Các yếu tố liên quan đến sự lưu hành sốt rét dai dẳng tại huyện đảo Phú Quốc, tỉnh Kiên Giang

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 1 * 2013<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> CÁC YẾU TỐ LIÊN QUAN ĐẾN SỰ LƯU HÀNH SỐT RÉT DAI DẲNG<br /> TẠI HUYỆN ĐẢO PHÚ QUỐC, TỈNH KIÊN GIANG<br /> Lê Thành Đồng*, Mai Anh Lợi*<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Đặt vấn đề: Đến nay sốt rét đã được khống chế, thu hẹp phạm vi lưu hành, nhiều nơi không còn sốt rét.<br /> Riêng ở Phú Quốc (Kiên Giang), sốt rét vẫn tồn tại dai dẳng, hàng năm vẫn có ca mắc mới tại chỗ. Đề tài tiến<br /> hành nhằm đánh giá thực trạng mắc sốt rét “tại chỗ” và các hoạt động phòng chống sốt rét tại huyện Phú Quốc,<br /> đồng thời xác định các yếu tố liên quan đến sốt rét lưu hành dai dẳng.<br /> Đối tượng nghiên cứu: Là người dân của 3 xã được chọn và các cơ sở y tế huyện đảo Phú Quốc. Phương<br /> pháp nghiên cứu mô tả với các kỹ thuật điều tra về mắc sốt rét, về côn trùng truyền bệnh sốt rét theo quy định<br /> của Tổ chức Y tế Thế giới và Bộ Y tế.<br /> Kết quả: Có 19 trường hợp BNSR, chiếm tỷ lệ 2,40%. Không thấy KST sốt rét. Có sự hiện diện của các véc<br /> tơ phụ truyền bệnh sốt rét (An.tessellatus, An.letifer, An.barbirostris). Ý thức PCSR của cộng đồng còn hạn chế.<br /> Các hoạt động truyền thông, giám sát phát hiện bệnh sốt rét chưa được thường xuyên.<br /> Kết luận: Có thể vẫn có sự lưu hành bệnh sốt rét tại chỗ, với các hoạt động PCSR hiện nay ở địa phương thì<br /> chưa thể cắt đứt lan truyền sốt rét tại chỗ.<br /> Từ khóa: Sốt rét dai dẳng, Phú Quốc.<br /> <br /> ABSTRACT<br /> FACTORS RELATING TO CIRCULATION OF PERSISTENT MALARIA<br /> IN PHU QUOC ISLAND, PROVINCE KIEN GIANG<br /> Le Thanh Dong, Mai Anh Loi * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 17 - Supplement of No 1 - 2013: 13 - 18<br /> Hypothesis: Until now, malaria has been prevented, limit its circulation so that many places don’t affect. In<br /> Phu Quoc (Kien Giang province) however, malaria exists in long lasting periods, every year incidences case rise<br /> up. The research to evaluate the real situation of indigenous malaria cases and operations to prevent malaria in<br /> Phu Quoc, at the same time determine the factors relating to persistent epidemic malaria.<br /> Research objects is the people of the three selected communes and district health facilities of Phu Quoc<br /> island. The descriptive study method for investigation on the malaria cases, the malaria vectors is according to<br /> standards of the World Health Organization and the Ministry of Health.<br /> Results: 19 malaria prevalence cases, accounting for 2.40%. No malaria parasites. The presence of the subvector of malaria transmission (An.tessellatus, An.letifer, An.barbirostris). Community awareness of preventing<br /> malaria is limited. Communication activities, monitoring to detect malaria are not performed regularly.