t h i ệ n cao n h ư ớ các nưóc t i ê n tiế n , l u ậ t v iế t V iệ t N a m đ à có n h ũ n g bước p h á t t r i ể n q u a n t r ọ n g t r o n g h ơ n m ưòi n ả t n trờ lại đ â y và đ a n g t ừ n g bưóc k h ẳ n g d ị n h vi t r í c ù a nó • m ột h ì n h th ứ c cơ b ả n , c h ú y ế u c ủ a p h á p l u ậ t x ã hội c h ủ n g h ĩa . Việc đ ẩ y m ạ n h c ôn g t á c x â y d ự n g p h á p l u ậ t c ù n g với việc h o à n t h i ệ n c h ứ c n ă n g l ậ p p h á p c ủ a Quốc hội đã g iú p c h o h ệ t h ô n g l u ậ t v iế t V iệ t N a m , chỉ t r o n g m ột th ò i g ia n n g ắ n , lớn m ạ n h cả về sô lượng l ẫ n c h ấ t lượng, T u y n h iê n , t h ự c t ế c h o t h â y , việc t h ự c t h i l u ậ t viê”t đ ế n n a y v ẫ n đ a n g ỏ g ia i đ o ạ n đ ị n h h ì n h c h ử c h ư a bưóc v à o giai đ o ạ n ổ n đ ị n h . T r ê n n g u v ê n tấ c , l u ậ t viết có h i ệ u lực á p d ụ n g t r ự c t i ế p k ể t ừ m ộ t n g à y n à o đó được xác đ ị n h t h e o các q u y đ ị n h c ủ a l u ậ t c h u n g về v ă n b ả n q u y p h ạ m p h á p l u ậ t . T h ê n h ư n g , t r ê n th ự c tế. các v ã n b ả n c ủ a cơ q u a n n h à nước c ấ p t r ê n t h ư ờ n g chỉ được t h ự c h i ệ n bởi các c ò n g c h ứ c i h u ộ c h ệ i h ố n g cơ q u a n q u ả n lý l ĩ n h vực m à v ả n b ả n đ ó đ iề u c h i n h k h i n à o cơ q u a n q u ả n lý c a o n h ấ t t r o n g lĩn h vực đó r a được v ã n b ả n h ư ó n g d ẫ n h o ặ c q u y đ ị n h chi t i ế t việc 18
C h ư ơ n g L T ố n g quan vế hoạt đông nghiên cứu và p h ân tích lu â t v iế t 9 ở V iê t • Nam t h i h à n h . Có tr ư ờ n g hợp. các v ã n b á n h ư ớ n g d ẫ n h o ặ c q u y đ ị n h c h i t i ế t v iệ c t h i h à n h có n ộ i d u n g k h ô n g rò r à n g , các c ô n g chức t h ừ a h à n h p h á i x in ỷ k iế n c ủ a cd q u a n c ấ p t r ê n v à cđ q u a n c ấ p t r ê n lại p h ả i r a các công v ã n g iá i th íc h n h ữ n g đ iế m c h ư a rõ; cuô’i c ù n g , c h ín h c á c c ôn g v ả n mới th ự c s ự là v ă n b ả n có giá trị h ư ớ n g d ẫ n việc th ự c t h i p h á p l u ậ t t r ê n t h ự c tế. B ê n c ạ n h đó, có n h ữ n g v ă n b ả n được c ơ q u a n c ấ p t r ê n b a n h à n h n h ư n g k h ô n g đưỢc cơ q u a n q u á n lý c h u y ê n m ồ n h ư ớ n g d ẫ n , do đó, chỉ l à n h ũ n g v ă n b ả n có g iá t r ị t r ê n g i ấ y tò; t h ậ m chí, có n h ữ n g v ã n b ả n được h ư ó n g d ẫ n v à q u y đ ị n h c h i t i ế t việc t h i h à n h , n h ư n g đ i ề u k i ệ n v ậ t c h ấ t c ầ n t h i ế t đê t h ự c t h i lại k h ô n g có, h o ặ c có đ ư ợ c h ư ớ n g d ẫ n , q u y đ ị n h chi t i ế t việc t h i h à n h v à đưỢc giải th íc h b ằ n g n h i ề u c ôn g v ă n , n h ư n g v ẫ n k h ô n g t h i h à n h đưỢc h o ậ c ít n h ấ t k h ô n g t h i h à n h đưỢ c t r ọ n v ẹ n d o s ự k h á c b i ệ t v ề t r ì n h độ, q u a n đ i ế m n h ậ n t h ứ c c ủ a các c h ú t h ể có liê n q u a