ĐỀ TÀI: CÔNG TÁC KẾ TOÁN TỔNG HỢP

Chia sẻ: Tu Khuyen Tu | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:83

Thêm vào BST

Báo xấu

161
lượt xem 31
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trong điều kiện nền kinh tế thị trường phát triển như vũ bểo, đất nước đang trên đà phát triển theo con đường công nghiệp hoá - hiện đại hoá thì càng cần nhiều các doanh nghiệp, các công ty. Để quản lý được phải nhờ sự điều hành của Nhà nước và kế toán với tư cách là công cụ quản lý ngày càng được khai thác tối đa sức mạnh và sự uyển chuyển của nó nhằm điều chỉnh vĩ mô và kiểm soát sự vận hành của nền kinh tế trong hiện thực phong phú và...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: ĐỀ TÀI: CÔNG TÁC KẾ TOÁN TỔNG HỢP

…………..o0o………….. LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP ĐỀ TÀI: CÔNG TÁC KẾ TOÁN TỔNG HỢP VÀ GIÁ THÀNH SẢN PHẨM
Lêi nãi ®Çu Trong điều kiện nền kinh tế thị trường phát triển như vũ bểo, đất nước đang trên đà phát triển theo con đường công nghiệp hoá - hiện đại hoá thì càng cần nhiều các doanh nghiệp, các công ty. Để quản lý được phải nhờ sự điều hành của Nhà nước và kế toán với tư cách là công cụ quản lý ngày càng được khai thác tối đa sức mạnh và sự uyển chuyển của nó nhằm điều chỉnh vĩ mô và kiểm soát sự vận hành của nền kinh tế trong hiện thực phong phú và đa chiều. Mặt khác, kế toán còn là công cụ không thể thiếu được trong hệ thống các công cụ quản lý vốn, tài sản và mọi hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp đồng thời nó là nguồn cung cấp thông tin đáng tin cậy để Nhà nước điều chỉnh vĩ mô nền kinh tế. Giá thành sản phẩm cũng như phạm trù kinh tế khác của sản xuất có vai trò to lớn trong quản lý và sản xuất. Nó là nhân tố tác động trực tiếp đến giá cả hàng hoá, để tiến hành hoạt động kinh doanh có hiệu quả thì không thể không kế hoạch hoá hạch toán mọi chi phí sao cho đạt lợi nhuận cao nhất với chi phí thấp nhất. Vì vậy, hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành đúng đủ, chính xác, kịp thời là nhân tố quan trọng trong quyết định doanh lợi cho công ty. Bước sang một thế kỷ mới - thế kỷ XXI - thế kỷ của nhân loại phát triển của khoa học kỹ thuật đất nước lại càng phải đổi mới và các công trình kiến trúc hạ tầng ngày lại xây dựng nhiều. Công ty Thạch Bàn qua nhiều giai đoạn phát triển để đứng vững được trong nền kinh tế thị trường đầy tính cạnh tranh này. Sản phẩm của Công ty không chỉ được biết đến ở trong nước mà còn ngoài nước. Để Công ty lớn mạnh và phát triển như hiện nay là nhờ có sự thay đổi cơ chế quản lý. Để thâm nhập sản phẩm của mình ra ngoài thị trường với chất lượng tốt, giá thành hạ và đem lại hiệu quả kinh tế cao thì tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm để thực sự trở thành khâu trung tâm và quan trọng cho toàn bộ công tác kế toán ở Công ty. NhËn thøc ®îc tÇm quan träng cña viÖc tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh còng nh hiÓu ®îc môc ®Ých kinh doanh cña c¸c c«ng ty lµ g× vµ thùc tÕ ë C«ng ty Th¹ch Bµn em ®· m¹nh d¹n ®i t×m hiÓu vÊn ®Ò nµy. §©y lµ yªu cÇu kh¸ch quan vµ cã tÝnh thêi sù cÊp b¸ch vµ ®Æc biÖt cã ý nghÜa khi s¶n xuÊt cña c¸c doanh nghiÖp ®· g¾n chÆt víi c¬ chÕ thÞ trêng. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù nhiÖt t×nh chØ b¶o gióp ®ì cña thÇy c« gi¸o vµ phßng Tµi chÝnh - KÕ to¸n cña C«ng ty Th¹ch Bµn ®· gióp em hoµn thµnh b¸o c¸o nµy. Néi dung, kÕt cÊu ®Ò tµi gåm: PhÇn I: C¬ së lý luËn vÒ tæ chøc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. PhÇn II: Thùc tr¹ng c«ng t¸c tæ chøc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm g¹ch èp l¸t Granit t¹i C«ng ty Th¹ch Bµn. PhÇn III: Mét sè ý kiÕn nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm g¹ch èp l¸t Granit t¹i C«ng ty Th¹ch Bµn.
PhÇn I C¬ së lý luËn tæ chøc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt I. Chi phÝ s¶n xuÊt vµ ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt 1. Chi phÝ s¶n xuÊt: 1.1. B¶n chÊt vµ néi dung kinh tÕ cña chi phÝ s¶n xuÊt Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh trong doanh nghiÖp lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé c¸c chi phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ cÇn thiÕt mµ doanh nghiÖp bá ra cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. C¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i cã c¸c yÕu tè c¬ b¶n vÒ chi phÝ vµ chi phÝ lao ®éng, chi phÝ vÒ vËt t lao ®éng vµ ®èi tîng lao ®éng. Sù tham gia cña c¸c yÕu tè s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp cã sù kh¸c nhau vµ nã h×nh thµnh c¸c kho¶n chi phÝ t¬ng øng. Chi phÝ s¶n xuÊt g¾n liÒn víi sö dông tµi s¶n, vËt t, lao ®éng, tiÒn vèn. V× thÕ, qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt thùc chÊt lµ viÖc qu¶n lý, viÖc sö dông hîp lý, tiÕt kiÖm c¸c lo¹i tµi s¶n, vËt t... cña doanh nghiÖp trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. MÆt kh¸c, chi phÝ s¶n xuÊt lµ c¬ së t¹o nªn gi¸ thµnh s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô hoµn thµnh nªn qu¶n lý chÆt chÏ chi phÝ s¶n xuÊt lµ môc tiªu h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Nh vËy, trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ thÞ trêng, nÒn kinh tÕ hµng ho¸ th× biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña nh÷ng hao phÝ lao ®éng vËt ho¸ vµ lao ®éng sèng cÇn thiÕt cña doanh nghiÖp ph¶i chi ra trong mét kú ®Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt kinh doanh ®îc gäi lµ chi phÝ s¶n xuÊt. Néi dung cña nã bao gåm c¸c yÕu tè nh: chi phÝ nguyªn vËt liÖu, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung, chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp. Do ®ã, viÖc tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cÇn ph¶i ®îc tiÕn hµnh trong nh÷ng kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh kh«ng ph©n biÖt s¶n phÈm ®· hoµn thµnh hay cha. §Ó qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc chÆt chÏ, lµm c¬ së cho viÖc ph©n tÝch qu¸ tr×nh ph¸t sinh chi phÝ s¶n xuÊt h×nh thµnh gi¸ thµnh s¶n phÈm còng nh kÕt cÊu tû träng cña chi phÝ s¶n xuÊt, ngêi ta cÇn tiÕn hµnh ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo mét sè tiªu thøc kh¸c nhau. 2. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt lµ mét yªu cÇu tÊt yÕu ®Ó h¹ch to¸n chÝnh x¸c chi phÝ s¶n xuÊt, phÊn ®Êu h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cã thÓ ®îc ph©n lo¹i theo nhiÒu tiªu thøc kh¸c nhau vµ tuú thuéc vµo môc ®Ých yªu cÇu qu¶n lý. Tuy nhiªn, vÒ mÆt h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt thêng ®îc ph©n theo c¸c tiªu thøc kh¸c nhau. 2.1. Ph©n lo¹i theo yÕu tè chi phÝ Theo quy ®Þnh hiÖn hµnh, toµn bé chi phÝ ®îc chi thµnh 7 yÕu tè chi phÝ sau: - YÕu tè nguyªn liÖu, vËt liÖu - YÕu tè nhiªn liÖu, ®éng lùc - YÕu tè tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n phô cÊp l¬ng
