Tham khảo tài liệu 'công cuộc xây dựng và phát triển kinh tế trong các thế kỷ x - xv', tài liệu phổ thông, lịch sử phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả
AMBIENT/
Chủ đề:
Nội dung Text: CÔNG CUỘC XÂY DỰNG VÀ PHÁT TRIỂN KINH TẾ TRONG CÁC THẾ KỶ X - XV
- CÔNG CUỘC XÂY DỰNG VÀ PHÁT TRIỂN KINH TẾ
TRONG CÁC THẾ KỶ X - XV
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC
1. Kiến thức
Giúp HS hiểu được:
- Trải qua 5 thế kỷ độc lập, mặc dù đôi lúc còn có nhiều biến động
khó khăn, nhân dân ta vẫn xây dựng cho mình nền kinh tế đa dạng và hoàn
thiện.
- Nền kinh tế Việt Nam thời phong kiến chủ yếu là nông nghiệp, tuy
có nhiều mâu thuẫn trong vấn đề ruộng đất, nhưng những yếu tố cần thiết
phát triển nông nghiệp vẫn được phát triển như: Thuỷ lợi, mở rộng ruộng đất
tăng các loại cây trồng phục vụ đời sống ngày càng cao.
- Thủ công nghiệp ngày càng phát triển, đa dạng, phong phú chất
lượng được nâng cao không chỉ phục vụ trong nước mà còn góp phần trao
đổi với nước ngoài. Thương nghiệp phát triển.
- Trong hoàn cảnh của chế độ phong kiến, ruộng đất ngày càng tập
trung vào tay giai cấp địa chủ.
2. Tư tưởng
- - Tự hào về những thành tựu kinh tế dân tộc đã đạt được.
- Thấy được sự hạn chế trong nền kinh tế phong kiến nay trong giai
đoạn phát triển của nó, từ đó liên hệ với thực tế hiện nay.
3. Kỹ năng
- Rèn kỹ năng phân tích, nhận xét.
- Rèn kỹ năng liên hệ thực tế.
II. THIẾT BỊ, TÀI LIỆU DẠY - HỌC
- Tranh ảnh lược đồ có liên quan.
- Những câu ca dao về kinh tế, một số nhận xét của người nước
ngoài…
III. TIếN TRÌNH Tổ CHứC DạY - HọC
1. Kiểm tra bài cũ
Câu : Nêu các giai đoạn hình thành, phát triển, hoàn thiện của Nhà
nước phong kiến Việt Nam.
Câu : Vẽ sơ đồ nhà nước thời Lý – Trần – Hồ, nhận xét.
Câu : Vẽ sơ đồ Nhà nước thời lê sơ, nhận xét.
2. Mở bài
- Với niềm tự hào chân chính và ý thức vươn lên, từ thế kỷ X cho đến
thế kỷ XV nhân dân ta đã nhiệt tình lao động xây dựng và phát triển một số
nền kinh tế tự chủ toàn diện. Để hiểu được công cuộc xây dựng và phát triển
kinh tế của nhân dân đại Việt trong thế kỷ X – XV chúng ta cùng tìm hiểu
bài 18.
3. Tổ chức dạy học bài mới
Những kiến thức HS cần nắm
Các hoạt động của thầy và trò
vững
Mở rộng, phát triển nông
Hoạt động 1: Cả lớp
- GV phát vấn: Bối cảnh lịch sử đại Việt từ nghiệp
thế kỷ thứ X – XV, bối cảnh đó có tác động
như thế nào đến sự phát triển kinh tế?
- HS theo dõi đoạn đầu tiên của mục I
trong SGK, dựa vào kiến thức đã học của bài * Bối cảnh lịch sử thế kỷ X – XV:
trước đó để trả lời. - Thế kỷ X – XV là thời kỳ tồn tại
GV nhận xét, bổ sung, kết luận. của các triều đại Ngô, Đinh, Tiền Lê,
Lý, Trần, Hồ, Lê Sơ.
- Đây là giai đoạn đầu của thế kỷ
- Những kiến thức HS cần nắm
Các hoạt động của thầy và trò
vững
phong kiến độc lập, đồng thời cũng
là thời kỳ đất nước thống nhất.
Bối cảnh này rất thuận lợi tạo
điều kiện để phát triển kinh tế.
Hoạt động 2: Cả lớp và cá nhân
- GV yêu cầu HS đọc SGK trả lời câu hỏi:
Những biểu hiện của sự mở rộng và phát triển
nông nghiệp từ thế kỷ X – XV.
- GV gợi ý: Ở thời kỳ đầu phong kiến độc
lập dân tộc sự mở rộng và phát triển nông
nghiệp được biểu hiện qua các lĩnh vực:
+ Mở rộng diện tích ruộng đất.
+ Mở mang hệ thống đê điều.
+ Phát triển sức kéo và gia tăng các loại
cây công nghiệp, các lĩnh vực đó được biểu
hiện như thế nào?
