intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Đề tài: “Đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) với vấn đề tạo việc làm cho người lao Việt Nam trong tiến trình toàn cầu hóa.

Chia sẻ: Phan Ngi Ngoc Giau | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:28

125
lượt xem
23
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo luận văn - đề án 'đề tài: “đầu tư trực tiếp nước ngoài (fdi) với vấn đề tạo việc làm cho người lao việt nam trong tiến trình toàn cầu hóa.', luận văn - báo cáo phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Đề tài: “Đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) với vấn đề tạo việc làm cho người lao Việt Nam trong tiến trình toàn cầu hóa.

  1. BÁO CÁO TỐT NGHIỆP Đề tài: “Đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) với vấn đề tạo việc làm cho người lao Việt Nam trong tiến trình toàn cầu hóa
  2. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Lêi më ®Çu ThÕ kû 21 ®· më ra mét thêi kú ph¸t triÓn míi cho toµn cÇu, mét thÕ giíi ®Çy s«i ®éng cña qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸. §iÒu ®ã ®· thóc ®Èy c¸c n­íc tÝch cùc gia nhËp vµo c¸c tæ chøc quèc tÕ nh­: WTO (tæ chøc th­¬ng m¹i quèc tÕ), OECD (tæ chøc hîp t¸c vµ ph¸t triÓn kinh tÕ), APEC (diÔn ®µn hîp t¸c kinh tÕ ch©u ¸ th¸i b×nh d­¬ng)...mét lo¹t c¸c hîp t¸c, ®èi t¸c ®­îc ký kÕt gi÷a c¸c quèc gia t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi, giao l­u bu«n b¸n gi÷a c¸c n­íc trong thêi kú më cöa. §©y lµ yÕu tè h×nh thµnh vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi (FDI), mét nguån vèn cã vai trß quan träng thóc ®Èy qu¸ tr×nh CNH-H§H cña c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn, gi¶i quyÕt mét phÇn c«ng ¨n viÖt lµm cho ng­êi lao ®éng. §èi víi ViÖt Nam, mét n­íc ®i lªn tõ mét nÒn n«ng nghiÖp l¹c hËu, ®iÒu kiÖn kinh tÕ cßn nghÌo nµn, c¬ së vËt chÊt- kü thuËt cßn thiÕu thèn, vËy mµ míi chØ ®æi míi thËt sù sau n¨m 1986. Do ®ã, vÊn ®Ò ®Æt ra lµ: b»ng mäi c¸ch ph¶i ®­a n­íc ta theo kÞp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña thÕ giíi, biÕn n­íc ta trë thµnh mét n­íc cã nÒn c«ng nghiÖp v÷ng vµng vÒ mäi mÆt nh­ng còng chØ duy tr× mét tû lÖ thÊt nghiÖp cho phÐp. Bëi vÊn ®Ò t¹o viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng ë n­íc ta trong tiÕn tr×nh toµn cÇu ho¸ ®Æt ra nhiÒu khã kh¨n vµ th¸ch thøc lín. §Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy kh«ng chØ lµ yªu cÇu tr­íc m¾t mµ ®ã lµ c¶ vÊn ®Ò l©u dµi cÇn ph¶i cã nhiÒu gi¶i ph¸p. Mét trong c¸c c¸ch ®Ó gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm, gi¶m thÊt nghiÖp ®ã lµ: X©y dùng m«i tr­êng ®Çu t­ thuËn lîi ®Ó tõ ®ã cã thÓ thu hót ®­îc c¸c nguèn vèn ®Çu t­ cña n­íc ngoµi ®Æt biÖt lµ FDI. Bëi vËy trong khu«n khæ cña ®Ò ¸n nµy sÏ tËp trung nghiªn cøu: “§Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi (FDI) víi vÊn ®Ò t¹o viÖc lµm cho ng­êi lao ViÖt Nam trong tiÕn tr×nh toµn cÇu hãa.
  3. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Néi dung cña ®Ò ¸n gåm 3 phÇn: PhÇn I: ý nghÜa cña ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµ t¹o viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng ViÖt Nam trong tiÕn tr×nh toµn cÇu ho¸ PhÇn II: Ph©n tÝch trùc tr¹ng vÒ hiÖu qña ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi (FDI) víi vÊn ®Ò t¹o viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng ViÖt Nam trong tiÕn tr×nh toµn cÇu ho¸. PhÇn III: C¸c gi¶i ph¸p nh»m ®Èy m¹nh ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi (FDI) ®Ó t¹o viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng ViÖt Nam trong tiÕn tr×nh toµn cÇu ho¸ §Ó hoµn thµnh ®Ò ¸n nµy em xin ch©n thµnh c¶m ¬n c¸c thÇy, c¸c c« trong khoa Kinh tÕ Lao ®éng vµ d©n sè tr­êng §¹i Häc Kinh TÕ Quèc D©n vµ ®Æc biÖt víi sù gióp ®ì tËn t×nh cña GS. TS Ph¹m §øc Thµnh ®· gióp em hoµn thµnh ®Ò ¸n nµy. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n.
  4. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Néi dung PhÇn I Lý luËn chung vÒ ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi (FDI) víi vÊn ®Ò t¹o viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng ViÖt Nam trong tiÕn tr×nh toµn cÇu ho¸. I.Kh¸i niÖm ®Çu t­ vµ ®Çu t­ trùc tiÕp 1. Kh¸i niÖm ®Çu t­: Ho¹t ®éng ®Çu t­ lµ qu¸ tr×nh huy ®éng vµ sö dông mäi nguån vèn phôc vô s¶n xuÊt, kinh doanh nh»m s¶n xuÊt s¶n phÈm hay cung cÊp dÞch vô ®¸p øng nhu cÇu tiªu dïng cña c¸ nh©n vµ x· héi (theo Vò ChÝ Léc) HoÆc theo gi¸o tr×nh Kinh tÕ ®Çu t­ th×: §Çu t­ lµ sù bá ra, sù hi sinh c¸c nguån lùc ë hiÖn t¹i. Nguån lùc nµy cã thÓ lµ tiÒn, søc lao ®éng, trÝ tuÖ...nh»m ®¹t ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ cã lîi cho ng­êi ®Çu t­ trong t­¬ng lai. Qua hai kh¸i niÖm trªn ta cã thÓ h×nh dung ®­îc thÕ nµo lµ ®Çu t­ vµ ®Æc tr­ng c¬ b¶n cña ®Çu t­, ®ã lµ ph¶i cã sinh lêi khi chñ ®Çu t­ bá vèn kinh doanh vµ thêi gian kÐo dµi tõ lóc bá vèn ®Õn lóc thu håi vèn. Bëi trong qu¸ tr×nh ®Çu t­ kh«ng ph¶i mét sím, mét chiÒu mµ chñ ®Çu t­ cã thÓ thu håi ®­îc vèn, ®èi víi nh÷ng lo¹i ®Çu t­ kinh doanh bÊt ®éng s¶n, s¶n xuÊt kinh doanh... th× thêi gian quay vßng vèn lµ rÊt l©u do vËy thêi gian ®Çu t­ lµ ph¶i kÐo dµi. §èi víi mét doanh nghiÖp, ho¹t ®éng ®Çu t­ lµ c«ng viÖc khëi ®Çu quan träng nhÊt vµ khã kh¨n nhÊt cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, kinh doanh. Nh÷ng quyÕt ®Þnh cña ngµy h«m nay vÒ lÜnh vùc, quy m« h×nh thøc, thêi ®iÓm ®Çu t­ sÏ chi phèi qu¸ tr×nh ho¹t ®éng vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp trong t­¬ng lai. Do ®ã, chÊt l­îng cña c¸c quyÕt ®Þnh ®Çu t­ sÏ quyÕt ®Þnh sù thÞnh v­îng hay xuèng dèc cña doanh nghiÖp. §èi víi nÒn kinh tÕ nãi chung, toµn bé viÖc ®Çu t­ ®­îc tiÕn hµnh ë mét thêi kú nhÊt ®Þnh lµ nh©n tè c¬ b¶n duy tr× vµ ph¸t triÓn c¬ së vËt chÊt kü thuËt cña nÒn kinh tÕ t¹o ra s¶n phÈm hµng ho¸ vµ dÞch vô, gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm, ®¸p øng nhu cÇu cña nÒn kinh tÕ trong thêi kú tiÕp theo. XÐt vÒ l©u dµi,
  5. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. khèi l­îng ®Çu t­ cña ngµy h«m nay sÏ quyÕt ®Þnh dung l­îng s¶n xuÊt, tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ, møc ®é c¶i thiÖn ®êi sèng trong t­¬ng lai. 2.§Çu t­ n­íc ngoµi trùc tiÕp. Trong c¸c nguån vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi th× nguån vèn ®Çu t­ trùc tiÕp FDI cã vai trß quan träng vµ chiÕm tû träng kh¸ lín (kho¶ng 30% sè vèn ®· thùc hiÖn), hiÖn nay tû träng nµy ®ang cã xu h­íng ngµy mét t¨ng lªn. Sù gia t¨ng nµy ®ang cã xu h­íng ngµy mét t¨ng lªn. Sù gia t¨ng nµy kh«ng chØ b¾t nguån tõ sù hïng m¹nh cña c¸c c«ng ty ®a quèc gia vµ chiÕn l­îc ph¸t triÓn më réng ®Çu t­ cña c¸c c«ng ty nµy mµ cßn ë chç nã lµ h×nh thøc ®Çu t­ ®­îc thùc tÕ x¸c nhËn lµ cã hiÖu qu¶ cao vµ phï hîp víi nhu cÇu t¨ng tr­ëng nhanh cña c¸c n­íc nghÌo, trong ®ã cã ViÖt Nam. Theo quan niÖm cña OECD (tæ chøc hîp t¸c vµ ph¸t triÓn kinh tÕ) th× c¸c nguån tµi trî cña n­íc ngoµi bao gåm: - Tµi trî ph¸t triÓn chÝnh thøc: ODF (Official Development Finance) bao gåm viÖn trî ph¸t triÓn chÝnh thøc ODA (Offical Development Assistance) vµ c¸c h×nh thøc ODF kh¸c, song ph­¬ng còng nh­ ®a ph­¬ng. - TÝn dông xuÊt khÈu - Tµi trî t­ nh©n bao gåm vay tõ ng©n hµng quèc tÕ, vay tÝn phiÕu, ®Çu t­ trùc tiÕp, c¸c nguån tµi trî t­ nh©n kh¸c, viÖn trî cho kh«ng cña c¸c tæ chøc phi chÝnh phñ. Nh­ vËy, theo quan niÖm cña tæ chøc nµy ®Çu t­ trùc tiÕp lµ mét trong nh÷ng nguån tµi trî t­ nh©n. Nh­ng trong thùc tÕ ®Çu t­ thêi gian qua chóng ta thÊy r»ng, chñ thÓ cña FDI kh«ng chØ cã duy nhÊt t­ nh©n mµ cßn cã nhµ n­íc vµ c¸c tæ chøc phi chÝnh phñ kh¸c. XÐt vÒ b¶n chÊt ®Çu t­ n­íc ngoµi lµ h×nh thøc xuÊt khÈu t­ b¶n, mét h×nh thøc cao h¬n cña xuÊt khÈu hµng ho¸ vµ ®©y lµ hai h×nh thøc xuÊt khÈu bæ xung vµ hç trî cho nhau trong chiÕn l­îc th©m nhËp vµ chiÕm lÜnh thÞ tr­êng cña c¸c c«ng ty, tËp ®oµn kinh tÕ n­íc ngoµi. NhiÒu tr­êng hîp, ho¹t ®éng bu«n b¸n hµng ho¸ t¹i n­íc së t¹i lµ b­íc ®i t×m hiÓu thÞ tr­êng, t×m hiÓu luËt lÖ ®Ó ®i ®Õn quyÕt ®Þnh ®Çu t­ trùc tiÕp lµ ®iÒu kiÖn ®Ó xuÊt khÈu m¸y mãc, nguyªn vËt liÖu vµ khai th¸c tµi nguyªn, t¹o viÖc lµm cho c¸c lao ®éng cña n­íc chñ nhµ.
  6. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 3. C¸c h×nh thøc ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi. HiÖn nay cã ba h×nh thøc ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi lµ chñ yÕu sau ®©y: -Doanh nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi; -Doanh nghiÖp liªn doanh; -Hîp t¸c kinh doanh trªn c¬ së hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh. Hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh theo qui ®Þnh ®iÒu 7 nghÞ ®Þnh 12/CP 'Hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh lµ v¨n b¶n kÝ kÕt qu¶ hai bªn hay nhiÒu bªn qui ®Þnh tr¸ch nhiÖm vµ ph©n chia kÕt qu¶ kinh doanh cho mçi bªn ®Ó tiÕn hµnh ®Çu t­ kinh doanh ë ViÖt nam mµ kh«ng cÇn thµnh lËp ph¸p nh©n. H×nh thøc nµy cã ®Æc ®iÓm: -Kh«ng ra ®êi mét ph¸p nh©n míi -C¬ së cña h×nh thøc nµy lµ hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh. Trong hîp ®ång néi dung chÝnh ph¶n ¸nh tr¸ch nhiÖm quyÒn lîi gi÷a c¸c bªn víi nhau (kh«ng cÇn ®Ò cËp ®Õn viÖc gãp vèn). -Thêi h¹n cña hîp ®ång do c¸c bªn tho¶ thuËn phï hîp víi tÝnh chÊt môc tiªu kinh doanh vµ ®­îc c¸c c¬ quan cÊp giÊy phÐp kinh doanh chuÈn y. -Hîp ®ång ph¶i do ®¹i diÖn cã thÈm quyÒn cña c¸c bªn kÝ. Trong qu¸ tr×nh hîp t¸c kinh doanh c¸c bªn gi÷ nguyªn t­ c¸ch ph¸p nh©n cña m×nh. *Doanh nghiÖp liªn doanh: Theo kho¶n 2 diÒu 2 luËt ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi t¹i ViÖt nam qui ®Þnh "Doanh nghiÖp liªn doanh lµ doanh nghiÖp do hai hay nhiÒu bªn hîp t¸c thµnh lËp t¹i VN trªn c¬ së hîp ®ång liªn doanh hoÆc hiÖp ®Þnh kÝ gi÷a ChÝnh phñ n­íc céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt nam vµ ChÝnh phñ n­íc ngoµi hoÆc doanh nghiÖp cã vèn n­íc ngoµi hîp t¸c víi doanh nghiÖp ViÖt nam trªn c¬ së hîp ®ång liªn doanh. H×nh thøc nµy cã ®Æc ®iÓm: -Thµnh lËp ph¸p nh©n míi ho¹t ®éng trªn nguyªn t¾c h¹ch to¸n ®éc lËp d­íi h×nh thøc c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n. -PhÇn gãp vèn cña bªn hoÆc c¸c bªn n­íc ngoµi kh«ng h¹n chÕ møc tèi ®a nh­ng tèi thiÓu kh«ng ®­îc d­íi 30% vèn ph¸p ®Þnh th«ng th­êng bªn n­íc ngoµi lµ 70% vµ bªn ViÖt Nam lµ 30% vèn ph¸p ®Þnh.