- YÕu tè BHXH, BHYT, KDC§ - YÕu tè khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh - YÕu tè chi phÝ dÞch vô mua ngoµi - YÕu tè chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c. 2.2. Ph©n lo¹i theo kho¶n môc chi phÝ trong gi¸ thµnh s¶n phÈm. §Ó thuËn lîi cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh toµn bé chi phÝ ®îc ph©n theo kho¶n môc, c¸ch ph©n lo¹i nµy dùa vµo c«ng dông cña chi phÝ vµ møc ph©n bæ chi phÝ cho tõng ®èi tîng. Gi¸ thµnh s¶n xuÊt (gi¸ thµnh c«ng xëng) ë ViÖt Nam bao gåm 3 kho¶n môc chi phÝ: - Chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp - Chi phÝ s¶n xuÊt chung. Ngoµi ra, khi tÝnh chØ tiªu gi¸ thµnh toµn bé (gi¸ thµnh ®Çy ®ñ) th× chØ tiªu gi¸ thµnh cßn bao gåm kho¶n môc chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp vµ chi phÝ b¸n hµng. 2.3. Ph©n lo¹i theo c¸ch thøc kÕt chuyÓn chi phÝ. Toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh ®îc chia thµnh chi phÝ s¶n phÈm vµ chi phÝ thêi kú. - Chi phÝ s¶n phÈm: Lµ nh÷ng chi phÝ g¾n liÒn víi c¸c s¶n phÈm ®îc s¶n xuÊt ra hoÆc ®îc mua. - Chi phÝ thêi kú: Lµ nh÷ng chi phÝ lµm gi¶m lîi tøc trong mét kú. Nã kh«ng ph¶i lµ mét phÇn gi¸ trÞ s¶n phÈm ®îc s¶n xuÊt ra hoÆc ®îc mua nªn ®îc xem lµ c¸c phÝ tæn cÇn ®îc khÊu trõ ra tõ lîi tøc cña thêi kú mµ chóng ph¸t sinh (bao gåm chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp). 2.4. Ph©n lo¹i theo quan hÖ cña chi phÝ vµ khèi lîng c«ng viÖc s¶n phÈm hoµn thµnh. §Ó viÖc lËp kÕ ho¹ch vµ kiÓm tra chi phÝ thuËn tiÖn ®ång thêi lµm c¨n cø ®Ó ra c¸c quyÕt ®Þnh kinh doanh, toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh ®îc ph©n theo quan hÖ víi khèi lîng c«ng viÖc hoµn thµnh. Theo c¸ch nµy chi phÝ ®îc chia thµnh biÕn phÝ vµ ®Þnh phÝ. - BiÕn phÝ: Lµ nh÷ng chi phÝ thay ®æi vÒ tæng sè, vÒ tû lÖ so víi c«ng viÖc hoµn thµnh (ch¼ng h¹n chi phÝ nguyªn vËt liÖu, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp). Tuy nhiªn, c¸c chi phÝ biÕn ®æi nÕu tÝnh trªn mét ®¬n vÞ s¶n phÈm l¹i cã tÝnh cè ®Þnh. - §Þnh phÝ: Lµ nh÷ng chi phÝ kh«ng ®æi vÒ tæng sè, vÒ tû lÖ so víi c«ng viÖc hoµn thµnh (ch¼ng h¹n chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh, chi phÝ thuª mÆt b»ng, ph¬ng tiÖn kinh doanh...). C¸c chi phÝ nµy nÕu tÝnh cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm th× l¹i biÕn ®æi nÕu nh sè lîng s¶n phÈm thay ®æi. II. Gi¸ thµnh s¶n phÈm. Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé c¸c hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ cã liªn quan ®Õn khèi lîng c«ng t¸c, s¶n phÈm lao vô, dÞch vô ®· hoµn thµnh. 1. Ph©n lo¹i gi¸ thµnh Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch c¨n cø vµo thêi ®iÓm tÝnh vµ nguån sè liÖu ®Ó tÝnh gi¸ thµnh, gi¸ thµnh kÕ ho¹ch ®îc tÝnh tríc khi s¶n xuÊt kinh doanh trªn c¬
së gi¸ thµnh thùc tÕ cña kú tríc vµ c¸c ®Þnh møc, c¸c dù to¸n chi phÝ cña kú kÕ ho¹ch. - Gi¸ thµnh thùc tÕ s¶n phÈm, dÞch vô lµ toµn bé hao phÝ, cña c¸c yÕu tè dïng ®Ó t¹o ra s¶n phÈm, dÞch vô trong ®ã bao gåm qu¶n lý NVLTT, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung tÝnh cho s¶n phÈm dÞch vô hoµn thµnh Gi¸ thµnh s¶n phÈm s¶n xuÊt ®îc tÝnh: Gi¸ thµnh Chi phÝ Chi phÝ Chi phÝ s¶n s¶n xuÊt thùc tÕ s¶n xuÊt s¶n s¶n xuÊt ph¸t xuÊt s¶n phÈm dë cña s¶n phÈm phÈm dë dang sinh trong kú dang cuèi kú. ®Çu kú - Gi¸ thµnh ®Þnh møc: Lµ gi¸ thµnh ®îc x¸c ®Þnh tríc khi b¾t ®Çu s¶n xuÊt s¶n phÈm vµ ®îc x©y dùng trªn c¬ së x¸c ®Þnh møc chi phÝ hiÖn hµnh t¹i thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh trong kú kÕ ho¹ch thêng vµo ngµy ®Çu th¸ng, gi¸ thµnh ®Þnh møc cã thÓ thay ®æi do gi¸ thµnh ®Þnh møc lu«n thay ®æi phï hîp víi sù thay ®æi cña c¸c ®Þnh møc chi phÝ ®¹t ®îc trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm. - Gi¸ thµnh toµn bé: lµ chi phÝ thùc tÕ cña sè s¶n phÈm, dÞch vô tiªu thô vµ chi phÝ b¸n hµng, chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp cña mét sè s¶n phÈm dÞch vô ®ã. C«ng thøc tÝnh: Gi¸ thµnh = Gi¸ thµnh s¶n + Chi phÝ b¸n hµng + Chi phÝ QLDN toµn bé xuÊt thùc tÕ cña ph©n bæ cho s¶n ph©n bæ cho s¶n phÈm dÞch vô phÈm, dÞch vô ®· s¶n phÈm, dÞch ®· tiªu thô tiªu thô vô ®· tiªu thô 2. ý nghÜa cña chØ tiªu gi¸ thµnh. Gi¸ thµnh lµ mét ph¹m trï kinh tÕ g¾n liÒn víi s¶n xuÊt hµng ho¸, ®ã lµ mét ph¹m trï kinh tÕ kh¸ch quan, ®ång thêi cã ®Æc tÝnh chñ quan trong mét giíi h¹n nhÊt ®Þnh. Gi¸ thµnh cßn lµ chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp ph¶n ¸nh chÊt lîng toµn bé ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ qu¶n lý kinh tÕ, tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. §Ó xem xÐt viÖc qu¶n lý gi¸ thµnh, ngêi ta c¨n cø chØ tiªu møc h¹ gi¸ thµnh vµ tû lÖ h¹ gi¸ thµnh. Th«ng qua hai chØ tiªu nµy cã thÓ thÊy ®îc tr×nh ®é sö dông hîp lý, tiÕt kiÖm chi phÝ nguyªn vËt liÖu, kh¶ n¨ng tËn dông c«ng suÊt m¸y mãc thiÕt bÞ s¶n xuÊt vµ møc ®é trang bÞ ¸p dông kü thuËt s¶n xuÊt tiªn tiÕn kÕt qu¶ cña viÖc sö dông hîp lý søc lao ®éng, t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng vµ tr×nh ®é qu¶n lý kinh tÕ - tµi chÝnh, tr×nh ®é h¹ch to¸n cña doanh nghiÖp. 3. Mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm. VÒ thùc chÊt chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh lµ hai mÆt kh¸c nhau cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. TÊt c¶ nh÷ng kho¶n chi phÝ ph¸t sinh vµ chi phÝ tÝnh tríc cã liªn quan ®Õn khèi lîng s¶n phÈm, lao vô dÞch vô ®· hoµn thµnh trong kú sÏ t¹o nªn chØ tiªu gi¸ thµnh s¶n phÈm. Nãi c¸ch kh¸c, gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ biÓu toµn bé kho¶n chi phÝ mµ doanh nghiÖp bá ra ë bÊt kÓ kú nµo nhng cã liªn quan ®Õn khèi lîng c«ng viÖc s¶n phÈm ®· hoµn thµnh trong kú.
