intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Đề tài: Một số giải pháp nhằm tăng cường thu hút đầu tư trực tiếp của EU vào Việt Nam”.

Chia sẻ: Phan Thi Ngoc Giau | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:59

Thêm vào BST
Báo xấu
124
lượt xem 27
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo luận văn - đề án 'đề tài: một số giải pháp nhằm tăng cường thu hút đầu tư trực tiếp của eu vào việt nam”.', luận văn - báo cáo phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề tài: Một số giải pháp nhằm tăng cường thu hút đầu tư trực tiếp của EU vào Việt Nam”.

  1. Đề tài: Một số giải pháp nhằm tăng cường thu hút đầu tư trực tiếp của EU vào Việt Nam”
  2. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. môc lôc Lêi nãi ®Çu................................................... 3 Ch­¬ng I: C¬ së lý luËn vÒ ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi .......................................... 4 I. Vai trß vµ b¶n chÊt cña ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi (FDI)................................................................................................ 4 1. C¸c lý thuyÕt vÒ ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi (FDI) .................. 4 2. B¶n chÊt vµ vai trß cña FDI......................................................... 7 II. ChÝnh s¸ch cña c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn ®èi víi ho¹t ®éng FDI ..................................................................................... 17 1. Vai trß ChÝnh phñ:...................................................................... 17 2. C¸c lo¹i h×nh ®Çu t­ trùc tiÕp:................................................... 18 Ch­¬ng II: Kh¸i qu¸t vÒ EU vµ t×nh h×nh ®Çu t­ trùc tiÕp cña EU vµo ViÖt Nam ................................................................ 21 I - T×nh h×nh FDI nãi chung vµ ®Çu t­ trùc tiÕp cña EU nãi riªng t¹i ViÖt Nam ................................................................... 21 1. T×nh h×nh FDI nãi chung t¹i ViÖt Nam ................................... 21 2. §Çu t­ trùc tiÕp cña EU vµo ViÖt Nam .................................... 29 3. Kh¸i qu¸t ®Çu t­ tõng n­íc ...................................................... 35 II- §¸nh gi¸ ho¹t ®éng ®Çu t­ trùc tiÕp c¶u eu vµo viÖt nam.................................................................................55 1. N÷ng thuËn lîi:...........................................................................55 2. N÷ng khã kh¨n:..........................................................................60
  3. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Ch­¬ng III: ®Þnh h­íng vµ gi¶i ph¸p t¨ng c­êng thu hót vµ qu¶n lý ®Çu t­ trùc tiÕp cña eu vµo viÖt nam .. Error! Bookmark not defined. I. ®Þnh h­íng cña doanh nghiÖp nhµ n­íc................... 51 1. Chñ tr­¬ng:.................................................................................. 51 II. Gi¶i ph¸p nh»m t¨ng c­êng huy ®éng vµ sö dông cã hiÖu qu¶ FDi cña EU vµo ViÖt Nam..............72 1. Gi¶i ph¸p vÒ thu hót vèn FDI .................................................. 52 2. Gi¶i ph¸p qu¶n lý sö dông:....................................................... 54 KÕt luËn ......................................................57 Tµi liÖu tham kh¶o ................................ 58 Phô lôc ........................................................... 2
  4. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Lêi nãi ®Çu ­íc vµo thÕ kû 21, ViÖt Nam ®ang ®øng tr­íc rÊt nhiÒu thêi c¬ còng nh­ B th¸ch thøc lín ®èi víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ x· héi cña m×nh.Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn nµy, vai trß cña ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ngµy cµng ®­îc kh¼ng ®Þnh ®èi víi n­íc ta, ®Æc biÖt sau cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ vµo n¨m 1997 khi mµ l­îng vèn ®Çu t­ trùc tiÕp gi¶m ®i nhanh chãng ®· ¶nh h­ëng lín ®Õn nÒn kinh tÕ trong n­íc. Cã mét nguyªn nh©n chñ yÕu lµ hÇu hÕt c¸c nhµ ®Çu t­ lín vµo ViÖt Nam thuéc c¸c n­íc cã nÒn kinh tÕ ®ang ph¸t triÓn nh­ Th¸i Lan, Indonesia. HoÆc c¸c n­íc thuéc NICs nh­ Hµn Quèc, §µi Loan. Nh÷ng n­íc bÞ c¬n khñng ho¶ng lµm chao ®¶o nÒn kinh tÕ dÉn ®Õn viÖc gi¶m ®Çu t­ ra n­íc ngoµi cña hä. ChÝnh nh÷ng lóc nµy chóng