n . Đôi vâi người t h ừ a h à n h , n ê u k h ô n g h i ể u l u ậ t , t h ì t ố t n h â ”t l à k h ô n g t h ự c h i ệ n (để k h ỏ i p h ả i c h ị u t r á c h nhiệm )'". ■"C ã c á c T h ầ m p h á n , t r o n g t r ứ ò n g hỢp k h ô n g c h ắ c v ể việc liệu có h a v k h ô n g có q u y đ ị n h c ụ i h ẽ c ú a l u ậ t viết đ ặ t cơ sở cho v i ệ c giải q u v ẻ t m ộ l v ấ n đề b ậ t r a t r o n g m ộ t t r ư ò n g hỢp đặc t h ù , có t h ể từ chối t h ụ lý t r ư ờ n g hỢp đó. 19
MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ CÁC PHƯƠNG PHÁP PHẮN TÍCH LUẬT VIẾr ở các n ư ố c có n ề n p h á p q u y ề n v ừ n g ch ắc , T h ẩ m p h á n k h ô n g có q u y ể n t ừ chối x é t x ử vỏi lý do k h ô n g có l u ậ t đ ể x ử " . T r ừ t r ư ò n g h ợ p có s ự b ả o đ ả m c ủ a cấp t r ê n ( b ằ n g m ộ t c ôn g v ả n ) r à n g việc th ự c h i ệ n lu ậ t t h e o m ộ t c á c h n à o đó là đ ú n g . N g ư ờ i d â n , v ề p h ầ n m ì n h , t h ư ờ n g chỉ q u a n t â m đ ế n l u ậ t m ỗi k h i có t r a n h c h ấ p p h á p lý h o ặ c k h i xác lậ p , t h ự c h i ệ n n h ữ n g giao đ ịc h q u a n t r ọ n g có liên q u a n đến tài sản (m ua b án nhà, chuyển nhượng q u y ề n s ử d ụ n g đ ấ t , t h ê c h ấ p t à i s ả n đ ể v a y tiền....). K h i c ầ n x á c lậ p , t h ự c h i ệ n n h ữ n g g ia o d ịc h q u a n t r ọ n g m à có s ự t h a m g ia c ủ a cơ q u a n n h à n ư ỏ c có th ẩ m quyển, người d â n tu â n th eo sự hướng d ẫ n của các c ô n g c h ứ c t h u ộ c cơ q u a n đó. K h i t h a m g ia v à o các t r a n h c h ấ p p h á p lý, n g ư ờ i d â n n h ò đ ế n v a i t r ò t ư v ấ n c ủ a l u ậ t s ư h o ặ c c ủ a cđ q u a n trỢ g iú p p h á p lý. T r o n g c ả h a i t r ư ờ n g hỢp, t h á i độ x ử s ự c ủ a ng ư ờ i d â n tu ỳ t h u ộ c v à o k i ế n t h ứ c p h á p l u ậ t c ủ a c ô n g chứ c, l u ậ t sư. n g ư ò í t ư v ấ n v à v à o m ứ c đ ộ tô n t r ọ n g p h á p l u ậ t c ủ a n h ũ n g n h â n v ậ t n à y . C ũ n g có n h i ề u t r ư ờ n g h ợ p k h i x á c lậ p , t h ự c h i ệ n m ộ t g ia o dịch, ng ư ờ i d â n h o à n t o à n k h ô n g q u a n t â m đ ế n s ự c ầ n t h i ế t c ủ a việc tô n t r ọ n g “X em : Đ iể u 4 Bộ l u ậ t d â n 8ự P h áp . 20
C h ư ơ n g I. T ố n g q u a n vể h oat d ô n g n g h iê n cứu vã p h â n tích luệl viết 0 Việt N am p h á p l u ậ t m à chỉ m u ố n l à m t h ế n à o đ ể đ ạ t đ ư ợ c m ụ c đ íc h c ủ a m ì n h t r o n g th ò i g ia n n g á n n h ấ t v à b ằ n g con đ ư ờ n g đơn g i ả n n h ấ t ; n g ư ò i t h a m g ia g ia o t h ô n g b ằ n g m ô tô k h ô n g đội m ũ b ả o h iể m , d ù đ ã có q u y đ ị n h b ắ t b uộ c đội m ù ; người q u ả n lý di s ả n t h ò c ú n g đ a n g s ô n g trong c á n h tú n g th iếu sần sàn g b á n m ột b ấ t đ ộn g sản t h u ộ c di s ả n th ò c ú n g với giá rẻ, n ế u có a i c h ấ p n h ậ n m u a , t h e o t h ủ tụ c , t h ể t h ử c d á n g ia n , m à k h ô n g c ầ n b iế t p h á p l u ậ t h i ệ n h à n h có cho p h é p t i ế n h à n h việc m u a b á n đó h a y k h ô n g v à n ế u c h o p h é p , t h ì v iệ c m u a b á n p h ả i t h e o t r ì n h tụ , t h ủ t ụ c nào;... 