<br /> Conclusion: There may still be an indigenous malaria endemic “site”, with the current local malaria<br /> activation; the island can yet not prevent malaria transmission in place.<br /> Keyword: Indignons malaria, Phu Quoc.<br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> Mặc dù Chương trình phòng chống sốt rét<br /> <br /> là một trong một số chương trình y tế thành<br /> công nhất ở Việt Nam, từ chỗ sốt rét là bệnh<br /> ảnh hưởng trầm trọng ở các vùng rừng núi,<br /> <br /> * Viện Sốt rét-Ký sinh trùng- Côn trùng TP. Hồ Chí Minh<br /> Tác giả liên lạc: TS. Lê Thành Đồng, ĐT: 0912009217, Email: lethanhdong@gmail.com<br /> <br /> Chuyên Đề Ký Sinh Trùng<br /> <br /> 13<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 1 * 2013<br /> <br /> sốt rét lan tràn xuống đồng bằng, ven biển(1),<br /> nhiều vụ dịch xảy ra, đến nay sốt rét đã được<br /> khống chế, thu hẹp phạm vi lưu hành bệnh,<br /> nhiều nơi không còn sốt rét lưu hành. Tuy<br /> nhiên, đối với huyện đảo Phú Quốc (Kiên<br /> Giang), mặc dù tỷ lệ mắc và tử vong do sốt rét<br /> giảm so với trước đây, nhưng so với các địa<br /> phương tương tự khác đến nay hầu như<br /> không còn sốt rét lưu hành tại chỗ, thì ở Phú<br /> Quốc sốt rét vẫn tồn tại dai dẳng, hàng năm<br /> vẫn ghi nhận các ca mắc mới tại chỗ(2,3,4). Để<br /> giải quyết vấn đề sốt rét tồn tại dai dẳng ở<br /> huyện đảo Phú Quốc, Viện Sốt rét - KST - CT<br /> TP. Hồ Chí Minh thực hiện nghiên cứu đề tài<br /> nhằm mục tiêu:<br /> - Đánh giá thực trạng mắc sốt rét “tại chỗ”<br /> và các hoạt động phòng chống sốt rét tại huyện<br /> Phú Quốc.<br /> - Xác định các yếu tố liên quan đến sốt rét<br /> lưu hành dai dẳng.<br /> <br /> PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> Địa điểm, đối tượng và thời gian nghiên<br /> cứu<br /> Địa điểm nghiên cứu<br /> Là 3 xã Cửa Dương, Bãi Thơm, Gành Dầu,<br /> Trung tâm Y tế huyện, bệnh viện và các cơ sở<br /> y tế liên quan của huyện Phú Quốc.<br /> Đối tượng nghiên cứu<br /> Là người dân của các xã được chọn và tổ<br /> chức mạng lưới y tế cơ sở tại huyện đảo Phú<br /> Quốc (bao gồm tổ chức nhân lực, vật lực, hoạt<br /> động PCSR…).<br /> Thời gian nghiên cứu<br /> Từ tháng 4 đến tháng 12 năm 2010.<br /> <br /> Phương pháp nghiên cứu và các kỹ thuật<br /> sử dụng<br /> Phương pháp và kỹ thuật nghiên cứu<br /> Phương pháp nghiên cứu<br /> Phương pháp nghiên cứu mô tả.<br /> Kỹ thuật điều tra<br /> - Điều tra mắc sốt rét tại chỗ: sử dụng các kỹ<br /> <br /> 14<br /> <br /> thuật điều tra bệnh nhân sốt rét lâm sàng, ký<br /> sinh trùng sốt rét, sốt rét ác tính và tử vong do<br /> sốt rét theo quy định hiện hành.