ta míi thÊy viÖc cÇn thiÕt ph¶i cã mét luång vèn ®Çu t­ trùc tiÕp vµo ViÖt Nam thËt æn ®Þnh, c¸c luång vèn nµy th­êng xuÊt ph¸t tõ nh÷ng n­íc ph¸t triÓn hµng ®Çu trªn thÕ giíi - nh÷ng n­íc cã tiÒm lùc rÊt lín vÒ vèn vµ c«ng nghÖ, trong ®ã cã c¸c n­íc thuéc liªn minh Ch©u ¢u. §iÒu nµy dÉn ®Õn viÖc chóng ta cÇn ph¶i thóc ®Èy t¨ng c­êng h¬n n÷a sù hîp t¸c chÆt chÏ vèn cã, tõ ®ã l«i kÐo nguån vèn FDI cña khèi nµy vµo ViÖt Nam, ®ång thêi qu¶n lý chÆt chÏ nguån vèn thËt hiÖu qu¶, tr¸nh nh÷ng sai lÇm ®¸ng tiÕc tr­íc ®©y m¾c ph¶i. V× vËy em ®· chän ®Ò tµi: “ Mét sè gi¶i ph¸p nh»m t¨ng c­êng thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp cña EU vµo ViÖt Nam”. Tuy nhiªn, tr×nh ®é hiÓu biÕt cßn cã nhiÒu h¹n chÕ cho nªn kh«ng tr¸nh khi nh÷ng thiÕu sãt. Em rÊt mong muèn nhËn ®­îc sù gãp ý, chØ b¶o cña c¸c thÇy c«, c¸c chuyªn viªn vµ b¹n bÌ ®Ó em cã nh÷ng tiÕn bé h¬n sau nµy. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n ! 3
  5. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Ch­¬ng I C¬ së lý luËn vÒ ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi I. Vai trß vµ b¶n chÊt cña ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi (FDI) 1. C¸c lý thuyÕt vÒ ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi (FDI) 1.1. Lý thuyÕt vÒ lîi nhuËn cËn biªn: N¨m 1960 Mac. Dougall ®· ®Ò xuÊt mét m« h×nh lý thuyÕt, ph¸t triÓn tõ nh÷ng lý thuyÕt chuÈn cña Hescher Ohlin - Samuaelson vÒ sù vËn ®éng vèn. ¤ng cho r»ng luång vèn ®Çu t­ sÏ chuyÓn tõ n­íc l·i suÊt thÊp sang n­íc cã l·i suÊt cao cho ®Õn khi ®¹t ®­îc tr¹ng th¸i c©n b»ng (l·i suÊt hai n­íc b»ng nhau). Sau ®Çu t­, c¶ hai n­íc trªn ®Òu thu ®­îc lîi nhuËn vµ lµm cho s¶n l­îng chung cña thÕ giíi t¨ng lªn so víi tr­íc khi ®Çu t­. Lý thuyÕt nµy ®­îc c¸c nhµ kinh tÕ thõa nhËn nh÷ng n¨m 1950 d­êng nh­ phï hîp víi lý thuyÕt. Nh­ng sau ®ã, t×nh h×nh trë nªn thiÕu æn ®Þnh, tû suÊt ®Çu t­ cña Mü gi¶m ®i ®Õn møc thÊp h¬n tû suÊt trong n­íc, nh­ng FDI cña Mü ra n­íc ngoµi vÉn t¨ng liªn tôc. M« h×nh trªn kh«ng gi¶i thÝch ®­îc hiÖn t­îng v× sao mét sè n­íc ®ång thêi cã dßng vèn ch¶y vµo, cã dßng vèn ch¶y ra; kh«ng ®­a ra ®­îc sù gi¶i thÝch ®Çy ®ñ vÒ FDI. Do vËy, lý thuyÕt lîi nhuËn cËn biªn chØ cã thÓ ®­îc coi lµ b­íc khëi ®Çu h÷u hiÖu ®Ó nghiªn cøu FDI. 1.2. Lý thuyÕt chu kú s¶n phÈm (Vernon, 1966): Lý thuyÕt chu kú s¶n phÈm do nhµ kinh tÕ häc Vernon ®Ò xuÊt vµo n¨m 1966. Theo lý thuyÕt nµy th× bÊt kú mét c«ng nghÖ s¶n phÈm míi nµo ®Òu tiÕn triÓn theo 3 giai ®o¹n: (1) Giai ®o¹n ph¸t minh vµ giíi thiÖu; (2) Giai ®o¹n ph¸t triÓn qui tr×nh vµ ®i tíi chÝn muåi; (3) Giai ®o¹n chÝn muåi hay ®­îc tiªu chuÈn ho¸. Trong mçi giai ®o¹n nµy c¸c nÒn kinh tÕ kh¸c nhau cã lîi thÕ so s¸nh trong viÖc s¶n xuÊt nh÷ng thµnh phÇn kh¸c nhau cña s¶n phÈm. Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ, nã ®­îc chuyÓn dÞch tõ nÒn kinh tÕ nµy sang nÒn kinh tÕ kh¸c. Gi¶ thuyÕt chu kú s¶n xuÊt gi¶i thÝch sù tËp trung c«ng nghiÖp ho¸ ë c¸c n­íc ph¸t triÓn, ®­a ra mét lý luËn vÒ viÖc hîp nhÊt th­¬ng m¹i quèc tÕ vµ ®Çu t­ quèc tÕ gi¶i thÝch sù gia t¨ng xuÊt khÈu hµng c«ng nghiÖp ë c¸c n­ãc c«ng 4
  6. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. nghiÖp ho¸. Tuy nhiªn, lý thuyÕt nµy chØ cßn quan träng ®èi víi viÖc gi¶i thÝch FDI cña c¸c c«ng ty nhá vµo c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn. 1.3. Nh÷ng lý thuyÕt dùa trªn sù kh«ng hoµn h¶o cña thÞ tr­êng: 1.3.1. Tæ chøc c«ng nghiÖp (hay cßn gäi lµ lý thuyÕt thÞ tr­êng ®éc quyÒn): Lý thuyÕt tæ chøc c«ng nghiÖp do Stephen Hymer vµ Charles Kindleberger nªu ra. Theo lý thuyÕt nµy, sù ph¸t triÓn vµ thµnh c«ng cña h×nh thøc ®Çu t­ liªn kÕt theo chiÒu däc phô thuéc vµo 3 yÕu tè: (1) qu¸ tr×nh liªn kÕt theo chiÒu däc c¸c giai ®o¹n kh¸c nhau cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh nh»m gi¶m bít chi phÝ s¶n xuÊt; (2) viÖc s¶n xuÊt vµ khai th¸c kü thuËt míi; (3) c¬ héi më réng ho¹t ®éng ra ®Çu t­ n­íc ngoµi cã thÓ tiÕn hµnh ®­îc do nh÷ng tiÕn bé trong ngµnh giao th«ng vµ th«ng tin liªn l¹c. ChiÕn l­îc liªn kÕt chiÒu däc cña c¸c c«ng ty ®a quèc gia lµ ®Æt c¸c c«ng ®o¹n s¶n xuÊt ë nh÷ng vÞ trÝ kh¸c nhau trªn ph¹m vi toµn cÇu, nh»m tËn dông lîi thÕ so s¸nh ë c¸c nÒn kinh tÕ kh¸c nhau, h¹ thÊp gi¸ thµnh s¶n phÈm th«ng qua s¶n xuÊt hµng lo¹t vµ chuyªn m«n ho¸, t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c«ng