2. Sự th iế u quan tâ m đến phương pháp n g h iê n c ứ u và p h â n tic h lu ậ t v iết H ầ u h ế t n h ữ n g ngư òi n g h i ê n c ứ u v à p h á n tíc h c h u y ê n n g h i ệ p c ũ n g n h ư n gư òi t h ự c h à n h l u ậ t t r o n g h o ạ t đ ộ n g x é t x ử ở V iệ t N a m h i ệ n n a y đ ề u n g h i ê n c ứ u và p h â n tíc h l u ậ t v iế t t h e o các p h ư ơ n g p h á p c ủ a t r i ế t học, k h o a học c h í n h trị, k h o a học lịch sử. Đ â y l à c ác p h ư d n g p h á p đưỢc ư a c h u ộ n g t r o n g h ệ thôVig l u ậ t học xà hội c h ủ n g h ĩ a thời k ỳ c h ư a ró k i n h t ế t h ị tr ư ờ n g , C ác p h ư ơ n g p h á p ấ y c h o p h é p l à m rõ q u a n đ i ể m , t ư t ư ỏ n g c h ủ đ ạ o m à người l à m l u ậ t d ự a v à o đ ó đ ể x â y d ự n g các q u y t ắ c viết, n h ư n g lại k h ô n g t h ể g i ú p n g ư ờ i 21
MỘT SỐ VẤN ĐỂ LÝ LUẬN VỀ CÁC PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCH LUẬT VIỂT n g h i ê n c ứ u v à p h â n líc h c h u y ê n n g h i ệ p c ũ n g n h ư n g ư ò i t h ự c h à n h l u ậ t tiế p c ậ n nội d u n g k ỷ t h u ậ t c ủ a q u y tắ c . C á c p h â n tíc h k h o a học l u ậ t t h ư ờ n g c h i di v ò n g q u a n h q u v tắ c v i ế t c h ứ k h ô n g đi t h ẳ n g v à o q u y t ắ c viết. V iệc g iả i t h í c h ( k h ô n g c h í n h th ứ c ) q u y t ắ c v i ế t t h ư ò n g được t h ự c h i ệ n b à n g c ác c ôn g c ụ p h â n tích v ă n p h ạ m (cú p h á p , n g h ĩ a từ..,.) v à chỉ c h o p h é p là m r õ nội d u n g c ủ a q u y t ắ c “hiện', tứ c l à q u y tắ c được c ả u c h ữ t h ể h i ệ n t h e o t r ậ t t ự s ắ p x ế p t ừ n g ữ , c ụ m t ừ và t h e o n g h í a c ủ a t ừ được c h ấ p n h ậ n t r o n g các c u ô n t ừ đ iể n . N g ư ờ i n g h i ê n c ứ u v à p h â n tíc h c h u y ê n n g h i ệ p c ũ n g n h ư n g ư ờ i t h ự c h à n h l u ậ t t r o n g h o ạ t đ ộ n g x é t xử thường không m uốn hoặc không thế làm vở cáu trúc "hiện" của quy tắc đ ể p h á t hiện các quy tắc '‘ẩ n ' hoậc liên kết, tổng hợp, nhào nặn các quy tắc khác nhau đ ế có quy tấc khác. Nói c h u n g , n ế u m ộ t q u y t ắ c v i ế t c ủ a cơ q u a n c ấ p t r ê n đước h ư ớ n g đ ẫ n á p d ụ n g b à n g m ộ t q u y t á c v iế t c ủ a cơ q u a n câ^p dưới, t h ì ngư òi n g h i ê n c ứ u v à p h á n tíc h c h u v é n n g h i ệ p g h i n h ậ n cả h a i q u v tắc. N ế u qu y t ă c c ủ a cơ q u a n c ấ p t r ê n k h ô n g được h ư ớ n g d ẫ n . th ì c â u c h ữ c ủ a q u v tắ c , đối vói ngư òi n g h i ê n c ử u v à p h á n tíc h c h u y ê n n g h iệ p , đ ã rõ r à n g v à k h ô n g c ầ n được giái 22

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.