<br /> - Điều tra các chỉ số về côn trùng truyền<br /> bệnh: Sử dụng các kỹ thuật mồi, bắt muỗi, bọ<br /> gậy, định loại … theo quy định của Tổ chức Y tế<br /> Thế giới và Chương trình quốc gia phòng chống<br /> sốt rét.<br /> - Điều tra, đánh giá việc tổ chức hoạt động<br /> phòng chống sốt rét tại huyện: Phỏng vấn trực<br /> tiếp các đối tượng là lãnh đạo, nhân viên y tế<br /> huyện, xã và người dân ở các điểm nghiên cứu.<br /> - Điều tra các yếu tố môi trường tự nhiên:<br /> quan sát trực tiếp và ghi nhận các yếu tố sinh<br /> cảnh môi trường liên quan đến lưu hành bệnh<br /> sốt rét.<br /> <br /> Cỡ mẫu và chọn mẫu<br /> - Để điều tra đánh giá tình hình mắc sốt rét<br /> tại chỗ, chọn công thức tính cỡ mẫu cho điều tra<br /> ngang đánh giá một tỷ lệ, với các thông tin hiện<br /> có ở khu vực nghiên cứu, với mong muốn có độ<br /> tin cậy > 95% và sai số ước tính < 0,02, tính được<br /> cỡ mẫu là 784, làm tròn là 792 mẫu, ước tính là<br /> 198 hộ. Chủ động chọn 3 xã/9 xã đại diện cho<br /> các vùng sinh cảnh lưu hành bệnh sốt rét, phân<br /> bố mẫu mỗi xã là 264 mẫu, gồm 66 hộ. Tại mỗi<br /> xã chọn ngẫu nhiên 66 hộ, điều tra tất cả các<br /> thành viên trong hộ về chỉ số mắc sốt rét, điều<br /> tra chủ hộ về phòng chống sốt rét.<br /> - Đối với điều tra các chỉ số về côn trùng: tại<br /> các điểm điều tra chỉ số bệnh nhân, chọn đủ các<br /> điểm điều tra muỗi trưởng thành và bọ gậy theo<br /> quy định.<br /> - Đối với điều tra, đánh giá việc tổ chức hoạt<br /> động phòng chống sốt rét tại huyện: Chọn tất cả<br /> các đối tượng là lãnh đạo y tế huyện, các cán bộ<br /> chuyên trách sốt rét, các chủ hộ gia đình ở các<br /> hộ điều tra chỉ số bệnh nhân.<br /> <br /> Phân tích số liệu<br /> Sử dụng các phần mềm thống kê y sinh học.<br /> <br /> KẾT QUẢ<br /> Điều tra tình hình mắc sốt rét tại chỗ<br /> <br /> Chuyên Đề Ký Sinh Trùng<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 1 * 2013<br /> Bảng 1. Tình hình mắc sốt rét tại các xã nghiên cứu.<br /> Chỉ số<br /> điều tra<br /> Số mẫu<br /> <br /> Xã Gành<br /> Dầu<br /> 264<br /> <br /> Xã Cửa<br /> Dương<br /> 264<br /> <br /> Xã Bãi<br /> Thơm<br /> 264<br /> <br /> Cộng<br /> <br /> BNSR<br /> Tỷ lệ %<br /> BNSR<br /> KST SR<br /> <br /> 5<br /> 1,89<br /> <br /> 3<br /> 1,14<br /> <br /> 11<br /> 4,17<br /> <br /> 19<br /> 2,40<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0<br /> <br /> 792<br /> <br /> Nhận xét: Có 19 trường hợp được chẩn đoán<br /> là BNSR tại các điểm điều tra, chiếm tỷ lệ 2,40%.<br /> Trong đó ở xã Bãi Thơm có tỷ lệ lớn nhất<br /> (4,17%). Không xét nghiệm thấy ký sinh trùng<br /> sốt rét.<br /> <br /> Đối với điều tra các chỉ số về côn trùng<br /> Bảng 2. Kết quả điều tra muỗi tại điểm nghiên cứu.