ty trªn thÞ tr­êng. C¸ch tiÕp cËn cña Hymer ®· ®­îc c¸c nhµ kinh tÕ Graham vµ Krugman sö dông (1989) ®Ó gi¶i thÝch cho sù t¨ng lªn cña FDI vµo n­íc Mü trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y (khi mµ hä ®· ®¸nh mÊt nh÷ng lîi thÕ ®· cã c¸ch ®©y 20 n¨m). Gi¶ thuyÕt cña tæ chøc c«ng nghiÖp ch­a ph¶i lµ gi¶ thuyÕt hoµn chØnh vÒ FDI. Nã kh«ng tr¶ lêi ®­îc c©u hái: v× sao c«ng ty l¹i sö dông h×nh thøc FDI chø kh«ng phØa lµ h×nh thøc s¶n xuÊt trong n­íc råi xuÊt khÈu s¶n phÈm hoÆc h×nh thøc cÊp giÊy phÐp hoÆc b¸n nh÷ng kü n¨ng ®Æc biÖt cña nã cho c¸c c«ng ty n­íc së t¹i. 1.3.2. Gi¶ thuyÕt néi ho¸: Gi¶ thuyÕt nµy gi¶i thÝch sù tån t¹i cña FDI nh­ lµ kÕt qu¶ cña c¸c c«ng ty thay thÕ c¸c giao dÞch thÞ tr­êng b»ng c¸c giao dÞch trong néi bé c«ng ty ®Ó tr¸nh sù kh«ng hoµn h¶o cña c¸c thÞ tr­êng. 1.4. M« h×nh “®µn nh¹n” cña Akamatsu: M« h×nh “®µn nh¹n” cña sù ph¸t triÓn c«ng nghiÖp ®­îc Akamatsu ®­a ra vµo nh÷ng n¨m 1961 -1962. Akamatsu chia qu¸ tr×nh ph¸t triÓn thµnh 3 giai 5
  7. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. ®o¹n: (1) s¶n phÈm ®­îc nhËp khÈu tõ n­íc ngoµi ®Ó phôc vô cho nhu cÇu trong n­íc; (2) s¶n phÈm trong n­íc t¨ng lªn ®Ó thay thÕ cho nhËp khÈu; s¶n xuÊt ®Ó xuÊt khÈu, FDI sÏ thùc hiÖn ë giai ®o¹n cuèi ®Ó ®èi mÆt víi sù thay ®æi vÒ lîi thÕ t­¬ng ®èi. Ozawa lµ ng­êi tiÕp theo nghiªn cøu mèi quan hÖ gi÷a FDI vµ m« h×nh “®µn nh¹n”. Theo «ng, mét ngµnh c«ng nghiÖp cña n­íc ®ang ph¸t triÓn cã lîi thÕ t­¬ng ®èi vÒ lao ®éng, sÏ thu hót FDI vµo ®Ó khai th¸c lîi thÕ nµy. Tuy nhiªn sau ®ã tiÒn l­¬ng lao ®éng cña ngµnh nµy dÇn dÇn t¨ng lªn do lao ®éng cña ®Þa ph­¬ng ®· khai th¸c hÕt vµ FDI vµo sÏ gi¶m ®i. Khi ®ã c¸c c«ng ty trong n­íc ®Çu t­ ra n­íc ngoµi (n¬i cã lao ®éng rÎ h¬n) ®Ó khai th¸c lîi thÕ t­¬ng ®èi cña n­íc nµy. §ã lµ qu¸ tr×nh liªn tôc cña FDI. M« h×nh ®· chØ ra qu¸ tr×nh ®uæi kÞp cña c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn: khi mét n­íc ®uæi kÞp ë nÊc thang cuèi cïng cña mét ngµnh c«ng nghiÖp tõ kinh tÕ thÊp sang kü thuËt cao th× tû lÖ FDI ra sÏ lín h¬n tû lÖ FDI vµo. Mét quèc gia ®øng ®Çu trong ®µn nh¹n, ®Õn mét thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh sÏ trë nªn l¹c hËu vµ n­íc kh¸c sÏ thay thÕ vÞ trÝ ®ã. §ãng gãp ®¸ng kÓ cña m« h×nh nµy lµ sù tiÕp cËn “®éng” víi FDI trong mét thêi gian dµi, g¾n víi xu h­íng vµ qu¸ tr×nh cña sù ph¸t triÓn, cã thÓ ¸p dông ®Ó tr¶ lêi c©u hái: v× sao c¸c c«ng ty thùc hiÖn FDI, ®­a ra gîi ý ®èi víi sù kh¸c nhau vÒ lîi thÕ so s¸nh t­¬ng ®èi gi÷a c¸c n­íc dÉn ®Õn sù kh¸c nhau vÒ luång vµo FDI. Tuy nhiªn, m« h×nh “®µn nh¹n” ch­a thÓ tr¶ lêi c¸c c©u hái v× sao c¸c c«ng ty l¹i thÝch thùc hiÖn FDI h¬n lµ xuÊt khÈu hoÆc cung cÊp kü thuËt cña m×nh, vµ kh«ng dïng nã ®Ó gi¶i thÝch v× sao FDI l¹i diÔn ra gi÷a c¸c n­íc t­¬ng tù vÒ c¸c nh©n tè vµ lîi thÕ t­¬ng ®èi, v× sao FDI l¹i diÔn ra tõ khu vùc kinh tÕ nµy sang khu vùc kinh tÕ kh¸c. VÊn ®Ò quan träng h¬n lµ m« h×nh nµy lê ®i vai trß cña nh©n tè c¬ cÊu kinh tÕ vµ thÓ chÕ. 1.5. Lý thuyÕt chiÕt trung hay m« h×nh OLI: Theo Dunning mét c«ng ty dù ®Þnh tham gia vµo c¸c ho¹t ®éng FDI cÇn cã 3 lîi thÕ: (1) Lîi thÕ vÒ së h÷u (Ownership advantages - viÕt t¾t lµ lîi thÕ O - bao gåm lîi thÕ vÒ tµi s¶n, lîi thÕ vÒ tèi thiÓu ho¸ chi phÝ giao dÞch); (2) Lîi thÕ vÒ khu vùc (Locational advantages - viÕt t¾t lµ lîi thÕ L - bao gåm: tµi nguyªn cña ®Êt n­íc, qui m« vµ sù t¨ng tr­ëng cña thÞ tr­êng, sù ph¸t triÓn cña c¬ së h¹ tÇng, chÝnh s¸ch cña ChÝnh phñ) vµ (3) Lîi thÕ vÒ néi ho¸ (Internalisation advantages - viÕt t¾t lµ lîi thÕ I - bao gåm: gi¶m chi phÝ ký kÕt, kiÓm so¸t vµ thùc 6
  8. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. hiÖn hîp ®ång; tr¸nh ®­îc sù thiÕu th«ng tin dÉn ®Õn chi phÝ cao cho c¸c c«ng ty; tr¸nh ®­îc chi phÝ thùc hiÖn c¸c b¶n quyÒn ph¸t minh, s¸ng chÕ). Theo lý thuyÕt chiÕt trung th× c¶ 3 ®iÒu kiÖn kÓ trªn ®Òu ph¶i ®­îc tho¶ m·n tr­íc khi cã FDI. Lý thuyÕt cho r»ng: nh÷ng nh©n tè “®Èy” b¾t nguån tõ lîi thÕ O vµ I, cßn lîi thÕ L t¹o ra nh©n tè “kÐo” ®èi víi FDI. Nh÷ng lîi thÕ nµy kh«ng cè ®Þnh mµ biÕn ®æi theo thêi gian, kh«ng gian vµ sù ph¸t triÓn nªn luång vµo FDI ë tõng n­íc, tõng khu vùc, tõng thêi kú kh¸c nhau. Sù kh¸c nhau nµy cßn b¾t nguån tõ viÖc c¸c n­íc nµy ®ang ë b­íc nµo cña qu¸ tr×nh ph¸t triÓn vµ ®­îc Dunning ph¸t hiÖn vµo n¨m 1979. 