zunia.vn

Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z

zunia.vn

» Tài Liệu Phổ Thông

» Trung học cơ sở

Đề cương ôn tập học kì 1 môn Ngữ văn lớp 9 năm 2022-2023 - Trường THCS Phước Hưng

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:10

Báo xấu

6
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nhằm phục vụ quá trình học tập cũng như chuẩn bị cho kì thi kết thúc học kì sắp đến. TaiLieu.VN gửi đến các bạn tài liệu ‘Đề cương ôn tập học kì 1 môn Ngữ văn lớp 9 năm 2022-2023 - Trường THCS Phước Hưng’. Đây sẽ là tài liệu ôn tập hữu ích, giúp các bạn hệ thống lại kiến thức đã học đồng thời rèn luyện kỹ năng giải đề. Mời các bạn cùng tham khảo.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề cương ôn tập học kì 1 môn Ngữ văn lớp 9 năm 2022-2023 - Trường THCS Phước Hưng

THCS Phước Hưng Đề cương HK1 Ngữ Văn 9 ĐỀ CƯƠNG ÔN TẬP HỌC KÌ I MÔN NGỮ VĂN 9– NĂM HỌC 2022-2023 I. Kiến thức trọng tâm: 1. Đọc hiểu văn bản: - Truyện hiện đại Việt Nam: Làng – Kim Lân; Lặng Lẽ Sa Pa – Nguyễn Thành Long; Chiếc lược ngà – Nguyễn Quang Sáng. - Nội dung ôn luyện: + Tác giả, tác phẩm. + Đặc điểm nhân vật. + Ý nghĩa chi tiết, ý nghĩa văn bản, ý nghĩa nhan đề. + Những đặc sắc về nghệ thuật (tình huống truyện, xây dựng nhân vật chính). 2. Tiếng việt: - Các phương châm hội thoại: năm phương châm hội thoại; mối quan hệ giữa phương châm hội thoại với tình huống giao tiếp; các nguyên nhân vi phạm phương châm hội thoại. - Cách dẫn trực tiếp và cách dẫn trực tiếp: phân biệt cách dẫn trực tiếp, gián tiếp; chuyển lời dẫn trực tiếp sang lời dẫn gián tiếp. - Sự phát triển của từ vựng: các cách phát triển từ vựng. 3. Tập làm văn: Làm văn tự sự kết hợp miêu tả nội tâm và yếu tố nghị luận. II. Cấu trúc đề kiểm tra: - Hình thức: Tự luận 1. Đọc hiểu (3.0 điểm): Phần văn bản – Chọn Ngữ liệu ngoài SGK. - Phương thức biểu đạt, thể loại. - Ý nghĩa nhan đề; đặt nhan đề văn bản. - Nội dung, ý nghĩa văn bản. - Ý nghĩa một số chi tiết, hình ảnh trong văn bản. - Tìm văn bản cùng đề tài, chủ đề, thể loại. - Đặc điểm nhân vật. - Những đặc sắc nghệ thuật của văn bản (xây dựng tình huống, xây dựng nhân vật). 2. Vận dụng (2.0 điểm): Phần tiếng việt - Xác định, giải thích phương châm hội thoại có/ không vi phạm trong ngữ cảnh; giải nghĩa thành ngữ và cho biết ứng với phương châm hội thoại nào. - Xác định lời dẫn trực tiếp, gián tiếp trong ngữ cảnh; chuyển lời dẫn trực tiếp sang gián tiếp. - Giải nghĩa từ và xác định cách phát triển từ vựng trong ngữ cảnh. - Đặt câu theo yêu cầu. 3. Vận dụng cao (5.0 điểm): Viết bài văn tự sự kết hợp miêu tả nội tâm và yếu tố nghị luận. 1