  7. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. -C¬ quan l·nh ®¹o cao nhÊt cña doanh nghiÖp liªn doanh lµ héi ®ång qu¶n trÞ mµ thµnh viªn cña Héi ®ång qu¶n trÞ do mçi bªn chØ ®Þnh t­¬ng øng víi tû lÖ gãp vèn cña c¸c bªn nh­ng Ýt nhÊt ph¶i lµ 2 ng­êi, Héi ®ång qu¶n trÞ cã quyÒn quyÕt ®Þnh nh÷ng vÊn ®Ò quan träng trong ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp theo nguyªn t¾c nhÊt trÝ. -C¸c bªn tham gia liªn doanh ph©n chia kÕt qu¶ kinh doanh theo tû lÖ gãp vèn cña mçi bªn trong vèn ph¸p ®Þnh hoÆc theo tho¶ thuËn gi÷a c¸c bªn. Thêi h¹n ho¹t ®éng kh«ng qu¸ 50 n¨m trong tr­êng hîp ®Æc biÖt ®­îc kÐo dµi kh«ng qu¸ 20 n¨m. *Doanh nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi: Theo ®iÒu 26 nghÞ ®Þnh 12/CP qui ®Þnh:"Doanh nghiÖp 100% vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi lµ doanh nghiÖp thuéc së h÷u cña nhµ ®µu t­ n­íc ngoµi thµnh lËp t¹i ViÖt nam tù qu¶n lý vµ tù chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh ". Doanh nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi ®­îc thµnh lËp theo h×nh thøc c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n cã t­ c¸ch ph¸p nh©n theo ph¸p luËt ViÖt nam. Thêi h¹n ho¹t ®éng kh«ng qu¸ 50 n¨m kÓ tõ ngµy ®­îc cÊp giÊy phÐp. *Hîp ®ång x©y dùng - kinh doanh- chuyÓn giao (BOT): Theo ®iÒu 12 kho¶n 2 luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt nam: "Hîp ®ång x©y dùng- kinh doanh- chuyÓn giao lµ v¨n b¶n kÝ gi÷a c¬ quan cã thÈm quyÒn cña ViÖt nam vµ nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi ®Ò x©y dùng kinh doanh c«ng tr×nh kÕt cÊu h¹ tÇng trong thêi h¹n nhÊt ®Þnh, hÕt thêi h¹n nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi chuyÓn giao kh«ng båi hoµn c«ng tr×nh ®ã cho nhµ n­íc ViÖt nam" *Hîp ®ång x©y dùng -chuyÓn giao -kinh doanh lµ v¨n b¶n kÝ kÕt gi÷a c¬ quan nhµ n­íc cã thÈm quyÒn cña ViÖt nam vµ nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi x©y dùng c«ng tr×nh kÕt cÊu h¹ tÇng. Sau khi x©y dùng xong nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi chuyÓn giao c«ng tr×nh ®ã cho nhµ n­íc ViÖt nam. ChÝnh phñ ViÖt nam dµnh cho nhµ ®Çu t­ kinh doanh trong mét thêi h¹n nhÊt ®Þnh ®Ó thu håi vèn ®Çu t­ vµ lîi nhuËn hîp lý *Hîp ®ång x©y dùng- chuyÓn giao(BT): Theo kho¶n 13 ®iÒu 2 luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt nam "Hîp ®ång x©y dùng chuyÓn giao lµ hîp ®ång kÝ kÕt gi÷a c¬ quan nhµ n­íc cã thÈm
  8. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. quyÒn cña ViÖt nam vµ nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi ®Ó x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng. Sau khi x©y xong nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi chuyÓn giao c«ng tr×nh ®ã cho nhµ n­íc ViÖt nam. ChÝnh phñ ViÖt nam t¹o ®iÒu kiÖn cho nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi thùc hiÖn c¸c dù ¸n kh¸c ®Ó thu håi vèn ®Çu t­ vµ lîi nhuËn hîp lý". 4. T¹o viÖc lµm. +ViÖc lµm ( theo quy ®Þnh cña Bé LuËt Lao §éng ) lµ nh÷ng ho¹t ®éng cã Ých kh«ng bÞ ph¸p luËt ng¨n cÊm vµ ®em l¹i thu nhËp cho ng­êi lao ®éng. +Ng­êi cã viÖc lµm: Lµ ng­êi lµm viÖc trong mäi lÜnh vùc ngµnh nghÒ, d¹ng ho¹t ®éng cã Ých, kh«ng bÞ ph¸t luËt ng¨n cÊm, mang l¹i thu nhËp ®Ó nu«i sèng b¶n th©n vµ gia ®×nh, ®ång thêi ®ãng gãp mét phÇn cho x· héi. +T¹o viÖc lµm: Lµ ho¹t ®éng kiÕn thiÕt cho ng­êi lao ®éng cã ®­îc mét c«ng viÖc cô thÓ, mang l¹i thu nhËp cho hä vµ kh«ng bÞ ph¸p luËt ng¨n cÊm. Ng­êi t¹o ra c«ng viÖc cho ng­êi lao ®éng cã thÓ lµ ChÝnh phñ, th«ng qua c¸c chÝnh s¸ch, hoÆc cã thÓ lµ mét tæ chøc ho¹t ®éng kinh tÕ (c¸c c«ng ty, c¸c doanh nghiÖp, c¸c tæ chøc ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh...) vµ nh÷ng c¸ nh©n th«ng qua ho¹t ®éng thuª m­ín nh©n c«ng. II. FDI víi vÊn ®Ò t¹o viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng ViÖt Nam trong tiÕn tr×nh toµn cÇu ho¸ hiÖn nay. 1. Toµn cÇu ho¸ víi vÊn ®Ò t¹o viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng ViÖt Nam hiÖn nay. 1.1. Kh¸i niÖm toµn cÇu ho¸. Theo TrÇn ViÖt Ph­¬ng th×: “Toµn cÇu hãa kinh tÕ lµ nh÷ng mèi quan hÖ kinh tÕ v­ît qua biªn giíi quèc gia v­¬n tíi quy m« toµn thÕ giíi ®¹t tr×nh ®é vµ chÊt l­îng míi”. Theo nghÞ quyÕt §¹i Héi §¶ng Bé toµn quèc IX th×: “ Toµn cÇu ho¸ lµ sù tù do ho¸ th­¬ng m¹i, thÞ tr­êng. Toµn cÇu ho¸ ®ã lµ tiÕn tr×nh toµn cÇu toµn cÇu ho¸ vÒ kinh tÕ, chÝnh trÞ, v¨n ho¸- x· héi ®­îc ®Èy nhanh bëi c«ng nghÖ tin häc vµ viÔn th«ng”. Nh­ vËy, toµn cÇu ho¸ tr­íc hÕt nã ph¶i lµ mét mèi quan hÖ kinh tÕ, chÝnh trÞ, v¨n ho¸- x· héi nh­ng nh÷ng mèi quan hÖ nµy ph¶i v­ît ra khái