2. B¶n chÊt vµ vai trß cña FDI 2.1. B¶n chÊt : HiÖn nay ë trªn nhiÒu lo¹i s¸ch b¸o, t¹p chÝ cña c¸c tæ chøc quèc tÕ còng nh­ ChÝnh phñ c¸c n­íc cã t­¬ng ®èi nhiÒu ®Þnh nghÜa vÒ FDI, nh­ ®Þnh nghÜa cña tæ chøc Ng©n hµng ThÕ giíi th× FDI lµ ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi lµ ®Çu t­ tõ n­íc ngoµi mµ mang l¹i l·i suÊt tõ 10% trë lªn. Theo gi¸o tr×nh Kinh tÕ §Çu t­ cña tr­êng §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n do PGS. TS NguyÔn Ngäc Mai lµm chñ biªn th× ®Çu t­ trùc tiÕp cña n­íc ngoµi (FDI) lµ vèn cña c¸c doanh nghiÖp vµ c¸ nh©n n­íc ngoµi ®Çu t­ sang c¸c n­íc kh¸c vµ trùc tiÕp qu¶n lý hoÆc tham gia trùc tiÕp qu¶n lý qu¸ tr×nh sö dông vµ thu håi sè vèn bá ra. §Õn nay ®Þnh nghÜa mµ nhiÒu n­íc vµ c¸c tæ chøc hay dïng nhÊt lµ ®Þnh nghÜa cña tæ chøc TiÒn tÖ ThÕ giíi (IMF) ®· ®­a ra vµo n¨m 1977 nh­ sau: “§Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi lµ sè vèn ®Çu t­ ®­îc thùc hiÖn ®Ó thu ®­îc lîi Ých l©u dµi trong mét doanh nghiÖp ho¹t ®éng ë nÒn kinh tÕ kh¸c víi nÒn kinh tÕ cña nhµ ®Çu t­. Ngoµi môc ®Ých lîi nhuËn, nhµ ®Çu t­ cßn mong muèn dµnh ®­îc chç ®øng trong viÖc qu¶n lý doanh nghiÖp vµ më réng thÞ tr­êng”. §Çu t­ n­íc ngoµi bao gåm ®Çu t­ n­íc ngoµi trùc tiÕp (FDI) vµ ®Çu t­ gi¸n tiÕp (FPI). Trong ®ã, FDI quan träng h¬n nhiÒu, dï cho ®Çu t­ gi¸n tiÕp cã xu h­íng t¨ng lªn (trong n¨m 1992, FDI lªn tíi kho¶ng 15 tû USD, b»ng 38% tæng chu chuyÓn vèn n­íc ngoµi cßn ®Çu t­ gi¸n tiÕp lªn tíi 4,7 tû USD). FDI t¨ng lªn nhanh chãng trong vßng 15 n¨m qua víi ®Æc ®iÓm tËp trung co côm vÒ ®Þa d­, ngµnh, vµ h·ng. HÇu hÕt FDI diÔn ra ë §«ng ¸ (Malaisia, Th¸i Lan, 7
  9. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Singapore, Hong Kong, Trung Quèc) vµ Ch©u MÜ Latinh (Brazil, Mexico), trong lÜnh vùc thiÕt bÞ vËn t¶i, ho¸ chÊt, m¸y mãc vµ ®iÖn tö. Mét sè l­îng Ýt c¸c h·ng lín tõ c¸c n­íc c«ng nghiÖp chiÕm mét phÇn lín ®Çu t­ n­íc ngoµi. M« h×nh ®Çu t­ còng thiªn lÖch vÒ ®Þa lý; c¸c h·ng cña Mü ®Çu t­ m¹nh vµo ch©u Mü Latinh, c¸c h·ng cña NhËt ®Çu t­ vµo ch©u ¸, cßn c¸c h·ng cña Anh l¹i tËp trung vµo c¸c n­íc thuéc khèi ThÞnh v­îng Chung. TÇm quan träng t¨ng nhanh cña FDI lµ nhê nhËn thøc vÒ nh÷ng ®ãng gãp to lín cña FDI vµo ph¸t triÓn kinh tÕ, cung cÊp cho c¸c n­íc chñ nhµ vÒ vèn, c«ng nghÖ, vµ kü n¨ng qu¶n lý hiÖn ®¹i. FDI chÞu ¶nh h­ëng cña c¸c yÕu tè cô thÓ trong n­íc chñ nhµ còng nh­ n­íc ®Çu t­. Víi n­íc chñ nhµ, c¸c yÕu tè hÊp dÉn FDI lµ nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn nh­ kho¸ng s¶n (nh­ dÇu má ë Indonesia) hay gi¸ lao ®éng rÎ m¹t (nh­ Trung Quèc, Malaisia) còng cã vai trß quan träng kh«ng kÐm, ®Æc biÖt khi ¸p dông chÝnh s¸ch thay thÕ nhËp khÈu lµ mét c¬ héi lín cho c¸c nhµ ®Çu t­. §Ó thu hót FDI, nhiÒu ChÝnh phñ ®­a ra c¸c biÖn ph¸p khuyÕn khÝch nh­ miÔn gi¶m thuÕ, khÊu hao nhanh, gi¶m thuÕ nhËp khÈu ®Çu vµo s¶n xuÊt, ®Æc khu kinh tÕ, hay khuyÕn khÝch xuÊt khÈu ®èi víi nh÷ng ng­êi muèn ®Çu t­. Dï cã nh÷ng khuyÕn khÝch ®Æc biÖt nh­ vËy nh­ng ng­êi ta nhËn thÊy FDI trë nªn hÊp dÉn ë nh÷ng n­íc cã m«i tr­êng kinh tÕ vÜ m« vµ m«i tr­êng chÝnh trÞ tèt. ChÝnh s¸ch b¶o hé - chèng c¹nh tranh cña hµng ngo¹i nhËp - cña c¸c n­íc chñ nhµ ®«i khi khiÕn c¸c nhµ ®Çu t­ ®Æt c¬ së s¶n xuÊt ngay t¹i n­íc chñ nhµ. FDI còng phô thuéc vµo c¸c yÕu tè cña c¸c n­íc ®i ®Çu t­. C¸c h·ng ®Çu t­ ra n­íc ngoµi nh»m giµnh tr­íc hay ng¨n chÆn nh÷ng ho¹t ®éng t­¬ng tù cña c¸c ®èi thñ c¹nh tranh. Mét sè n­íc cho phÐp c¸c nhµ ®Çu t­ ®­îc nhËp khÈu miÔn thuÕ mét sè s¶n phÈm chÕ t¹o t¹i c¸c chi nh¸nh cña hä t¹i n­íc ngoµi. Cuèi cïng, ph©n t¸n rñi ro b»ng c¸ch ®Çu t­ t¹i nhiÒu ®Æc ®iÓm kh¸c nhau còng lµ mét ®éng c¬ cña c¸c nhµ ®Çu t­. Trªn ®©y ta cã thÓ thÊy ®­îc mét sè nÐt ®Æc tr­ng cña FDI: - FDI mÆc dï vÉn chÞu sù chi phèi cña ChÝnh phñ, nh­ng nã Ýt bÞ lÖ thuéc h¬n vµo quan hÖ chÝnh trÞ hai bªn nÕu so s¸nh víi h×nh thøc tÝn dông quan hÖ quèc tÕ. - Bªn n­íc ngoµi trùc tiÕp tham gia qu¸ tr×nh kinh doanh cña doanh nghiÖp, nªn hä trùc tiÕp kiÓm so¸t sù ho¹t ®éng vµ ®­a ra nh÷ng quyÕt ®Þnh cã lîi nhÊt cho viÖc ®Çu t­. V× vËy møc ®é kh¶ thi cña c«ng cuéc ®Çu t­ kh¸ cao, ®Æc biÖt trong viÖc tiÕp cËn thÞ tr­êng quèc tÕ ®Ó më réng xuÊt khÈu. 8
