Chuyên đề BỒI DƯỠNG GIÁO VIÊN CHUYÊN THPT liên kết hoá học

Chia sẻ: Nguyen Thanh Nhan | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:17

Thêm vào BST

Báo xấu

192
lượt xem 53
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Khái niệm phân tử và liên kết hóa học Phân tử là phần tử nhỏ nhất của chất, mang tính chất đặc trưng cho chất, có thể phân chia thành các hạt nhỏ hơn trong các phản ứng hoá học và có thể tồn tại độc lập. Sự kết hợp giữa các nguyên tử để đạt tới trạng thái bền vững hơn được gọi là liên kết hóa học.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Chuyên đề BỒI DƯỠNG GIÁO VIÊN CHUYÊN THPT liên kết hoá học

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN chuyªn ®Ò BỒI DƯỠNG GIÁO VIÊN CHUYÊN THPT liªn kÕt ho¸ häc Hè, tháng 8 năm 2009
Ch¬ng I: LÝ thuyÕt liªn kÕt hãa häc I. 1. Kh¸i niÖm ph©n tö vµ liªn kÕt hãa häc Ph©n tö lµ phÇn tö nhá nhÊt cña chÊt, mang tÝnh chÊt ®Æc tr ng cho chÊt, cã thÓ ph©n chia thµnh c¸c h¹t nhá h¬n trong c¸c ph¶n øng ho¸ häc vµ cã thÓ tån t¹i ®éc lËp. Sù kÕt hîp gi÷a c¸c nguyªn tö ®Ó ®¹t tíi tr¹ng th¸i bÒn v÷ng h¬n ® îc gäi lµ liªn kÕt hãa häc. I.2. C¸c khuynh híng h×nh thµnh liªn kÕt hãa häc: I.2.1. C¸c khuynh híng h×nh thµnh liªn kÕt - Qui t¾c b¸t tö (Octet) Néi dung cña qui t¾c b¸t tö: “ Khi tham gia vµo liªn kÕt hãa häc c¸c nguyªn tö cã khuynh híng dïng chung electron hoÆc trao ®æi ®Ó ®¹t ®Õn cÊu tróc bÒn cña khÝ hiÕm bªn c¹nh víi 8 hoÆc 2 electron líp ngoµi cïng ”. VÝ dô: .. .. H-Cl H : Cl : H . + . Cl : .. .. .. Na+ Cl- Na . + . Cl : NaCl .. (2/8/1) (2/8/7) (2/8) (2/8/8) I.2.2. Mét sè ®¹i lîng ®Æc trng cho liªn kÕt hãa häc O I.2.4.1. §é dµi liªn kÕt (d): Lµ kho¶ng c¸ch gi÷a hai h¹t nh©n cña hai nguyªn tö liªn kÕt trùc tiÕp víi nhau. 0 VÝ dô: Trong ph©n tö níc, dO-H = 0,94 A . 0 104028' 0,94 A §é dµi liªn kÕt gi÷a hai nguyªn tö A-B cã thÓ tÝnh gÇn ®óng b»ng tæng b¸n kÝnh cña hai nguyªn tö A vµ B H H Gi÷a 2 nguyªn tö cho tríc, ®é dµi liªn kÕt gi¶m khi bËc liªn kÕt t¨ng VD: C≡ C Liªn kÕt C–C C=C E [kcal/mol] 83 143 194 0 D (A ) 1,54 1,34 1,2 I.2.4.2. Gãc liªn kÕt: Lµ gãc t¹o bëi hai nöa ®êng th¼ng xuÊt ph¸t tõ mét h¹t nh©n nguyªn tö vµ ®i qua h¹t nh©n cña hai nguyªn tö liªn kÕt trùc tiÕp víi nguyªn tö ®ã. VÝ dô: Trong ph©n tö níc HOH = 104028’ Gãc liªn kÕt phô thuéc vµo: +Tr¹ng th¸i lai hãa cña nguyªn tö trung t©m + §é ©m ®iÖn cña nguyªn tö trung t©m A vµ phèi tö X: nguyªn tö trung t©m A cã ®é ©m ®iÖn lín sÏ kÐo m©y cña ®«i electron liªn kÕt vÒ phÝa nã nhiÒu h¬n, hai ®¸m m©y cña hai liªn kÕt mµ lín l¹i ë gÇn nhau g©y ra lùc t ¬ng t¸c ®Èy lµm cho ®é lín gãc liªn kÕt t¨ng lªn. NÕu phèi tö X cã ®é ©m ®iÖn lín sÏ g©y t¸c dông ng îc l¹i. I.2.4.3. N¨ng lîng liªn kÕt N¨ng lîng liªn kÕt A-B lµ n¨ng l îng cÇn cung cÊp ®Ó ph¸ vì hoµn toµn liªn kÕt A-B (thêng ®îc qui vÒ 1 mol liªn kÕt - kJ/mol hoÆc kcal/mol). EH-H = 103 kcal/mol : H2 → 2H ∆ H = 103 kcal/mol 2
N¨ng lîng liªn kÕt (n¨ng lîng ph©n li liªn kÕt), vÒ trÞ tuyÖt ®èi, chÝnh b»ng n¨ng l - îng h×nh thµnh liªn kÕt nh ng ngîc dÊu. Tæng n¨ng lîng c¸c liªn kÕt trong ph©n tö b»ng n¨ng lîng ph©n li cña ph©n tö ®ã. - N¨ng lîng liªn kÕt gi÷a 2 nguyªn tö t¨ng cïng bËc liªn kÕt ( ®¬n < ®«i < ba) II. liªn kÕt ion §Þnh nghÜa liªn kÕt ion: liªn kÕt ion lµ liªn kÕt ho¸ häc ® îc t¹o thµnh do lùc hót tÜnh ®iÖn gi÷a c¸c ion mang ®iÖn ngîc dÊu. • B¶n chÊt cña lùc liªn kÕt ion: lµ lùc hót tÜnh ®iÖn. §é lín cña lùc liªn kÕt ion (F) phô