THCS Phước Hưng Đề cương HK1 Ngữ Văn 9 PHẦN MỘT: ĐỌC – HIỂU: Truyện hiện đại Việt Nam: TP TG Thời Thể loại PTBĐ Nội dung Đặc Nghệ thuật Ý gian chính điểm Tiêu Tình nghĩa sáng nhân biểu huống tác vật truyện Làng Kim Lân 1948 Truyện Tự sự Thể hiện Ông -Xây Ông Đoạn (1920- ngắn tình yêu Hai: có dựng Hai bất trích thể 2007), làng quê 2 đặc tình ngờ hiện tình chuyên viết sâu sắc điểm huống nghe tin cảm yêu truyện ngắn thống chính: truyện làng làng, từ trước nhất với +Tình gay cấn. Chợ tinh thần CMT8, am lòng yêu yêu sâu -Miêu tả Dầu yêu nước hiểu sâu nước và nặng tâm lí theo của sắc về làng tinh thần với nhân vật Tây từ người quê và số kháng làng chân miệng nông dân phận người chiến của Chợ thực, những trong nông dân người Dầu của sinh người thời kì nông ông. động tản cư kháng dân. +Tấm thông đi qua chiến lòng qua vùng chống thủy hành ông nói thực dân chung động, ra. Pháp. với lời nói kháng (đối chiến, thoại, với CM độc mà biểu thoại). tượng là - Cốt Bác Hồ truyện tâm lí. - Ngôi kể thứ ba (theo điểm nhìn của nhân vật ông Hai). 2
THCS Phước Hưng Đề cương HK1 Ngữ Văn 9 Chiếc Nguyễn 1966 Truyện Tự sự Ca ngợi Bé Thu: -Sáng -Ông Là câu lược Quang ngắn tình cảm +Cô bé tạo tình Sáu về chuyện ngà Sáng(1932- cha con có tính huống thăm cảm 2014), quê thắm cách truyện nhà động về ở An thiết, sâu cứng bất ngờ mong tình cha Giang. nặng cỏi mà tự mỏi con sâu -Đi bộ đội trong ương nhiên, được nặng, từ thời cảnh ngộ ngạnh, hợp lí. nghe Chiếc chống éo le của yêu -Miêu tả tiếng lược ngà Pháp. Tập cuộc ghét tâm lí con gọi cho ta kết ra Bắc, chiến rạch ròi. nhân vật ba hiểu viết văn từ tranh. +Rất tinh tế, nhưng thêm về năm 1954, thương ngôn đứa con những sáng tác cha. ngữ lại mất mát nhiều thể *Ông đậm không to lớn loại. Sáu: màu sắc nhận của +Một Nam cha, đến chiến người Bộ. lúc tranh mà cha rất -Ngôi nhận ra nhân dân thương kể thứ và biểu ta đã trải con. nhất lộ tình qua +Một (người cảm thì trong người kể người cuộc lính CM chuyện cha phải kháng giàu xưng ra đi. chiến lòng “tôi”- -Ở khu chống yêu Bác căn cứ, Mỹ cứu nước. Ba). người nước. cha dồn tất cả tình yêu thương và việc làm cây lược ngà tặng con, nhưng 3
THCS Phước Hưng Đề cương HK1 Ngữ Văn 9 con chưa kịp nhận thì người cha đã hy sinh. Lặng -Nguyễn 1970 Truyện Tự sự -Anh Ca ngợi -Xây Cuộc Thể hiện lẽ Sa Thành ngắn thanh những dựng gặp gỡ niềm yêu Pa Long niên: người tình tình cờ mến đối (1925- +Sống có lao huống giữa với 1991) quê lý tưởng động truyện anh những ở Quảng cao đẹp: thầm bất ngờ thanh con Nam sẵn sàng lặng, có mà hợp niên với người có -Viết văn nhận cách lí. ông hoạ lẽ sống từ thời nhiệm vụ sống -Cách sĩ và cô cao đẹp chống Pháp nơi khó đẹp, kể kĩ sư trẻ đang chuyên khăn. cống chuyện trên lặng lẽ truyện ngắn +Ý thức hiến sức tự đỉnh quên và kí. về công mình nhiên, cao Yên mình việc và cho đất kết hợp Sơn-Sa cống lòng yêu nước giữa tự Pa. hiến cho nghề. Có sự, trữ Tổ quốc. những tình với suy nghĩ bình đúng đắn luận. về công - Cốt việc đối truyện với cuộc đơn sống, con giản tập người. trung +Sống vào ngăn nắp, cuộc khoa học, gặp gỡ ham học tình cờ tập. của ba +Chân nhân thành, vật. quí trọng 4
