zunia.vn

Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z

zunia.vn

» Khoa Học Tự Nhiên

Đề cương ôn thi hết học phần - Môn: Sinh sản gia súc 1

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:49

Báo xấu

60
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề cương này tổng hợp những nội dung trọng tâm của học phần Sinh sản gia súc 1. Thông qua đề cương có thể giúp người học nắm được những phần lý thuyết đã học. Mời các bạn cùng tham khảo để biết thêm các nội dung chi tiết.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề cương ôn thi hết học phần - Môn: Sinh sản gia súc 1

Thạch Văn Mạnh TYD-K55 ĐỀ CƯƠNG ÔN THI HẾT HỌC PHẦN MÔN: Sinh sản gia súc 1 Học kỳ II năm học 2013-2014 1. Cơ chế sinh lý điều tiết quá trình sinh sản ở gia súc? - Sinh sản hữu tính chịu sự tác động của thần kinh, thể dịch, dinh dưỡng, môi trường  Con người có thể tác động vào các khâu đó để điều khiển sinh sản. Tín hiệu ngoại cảnh ( màu sắc, tiếng kêu, mùi vị) Cơ quan cảm thụ ( mắt, mũi, tai...) Bán cầu đại não( chọn lựa) Vùng dưới đồi Thùy trước tuyến yên Thần kinh thực vật Thể dịch Thần kinh động vật Cơ quan sinh dục Phản xạ sinh dục Hưng phấn cao độ Kết quả sinh dục
Thạch Văn Mạnh TYD-K55 2. Các kiểu hình thần kinh của gia súc? Ý nghĩa trong sinh sản? a. Khái niệm - Kiểu hình thần kinh là tổng hợp những đặc điểm quá trình hưng phấn, ức chế mà động vật thừa kế hoặc thu được trong quá trình sống. - Đặc trưng kiểu hình thần kinh gắn liền tốc độ thành lập, cường độ và tính ổn định phản xạ của phản xạ có điều kiện, tính khẩn trương của sự ức chế ngoài và ức chế trong tốc độ của quá trình lan tỏa và tập trung. b. Các kiểu hình thần kinh  Trên cơ sở các đặc tính trên Pavlov đã chia ra bốn kiểu hình hoạt động thần kinh cấp cao gồm - Kiểu hình mạnh, không cân bằng, thiếu kiềm chế  Gia súc mang kiểu hình này có hưng phấn, định hướng mạnh, nhanh  Nhanh thành lập phản xạ có điều kiện và phản xạ có điều kiện đó được duy trì lâu dài, phản xạ ức chế khó thành lập. - Kiểu hình thần kinh mạnh, cân bằng, linh hoạt  Dễ lập phản xạ có điều kiện, duy trì lâu, dài  Sự chuyển đổi hưng phấn, ức chế được thực hiện 1 cách dễ dàng  Phản ứng của nó với tác động môi trường 1 cách bình tĩnh, linh hoạt. - Kiểu hình thần kinh mạnh, cân bằng, ì  Khó thành lập phản xạ có điều kiện nhưng khi thành lập được  duy trì lâu dài  Quá trình chuyển đổi hưng phấn, ức chế thực hiện 1 cách chậm chạp - Kiểu hình thần kinh yếu, quá trình hưng phấn, ức chế thể hiện yếu.  Khó thành lập phản xạ có điều kiện  Phản ứng định hướng xuất hiện chậm, tương đối khó. c. Ý nghĩa trong sinh sản - Trong chăn nuôi  Chọn gia súc sinh sản có thần kinh mạnh, không cân bằng, thiếu kiềm chế hoặc gia súc có thần kinh mạnh, cân bằng, linh hoạt
Thạch Văn Mạnh TYD-K55  Chọn gia súc lấy thịt : chọn gia súc có thần kinh mạnh, cân bằng, ì hoặc chọn gia súc có thần kinh yếu, quá trình hưng phấn, ức chế yếu. 3. Chu kỳ sinh dục của gia súc? Nêu các đặc điểm cơ bản chu kỳ sinh dục của trâu, bò, dê, cừu , ngựa và lợn? a. Chu kì sinh dục của gia súc - Là 1 quá trình sinh lý phức tạp sau khi toàn bộ cơ thể đã phát triển hoàn hảo, cơ quan sinh dục không có bào thai, quá trình bệnh lý thì ở bên trong buồng trứng có quá trình nõa bao thành thục. Trứng chin và thải trứng đồng thời cơ quan sinh dục cũng có những biến đổi và sự biến đổi đó được lặp đi lặp lại gọi là chu kì sinh dục b. Đặc điểm cơ bản chu kì sinh dục của trâu, bò, dê, cừu, ngựa và lợn Trâu - Trâu tương tự bò, động dục ẩn Bò - CKSD 19-24 ngày, xuất hiện sau khi đẻ 21-28 ngày thường gặp thưc tế là 2 tháng. Thời gian động dục cao độ 3-36h thường là 15-20h. Thời gian rụng trứng 15-16h sau khi động dục. Dê, - Dê CKSD 16-17 ngày, Cừu CKSD 18-21 ngày, thời gian xuất hiện chu cừu kì sinh dục sau đẻ trứng là 15-30 ngày, thời gian động dục cao độ 2-48h, trung bình 24-36h, thời gian rụng trứng 1 ngày sau khi bắt đầu động dục. Lợn - CKSD 21 ngày, thời gian động dục lại của lợn liên quan thời gian sau khi cho con bú thường sau cai sữa 3-5 ngày, thời gian động dục cao độ 24-72h , thời gian rụng trứng thường là ngày thứ 2 kể từ khi bắt đầu động dục. Ngựa - CKSD 20-21 ngày, thời gian động dục cao độ 2-10 ngày thường 4-10 ngày. Thời gian rụng chứng 1-2h