  9. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. biªn giíi mét quèc gia, nghÜa lµ nã ph¶i cã s­ th«ng th­¬ng vÒ mét trong c¸c lÜnh vùc trªn víi c¸c n­íc kh¸c. NÕu nã chØ ®¬n thuÇn ë mét quèc gia th× ®©y kh«ng thÓ gäi lµ toµn cÇu ho¸ ®­îc. Tr­íc kia, thêi kú kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung bao cÊp, nÒn kinh tÕ n­íc ta gÇn nh­ ®ãng cöa hoµn toµn hÇu nh­ kh«ng giao l­u bu«n b¸n víi mét n­íc nµo (ngoµi mét sè n­íc XHCN). Do vËy ngo¹i th­¬ng n­íc ta ph¸t triÓn ë mét møc ®é cùc kú thÊp vµ ®©y chÝnh lµ nguyªn nh©n khiÕn nÒn kinh tÕ n­íc ta tr× trÖ, chËm ph¸t triÓn. Nh­ng víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña thÕ giíi yªu cÇu vÒ giao l­u bu«n b¸n, trao ®æi trªn thÕ giíi ®· ph¸ bá c¬ chÕ cò vµ thay vµo ®ã lµ c¬ chÕ qu¶n lý theo kiÓu c¬ chÕ thÞ tr­êng. Thùc tÕ tõ n¨m 1986 ®Õn nay n­íc ta ®ang ngµy mét ®æi míi vµ ph¸t triÓn, tuy víi tèc ®é ph¸t triÓn ch­a cao xong còng ®· ®¸p øng phÇn nµo yªu cÇu cña qu¸ tr×nh héi kinh tÕ trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi hiÖn nay. 1.2. TÝnh tÊt yÕu cña qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸. Toµn cÇu ho¸ ®· vµ ®ang lµ mét xu h­íng tÊt yÕu trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña thÕ giíi. Víi qu¸ tr×nh ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ cµng ngµy ®i vµo chiÒu s©u vµ sù ph¸t triÓn nhanh chãng cña khoa häc- c«ng nghÖ ®· ®Èy nhanh qu¸ tr×nh quèc tÕ ho¸ nÒn kinh tÕ thÕ giíi. Qu¸ tr×nh nµy ®­îc thÓ hiÖn rÊt râ trong sù gia t¨ng rÊt nhanh cña trao ®æi quèc tÕ vÒ th­¬ng m¹i, dÞch vô tµi chÝnh. Cïng víi sù h×nh thµnh c¸c khu th­¬ng m¹i tù do vµ c¸c khèi liªn kÕt trªn thÕ giíi nh­ c¸c tæ chøc WTO, OECD, APEC, WB (ng©n hµng thÕ giíi), IMF (quü tiÒn tÖ quèc tÕ).ThÕ giíi ®ang sèng trong qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸ m¹nh mÏ. Toµn cÇu ho¸ kinh tÕ t¹o ra nh÷ng quan hÖ kinh tÕ g¾n bã, t¸c ®éng lÉn nhau, phô thuéc lÉn nhau cña tÊt c¶ c¸c khu vùc, c¸c quèc gia, c¸c d©n téc trªn thÕ giíi, nã gióp c¸c quèc gia trªn thÕ giíi hiÓu biÕt nhau, bæ xung vµ hç trî cho nhau. Tuy nhiªn, toµn cÇu ho¸ cã tÝnh chÊt hai mÆt, nã võa mang tÝnh hîp t¸c, võa mang tÝnh c¹nh tranh gi÷a c¸c quèc gia kh«ng chØ gi÷a c¸c n­íc ph¸t triÓn víi nhau mµ c¶ gi÷a c¸c n­íc ph¸t triÓn víi c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn. V× thÕ, toµn cÇu hãa t¹o ra cho c¸c quçc gia nh÷ng c¬ héi vµ th¸ch thøc trong vÊn ®Ò t¹o viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng, gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng thÊt nghiÖp ®ang ngµy mét t¨ng, ®Æc biÖt ë c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn §èi víi ViÖt Nam, nhËn thøc ®­îc xu h­íng tÊt yÕu cña toµn cÇu ho¸ nªn ®· chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ nh»m më réng thÞ tr­êng, tranh thñ
  10. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. thªm vèn, c«ng nghÖ, kiÕn thøc qu¶n lý ®Ó cã thÓ t¹o ra nhiÒu khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt hoÆc cã thÓ thu hót c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo ®Çu t­ trùc tiÕp. Khi ®ã cÇu vÒ lao ®éng sÏ t¨ng lªn, ®©y chÝnh lµ yÕu tè cã thÓ t¹o ra nhiÒu viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng kÓ c¶ nh÷ng lao ®éng kh«ng cã chuyªn m«n. Trong thêi gian qua, chóng ta ®· tiÕn hµnh héi nhËp ë nhiÒu møc ®é vµ nhiÒu lé tr×nh kh¸c nhau. ë møc ®é ®¬n ph­¬ng, n¨m 1998 ViÖt Nam tiÕn hµnh c¶i c¸ch kinh tÕ vµ th­¬ng m¹i mét c¸ch ®éng lËp kh«ng phô thuéc vµo c¸c cam kÕt quèc tÕ nh­ c¶i c¸ch tû gi¸ hèi ®o¸i, c¾t gi¶m thuÕ xuÊt khÈu vµ nhËp khÈu, b·i bá ®éc quyÒn ngo¹i th­¬ng cña nhµ N­íc, trao quyÒn tham gia ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu cho c¸c ®Þa ph­¬ng vµ c¸c doanh nghiÖp, kÓ c¶ doanh nghiÖp t­ nh©n. Cô thÓ: - Ngµy 25/7/1995 ViÖt Nam trë thµnh thµnh viªn chÝnh thøc cña hiÖp héi c¸c quèc gia §«ng Nam ¸ (ASEAN). - Ngµy 15/6/1996 ta göi ®¬n xin gia nhËp DiÔn ®µn hîp t¸c kinh tÕ Ch©u ¸- Th¸i B×nh D­¬ng (APEC) vµ th¸ng 11/ 1998 ®· trë thµnh viªn chÝnh thøc cña tæ chøc nµy. Th¸ng 3/1996, ta ®· gia víi t­ c¸ch thµnh viªn s¸ng lËp DiÔn ®µn hîp t¸c ¸- ¢u (ASEM). - N¨m 1995, ViÖt Nam chÝnh thøc ®Ò nghÞ gia nhËp WTO, vµ hiÖn nay ®ang thùc hiÖn nhiÒu biÖn ph¸p ®Ó mau chãng trë thµnh thµnh viªn cña WTO. - Ngµy 15/12/1995,ViÖt Nam chÝnh thøc tham gia tæ chøc AFTA (khu mËu dÞch tù do ASEAN) b»ng viÖc ký NghÞ ®Þnh th­ tham gia hiÖp ®Þnh vÒ Ch­¬ng tr×nh thuÕ quan ­u ®·i hiÖu lùc chung (CEPT). HiÖp ®Þnh CEPT quy ®Þnh c¸c n­íc thµnh viªn ASEAN sÏ thùc hiÖn lÞch tr×nh c¾t gi¶m thuÕ nhËp khÈu hµng ho¸ cã xuÊt xø ASEAN theo lé tr×nh trong vßng 15 n¨m víi møc thuÕ xuÊt cuèi cïng lµ 0-5%. ViÖt Nam b¾t ®Çu thùc hiÖn CEPT tõ ngµy 1/11996 vµ hoµn thµnh 1/12006. NhËt thÊy ®­îc tÝnh tÊt yÕu vµ vai trß quan träng cña toµn cÇu ho¸ nh­ vËy n­íc ta ®· chñ ®éng tÝch cùc khi tham gia vµ héi nhËp, khi tham gia vµo qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸ sÏ t¹o c¬ héi cho c¸c nhµ kinh tÕ, nhµ khoa häc ViÖt Nam tiÕp thu tiÕn bé khoa häc cña thÕ giíi, tiÕp cËn t¸c phong lao ®éng c«ng