thuéc vµo trÞ sè ®iÖn tÝch cña cation (q 1) vµ anion (q2) vµ b¸n kÝnh ion cña chóng lÇn lît lµ r1 vµ r2. q .q F ~ 1 2 2 ( r = r1 + r2 ) r Khi lùc liªn kÕt ion cµng lín th× liªn kÕt ion cµng bÒn, n¨ng l îng m¹ng líi ion cµng lín vµ liªn kÕt ion khã bÞ ph©n li, m¹ng l íi ion cµng khã bÞ ph¸ vì, c¸c hîp chÊt ion cµng khã nãng ch¶y, khã bÞ hoµ tan trong dung m«i ph©n cùc h¬n. II.3. C¸c yÕu tè ¶nh hëng ®Õn sù t¹o thµnh liªn kÕt ion. - N¨ng lîng ion ho¸. - ¸i lùc víi electron - N¨ng lîng m¹ng líi. II.3.1. N¨ng lîng ion ho¸. a) Kh¸i niÖm: N¨ng lîng ion ho¸ lµ n¨ng lîng cÇn thiÕt ®Ó t¸ch mét electron ra khái nguyªn tö ë tr¹ng th¸i c¬ b¶n (tr¹ng th¸i kh«ng kÝch thÝch) t¹o ra cation ë tr¹ng th¸i khÝ. + I1 → M+ + 1e M + I2 → M2+ + 1e M+ + I3 → M3+ + 1e 2+ M ...... M(n - 1)+ + In → Mn+ + 1e C¸c gi¸ trÞ I1, I2, I3,…, In lµ n¨ng lîng ion ho¸ thø nhÊt, thø 2, thø 3, … vµ thø n. b) Qui luËt: + I1 < I2 < I3
• Khi h×nh thµnh liªn kÕt céng hãa trÞ, c¸c nguyªn tö cã khuynh h íng dïng chung c¸c cÆp electron ®Ó ®¹t cÊu tróc bÒn cña khÝ hiÕm gÇn kÒ ( víi 8 hoÆc 2 electron líp ngoµi cïng). • C¸c cÆp electron dïng chung cã thÓ do sù gãp chung cña hai nguyªn tö tham gia liªn kÕt (céng hãa trÞ th«ng thêng) hoÆc chØ do mét nguyªn tö bá ra (céng hãa trÞ phèi trÝ). • Sè electron gãp chung cña mét nguyªn tö th êng b»ng 8 - n (n: sè thø tù cña nhãm nguyªn tè). Khi hÕt kh¶ n¨ng gãp chung, liªn kÕt víi c¸c nguyªn tö cßn l¹i ® îc h×nh thµnh b»ng cÆp electron do mét nguyªn tö bá ra (th êng lµ nguyªn tö cña nguyªn tè cã ®é ©m ®iÖn nhá h¬n). VÝ dô: .. C«ng thøc ph©n tö C«ng thøc electron C«ng thøc cÊu t¹o .. .. .. H 2O H :O: H H-O-H .. .. O= S→O SO2 :O:: S: O: III.2. LÝ thuyÕt c¬ häc lîng tö III.2.1. ThuyÕt VB (Valent Bond - Liªn kÕt hãa trÞ) III.2.1.1. C¸c luËn ®iÓm c¬ së cña thuyÕt VB • Mét c¸ch gÇn ®óng, coi cÊu t¹o e cña nguyªn tö vÉn ® îc b¶o toµn khi h×nh thµnh ph©n tö tõ nguyªn tö, nghÜa lµ trong ph©n tö vÉn cã sù chuyÓn ®éng cña e trong AO. Tuy nhiªn khi 2 AO hãa trÞ cña hai nguyªn tö xen phñ nhau t¹o liªn kÕt hãa häc th× vïng xen phñ ®ã lµ chung cho hai nguyªn tö. • Mçi mét liªn kÕt hãa häc gi÷a hai nguyªn tö ® îc ®¶m b¶o bëi 2 e cã spin ®èi song mµ trong trêng hîp chung, tríc khi tham gia liªn kÕt, mçi e ®ã lµ e ®éc th©n trong 1 AO hãa trÞ cña mét nguyªn tö. Mçi liªn kÕt hãa häc ® îc t¹o thµnh ®ã lµ mét liªn kÕt 2 t©m (2 nguyªn tö). Liªn kÕt ®ã kh«ng thÓ h×nh thµnh tõ 1 e (thiÕu e) hoÆc tõ 3e trë lªn (tÝnh b·o hßa cña liªn kÕt céng hãa trÞ). • Sù xen phñ gi÷a 2 AO cã 2e cña 2 nguyªn tö cµng m¹nh th× liªn kÕt ® îc t¹o ra cµng bÒn (nguyªn lý xen phñ cùc ®¹i). Liªn kÕt hãa häc ® îc ph©n bè theo ph¬ng cã kh¶ n¨ng lín vÒ sù xen phñ 2 AO (thuyÕt hãa trÞ ®Þnh h íng). III.2.1.2. ThuyÕt VB vÒ sù h×nh thµnh liªn kÕt céng hãa trÞ Liªn kÕt gi÷a hai nguyªn tö cµng bÒn nÕu møc ®é xen phñ cña c¸c obitan cµng lín, nh vËy sù xen phñ cña c¸c obitan tu©n theo nguyªn lÝ xen phñ cùc ®¹i: “ liªn kÕt ®îc ph©n bè theo ph¬ng nµo mµ møc ®é xen phñ c¸c obitan liªn kÕt cã gi¸ trÞ cùc ®¹i ” 22625 V Ýdô: 1H 1s1 17Cl 1s 2s 2p 3s 3p H2 H:H H–H HH HCl H :Cl H – Cl H Cl Cl2 Cl : Cl Cl – Cl Cl Cl III.2.1.3. ThuyÕt VB vÒ vÊn ®Ò hãa trÞ cña nguyªn tö trong hîp chÊt céng hãa trÞ • Céng hãa trÞ cña mét nguyªn tö (hãa trÞ nguyªn tö) b»ng sè liªn kÕt mµ nguyªn tö ®ã cã thÓ t¹o ®îc víi c¸c nguyªn tö kh¸c. 4