Thạch Văn Mạnh TYD-K55 4. Giải phẫu cơ quan sinh dục gia súc đực? a. Dịch hoàn (Testis) Dịch hoàn (hay còn gọi là tinh hoàn) là một tuyến, vừa là tuyến ngoại tiết tức là sinh ra tinh trùng, vừa có chức năng nội tiết hay sinh ra hormone – testosterone, có tác dụng làm phát triển đặc điểm giới tính.  Cấu tạo: - Dịch hoàn được bao bọc bên ngoài là một lớp sợi bền chắc gọi là giáp mạc riêng, do phúc mạc kéo dài đến hình thành. Phía trong lớp giáp mạc riêng đó là một tổ chức liên kết hình màng mỏng gọi là màng trắng, lớp màng trắng đi sâu vào chia dịch hoàn thành nhiều múi. Mỗi múi lại chứa ống sinh tinh uốn khúc, tinh trùng được hình thành bên trong ống sinh tinh. Tất cả các ống sinh tinh đều đi vào vách giữa của dịch hoàn tạo thành một ống tinh thẳng, đồng thời các ống tinh thẳng đó đan chéo với nhau tạo thành mạng tinh. b. Phụ dịch hoàn (Epididymis) Phụ dịch hoàn hay còn gọi là mào tinh – là một cái kho để dự trữ tinh trùng. Phụ dịch hoàn bắt đầu từ mạng tinh chạy ra khoảng 12 - 15 ống tinh. Mỗi ống nằm trong ngăn của một cơ quan gắn vào cực trên và bờ sau của tinh hoàn gọi là mào tinh. Mỗi ống tinh trong mào tinh cũng là những ống uốn khúc. Tất cả những ống này đều đổ vào một ống xuất chung, uốn khúc gọi là ống mào tinh (ductus epididymidis). Ống này hướng từ chõm xuống đuôi mào tinh và khi thoát ra khỏi cơ quan này thì thành một ống duy nhất - ống dẫn tinh (ductus deferens) Trong phụ dịch hoàn có pH 6,2 – 6,8, đồng thời nhiệt độ ở đây cũng thấp hơn thân nhiệt. Chính những điều kiện này làm cho tinh trùng ít hoạt động và sống lâu được trong phụ dịch hoàn. Tinh trùng có khả năng sống trong phụ dịch hoàn từ 1 – 2 tháng.
Thạch Văn Mạnh TYD-K55 c. Các tuyến sinh dục phụ 1. Tuyến củ hành (tuyến Cowper) - Tuyến củ hành to bằng quả táo, nằm ở đoạn cuối của phần niệu đạo trong xoang chậu, trên vòng cung ngồi. Cấu tạo có cơ củ hổng và cơ co bóp của tuyến. Thân tuyến to nhỏ không giống nhau. Chó không có tuyến này. - Tuyến củ hành tiết ra một thứ dịch trong suốt, có mùi đặc biệt và có môi trường pH trung tính. Tác dụng chủ yếu của dịch này là làm trơn niệu đạo, rửa niệu đạo trước khi phóng tinh. 2. Tuyến tiền liệt - Tất cả động vật đực đều có tuyến tiền liệt, nó nằm ở chỗ khởi đầu của niệu đạo và trên phần cuối của ống dẫn tinh. Ở một số động vật tuyến này không phát triển lắm mà chỉ là những tuyến mỏng rải rác ở trên thành niệu đạo như ở bò, lợn. Nhưng ở chó và ngựa thì tuyến này lại rất phát triển. Tuyến tiền liệt có rất nhiều lỗ đổ vào niệu đạo, dịch tiết của tuyến này không trong suốt, có tính kiềm, có tác dụng trung hòa độ axit ở lòng niệu đạo và axit H2CO3 do tinh trùng sinh ra. Thể tích của tuyến thay đổi theo tuổi, gia súc non thì tuyến này rất nhỏ, ở gia súc trưởng thành thì to nhất và sau đó teo đi khi gia súc già. 3. Tuyến tinh nang (nang tuyến) - Nang tuyến là một túi rỗng và là nơi dự trữ tinh trùng, tuy nhiên ở một số loài như lợn, bò thì nang tuyến không hình túi hoặc ở chó thì không phát triển. Nang tuyến tiết ra chất keo màu trắng hoặc vàng, qua ống phóng tinh đổ vào đường niệu sinh dục. Chất keo này gặp chất tiết của tuyến tiền liệt tiết ra thì ngưng đặc lại để đậy nút cổ tử cung sau khi giao phối không cho tinh dịch chảy ngược ra ngoài. Ngoài ra chất tiết này còn cung cấp dinh dưỡng và tăng cường hoạt lực của tinh trùng vì trong chất tiết có chứa nhiều glucose và các acid béo. - Nang tuyến là hai tuyến hình trứng, màu vàng nhạt, mặt ngoài nổi nhiều u, nằm trong xoang chậu, trên bọng đái và ống dẫn tinh.