  10. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. - Do quyÒn lîi cña chñ ®Çu t­ n­íc ngoµi g¾n liÒn víi lîi Ých do ®Çu t­ ®em l¹i cho nªn cã thÓ lùa chän kü thuËt, c«ng nghÖ thÝch hîp, n©ng cao dÇn tr×nh ®é qu¶n lý, tay nghÒ cho c«ng nh©n ë n­íc tiÕp nhËn ®Çu t­. - FDI liªn quan ®Õn viÖc më réng thÞ tr­êng cña c¸c c«ng ty ®a quèc gia vµ sù ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng tµi chÝnh quèc tÕ vµ th­¬ng m¹i quèc tÕ. 2.2. Vai trß cña FDI: 2.2.1. §èi víi n­íc ®i ®Çu t­: a> §øng trªn gãc ®é quèc gia: H×nh thøc ®Çu t­ trùc tiÕp ra n­íc ngoµi lµ c¸ch ®Ó c¸c quèc gia cã thÓ më réng vµ n©ng cao quan hÖ hîp t¸c vÒ nhiÒu mÆt ®èi víi c¸c quèc gia kh¸c mµ m×nh sÏ ®Çu t­. Khi mét n­íc ®Çu t­ sang n­íc kh¸c mét mÆt hµng th× n­íc ®ã th­êng cã nh÷ng ­u thÕ nhÊt ®Þnh vÒ mÆt hµng nh­ vÒ chÊt l­îng, n¨ng suÊt vµ gi¸ c¶ cïng víi chÝnh s¸ch h­íng xuÊt khÈu cña n­íc nµy; thªm vµo ®ã lµ sù cã mét sù s½n sµng hîp t¸c chÊp nhËn sù ®Çu t­ ®ã cña n­íc së t¹i cïng víi nh÷ng nguån lùc thÝch hîp cho s¶n phÈm ®ã. MÆt kh¸c, khi ®Çu t­ FDI n­íc ®i ®Çu t­ cã rÊt nhiÒu cã lîi vÒ kinh tÕ còng nh­ chÝnh trÞ. Thø nhÊt, quan hÖ hîp t¸c víi n­íc së t¹i ®­îc t¨ng c­êng vµ vÞ thÕ cña n­íc ®i ®Çu t­ ®­îc n©ng lªn trªn tr­êng quèc tÕ. Thø hai, më réng ®­îc thÞ tr­êng tiªu thô s¶n phÈm, khi trong n­íc s¶n phÈm ®ang thõa mµ n­íc së t¹i l¹i thiÕu. Thø ba, gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm cho mét sè lao ®éng, v× khi ®Çu t­ sang n­íc kh¸c, th× n­íc ®ã ph¶i cÇn cã nh÷ng ng­êi h­íng dÉn, hay cßn gäi lµ c¸c chuyªn gia trong lÜnh vùc nµy. §ång thêi tr¸nh ®­îc viÖc ph¶i khai th¸c c¸c nguån lùc trong n­íc, nh­ tµi nguyªn thiªn nhiªn hay « nhiÔm m«i tr­êng. Thø t­, ®ã lµ vÊn ®Ò chÝnh trÞ, c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi cã thÓ lîi dông nh÷ng kÎ hë cña ph¸p luËt, sù yÕu kÐm vÒ qu¶n lý hay sù ­u ®·i cña ChÝnh phñ n­íc së t¹i sÏ cã nh÷ng môc ®Ých kh¸c nh­ lµm gi¸n ®iÖp. b> §øng trªn gãc ®é doanh nghiÖp: Môc ®Ých cña doanh nghiÖp còng nh­ môc ®Ých cña mét quèc gia th­êng lµ lîi nhuËn, lîi nhuËn cµng nhiÒu cµng tèt. Mét khi trong n­íc hay c¸c thÞ tr­êng quen thuéc bÞ trµn ngËp nh÷ng s¶n phÈm cña hä vµ s¶n phÈm cïng lo¹i cña ®èi thñ c¹nh tranh th× hä ph¶i ®Çu t­ ra n­íc kh¸c ®Ó tiªu thô sè s¶n phÈm ®ã. Trong khi ®Çu t­ ra n­íc ngoµi, hä ch¾c ch¾n sÏ t×m thÊy ë n­íc së t¹i nh÷ng 9
  11. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. lîi thÕ so s¸nh so víi thÞ tr­êng cò nh­ lao ®éng rÎ hay tµi nguyªn ch­a bÞ khai th¸c nhiÒu. Mét nguyªn nh©n n÷a lµ hä cã thÓ b¸n ®­îc nh÷ng m¸y mãc vµ c«ng nghÖ cò kü l¹c hËu hay bÞ hao mßn v« h×nh do thêi gian víi gi¸ cao nh­ng l¹i lµ míi ®èi víi n­íc nhËn ®Çu t­ (khi n­íc ®Çu t­ lµ n­íc ®ang ph¸t triÓn). Thªm vµo ®ã, lµ s¶n phÈm cña hä ®­îc b¸n t¹i thÞ tr­êng nµy sÏ ngµy cµng t¨ng uy tÝn vµ tiÕng t¨m cho nã vµ lµm t¨ng søc c¹nh tranh ®èi víi c¸c ®èi thñ cã s¶n phÈm cïng lo¹i. 2.2.2. §èi víi n­íc nhËn ®Çu t­: * Nh÷ng mèi lîi: a> ChuyÓn giao vèn, c«ng nghÖ vµ n¨ng lùc qu¶n lý (chuyÓn giao nguån lùc): §èi víi mét n­íc l¹c hËu, tr×nh ®é s¶n xuÊt kÐm, n¨ng lùc s¶n xuÊt ch­a ®­îc ph¸t huy kÌm víi c¬ së vËt chÊt kü thuËt nghÌo nµn th× viÖc tiÕp thu ®­îc mét nguån vèn lín, c«ng nghÖ phï hîp ®Ó t¨ng n¨ng suÊt vµ c¶i tiÕn chÊt l­îng s¶n phÈm, tr×nh ®é qu¶n lý chÆt chÏ lµ mét ®iÒu hÕt søc cÇn thiÕt. Nh­ ta ®· biÕt th× c«ng nghÖ chÝnh lµ trung t©m cña sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ mét ®Êt n­íc ®ang ph¸t triÓn nh­ n­íc ta. Chóng ta cÇn cã vèn vµ c«ng nghÖ ®Ó cã thÓ thùc hiÖn ®­îc nã. Khi ®Çu t­ trùc tiÕp diÔn ra th× c«ng nghÖ ®­îc du nhËp vµo trong ®ã cã c¶ mét sè c«ng nghÖ bÞ cÊm xuÊt theo con ®­êng ngo¹i th­¬ng, c¸c chuyªn gia cïng víi c¸c kü n¨ng qu¶n lý sÏ gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ cña c«ng nghÖ nµy, do vËy c¸c c¸n bé b¶n ®Þa cã thÓ häc hái kinh nghiÖm cña hä. Trªn thùc tÕ cã nhiÒu møc ®é phô thuéc kh¸c nhau vµo nguån FDI ë c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn. Tõ n¨m 1973, khi cã nhiÒu n­íc chuyÓn sang ®i vay c¸c n­íc kh¸c, nh÷ng luång vèn ch¶y vµo ®ã ®· gãp phÇn quan träng cho viÖc h×nh thµnh vèn cña mét vµi n­íc ®ang ph¸t triÓn. Gi÷a n¨m 1979 vµ n¨m 1981, luång vèn ®Çu t­ trùc tiÕp chiÕm kho¶ng 25% trong tæng sè vèn cè ®Þnh ®­îc ®Çu t­ cña Singapore; 11% ë Malaixia; gÇn 5% ë Chile vµ Philipines; kho¶ng 15% t¹i Brazil, Indonesia, Mehico, cßn ë Hµn Quèc, Ên §é vµ Nigeria kh«ng ®¸ng kÓ. Tuy nhiªn, nh÷ng con sè nµy ch­a ph¶n ¸nh ®ñ sù ®ãng gãp cña c¸c doanh nghiÖp thuéc së h÷u n­íc ngoµi vµo tæng sè vèn ®­îc ®Çu t­. Lîi nhuËn t¸i ®Çu t­ ®· kh«ng ®­îc kÓ ®Õn ë mét sè n­íc ®ang ph¸t triÓn; ngoµi ra, quÜ khÊu hao cña c¸c doanh nghiÖp FDI ®· trang tr¶i cho mét phÇn c¬ b¶n cña c¸c kho¶n chi tiªu trong tæng sè vèn cña c¸c n­íc nµy, mµ l¹i kh«ng ®­a vµo ®Þnh nghÜa FDI. 10