VÝ dô: Trong CO2 (O= C =O) nguyªn tö C vµ O lÇn lît cã hãa trÞ b»ng 4 vµ 2 • Theo thuyÕt VB, ®Ó t¹o ® îc mét liªn kÕt céng hãa trÞ, nguyªn tö ®· sö dông mét e ®éc th©n cña chóng. Nh vËy, cã thÓ nãi r»ng céng hãa trÞ cña mét nguyªn tö b»ng sè e ®éc th©n cña nguyªn tö ®· dïng ®Ó tham gia liªn kÕt. • Còng theo thuyÕt VB, khi tham gia liªn kÕt c¸c nguyªn tö cã thÓ bÞ “kÝch thÝch”. Sù kÝch thÝch nµy cã ¶nh h ëng ®Õn cÊu h×nh e cña nguyªn tö, c¸c e cÆp ®«i cã thÓ t¸ch ra vµ chiÕm cø c¸c AO cßn trèng trong cïng mét líp. Nh vËy sè e ®éc th©n cña nguyªn tö cã thÓ thay ®æi vµ céng hãa trÞ cña nguyªn tö cã thÓ cã gi¸ trÞ kh¸c nhau trong nh÷ng hîp chÊt kh¸c nhau (B¶ng 2). VD1: Céng hãa trÞ cña S trong H2S lµ 2 ; SO2 lµ 4 ; H2SO4 lµ 6 VD2: Céng hãa trÞ cña Clo trong HClO lµ 1; HClO2 lµ 3 ; HClO3 lµ 5; HClO4 lµ 7 B¶ng 2: Sè e ®éc th©n cã thÓ cã cña c¸c nguyªn tè thuéc ph©n nhãm chÝnh Sè e- ®éc th©n Nhãm CÊu h×nh electron hãa trÞ IIA 2 ns 2 X* IIIA 1, 3 ns2 np1 X* IVA 2, 4 ns2 np2 X* VA 3, 5 ns2 np3 Tõ chu k× 3 X* VIA 2,4, 6 ns2 np4 X* Tõ chu k× 3 X** VIIA 1, 3, 5, 7 ns2 np5 X* Tõ chu k× 3 X** X*** III.2.1.5. BËc liªn kÕt BËc liªn kÕt lµ sè liªn kÕt céng hãa trÞ (sè cÆp electron chung) gi÷a hai nguyªn tö. a) Liªn kÕt bËc mét (liªn kÕt ®¬n): chØ cã mét liªn kÕt céng hãa trÞ gi÷a 2 nguyªn tö . VD: H-H ; H- Cl … b) Liªn kÕt bËc 2 (liªn kÕt ®«i): cã 2 liªn kÕt céng hãa trÞ gi÷a 2 nguyªn tö VD: O= C =O … c) Liªn kÕt bËc ba (liªn kÕt ba): cã 3 liªn kÕt céng hãa trÞ gi÷a 2 nguyªn tö 5
VD: N ≡ N ; H- C ≡ C - H , … C¸c liªn kÕt ®«i vµ liªn kÕt ba cßn ®îc gäi chung lµ liªn kÕt béi. Khi sè electron chung cµng lín, lùc hót tÜnh ®iÖn gi÷a electron víi h¹t nh©n cña hai nguyªn tö cµng m¹nh, ®é bÒn liªn kÕt t¨ng cßn kho¶ng c¸ch gi÷a hai t©m nguyªn tö gi¶m. Do vËy khi bËc liªn kÕt cµng lín th× n¨ng l îng liªn kÕt cµng lín vµ ®é dµi liªn kÕt cµng nhá. C≡ C VD: Liªn kÕt: C-C C=C E (kcal/mol): 83 143 194 0 dC-C ( A ) : 1,54 1,34 1,2 III.2.1.6. Liªn kÕt xichma (σ ) vµ liªn kÕt pi (π ). a) Liªn kÕt xichma (σ) : lµ lo¹i liªn kÕt céng hãa trÞ ® îc h×nh thµnh b»ng ph¬ng ph¸p xen phñ ®ång trôc c¸c obitan nguyªn tö, vïng xen phñ n»m trªn trôc liªn kÕt. Liªn kÕt σ cã c¸c lo¹i σs-s , σs-p , σp-p , … p p p s ss Liªn kÕt σ thêng bÒn, do cã vïng xen phñ lín vµ c¸c nguyªn tö cã thÓ quay tù do xung quanh trôc liªn kÕt mµ kh«ng ph¸ vì liªn kÕt nµy. b) Liªn kÕt π : Lµ lo¹i liªn kÕt céng hãa trÞ ®îc h×nh thµnh b»ng ph¬ng ph¸p xen phñ song song trôc c¸c obitan nguyªn tö, vïng xen phñ n»m ë hai phÝa so víi trôc liªn kÕt. Liªn kÕt π cã c¸c lo¹i πp-p , πp-d , … Liªn kÕt π kÐm bÒn do cã vïng xen phñ nhá vµ c¸c nguyªn tö kh«ng thÓ quay tù do xung quanh trôc liªn kÕt mµ kh«ng ph¸ vì liªn kÕt nµy. z z z z y y x πp-d πp-p y x Liªn kÕt ®¬n lu«n lµ liªn kÕt σ, liªn kÕt ®«i gåm 1 liªn kÕt σ vµ 1 liªn kÕt π, liªn kÕt ba gåm 1 liªn kÕt σ vµ 2 liªn kÕt π. III.2.1.7. Liªn kÕt céng ho¸ trÞ cho-nhËn (liªn kÕt phèi trÝ). a) §Þnh nghÜa: Liªn kÕt céng ho¸ trÞ cho - nhËn lµ liªn kÕt céng ho¸ trÞ trong ®ã cÆp electron dïng chung chØ do mét nguyªn tö cung cÊp – gäi lµ nguyªn tö cho, nguyªn tö cßn l¹i lµ nguyªn tö nhËn. VD: H + H H + H+ + H N H N H h ay H N H H H H 6