Thạch Văn Mạnh TYD-K55 5. Hình thái, cấu tạo, giải phẫu tinh trùng gia súc? a. Đặc điểm hình thái chung - Dạng con nòng nọc - Đầu bầu dục, nhìn thẳng hình quả trứng phần to ở phía trên  Phù hợp cho việc tiến thẳng của tinh trùng  Tinh trùng mỗi loài có hình thái ổn định, đặc trưng cho loài. b. Đặc điểm cấu tạo, giải phẫu tế bào tinh trùng - Thành phần hóa học :  75% cơ thể tinh trùng là nước  25% là VCK( 85% Protein; 13,2% Lipit và 1,8% khoáng) - Ngoài cùng là màng Lipoprotein( màng bán thấm) dày 80-120 Atrong  Chức năng màng là : định hình và trao đổi chất tế bào tinh trùng  1 tế bào tinh trùng gồm đầu, thân, đuôi. - Đầu gồm có hệ thống Arosom + nhân  Acrosom chứa men hyaluronidaza  phá vỡ màng phóng xạ tế bào trứng, men này không có tính đặc trưng cho loài. Sự nguyên vẹn của hệ thống Acrosom  quyết định quá trình thụ tinh.  Nhân chiếm gần hết phần đầu 76,7%  80,3% . Nhân có bản chất là Nucleoprotein ( Histidin, Acidnucleic, nối) Nối vs nhau = NH2  cầu nối dễ đứt khi thay đổi nhiệt độ, atm, rung động, sóc lắc. Cầu đứt  tinh trùng chết ngay.  Trong khâu kiểm tra , xử lý tinh dịch phải hết sức chú ý  Là cơ sở  kiểm tra sức kháng của tế bào tinh trùng. - Phần cổ - thân.  Chủ yếu chứa NSC của tinh trùng  Ngoài ra còn chứa ti thể, tế bào sắc tố  Dự trữ ATP, Lipoid  chống lạnh (plasmalogen)  Tiếp nối với phần đầu 1 cách lỏng lẻo  dễ đứt khi chịu tác động của rung động sóc lắc.
Thạch Văn Mạnh TYD-K55 - Phần đuôi gồm 3 phần chính : đuôi giữa, đuôi chính, đuôi phụ  Đoạn giữa tiếp giáp với cổ thân  Cấu trúc bởi các sợi trục, sắp xếp theo vòng tròn đồng tâm và có 2 sợi trục trung tâm, càng phía cuối đuôi  xếp thưa hơn  cuối cùng  tơ đuôi ( đuôi phụ)  Chức năng : giúp tinh trùng vận động tiến thẳng, sống được trong đường sinh dục gia súc cái.  Sự nguyên vẹn của đuôi  quyết định khả năng thụ thai của tế bào tinh trùng  đuôi kì hình thì không có khả năng thụ thai. 6. Quá trình trao đổi chất của tinh trùng? - Hai quá trình trao đổi chất cơ bản của tinh trùng:  Quá trình đường phân (Fructolis): diễn ra trong điều kiện yếm khí (Anaerobios).  Quá trình hô hấp (hay QT oxy hóa): được diễn ra khi có mặt của oxy (ưa khí – Aerobios) a. Quá trình đường phân - Là quá trình tinh trùng sử dụng đường Fructozo ở điều kiện ko có Oxi C6H12O6  2C3H4O3( acid lactic) + Q1( 60 Kcal) b. Quá trình hô hấp - Là quá trình tinh trùng sử dụng đường Fructozo trong điều kiện có Oxy C6H12O6 +6O2  6CO2 + 6H2O + Q2 ( 670 Kcal) Q1, Q2 được dự trữ dạng ATP ở cổ, thân tế bào tinh trùng, không sử dụng trực tiếp được.  Khi cần sử dụng  cần cắt mạch cao năng Q1 + Q2  ATP ATP  ADP + Q3 ADP  AMP + Q4
Thạch Văn Mạnh TYD-K55 Nhờ protein Spartein ở đuôi : Q3, Q4 được chuyển  sợi đuôi  co rút  tinh trùng có khả năng vận động được. 7. Các đặc tính của tinh trùng? a. Đặc điểm vận động - Tinh trùng là tế bào duy nhất của cơ thể có khả năng vận động ngoài cơ thể sống. Sự vận động nhờ cổ, thân, đuôi và đòi hỏi có năng lượng. - Các phương thức vận động : tiến thẳng, xoay vòng, lắc lư  Tiến thẳng : vecto chuyển động của nó không thay đổi.  Xoay vòng : vecto chuyển động luôn thay đổi.  Lắc lư : không có vecto chuyển động. - Tinh trùng có khả năng tiến thẳng mới có khả năng thụ tinh  Chỉ tiêu đánh giá hoạt lực tinh trùng 0 =0,7 b. Đặc tính lội ngược dòng - Nhờ đuôi tinh trùng cong chữ S cùng với dịch đường sinh dục cái tiết ra chạy xuôi tác động vào 3 điểm đầu, cổ, đuôi tinh trùng  Giúp tế bào tinh trùng vận động ngược dòng  tiến lên trên đường sinh dục cái  gặp tế bào trứng. c. Đặc điểm tích điện - Tinh trùng tích điện (+) trứng tích điện (-)  chúng hút nhau. d. Đặc tính ưa của lạ - Tinh trùng có đặc tính bu xung quanh vật lạ  Khi vào trong ống dẫn trứng, gặp tế bào trứng  các tinh trùng bao vây lấy tế bào trứng tìm nơi lõm của tế bào trứng và chui vào. e. Đặc điểm nhất trí, nhường nhịn, đoàn kết, dũng cảm, dám hy sinh - Các tinh trùng đau nhau về đích mà không cả trở lẫ nhau  bao vây tế bào trứng cùng nhau bọc xoang Acrosom giải phóng men Hyaluronidaza để phá vỡ màng phóng xạ, cuối cùng chỉ có 1 tinh trùng khỏe nhất được kết hợp với tế
