CHUYÊN ĐỀ: PHƯƠNG TIỆN VÀ THIẾT BỊ TRONG DẠY HỌC ĐỊA LÍ 12
lượt xem 31
download
a) Thiết bị dạy học là một phần cơ sở vật chất của nhà trường, có tác dụng phục vụ gián tiếp cho việc lĩnh hội tri thức địa lí của học sinh (HS) như: phòng bộ môn địa lí, vườn địa lí, các máy móc dùng để rèn luyện kĩ năng cho HS,...
Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!
Nội dung Text: CHUYÊN ĐỀ: PHƯƠNG TIỆN VÀ THIẾT BỊ TRONG DẠY HỌC ĐỊA LÍ 12
- CHUYÊN ĐỀ: PHƯƠNG TIỆN VÀ THIẾT BỊ TRONG DẠY HỌC ĐỊA LÍ 12 09/2009 SỬ DỤNG PHƯƠNG TIỆN VÀ THIẾT BỊ TRONG DẠY HỌC ĐỊA LÍ 12 A- MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG 1. Quan niệm về phương tiện, thiết bị dạy học địa lí a) Thiết bị dạy học là một phần cơ sở vật chất của nhà trường, có tác d ụng phục vụ gián tiếp cho việc lĩnh hội tri thức địa lí c ủa học sinh (HS) như: phòng bộ môn địa lí, vườn địa lí, các máy móc dùng để rèn luyện kĩ năng cho HS,... b) Phương tiện dạy học (PTDH) gồm toàn bộ những phương tiện ít nhiều có tính trực quan, có tác dụng trực tiếp đến sự lĩnh hội tri thức địa lí của HS như các loại bản đồ, tranh ảnh địa lí, các loại bảng số liệu, tranh ảnh, băng video, đĩa CD có nội dung địa lí,... - Tên gọi phương tiện trực quan đã có từ lâu, gắn liền với các phương pháp dạy học (PPDH) truyền thống. Chức năng minh họa của phương tiện được coi trọng và được giáo viên (GV) sử dụng nhằm hình thành biểu tượng địa lí cho HS một cách rõ ràng, sinh động. - Các phương tiện trực quan chứa trong bản thân mình dưới dạng vật chất cả hình ảnh bên ngoài lẫn những dấu hiệu, thuộc tính bên trong của các đối t ượng, dưới sự hướng dẫn của GV, HS tìm tòi, phân tích thì các đặc đi ểm đó m ới đ ược bộc lộ. Vì vậy, quan niệm đầy đủ về phương tiện trực quan là PTDH. PTDH là “hình ảnh kép” của PPDH. Mỗi PPDH với đặc trưng là hệ thống các hoạt động của GV và HS nhằm đạt mục đích dạy học- đòi hỏi phải có phương tiện hoạt động phù hợp. Nội dung dạy học được chứa trong PTDH dưới dạng nguồn tri thức. Do đó có thể nói rằng PTDH chính là sự tích hợp của nội dung dạy học và PPDH. Quan niệm như vậy là đề cao chức năng nguồn tri thức của PTDH. 2. Khuynh hướng sử dụng các thiết bị và phương tiện d ạy h ọc đ ịa lí trong nhà trường phổ thông hiện nay - Xác định các phương tiện tối thiểu cho từng cấp học, lớp học. - Tăng cường các thiết bị và phương tiện có những tính năng sử dụng được ở nhiều cấp, nhiều lớp, nhiều bài khác nhau. VD bản đồ, Atlat,… - Tăng cường các thiết bị và phương tiện nghe nhìn giúp cho vi ệc hình thành ở HS các biểu tượng, các khái niệm, các kĩ năng, kĩ xảo cụ thể và chính xác. VD băng hình địa lí, đĩa CD,… - Tăng cường thiết bị và phương tiện tự làm đơn giản và rẻ ti ền. VD các sơ đồ, lược đồ,… 3. Vai trò của thiết bị và phương tiện dạy học địa lí - PTDH là cơ sở để hình thành biểu tượng địa lí cho HS, giúp HS nắm v ững kiến thức hơn. - PTDH là cơ sở cho hoạt động trí tuệ của HS, góp phần nâng cao năng lực tư duy cho các em. - PTDH là cơ sở quan trọng để HS rèn luyện các kĩ năng địa lí. Bùi Văn Tiến Page 1