  11. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. nghiÖp tõ ®ã chóng ta cã thÓ n©ng cao ®­îc chÊt l­îng nguån nh©n lùc khi tham gia cã hiÖu qu¶ vµo ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ, rót ng¾n kho¶ng c¸ch vÒ tr×nh ®é chuyªn m«n kü thuËt. Khi c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo th× sè l­îng lao ®éng chÊt l­îng cao nµy sÏ ®¸p øng phÇn nµo yªu cÇu cña hä vµ tÊt nhiªn sÏ t¹o thªm mét sè c«ng ¨n viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng Ngoµi ra héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi th× thÞ tr­êng lao ®éng sÏ ®­îc më réng th«ng qua viÖc xuÊt khÈu lao ®éng sang c¸c n­íc nh­: NhËt B¶n, Hµn Quèc, §µi Loan...lµm cho thÞ tr­êng lao ®éng cña n­íc ta s«i ®éng h¼n lªn. Bëi xuÊt khÈu lao ®éng võa t¹o ra c«ng ¨n viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng võa gãp phÇn c¶i thiÖn vµ n©ng cao ®êi sèng cña x· héi. TÝnh ®Õn n¨m 2001 ®· cã 310.000 lao ®éng vµ chuyªn gia ViÖt Nam sang lµm viÖc lµm viÖc t¹i 40 vµ vïng l·nh thæ víi h¬n 30 nhãm nghÒ kh¸c nhau. N¨m 2002 ®· ®­a 46.120 ng­êi ®i lµm viÖc t¹i n­íc ngoµi, t¨ng 24,46% so víi n¨m tr­íc vµ t¨ng 21,37% so víi kÕ ho¹ch, trong ®ã cã 13.200 lao ®éng sang §µi Loan, 20.000 lao ®éng sang Hµ Quèc. XuÊt khÈu lao ®éng ra thÞ tr­êng ®· trë thµnh ®éng lùc quan träng thóc ®Èy ph¸t triÓn hÖ thèng ®µo t¹o viÖc lµm, n©ng c0ao chÊt l­îng nguån nh©n lùc. 2. FDI ®èi víi vÊn ®Ò t¹o viÖc lµm cho lao ®éng ViÖt Nam trong tiÕn tr×nh toµn cÇu ho¸ hiÖn nay. 2.1. Vai trß cña FDI. H¬n 10 n¨m kÓ tõ khi ban hµnh luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi ë ViÖt Nam, ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®· trë thµnh mét ho¹t ®éng kinh tÕ kh«ng thÓ thiÕu ®­îc, cã tèc ®é ph¸t triÓn nhanh nhÊt trong c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i cña n­íc ta ®ãng gãp tÝch cùc vµ ngµy cµng lín vµo sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ®Êt n­íc, lµ mét nh©n tè gãp phÇn vµo thµnh c«ng cña c«ng cuéc ®æi míi kinh tÕ, gi¶i quyÕt viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng, gi¶m bít g¸nh nÆng cho x· héi. Ho¹t ®éng ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi mang l¹i lîi Ých cho c¶ hai bªn lµ bªn ®Çu t­ vµ bªn tiÕp nhËn ®Çu t­. §Æc biÖt lµ ë c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn khi tiÕp nhËn ®Çu t­ sÏ gi¶i quyÕt ®­îc c¸c vÊn ®Ò: -FDI t¨ng c­êng vèn ®Çu t­ bï ®¾p sù thiÕu hôt vÒ ngo¹i tÖ gãp phÇn t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh vµ t¨ng xuÊt khÈu, bï ®¾p c¸n c©n thanh to¸n
  12. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. -FDI gãp phÇn gi¶i quyÕt viÖc lµm, t¨ng thu nhËp cho ng­êi lao ®éng t¹o ®iÒu kiÖn tÝch luü trong n­íc. -FDI sÏ chuyÓn giao c«ng nghÖ kü thuËt hiÖn ®¹i, kü x¶o chuyªn m«n, tr×nh ®é qu¶n lý tiªn tiÕn cho n­íc tiÕp nhËn ®Çu t­. XÐt vÒ l©u dµi ®iÒu nµy sÏ gãp phÇn t¨ng n¨ng suÊt cña c¸c yÕu tè s¶n xuÊt, thóc ®Èy c¸c ngµnh nghÒ míi ®ßi hái hµm l­îng c«ng nghÖ cao nh­ ®iÖn tö tin häc... ChÝnh v× vËy nã cã t¸c dông lín ®èi víi qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ t¨ng tr­ëng nhanh cña n­íc nhËn ®Çu t­. -Ngµy nay ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi trë thµnh mét tÊt yÕu kh¸ch quan trong ®iÒu kiÖn quèc tÕ h¸o nªn s¶n xuÊt l­u th«ng. C¸c quèc gia trªn thÕ giíi dï cã thÓ chÕ chÝnh trÞ kh¸c nhau ®Òu cÇn ®Õn vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi vµ coi ®ã lµ mét nguån lùc cÇn khai th¸c. Bªn c¹nh ®ã ®èi víi chÝnh s¸ch n­íc ®ang ph¸t triÓn lµ chñ nhµ cßn cã nh÷ng h¹n chÕ nh­: vÊn ®Ò qu¶n lý vèn, do chñ ®Çu t­ cã nhiÒu kinh nghiÖm nÓnt¸nh ®­îc sù qu¶n lý cña n­íc së t¹i, t×nh tr¹ng gian lËn thuÕ, bu«n lËu thuÕ, « nhiÔm m«i tr­êng... Tuy nhiªn víi vai trß to lín cña FDI ®Ó ph¸t huy nh÷ng tÝch cùc vµ kh¾c phôc h¹n chÕ c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn cÇn ®­a ra chÝnh s¸ch phï hîp ®ång thêi thu hót nhiÒu FDI vµo h¬n. 2.2. T¸c ®éng cña FDI víi t¹o viÖc lµm. 2.2.1 Lý thuyÕt vÒ lîi Ých cña ®Çu t­ n­íc ngoµi Hîp t¸c ®Çu t­ n­íc ngoµi chØ cã thÓ thµnh c«ng khi cã sù gÆp gì vÒ lîi Ých cña c¶ hai bªn. Sö dông s¶n phÈm cËn biªn cña vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi lµm c«ng cô chÝnh, ngay tõ n¨m 1960 M¸c Dougall ®· chØ ra r»ng sù t¨ng vèn ®Çu t­ FDI võa lµm t¨ng s¶n phÈm ®Çu ra võa ph©n phèi l¹i thu nhËp gi÷a nhµ ®Çu t­ trong n­íc vµ ng­êi lao ®éng. y G F E D H I J K A B C L x H×nh 1: M« h×nh M¸c Dougall vÒ FDI.
  13. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Trong h×nh 3 vèn cæ phÇn ®Çu t­ lµ AC, trong ®ã AB lµ vèn cæ phÇn cña nhµ ®Çu t­ trong n­íc vµ BC lµ cña nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi. GÝa trÞ ®Çu ra lµ GDCA; thu nhËp cña chñ ®Çu t­ trong n­íc lµ FEBA, cña chñ ®Çu t­ n­íc ngoµi lµ EDCB, cña ng­êi lao ®éng lµ GDF. Khi vèn FDI t¨ng tõ BC ®Õn BL sÏ cã nh÷ng t¸c dông sau ®©y: Thu nhËp cña nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi b©y giê lµ IKLB (phÇn ®Çu t­ míi nhËn JKLC vµ ®Çu t­ cò gi¶m ®i EDJI do tû xuÊt lîi nhuËn gi¶m dÇn ®­îc biÓu hiÖn qua s¶n phÈm cËn biªn cña vèn Ay). Nhµ ®Çu t­ trong n­íc gi¶m thu nhËp FEHI vµ ng­êi lao ®éng h­ëng phÇn FDKH. Nh­ vËy, tæng céng n­íc chñ nhµ thu nhËp EDKI. PhÇn thu nhËp cña ng­êi lao ®éng t¨ng thªm nhiÒu h¬n ngoµi DKJ lµ do ph©n phèi l¹i tõ nguån vèn ®Çu t­ cò. Nh­ vËy, ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo võa t¹o ra thu nhËp cho nhµ ®Çu t­ trong n­íc vµ n­íc ngoµi, võa t¹o ra c«ng ¨n