Thạch Văn Mạnh TYD-K55 bào trứng. Còn lại tất cả tinh trùng còn lại sẽ chết  tạo chất dinh dưỡng nuôi dưỡng hợp tử. - Sinh đôi cùng trứng  1 hợp tử  4 nhân  tách - Sinh đôi khác trứng  2 hợp tử  2 cá thể khác nhau. 8. Giải phẫu cơ quan sinh dục gia súc cái? a. Bộ phận sinh dục bên ngoài 1.Âm môn (âm hộ - vulva) Nằm bên dưới hậu môn, phía ngoài có hai môi, nối liền hai môi là hai mép. Trên hai môi của âm môn có sắc tố đen và nhiều tuyến tiết gồm tuyến tiết ra chất nhờn trắng và tuyến tiết ra mồ hôi. 2. Âm vật (Clitoris) Âm vật giống như dương vật thu nhỏ lại, trong cấu tạo âm vật cũng có các thể hổng như con đực. Trên âm vật có nếp da tạo ra mu âm vật, giữa âm vật bẻ gấp xuống dưới. 3. Tiền đình Tiền đình là giới hạn giữa âm môn và âm đạo, nghĩa là qua tiền đình mới vào âm đạo. Trong tiền đình có màng trinh, phía trước màng trinh là âm môn, phía sau màng trinh là âm đạo, màng trinh có các sợi cơ đàn hồi ở giữa và do hai lá niêm mạc gấp thành một nếp. Sau màng trinh có lỗ niệu đạo Tiền đình có một số tuyến, tuyến này xếp theo hàng chéo, hướng quay về âm vật. b. Bộ phận sinh dục bên trong 1. Âm đạo (Vagina) Trước âm đạo là cổ tử cung, phía sau là tiền đình có màng trinh che lỗ âm đạo. Âm đạo là một cái ống tròn để chứa cơ quan sinh dục của con đực (dương vật) khi giao phối, đồng thời là bộ phận cho thai đi ra ngoài trong quá trình sinh đẻ. - Cấu tạo: Gồm 3 lớp - Lớp liên kết ở ngoài cùng - Lớp cơ trơn ở giữa: Cơ dọc bên ngoài, cơ vòng bên trong. Các lớp cơ âm đạo liên kết với các cơ cổ tử cung. - Lớp niêm mạc ở trong cùng: niêm mạc âm đạo có nhiều tế bào thượng bì, niêm mạc gấp nếp dọc. Chiều dài âm đạo: - Ngựa: 15 – 20 cm - Bò: 22 – 25 cm - Lợn: 10 – 12 cm - Dê – Cừu: 8 – 10 cm 2. Tử cung (Uterus)
Thạch Văn Mạnh TYD-K55 Tử cung là nơi đảm bảo cho sự phát triển và dinh dượng bào thai, đồng thời nó còn làm nhiệm vụ đẩy thai ra ngoài trong quá trình sinh đẻ nhờ vào các lớp cơ trơn của thành tử cung. Tử cung các loài động vật có vú gồm một số loại sau: - Tử cung kép (Uterus duplex): gồm hai sưng tử cung trái và phải, mỗi bên đều có một cổ tử cung. Hai cổ tử cung thông với âm đạo. Ví dụ: Tử cung voi - Tử cung phân nhánh (Uterus bipartitus): Tử cung phân làm hai nhánh, có cùng một cổ tử cung thông với âm đạo. Ví dụ: Loài gậm nhấm, Lợn, Loài ăn thịt - Tử cung hai sừng (Uterus bicorius): tử cung có một thân và hai sừng, cùng một cổ tử cung. Ví dụ: Bò, ngựa, chó - Tử cung đơn (Uterus simple): Tử cung không phân biệt sừng tử cung, thân tử cung, trông giống quả lê Ví dụ: Linh trưởng và người Cấu tạo: Gồm 3 lớp - Lớp ngoài cùng là lớp màng liên kết sợi mỏng - Giữa là lớp cơ trơn: Đây là một lớp cơ dày và khỏe nhất trong cơ thể, có cấu tạo khá phức tạp. Bên trong là một khung liên kết với nhiều sợi đàn hồi có nhiều mạch máu, đặc biệt là những tĩnh mạch lớn. Ngoài ra, các bó sợi cơ trơn đan vào nhau theo mọi hướng làm cho tử cung vừa dày, vừa chắc. - Bên trong là lớp niêm mạc (endometrium) màu hồng, phủ lên trên bằng một tầng tế bào biểu mô hình trụ xen với những tuyến tiết chất nhầy, nhiều tế bào biểu mô lại kéo dài thành lông nhung. Khi lông rung động thì gạt những chất nhày tiết ra phía cổ tử cung. Tử cung gia súc gồm các phần: - Cổ tử cung: thông với âm đạo - Thân tử cung - Sừng tử cung: thông với ống dẫn trứng Vị trí tử cung nằm trong xoang chậu, trên là trực tràng, dưới là bàng quang. Tử cung nằm ổn định được tại chỗ là nhờ: - Sự bám của âm đạo vào cổ tử cung - Dây chằng – dây chằng này là các nếp phúc mạc tạo thành: + Dây chằng rộng: là do nếp phúc mạc trùm lên tử cung ở mặt trên, mặt dưới và kéo dài đến hai thành của chậu hông. Dây chằng rộng ở giữa hai lá phúc mạc, nên rất quan trọng và có nhiều mạch quản, dây thần kinh + Dây chằng tròn: Là do một dây chằng nhỏ từ sừng tử cung đến vùng bẹn, có nhiều mạch quản và cơ trơn 3. Buồng trứng (Ovarium) Là tuyến sinh dục của con cái, gồm một đôi treo ở cạnh trước dây chằng rộng và nằm trong xoang chậu. Chức năng của buồng trứng: nuôi dưỡng trứng cho trứng chín và tiết ra những hormone sinh dục. Cấu tạo: Bên ngoài là một lớp màng liên kết sợi chắc Bên trong chia làm hai miền: miền vỏ và miền tủy + Miền tủy: mạch máu nhiều hơn và tổ chức mô xốp cũng dày hơn + Miền vỏ: có tác dụng về sinh dục vì ở đó xảy ra quá trình trứng chín và rụng.