S¬ ®å mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm. A B CPSX dë CPSX ph¸t sinh trong kú dang ®Çu kú Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm CPSX dë dang cuèi hoµn thµnh kú C D Qua s¬ ®å ta thÊy: AC = AB + BD - CD Tæng gi¸ thµnh = CPSX dë dang + Chi phÝ s¶n xuÊt - Chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm ®Çu kú ph¸t sinh trong dë dang cuèi kú kú Khi gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang ®Çu kú vµ cuèi kú b»ng nhau hoÆc c¸c ngµnh s¶n xuÊt kh«ng cã s¶n phÈm dë dang th× tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm b»ng tæng chi phÝ ph¸t sinh trong kú. 4. ý nghÜa cña c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ mét h×nh thøc qu¶n lý kinh tÕ cã kÕ ho¹ch cña doanh nghiÖp. Nã ®ßi hái ph¶i dïng ®Õn tiÒn tÖ ®Ó ®o lêng, ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh tÕ, ph¶i bï ®¾p ®îc nh÷ng chi phÝ bá ra b»ng chÝnh doanh thu cña m×nh trªn c¬ së tiÕt kiÖm vèn vµ ®¶m b¶o cã l·i. H¹ch to¸n kinh tÕ thóc ®Èy tiÕt kiÖm thêi gian lao ®éng, ®¶m b¶o tÝch luü, t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc më réng kh«ng ngõng t¸i s¶n xuÊt më réng trªn c¬ së ¸p dông khoa häc c«ng nghÖ tiªn tiÕn nh»m tho¶ m·n nhu cÇu ngµy cµng cao vµ n©ng cao phóc lîi cho ngêi lao ®éng. 5. NhiÖm vô kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. §Ó ®¸p øng ®îc nh÷ng yªu cÇu qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, kÕ to¸n ph¶i thùc hiÖn tèt c¸c nhiÖm vô sau: - X¸c ®Þnh ®óng ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. - Tæ chøc kÕ to¸n tËp hîp c¸c chi phÝ s¶n xuÊt theo ®óng ®èi tîng ®· x¸c ®Þnh vµ ph¬ng ph¸p kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ thÝch hîp. - X¸c ®Þnh chÝnh x¸c chi phÝ vÒ s¶n phÈm lµm dë cuèi kú. - Thùc hiÖn tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm kÞp thêi, chÝnh x¸c theo ®óng ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh vµ ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh hîp lý. -- Thùc hiÖn ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn ®Þnh møc, dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt, t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh s¶n phÈm ®Ó cã nh÷ng kiÕn nghÞ ®Ò suÊt cho l·nh ®¹o doanh nghiÖp ra c¸c quyÕt ®Þnh thÝch hîp tríc m¾t còng nh l©u dµi ®èi víi sù ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. III. §èi tîng, ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm 1. §èi tîng vµ ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt: §èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt ë doanh nghiÖp ®îc x¸c ®Þnh tuú thuéc vµo ®Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm, vµo yªu cÇu cña
c«ng t¸c qu¶n lý gi¸ thµnh... Bëi thÕ, ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ lµ míi ph¸t sinh chi phÝ nh ph©n xëng, tæ, ®éi s¶n xuÊt, giai ®o¹n c«ng nghÖ hoÆc cã thÓ lµ ®èi tîng chÞu chi phÝ nh chi tiÕt, bé phËn s¶n phÈm, nhãm s¶n phÈm, ®¬n ®Æt hµng... Nh vËy, x¸c ®Þnh ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ viÖc x¸c ®Þnh giíi h¹n tËp hîp chi phÝ mµ thùc chÊt lµ x¸c ®Þnh n¬i chi phÝ ph¸t sinh vµ n¬i chÞu chi phÝ. ViÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ c«ng viÖc ®Çu tiªn, ®Þnh híng cho toµn bé c«ng t¸c tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt sau nµy. Trªn c¬ së x¸c ®Þnh ®óng, thÝch hîp ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt mµ tæ chøc ghi chÐp ban ®Çu, tæ chøc bé sæ kÕ to¸n phï hîp ®Ó tõ ®ã ph©n c«ng c«ng t¸c râ rµng cho nh©n viªn kÕ to¸n theo dâi viÖc thùc hiÖn c«ng t¸c cña m×nh theo ®óng chÕ ®é quy ®Þnh. Cã nhiÒu ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt kh¸c nhau tuú theo ®èi tîng h¹ch to¸n ë tõng doanh nghiÖp. Trong thùc tÕ thêng ¸p dông mét sè ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ sau: - H¹ch to¸n chi phÝ theo s¶n phÈm - H¹ch to¸n chi phÝ theo chi tiÕt hoÆc bé phËn s¶n phÈm - H¹ch to¸n chi phÝ theo nhãm s¶n phÈm - H¹ch to¸n chi phÝ theo ®¬n ®Æt hµng. 2. §èi tîng vµ ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. 2.1. §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh: ViÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh ®îc dùa trªn c¸c c¬ së sau: * §Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt: - Víi s¶n xuÊt gi¶n ®¬n, ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ s¶n phÈm cuèi cïng. - Víi s¶n xuÊt phøc t¹p, ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ b¸n thµnh phÇn ë tõng bíc chÕ t¹o hay thµnh phÈm ë bíc chÕ t¹o cuèi cïng. * Lo¹i h×nh s¶n xuÊt: §¬n chiÕc, s¶n xuÊt hµng lo¹t nhá hay s¶n xuÊt hµng lo¹t víi khèi lîng lín. - Víi s¶n xuÊt ®¬n chiÕc vµ s¶n xuÊt hµng lo¹t nhá, ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cña tõng ®¬n. - §iÒu kiÖn s¶n xuÊt hµng lo¹t khèi lîng lín, ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh cã thÓ lµ s¶n phÈm cuèi cïng hay b¸n thµnh phÈm ë tõng bíc chÕ t¹o. * Yªu cÇu vµ tr×nh ®é qu¶n lý, tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh. - Víi tr×nh ®é cao, cã thÓ chi tiÕt ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh ë c¸c gãc ®é kh¸c nhau. - Víi tr×nh ®é thÊp, ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh cã thÓ bÞ h¹n chÕ vµ thu hÑp l¹i. NÕu ®Æc ®iÓm cña doanh nghiÖp cïng mét quy tr×nh s¶n xuÊt, cïng mét lo¹i vËt liÖu nhng s¶n xuÊt ra nhiÒu lo¹i s¶n phÈm kh¸c nhau th× ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh cã thÓ quy vÒ mét lo¹i s¶n phÈm gèc (s¶n phÈm tiªu chuÈn) ®Ó sau ®ã tÝnh ra gi¸ thµnh c¸c lo¹i s¶n phÈm kh¸c. §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ s¶n phÈm, b¸n thµnh phÈm, c«ng viÖc hoÆc lao vô nhÊt ®Þnh ®ßi hái ph¶i x¸c ®Þnh tæng gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm. §¬n vÞ gi¸ thµnh cña tõng lo¹i s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô ph¶i thèng nhÊt vµ phï hîp víi thÞ trêng. 2.2. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.
Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh lµ mét ph¬ng ph¸p hay hÖ thèng ph¬ng ph¸p ®îc sö dông ®Ó tÝnh tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm. * Ph¬ng ph¸p trùc tiÕp (cßn gäi lµ ph¬ng ph¸p gi¶n ®¬n): Ph¬ng ph¸p nµy ®îc ¸p dông trong c¸c doanh nghiÖp thuéc lo¹i h ×nh s¶n xuÊt gi¶n ®¬n, sè lîng mÆt hµng Ýt, s¶n xuÊt vµ khèi lîng lín vµ chu kú s¶n xuÊt ng¾n nh c¸c nhµ m¸y ®iÖn, níc, c¸c doanh nghiÖp khai th¸c (quÆng, than, gç). Gi¸ thµnh s¶n phÈm theo ph¬ng ph¸p nµy ®îc tÝnh Tæng gi¸ thµnh Tæng chi phÝ s¶n Chªnh lÖch gi¸ trÞ s¶n phÈm xuÊt thùc tÕ ph¸t sinh SPDD ®Çu kú so víi trong kú cuèi kú Gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm = * Ph¬ng ph¸p tæng céng chi phÝ: §îc ¸p dông ®èi víi c¸c doanh nghiÖp mµ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm ®îc thùc hiÖn ë nhiÒu bé phËn s¶n xuÊt, nhiÒu giai ®o¹n c«ng nghÖ, ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ c¸c bé phËn, chi tiÕt s¶n phÈm hoÆc giai ®o¹n c«ng nghÖ hay bé phËn s¶n xuÊt. Gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc x¸c ®Þnh b»ng c¸ch céng chi phÝ s¶n xuÊt cña c¸c bé phËn, chi tiÕt s¶n phÈm hay tæng chi phÝ s¶n xuÊt cña c¸c giai ®o¹n, bé phËn s¶n xuÊt t¹o nªn thµnh phÈm. Gi¸ thµnh s¶n phÈm = Z1 + Z2 + .... + Zn Ph¬ng ph¸p tæng céng chi phÝ ®îc ¸p dông phæ biÕn trong c¸c doanh nghiÖp khai th¸c, dÖt nhuém, c¬ khÝ chÕ t¹o, may mÆc... * Ph¬ng ph¸p hÖ sè: Ph¬ng ph¸p nµy ®îc ¸p dông trong nh÷ng doanh nghiÖp mµ trong cïng mét qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cïng sö dông mét thø nguyªn liÖu vµ mét lîng lao ®éng nhng ®ång thêi thu ®îc nhiÒu s¶n phÈm kh¸c nhau vµ chi phÝ kh«ng tËp hîp riªng cho tõng lo¹i s¶n phÈm mµ ph¶i tËp trung cho c¶ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Theo ph¬ng ph¸p nµy, tríc hÕt kÕ to¸n c¨n cø vµo hÖ sè quy ®æi ®Ó quy c¸c lo¹i s¶n phÈm vÒ s¶n phÈm gèc, råi tõ ®ã ®a vµo tæng chi phÝ liªn quan ®Õn gi¸ thµnh s¶n phÈm ®· ®îc tËp hîp ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm gèc vµ gi¸ thµnh tõng lo¹i s¶n phÈm. Gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm gèc = Gi¸ thµnh ®¬n vÞ Gi¸ thµnh ®¬n vÞ HÖ sè quy ®æi s¶n phÈm tõng lo¹i s¶n phÈm gèc tõng lo¹i s¶n phÈm Trong ®ã: Sè lîng s¶n phÈm quy ®æi = Tæng gi¸ thµnh = Gi¸ trÞ s¶n + Tæng chi phÝ - Gi¸ trÞ s¶n s¶n xuÊt cña c¸c phÈm dë dang ph¸t sinh trong phÈm dë dang lo¹i s¶n phÈm ®Çu kú kú cuèi kú
* Ph¬ng ph¸p tû lÖ: §îc ¸p dông trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt nhiÒu lo¹i s¶n phÈm cã quy c¸ch, phÈm chÊt kh¸c nhau nh may mÆc, dÖt kim, ®ãng giÇy, c¬ khÝ chÕ t¹o (dông cô, phô tïng...). §Ó gi¶m bít khèi lîng h¹ch to¸n, kÕ to¸n thêng tiÕn hµnh tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo nhãm s¶n phÈm cïng lo¹i. C¨n cø vµo tû lÖ chi phÝ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt thùc tÕ víi chi phÝ s¶n xuÊt kÕ ho¹ch (hoÆc ®Þnh møc), kÕ to¸n sÏ tÝnh ra tæng gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm tõng lo¹i. Gi¸ thµnh thùc tÕ Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch Tû lÖ ®¬n vÞ s¶n phÈm tõng (hoÆc ®Þnh møc) ®¬n vÞ chi phÝ lo¹i s¶n phÈm tõng lo¹i Trong ®ã: Tû lÖ chi phÝ = x 100 Tæng gi¸ thµnh Gi¸ thµnh thùc tÕ Sè lîng s¶n thùc tÕ tõng lo¹i s¶n ®¬n vÞ s¶n phÈm tõng phÈm tõng lo¹i phÈm lo¹i * Ph¬ng ph¸p lo¹i trõ s¶n phÈm phô: §èi víi c¸c doanh nghiÖp mµ trong cïng mét qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, bªn c¹nh c¸c s¶n phÈm chÝnh cßn cã thÓ thu ®îc c¸c s¶n phÈm phô (c¸c doanh nghiÖp chÕ biÕn ®êng, rîu, bia...) ®Ó tÝnh gi¸ trÞ s¶n phÈm chÝnh, kÕ to¸n ph¶i lo¹i trõ gi¸ trÞ s¶n phÈm phô ra khái tæng chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm. Gi¸ trÞ s¶n phÈm phô cã thÓ x¸c ®Þnh theo nhiÒu ph¬ng ph¸p nh gi¸ cã thÓ sö dông ®îc, gi¸ íc tÝnh, gi¸ kÕ ho¹ch, gi¸ nguyªn liÖu ban ®Çu... Tæng Gi¸ trÞ Tæng Gi¸ trÞ Gi¸ trÞ gi¸ thµnh s¶n phÈm chi phÝ ph¸t s¶n phÈm s¶n phÈm s¶n phÈm chÝnh dë sinh trong kú phô thu håi chÝnh dë chÝnh dang ®Çu kú dang cuèi kú. * Ph¬ng ph¸p liªn hîp: Lµ ph¬ng ph¸p ¸p dông trong nh÷ng doanh nghiÖp cã tæ chøc s¶n xuÊt, tÝnh chÊt quy tr×nh c«ng nghÖ vµ tÝnh chÊt s¶n phÈm lµm ra ®ßi hái viÖc tÝnh gi¸ thµnh ph¶i kÕt hîp nhiÒu ph¬ng ph¸p kh¸c nhau nh doanh nghiÖp s¶n xuÊt ho¸ chÊt, dÖt kim, ®ãng giÇy, may mÆc... Trªn thùc tÕ, kÕ to¸n cã thÓ kÕt hîp ph¬ng ph¸p trùc tiÕp víi tæng céng chi phÝ, tæng céng chi phÝ víi tû lÖ, hÖ sè víi lo¹i trõ s¶n phÈm phô. .. * Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ph©n bíc TÝnh gi¸ thµnh ph©n bíc theo ph¬ng ¸n h¹ch to¸n cã b¸n thµnh phÈm: Ph¬ng ¸n h¹ch to¸n nµy thêng ®îc ¸p dông ë c¸c doanh nghiÖp cã yªu cÇu h¹ch to¸n kinh tÕ néi bé cao hoÆc b¸n thµnh phÈm ra ngoµi. §Æc ®iÓm cña ph¬ng ¸n h¹ch to¸n nµy lµ khi tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cña c¸c giai ®o¹n c«ng nghÖ, gi¸ trÞ b¸n thµnh phÈm cña c¸c bíc tríc chuyÓn sang bíc sau ®îc tÝnh theo gi¸ thµnh thùc tÕ vµ ®îc ph¶n ¸nh theo tõng kho¶n môc chi phÝ gäi lµ kÕt chuyÓn tuÇn tù. Tr×nh tù tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh theo ph¬ng ¸n nµy cã thÓ ph¶n ¸nh qua s¬ ®å sau: + Cã tÝnh gi¸ thµnh b¸n thµnh phÈm S¬ ®å + Ph¬ng ¸n kh«ng cã b¸n thµnh phÈm
Theo ph¬ng ¸n nµy, kÕ to¸n kh«ng cÇn tÝnh gi¸ thµnh b¸n thµnh phÈm trong tõng giai ®o¹n mµ chØ tÝnh gi¸ thµnh thµnh phÈm hoµn thµnh b»ng c¸ch tæng céng chi phÝ nguyªn vËt liÖu chÝnh vµ c¸c chi phÝ chÕ biÕn kh¸c trong giai ®o¹n c«ng nghÖ. Cã thÓ ph¶n ¸nh ph¬ng ¸n nµy qua s¬ ®å sau: Tæng Chi phÝ nguyªn vËt liÖu chÝnh cho thµnh phÈm gi¸ thµnh Chi phÝ bíc 1 tÝnh cho thµnh phÈm s¶n Chi phÝ bíc 2 tÝnh cho thµnh phÈm phÈm Chi phÝ bíc... tÝnh cho thµnh phÈm Chi phÝ bíc n tÝnh cho thµnh phÈm 4. C¸c h×nh thøc sæ s¸ch: Víi mçi doanh nghiÖp th× cã mét h×nh thøc tæ chøc sæ kÕ to¸n riªng phï hîp víi ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. ë ViÖt Nam hiÖn nay ¸p dông cho c¸c doanh nghiÖp 1 trong 4 h×nh thøc sæ kÕ to¸n sau: * H×nh thøc NhËt ký chung: §Æc trng c¬ b¶n cña h×nh thøc nµy lµ theo tr×nh tù thêi gian ph¸t sinh vµ ®Þnh kho¶n kÕ to¸n cña nghiÖp vô ®ã. Sau ®ã lÊy sè liÖu tõ NhËt ký chung ®Ó ghi vµo sæ c¸i theo tõng nghiÖp vô ph¸t sinh. H×nh thøc nµy gåm c¸c lo¹i sæ kÕ to¸n chñ yÕu sau: - Sæ NhËt ký chung - Sæ C¸i - C¸c sæ, ThÎ kÕ to¸n chi tiÕt. * H×nh thøc NhËt ký - Sæ c¸i: Theo h×nh thøc nµy c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh ®îc kÕt hîp ghi chÐp theo tr×nh tù thêi gian vµ theo néi dung kinh tÕ trªn c¬ së NhËt ký - Sæ c¸i. C¨n cø ®Ó ghi NhËt ký - Sæ c¸i lµ chøng tõ gèc hay b¶ng tæng hîp chøng tõ gèc. H×nh thøc nµy gåm c¸c lo¹i sæ kÕ to¸n sau:
- Sæ NhËt ký - Sæ c¸i - C¸c sæ, thÎ kÕ to¸n chi tiÕt. * H×nh thøc chøng tõ - ghi sæ: Lµ h×nh thøc sæ kÕ to¸n tæng hîp gi÷a ghi sæ theo thêi gian trªn sæ §¨ng ký chøng tõ Ghi sæ. - Chøng tõ ghi sæ ®îc ®¸nh sè hiÖu liªn tôc trong tõng th¸ng hoÆc c¶ n¨m (theo sè thø tù trong sæ §¨ng ký chøng tõ ghi sæ), vµ cã chøng tõ gèc ®Ýnh kÌm ph¶i ®îc kÕ to¸n trëng duyÖt tríc khi ghi sæ kÕ to¸n. Bao gåm: - Sæ ®¨ng ký chøng tõ ghi sæ - Sæ c¸i - C¸c sæ, thÎ kÕ to¸n chi tiÕt. * H×nh thøc NhËt ký - Chøng tõ: lµ h×nh thøc tæ chøc sæ kÕ to¸n chung ®Ó tËp hîp vµ hÖ thèng ho¸ c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh theo bªn Cã cña c¸c tµi kho¶n kÕt hîp víi viÖc ph©n tÝch c¸c nghiÖp vô theo bªn Nî cña c¸c tµi kho¶n ®èi øng. H×nh thøc nµy bao gåm: - NhËt ký chøng tõ - B¶ng kª (sè 4, 5, 6 vµ NhËt ký chøng tõ sè 07) - Sæ c¸i - Sæ, thÎ kÕ to¸n chi tiÕt. 3. Ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ 3.1. Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt trong c¸c doanh nghiÖp thùc hiÖn kÕ to¸n hµng tån kho theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn. a. H¹ch to¸n chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp bao gåm gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu... ®îc xuÊt dïng trùc tiÕp cho viÖc chÕ t¹o s¶n phÈm. §èi víi nh÷ng vËt liÖu khi xuÊt dïng cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn tõng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ riªng biÖt (ph©n xëng, bé phËn s¶n xuÊt hoÆc s¶n phÈm, lo¹i s¶n phÈm lao vô...) th× h¹ch to¸n trùc tiÕp cho ®èi tîng ®ã. Tiªu thøc ph©n bæ thêng ®îc sö dông lµ ph©n bæ theo ®Þnh møc tiªu hao, theo hÖ sè, heo träng lîng, sè lîng s¶n phÈm... Chi phÝ vËt liÖu Tæng chi phÝ vËt Tû lÖ (hay hÖ sè ph©n bæ cho tõng ®èi liÖu ph©n bæ ph©n bæ) tîng Tû lÖ (hay hÖ sè ph©n bæ) = * Tµi kho¶n sö dông: §Ó theo dâi c¸c kho¶n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, kÕ to¸n sö dông TK 621 - Chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp. Tµi kho¶n nµy ®îc më chi tiªu theo tõng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ (ph©n xëng, bé phËn s¶n xuÊt). Bªn Nî: Gi¸ trÞ nguyªn, vËt liÖu xuÊt dïng trùc tiÕp cho chÕ t¹o s¶n phÈm hay thùc hiÖn lao vô, dÞch vô. Bªn cã: - Gi¸ trÞ nguyªn, vËt liÖu xuÊt dïng kh«ng hÕt nhËp kho hay chuyÓn kú sau. - KÕt chuyÓn chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp vµo TK 154 - Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang. TK 621 kh«ng cã sè d cuèi kú.
* Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n - XuÊt kho nguyªn vËt liÖu, nhiªn liÖu sö dông trùc tiÕp cho viÖc chÕ t¹o s¶n phÈm hay thùc hiÖn lao vô, dÞch vô. Nî TK 621 (chi tiÕt theo tõng ®èi tîng) Cã TK 152 (chi tiÕt vËt liÖu): gi¸ trÞ thùc tÕ xuÊt dïng theo tõng lo¹i. - Trêng hîp niªn vËt liÖu vÒ kh«ng nhËp kho mµ xuÊt dïng trùc tiÕp cho s¶n xuÊt s¶n phÈm hay thùc hiÖn lao vô, dÞch vô. C¨n cø vµo gi¸ thùc tÕ xuÊt dïng, kÕ to¸n ghi: Nî TK 621 Nî TK 133: ThuÕ VAT ®îc khÊu trõ Cã TK 331, 111, 112: VËt liÖu mua ngoµi Cã TK 411: VËt liÖu nhËn cÊp ph¸t, nhËn liªn doanh Cã TK 154: VËt liÖu tù s¶n xuÊt hay thuª ngoµi, gia c«ng Cã TK kh¸c (311, 336, 338): VËt liÖu vay, mîn. - Gi¸ trÞ vËt liÖu xuÊt dïng kh«ng hÕt nhËp l¹i kho hay chuyÓn kú sau: Nî TK 152 Cã TK 621 - Gi¸ trÞ vËt liÖu cßn l¹i kú tríc nhËp l¹i kho mµ ®Ó l¹i bé phËn sö dông sÏ ®îc kÕ to¸n ghi vµo ®Çu kú sau b»ng bót to¸n: Nî TK 621 Cã TK 152 - Cuèi kú kÕt chuyÓn chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp cho tõng ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh: Nî TK 621 Cã TK 152 - Cuèi kú kÕt chuyÓn chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp cho tõng ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh: Nî TK 154 Cã TK 621 2. H¹ch to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp (CNCTT) Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp lµ nh÷ng kho¶n thï lao lao ®éng ph¶i tr¶ (gåm tiÒn l¬ng chÝnh, l¬ng phô vµ c¸c kho¶n phô cÊp cã tÝnh chÊt l¬ng) cho c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm hay trùc tiÕp thùc hiÖn c¸c lao vô, dÞch vô. Ngoµi ra, CPNCTT cßn bao gåm c¸c kho¶n ®ãng gãp cho c¸c quü b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ, kinh phÝ c«ng ®oµn do ngêi sö dông lao ®éng chÞu vµ tÝnh vµo chi phÝ kinh doanh theo mét tû lÖ nhÊt ®Þnh víi sè tiÒn l¬ng ph¸t sinh cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt. * Tµi kho¶n sö dông: §Ó theo dâi chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, kÕ to¸n sö dông tµi kho¶n 622 - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp Tµi kho¶n nµy ®îc më chi tiÕt theo tõng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ Bªn Nî: TËp hîp chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm, thùc hiÖn lao vô dÞch vô theo tõng ®èi tîng. Bªn Cã: KÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµo tµi kho¶n tÝnh gi¸ thµnh TK 622 - cuèi kú kh«ng cã sè d * Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n