viÖc lµm t¨ng thu nhËp cho ng­êi lao ®éng. 2.2.2. T¸c ®éng cña FDI trong vÊn ®Ò t¹o viÖc lµm. Trong thêi gian gÇn ®©y, vai trß cña FDI trong t¹o viÖc lµm vµ thu nhËp cña ng­êi lao ®éng ®­îc nhiÒu ng­êi quan t©m vµ nghiªn cøu. Tõ x­a c¸c nhµ kinh tÕ häc cæ ®iÓn nh­ Adam Smith hay Ricardo, Keynes... còng ®· ®Ò cËp ®Õn vÊn ®Ò nµy. §èi víi Smith th× «ng cho r»ng cã mét mèi quan hÖ trùc tiÕp gi÷a ®Çu t­ vµ viÖc lµm. Trong “ nh÷ng nguyªn lý” cña m×nh th× Ricardo ®· cã nh÷ng ý kiÕn vÒ vÊn ®Ò nµy vµ «ng chØ ra r»ng “ Sù ph¸t hiÖn vµ sö dông m¸y mãc cã thÓ ®i kÌm víi sù gia t¨ng cña tæng s¶n phÈm s¶n xuÊt ra vµ bÊt kú trong tr­êng hîp nµo viÖc nµy còng ¶nh h­ëng ®Õn lùc l­îng lao ®éng bëi v× mét sè ng­êi trong sè hä sÏ mÊt viÖc lµm”. §iÒu nµy ®­îc ph¶n ¸nh rÊt râ nÐt trong thêi ®¹i hiÖn nay, v× víi sù ph¸t triÓn cña khoa häc vµ kü thuËt th× m¸y mãc ®· ®­îc ¸p dông phæ biÕn trong s¶n xuÊt. Nã ®· thay thÕ dÇn h×nh thøc lao ®éng thñ c«ng, ®©y lµ sù kh¸c biÖt chñ yÕu cña thêi kú c«ng nghÖ m¸y mãc so víi thêi kú tr­íc nã. Khi ®· cã sù ¸p dông m¸y mãc vµo s¶n xuÊt th× sè l­îng lao ®éng d­ thõa sÏ t¨ng lªn do mét sè c«ng viÖc ®· ®­îc m¸y mãc ®¶m nhiÖm vµ thay thÕ víi sù chÝnh x¸c cao vµ rót ng¾n thêi gian hao phÝ søc lao ®éng tÝnh trªn mét ®¬n vÞ s¶n phÈm ®i rÊt nhiÒu khi ch­a cã sù ¸p dông m¸y mãc. §èi víi Keynes «ng ®· ph¸t triÓn häc thuyÕt cña Adam Smith vµ trong “lý thuyÕt chung vÒ tiÒn tÖ, l·i suÊt vµ viÖc lµm”. ¤ng ®· nhËn thøc râ mèi
  14. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. quan hÖ trùc tiÕp gi÷a ®Çu t­ vµ viÖc lµm vµ «ng ®· ®­a ra kÕt luËn “ ViÖc lµm chØ cã thÓ t¨ng t­¬ng øng víi sù t¨ng lªn cña ®Çu t­ nÕu kh«ng cã sù thay ®æi trong khuynh h­íng tiªu dïng”. NghÜa lµ viÖc lµm lµ biÕn phô thuéc, ®Çu t­ vµ tiªu dïng lµ 2 biÕn gi¶i thÝch. ViÖc lµm chØ t¨ng lªn khi ®Çu t­ t¨ng lªn hoÆc khi ng­êi d©n cã sù thay ®æi trong tiªu dïng. Nh÷ng kÕt luËn nh­ “mòi kim chØ nam” ®· gióp cho c¸c thÕ hÖ sau nµy cã nh÷ng ®­êng ®i ®óng h­íng khi nhËn thÊy vai trß quan träng cña ®Çu t­ ( nhÊt lµ ®Çu t­ trùc tiÕp tõ n­íc ngoµi) trong vÊn ®Ò t¹o vµ gi¶i quyÕt viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng. HiÖn nay FDI ®· t¹o ra kho¶ng 73 triÖu viÖc lµm trªn toµn thÕ giíi, chiÕm 3% tæng lùc l­îng lao ®éng trªn toµn thÕ giíi. Ng­êi ta còng x¸c ®Þnh r»ng ®èi víi mçi viÖc lµm do FDI trùc tiÕp t¹o ra th× l¹i gi¸n tiÕp t¹o ra mét ®Õn hai viÖc lµm gi¸n tiÕp kh¸c. Trªn c¬ së nµy tæng sè viÖc lµm do FDI t¹o ra Ýt nhÊt vµo kho¶ng 150 triÖu. Tuy nhiªn ë c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn FDI t¹o ra 12 triÖu viÖc lµm chiÕm 2% lùc l­îng lao ®éng céng thªm víi 12 triÖu lao ®éng gi¸n tiÕp n÷a lµm cho tû lÖ nµy t¨ng lªn 4%. Râ rµng sù ®ãng gãp cña FDI hiÖn nay trong t¹o viÖc lµm vÒ mÆt sè l­îng hÇu nh­ kh«ng lín. Tuy nhiªn nhiÒu nhµ kinh tÕ l¹c quan vÒ triÓn väng cña FDI trong t¹o viÖc lµm.( theo TS. Bïi Anh TuÊn). Tãm l¹i, qua nh÷ng nghiªn cøu cña c¸c nhµ häc thuyÕt kinh tÕ häc tõ tr­íc tíi nay ta thÊy ®­îc tÇm quan träng cña FDI ®èi víi vÊn ®Ò t¹o viÖc lµm, nhÊt lµ ®èi víi c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn. MÆc dï FDI kh«ng trùc tiÕp t¹o ra nhiÒu viÖc lµm nh­ng ta còng cã thÓ khai th¸c nã ®Ó phôc vô cho qu¸ tr×nh gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng nhÊt lµ trong qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸ hiÖn nay. Qua nghiªn cøu còng cã thÓ thÊy ®­îc r»ng: chØ cÇn t¨ng l­îng vèn ®Çu t­ vµ møc vèn ®Çu t­ /viÖc lµm th× cã thÓ t¨ng ®­îc c¬ sè viÖc lµm. Do ®ã vÊn ®Ò ®Æt ra lµ ph¶i thu hót ®­îc nhiÒu vèn FDI th× míi t¹o ra ®­îc nhiÒu viÖc lµm, ®Ó lµm ®­îc ®iÒu nµy th× kh«ng ph¶i lµ vai trß cña Nhµ n­íc, c¸c c¬ quan ®oµn thÓ tõ Trung ¦¬ng tíi ®Þa ph­¬ng mµ c¶ b¶n th©n nh÷ng ng­êi lao ®éng ph¶i kh«ng ngõng n©ng cao tr×nh ®é tay nghÒ vµ chuyªn m«n nghiÖp vô th× míi ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cña c¸c chñ ®Çu t­ n­íc ngoµi.
  15. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. PhÇn II Ph©n tÝch thùc tr¹ng vÒ hiÖu qu¶ hiÖu qu¶ ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ( FDI) víi vÊn ®Ò t¹o viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng ViÖt Nam trong tiÕn tr×nh toµn cÇu ho¸. II. Thùc tr¹ng ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam trong tiÕn tr×nh toµn cÇu ho¸ hiÖn nay 1. VÒ giÊy phÐp ®Çu t­ 1.1. T×nh h×nh cÊp giÊy phÐp ®Çu t­ TÝnh ®Õn ngµy 31/12/1999, ®· cã 2.810 dù ¸n ®­îc cÊp giÊy phÐp ®Çu t­ víi tæng sè vèn ®Çu t­ ( vèn ®¨ng ký ban ®Çu + vèn ®©u t­ t¨ng thªm ) lµ 40,92 tû USD, trong ®ã 2290 dù ¸n cßn thiÕu hiÖu lùc, vèn ®»ng ký trªn 35,5 tû USD. Sè dù ¸n ®· hÕt h¹n lµ 24 dù ¸n víi tæng sè vèn lµ 0,13 tû USD, sè dù ¸n ®· gi¶i thÓ lµ 496 dù ¸n víi tæng sè vèn lµ 5,54 tû USD 1.2. T×nh h×nh thùc hiÖn giÊy phÐp ®Çu t­ Tõ 1998 ®Õn nay, ®· cã 1453 dù ¸n thùc hiÖn gãp vèn. Tuy nhiªn, do ¶nh h­ëng cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh- tiÒn tÖ trong khu vùc, ®Çu t­ n­íc ngoµi trong 6 th¸ng cuèi n¨m 1997 vµ n¨m 1998 cã xu h­íng gi¶m. Mét sè dù ¸n ®· ®­îc