O O N hay N O O b) §iÒu kiÖn t¹o ra liªn kÕt cho nhËn: - Nguyªn tö “ cho ” ph¶i cã líp vá e ®· b·o hoµ vµ cßn Ýt nhÊt mét cÆp e tù do (ch a tham gia liªn kÕt) cã b¸n kÝnh nhá, ®é ©m ®iÖn t¬ng ®èi lín. - Nguyªn tö “ nhËn ” ph¶i cã obitan trèng. III.2.1.8. Sù lai hãa c¸c obitan nguyªn tö. • ThuyÕt lai hãa cho r»ng mét sè AO cã møc n¨ng l îng gÇn b»ng nhau khi tham gia liªn kÕt cã xu híng tæ hîp víi nhau ®Ó t¹o ra c¸c AO lai hãa cã n¨ng l îng thÊp h¬n, liªn kÕt h×nh thµnh bëi sù xen phñ c¸c AO lai hãa sÏ bÒn v÷ng h¬n. • Sè obitan lai hãa t¹o thµnh b»ng sè obitan nguyªn tö tham gia lai hãa vµ c¸c obitan lai hãa t¹o ra cã n¨ng lîng t¬ng ®¬ng. (b¶ng 2) B¶ng 3: Một số đặc điểm phân tử KÝ Sù lai hãa Ph©n bè kh«ng gian cña c¸c obitan lai hãa hiÖu 1800 p §êng sp sp th¼ng s 1200 p Tam 2 sp 2 sp gi¸c s 109028’ p Tø diÖn 3 sp sp3 s d Lìng 3 sp d 3 sp d th¸p ®¸y p tam gi¸c s d B¸t sp3d2 32 sp d diÖn p s 7
• Ngêi ta còng dù ®o¸n kiÓu lai hãa cña nguyªn tö trªn lý thuyÕt: sè obitan lai ho¸ b»ng tæng sè liªn kÕt σ mµ nguyªn tö t¹o ra vµ sè cÆp electron tù do cña nguyªn tö (H). Gi¸ trÞ cña n tÝnh ®îc b»ng 2, 3, 4, 5, 6 t ¬ng øng víi c¸c tr¹ng th¸i lai hãa sp, sp 2, sp3, sp3d, sp3d2. VÝ dô: H-O-H , HO = 2+2 = 4 → O lai hãa sp3 O=S →O , HS = 2+1 = 3 → S lai hãa sp2 ; O=C=O , HC = 2+0 = 2 → C lai hãa sp • Díi ®©y lµ mét sè vÝ dô vÒ sù h×nh thµnh ph©n tö trªn c¬ së kÕt hîp thuyÕt VB vµ thuyÕt lai hãa c¸c obitan nguyªn tö : CH4 (C lai hãa sp3) CH2 = CH2 (C lai hãa sp2) CH ≡ CH (C lai hãa sp) ........................ H ........................ ........................ H H H H ........................ H H H H ........................ ........................ H III.1.2.11. Mét sè tÝnh chÊt cña ph©n tö 1- M« h×nh sù ®Èy gi÷a c¸c ®«i electron vá hãa trÞ - Qui íc: Trong ph©n tö cã c«ng thøc AXnEm th× A lµ nguyªn tö trung t©m, X lµ phèi tö, n lµ chØ sè cho biÕt sè phèi tö, E lµ ®«i e riªng, m lµ chØ sè cho biÕt sè ®«i e riªng - Mçi m©y electron chiÕm mét kho¶ng kh«ng gian nhÊt ®Þnh. H×nh d¹ng cña ph©n tö phô thuéc vµo kho¶ng kh«ng gian chiÕm bëi c¸c m©y electron vá hãa trÞ cña A hay h×nh d¹ng ph©n tö phô thuéc vµo sù ph©n bè c¸c ®«i electron hay c¸c m©y electron ë vá hãa trÞ cña nguyªn tö trung t©m A - Néi dung m« h×nh sù ®Èy c¸c ®«i electron vá hãa trÞ: C¸c ®«i (hay cÆp electron trong vá hãa trÞ ®îc ph©n bè c¸ch nhau tíi møc xa nhÊt cã thÓ ® îc (hay c¸c ®«i electron trong vá hãa trÞ ®Èy nhau ra xa tíi møc cã thÓ ® îc) ®Ó lùc ®Èy gi÷a chóng ë møc thÊp nhÊt - §«i electron riªng chØ chÞu lùc hót cña h¹t nh©n nguyªn tö trung t©mA. Cßn ®«i e liªn kÕt chÞu t¸c dông hót cña c¶ hai h¹t nh©n nguyªn tö tham gia liªn kÕt lµ A vµ X. Do ®ã ®«i electron riªng cña m©y electron chiÕm kho¶ng kh«ng gian réng h¬n kho¶ng kh«ng gian chiÕm bëi m©y electron cña ®«i electron liªn kÕt 2- H×nh d¹ng mét sè ph©n tö 1. Trêng hîp AXn (n = 2 → 6) Nguyªn tö trung t©m A cã tõ 2 ®Õn 6 cÆp electron liªn kÕt t¹o víi phèi tö X, A kh«ng cã ®«i electron riªng + Khi n = 2 : hai ®«i e liªn kÕt ® îc ph©n bè trªn ®êng th¼ng → ph©n tö cã d¹ng ®êng th¼ng, gãc liªn kÕt 1800 VD: BeH2 : H - Be - H + Khi n = 3: ba ®«i electron nµy ®îc ph©n bè trªn mÆt ph¼ng híng vÒ 3 ®Ønh cña tam gi¸c ®Òu → ph©n tö cã h×nh tam gi¸c ®Òu, gãc liªn kÕt 1200 VD: BF3, AlCl3,.... F | Be F F 8