- TÝnh ra tæng sè tiÒn c«ng, tiÒn l¬ng vµ phô cÊp ph¶i tr¶ trùc tiÕp cho c«ng nh©n s¶n xuÊt s¶n phÈm hay thùc hiÖn lao vô, dÞch vô trong kú. Nî TK 622 Cã TK 334 S¬ ®å kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú S¬ ®å kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn - TrÝch BHXH, BHYT, KPC§ theo tû lÖ quy ®Þnh (phÇn tÝnh vµo chi phÝ 19%0 Nî TK 622 Cã TK 338 (3382, 3383, 3384) - Víi nh÷ng doanh nghiÖp s¶n xuÊt mang tÝnh chÊt thêi vô, phÇn tiÒn l¬ng tÝnh vµo chi phÝ vµ c¸c kho¶n tiÒn l¬ng tÝnh tríc cña c«ng nh©n s¶n xuÊt (ngõng s¶n xuÊt theo kÕ ho¹ch) Nî TK 622 Cã TK 335 - Cuèi kú, kÕt chuyÓn CPNCTT vµo tµi kho¶n tÝnh gi¸ thµnh theo tõng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ: Nî TK 154 Cã TK 622 3. H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung: Chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ nh÷ng chi phÝ cÇn thiÕt cßn l¹i ®Ó s¶n xuÊt s¶n phÈm sau CPNVLTT vµ CPNCTT. §©y lµ nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh trong ph¹m vi ph©n xëng, bé phËn s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. §Ó theo dâi c¸c kho¶n chi phÝ s¶n xuÊt chung, kÕ to¸n sö dông TK 627 - Chi phÝ s¶n xuÊt chung. Tµi kho¶n nµy ®îc më chi tiÕt theo tõng ph©n xëng, bé phËn s¶n xuÊt dÞch vô. Bªn Nî: TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung thùc tÕ ph¸t sinh trong kú. Bªn Cã: C¸c kho¶n ghi gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt - KÕt chuyÓn (hoÆc ph©n bæ) chi phÝ s¶n xuÊt chung vµo chi phÝ s¶n phÈm hay lao vô, dÞch vô. TK 627 cuèi kú kh«ng cã sè d vµ ®îc chi tiÕt thµnh 6 tiÓu kho¶n tuú thuéc vµo yÕu tè chi phÝ sau: 6271 - Chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng 6272 - Chi phÝ vËt liÖu 6273 - Chi phÝ dông cô s¶n xuÊt 6274 - Chi phÝ khÊu hao TSC§ 6277 - Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi 6278 - Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c. * Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n: - TÝnh ra tiÒn l¬ng ph¶i tr¶ cho nh©n viªn ph©n xëng Nî TK 627 (6271) Cã TK 338 (3382, 3383, 3384) - Chi phÝ vËt liÖu dïng chung ph©n xëng Nî TK 627 (6272) Cã TK 152
- Chi phÝ c«ng cô, dông cô s¶n xuÊt dïng cho c¸c bé phËn, ph©n xëng Nî TK 627 (6273) Cã TK 153 - TrÝch khÊu hao TSC§ cña ph©n xëng Nî TK 627 (6274) Cã TK 214 - Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi (®iÖn, níc, ®iÖn tho¹i, söa ch÷a nhá...) Nî TK 627 (6277) Nî TK 133: ThuÕ VAT ®îc khÊu trõ Cã TK 111, 112, 331: Gi¸ trÞ mua ngoµi - C¸c chi phÝ ph¶i tr¶ (trÝch tríc) kh¸c tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt chung trong kú (chi phÝ söa ch÷a TSC§, chi phÝ ngõng s¶n xuÊt theo kÕ ho¹ch...), gi¸ trÞ c«ng cô nhá Nî TK 627 Cã TK 335: Chi tiÕt chi phÝ ph¶i tr¶ Cã TK 142: Chi tiÕt chi phÝ tr¶ tríc - C¸c chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c (tiÕp t©n, héi nghÞ...) Nî TK 627 (6278) Cã TK lq (111, 112) - C¸c kho¶n ghi gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt chung Nî TK lq (111, 112) Cã TK 627 - Cuèi kú, tiÕn hµnh ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung theo tiªu thøc phï hîp cho c¸c ®èi tîng chÞu chi phÝ. Nî TK 154 Cã TK 627 * Ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung Do chi phÝ s¶n xuÊt chung cã liªn quan ®Õn nhiÒu lo¹i s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô trong ph©n xëng nªn cÇn thiÕt ph¶i ph©n bæ kho¶n chi phÝ nµy cho tõng ®èi tîng (s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô) theo tiªu thøc phï hîp. Trong thùc tÕ, c¸c tiªu thøc ®îc sö dông phæ biÕn ®Ó ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung nh ph©n bæ theo ®Þnh møc, theo tiÒn l¬ng c«ng nh©n s¶n xuÊt. C«ng thøc ph©n bæ Møc chi phÝ s¶n xuÊt chung ph©n bæ cho tõng ®èi tîng = x Tæng chi phÝ s¶n xuÊt chung cÇn ph©n bæ 4. Tæng chi phÝ s¶n xuÊt, kiÓm kª vµ ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang 4.1. Tæng chi phÝ s¶n xuÊt * Tµi kho¶n sö dông ViÖc tæng hîp toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm ®îc tiÕn hµnh trªn tµi kho¶n 154 - "Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang". Tµi kho¶n nµy ®îc më chi tiÕt theo tõng ngµnh s¶n xuÊt, tõng n¬i ph¸t sinh chi phÝ hay lo¹i s¶n phÈm, lo¹i lao vô, dÞch vô... cña c¸c bé phËn s¶n xuÊt kinh doanh chÝnh, s¶n xuÊt kinh doanh phô (kÓ c¶ thuª ngoµi gia c«ng chÕ iÕn). Néi dung ph¶n ¸nh cña TK 154 nh sau:
Bªn Nî: TËp hîp c¸c chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú (chi phÝ NVLTT, chi phÝ NCTT, chi phÝ s¶n xuÊt chung). Bªn Cã: - C¸c kho¶n ghi gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt - Gi¸ thµnh s¶n xuÊt thùc tÕ (hay chi phÝ thùc tª) cña s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô hoµn thµnh. D Nî: Chi phÝ thùc tÕ cña s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô dë dang cha hoµn thµnh. * Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n - Cuèi kú, kÕt chuyÓn chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp (chi tiÕt theo tõng ®èi tîng, ph©n xëng, s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô...) Nî TK 154 Cã TK 621 - Cuèi kú kÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp (chi tiÕt theo ®èi tîng) Nî TK 154 Cã TK 622 - Ph©n bæ (hoÆc kÕt chuyÓn) chi phÝ s¶n xuÊt chung cho tõng s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô (chi tiÕt theo tõng ®èi tîng) Nî TK 154 Cã TK 627 §ång thêi ph¶n ¸nh c¸c bót to¸n ghi gi¶m chi phÝ - C¸c kho¶n ghi gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt (vËt t, s¶n phÈm thiÕu hôt trªn d©y chuyÒn s¶n xuÊt, s¶n phÈm háng trªn d©y chuyÒn kh«ng söa ch÷a ®îc), vËt t xuÊt dïng kh«ng hÕt, phÕ liÖu thu håi...) Nî TK lq (152, 138, 334, 111, 112, 154...) Cã TK 154 (chi tiÕt ®èi tîng) - Gi¸ thµnh thùc tÕ s¶n phÈm lao vô, dÞch vô hoµn thµnh Nî TK 155: NhËp kho thµnh phÈm Nî TK 157: Göi b¸n kh«ng qua kho Nî TK 632: B¸n trùc tiÕp kh«ng qua kho Nî TK 152, 153 Cã TK 154 4.2. KiÓm kª vµ ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang: S¶n phÈm dë dang lµ nh÷ng s¶n phÈm cha kÕt thóc giai ®o¹n chÕ biÕn cßn ®ang n»m trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. §Ó tÝnh ®îc gi¸ thµnh s¶n phÈm, doanh nghiÖp cÇn thiÕt ph¶i tiÕn hµnh kiÓm kª vµ ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang t¹i c¸c bé phËn, ph©n xëng hoÆc d©y chuyÒn s¶n xuÊt. Tuú theo ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt, quy tr×nh c«ng nghÖ vµ tÝnh chÊt cña s¶n phÈm, doanh nghiÖp cã thÓ ¸p dông mét trong c¸c ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang sau: - §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang dùa theo chi phÝ kÕ ho¹ch hoÆc ®Þnh møc. C¨n cø vµo møc ®é hoµn thµnh vµ chi phÝ ®Þnh møc (hoÆc kÕ ho¹ch) cho tõng kh©u c«ng viÖc ®Ó x¸c ®Þnh s¶n phÈm dë dang cuèi kú lµ bao nhiªu. Ph¬ng ph¸p nµy thêng ®îc ¸p dông víi b¸n thµnh phÈm. - Ph¬ng ph¸p íc tÝnh theo s¶n lîng t¬ng ®¬ng: Theo ph¬ng ph¸p nµy, ngêi ta c¨n cø vµo møc ®é hoµn thµnh cña s¶n phÈm dë ®Ó íc tÝnh nã ®¹t bao nhiªu % so víi s¶n phÈm hoµn thµnh. §Ó ®¶m