- HS theo dõi SGK, thực hiện những yêu
- Những kiến thức HS cần nắm
Các hoạt động của thầy và trò
vững
cầu của GV, phát triển ý kiến.
- GV nhận xét, bổ sung, kết luận.
- GV có thể giải thích thêm về phép quan - Diện tích đất ngày càng mở rộng
điểm chia ruộng công ở các làng xã dưới thời nhờ:
Lê, một chính sách ruộng đất điển hình đối + Nhân dân tích cực khai hoang vùng
với ruộng đất công ở thời kỳ phong kiến tác châu thổ sông lớn và ven biển.
dụng của phép quân điền. + Các vua Trần khuyến khích các
vương hầu quý tộc khai hoang lập
điền trang.
+ Vua Lê cấp ruộng đất cho quý tộc,
quan lại đặt phép quân điền.
- Thuỷ lợi được Nhà nước quan tâm
mở mang.
+ Nhà Lý đã cho xây đắp những con
đê đầu tiên.
+ 1248 Nhà Trần cho đắp hệ thống
đê quai vạc dọc các sông lớn từ đầu
nguồn đến cửa biển. Đặt cơ quan: Hà
- Những kiến thức HS cần nắm
Các hoạt động của thầy và trò
vững
đê sứ trông nom đê điều:
- GV : Minh hoạ bằng đoạn trích trong - Các nhà nước Lý – Trần – Lê đều
chiếu của Lý Nhân Tông (trang 83) và sự quan tâm bảo vệ sức kéo, phát triển
phong phú của các giống cây nông nghiệp của giống cây nông nghiệp.
ngoài lúa nước.
- Phát vấn: Em có nhận xét gì về sự phát
triển nông nghiệp X – XV? Do đâu nông
nghiệp phát triển? Tác dụng của sự phát triển
đó? Vai trò của Nhà nước?
- HS suy nghĩ và trả lời.
- GV kết luận. + Nhà nước cùng nhân dân góp sức
- GV minh hoạ bằng những câu thơ. phát triển nông nghiệp.
+ Chính sách của Nhà nước đã thúc
đẩy nông nghiệp phát triển đời
sống nhân dân ấm no hạnh phúc, trật
tự xã hội ổn định, độc lập được củng
cố .
- Những kiến thức HS cần nắm
Các hoạt động của thầy và trò
vững
Phát triển thủ công nghiệp
Hoạt động 3: Cả lớp, cá nhân
- GV giúp HS thấy được nguyên nhân thúc
đẩy thủ công nghiệp phát triển trong thời kỳ
từ X – XV chủ yếu xuất phát từ những nhu
cầu trong nước gia tăng.
- GV yêu cầu HS đọc SGK để thấy được
sự phát triển của thủ công nghiệp trong nhân
dân.
+ Biểu hiện sự phát triển.
+ Yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển thủ
công nghiệp đương thời. * Thủ công nghiệp trong nhân dân:
- HS theo dõi SGK phát biểu. - Các nghề thủ công cổ truyền như:
- GV nhận xét bổ sung, kết luận về sự phát Đúc đồng, rèn sắt, làm gốm, dệt ngày
triển thủ công nghiệp trong nhân dân. càng phát triển chất lượng sản phẩm
- GV có thể sưu tầm một số tranh ảnh ngày càng được nâng cao.
chương, tượng, đồ gốm, hình rồng … để
minh hoạ cho HS thấy được sự phát triển và
chất lượng. - Các ngành nghề thủ công ra đời
- Những kiến thức HS cần nắm
Các hoạt động của thầy và trò
vững
- GV khẳng định sự ra đời của các ngành như: Thổ Hà, bát Tràng.
nghề thủ công có ý nghĩa rất lớn đối với sự
phát triển các thủ công nghiệp thể hiện ổn
định nghề nghiệp và nâng cao trình độ kỹ + Do truyền thống nghề nghiệp vốn
thuật. có, trong bối cảnh đất nước độc lập
- PV: Theo em nhân tố nào ảnh hưởng đến thống nhất có điều kiện phát triển
sự phát triển của các ngành nghề thủ công mạnh.
đương thời? + Do nhu cầu xây dựng cung điện,
- HS trả lời tiếp: đền chùa, nên nghề sản xuất gạch,
- GV nhận xét bổ sung, kết luận về những chạm khắc đá đều phát triển.
nhân tố thúc đẩy sự phát triển của thủ công
nghiệp là.
Hoạt động 4: Cả lớp, cá nhân
- GV yêu cầu HS tiếp tục theo dõi SGK để
thấy được sự phát triển thủ công nghiệp Nhà
nước.
- HS theo dõi SGK, phát triển ý kiến.
- GV: Bổ sung kết luận về sự phát triển * Thủ công nghiệp Nhà nước:
- Những kiến thức HS cần nắm
Các hoạt động của thầy và trò
vững
của thủ công nghiệp Nhà nước. - Nhà nước thành lập các quan xưởng
(Cục bách tác) tập trung thợ giỏi
trong nước sản xuất: Tiền, vũ khí, áo
mũ cho vua quan, thuyền chiến.