+ Khi n= 4: 4 ®«i electron híng vÒ 4 ®Ønh cña tø diÖn ®Òu, A ë t©m → ph©n tö cã h×nh tø diÖn ®Òu, gãc liªn kÕt b»ng 109,50 VD: CH4; NH4+ + Khi n = 5: 5 ®«i electron ®îc ph©n bè trªn 5 ®Ønh cña lìng th¸p tam gi¸c → Ph©n tö h×nh lìng th¸p tam gi¸c Cã 3 ®«i electron n»m trªn mÆt ph¼ng tam gi¸c ®Òu, t©m cña tam gi¸c lµ h¹t nh©n cña A. Ba ®«i e nµy t¹o 3 liªn kÕt ngang, gãc liªn kÕt 120 0 Cßn l¹i 2 ®«i e n»m trªn ® êng th¼ng vu«ng gãc víi tam gi¸c t¹i t©m A t¹o 2 liªn kÕt trôc. §é dµi liªn kÕt ngang < liªn kÕt trôc v× ®«i e trªn liªn kÕt trôc chÞu t ¬ng t¸c ®Èy cña 3 ®«i e ngang, gãc t¬ng t¸c 900 → lùc ®Èy lín → ®é dµi liªn kÕt lín, cßn ®«i e trªn liªn kÕt ngang chÞu t¬ng t¸c ®Èy cña 2 ®«i e trôc, 2 ®«i e ngang cßn l¹i nh ng t¬ng t¸c ®Èy cña 2 ®«i e ngang lµ yÕu v× gãc t ¬ng t¸c lµ lín 1200 → lùc ®Èy yÕu h¬n → ®é dµi liªn kÕt nhá h¬n. VD: PCl5 + Khi n = 6: c¶ 6 ®«i e ®îc ph©n bè trªn b¸t diÖn ®Òu. C¸c gãc liªn kÕt nh nhau (90 )nªn ®é dµi liªn kÕt nh nhau v× lùc ®Èy t¬ng hç cña c¸c ®«i e lµ nh nhau → ph©n tö 0 h×nh b¸t diÖn ®Òu VD: SF6 2) Trêng hîp AXnEm: ngoµi phèi tö nguyªn tö trung t©m A cã ®«i e riªng CÇn lu ý ®Õn sù kh«ng t¬ng ®¬ng gi÷a ®«i e liªn kÕt víi ®«i e riªng nµy + AX2E: §«i e riªng cã m©y e chiÕm kho¶ng kh«ng gian réng h¬n ®«i electron liªn kÕt nªn 3 nguyªn tö X – A – X kh«ng cßn n»m trªn cïng 1 ® êng th¼ng nh trong AX2, ph©n tö cã gãc: gãc XAX < 1200 .. A X X + AX3E: Ph©n tö h×nh th¸p tam gi¸c, gãc liªn kÕt < gãc cña tø diÖn ®Òu (109,5 0) VD: NH3; c¸c amin + AX2E2: Cã 2 ®«i e riªng nªn kh¸c víi AX4 vµ AX3E mµ ph©n tö cã gãc, do t¬ng t¸c ®Èy cña 2 ®«i e riªng → gãc liªn kÕt < 109,50. VD: H2O + AXE3: Ph©n tö th¼ng. VD: c¸c HX + AX4E, AX3E2, AX2E3: xÐt tõ trêng hîp AX5 M©y e ngang t¹o víi m©y e trôc gãc 90 0, gi÷a c¸c m©y e ngang t¹o víi nhau gãc 120 0 nªn nÕu cã ®«i e riªng th× ®«i e riªng nµy sÏ ph©n bè trªn mÆt ph¼ng tam gi¸c v× khi ®ã lùc ®Èy t¬ng hç gi÷a ®«i e riªng víi c¸c ®«i e liªn kÕt lµ nhá nhÊt VËy ta cã thÓ cã c¸c d¹ng h×nh cña c¸c trêng hîp trªn nh sau - AX4E: h×nh c¸i bËp bªnh, do sù ®Èy cña ®«i e riªng m¹nh nªn gãc cña liªn kÕt trôc vµ liªn kÕt ngang < 900, gãc liªn kÕt ngang víi liªn kÕt ngang < 120 0 VD: SF4, - AX3E2: 2 ®«i electron riªng n»m trªn mÆt ph¼ng tam gi¸c → ph©n tö h×nh ch÷ T, gãc liªn kÕt cña liªn kÕt ngang vµ liªn kÕt trôc < 900 VD: ClF3, HClO2 - AX2E3: 3 ®«i e riªng ®Òu ph©n bè trªn 1 mÆt ph¼ng, 2 ®«i e liªn kÕt n»m trªn trôc vu«ng gãc víi mÆt ph¼ng → ph©n tö cã d¹ng ®êng th¼ng VD: ClF2, HOCl + AX5E, AX4E2, .....: xuÊt ph¸t tõ h×nh d¹ng cña ph©n tö AX6 9
- AX5E: 4 ®«i e liªn kÕt ph©n bè trong mÆt ph¼ng h×nh vu«ng, 1 ®«i e trªn trôc, ®«i e kh«ng liªn kÕt n»m trªn trôc cßn l¹i. Do ®«i e kh«ng liªn kÕt chiÕm kho¶ng kh«ng gian lín nªn gãc liªn kÕt gi÷a liªn kÕt trôc víi liªn kÕt ngang < 90 0, ®é dµi liªn kÕt trôc < ®é dµi liªn kÕt ngang ( liªn kÕt trôc bÞ ®Èy yÕu h¬n so víi liªn kÕt ngang) VD: BrF5 - AX4E2: ®Ó lùc ®Èy lµ nhá nhÊt th× 2 ®«i e riªng ph¶i ph©n bè sao cho gãc ®Èy lµ lín nhÊt → hai ®«i e riªng n»m trªn trôc vu«ng gãc víi mÆt ph¼ng chøa 4 ®«i e liªn kÕt cßn l¹i → ph©n tö vu«ng ph¼ng VD: XeF4 B¶ng díi ®©y lµ mét sè m« h×nh cÊu tróc h×nh häc cña ph©n tö §êng Ch÷ V Tam Th¸p tam Tø Lìng th¸p Vu«ng Th¸p B¸t th¼ng gi¸c gi¸c diÖn ®¸y tam gi¸c ph¼ng vu«ng diÖn ph¼ng * Mçi lo¹i lai hãa cã kh¶ n¨ng t¹o ra mét hay mét sè cÊu tróc nµo ®ã: • Lai hãa sp: T¹o cÊu tróc ®êng th¼ng (nh trong c¸c ph©n tö BeH2, ZnCl2, CO2, C2H2, …). H C C H • Lai hãa sp : T¹o cÊu tróc ch÷ V( nh trong c¸c ph©n tö SO 2, O3, …), tam gi¸c 2 ph¼ng (nh trong c¸c ph©n tö vµ ion: BF3, SO3, HNO3, C2H4, NO3-, CO32- …). O S N+ HO O O O- • Lai hãa sp3: T¹o cÊu tróc ch÷ V (nh trong c¸c ph©n tö H2O, H2S, …), th¸p tam gi¸c (nh NH3, H3O+, …) vµ tø diÖn (nh trong c¸c ph©n tö vµ ion: CH 4, CCl4, NH4+, PO43-, SO42-, ClO4-, …). H C N O H H H H H H H H • Lai hãa sp3d: T¹o cÊu tróc th¼ng (nh XeF2), ch÷ T (nh ClF3), lìng th¸p tam gi¸c (nh trong ph©n tö PCl5,…). Cl Cl F Cl F P Cl F Xe F Cl F Cl • Lai hãa sp d : T¹o cÊu tróc vu«ng ph¼ng (nh trong ph©n tö XeF4, …), th¸p vu«ng 32 (nh trong ph©n tö BrF5 …) vµ cÊu tróc b¸t diÖn (nh: SF6, AlF63-, SiF62-…) 10