Thạch Văn Mạnh TYD-K55 Ngay dưới lớp màng liên kết của buồng trứng, lúc đầu có những tế bào trứng non, mỗi tế bào trứng như vậy được bao quanh bởi một tầng tế bào. Tập hợp trứng non với lớp tế bào xung quanh làm thành noãn bao nguyên thủy. Trong quá trình noãn bao lớn thì các tế bào xung quanh tiêu biến dần làm xuất hiện ở giữa nang một xoang chứa đầy chất dịch nang. Các tầng tế bào còn lại trở thành một màng bọc ngoài có một chỗ dày hẳn lên chứa tế bào trứng (ovum). Noãn bao nguyên thủy đã biến thành một noãn bao chín, được bao bọc bởi một lớp màng mỏng. Tổ chức màng liên kết ngoài buồng trứng lúc này dày Lên để bảo vệ noãn bao chín, noãn bao chín có đường kính tới 1 cm. Tế bào trứng trong noãn bao, cũng lớn lên và đạt tới kích thước 0,15 – 0,25 cm – có thể trông thấy bằng mắt thường, đây là tế bào lớn nhất trong cơ thể. Noãn bao chín nằm sát ngay với màng bọc ngoài của buồng trứng. Cuối cùng màng bọc này cùng với màng bọc của nang rách ra giải phóng tế bào trứng, dịch nang cùng một phần tế bào hạt rơi vào loa kèn. Nơi màng của noãn bao rách ra khép miệng và liền lại ngay. Những tế bào hạt còn lại trong nang phân chia mãnh liệt thành một khối tế bào mới choán đầy nang và biến thành thể vàng (corpus luteum) Thể vàng tồn tại tùy thuộc vào trường hợp tế bào trứng sau khi rụng có được thụ tinh hay không. Nếu trứng không được thụ tinh thì thể vàng tồn tại không lâu thì khối tế bào thoái hóa rồi tiêu biến đi để lại một cái sẹo gọi là thể bạch (corpus alabicans) Nếu trứng được thụ tinh thì thể vàng tồn tại cho tới khi sinh đẻ. Trong suốt thời gian gia súc mang thai, thể vàng có tác dụng như một cơ quan nội tiết tiết ra hormone progesterone. Ngoài ra, khi noãn bao thành thục thì những tế bào hạt trong biểu mô noãn bao tiết ra hormone oestrogen, hormone này làm cho gia súc chưa thành thục biểu hiện động dục. 4. Ống dẫn trứng (Oviductus) Ống dẫn trứng hay còn gọi là vòi Fallop, nằm ở màng treo buồng trứng. Một đầu của ống dẫn trứng thông với xoang bụng, gần sát buồng trứng có hình loa kèn, trên loa kèn hình thành một cái tán rộng và lô nhô không đều. Đầu kia thông với mút sừng tử cung là một cái ống nhỏ ngoằn ngoèo. Cấu tạo gồm 3 lớp: - Lớp ngoài là lớp sợi liên kết - Lớp giữa là lớp cơ - Lớp trong là lớp niêm mạc Lớp niêm mạc gồm các tế bào thượng bì có nhung mao, khi tế bào trứng rụng và rơi vào loa kèn theo ống dẫn trứng đi xuống là nhờ sự rung động của các nhung mao và sự co bóp của các lớp cơ. Khi tinh trùng vào đường sinh dục con cái, tế bào trứng được thụ tinh. Quá trình thụ tinh thường diễn ra ở ống dẫn trứng. Đường kính ống dẫn trứng: 0,2 – 0,4 mm
Thạch Văn Mạnh TYD-K55 Ống dẫn trứng được chia thành hai đoạn: - Đoạn 1: Ống dẫn trứng phía buồng trứng Phần đầu trên thông với xoang bụng ở gần buồng trứng, được phát triển to tạo thành một cái phễu để hứng tế bào trứng, tùy theo từng loài gia súc khác nhau mà cái phễu hay loa kèn đó phủ một phần hay toàn phần buồng trứng. Loa kèn có nhiều tua, nhung mao rung động để hứng tế bào trứng. Quá trình thụ tinh thường xảy ra ở đoạn 1/3 phía trên ống dẫn trứng khi trứng và tinh trùng gặp nhau. Ví dụ: Trâu, bò, lợn: loa kèn phủ toàn bộ buồng trứng Thỏ: loa kèn chỉ phủ một phần buồng trứng - Đoạn 2: Ống dẫn trứng phía sừng tử cung Một đầu gắn với đoạn 1, một đầu gắn với mút sừng tử cung. Cấu tạo cũng gồm 3 lớp: lớp liên kết sợi ở ngoài cùng, ở giữa là hai lớp cơ trơn, bên trong là lớp niêm mạc được cấu tạo bằng những tế bào hình trụ, hình vuông có chức năng tiết dịch. Trên bề mặt niêm mạc còn được phủ một lớp nhung mao luôn rung động để đẩy tế bào trứng hay hợp tử xuống tử cung làm tổ. 9. Sự hình thành tế bào trứng ở gia súc? - Quá trình hình thành, phát triển, noãn bao thành thục và chín, tế bào trứng được tách ra là đặc trưng sinh lý của gia súc cái đến giai đoạn thành thục về tính và nó sẽ tiếp tục như vậy cho đến lúc gia súc già, nếu buồng trứng nói riêng và cơ thể nói chung không có hiện tượng bệnh lý. - Sự hình thành tế bào sinh dục và số lượng của nó phụ thuộc vào nhiều yếu tố và điều kiện. Trước hết, nó phụ thuộc vào tính di truyền của con cái, sau đó là vào điều kiện sức khỏe, chế độ chăm sóc, quản lý, sử dụng… - Tế bào trứng là tế bào đặc biệt trong cơ thể, nó có khả năng kết hợp với tế bào khác (TB tinh trùng) và sau đó là xảy ra quá trình đồng hóa giữa hai tế bào này, để thành hợp tử (trứng thụ tinh). - Quá trình hình thành nên tế bào trứng được xảy ra trong lớp vỏ của buồng trứng, từ những noãn bao nguyên thủy được phân bố ở vùng ngoại vi. Noãn bao nguyên thủy bao gồm một tế bào trứng và bao bọc xung quanh là một lớp tế bào biểu mô noãn bao. Noãn bao nguyên thủy được hình thành ngay từ giai đoạn bào thai. - Ở thời kỳ sau thai, những noãn bao không ngừng được hình thành và phát triển và được bắt đầu từ khi cơ thể hoàn toàn thành thục về tính.