- CHUYÊN ĐỀ: PHƯƠNG TIỆN VÀ THIẾT BỊ TRONG DẠY HỌC ĐỊA LÍ 12 09/2009 4. Một số nguyên tắc sử dụng các thiết bị, phương tiện dạy học địa lí - Phải căn cứ vào mục đích, nhiệm vụ, nội dung và hình thức c ủa các lo ại bài học để lựa chọn phương tiện cho phù hợp. - Lựa chọn phương pháp, hình thức tổ chức dạy học phù hợp với từng loại thiết bị và PTDH. - Đảm bảo tất cả các HS đều quan sát được một cách rõ ràng. - Kết hợp các PTDH một cách nhuần nhuyễn. Phối kết hợp giữa việc sử dụng phương tiện với các phương pháp dạy học theo hướng đề cao chủ thể nhận thức của HS. - Cần chọn lọc phương tiện dạy, tránh sử dụng quá nhiều PTDH trong một tiết học. - Sử dụng phương tiện phải đúng lúc, đúng chỗ, đủ cường độ. - Khai thác tối đa chức năng của các phương tiện sẵn có, tăng cường tự làm các phương tiện đơn giản, rẻ tiền. 5. Quy trình sử dụng các thiết bị và phương tiện dạy học địa lí - Xác định nội dung bài dạy học (kiến thức và kĩ năng cần hình thành và b ổ sung). - Lựa chọn PTDH. - Xác định các nội dung của bài học có thể khai thác từ PTDH. - Xác định cách thức sử dụng (minh họa hoặc làm nguồn tri thức…) đặt câu hỏi, ra bài tập và dự kiến các chỉ dẫn đối với HS,... - Xác định thời điểm sử dụng, PPDH phù hợp với từng phương tiện. - Xem xét và sử dụng PTDH trước khi lên lớp. (Thời điểm sử dụng, cách thức sử dụng PTDH nên ghi rõ trong giáo án. Trong quá trình lên lớp, thực hiện việc sử dụng PTDH như trong giáo án đã đ ề ra song phải linh hoạt). 6. Một số điều cần lưu ý khi sử dụng các thiết bị và phương ti ện trong d ạy học địa lí Phải căn cứ vào mục đích, nhiệm vụ, nội dung và hình th ức c ủa các lo ại bài học để lựa chọn phương tiện cho phù hợp. - Lựa chọn phương pháp, hình thức tổ chức dạy học phù hợp với từng loại thiết bị và PTDH. - Đảm bảo tất cả các HS đều quan sát được một cách rõ ràng. - Kết hợp các PTDH một cách nhuần nhuyễn. Phối kết hợp giữa việc sử dụng phương tiện với các phương pháp dạy học theo hướng đề cao chủ thể nhận thức của HS. - Cần chọn lọc phương tiện dạy, tránh sử dụng quá nhiều PTDH trong một tiết học. - Sử dụng phương tiện phải đúng lúc, đúng chỗ, đủ cường độ. - Khai thác tối đa chức năng của các phương tiện sẵn có, tăng cường tự làm các phương tiện đơn giản, rẻ tiền. Bùi Văn Tiến Page 2
- CHUYÊN ĐỀ: PHƯƠNG TIỆN VÀ THIẾT BỊ TRONG DẠY HỌC ĐỊA LÍ 12 09/2009 B. MỘT SỐ PHƯƠNG TIỆN THIẾT BỊ TRONG DẠY HỌC ĐỊA LÍ LỚP 12 1. SÁCH GIÁO KHOA 2. BẢN ĐỒ GIÁO KHOA 3. BIỂU ĐỒ ĐỊA LÍ 4. PHIẾU HỌC TẬP 5. ỨNG DỤNG CÁC PHẦN MỀM TRONG VIỆC THIẾT KẾ BÀI GI ẢNG ĐIỆN TỬ ĐỊA LÍ 12 C. SÁCH GIÁO KHOA-PHƯƠNG TIỆN QUAN TRỌNG TRONG DẠY-HỌC 1.1. Quan niệm - Điều 25 Luật Giáo dục đã xác định “Sách giáo khoa đ ể sử d ụng chính th ức, thống