Đề bài: Cảm nhận của em về nhân vật Đổng Mẫu qua trích đoạn "Đổng Mẫu" từ <br />
Hồi III tuồng "Sơn Hậu"<br />
Bài làm<br />
"Sơn Hậu" là vở tuồng nổi tiếng nhất trong kho tàng nghệ thuật tuồng dân tộc. Vở tuồng <br />
này có ba hồi, thường được diễn trong ba đêm liên tiếp. Cuộc đấu tranh giữa hai phe trung <br />
thần (Đổng Kim Lân,...) và nghịch tặc (Tạ Thiên Lăng,...) diễn ra vô cùng dữ dội. Lửa <br />
cháy rực trời, máu tuôn như suối, tiếng ngựa hí quân reo, tiếng trống trận dội vang như <br />
sấm sét... Có biết bao hình tượng kiêu hùng, bi tráng như Khương Linh Tá bị giặc chém <br />
rụng đầu vẫn hiên ngang cắp thương, cắm đuốc, phi ngựa; Đổng Mẫu sắp bị bọn phản <br />
nghịch thiêu trên giàn lửa vẫn lớn tiếng mắng nhiếc lũ tặc thần, thống thiết khuyên con <br />
hãy giữ tròn đạo trung, "hãy phò ân nghiệp chúa".<br />
Hình tượng Đổng Mẫu xuất hiện ở Hổi III vở tuồng "Sơn Hậu" đẹp như một tượng đài <br />
tráng liệt về bà mẹ trung nghĩa anh hùng.<br />
Sau khi Đổng Kim Lân và Khương Linh Tá đưa hai mẹ con thứ phi Phàn Phụng Cơ chạy <br />
thoát về Sơn Hậu, bốn anh em Tạ Ôn Đình dùng độc kế "bắt hổ mẹ để cầm tù hổ con' đã <br />
bắt Đổng Mẫu nhằm khuất phục Đổng Kim Lân, hòng dụ dỗ lôi kéo về phe cánh mình.<br />
Đoạn tuồng này gồm có hai cánh: Một, cuộc đối mặt giữa Tạ Ôn Đình với Đổng Mẫu: <br />
Hai, cuộc đối thoại giữa mẹ con Đổng Mẫu và Đổng Kim Lân. Xung đột giữa trung thần <br />
với nghịch tặc, giữa đạo trung với đạo hiếu diễn ra căng thẳng, tạo nên tính kịch quyết <br />
liệt; qua đó, tính cách của các vai tuồng được bộc lộ và thể hiện một cách sâu sắc, đầy <br />
ám ảnh.<br />
Đổng Mẫu là một hình tượng vô cùng lẫm liệt, uy nghi, tiêu biểu cho cốt cách và phẩm <br />
chất cao quý của một bà mẹ anh hùng, quyết thủ nghĩa xả thân, coi "chữ trung nặng hơn <br />
chữ hiếu".<br />
Hổ Bôn, một tì tướng của Tạ Thiên Lăng đã bắt trói Đổng Mẫu đem dâng nộp cho Tạ Ôn <br />
Đình. Các lớp tuồng đầy kịch tính lần lượt diễn ra. Tạ Ôn Đình truyền lệnh cởi trói, trải <br />
chiếu cho Đổng Mẫu ngồi, sai quân đem bút chỉ (bút và giấy) cho lão bà viết thư để dụ <br />
con trai là Đổng Kim Lân mang quân về Tiểu Giang Sơn hàng phục. Hắn bảo: trong thư <br />
phải ghi rõ lợi hại; nếu đầu hàng họ Tạ (Tạ Thiên Lãng) thì sẽ có công hầu danh vọng; <br />
nếu cứ một lòng gánh vác Tề triều thì mẹ già sẽ bị giết hại. Vấn đề danh vọng và tình <br />
mẫu tử đã được đặt ra:<br />
"Đầu Tạ thì rạng đeo quyền tước<br />
Danh vọng kia chẳng mất công hầu.<br />
Bằng chấp nê gánh vác Tề triều<br />
Niềm màu tử ắt là bị hại".<br />
Vừa nghe Tạ Ôn Đình nói, Đổng Mẫu vô cùng căm phẫn, "bừng bừng lửa dậy..., sùng sục <br />
dầu sôi". Bà gọi Tạ Ôn Đình là mi là "gã' một cách khinh bỉ; lớn tiếng vạch mặt anh em <br />
họ Tạ là bất nghĩa, bất trung:<br />
"Ông cha mi hưởng lộc Tề quân<br />
Anh em gã cướp ngôi Thiên đế'<br />
Đổng Mẫu coi Tạ Ôn Đình là kẻ "có học", nên bà đã lây sử sách ra dạy bảo, răn đe.<br />
Bà đã nhắc lại gương tày liếp của Hoàng Sào, Vương Mãng: đứa "khôi ngụy" thì chết <br />
không giữ được thân xác toàn vẹn (chết, chảng toàn thây), đứa "khi quân" thì chết không <br />
có đất chôn (tử vô táng địa).<br />
Đổng Mẫu tự hào về truyền thống gia đình mình, về con cái mình là người có học thức <br />
(hiến nhân xử thế), có khí tiết (minh tiết bảo thân); đâu phải là kẻ bất nhân bất nghĩa mà <br />