THCS Phước Hưng Đề cương HK1 Ngữ Văn 9 tình cảm - Ngôi của mọi kể thứ người. ba (theo +Khiêm điểm tốn, nhìn của thành nhân vật thật. ông hoạ sĩ). *Tóm tắt truyện: a/ Làng Giặc Pháp xâm chiếm làng chợ Dầu, gia đình ông Hai tản cư đến nơi ở mới. Ở nơi mới, ông Hai luôn nhớ về làng của mình. Hằng ngày ông thường ra phòng thông tin tuyên truyền nghe đọc báo để vui cùng tin chiến thắng. Một hôm ông biết tin làng chợ Dầu của mình theo giặc từ một đám người ở Gia Lâm vừa tản cư lên. Ông đau khổ và ở liền trong nhà mấy ngày không dám gặp ai. Ông sợ nhất là mụ chủ nhà sẽ đuổi gia đình mình đi. Tâm sự không biết chia sẻ cùng ai, ông đành thổ lộ với đứa con nhỏ như khẳng định lòng trung thành của ông với cách mạng, với Bác Hồ “ Làng thì ông yêu thật, nhưng làng theo giặc thì phải thù”. Rồi tin làng chợ Dầu theo giặc được cải chính. Niềm vui trở lại với ông Hai. Ông tiếp tục nói về làng, nói về cuộc chiến đấu giữ làng như chính ông từng tham gia. b/ Chiếc lược ngà Ông Sáu xa nhà đi kháng chiến. Mãi đến khi con gái lên tám tuổi, ông mới có dịp về thăm nhà, thăm con. Bé Thu không nhận ra cha vì sẹo trên mặt làm ba em không còn giống với người trong bức ảnh chụp mà em đã biết. Em đối xử với ba như người xa lạ. Đến lúc Thu nhận ra cha, tình cha con thức dậy mãnh liệt trong em thì cũng là lúc ông Sáu phải lên đường trở về khu căn cứ. Ở khu căn cứ, người cha dồn hết tình yêu thương vào việc làm chiếc lược ngà và khắc lên đó dòng chữ tặng con. Nhưng chưa kịp trao cho con thì ông đã hi sinh trong một trận càn. Trước lúc nhắm mắt ông nhờ người đồng đội mang về cho con kỉ vật chiếc lược ngà. c/ Lặng lẽ SaPa Trên chuyến xe từ Lào Cai lên Sa Pa, qua sự giới thiệu của bác lái xe, ông hoạ sĩ già và cô kĩ sư nông nghiệp làm quen với anh thanh niên 27 tuổi đang công tác một mình trên đỉnh Yên Sơn cao 2600m. Anh mời họ lên thăm nhà và dùng nước. Anh tặng hoa cho khách, tự giới thiệu về công việc của mình: đo nắng, đo mưa, tính gió, tính mây, ngày báo cáo 4 lần mà gian khổ nhất là lúc một giờ sáng. Công việc của anh nói chung là thầm lặng nhưng anh đã xác định được vai trò của mình, biết sắp xếp cuộc sống để yên tâm công tác và góp phần vào việc bắn rơi máy bay Mĩ trên bầu trời Hàm Rồng nhờ phát hiện một đám mây khô. Anh lại rất khiêm tốn giới thiệu với ông hoạ sĩ những người khác xứng đáng hơn anh. Đến lúc phải chia tay, ông hoạ sĩ hẹn ngày quay lại, còn anh thanh niên lấy lí do sắp đến 5