<br /> Mồi người<br /> Bẫy đèn Soi chuồng gia<br /> ngoài nhà<br /> trong nhà<br /> súc<br /> Xã Gành Dầu An.tessellatus<br /> An.letifer (1)<br /> (1)<br /> Xã Cửa<br /> An.barbirostris<br /> An.letifer (1)<br /> Dương<br /> (1)<br /> Địa điểm<br /> <br /> Nhận xét: Tại thôn Gành Dầu, xã Gành Dầu<br /> (đại diện cho sinh địa cảnh ven biển) bắt được<br /> 01 An.tessellatus (mồi người ngoài nhà) và 01<br /> An.letifer (bẫy đèn trong nhà), đây là các véc tơ<br /> phụ truyền bệnh sốt rét. Không bắt được vector<br /> chính tại thời điểm điều tra. Tại thôn Bến Tràm,<br /> xã Cửa Dương (đại diện cho sinh địa cảnh rừng<br /> núi) bắt được 01 An.letifer (mồi người ngoài nhà)<br /> và 01 An.barbirostris (soi chuồng gia súc).<br /> <br /> Điều tra việc tổ chức hoạt động phòng<br /> chống sốt rét<br /> Điều tra phỏng vấn hộ gia đình<br /> Thông tin về hộ gia đình và người được phỏng vấn<br /> Tổng số chủ hộ/người chủ chốt trong gia<br /> đình được phỏng vấn là 396. Lứa tuổi từ 16 đến<br /> 75. Số người trung bình trong hộ gia đình là 4,5<br /> ± 1,5 (1 - 9), trung vị là 4; số trẻ dưới 15 tuổi<br /> trung bình là 1,1 ± 0,9 (0 - 4), tổng số người trong<br /> 396 hộ gia đình là 1.766 người.<br /> Nguồn thông tin PCSR mà người dân nhận được<br /> Những hình thức truyền thông PCSR mà<br /> người dân nhận được trong 396 người được hỏi<br /> thì hình thức chủ yếu là cán bộ tuyên truyền<br /> <br /> Chuyên Đề Ký Sinh Trùng<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> (69,40%), ti vi (39,93%), radio (25,00%), loa<br /> truyền thanh (24,63%), tranh ảnh (8,96%), tờ rơi<br /> (4,48%).<br /> Hình thức truyền thông được ưa thích<br /> Trong 268 người trả lời thích được truyền<br /> thông về PCSR thì phương tiện truyền thông<br /> ưa thích chủ yếu là cán bộ tuyên truyền: 119<br /> người/268 người (44,61%), ti vi: 88 người/268<br /> người (32,71%), radio: 33 người/268 người<br /> (12,27%), loa truyền thanh: 26 người/268<br /> người (9,67%) và tranh ảnh, tờ rơi là: 1<br /> người/268 người (0,37%).<br /> <br /> Kiến thức về nguyên nhân gây sốt rét và<br /> các triệu chứng<br /> Có 301 người (76,01%) trả lời đúng nguyên<br /> nhân gây bệnh, 89 người (22,47%) không biết<br /> nguyên nhân gây bệnh, 6 người trả lời sai.<br /> Số trả lời không biết các triệu chứng bệnh<br /> sốt rét là 98 người (24,75%), số còn lại (75,25%)<br /> trả lời đúng ít nhất 1 triệu chứng.<br /> <br /> Thực hành phòng chống sốt rét<br /> Có 1.030 chiếc màn đôi trong số các hộ điều<br /> tra, số màn đơn chỉ có 1 hộ duy nhất có 1 chiếc.<br /> Trung bình có là 1,7 người/màn. Đa số người<br /> dân thích ngủ màn (98,23%).<br /> Số hộ có tẩm màn hóa chất trong năm 2010<br /> là 85,61%, trong đó có 884 chiếc màn đôi được<br /> tẩm và 1 chiếc màn đơn. Số hộ có giặt màn trước<br /> khi tẩm là 334 hộ/339 hộ (98,53%). Số hộ có giặt<br /> màn sau khi tẩm là 39 hộ/339 hộ (11,5%).<br /> Có 394 hộ/396 (99,49%) hộ gia đình có ngủ<br /> màn với số người ngủ màn đêm hôm trước khi<br /> phỏng vấn.