cÊp giÊy phÐp còng t¹m ngõng triÓn khai hoÆc cã kh¶ n¨ng thùc hiÖn vèn ®Çu t­ hoÆc ph¶i thu hÑp ho¹t ®éng hay chuyÓn nh­îng, ®Æc biÖt lµ c¸c dù ¸n trong lÜnh vùc kinh doanh bÊt ®éng s¶n. VÒ h×nh thøc ®Çu t­, cã 1265 dù ¸n liªn doanh chiÕm 57,60% tæng sè dù ¸n, 817 dù ¸n 100% vèn n­íc ngoµi chiÕm 37,20% tæng sè dù ¸n vµ 114 dù ¸n ®Çu t­ theo h×nh thøc hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh chiÕm 5,20% tæng sè dù ¸n. Trong c¸c dù ¸n ®Çu t­ theo h×nh thøc hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh vµ doanh nghiÖp liªn doanh, ®èi t¸c ViÖt Nam chñ yÕu lµ doanh nghiÖp nhµ n­íc ( chiÕm 90% tæng sè c¸c doanh nghiÖp vµ 95% tæng sè vèn ®¨ng ký cña c¸c doanh nghiÖp liªn doanh). §èi t¸c ®Çu t­ vµo ViÖt Nam cho ®Õn nay tõ 65 n­íc vµ l·nh thæ, c¸c nhµ ®Çu t­ Singapore ®øng ®Çu danh s¸ch ®Çu t­ vµo ViÖt Nam víi 190 dù ¸n
  16. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. víi tæng sè vèn ®¨ng ký lµ 6.776 tr.USD, tiÕp theo lµ §µi Loan, NhËt B¶n, Hµn Quèc... VÒ c¬ cÊu c¸c nghµnh kinh tÕ: c¸c dù ¸n c«ng nghiÖp chiÕm mét tû träng lín c¶ vÒ sè vèn ®Çu t­ vµ sè dù ¸n, trªn c¶ c¸c dù ¸n kh¸ch s¹n, c¨n hé, v¨n phßng cho thuª lµ lÜnh vùc thêi kú ®Çu chiÕm tû träng cao nhÊt, trong khi c¸c dù ¸n ®Çu t­ vµo lÜnh vùc n«ng l©m nghiÖp chiÕm chiÕm mét tû träng rÊt nhá. Nh­ng tõ n¨m 1996 trë ®i, c¸c dù ¸n thuéc lÜnh vùc c«ng nghiÖp ®· t¨ng ®¸ng kÓ vµ c«ng nghiÖp FDI n¨m 1997 ®¹t møc t¨ng tr­ëng 23,5% cao h¬n nhiÒu møc t¨ng tr­ëng cña c«ng nghiÖp nãi chung lµ 14%. Trong n¨m 1998 vµ 6 th¸ng ®Çu n¨m 1999 c«ng nghiÖp FDI vÉn ®¹t møc t¨ng tr­ëng trªn 20% trong khi c¶ ngµnh c«ng nghiÖp chØ ®¹t møc t¨ng tr­ëng gÇn 13%. VÒ c¬ cÊu vïng, l·nh thæ, ®øng ®Çu lµ Thµnh phè Hå ChÝnh Minh, sau ®ã lµ Hµ Néi, §ång Nai (ba tØnh thµnh phè nµy cã tû träng vèn ®Çu t­ FDI chiÕm tíi 61,31 tæng sè vèn ®Çu t­ FDI cña c¶ møc), tû träng ®Çu t­ vµo c¸c tØnh phÝa B¾c chiÕm kho¶ng 35%, vµo c¸c tØnh phÝa Nam chiÕm kho¶ng 50% vµ c¸c tØnh miÒn Trung chiÕm kho¶ng 15%. 2.Qu¸ tr×nh thùc hiÖn vèn ®Çu t­ FDI vµ t×nh h×nh t¹o viÖc lµm do FDI t¹o ra. 2.1. T×nh h×nh ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam (1993- 1998) Trong h¬n mét thËp kû qua, ®Çu t­ FDI ®· ®ãng gãp quan träng vµo sù ph¸t triÓn cña c¸c ngµnh c«ng nghiÖp trong n­íc. Tõ n¨m 1992, l­îng vèn FDI ®¨ng ký ®· gia t¨ng mét c¸ch nhanh chãng mµ ®Ønh ®iÓm lµ n¨m 1996 víi tæng sè vèn ®Çu t­ ®¨ng ký lªn tíi 8,6 tû USD. FDI trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®· chiÕm h¬n1/4 tæng sè vèn ®Çu t­ cña c¶ n­íc, ®ãng gãp 34% vµo tæng s¶n l­îng c«ng nghiÖp vµ 23% kim ng¹ch xuÊt khÈu. TÝnh ®Õn cuèi 2002 c¸c nhµ ®Çu t­ tõ h¬n 50 quèc gia kh¸c nhau ®· cã mÆt t¹i ViÖt Nam bao gåm c¶ Ch©u ¸, ch©u ¢u vµ ch©u Mü. §©y lµ mét c¬ héi thuËn lîi cho ViÖt Nam trong vÊn ®Ò gi¶i quyÕt viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng trong tiÕn tr×nh toµn cÇu ho¸.
  17. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Sè vèn ®Çu t­ thùc hiÖn tõ 1998 ®Õn nay ®¹t gÇn 15 tû USD, ®­a tû lÖ vèn ®Çu t­ thùc hiÖn ®¹t 42,25% trªn tæng sè vèn ®¨ng ký. Së dÜ chØ ®¹t mét con sè khiªm tèn nh­ thÕ lµ do phÇn lín dù ¸n ®Çu t­ ®ang trong giai ®o¹n triÓn khai ban ®Çu, nãi chung mét dù ¸n triÓn khai ph¶i mÊt tõ 2 ®Õn 3 n¨m, nh÷ng dù ¸n quy m« ®Çu t­ lín nh­ xi m¨ng cÇn tõ 4 ®Õn 5 n¨m. Cô thÓ qua c¸c n¨m sau: B¶ng 1: T×nh h×nh thùc hiÖn vèn ®Çu qua c¸c n¨m §¬n vÞ tÝnh: tr USD N¨m 88- 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 91 Sè dù ¸n 368 197 227 367 408 367 333 260 306 Sè vèn ®¨ng ký (tr.USD) 2876 2036 2652 4017 6616 8258 4445 4060 1611 Sè vèn thùc hiÖn (tr.USD) 520 463 1002 1500 2000 3028 2950 1956 1519 Quy m« TB mçi dù ¸n 7,81 10,98 10,67 10,97 17,65 24 13,5 15,61 5,26 (Nguån: Bé tµi chÝnh ) Qua b¶ng trªn ta thÊy: tõ giai ®o¹n 88- 91 ®Õn n¨m 1999 sè dù ¸n ®Çu t­ t¨ng kh«ng ®Òu cao nhÊt lµ n¨m 1995 sau ®ã l¹i cã xu h­íng gi¶m dÇn nh­ng ®Ønh ®iÓm thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi lµ n¨m 1996, kh«ng nh÷ng c¶ vÒ sè vèn ®¨ng ký, sè vèn thùc hiÖn mµ c¶ quy m« trung b×nh mçi dù ¸n ®Çu t­ cao nhÊt. §iÒu ®ã cho thÊy ®­îc m«i tr­êng thu hót vèn ®Çu t­ cña n­íc ta ®· ®­îc c¶i thiÖn, c¸c b¹n hµng trªn kh¾p thÕ giíi ®· biÕt ®Õn ViÖt Nam vµ thÊy ®­îc ë ®©y cã nh÷ng thuËn lîi cho viÖc ®Çu t­ trùc tiÕp t­ n­íc ngoµi vµo nh­ vÒ vÞ trÝ ®Þa lý kh¸ thô©n lîi n¨m gÇn trung t©m cña §«ng Nam ¸, tµi nguyªn thiªn nhiªn phong phó, gi¸ nh©n c«ng rÎ …MÆc dï n­íc ta ®æi míi cí chÕ qu¶n lý kinh tÕ vËn hµnh theo cí chÕ thÞ tr­êng cã sù ®iÒu tiÕt cña ChÝnh phñ sau 1986, nh­ng chØ sau 10 n¨m nÒn kinh tÕ n­íc ta cã sù biÕn chuyÓn ®¸ng kÓ vÒ mäi mÆt. Còng qua b¶ng 3 trªn ta còng thÊy ®­îc sau n¨m 1996 t×nh h×nh ®Çu t­ cña n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam cã xu h­íng gi¶m, ®iÒu ®ã còng thËt dÔ hiÓu bëi cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh trong khu vùc (n¨m 1998) Ýt nhiÒu còng ¶nh h­ëng tíi t©m lý c¸c nhµ ®Çu t­ kh«ng muèn ®Çu t­ vµo c¸c thÞ tr­êng thiÕu æn ®Þnh, ®Æc biÖt lµ khi cã sù khñng ho¶ng trong kinh tÕ.