THCS Phước Hưng Đề cương HK1 Ngữ Văn 9 giờ “ốp” không tiễn khách, mà chỉ tặng trứng gà cho khách ăn dọc đường. Anh đã mang lại những ý nghĩ tốt đẹp cho ông hoạ sĩ và cô kĩ sư. ➢ YÊU CẦU HS NẮM ĐƯỢC: - Phương thức biểu đạt, thể loại. - Ý nghĩa nhan đề; đặt nhan đề văn bản. - Nội dung, ý nghĩa văn bản. - Ý nghĩa một số chi tiết, hình ảnh trong văn bản. - Tìm văn bản cùng đề tài, chủ đề, thể loại. - Đặc điểm nhân vật. - Những đặc sắc nghệ thuật của văn bản (xây dựng tình huống, xây dựng nhân vật). II. PHẦN TIẾNG VIỆT 1. Các phương châm hội thoại: năm phương châm hội thoại; mối quan hệ giữa phương châm hội thoại với tình huống giao tiếp; các nguyên nhân vi phạm phương châm hội thoại. Các phương châm hội Khái niệm Ví dụ thoại 1. Phương châm về lượng: khi giao tiếp cần nói cho Giải lại bài tập trong SGK. 1. Phương có nội dung; nội dung của lời nói phải đáp ứng đúng - Trâu là 1 loài gia súc nuôi ở nhà. châm về yêu cầu của cuộc giao tiếp, không thiếu, không thừa. ( thừa thông tin ) lượng: Vi phạm PC về lượng 2. Phương châm về chất: khi giao tiếp đừng nói - Nói có sách, mách có chứng (nói 2. Phương những điều mà mình không tin là đúng hay không có có căn cứ chắc chắn) châm về chất bằng chứng xác thực. Tuân thủ PC về chất 3. Phương 3. Phương châm quan hệ: khi giao tiếp cần nói đúng - Ông nói gà bà nói vịt. (không nói châm quan vào đề tài giao tiếp, tránh nói lạc đề. đúng vào đề tài giao tiếp) hệ: Vi phạm PCQH 4. Phương 4. Phương châm cách thức: khi giao tiếp cần chú ý - Dây cà ra dây muống. (nói dài châm cách nói ngắn gọn rành mạch, tránh cách nói mơ hồ. dòng) thức Vi phạm PCCT 5. Phương 5. Phương châm lịch sự: khi giao tiếp cần tế nhị và - Nói như đấm vào tai. châm lịch tôn trọng người khác. Vi phạm PCLS sự: 2. Cách dẫn trực tiếp và cách dẫn trực tiếp: phân biệt cách dẫn trực tiếp, gián tiếp; chuyển lời dẫn trực tiếp sang lời dẫn gián tiếp. 6
THCS Phước Hưng Đề cương HK1 Ngữ Văn 9 Bài học Khái niệm Ví dụ * Có 2 cách dẫn lời nói hay ý nghĩ (lời nói bên trong) Lê-nin nói: “ Học, học nữa, học của 1 người ( 1 nhân vật): mãi.” Cách dẫn Dẫn trực tiếp: là nhắc lại nguyên văn lời nói hay ý trực tiếp nghĩ của người hay của nhân vật; lời dẫn trực tiếp đặt trong dấu ngoặc kép. Dẫn gián tiếp: là thuật lại lời nói hay ý nghĩ của Họa sĩ nghĩ thầm rằng khách tới bất Cách dẫn người hoặc nhân vật có điều chỉnh cho thích hợp; lời ngờ chắc cu cậu chưa kịp quét tước gián tiếp dẫn gián tiếp không đặt trong dấu “ ” dọn dẹp, chưa kịp gấp chăn chẳng hạn. *Lưu ý: - Bỏ dấu hai chấm và dấu ngoặc kép. Ví dụ: Cách -Thay đổi đại từ nhân xưng cho phù hợp. Nam nói : “Ngày mai, tôi đi Hà Nội chuyển từ - Lược bỏ các từ chỉ tình thái. đấy nhé! ” lời dẫn trực -Thêm từ rằng hoặc từ là trước lời dẫn. → Nam nói rằng, ngày mai, bạn ấy tiếp sang -Không nhất thiết phải chính xác từng từ nhưng đi