<br /> <br /> Thói quen tìm đến dịch vụ y tế khi bị<br /> bệnh<br /> 284 người/396 người (71,72%) sẽ tìm đến<br /> trạm y tế hoặc bệnh viện khi bị sốt, 32 người/396<br /> người (8,08%) tìm đến y tế thôn bản, 80<br /> người/396 người (20,20%) tự mua thuốc điều trị.<br /> Có 145 người/396 người (36,62%) không biết<br /> thuốc sốt rét được cấp miễn phí.<br /> <br /> 15<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 1 * 2013<br /> <br /> Điều tra tổ chức hoạt động PCSR tại<br /> huyện<br /> Về tổ chức bộ máy y tế cơ sở tại Phú Quốc<br /> Có 1 bệnh viện đa khoa huyện, 1 phòng<br /> khám đa khoa khu vực, 1 trung tâm y tế huyện,<br /> 8 trạm y tế tại 8 xã và thị trấn.<br /> Trung tâm y tế huyện có 38 biên chế với 6<br /> bác sỹ, duy nhất có 1 trạm y tế xã Cửa Dương<br /> chưa có bác sỹ, số trạm y tế, phòng khám đa<br /> khoa khu vực còn lại đều có bác sỹ (bình quân<br /> mỗi trạm có từ 4 đến 5 cán bộ).<br /> Tất cả các trạm y tế và bệnh viện, phòng<br /> khám đa khoa khu vực đều được trang bị đủ<br /> thuốc sốt rét, đủ kính hiển vi.<br /> <br /> Về hoạt động PCSR<br /> Hàng năm Trung tâm y tế dự phòng tỉnh,<br /> Trung tâm Y tế huyện và các trạm y tế xã<br /> thường tổ chức các đợt bảo vệ dân nguy cơ bằng<br /> hóa chất với việc phun tồn lưu và tẩm màn đợt 1<br /> vào tháng 4 và 5, đợt 2 vào tháng 8 và 10.<br /> Hàng tháng Trung tâm Y tế huyện có tổ<br /> chức giao ban với các trạm y tế xã 1 lần tại<br /> Trung tâm Y tế huyện.<br /> Hoạt động kính hiển vi tại các xã và bệnh<br /> viện hiệu quả không cao do các lý do luân<br /> chuyển cán bộ, cán bộ kiêm nhiệm xét nghiệm<br /> và có cả lý do chủ quan lơ là của cán bộ trong<br /> công tác chẩn đoán sốt rét bằng xét nghiệm<br /> máu.<br /> <br /> BÀN LUẬN<br /> Về tình hình BNSR và ký sinh trùng sốt rét<br /> Mặc dù điều tra phát hiện thấy có 19 trường<br /> hợp là bệnh nhân sốt rét, chiếm 2,40%, nhưng<br /> xét nghiệm không phát hiện thấy có ký sinh<br /> trùng sốt rét. Tuy nhiên, trên thực tế, theo số<br /> liệu báo cáo của địa phương thì năm 2010 vẫn<br /> phát hiện thấy có ký sinh trùng sốt rét ở huyện<br /> Phú Quốc, chiếm tỷ trọng cao của toàn tỉnh<br /> (24/29). Trong đó ở Thị trấn Dương Đông có 6<br /> trường hợp, Thị trấn An Thới 3, xã Dương Tơ 2,<br /> xã Hàm Ninh 2, xã Cửa Dương 6, xã Cửa Cạn 2,<br /> xã Gành Dầu 1 và xã Bãi Thơn 2 trường hợp.<br /> <br /> 16<br /> <br /> Phân tích các trường hợp nhiễm ký sinh<br /> trùng sốt rét năm 2010 cho thấy có 06 trường<br /> hợp là trẻ em dưới 15 tuổi, 18 trường hợp từ 15<br /> tuổi trở lên, tất cả các trường hợp nhiễm đều ở<br /> tại địa phương.<br /> Điều tra không phát hiện thấy ký sinh trùng<br /> sốt rét có thể là số mẫu chưa đủ lớn hoặc có thể<br /> ngẫu nhiên không gặp ca nhiễm ký sinh trùng<br /> sốt rét, hoặc có nhiễm nhưng mật độ thấp hoặc<br /> ở giai đoạn tiềm ẩn hoặc có thể xét nghiệm phát<br /> hiện sai sót. Để giải quyết vấn đề này cần có<br /> điều tra thêm cỡ mẫu, phối hợp thêm biện pháp<br /> xét nghiệm khác.