nhất, ổn định trong giảng dạy, học tập ở nhà t rường và các cơ sở giáo dục khác”. - Sách giáo khoa (SGK) là sách học chính của h ọc sinh do B ộ Giáo d ục và Đào tạo tổ chức biên soạn và duyệt trên cơ sở thẩm định của Hội đồng quốc gia thẩm định SGK để sử dụng chính thức, ổn định trong học tập, giảng dạy và đánh giá kết quả học tập của HS ở các trường phổ thông và các cơ sở giáo d ục ph ổ thông khác trong cả nước.. 1.2. Phương pháp sử dụng - GV tổ chức cho HS làm việc trên cơ sở câu h ỏi gi ữa bài trong quá trình d ạy trên lớp. Các câu hỏi giữa bài là công cụ để GV tổ chức các hoạt động nhận thức cho HS để HS khai thác các kiến thức từ cả kênh ch ữ và kênh hình nh ằm phát hi ện ra các kiến thức cần nắm. - Tổ chức cho HS làm việc với kênh hình trong SGK: Kênh hình trong SGK chứa đựng một lượng kiến thức lớn của bài học. Khám phá, tìm tòi nh ững ki ến thức từ kênh hình là nhiệm vụ quan trọng của HS trong bài học. GV không làm thay cho HS mà tổ chức cho HS làm việc theo hình thức cá nhân, nhóm hoặc lớp. Hình thành và rèn luyện cho HS kĩ năng làm việc với kênh hình là cơ sở quan trọng cho việc đổi mới PPDH. - GV giảm tối đa việc cung cấp kiến thức theo kiểu “nh ồi nhét”, dành th ời gian cho HS làm việc với các nguồn tri thức. Dạy học theo sách giáo khoa m ới đòi hỏi HS làm việc nhiều với SGK, ngoài ra còn ph ải làm vi ệc nhi ều v ới các PTDH khác: bản đồ, Atlat, vở bài tập thực hành, máy vi tính,... GV c ần ph ải đ ể ra các nhiệm vụ, gắn với các yêu cầu kèm theo các hướng dẫn cụ thể để tất cả các HS đều làm việc được với SGK. - Một số biện pháp hướng dẫn HS làm việc với SGK: + Ngay từ buổi học đầu tiên, GV cần dành thời gian hướng dẫn các em về cấu trúc, nội dung của SGK, về sự phân bố thời gian cũng nh ư ph ương pháp h ọc tập, làm việc với SGK. Bùi Văn Tiến Page 3
- CHUYÊN ĐỀ: PHƯƠNG TIỆN VÀ THIẾT BỊ TRONG DẠY HỌC ĐỊA LÍ 12 09/2009 + Trong quá trình dạy học trên lớp: GV hướng dẫn HS khai thác đ ược n ội dung của bài học, hiểu được các ý chính và cốt lõi của bài, tìm được lời gi ải đáp cho các câu hỏi GV đặt ra. Đối với kênh chữ: Làm được dàn bài tóm tắt, nắm được trọng tâm, ý • chính của từng đoạn. Đối với các câu hỏi, bài tập cần tìm các n ội dung cấn thiết để trả lời và giải đáp các bài tập, thực hiện các bài thực hành. Đối với kênh hình: HS phải biết khai thác các đặc trưng liên quan đ ến • địa lí (trả lời được câu hỏi: Cái gì? Ở đâu? Tại sao ở đó?). + Trong quá trình học ở nhà, HS cần sử dụng SGK kết hợp với vở ghi để học bài, chuẩn bị bài mới với mức độ tự lực cao hơn. Tóm lại, sử dụng tốt SGK là một trong những điều kiện của dạy h ọc tích cực, phương pháp sử dụng SGK của GV có tác dụng lớn trong việc rèn luy ện phương pháp sử dụng SGK của HS. 1.3 Ví dụ minh họa Nghiên cứu SGK, điền các thông tin vào bảng sau: C.hỏi & Hình và bảng B.tập Tên bài Bảng Bảng Sơ Tranh Bản Biểu Giữa Cuối số kiến đồ ảnh đồ đồ bài bài liệu thức ... Tổng số ---------------------------Hết------------------------- Bùi Văn Tiến Page 4
CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD
-
CHUYÊN ĐỀ - ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP GIẢI TOÁN CÓ LỜI VĂN Ở LỚP 4 VỚI DẠNG BÀI TOÁN "Tìm hai số khi biết tổng và tỉ số của hai số đó"
22 p | 3157 | 463
-
Hóa học 10 - Thiết kế bài giảng Tập 2
220 p | 368 | 140
-
Kinh nghiệm dạy học tiếng Việt ở tiểu học
287 p | 881 | 136
-
Địa lí 10 nâng cao - Thiết kế bài giảng Tập 1
258 p | 262 | 66
-
Hướng dẫn sử dụng phương tiện, thiết bị dạy học môn Vật lý lớp 12 để đổi mới phương pháp dạy học ( Phần 1)
5 p | 262 | 50
-
Bài giảng TNXH 2 bài 20: An toàn khi đi các phương tiện giao thông
47 p | 431 | 50
-
Đề tài " BỒI DƯỠNG NĂNG KHIẾU VẬT LÝ CHO HỌC SINH PHỔ THÔNG BẰNG THÍ NGHIỆM TRÊN CÁC THIẾT BỊ KHOA HỌC RẺ TIỀN TỰ TẠO "
7 p | 154 | 34
-
SKKN: Làm thế nào để giúp trẻ 5 tuổi phát triển ngôn ngữ mạch lạc thông qua tác phẩm văn học
9 p | 209 | 14
-
CHUYÊN ĐỀ ĐỊA LÍ 12: PHƯƠNG TIỆN VÀ THIẾT BỊ TRONG DẠY HỌC
13 p | 121 | 14
-
Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số trong đổi mới phương pháp dạy học, kiểm tra đánh giá ở môn Công nghệ 10
51 p | 35 | 12
-
Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Vận dụng chuyển đổi số vào thiết kế dạy học chủ đề khảo sát sự biến thiên và vẽ đồ thị của hàm số lớp 12 nhằm phát triển năng lực sử dụng công cụ, phương tiện toán học cho học sinh
69 p | 12 | 6
-
Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Tổ chức dạy học hoạt động trải nghiệm để phát triển năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo cho học sinh trong dạy học bài ứng dụng của hệ phương trình bậc nhất ba ẩn - chuyên đề học tập Toán 10 - KNTT
103 p | 14 | 5
-
Sáng kiến kinh nghiệm THCS: Ứng dụng phần mềm Excel thiết kế tiện ích chuyển đổi dữ liệu thời khóa biểu từ phân hệ quản lý giảng dạy trong phần mềm Vemis để tạo mẫu in thời khóa biểu
24 p | 49 | 4
-
Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Cải tiến phương pháp dạy chuyên đề tính khoảng cách trong hình học không gian lớp 11
18 p | 27 | 2
-
Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số trong đổi mới phương pháp dạy học, kiểm tra đánh giá ở môn Lịch sử 10
55 p | 1 | 1
-
Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Tổ chức dạy học chuyên đề sự cần thiết bảo vệ môi trường – Vật lí 10 (CT 2018) theo Sơ đồ tư duy nhằm phát huy tính tích cực, tự lực cho học sinh trường THPT Lê Hồng Phong
59 p | 1 | 1
-
Báo cáo sáng kiến: Dạy học chủ đề tỉ lệ thức, dãy tỉ số bằng nhau theo định hướng phát triển năng lực, phẩm chất người học môn Toán lớp 7
23 p | 6 | 0
Chịu trách nhiệm nội dung:
Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA
LIÊN HỆ
Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM
Hotline: 093 303 0098
Email: support@tailieu.vn