Thạch Văn Mạnh TYD-K55 - Sự phát sinh tế bào trứng bắt đầu từ tế bào trứng nguyên thủy và trải qua 3 thời kỳ phân chia, cuối cùng hình thành nên tế bào trứng chính thức. 10. Cấu tạo tế bào trứng của gia súc? - Gồm 3 phần  Nguyên sinh chất  Nhân  Màng bao a. Nguyên sinh chất gồm có + Nước + Vật chất hữu cơ + Muối khoáng + vật chất khác. b. Nhân + Lưới NST + nhiều hạt nhân c. Màng bao + lớp ngoài + lớp giữa + lớp trong - Màng phóng xạ cấu tạo bởi tế bào hình chóp gắn với nhau = acid hyanuronilic - Màng trong suốt : gồm những tế bào được sinh ra từ tế bào hình nang  đảm bảo dinh dưỡng tế bào trứng, chứa Zonalizin đặc hiệu cho loài - Màng NSC có tác dụng nuôi dưỡng tế bào trứng sau khi đã thụ tinh
Thạch Văn Mạnh TYD-K55  Giữa màng NSC và màng trong suốt có 1 khoảng trống  nơi để tinh trùng nghỉ ngơi trước khi chui vào nhân tế bào trứng - Nguyên sinh chất : có nước, vật chất hữu cơ, muối khoáng và các hợp chất khác. - Nhân gồm nhân chính và nhiều nhân con 11. Quá trình thụ tinh ở gia súc? a. Khái niệm - Quá trình thụ tinh hay còn gọi là quá trình thụ thai - Là quá trình sinh lý phức tạp của tế bào trứng, tế bào tinh trùng đã hoàn toàn thành thục chúng gặp nhau, phát sinh đồng hóa để tạo ra  tế bào mới mang đặc tính con bố, con mẹ b. Các giai đoạn gồm 3 giai đoạn là - Tiếp xúc - Xuyên màng ( tinh trùng đi vào tế bào trứng) - Đồng hóa, dị hóa lẫn nhau giữa tế bào trứng và tinh trùng.  Tiếp xúc - Sau khi tinh trùng được đưa vào đường sinh dục cái nhờ đặc tính lội ngược dòng, ưa vật lạ, tích điện + sự hấp dẫn chất nữ bào tố Fertilizin và sự tác động dịch tiết trong đường sinh dục gia súc cái  giúp tế bào tinh trùng vận động lên vị trí thích hợp gặp tế bào trứng và chúng bu xung quanh tế bào trứng. - Nếu tế bào trứng đã đi qua vị trí thụ tinh  nó được bao bọc bởi 1 lớp Protein mà tinh trùng ko có khả năng dung giảu  quá trình thụ tinh ko xảy ra.  Xuyên màng ( tinh trùng đi vào tế bào trứng) - Giai đoạn phá vỡ màng phóng xạ  Sau khi vây xung quanh tế bào trứng tinh trùng đồng loạt bong xoang Acrosom  giải phóng men Hyaluronidaza ( ko đặc hiệu cho loài) - Giai đoạn qua màng trong suốt
Thạch Văn Mạnh TYD-K55  tinh trùng tiếp tục phá màng trong suốt bởi men zonalizinaza( đặc hiệu cho loài)  khoảng trống nghỉ ngơi 1 thời gian nhất định  lấy sức chuẩn bị chui qua màng NSC - Giai đoạn đi qua màng NSC  rất nhiều tinh trùng bám xung quanh màng NSC  tiết 1 men muraminidaza( 1 tinh trùng duy nhất)  Đồng hóa, dị hóa lẫn nhau giữa tế bào trứng và tinh trùng. - Sau khi đầu tinh trùng chui được vào trong NSC của tế bào trứng  bộc lộ nhân - Nhân tế bào trứng + nhân tế bào tinh trùng hiệu ứng với nhau  tương đương kích thước. - Phát sinh hàng loạt phản ứng đồng hóa, dị hóa  1 tế bào sống ( hợp tử) mang ½ số NST của bố và ½ số NST của mẹ 12. Cơ sở khoa học của kỹ thuật thụ tinh nhân tạo gia súc? Lợi ích của kĩ thuật thụ tinh nhân tạo gia súc? A. Cơ sở khoa học Gồm 3 học thuyết + học thuyết thụ tinh + học thuyết thần kinh + học thuyết di truyền a. Học thuyết thụ tinh - thực chất quá trình sinh sản hữu tính là sự đồng hóa phức tạp giữa 2 loại tế bào sinh dục - điều kiện để đạt được quá trình thụ tinh là các tế bào sinh dục đực và cái đã thành thục vè đang còn khả năng thụ thai  gặp nhau đồng hóa nhau trong điều kiện thích hợp  kĩ thuật thụ tinh nhân tạo đáp ứng được điều kiện này b. Học thuyết thần kinh