<br /> <br /> Về tình hình muỗi truyền bệnh sốt rét<br /> Mặc dù, điều tra chỉ bắt được các véc tơ phụ,<br /> không bắt được véc tơ chính, nhưng theo báo<br /> cáo của địa phương, trước thời điểm điều tra<br /> vẫn bắt được An. epiroticus vector chính truyền<br /> bệnh sốt rét. Có thể do thời điểm điều tra không<br /> có mặt véc tơ chính, hoặc có véc tơ chính (như<br /> trước đây) nhưng điều tra không thấy do thời<br /> gian và số điểm điều tra còn hạn chế. Khác với ở<br /> huyện đảo Côn Đảo, mắc dù điều tra phát hiện<br /> An. dirus có mật độ rất cao nhưng hiện nay hầu<br /> như không có bệnh nhân sốt rét.<br /> Tuy nhiên, với kết quả phát hiện có 3 loài<br /> véc tơ phụ là An.tessellatus, An.letifer và<br /> An.barbirostris truyền bệnh sốt rét, kết hợp với<br /> các trường hợp ký sinh trùng sốt rét ở trẻ em và<br /> người lớn không giao lưu vào vùng sốt rét cho<br /> thấy bệnh sốt rét vẫn còn lưu hành tại địa<br /> phương.<br /> Để khẳng định chắc chắn có sự tồn tại của<br /> véc tơ chính truyền bệnh sốt rét tại huyện đảo<br /> Phú Quốc hay không, cần có điều tra tiếp với<br /> thời gian dài hơn và với địa điểm nhiều hơn.<br /> <br /> Về hoạt động PCSR tại huyện<br /> Kết quả phỏng vấn các chủ hộ gia đình<br /> cho thấy nguồn thông tin PCSR mà người dân<br /> nhận được chủ yếu là cán bộ tuyên truyền, đây<br /> cũng là biện pháp người dân ưa thích nhất.<br /> Hình thức truyền thông qua tranh ảnh, tờ rơi rất<br /> ít. Kết quả này cho thấy hoạt động truyền thông<br /> <br /> Chuyên Đề Ký Sinh Trùng<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 1 * 2013<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> còn hạn chế, ngay cả biện pháp thường xuyên<br /> và được người dân ưa thích nhất cũng chỉ có<br /> 44,61% số người được hỏi cho biết có hoạt động<br /> này. Các hình thức truyền thông khác còn hạn<br /> chế. Dó đó, chỉ có 76,01% trả lời đúng nguyên<br /> nhân gây bệnh, 22,47% không biết nguyên nhân<br /> gây bệnh.<br /> <br /> chuyển cán bộ, cán bộ kiêm nhiệm xét nghiệm<br /> và có cả lý do chủ quan lơ là của cán bộ trong<br /> công tác chẩn đoán sốt rét bằng xét nghiệm<br /> máu.<br /> <br /> Về thực hành phòng chống sốt rét, cộng<br /> đồng sử dụng màn tương đối đầy đủ, trung<br /> bình có 1,7 người/màn đôi. Đa số người dân<br /> thích ngủ màn (98,23%). Việc triển khai tẩm màn<br /> cũng tương đối đạt, trong năm 2010 triển khai<br /> tẩm màn được 85,8% số màn hiện có. Việc ngủ<br /> trong màn cũng được thực hiện tương đối tốt,<br /> 99,49% hộ gia đình có ngủ màn với số người<br /> ngủ màn đêm hôm trước khi phỏng vấn. Có<br /> 71,72% sẽ tìm đến cơ sở y tế khi bị sốt, số ít còn<br /> lại tìm đến y tế thôn bản, hoặc tự mua thuốc<br /> điều trị. Vẫn còn 36,62% người không biết thuốc<br /> sốt rét được cấp miễn phí.