  12. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Cã nh÷ng kh¸c biÖt lín gi÷a c¸c n­íc vÒ møc ®é thay thÕ cña FDI cho c¸c luång vèn n­íc ngoµi kh¸c, do nh÷ng kh¸c biÖt trong c¬ cÊu kinh tÕ cã nh÷ng t¸c ®éng ®Õn søc hÊp dÉn cña ®Êt n­íc ®èi víi c¸c nhµ ®Çu t­, còng nh­ nh÷ng kh¸c biÖt trong c¸c yÕu tè kinh tÕ vÜ m« ®ßi hái ph¶i cã c¸c luång vèn ch¶y vµo. C¸c n­íc cã thÞ tr­êng nhá bÐ, Ýt c¸c nguån lùc tù nhiªn, kÕt cÊu h¹ tÇng yÕu kÐm vµ Ýt kh¶ n¨ng xuÊt khÈu hµng c«ng nghiÖp th× Ýt cã kh¶ n¨ng thu hót c¸c nguån FDI lín, ngay c¶ khi cã nh÷ng qui chÕ tù do vµ nh÷ng ­u ®·i hµo phãng. VÒ c¬ b¶n, c¸c n­íc ®ã nãi chung còng kh«ng cã kh¶ n¨ng vay nî theo c¸c ®iÒu kiÖn th­¬ng m¹i th«ng th­êng, vµ chñ yÕu dùa vµo kÕt qu¶ ­u ®·i. KÕt qu¶ lµ nh÷ng kh¶ n¨ng thay thÕ gi÷a tÝn dông th­¬ng m¹i n­íc ngoµi vµ FDI chñ yÕu cã liªn quan tíi c¸c n­íc lín, cã nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn dåi dµo, hoÆc cã khu vùc c«ng nghiÖp kh¸ ph¸t triÓn. C¸c n­íc ®· cã ®­îc mét sè l­îng lín c¸c nguån FDI nãi chung còng sÏ dÔ t¸c ®éng h¬n tíi c¬ cÊu t­¬ng lai cña nguån vèn, bëi v× hä còng cã thÓ t¸c ®éng tíi ho¹t ®éng FDI th«ng qua c¬ cÊu tµi chÝnh cña c¸c chi nh¸nh hiÖn h÷u thuéc c¸c c«ng ty n­íc ngoµi, vµ cô thÓ lµ tíi sè l­îng vay tõ c¸c nguån trong n­íc vµ c¸c nguån kh¸c ë n­íc ngoµi. Nh­ng so víi vay n­íc ngoµi, FDI cã xu h­íng tËp trung nhiÒu h¬n t¹i mét sè Ýt n­íc. Nh÷ng nguyªn nh©n kinh tÕ vÜ m« cña c¸c luång vèn vµo còng cã thÓ ¶nh h­ëng lín tíi møc ®é thay thÕ gi÷a FDI vµ tÝn dông th­¬ng m¹i víi t­ c¸ch lµ nguån vèn n­íc ngoµi. T¹i c¸c n­íc cã c¸c thÞ tr­êng vèn ph¸t triÓn, c¸c nguån gèc mÊt c©n b»ng kinh tÕ vÜ m« riªng lÎ cã thÓ chØ cã t¸c ®éng h¹n chÕ tíi c¬ cÊu luång vèn vµo. Tuy nhiªn, phÇn lín c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn ®Òu cã c¸c thÞ tr­êng vèn trong n­íc ph©n t¸n, vµ ®èi víi c¸c n­íc nµy, nh÷ng nguyªn nh©n lµm cho luång vèn ch¶y vµo cã ý nghÜa lín h¬n. Cã ba lo¹i yÕu tè khiÕn cÇn thiÕt ph¶i cã c¸c luång vèn ch¶y vµo ngµy cµng nhiÒu, thÓ hiÖn kh¶ n¨ng thay thÕ kh¸c nhau gi÷a FDI vµ vay n­íc ngoµi. Thø nhÊt lµ, tæng cÇu cã thÓ t¨ng lªn t­¬ng ®èi so víi tæng cung do chØ tiªu t¨ng thªm vµo c¸c dù ¸n ®Çu t­ mµ chóng ®­îc coi lµ cã kh¶ n¨ng thµnh c«ng vÒ mÆt tµi chÝnh. NÕu ho¹t ®éng ®Çu t­ Êy diÔn ra trong khu vùc t­ nh©n th× kh¶ n¨ng thay thÕ sÏ cao, miÔn lµ c¸c qui ®Þnh vÒ thuÕ kho¸ vµ qui chÕ tá ra thÝch hîp ®èi víi FDI. NÕu ho¹t ®éng ®Çu t­ Êy ®­îc thùc hiÖn chñ yÕu bëi c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc, th× t¹i nhiÒu n­íc, kh¶ n¨ng thay thÕ sÏ thÊp do c¸c hµng rµo thÓ chÕ ng¨n c¶n ho¹t ®éng FDI. Tuy nhiªn, vÉn cã kh¶ n¨ng lín cho sù tham gia cæ phÇn cña n­íc ngoµi th«ng qua nh÷ng tho¶ thuËn ®Çu t­ liªn doanh víi c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc thÝch hîp, víi ®iÒu kiÖn nh÷ng h×nh thøc 11
  13. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. nµy lµ phï hîp víi ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn chung cña n­íc nhËn ®Çu t­. Nh÷ng tho¶ thuËn nh­ vËy lµ phæ biÕn trong ngµnh th¨m dß vµ khai th¸c kho¸ng s¶n, mét ngµnh cã nhiÒu rñi ro víi vèn cæ phÇn n­íc ngoµi ho¹t ®éng liªn kÕt víi c¸c c«ng ty nhµ n­íc, nh­ng chóng cßn ®­îc thÊy râ trong nhiÒu khu vùc kh¸c n÷a. Brazil ®· khuyÕn khÝch ho¹t ®éng ®Çu t­ liªn doanh, bao gåm sù kÕt hîp cña nhµ n­íc víi vèn cæ phÇn t­ nh©n trong n­íc còng nh­ n­íc ngoµi, ®Æc biÖt lµ trong ngµnh c«ng nghiÖp ho¸ dÇu. Kinh nghiÖm cña Trung Quèc, mét n­íc hiÖn nay ®ang sö dông nguån FDI nhiÒu h¬n so víi h×nh thøc vay tÝn dông th­¬ng m¹i n­íc ngoµi, cho thÊy r»ng hÖ thèng doanh nghiÖp nhµ n­íc kh«ng nªn c¶n trë sù thay thÕ gi÷a c¸c h×nh thøc kh¸c nhau cña vèn n­íc ngoµi. Mét biÖn ph¸p chÝnh ®Ó th­êng xuyªn thay thÕ ®ã lµ viÖc ®­a ra nh÷ng b¶o ®¶m cña nhµ n­íc ®èi víi c¸c kho¶n vay do c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc vay cña ng©n hµng th­¬ng m¹i n­íc ngoµi. §iÒu nµy lµm gi¶m bít chi phÝ vay tÝn dông th­¬ng