Thạch Văn Mạnh TYD-K55 - có 2 loại phản xạ : PXCĐK , PXKĐK - tinh dịch thu được trong thụ tinh nhân tạo là kết quả của quá trình thiết lập các PXCĐK trên cơ sở phản xạ sinh dục tự nhiên của con đực.  tinh dịch thu được trong thụ tinh nhân tạo là tinh dịch có chất lượng tốt có khả năng thụ thai như PXKĐK c. Học thuyết di truyền - sự di truyền đặc điểm thế hệ trước  thế hệ sau quyết định trong gen NST nằm trong nhân tế bào, chỉ có tinh trùng khỏe mạnh mới có khả năng thụ tinh với trứng. - Kĩ thuật thụ tinh nhân tạo tạo điều kiện cho tinh trùng gặp trứng mà không làm ảnh hưởng tới nhân  mật mã di truyền vẫn được đảm bảo. B. Lợi ích của kĩ thuật thụ tinh nhân tạo a. Với công tác giống - tạo điều kiện việc truyền lai tạo giống - giảm chi phí việc nhập nội giống mới - nâng cao hiệu quả sinh sản của đực giống - thành lập ngân hàng tinh dịch  bảo quản được lâu dài  giúp quá trình trao đổi vận chuyển tinh dịch đi xa 1 cách dễ dàng hơn, tạo điều kiện việc mở rộng không gian của việc cải tạo giống 1 cách nhanh chóng và làm tư liệu lai tạo giống  có thể nhanh chóng đánh giá được phẩm chất đực giống b. Hiệu quả kinh tế - giảm được số lượng đực giống cần nuôi - nâng cao được phẩm chất đời sau 1 cách nhanh nhất  tăng nhanh sản phẩm chăn nuôi cho xã hội - đảm bảo được tỷ lệ sinh sản của đàn cái. c. Công tác thú y - tránh được 1 số bệnh lây lan qua đường sinh dục , kst thông qua đường sinh dục d. Hạn chế của kĩ thuật thụ tinh nhân tạo
Thạch Văn Mạnh TYD-K55 - do làm giảm số lượng đực giống  làm đơn điệu hóa sự di truyền biến dị của đời sau. - những khiếm khuyết của đực giống về di truyền, về thú y sẽ lan rộng rất nhanh trong thực tiễn sản xuất. - đòi hỏi đội ngũ kĩ thuật phải có chuyên môn, tay nghề, yêu nghề và trung thực. - trang thiết bị là vốn ban đầu đòi hỏi cao hơn và tốn kém hơn - đòi hỏi thời gian lâu hơn - là con dao 2 lưỡi nếu như công tác thú y kém. 13. Các phương pháp lấy tinh gia súc? Phương pháp lấy tinh bằng âm đạo giả? a. Các phương pháp lấy tinh gia súc - Phương pháp hải miên: là phương pháp đầu tiên khi khai thác tinh dịch đực giống ; dùng bông sạch , vải sạch đặt trong âm đạo con cái động dục  cho con đực giao phối con cái  lấy vật đặt trong âm đạo ra  vắt nhẹ  thu được tinh dịch - Phương pháp âm đạo thật : cho con đực giao phối với con cái như bình thường ngay sau khi giao phối xong dùng dụng cụ hút trong đường sinh dục con cái. - Phương pháp dùng túi : dùng túi được chế tạo từ bàng quang của lợn, trâu hoặc bằng cao su mềm  đặt trong đường sinh dục gia súc cái  cho con đực giao phối với con cái  sau đó lấy túi ra  thu được toàn bộ tinh dịch. - Phương pháp cơ giới ( massage) : dùng tay xoa bóp nhẹ vào vùng tuyến tinh nang đối với bò, bao quy đầu đối với lợn, vùng xung quanh lỗ huyệt đối với gia cầm- cá  sau 1 thời gian  xuất tinh  thu được tinh dịch. - Phương pháp dùng điện : dùng dòng điện có hiệu điện thế phù hợp  tác động vào đám rối thần kinh hông khum  gây hưng phấp cho con đực  xuất tinh. - Phương pháp dùng âm đạo giả : người ta thiết kế 1 dụng cụ đạt yêu cầu nhiệt độ, áp lực, độ trơn như âm đạo thật gọi là âm đạo giả, khi khai thác tinh dịch  đưa âm đạo giả vào dương vật đực giống  kích thích đực giống xuất tinh, b. Phương pháp lấy tinh bằng âm đạo giả - Cấu tạo âm đạo giả
Thạch Văn Mạnh TYD-K55  Vỏ âm đạo giả : tôn, nhựa cứng, cao su có đường kính, chiều dài phụ thuộc từng loài gia súc. Trên lớp vỏ có van bơm nước, không khí, có đai  cố định phần vỏ âm đạo giả.  Ruột âm đạo giả : làm bằng cao su mềm, có tính đàn hồi : đường kính ruột âm đạo giả nhỏ hơn vỏ nhưng chiều dài lại dài hơn.  Phễu hứng tinh làm = cao su mềm, đàn hồi, hình nón cụt, miệng lớn gắn vào vỏ âm đạo giả, miệng nhỏ  lắp vào ống hứng tinh.  Dụng cụ hứng tinh = thủy tinh , trên dụng cụ hứng có vạch chia thể tích, tùy thuộc gia súc có loại ống khác nhau. - Yêu cầu kĩ thuật đối với âm đạo giả  Nhiệt độ âm đạo giả phải thích hợp  kích thích đực giống, thường cao hơn gia súc 0,5 độ C và phụ thuốc vào từng cá thể, mùa vụ.  Phải có áp lực thích hợp.  Phải có độ trơn thích hợp.  Phải tuyệt đối vô trùng. c. Huấn luyện đực giống nhảy giá - Thành lập PXSD CĐK trên cơ sở PXSD KĐK - Cần chú ý tới các vấn đề sau: + Tuổi huấn luyện: đực giống non, sau thành thục về tính chưa qua giao phối với con cái cần được huấn luyện ngay --> tính hăng, dễ huấn luyện. + Phương pháp huấn luyện: ++ Phương pháp sinh vật: dùng con cái đang động dục cố định vào giá nhảy rồi cho con đực cần huấn luyện nhảy lên giá nhẩy --> kịp thời đưa dương vật con đực vào AĐG.