F F F F F F F F S Xe Br F F F F F F F b) Sù ph©n cùc cña ph©n tö • Lìng cùc ®iÖn: Lìng cùc ®iÖn lµ mét hÖ gåm hai ®iÖn tÝch +q -q vµ -q c¸ch nhau mét kho¶ng c¸ch l. Lìng cùc ®iÖn ®Æc trng b»ng ®¹i l lîng momen lìng cùc µ víi ®Þnh nghÜa momen lìng cùc µ b»ng tÝch µ = l.q +q cña ®iÖn tÝch q vµ c¸ch tay ®ßn l. lìng cùc ®iÖn Trong hÖ SI momen lìng cùc µ ®îc tÝnh b»ng Cm (coulomb.met). Víi ph©n tö do momen lìng cùc cã gi¸ trÞ nhá nªn ngêi ta thêng tÝnh theo D (Debye) víi qui íc : 1 .10-29 Cm 1D = 3 • Lìng cùc liªn kÕt: mçi liªn kÕt ion hoÆc liªn kÕt céng hãa trÞ ph©n cùc lµ mét l - ìng cùc ®iÖn vµ cã mét momen lìng cùc x¸c ®Þnh ®îc gäi lµ momen lìng cùc liªn kÕt. Liªn kÕt ph©n cùc cµng m¹nh th× momen lìng cùc cµng lín. VÝ dô: HF HCl HBr HI Liªn kÕt H FH Cl H Br H I µ (D) 1,83 1,08 0,82 0,44 • Lìng cùc ph©n tö: Trong viÖc kh¶o s¸t l ìng cùc ph©n tö, ngêi ta thõa nhËn thuéc tÝnh céng tÝnh cña momen l ìng cùc liªn kÕt vµ coi momen l ìng cùc cña ph©n tö lµ tæng vect¬ c¸c momen lìng cùc liªn kÕt. VÝ dô: O=C=O ⇒ ⇒µ = 0 Víi ph©n tö CO2 : Víi ph©n tö H2O : µ ≠ 0 (µ = 1,84D) • ViÖc kh¶o s¸t momen lìng cùc ph©n tö lµ mét th«ng sè cÇn thiÕt cho viÖc nghiªn cøu tÝnh chÊt cña liªn kÕt (khi µ cµng lín, tÝnh ion cña liªn kÕt cµng m¹nh), cÊu tróc h×nh häc cña ph©n tö còng nh c¸c tÝnh chÊt vËt lÝ, hãa häc cña mét chÊt. c) Tõ tÝnh cña ph©n tö • ChÊt thuËn tõ: ChÊt thuËn tõ lµ nh÷ng chÊt bÞ hót bëi nam ch©m. VÒ mÆt cÊu t¹o, ph©n tö cña c¸c chÊt nµy cã e cha ghÐp ®«i ( e ®éc th©n). VÝ dô: NO2 lµ mét chÊt thuËn tõ do trong cÊu t¹o cßn mét e ®éc th©n trªn nguyªn tö N : O = N →O • ChÊt nghÞch tõ: ChÊt nghÞch tõ lµ nh÷ng chÊt bÞ ®Èy bëi nam ch©m. VÒ mÆt cÊu t¹o, ph©n tö cña chÊt nµy kh«ng cã e ®éc th©n. IV. Liªn kÕt kim lo¹i IV.1. §Þnh nghÜa: Liªn kÕt kim lo¹i lµ liªn kÕt ho¸ häc h×nh thµnh do c¸c electron tù do g¾n kÕt c¸c ion d¬ng kim lo¹i trong mang tinh thÓ kim lo¹i hay trong kim lo¹i láng. • B¶n chÊt cña lùc liªn kÕt kim lo¹i lµ lùc hót tÜnh ®iÖn gi÷a c¸c electron tù do vµ c¸c ion (+) kim lo¹i. 11
IV.2 . Mét sè kiÓu m¹ng tinh thÓ kim lo¹i. IV.2.1. M¹ng lËp ph¬ng ®¬n gi¶n: - §Ønh khèi lËp ph ¬ng lµ c¸c nguyªn tö kim lo¹i hay ion d ¬ng kim lo¹i; Sè phèi trÝ = 6. IV.2.2. M¹ng lËp ph¬ng t©m khèi: - §Ønh vµ t©m khèi hép lËp ph ¬ng lµ nguyªn tö hay ion d- ¬ng kim lo¹i; Sè phèi trÝ = 8. IV.2.3. M¹ng lËp ph¬ng t©m diÖn - §Ønh vµ t©m c¸c mÆt cña khèi hép lËp ph ¬ng lµ c¸c nguyªn tö hoÆc ion d¬ng kim lo¹i; Sè phèi trÝ = 12. IV.2. 4. M¹ng s¸u ph¬ng ®Æc khÝt (m¹ng lôc ph¬ng): - Khèi l¨ng trô lôc gi¸c gåm 3 « m¹ng c¬ së. Mçi « m¹ng c¬ së lµ mét khèi hép h×nh thoi. C¸c ®Ønh vµ t©m khèi hép h×nh thoi lµ nguyªn tö hay ion kim lo¹i; - Sè phèi trÝ = 12. IV.3. ¶nh hëng cña liªn kÕt kim lo¹i ®Õn tÝnh chÊt vËt lý cña kim lo¹i Do cÊu tróc ®Æc biÖt cña m¹ng tinh thÓ kim lo¹i mµ c¸c kim lo¹i r¾n cã nh÷ng tÝnh chÊt vËt lý chung: tÝnh dÉn ®iÖn, tÝnh dÉn nhiÖt, tÝnh dÎo, ¸nh kim. C¸c tÝnh chÊt vËt lý chung ®ã ®Òu do electron tù do trong kim lo¹i g©y ra. Ngoµi ra ®Æc ®iÓm cña liªn kÕt kim lo¹i: MËt ®é nguyªn tö (hay ®é ®Æc khÝt), mËt ®é electron tù do, ®iÖn tÝch cña cation kim lo¹i còng ¶nh h ëng ®Õn c¸c tÝnh chÊt vËt lý kh¸c cña kim lo¹i nh: ®é cøng, nhiÖt ®é nãng ch¶y, nhiÖt ®é s«i, tû khèi. IV.4. §é ®Æc khÝt cña m¹ng tinh thÓ, khèi lîng riªng cña kim lo¹i. IV.4.1. §é ®Æc khÝt cña m¹ng tinh thÓ a) M¹ng tinh thÓ lËp ph¬ng t©m khèi a a2 a 3 = 4r Sè qu¶ cÇu trong mét « c¬ së : 1 + 8. 1/8 = 2 4 4 33 2. π .r 3 2. π .(a Tæng thÓ tÝch qu¶ cÇu ) =3 3 = 68%4 = 12