- Sản xuất được một số sản phẩm kỹ
thuật cao như: Đại bác, thuyền chiến
có lầu.
Hoạt động 5: Cá nhân
- GV: Em đánh giá như thế nào về sự phát
triển của thủ công nghiệp nước ta đương
thời?
- HS: Dựa vào kiến thức vừa học để trả - Nhận xét: các ngành nghề thủ công
lời. phong phú. Bên cạnh các nghề cổ
- GV: nhận xét, bổ sung, kết luận. truyền đã phát triển những nghề mới
yêu cầu kỹ thuật cao: Đúc súng, đóng
thuyền.
- Mục đích Phục vụ nhu cầu trong
nước là chính.
- Những kiến thức HS cần nắm
Các hoạt động của thầy và trò
vững
- GV: có thể minh hoạ để HS thấy kỹ thuật + Chất lượng sản phẩm tốt.
một số ngành đạt trình độ cao như dệt, gốm
khiến người Trung Quốc phải khâm phục.
(Trích đọc chữ nhỏ SGK trang 84).
Mở rộng thương nghiệp
Hoạt động 6: Cả lớp, cá nhân
- GV yêu cầu HS theo dõi SGK để thấy * Nội thương:
được sự phát triển nội thương và ngoại - Các chợ làng, chợ huyện, chợ chùa
thương đương thời. mọc lên ở khắp nơi, là nơi nhân dân
- Học theo dõi SGK và phát biểu. trao đổi sản phẩm nông nghiệp và
- GV bổ sung, kết luận về sự phát triển mở thủ công nghiệp.
rộng nội, ngoại thương. - Kinh đô Thăng Long trở thành đô
+ GV minh hoạ bằng lời SGK để minh thị lớn (36 phố phường) – Trung tâm
hoạ, kết hợp một số tranh ảnh sưu tầm về sự buôn bán và làm nghề thủ công.
sản xuất của bến cảng đương thời. * Ngoại thương:
- Thời Lý – Trần ngoại thương khá
phát triển, Nhà nước xây dựng nhiều
bến cảng buôn bán với nước ngoài.
- Những kiến thức HS cần nắm
Các hoạt động của thầy và trò
vững
- Vùng biên giới Việt Trì cũng hình
thành các đặc điểm buôn bán.
- Thời Lê: Ngoại thương bi thu hẹp.
Hoạt động 7: cá nhân
- Phát vấn: Em đánh giá như thế nào về
thương nghiệp nước ta đương thời?
+ Nguyên nhân dẫn đến sự phát triển?
+ Phát triển như thế nào?
- HS dựa vào phần đã học để trả lời.
- GV bổ sung, kết luận. - Nguyên nhân sự phát triển:
+ Nông nghiệp thủ công phát triển
thúc đẩy thương nghiệp phát triển.
+ Do thống nhất tiền tệ, đo lường.
- Thương nghiệp mở rộng song chủ
yếu phát triển nội thương, còn ngoài
thương mới chỉ buôn bán với Trung
Quốc và các nước Đông Nam Á.
- Những kiến thức HS cần nắm
Các hoạt động của thầy và trò
vững
Tình hình phân hoá xã hội và
Hoạt động 8: Cả lớp
- GV trình bày để HS thấy được những yếu cuộc đấu tranh của nông dân
tố thúc đẩy sự phân hoá xã hội (phân hoá giai Sự phát triển kinh tế trong hoàn cảnh
cấp) và hệ quả của xã hội phát triển kinh tế chế độ phong kiến thúc đẩy sự phân
trong hoàn cảnh của chế độ phong kiến thúc hoá xã hội.
đẩy sự phân hoá xã hội. + Ruộng đất ngày càng tập trung vào
+ Ruộng đất ngày càng tập trung vào tay tay địa chủ, quý tộc, quan lại.
địa chủ, quý tộc, quan lại. + Giai cấp thống trị ngày càng ăn
+ Giai cấp thống trị ngày càng ăn chơi, sa chơi, sa sỉ không còn chăm lo đến
sỉ không còn chăm lo đến sản xuất và đời sản xuất và đời sống nhân dân.
sống nhân dân. + Thiên tai, mất mùa đói kém làm
+ Thiên tai, mất mùa đói kém làm đời sống đời sống nhân dân cực khổ.
nhân dân cực khổ.
Những cuộc khởi nghĩa nông dân
bùng nổ:
+ Từ 1344 đến cuối thế kỷ XIV
nhiều cuộc khởi nghĩa nổ ra làm
chính quyền nhà Trần rơi vào khủng
- Những kiến thức HS cần nắm
Các hoạt động của thầy và trò
vững
hoảng.
4. Củng cố
Sự phát triển nông nghiệp và thủ công nghiệp thế kỷ XI – XV.
5. Dặn dò
Học bài, làm bài tập, đọc trước bài 19, tìm hiểu các vi anh hùng dân
tộc: Trần Quốc Tuấn, Lý Thường Kiệt, Lê Lợi, Nguyễn Trãi …
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