b¶o tÝnh chÝnh x¸c cña viÖc ®¸nh gi¸, ph¬ng ph¸p nµy chØ nªn ¸p dông ®Ó tÝnh c¸c chi phÝ chÕ biÕn, cßn c¸c chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp ph¶i x¸c ®Þnh theo sè thùc tÕ ®· dïng. - Ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang theo 50% theo chi phÝ chÕ biÕn. Thêng ®îc ¸p dông ®èi víi nh÷ng lo¹i s¶n phÈm mµ chi phÝ chÕ biÕn chiÕm tû träng thÊp trong tæng chi phÝ: Gi¸ trÞ s¶n Gi¸ trÞ NVL chÝnh n»m 50% chi phÝ chÕ phÈm dë dang trong SPDD (theo ®Þnh biÕn so víi thµnh phÈm møc) Ph¬ng ph¸p tÝnh theo chi phÝ vËt liÖu chÝnh tiªu hao n»m trong s¶n phÈm dë dang. Theo ph¬ng ph¸p nµy, gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang chØ bao gåm gi¸ trÞ vËt liÖu chÝnh tiªu hao n»m trong s¶n phÈm dë cßn chi phÝ chÕ biÕn n»m hÕt trong thµnh phÈm hoµn thµnh trong kú. Ph¬ng ph¸p tÝnh theo chi phÝ vËt liÖu trùc tiÕp hay chi phÝ trùc tiÕp. Theo ph¬ng ph¸p nµy, gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang chØ bao gåm chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp (nguyªn vËt liÖu vµ nh©n c«ng trùc tiÕp) mµ kh«ng tÝnh ®Õn c¸c chi phÝ kh¸c. 5. C¸c h×nh thøc sæ s¸ch PhÇn II: Thùc tr¹ng c«ng t¸c tæ chøc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm g¹ch èp l¸t Grant t¹i C«ng ty Th¹ch Bµn §Æc ®iÓm ho¹t ®éng chung cña C«ng ty Tªn gäi: C«ng ty Th¹ch Bµn Ngµy thµnh lËp: 15/02/1959 Trô së: X· Th¹ch Bµn - Gia l©m - Hµ Néi H×nh thøc së h÷u: Doanh nghiÖp Nhµ níc H×nh thøc ho¹t ®éng: H¹ch to¸n ®éc lËp LÜnh vùc kinh doanh: S¶n xuÊt kinh doanh, vËt liÖu x©y dùng vµ x©y l¾p Tæng sè c«ng nh©n viªn (2000): 400 ChÕ ®é kÕ to¸n ¸p dông t¹i doanh nghiÖp Niªn ®é kÕ to¸n: tõ 01/01/2000 - 31/12/2000 §¬n vÞ sö dông tiÒn tÖ trong ghi chÐp kÕ to¸n: ®ång ViÖt Nam. H×nh thøc sæ kÕ to¸n ¸p dông: NhËt ký chung. I. §Æc ®iÓm kinh tÕ kü thuËt vµ tæ chøc qu¶n lý ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh t¹i C«ng ty Th¹ch Bµn cã ¶nh hëng ®Õn c«ng t¸c hÖ thèng chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. 1. T×m hiÓu sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña C«ng ty Th¹ch Bµn C«ng ty Th¹ch Bµn lµ doanh nghiÖp nhµ níc ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh h¹ch to¸n ®éc lËp, tiÒn th©n lµ "C«ng trêng g¹ch Th¹ch Bµn" thuéc "C«ng ty s¶n xuÊt vËt liÖu kiÕn tróc Hµ Néi" ®îc UBHC thµnh phè Hµ Néi ra quyÕt ®Þnh thµnh lËp vµo ngµy 15/02/1959, ®îc thµnh lËp theo quyÕt ®Þnh sè 498/BKT ngµy 05/6/1969 cña Bé KiÕn tróc vµ sau ®ã lµ quyÕt ®Þnh sè 100A/BXD - TCL§ ngµy 24/3/1993 cña Bé X©y dùng, lµ ®¬n vÞ thµnh viªn cña Tæng C«ng ty Thuû tinh vµ Gèm x©y dùng. Sau h¬n 40 n¨m ho¹t ®éng C«ng ty ®· ph¸t triÓn qua c¸c giai ®o¹n:
1. Nh÷ng ngµy ®Çu thµnh lËp: tõ th¸ng 2 n¨m 1959 ®Õn th¸ng 7 n¨m 1964, trong nÒn kinh tÕ tËp trung, víi c«ng nghÖ s¶n xuÊt g¹ch ngãi ®Êt sÐt nung lµ t¹o h×nh thñ c«ng, ph¬i c¸ng che phªn nøa - nung ®èt lß ®øng 3-4 v¹n viªn/mÎ vµ s¶n lîng toµn xÝ nghiÖp chØ ®¹t 3-4 sau t¨ng lªn 8 -9 triÖu viªn/n¨m. 2. Trëng thµnh qua thêi kú chèng Mü: Tõ th¸ng 8 n¨m 1968 ®Õn cuèi n¨m 1985 trong nÒn kinh tÕ tËp trung, víi c«ng nghÖ s¶n xuÊt g¹ch ngãi ®Êt sÐt nung lµ hÖ m¸y gia c«ng chÕ t¹o h×nh FG5, hÖ m¸y cã hót ch©n kh«ng TiÖp Kh¾c - sÊy tunel kiÓu cò 10 hÇm - nung ®èt lß ®øng c¶i tiÕn 8-10 v¹n viªn/mÎ vµ s¶n lîng toµn xÝ nghiÖp t¨ng tõ 14 ®Õn 23 triÖu viªn/n¨m. V÷ng vµng tríc thö th¸ch cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng: tõ ®Çu n¨m 1985 ®Õn th¸ng 3 n¨m 1991, trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, víi c«ng nghÖ s¶n xuÊt g¹ch ngãi ®Êt sÐt nung lµ hÖ m¸y gia c«ng chÕ biÕn t¹o h×nh FG5, hÖ m¸y cã hót ch©n kh«ng Bungari - sÊy tunel kiÓu cò 10 hÇm - nung ®èt lß ®øng c¶i tiÕn 8-10 v¹n viªn/mÎ vµ s¶n lîng toµn xÝ nghiÖp ®¹t 14-16 triÖu viªn/n¨m. 4. §Çu t vµ ph¸t triÓn (tõ th¸ng 4 n¨m 1991 ®Õn th¸ng 12 n¨m 1994): Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, víi c«ng nghÖ s¶n xuÊt g¹ch ngãi ®Êt sÐt nung lµ bé m¸y gia c«ng chÕ biÕn t¹o h×nh cã hót ch©n kh«ng Bungari - sÊy tunel kiÓu cò - nung ®èt lß tunel c«ng suÊt 20-25 triÖu viªn/n¨m, xÝ nghiÖp ®· t¨ng s¶n lîng tõ 25 lªn 30 triÖu viªn/n¨m. Th¸ng 4/1993, Bé trëng Bé x©y dùng quyÕt ®Þnh t¸ch xÝ nghiÖp g¹ch ngãi Th¹ch Bµn ra khái liªn hîp c¸c xÝ nghiÖp g¹ch ngãi sµnh sø thµnh ®¬n vÞ trùc thuéc Bé. Ngµy 20 th¸ng 7 n¨m 1994, ®Ó phï hîp víi nhiÖm vô s¶n xuÊt kinh doanh trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng. Bé trëng Bé x©y dùng ra quyÕt ®Þnh sè 480/BXD - TCL§ ®æi tªn xÝ nghiÖp g¹ch ngãi Th¹ch Bµn thµnh C«ng ty Th¹ch Bµn. Trong thêi gian nµy, C«ng ty ®· bíc ®Çu tham gia c«ng t¸c x©y l¾p vµ chuyÓn giao c«ng nghÖ s¶n xuÊt g¹ch ngãi ®Êt sÐt nung b»ng lß tunel 5 v¬n lªn tÇm cao míi (tõ th¸ng 01 n¨m 1995 ®Õn nay, th¸ng 9/1999): - C«ng ty ®· ph¸t triÓn m¹nh mÏ trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng. - Víi c«ng nghÖ s¶n xuÊt g¹ch ngãi ®Êt sÐt nung lµ t¹o h×nh cã hót ch©n kh«ng Bunrari - sÊy tunel kiÓu míi - nung ®èt lß tunel c«ng suÊt 20-25 triÖu viªn/n¨m.