<br /> <br /> Có 19 trường hợp BNSR, chiếm tỷ lệ 2,40%.<br /> Trong đó ở xã Bãi Thơm có tỷ lệ lớn nhất<br /> (4,17%). Không xét nghiệm thấy ký sinh trùng<br /> sốt rét.<br /> <br /> Tóm lại mặc dù các hoạt động chuyên môn<br /> được triển khai thực hiện với kết quả tương đối,<br /> nhưng qua phỏng vấn cho thấy đây là các hoạt<br /> động theo đợt chiến dịch, việc duy trì thường<br /> xuyên tiếp cận với cộng đồng ở đây cũng tương<br /> tự như nhiều nơi khác có tình hình sốt rét giảm<br /> chưa được thường xuyên, từ đó việc truyền<br /> thông bị hạn chế nên hiểu biết của nhân dân về<br /> công tác phòng chống sốt rét chưa được cao.<br /> <br /> Kết quả điều tra về tổ chức hoạt động PCSR<br /> cho thấy<br /> Về tổ chức bộ máy y tế cơ sở tại Phú Quốc<br /> so với mặt bằng chung cả nước là tương đối<br /> đầy đủ, cả cơ sở hạ tầng và nhân lực. Tất cả<br /> các trạm y tế và bệnh viện, phòng khám đa<br /> khoa khu vực đều được trang bị đủ thuốc sốt<br /> rét, đủ kính hiển vi.<br /> Các hoạt động được triển khai theo các đợt<br /> bảo vệ dân nguy cơ bằng hóa chất, hàng tháng<br /> tổ chức giao ban với các trạm y tế xã, nhưng vấn<br /> đề cơ bản đối với PCSR là phát hiện sớm, điều<br /> trị kịp thời thì chưa được chú trọng, cụ thể là<br /> hoạt động điểm kính hiển vi tại các xã và bệnh<br /> viện hiệu quả không cao do các lý do luân<br /> <br /> Chuyên Đề Ký Sinh Trùng<br /> <br /> KẾT LUẬN<br /> Về tình hình mắc sốt rét tại chỗ<br /> <br /> Đối với điều tra các chỉ số về côn trùng<br /> Tại xã Gành Dầu (đại diện cho sinh địa cảnh<br /> ven biển) bắt được các véc tơ phụ truyền bệnh<br /> sốt rét, một An.tessellatus với phương pháp mồi<br /> người ngoài nhà và một An.letifer với phương<br /> pháp bẫy đèn trong nhà.<br /> Tại xã Cửa Dương (đại diện cho sinh địa<br /> cảnh rừng núi) cũng bắt được các véc tơ phụ<br /> truyền bệnh sốt rét bắt, một là An.letifer với<br /> phương pháp mồi người ngoài nhà và một là<br /> An.barbirostris với phương pháp soi chuồng<br /> gia súc.<br /> Không bắt được vector chính tại thời điểm<br /> điều tra.<br /> <br /> Về hoạt động PCSR<br /> Ý thức PCSR của người dân ở các điểm<br /> nghiên cứu còn hạn chế. Nhiều thông tin cần<br /> thiết cho PCSR chưa đến được người dân.<br /> Các hoạt động PCSR chủ yếu được thực<br /> hiện qua các đợt phun, tẩm hóa chất. Hoạt động<br /> truyền thông, giám sát phát hiện BNSR, KST sốt<br /> rét chưa được thường xuyên.<br /> <br /> ĐỀ NGHỊ<br /> Để đánh giá chính xác hơn nữa tình hình<br /> lưu hành bệnh tại địa phương, đề nghị thực hiện<br /> điều tra mở rộng thêm số mẫu phối hợp với thu<br /> thập số liệu bệnh nhân sốt rét, KST sốt rét từ các<br /> cơ sở y tế.<br /> Triển khai thêm các điểm điều tra côn<br /> trùng kết hợp với điều tra bọ gậy, đồng thời<br /> <br /> 17<br /> <br />