Hà Nội. gián tiếp phải dẫn đúng về ý. 3. Sự phát triển của từ vựng: các cách phát triển từ vựng. Các cách phát triển từ Nội dung Ví dụ vựng - Cùng với sự phát triển của xã hội, từ vựng của ngôn VD: ngữ cũng không ngừng phát triển. Giải thích nghĩa của từ “xuân” - Một trong những cách phát triển từ vựng tiếng Việt trong các câu sau: là phát triển nghĩa của từ ngữ trên cơ sở nghĩa gốc Mùa xuân là tết trồng cây của chúng. Làm cho đất nước càng ngày càng - Có hai phương thức chủ yếu phát triển nghĩa của từ xuân ngữ: phương thức ẩn dụ, phương thức hoán dụ. (Hồ Chí Minh) Phát triển Gợi ý: nghĩa của từ - Từ xuân trong câu “ Mùa xuân là tết trồng cây ”: mùa chuyển tiếp từ đông sang hạ, thời tiết ấm dần lên, thường được coi là mở đầu của một năm. => Đây là nghĩa gốc. - Từ xuân trong câu “ Làm cho đất nước càng ngày càng xuân ”: thuộc 7
THCS Phước Hưng Đề cương HK1 Ngữ Văn 9 về tuổi trẻ, coi là tươi đẹp, tràn đầy sức sống. => Đây là nghĩa chuyển theo phương thức ẩn dụ Tạo từ ngữ mới. Ví dụ: - Điện thoại di động: điện thoại nhỏ, không dây, được sử dụng Phát triển về trong khu vực phủ sóng của hãng số lượng từ cho thuê bao. ngữ: tạo từ - Kinh tế tri thức: quyền sở hữu với ngữ mới sản phẩm trí tuệ được pháp luật hoặc mượn phân định. tiếng nước Ví dụ: ngoài Mượn từ ngữ của tiếng ngước ngoài. - Các từ mượn tiếng Hán: mãng xà, biên phòng, tham ô, tô thuế, phê bình, phê phán, ca sĩ, nô lệ. - Các từ mượn của ngôn ngữ châu Âu: xà phòng, ô tô, ra-đi-ô, ô xi, cà phê, ca-nô. PHẦN III: TẬP LÀM VĂN (Viết bài văn tự sự có kết hợp yếu tố nghị luận, miêu tả nội tâm và các hình thức đối thoại, độc thoại) *Dàn ý chung - MB: Giới thiệu chung về nhân vật và sự việc được kể. - TB: Kể diễn biến sự việc (Khi kể cần kết hợp các yếu tố miêu tả nội tâm, đối thoại, độc thoại, độc thoại nội tâm, nghị luận) - KB: Kể kết thúc của sự việc và nêu ý nghĩa của câu chuyện. *Gợi ý một số đề tham khảo: -Kể lại một việc tốt em đã làm. (Góp phần bảo vệ môi trường; giúp đỡ người gặp hoạn nạn,...) -Truyện ngắn “Làng” của Kim Lân đã thể hiện tình yêu làng, yêu đất nước của ông Hai thật sâu sắc. Hãy kể lại câu chuyện ấy bằng lời văn của em. -Lặng lẽ Sa Pa (Nguyễn Thành Long) là câu chuyện kể về nét đẹp của người thanh niên làm công tác khí tượng. Hãy kể lại câu chuyện ấy bằng lời văn của em. -“Chiếc lược ngà” (Nguyễn Quang Sáng) đã thể hiện tình cha con thiêng liêng cảm động trong chiến tranh. Hãy kể lại câu chuyện ấy bằng lời văn của em. 8