m¹i cho doanh nghiÖp, v× nhµ n­íc g¸nh chÞu mét phÇn sù rñi ro cña ng­êi cho vay, do vËy, nã trë nªn t­¬ng ®èi hÊp dÉn h¬n ®èi víi c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc, nÕu so víi h×nh thøc tham gia cæ phÇn cña phÝa n­íc ngoµi. Thø hai lµ, tæng cÇu cã thÓ t¨ng lªn t­¬ng ®èi so víi tæng cung, do chi tiªu nhiÒu h¬n cho tiªu dïng hoÆc cho c¸c dù ¸n ®Çu t­ ®­îc coi nh­ kh«ng kh¶ thi vÒ tµi chÝnh (bao gåm c¸c dù ¸n vÒ kÕt cÊu h¹ tÇng cã thÓ ®­a l¹i lîi nhuËn kinh tÕ nãi chung cao h¬n, nh­ng l¹i kh«ng t¹o ra mét nguån thu trùc tiÕp nµo). Sù v­ît qu¸ cña nhu cÇu nh­ vËy th­êng x¶y ra ë d­íi d¹ng nh÷ng th©m hôt lín vÒ tµi chÝnh, vÝ dô nh­ chi tiªu nhµ n­íc vµo c¸c kho¶n trî cÊp, c¸c kho¶n tr¶ l­¬ng cao h¬n hoÆc sù më réng kÕt cÊu h¹ tÇng x· héi. Trong tr­êng hîp nµy, FDI khã cã thÓ thay thÕ viÖc ChÝnh phñ hoÆc ng©n hµng TW ®i vay n­íc ngoµi. SÏ kh«ng cã nh÷ng dù ¸n ®Çu t­ bæ xung cã kh¶ n¨ng thu hót c¸c nhµ ®Çu t­ trùc tiÕp. VÒ nguyªn t¾c, kho¶n vay m­în cao h¬n ë trong n­íc do ChÝnh phñ thùc hiÖn sÏ lµm t¨ng møc l·i suÊt ë trong n­íc vµ dÉn tíi c¸c luång vèn ch¶y vµo hoÆc ®Çu t­ trùc tiÕp lín h¬n. Tuy nhiªn, trong thùc tÕ, nh÷ng ¶nh h­ëng gi¸n tiÕp ®ã tíi c¸c luång vèn n­íc ngoµi lµ cã h¹n, bëi v× ë nhiÒu n­íc ®ang ph¸t triÓn, thÞ tr­êng vèn bÞ ph©n t¸n vµ kh«ng cã c¸c chÝnh s¸ch linh ho¹t. Cuèi cïng, mét phÇn vèn vay n­íc ngoµi cña c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn th­êng kh«ng dïng ®Ó trang tr¶i cho sù gia t¨ng trong tæng chi phÝ quèc néi mµ ®Ó bï vµo luång vèn ch¶y ra cña t­ nh©n. Kh¶ n¨ng thay thÕ sù vay m­în ®ã b»ng ®Çu t­ trùc tiÕp lµ thÊp, ®Æc biÖt lµ do chÝnh s¸ch tû gi¸ hèi ®o¸i vµ l·i suÊt 12
  14. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. kh«ng thÝch hîp. Nh÷ng chÝnh s¸ch nµy th­êng g©y ra sù thÊt tho¸t vèn, vµ nh­ vËy còng th­êng kh«ng thóc ®Èy ®­îc ho¹t ®éng FDI. Do ®ã, møc ®é thay thÕ vay n­íc ngoµi b»ng FDI trong thËp kû võa qua cña c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn cã lÏ phô thuéc vµo c¸ch thøc sö dông kho¶n vay m­în ®ã. PhÇn lín sè vèn vay sau hai lÇn t¨ng ®ét biÕn gi¸ dÇu löa lµ nh»m hç trî cho th©m hôt c¸n c©n thanh to¸n ng¾n h¹n. §èi víi kho¶n vay ®ã, kh¶ n¨ng thay thÕ lµ rÊt thÊp. Tuy nhiªn, ph¹m vi chuyÓn dÞch gi÷a c¸c h×nh thøc vèn vµo cã lÏ ®· t¨ng lªn theo ®é dµi cña thêi kú diÔn ra sau sù mÊt c©n ®èi ®èi ngo¹i ban ®Çu. VÒ vÊn ®Ò nµy, b»ng chøng nªu ra trªn tê TriÓn väng Kinh tÕ ThÕ giíi 1983 vÒ nguån vèn ®· cho thÊy r»ng, ®èi víi hÇu hÕt c¸c n­íc vay m­în lín nhÊt trong sè c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn kh«ng s¶n xuÊt dÇu löa, sù gia t¨ng nî n­íc ngoµi trong thËp kû võa qua ®· g¾n liÒn víi møc ®Çu t­ cao h¬n vµ phÇn lín kh«ng sö dông vµo viÖc chi cho tiªu dïng. Tuy nhiªn, mét bé phËn ®Çu t­ lín cÇn ®­îc dµnh cho c¸c dù ¸n vÒ kÕt cÊu h¹ tÇng, nh­ng chóng kh«ng thu hót ®­îc FDI. Nh÷ng ho¹t ®éng chuyÓn giao c«ng nghÖ (bao gåm c¶ n¨ng lùc qu¶n lý vµ marketing) khã ®o l­êng h¬n so víi c¸c luång ch¶y vµo, nh­ng phÇn lín chuyÓn giao ®· diÔn ra ë c«ng ty mÑ ë n­íc ngoµi vµ c¸c chi nh¸nh cña chóng. Tuy nhiªn, còng cÇn thÊy r»ng tÇm quan träng cña c¸c ho¹t ®éng chuyÓn giao c«ng nghÖ trong néi bé c¸c c«ng ty nh­ thÕ tuú thuéc vµo nh÷ng chuyÓn giao tõ c¸c phÝa kh¸c nhau. T¹i Hµn Quèc lµ n¬i FDI ®­îc ®iÒu chØnh vµ h­íng vµo c¸c khu riªng biÖt, gÇn 3/4 sè hîp ®ång cÊp giÊy phÐp s¶n xuÊt cña n­íc ký kÕt; tuy nhiªn, ë Singapore lµ n¬i cã t­¬ng ®èi Ýt nh÷ng h¹n chÕ vÒ ®Çu t­ trùc tiÕp, hÇu hÕt c¸c hîp ®ång cÊp giÊy phÐp s¶n xuÊt ®· ®­îc ký kÕt bëi c¸c c«ng ty cã Ýt nhÊt mét phÇn thuéc quyÒn së h÷u n­íc ngoµi. Trong c¸c ngµnh sö dông kü thuËt míi hoÆc kü thuËt ®Æc thï cña doanh nghiÖp (nh­ c¸c ngµnh ®iÖn tö), ®a sè c¸c ho¹t ®éng chuyÓn giao diÔn ra gi÷a c¸c c«ng ty mÑ vµ chi nh¸nh thuéc quyÒn së h÷u hoµn toµn hoÆc së h÷u mét phÇn lín cña c«ng ty mÑ; do cã sù lo l¾ng tíi viÖc duy tr× sù kiÓm so¸t chÆt chÏ ®èi víi kü thuËt c«ng nghÖ cã liªn quan. Tuy nhiªn, trong nhiÒu ngµnh kh¸c, c¸c ho¹t ®éng chuyÓn giao c«ng nghÖ diÔn ra th«ng qua c¸c hîp ®ång cÊp giÊy phÐp s¶n xuÊt kh¸c nhau ®· t¨ng lªn nhanh h¬n so víi sù chuyÓn giao c«ng nghÖ th«ng qua FDI. b> C¸c nhµ ®Çu t­ g¸nh chÞu rñi ro: §Çu t­ trùc tiÕp kh¸c víi ®Çu t­ gi¸n tiÕp lµ nhµ ®Çu t­ ph¶i tù ®øng ra qu¶n lý ®ång vèn cña m×nh, tù chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc nh÷ng quyÕt ®Þnh ®Çu t­ cña m×nh, do vËy ®é rñi ro cao h¬n so víi 13