PhÇn II Thùc tr¹ng c«ng t¸c tæ chøc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm g¹ch èp l¸t Granit t¹i C«ng ty Th¹ch Bµn. §Æc ®iÓm ho¹t ®éng chung cña c«ng ty Tªn gäi: C«ng ty Th¹ch Bµn Ngµy thµnh lËp: 15/02/1959 Trô së: x· Th¹ch Bµn - Gia L©m - Hµ Néi H×nh thøc së h÷u: Doanh nghiÖp Nhµ níc Hµnh thøc ho¹t ®éng: H¹ch to¸n ®éc lËp LÜnh vùc kinh doanh: S¶n xuÊt kinh doanh vËt liÖu x©y dùng vµ x©y l¾p Tæng sè c«ng nh©n viªn (2000): 4000 ChÕ ®é kÕ to¸n ¸p dông t¹i Doanh nghiÖp Niªn ®é kÕ to¸n| tõ 01/01/2000 - 31/12/2000 §¬n vÞ sö dông tiÒn tÖ trong ghi chÐp kÕ to¸n: §ång ViÖt Nam H×nh thøc sæ kÕ to¸n ¸p dông: NhËt ký chung I. §Æc ®iÓm kinh tÕ kü thuËt vµ tæ chøc qu¶n lý ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh t¹i C«ng ty Th¹ch Bµn cã ¶nh hëng ®Õn c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. 1. T×m hiÓu sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña C«ng ty Th¹ch Bµn C«ng ty Th¹ch Bµn lµ mét doanh nghiÖp nhµ níc thuéc Tæng C«ng ty Thuû tinh vµ gèm x©y dùng ®îc thµnh lËp theo quyÕt ®Þnh sè 100A/BXD- TCL§ ngµy 24/3/1993 cña Bé trëng Bé X©y dùng. C«ng ty cã trô së ®ãng t¹i: X· Th¹ch Bµn - Gia L©m - Hµ Néi Ngµnh nghÒ s¶n xuÊt kinh doanh chñ yÕu: S¶n xuÊt vËt liÖu x©y dùng, vËt liÖu trang trÝ néi thÊt, x©y l¾p vµ chuyÓn giao c«ng nghÖ c¸c c«ng tr×nh vËt liÖu x©y dùng (g¹ch gèm sø), x©y dùng c¸c c«ng tr×nh d©n dông, kinh doanh vËt t thiÕt bÞ phôc vô ngµnh x©y dùng, s¶n xuÊt vËt liÖu x©y dùng. Còng nh hÇu hÕt c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ quèc doanh, C«ng ty ®· cã mét qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kh«ng ngõng ®Ó tån t¹i vµ kh¼ng ®Þnh vai trß cña m×nh. TiÒn th©n cña C«ng ty lµ "C«ng trêng g¹ch Th¹ch Bµn ®îc thµnh lËp tõ 15/2/1959 thuéc C«ng ty KiÕn tróc Hµ Néi, s¶n xuÊt hoµn toµn thñ c«ng, s¶n lîng thÊp tõ 2-3 triÖu viªn s¶n phÈm /n¨m. Sau h¬n 40 n¨m ho¹t ®éng C«ng ty ®· ph¸t triÓn qua c¸c giai ®o¹n:
1. Nh÷ng ngµy ®Çu thµnh lËp: tõ th¸ng 2/1959 ®Õn ®Çu th¸ng 7/1964, trong nÒn kinh tÕ tËp trung, víi c«ng nghÖ s¶n xuÊt g¹ch ngãi ®Êt sÐt nung lµ t¹o h×nh thñ c«ng, ph¬i c¸ng che phªn nøa, cung ®èt lß ®øng 3-4 v¹n viªn/mÎ vµ s¶n lîng toµn xÝ nghiÖp chØ ®¹t 3-4 sau t¨ng lªn 8-9 triÖu viªn/n¨m. 2. Trëng thµnh qua thêi kú chèng Mü: tõ th¸ng 8 n¨m 1968 ®Õn cuèi n¨m 1985 trong nÒn kinh tÕ tËp trung, víi c«ng nghÖ s¶n xuÊt g¹ch ngãi ®Êt sÐt nung lµ hÖ m¸y gia c«ng chÕ biÕn t¹o h×nh EG5, hÖ m¸y cã hót ch©n kh«ng TiÖp Kh¾c - sÊy tunel kiÓu cò 10 hÇm nung ®èt lß ®øng 8-10 v¹n viªn/ mÎ vµ s¶n lîng toµn xÝ nghiÖp t¨ng tõ 14 ®Õn 23 triÖu viªn/n¨m. 3. V÷ng vµng tríc thö th¸ch cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng: tõ ®Çu n¨m 1985 ®Õn th¸ng 3 n¨m 1991, trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, víi c«ng nghÖ s¶n xuÊt g¹ch ngãi ®Êt sÐt nung lµ hÖ m¸y gia c«ng chÕ biÕn t¹o h×nh EG5, hÖ m¸y cã hót ch©n kh«ng Bungaria-sÊy tunel kiÓu cò 10 hÇm - nung ®èt lß c¶i tiÕn 8- 10 v¹n viªn/mÎ vµ s¶n lîng toµn xÝ nghiÖp chØ ®¹t 14-16 triÖu viªn/n¨m. 4. §Çu t vµ ph¸t triÓn (tõ th¸ng 4 n¨m 1991 ®Õn th¸ng 12 n¨m 1994): Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, víi c«ng nghÖ s¶n xuÊt g¹ch ngãi ®Êt sÐt nung lµ hÖ m¸y gia c«ng chÕ biÕn t¹o h×nh cã hót ch©n kh«ng Bungaria - sÊy tunel kiÓu míi - nung ®èt lß tunel c«ng suÊt 20-25 triÖu viªn/n¨m, XÝ nghiÖp ®· t¨ng s¶n lîng tõ 25 lªn 30 triÖu viªn/n¨m. Th¸ng 4/1993, Bé X©y dùng quyÕt ®Þnh t¸ch XÝ nghiÖp g¹ch ngãi Th¹ch Bµn ra khái liªn hiÖp c¸c XÝ nghiÖp g¹ch ngãi sµnh sø thµnh ®¬n vÞ trùc thuéc Bé. Ngµy 30 th¸ng 7 n¨m 1994, ®Ó phï hîp víi nhiÖm vô s¶n xuÊt kinh doanh trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, Bé trëng Bé X©y dùng ra quyÕt ®Þnh sè 480/BXD-TCL§ ®æi tªn XÝ nghiÖp G¹ch ngãi Th¹ch Bµn thµnh C«ng ty Th¹ch Bµn. Trong thêi gian nµy, C«ng ty ®· bíc ®Çu tham gia c«ng t¸c x©y l¾p vµ chuyÓn giao c«ng nghÖ s¶n xuÊt g¹ch ngãi ®Êt sÐt nung b»ng lß tunel. 5. V¬n lªn tÇm cao míi (tõ th¸ng 01 n¨m 1995 ®Õn nay, ®Õn th¸ng 9 n¨m 1999): - C«ng ty ®· ph¸t triÓn m¹nh mÏ trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng. - Víi c«ng nghÖ s¶n xuÊt g¹ch ngãi ®Êt sÐt nung lµ hÖ m¸y gia c«ng chÕ biÕn t¹o h×nh cã hót ch©n kh«ng Bungaria - sÊy tunel kiÓu míi - nung ®èt lß tunel c«ng suÊt 20-25 triÖu viªn/n¨m. Qua nhiÒu s¸ng kiÕn nh l¾p qu¹t ®Èy lß nung tunel, pha than vµo g¹ch méc, lµm nguéi nhanh, C«ng ty ®· t¨ng s¶n lîng tõ 30 lªn 38 triÖu viªn/n¨m. - Tõ n¨m 1993 ®Õn n¨m 1999, C«ng ty ®· tham gia c«ng t¸c x©y l¾p vµ chuyÓn giao c«ng nghÖ s¶n xuÊt g¹ch ngãi ®Êt sÐt nung b»ng lß tunel ®îc 33 nhµ m¸y, gãp phÇn thay ®æi tËn gèc nghÒ lµm g¹ch ë ViÖt Nam. - Th¸ng 8 n¨m 1995, Thñ tíng ChÝnh phñ ®· ký quyÕt ®Þnh sè 4265/KTN phª duyÖt dù ¸n ®Çu t x©y dùng Nhµ m¸y gèm Granit nh©n t¹o cña C«ng ty Th¹ch Bµn, víi tæng sè vèn ®Çu t h¬n 100 tû ®ång ViÖt Nam. Ngµy 21 th¸ng 11 n¨m 1996, mÎ s¶n phÈm Granit ®Çu tiªn cña C«ng ty ra lß. §Õn nay, sau khi t¸ch d©y chuyÒn s¶n xuÊt g¹ch ngãi ®Êt sÐt nung thµnh c«ng
ty cæ phÇn, doanh thu cña c«ng ty ®· ®¹t trªn 100 tû VN§, s¶n lîng 1.000.000m2/n¨m. C«ng ty ®ang triÓn khai l¾p ®Æt d©y chuyÒn 2 nhµ m¸y Granit, ®a s¶n lîng toµn c«ng ty lªn 2.000.000m2/n¨m vµo cuèi n¨m 2000. HiÖn nay, s¶n phÈm granit cña c«ng ty ®· ®îc tiªu thô trªn toµn quèc, víi 3 chi nh¸nh ë 3 miÒn, h¬n 800 ®¹i lý vµ bíc ®Çu xuÊt khÈu sang Hµn Quèc, Ucraina, Lµo. §Ó phï hîp víi c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ x· héi vµ ®øng v÷ng trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng nh÷ng n¨m gÇn ®©y C«ng ty ®· ®a d¹ng ho¸ ngµnh nghÒ kinh doanh: - S¶n xuÊt kinh doanh vËt liÖu x©y dùng, vËt liÖu trang trÝ néi thÊt vµ vËt t thiÕt bÞ phôc vô ngµnh x©y dùng, s¶n xuÊt vËt liÖu x©y dùng. - Thi c«ng x©y l¾p c¸c c«ng tr×nh d©n dông vµ c«ng nghiÖp (g¹ch, ngãi, gèm, sø) - T vÊn x©y dùng c¸c c«ng tr×nh vËt liÖu x©y dùng (g¹ch, gèm, sø); t vÊn sö dông m¸y mãc thiÕt bÞ s¶n xuÊt gåm sø vµ tæ chøc chuyÓn giao c«ng nghÖ s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm gèm sø. - C¸c ngµnh nghÒ kinh doanh kh¸c theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. Lµ mét trong nh÷ng ®¬n vÞ hµng ®Çu cña ngµnh s¶n xuÊt vËt liÖu x©y dùng ViÖt Nam, C«ng ty lu«n chó träng ®Çu t n©ng cao kü thuËt c«ng nghÖ cho d©y chuyÒn s¶n xuÊt g¹ch èp l¸t granit ®¹t chÊt lîng cao nhÊt, tho¶ m·n nh÷ng nhu cÇu t«n chØ "ch÷ tÝn víi kh¸ch hµng". §Ó thùc hiÖn tèt chØ tiªu ®ã, C«ng ty quyÕt ®Þnh x©y dùng vµ ¸p dông cã hiÖu qu¶ c¶i tiÕn liªn tôc "HÖ thèng qu¶n lý chÊt lîng" theo tiªu chuÈn ISO 9002. BiÓu 1: Mét sè chØ tiªu vÒ kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña c«ng ty §¬n vÞ: triÖu ®ång ChØ tiªu N¨m Doanh thu Lîi nhuËn TiÒn l¬ng bq Nép NS nhµ níc 1998 110.004 250 0,961531 2256 1999 118.116 479 1,031657 7289 2000 135.428,82 6834 1,524000 8881,20