Thạch Văn Mạnh TYD-K55 14. Kỹ thuật lấy tinh trâu, bò và lợn? A. Lấy tinh trâu bò a. Lấy tinh trâu, bò - Có thể lấy tinh bằng hai phương pháp: dùng điện hoặc dùng ADG, nhưng chủ yếu là dùng ADG. - Phương pháp lấy tinh cho bò bằng ADG: b. Chuẩn bị - Chuẩn bị giá nhẩy: vệ sinh, đưa gia súc làm giá vào giá cố định; vệ sinh nửa thân sau con vật làm giá. - Cho những đực giống sẽ khai thác vào chờ, cách xa giá nhẩy 20 – 25 m, đầu hướng về phía giá nhẩy. - Hoàn chỉnh ADG đạt yêu cầu kỹ thuật và thích hợp với đực giống sắp lấy tinh về các thông số: nhiệt độ, áp lực, độ nhờn,... - Đưa đực giống khai thác vào vị trí “xuất phát”, vệ sinh quanh vùng bao quy đầu bằng dung dịch thuốc tím 0,1%; dùng khăn tẩm nước ấm 400C kích thích dương vật cho dương vật cương cứng và thò ra. c. Lấy tinh - Tay phải người lấy tinh cầm ADG đứng ở cạnh sau bên phải giá nhẩy, chân trước, chân sau đứng theo hình chữ “J”, tư thế sẵn sàng. - Người giúp việc dắt bò có dương vật đã cương cứng và đã thò ra chạy về phía giá nhẩy. Tới nơi, thường con vật không nhảy ngay mà thường dừng lại, liếm vùng mông con vật dùng làm giá rồi đột ngột nhún hai chân trước nhẩy. - Người lấy tinh bước lên, chao ADG xuống, khéo léo, nhanh chóng, chính xác đưa dương vật con đực vào ADG. Hướng của ADG chếch lên 20 – 300 . Con vật rướn lên, thúc mạnh dương vật, đây là lúc xuất tinh nên cho ADG chúc xuống 20-300. - Xuất tinh xong con vật sẽ tự nhẩy xuống. Người giúp việc dắt con đực đi vòng quanh giá nhảy và cho nhảy tiếp lần hai. - Trong nhiều trường hợp thì lần hai có số lượng và chất lượng tinh dịch tốt hơn lần 1. - Trường hợp con đực không chịu nhảy, dắt con vật đi vòng quanh giá 1-3 vòng và tăng cường kích thích cơ giới vào dương vật thì con đực sẽ nhẩy. - Tinh dịch lấy được cần ghi ngay ký hiệu tên đực giống và đưa vào phòng kiểm nghiệm. - Sau đó, đưa đực giống trở về chuồng, cho ăn trứng tươi, cỏ non, thức ăn tinh,...để bồi dưỡng. - Vệ sinh giá nhẩy. Chú ý: - Lấy tinh vào buổi sáng - Nơi lấy tinh cần yên tĩnh, thoáng mát, sạch sẽ.
Thạch Văn Mạnh TYD-K55 - Ổn định thời gian, người lấy tinh, con vật làm giá, quần áo người lấy tinh,... - Con vật làm giá cần khỏe mạnh, hiền lành, có vóc dáng và màu sắc hấp dẫn, sạch sẽ,... - Hai người lấy tinh cần hòa hợp, kiên trì,... B. Lấy tinh lợn a. Lấy tinh lợn - Có thể dùng 2 phương pháp: ADG và cơ giới. b. Lấy tinh lợn bằng ADG - Chuẩn bị: Giống như của trâu, bò. - Lấy tinh: + Lắp ADG vào giá nhẩy, cho ADG chếch lên. + Cho lợn đực vào phòng lấy tinh. Vệ sinh vùng bụng và dùng khăn tẩm nước ấm 40 – 420C kích thích cho dương vật lợn cương cứng. + Dụ dỗ cho lợn đực nhảy lên giá + Khéo léo đưa dương vật lợn đực vào lòng ADG, giữ nguyên chếch 15-200 để cho lợn xông. Lợn đực thường xông khoảng 2 – 3 phút, sau đó lợn nằm lịm trên giá, mắt lim dim, miệng sàu bọt, hậu môn phập phồng. Đây là thời điểm lợn đực xuất tinh. Lúc này cần tức khắc hạ ADG cho dốc xuống 15 – 200, bóp nhẹ quả cầu thứ hai của bơm song liên cầu để tạo thành nhu động trong lòng ADG giống như nhu động của âm đạo con cái. - Khi xuất tinh xong thì lợn đực tự nhảy xuống giá - Thu dọn: giống như ở trâu bò 15. Các nhân tố chủ yếu ảnh hưởng đến số lượng và chất lượng tinh dịch của gia súc? a. Chế độ dinh dưỡng, nuôi dưỡng, chăm sóc, quản lý  Chế độ dinh dưỡng - Dinh dưỡng kém

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.