  18. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. ThËt ®¸ng mõng, chØ sau 2 n¨m kÓ tõ khi cã cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh- kinh tÕ ë Th¸i Lan th× ®Õn n¨m 2000 ®Çu t­ FDI vµo ViÖt Nam ®· ®­îc phôc håi. §iÒu ®ã ®­îc thÓ hiÖn qua b¶ng 4 sau: B¶ng 2: T×nh h×nh thu hót vèn FDI n¨m 200 so víi n¨m 1999. §¬n vÞ: triÖu ®ång ChØ tiªu 1999 2000 STT Tæng vèn ®¨ng ký 2190 2398 1 LÜnh vùc ®Çu t­ 2 + C«ng nghiÖp x©y ®ùng - 1795 + N«ng- L©m-Ng­- NghiÖp - 55,4 + DÞch Vô - 122 (Nguån: Bé kÕ ho¹ch ®Çu t­). Nh­ vËy n¨m 2000 tæng vèn FDI ®¨ng ký ®¹t 2.398 triÖu USD, t¨ng h¬n 200 triÖu USD (t­¬ng ®­¬ng 9,49%) so víi n¨m 1999.Trong n¨m 2000 chñ yÕu ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo c¸c lÜnh vùc vËt chÊt, c«ng nghÖ x©y dùng ®¹t 1795 triÖu USD. N«ng l©m ng­ nghiÖp ®¹t 55,4 triÖu USD, dÞch vô ®¹t 122 triÖu USD.VÒ doanh thu n¨m 2000 ®¹t 650 triÖu USD. Kim ng¹ch xuÊt khÈu lµ 3320 triÖu USD (t¨ng 28%) ch­a kÓ doanh thu vµ xuÊt khÈu dÇu khÝ. Sè ng­êi lµm viÖc trong c¸c doanh nghiÖp ®Çu t­ n­íc ngoµi lªn tíi gÇn 350.000 ng­êi, t¨ng 18% so víi n¨m 1999. Tèc ®é t¨ng tr­ëng cña c¸c khu ®Çu t­ n­íc ngoµi trong lÜnh vùc x©y dùng tiÕp tôc duy tr× ë møc cao 18,6%. Riªng c¸c doanh nghiÖp trong khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt chiÕm 51% vÒ doanh thu (3.300 triÖu USD) vµ 61,7% vÒ kim ng¹ch xuÊt khÈu (2.050 triÖu USD) cña khu vùc nµy.Ta còng biÕt r»ng vai trß cña FDI lµ quan träng nh­ thÕ nµo ®èi víi chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi cña mçi n­íc. Vai trß quan träng h¬n c¶ ®ã lµ vÊn ®Ò gi¶i quyÕt viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng, gi¶m thÊt nghiÖp cho x· héi.Trong nh÷ng n¨m qua, FDI ®· thu hót mét l­îng lao ®éng kh¸ lín lµm trong c¸c dù ¸n ®Çu t­ n­íc ngoµi hoÆc cña c¸c c«ng ty liªn doanh, c«ng ty 100% vèn n­íc ngoµi. Cô thÓ trong b¶ng sau:
  19. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. B¶ng 3: §Çu t­ n­íc ngoµi vµ viÖc lµm t¹i ViÖt Nam (tÝnh ®Õn 1998) Khu vùc Sè dù ¸n ®Çu t­ n­íc ngoµi Tæng sè vèn ®Çu t­ Sè lao ®éng ®­îc cÊp giÊp phÐp (tû USD) ®­îc thu hót C¶ n­íc 2359 36 245.051 TpHCM 672 3,1 85.514 HN 294 2 20.000 §ång Nai 225 1,3 58.500 B×nh D­¬ng 164 0,4215 16.298 (Nguån: t¹p chÝ L§XH sè 5/1998) Qua b¶ng b¶ng 5 trªn ta thÊy ®­îc tÇm quan träng cña v«n ®Çu t­ n­íc ngoµi, míi chØ víi tæng sè vèn 36 tû USD nh­ng còng ®· thu hót ®­îc 245.051 lao ®éng trong c¶ n­íc. Víi thÞ tr­êng s«i ®éng vµ c¬ së h¹ tÇng tèt nªn tæng sè vèn ®Çu t­ FDI cña TPHCM cao nhÊt c¶ n­íc, tiÕp theo lµ HN vµ §ång Nai... tõ ®ã cã thÓ rót ra kinh nhiÖm cho viÖc thu hót FDI trong vÊn ®Ò t¹o viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng lµ: cÇn ph¶i t¹o dùng mét m«i tr­êng ®Çu t­ thÝch hîp, hÊp dÉn vµ an toµn cho c¸c chñ ®Çu t­ cã thÕ th× hä míi “thÝch thó” khi bá vèn ®Çu t­. 2.2. §Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi víi t¨ng tr­ëng, ph¸t triÓn kinh tÕ ViÖt Nam + FDI- nguån vèn ®Çu t­ ph¸t triÓn quan träng ChØ tÝnh riªng n¨m 1996, sè vèn FDI ®­îc sö dông lµ 2,4 tû USD t­¬ng ®­¬ng víi 26.400 tû ®ång ViÖt Nam, ®ãng gãp trªn 37,5% tæng ®Çu t­ ph¸t triÓn toµn x· héi n¨m ®ã. NÕu trõ ®i phÇn vèn gãp trong n­íc, tû lÖ nµy vÉn cßn lµ 26%. §©y lµ nguån vèn to lín kÕt hîp víi c¸c nguån lùc trong n­íc, ®Æc biÖt lµ lao ®éng, ®· vµ ®ang t¹o ra viÖc lµm vµ thu nhËp cho ng­êi lao ®éng, t¹o ra c¸c tiÒm lùc míi cho nÒn kinh tÕ. +FDI víi viÖc ®a d¹ng ho¸ vµ n©ng cÊp thiÕt bÞ, c«ng nghÖ + T¸c ®éng qua l¹i gi÷a FDI- t¨ng tr­ëng- viÖc lµm Nh­ vËy h¬n 10 n¨m qua FDI kh«ng nh÷ng thay ®æi vÒ sè l­îng dù ¸n mµ tæng vèn ®Çu t­ vµ chÊt l­îng ®Çu t­ còng thay ®æi ®¸ng kÓ. Nã gãp phÇn rÊt lín vµo sù t¨ng tr­ëng kinh tÕ cña ViÖt Nam, thóc ®Èy qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi. §©y lµ dÊu hiÖu kh¶ quan cho FDI ViÖt Nam minh chøng r»ng c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi ®· nhËn ra mét miÒn ®Êt høa hÑn nhiÒu
  20. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. lîi nhuËn vµ an toµn. Tuy nhiªn chóng ta ph¶i cã mét nh×n nhËn vµ ®¸nh gi¸ ®óng ®¾n vÒ FDI ë ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m qua, ph©n tÝch lîi thÕ vµ nh÷ng bÊt lîi cña ®Êt n­íc ®Ó cã nh÷ng biÖn ph¸p kÞp thêi nh»m thu hót FDI vµo ViÖt Nam ngµy cµng nhiÒu h¬n nhÊt lµ chóng ta ®ang trong qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ hiÖn nay. II. Thùc tr¹ng FDI víi vÊn ®Ò t¹o viÖc lµm ë ViÖt Nam. 1. Sè l­îng viÖc lµm 1.1. Sè l­îng viÖc lµm trùc tiÕp ViÖc lµm trùc tiÕp lµ viÖc lµm ®­îc trùc tiÕp t¹o ra trong hÖ thèng cña doanh nghiÖp bao gåm c¸c viÖc lµm nh­ s¶n xuÊt, ph©n phèi, nghiªn cøu... ®ã lµ c¸c viÖc lµm do doanh nghiÖp tuyÓn dông lao ®éng vµ tr¶ l­¬ng. Sè l­îng lao ®éng trùc tiÕp ®­îc tÝnh dùa theo b¶ng l­¬ng cña doanh nghiÖp. (Theo TS. Bïi Anh TuÊn) Thùc tÕ cho thÊy, so víi lùc l­îng ®«ng ®¶o cña n­íc ta th× sè l­îng viÖc lµm trùc tiÕp do FDI t¹o ra kh«ng nhiÒu. Cô thÓ ta cã 4 b¶ng sau: B¶ng 4: Vèn vµ lao ®éng trong khu vùc cã FDI ë ViÖt Nam N¨m 1993 1994 1995 1996 1997 1998 88.054 49.892 139.678 172928 250.000 281.000 Lao ®éng ( ng­êi) Tèc ®é t¨ng ( lÇn) 1,76 1 2,8 3,47 5,01 1,13 Vèn ( triÖu USD) 3.765,6 2.900 6.530,8 8.497,3 32.026 35.464 Nguån: B¸o c¸o tæng hîp vÒ FDI, Vô Qu¶n lý c¸c Dù ¸n, Bé kÕ ho¹ch vµ ®Çu t­. Qua b¶ng trªn cho ta thÊy tæng lao ®éng lµm viÖc trong c¸c doanh nghiÖp cã FDI n¨m 1993: 49.892 lao ®éng chiÕm 0,15% tæng lao ®éng trong nÒn kinh tÕ quèc d©n vµ ®Õn n¨m 1994 con sè nµy 88.054 lao ®éng chiÕm 0,26% t¨ng 1,76 lÇn vµ cø nh­ thÕ tèc ®é t¨ng lao ®éng liªn hoµn qua c¸c n¨m tõ 1993 ®Õn 1997 lµ 5,01 lÇn chiÕm 0,76%, ®©y lµ con sè ®¸ng mõng cho nÒn kinh tÕ n­íc ta khi míi ®ang giai ®o¹n më cöa. Tuy nhiªn ®Õn n¨m 1998 tèc ®é t¨ng gi¶m ®i do ¶nh h­ëng cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh trong khu vùc nªn sè l­îng vèn FDI chØ ®¹t 35.464 triÖu USD, sè l­îng lao ®éng t¨ng 1,13 lÇn so víi n¨m tr­íc ®ã. Nh­ vËy, viÖc lµm trùc tiÕp trong khu vùc cã vèn FDI t¨ng theo sè vèn ®Çu t­ nh­ng h¹n chÕ vÒ sè l­îng lao ®éng ®­îc thu hót.
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2