THCS Phước Hưng Đề cương HK1 Ngữ Văn 9  ĐỀ THAM KHẢO HK1 MÔN: NGỮ VĂN LỚP: 9 Câu 1 (3.0 điểm). Đọc văn bản sau và trả lời các câu hỏi bên dưới: Có anh em nhà nọ kiếm sống bằng nghề nhặt ve chai sắt vụn, ngày nào họ cũng mong đợi được phát tài. Cuối cùng, thượng đế cũng cảm động vì mơ ước của họ. Thượng đế cho họ một cơ hội phát tài. Một hôm như thường lệ, hai anh em cùng ra khỏi nhà, đi men dọc theo con phố. Con phố lớn dường như đã có ai đó quét sạch, những ve chai, sắt vụn thường ngày vẫn có, hôm nay chẳng thấy đâu nữa, chỉ còn lại trên phố những chiếc đinh sắt dài nằm mỗi nơi một chiếc. Người anh cả nhìn thấy những chiếc đinh nằm trên đường bèn nhặt từng chiếc lên. Người em thứ hai tỏ ra không thèm quan tâm đến việc làm của người anh, bèn nói: - Hai ba chiếc đinh sắt ấy thì đáng được bao nhiêu tiền. Người anh vẫn tiếp tục cuối xuống nhặt từng chiếc đinh. Lúc đến cuối con phố, người anh nhặt được gần đầy một túi đinh. Nhìn thấy anh như vậy, người em dường như đã hiểu ra, định bắt chước người anh nhặt từng chiếc đinh, bất kể là bao nhiêu, cuối cùng cũng gom được chút tiền nhưng khi quay lại tìm thì trên phố một chiếc đinh nhỏ cũng không còn, tất cả đã được người anh nhặt sạch. Người em tự nhủ rằng không sao, mấy cái đinh cũng chẳng được bao nhiêu, anh nhặt nhiều đấy nhưng bán đi cũng chẳng được bao nhiêu. Thế là người em không tiếc nữa. Hai anh em tiếp tục đi, cả hai cùng phát hiện cuối phố có cửa hàng thu mua sắt vụn, trước cửa có treo tấm biển viết: Cửa hàng cần mua gấp loại đinh cũ dài, 1000 đồng một cái. Người em vô cùng hối hận. Người anh đã dùng những chiếc đinh sắt cũ vừa nhặt đổi được một khoản tiền lớn. Ông chủ cửa hàng bước lại gần người em lúc này đang đứng ngẩn người và hỏi: - Cậu bé, hai cháu cùng đi trên một con phố, lẽ nào cháu lại không thấy chiếc đinh nào sao? Cậu em buồn bã đáp: - Cháu có nhìn thấy chứ, nhưng cái đinh nhỏ bé, lại cũ thế, cháu không nghĩ rằng nó lại đáng giá đến vậy, đến khi cháu hiểu giá trị của nó thì đã muộn… (Câu chuyện nhỏ, bài học lớn – Hồng Thanh, Vi Khanh biên soạn) 1.1. Đặt nhan đề cho văn bản trên. 1.2. Qua văn bản trên, thông điệp sâu sắc mà người viết muốn gửi đến mọi người là gì? 1.3. Ở văn bản trên, nhân vật “người em” được miêu tả qua những phương diện nào? Nêu đặc điểm của nhân vật này. 9
THCS Phước Hưng Đề cương HK1 Ngữ Văn 9 1.4. Ghi tên một tác phẩm (có tên tác giả đi kèm) ở chương trình ngữ văn 9 HKI có cùng thể loại với văn bản trên. Câu 2 (2.0 điểm). Thực hiện theo các yêu cầu sau: 2.1. Chuyển lời dẫn trực tiếp ở đoạn trích sau thành lời dẫn gián tiếp: Trong lúc mọi người xôn xao phía sau lưng, bác lái xe quay sang nhà họa sĩ nói vội vã: - Tôi sắp giới thiệu với bác một trong những người cô độc nhất thế gian. Thế nào bác cũng thích vẽ hắn. (Lặng Lẽ Sa Pa, Nguyễn Thành Long) 2.2. Đặt một câu với từ “rác” là nghĩa chuyển theo phương thức ẩn dụ. Câu 3 (5.0 điểm). Kể một câu chuyện cảm động về tình cảm gia đình. -CHÚC CÁC EM KIỂM TRA THẬT TỐT- 10

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.