"theo dâng gian thần", mà "đầu loài sủng nịnh".<br />
Nhưng lời mắng nhiếc ấy của Đổng Mẫu vừa nêu cao đạo lí trung hiếu, vừa vạch mặt <br />
chỉ tên kẻ đang đứng trước mặt bà, kẻ đang khuyến dụ bà là lũ phán nghịch bất nghĩa, bất <br />
trung vô cùng ghê tởm!<br />
Qua đó ta cảm phục Đổng Mẫu là một bà mẹ đức độ, một người phụ nữ có học thức <br />
sống giữa thời phong kiến loạn lạc. Ngôn ngữ của bà rất biến hóa, lúc thì dân dã dung tục <br />
(bay mần chi, tao hỏi, ông cha mi, anh em gã,...), lúc thì dùng điển tích trong sử sách, dùng <br />
ngôn ngữ, thành ngữ HánViệt (Tề quận, Thiện đế, khởi nguy, khi quân, tứ vô táng địa, <br />
hiển nhân, minh tiết, Hoàng Sào, Vương Màng,...) biểu lộ một nhân cách cao cả, đường <br />
hoàng, chính trực, uy vũ bất năng khuất!<br />
Đổng Mẫu là một người phụ nữ lẫm liệt, hiên ngang trước kẻ tử thù. sắp bị Tạ Ôn Đình <br />
đưa lên giàn hoả thiêu, bà vẫn ung dung vạch trần âm mưu quỷ quyệt của lũ phản nghịch <br />
bắt bà để "làm bia đỡ đạn", nhằm lung lạc ý chí bà để bà dụ dỗ Đổng Kim Lân đem quân <br />
về đầu hàng anh em họ Tạ.<br />
Khí tiết của bà sáng ngời, tư thế của bà lẫm liệt. Bà coi cái chết nhẹ tựa lông hồng quyết <br />
hi sinh để bảo toàn danh tiết:<br />
"Mẹ dù về chín suối<br />
Danh tiết để ngàn thu".<br />
Biết Đổng Kim Lân rất thương mẹ, lo mẹ bị giết chết, đạo làm con không giữ tròn được <br />
chữ hiếu, bà đã sáng suốt khuyên con. Bà khuyên con phải giữ vững ý chí kiên cường của <br />
đấng trượng phu, không được đầu hàng giặc Tạ: "Trượng phu đừng thoái chí Thoái chí <br />
bất trượng phu". Bà khuyên con phải trung quan ái quốc, phải hết lòng vì nước vì vua:<br />
"Con hãy ngay cùng nước cùng vua.<br />
Ấy là thảo với cha với mẹ.<br />
Hãy phò an nghiệp chúa.<br />
Cho rạng tiết nhân thần".<br />
Đạo làm tôi phải lấy chữ trung làm đầu; đạo làm con phải lấy chữ hiếu làm trọng. Đổng <br />
Mẫu tha thiết khuyên con:<br />
“Lấy chữ trung, chữ hiếu cho cân.<br />
Chữ trung ấy nặng hơn chữ hiếu (đó con)."<br />
Lời mẹ dặn mới tha thiết và sâu sắc biết bao. Với Đổng Kim Lân thì bài học mẹ dạy về <br />
chí trượng phu, về đạo trung hiếu sẽ không bao giờ có thể quên. Vì thế mà Đổng Kim <br />
Lân biết nén đau thương, nêu cao dũng khí, mưu trí tìm mọi cách để cứu mẹ già, quyết <br />
tâm "phò Tề' kiên cường chiến đấu, nếm mật nằm gai, cuối cùng đã tiêu diệt được bọn <br />
phán nghịch Tạ Thiên Lăng, phất cao ngọn cờ chiến thắng trên Tiểu Giang Sơn, làm rạng <br />
danh bậc trung thân nghia sĩ.<br />
Đổng Mẫu đã bị Tạ Ôn Đình coi là "Tân kê tác quái Thị tử như du" (gà mái làm điều quái <br />
gở, coi cái chết như đi chơi), nhưng bà đã quyết noi gương những bậc "tiên thánh" để giữ <br />
tròn khí tiết của người mẹ, của người phụ nữ sống trong thời loạn lạc:<br />
"Mẹ Diêu Kì với mẹ sầm Bành,<br />
Mẹ Từ Thứ, mẹ người Tô Định.<br />
Như bốn ấy là gương tiên thánh,<br />
Để soi cho những kẻ hậu lai"...<br />
Tóm lại, Đổng Mẫu là một hình tượng điển hình về bà mẹ anh hùng. Bà đã hiên ngang <br />
đối mặt với bọn loạn thần tặc tử. Bà đà dũng cảm coi thường cái chết. Khí phách của <br />
Đổng Mẫu lẫm liệt vô song. Bà đã nêu cao lòng trung nghĩa. Anh hùng Đổng Kim Lân <br />
trong vở tuồng "Sơn Hậu" thật hạnh phúc biết bao, tự hào biết bao vì có người mẹ hiền <br />
như Đổng Mẫu.<br />