a3 a3 ThÓ tÝch cña mét « c¬ së b) M¹ng tinh thÓ lËp ph¬ng t©m diÖn a a a 2 = 4.r Sè qu¶ cÇu trong mét « c¬ së : 6. 1/2 + 8. 1/8 = 4 4 4 23 4. π .r 3 4. π .(a Tæng thÓ tÝch qu¶ cÇu ) 3 3 = 74% 4 =3 = a3 ThÓ tÝch cña mét « c¬ së a c) M¹ng tinh thÓ lôc ph¬ng chÆt khÝt Sè qu¶ cÇu trong mét « c¬ së: 4. 1/6 + 4. 1/12 + 1 = 2 4 4 a 2. π .r 3 2. π .( )3 Tæng thÓ tÝch qu¶ cÇu 3 3 2 = 74% = = 3 2a. 6 ThÓ tÝch cña mét « c¬ së a3 2 a.a . 2 2 a a6 2a 6 a a b= 3 3 a3 a 2 a a ¤ c¬ së a = 2.r IV.4.2. Khèi lîng riªng cña kim lo¹i a) C«ng thøc tÝnh khèi lîng riªng cña kim lo¹i 3.M .P D= (*) 4π r 3 .N A M : Khèi lîng kim lo¹i (g) ; NA: Sè Avoga®ro P : §é ®Æc khÝt (m¹ng lËp ph ¬ng t©m khèi P = 68%; m¹ng lËp ph ¬ng t©m diÖn, lôc ph¬ng chÆt khÝt P = 74%) r : B¸n kÝnh nguyªn tö (cm) b) ¸p dông: VÝ dô 1: TÝnh khèi lîng riªng cña tinh thÓ Ni, biÕt Ni kÕt tinh theo m¹ng tinh thÓ 0 lËp ph¬ng t©m mÆt vµ b¸n kÝnh cña Ni lµ 1,24 A . 13
4r 4.1, 24 0 = = 3,507( A) ; P = 0,74 a= 2 2 Khèi lîng riªng cña Ni: a 3.58, 7.0, 74 =9,04 (g/cm3) 4.3,14.(1, 24.10−8 )3 .6, 02.1023 a a 2 = 4.r VÝ dô 2: X¸c ®Þnh khèi lîng riªng cña Na, Mg, K Kim lo¹i Na Mg Al Nguyªn tö khèi (®v.C) 22,99 24,31 26,98 0 B¸n kÝnh nguyªn tö ( A ) 1,89 1,6 1,43 M¹ng tinh thÓ Lptk Lpck Lptm §é ®Æc khÝt 0,68 0,74 0,74 Khèi lîng riªng lý thuyÕt (g/cm3) 0,919 1,742 2,708 Khèi lîng riªng thùc nghiÖm (g/cm3) 0,97 1,74 2,7 V. Liªn kÕt hi®ro V.1. Kh¸i niÖm - Liªn kÕt hy®ro lµ liªn kÕt ho¸ häc ® îc h×nh thµnh b»ng lùc hót tÜnh ®iÖn yÕu gi÷a mét nguyªn tö hy®ro linh ®éng víi mét nguyªn tö phi kim cã ®é ©m ®iÖn lín, mang ®iÖn tÝch ©m cña ph©n tö kh¸c hoÆc trong cïng ph©n tö. VD O HO O C H H H H O H O O H H V.2. B¶n chÊt cña lùc liªn kÕt hy®ro. - B¶n chÊt cña lùc liªn kÕt hy®ro lµ lùc hót tÜnh ®iÖn. - Liªn kÕt hi®ro thuéc lo¹i liªn kÕt yÕu, cã n¨ng l îng liªn kÕt vµo kho¶ng 10-40 kJ/mol, yÕu h¬n nhiÒu so víi liªn kÕt céng hãa trÞ mµ n¨ng l îng liªn kÕt vµo kho¶ng vµ tr¨m ®Õn vµi ngµn kJ/mol, nhng l¹i g©y nªn nh÷ng ¶nh hëng quan träng lªn tÝnh chÊt vËt lÝ (nh nhiÖt ®é s«i vµ tÝnh tan trong n íc) còng nh tÝnh chÊt hãa häc (nh tÝnh axit) cña nhiÒu chÊt h÷u c¬. δ− δ− δ+ 1 ... : Y− − X−H V.3. §iÒu kiÖn h×nh thµnh liªn kÕt hy®r«. + X ph¶i cã ®é ©m ®iÖn cao, b¸n kÝnh nguyªn tö ph¶i t ¬ng ®èi nhá( O, N, F) + Y: cã Ýt nhÊt mét cÆp e cha sö dông, cã r nhá (O, N, F) - Cã 2 lo¹i liªn kÕt H + Liªn kÕt H gi÷a c¸c ph©n tö ( liªn kÕt H liªn ph©n tö) VD: 14
R R δ δ+ + δ δ- - H ••• •••O H O ••• Cã thÓ cã lo¹i liªn kÕt H liªn ph©n tö t¹o thµnh vßng khÐp kÝn (d¹ng ®ime) rÊt bÒn rÊt khã t¸ch nhau ra ngay c¶ khi bay h¬i δ− δ− δ+ 1 + Liªn kÕt H néi ph©n tö: XuÊt hiÖn trong ph©n tö cã c¶ vµ : vµ Y− − X−H chóng ph¶i ë t¬ng ®èi gÇn nhau ®Ó khi h×nh thµnh liªn kÕt H t¹o thµnh ®îc vßng 5-6 c¹nh ( thêng th× vßng 5 c¹nh bÒn h¬n) OH VD H2C CH2 C ; O O O H H OH • Trong ph©n tö cã liªn kÕt H néi ph©n tö: ngoµi ra cßn cã liªn kÕt H liªn ph©n tö nhng v« cïng khã kh¨n v× nã t¹o ra liªn kÕt H néi ph©n tö dÔ dµng h¬n vµ bÒn h¬n liªn kÕt H liªn ph©n tö b) ¶nh hëng cña liªn kÕt H +) ¶nh hëng ®Õn ®é s«i, nhiÖt ®é nãng ch¶y - Liªn kÕt hy®ro liªn ph©n tö lµm t¨ng nhiÖt ®é nãng ch¶y, nhiÖt ®é s«i, søc c¨ng bÒ mÆt vµ kh¶ n¨ng hoµ tan vµo níc cña chÊt. - C¸c chÊt cã liªn kÕt hy®ro néi ph©n tö sÏ gi¶m kh¶ n¨ng t¹o liªn kÕt hy®ro liªn ph©n tö, lµm gi¶m nhiÖt ®é nãng ch¶y, nhiÖt ®é s«i, kh¶ n¨ng ho¸ láng so víi hîp chÊt cã khèi l - îng ph©n tö t¬ng ®¬ng nhng cã liªn kÕt hy®ro liªn ph©n tö. O HO O HO VD C C H O O H (I) (II) (II) cã nhiÖt ®é nãng ch¶y vµ nhiÖt ®é s«i cao h¬n(I). +) ¶nh hëng ®Õn ®é tan: XÐt ¶nh hëng cña liªn kÕt H gi÷a ph©n tö vµ dung m«i - NÕu cã liªn kÕt H gi÷a ph©n tö hîp chÊt vµ dung m«i th× ®é tan lín - Nh÷ng chÊt cã kh¶ n¨ng t¹o liªn kÕt H néi ph©n tö dÔ tan trong dung m«i kh«ng ph©n cùc, khã tan trong dung m«i ph©n cùc h¬n so víi nh÷ng chÊt cã liªn kÕt H liªn ph©n tö VD: Do cã liªn kÕt hy®ro nªn H 2O, NH3, HF cã nhiÖt ®é s«i cao h¬n c¸c hîp chÊt cã khèi lîng ph©n tö t¬ng ®¬ng(hoÆc lín h¬n) nhng kh«ng cã liªn kÕt hy®ro nh H2S, HBr, HI... Liªn kÕt hy®ro cña C2H5OH víi H2O lµm cho rîu etylic tan v« h¹n trong níc. ... O - H ... O - H ...O - H ... H ... O - H ... H- O ... H C2H5 C2 H 5 C2H5 +) ¶nh hëng ®Õn ®é bÒn cña ®ång ph©n CH VD: HiÖn tîng ®ång ph©n tautome: CH3 – C C – C H3 || || 15 O - H ... O
CH3 – C – CH2 – C – CH3 || || O O +) ¶nh hëng ®Õn tÝnh axit – baz¬ - Ngoµi ra liªn kÕt hy®ro cßn ¶nh h ëng ®Õn kh¶ n¨ng cho vµ nhËn proton(H +), tøc ¶nh hëng ®Õn tÝnh axit-baz¬ cña chÊt. VD: HF t¹o liªn kÕt hy®ro m¹nh trong dung dÞch nªn tÝnh axit cña HF gi¶m m¹nh so víi c¸c axit HCl, HBr, HI. VI. liªn kÕt Van®ecvan (Liªn kÕt ph©n tö) VI.1. §Þnh nghÜa: Liªn kÕt Van®ecvan lµ liªn kÕt ho¸ häc ® îc h×nh thµnh b»ng lùc hót tÜnh ®iÖn rÊt yÕu gi÷a c¸c ph©n tö ph©n cùc thêng trùc hay ph©n cùc t¹m thêi. Lùc liªn kÕt Van®ecvan h×nh thµnh gi÷a tËp hîp cña c¸c chÊt r¾n, láng, khÝ. VI.2. C¸c yÕu tè ¶nh hëng tíi lùc liªn kÕt Van®ecvan. §é lín cña lùc liªn kÕt Van®ecvan phô thuéc vµo c¸c yÕu tè sau: (Ký hiÖu F lµ lùc liªn kÕt van®ecvan): - §é ph©n cùc cña ph©n tö cµng t¨ng th× F t¨ng. - Kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c ph©n tö cµng gi¶m th× F cµng t¨ng. - Khèi lîng ph©n tö cµng t¨ng th× F cµng t¨ng. VI.2.1. T¬ng t¸c Van®ecvan gåm : - T¬ng t¸c lìng cùc : lµ t¬ng t¸c tÜnh ®iÖn gi÷a c¸c ph©n tö ph©n cùc. T¬ng t¸c l- ìng lùc t¨ng khi ®é ph©n cùc cña ph©n tö t¨ng. - T¬ng t¸c c¶m øng : Kh¶ n¨ng lµm ph©n cùc ho¸ lÉn nhau cña c¸c ph©n tö. C¸c hîp chÊt cã chøa liªn kÕt π linh ®éng, chøa c¸c cÆp electron ho¸ trÞ tù do, c¸c hîp chÊt th¬m lµ nh÷ng chÊt dÔ bÞ ph©n cùc ho¸, nªn t ¬ng t¸c c¶m øng gi÷a chóng kh¸ m¹nh. - T¬ng t¸c khuyÕch t¸n : T¬ng t¸c nµy phô thuéc vµo kÝch th íc ph©n tö vµ lùc hót gi÷a c¸c ph©n tö. C¸c ph©n tö cã kÝch th íc cµng nhá, cµng cã tÝnh ®èi xøng cao vµ cã cÊu tróc t¬ng ®ång nhau th× cµng dÔ khuyÕch t¸n vµo nhau (dÔ tan vµo nhau nÕu cã mÆt chÊt láng). VI.2.2. ¶nh hëng cña lùc hót Van®ecvan ®Õn tÝnh chÊt vËt lý cña c¸c chÊt : - T¬ng tù ¶nh hëng cña liªn kÕt hy®ro nh ng yÕu h¬n : T¬ng t¸c Van®ecvan cµng m¹nh th× chÊt cã nhiÖt ®é nãng ch¶y, nhiÖt ®é s«i cµng cao, cµng dÔ ho¸ láng, tan vµo nhau ®¸ng kÓ. VÝ dô : SO2 cã nhiÖt ®é nãng ch¶y, nhiÖt ®é s«i cao h¬n CO 2, do : MSO2 = 64 > MCO2 = 44 Ph©n tö SO2 ph©n cùc, ph©n tö CO2 kh«ng ph©n cùc 2 S δ − δ +δ − 2 O O O=C=O µ> 0 µ= 0 δ− δ− Do vËy lùc liªn kÕt Van®ecvan gi÷a c¸c ph©n tö SO 2 lín h¬n gi÷a c¸c ph©n tö CO2 lµm cho nhiÖt ®é s«i cña SO2 cao h¬n CO2. 16
17