  15. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. ®Çu t­ gi¸n tiÕp. C¸c n­íc nhËn ®Çu t­ trùc tiÕp do vËy còng kh«ng ph¶i lo tr¶ nî hay nh­ ®Çu t­ gi¸n tiÕp theo møc l·i suÊt nµo ®ã hay ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc sù ph¸ s¶n hay gi¶i thÓ cña nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi. c> T¨ng n¨ng suÊt vµ thu nhËp quèc d©n; c¹nh tranh h¬n, hiÖu qu¶ kinh tÕ h¬n: Do cã c«ng nghÖ cïng víi tr×nh ®é qu¶n lý ®­îc n©ng lªn nªn ®èi víi c¸c ngµnh s¶n xuÊt th× viÖc t¨ng n¨ng suÊt lµ ®iÒu tÊt yÕu. Kh«ng nh÷ng thÕ nh÷ng c«ng nghÖ nµy cßn cho ra nh÷ng s¶n phÈm cã chÊt l­îng cao h¬n, tÝnh n¨ng ®a d¹ng h¬n, bÒn h¬n vµ víi nh÷ng mÉu m· ®a d¹ng, hµng ho¸ lóc nµy sÏ nhiÒu vµ tÊt nhiªn sÏ rÎ h¬n so víi tr­íc. §iÒu nµy chÝnh lµ cung t¨ng lªn nh­ng thùc ra nã t¨ng lªn ®Ó ®¸p øng l¹i l­îng cÇu còng t¨ng lªn rÊt nhanh do qu¸ tr×nh ®Çu t­ cã t¸c ®éng vµo. Tèc ®é quay cña vßng vèn t¨ng lªn nhanh h¬n, do vËy s¶n phÈm còng ®­îc s¶n xuÊt ra nhiÒu h¬n vµ tiªu thô còng nhiÒu h¬n. Do sù tiªu thô ®­îc t¨ng lªn do vËy c¸c ngµnh s¶n xuÊt, dÞch vô ®­îc tiÕp thªm mét luång søc sèng míi, nh©n lùc, m¸y mãc vµ c¸c nguyªn vËt liÖu ®­îc ®em ngay vµo s¶n xuÊt, tõ ®ã søc ®ãng gãp cña c¸c ngµnh nµy vµo GDP còng ®· t¨ng lªn. ViÖc cã ®­îc nh÷ng c«ng ty cã hiÖu qu¶ víi kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng thÕ giíi cã thÓ ®­a l¹i mét sù khai th«ng quan träng, tiÒm tµng cho viÖc chuyÓn giao c¸c kü n¨ng qu¶n lý vµ c«ng nghÖ cho c¸c n­íc chñ nhµ. §iÒu nµy cã thÓ x¶y ra ë bªn trong mét ngµnh c«ng nghiÖp riªng rÏ, trong ®ã cã nh÷ng ng­êi cung øng c¸c ®Çu vµo cho c¸c chi nh¸nh n­íc ngoµi, nh÷ng ng­êi tiªu dïng trong n­íc ®èi víi c¸c s¶n phÈm cña chi nh¸nh nµy vµ nh÷ng ®èi thñ c¹nh tranh cña chóng, tÊt c¶ ®Òu muèn lùa chän nh÷ng ph­¬ng ph¸p kü thuËt cã hiÖu qu¶ h¬n. Nã còng cã thÓ diÔn ra mét c¸ch réng r·i h¬n trong néi bé nÒn kinh tÕ th«ng qua sù t¨ng c­êng cã kÕt qu¶ c«ng t¸c ®µo t¹o vµ kinh nghiÖm cña lùc l­îng lao ®éng vµ th«ng qua sù khuyÕn khÝch cã thÓ cã ®èi víi c¸c ngµnh hç trî tµi chÝnh vµ kü thuËt cã kh¶ n¨ng dÉn tíi sù h¹ thÊp toµn bé chi phÝ c«ng nghiÖp. d> KhuyÕn khÝch n¨ng lùc kinh doanh trong n­íc: Do cã c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi nh¶y vµo c¸c thÞ tr­êng vèn cã c¸c nhµ ®Çu t­ trong n­íc chiÕm gi÷ phÇn lín thÞ phÇn, nh­ng ­u thÕ nµy sÏ kh«ng kÐo dµi ®èi víi nhµ ®Çu t­ trong n­íc khi ­u thÕ vÒ nguån lùc cña nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi tréi h¬n h¼n. ChÝnh v× vËy c¸c nhµ ®Çu t­ trong n­íc ph¶i ®æi míi c¶ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cña m×nh tõ tr­íc tõ kh©u s¶n xuÊt ®Õn kh©u tiªu thô b»ng viÖc c¶i tiÕn c«ng nghÖ vµ ph­¬ng ph¸p qu¶n lý ®Ó cã thÓ trô v÷ng trªn thÞ tr­êng ®ã. §ã chÝnh lµ mét trong nh÷ng thö th¸ch tÊt yÕu cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®èi víi c¸c nhµ s¶n xuÊt trong n­íc, 14
  16. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. kh«ng cã kÎ yÕu nµo cã thÓ tån t¹i nÕu kh«ng tù nã lµm m×nh m¹nh lªn ®Ó sèng trong c¬ chÕ ®ã. e> TiÕp cËn víi thÞ tr­êng n­íc ngoµi: NÕu nh­ tr­íc ®©y khi ch­a cã FDI, c¸c doanh nghiÖp trong n­íc chØ biÕt ®Õn cã thÞ tr­êng trong n­íc, nh­ng khi cã FDI th× hä ®­îc lµm quen víi c¸c ®èi t¸c kinh tÕ míi kh«ng ph¶i trong n­íc. Hä ch¾c ch¾n sÏ nhËn thÊy rÊt nhiÒu n¬i cÇn c¸i hä ®ang cã, vµ hä còng ®ang cÇn th× ë n¬i ®èi t¸c l¹i cã, do vËy cÇn ph¶i t¨ng c­êng hîp t¸c sÏ cã nhiÒu s¶n phÈm ®­îc xuÊt khÈu ®Ó thu ngo¹i tÖ vÒ cho ®Êt n­íc ®ång thêi còng cÇn ph¶i nhËp khÈu mét sè lo¹i mÆt hµng mµ trong n­íc ®ang cÇn. Tõ c¸c viÖc trao ®æi th­¬ng m¹i nµy sÏ l¹i thóc ®Èy c¸c c«ng cuéc ®Çu t­ gi÷a c¸c n­íc. Nh­ vËy qu¸ tr×nh ®Çu t­ n­íc ngoµi vµ th­¬ng m¹i quèc tÕ lµ mét qu¸ tr×nh lu«n lu«n thóc ®Èy nhau, hç trî nhau vµ cïng ph¸t triÓn. f> ChuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ: §Çu t­ n­íc ngoµi gãp phÇn tÝch cùc trong viÖc chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ cña n­íc së t¹i theo chiÒu h­íng tÝch cùc h¬n. Nã th­êng tËp trung vµo nh÷ng ngµnh c«ng nghÖ cao cã søc c¹nh tranh nh­ c«ng nghiÖp hay th«ng tin. NÕu lµ mét n­íc n«ng nghiÖp th× b©y giê trong c¬ cÊu kinh tÕ c¸c ngµnh ®ßi hái cao h¬n nh­ c«ng nghiÖp vµ dÞch vô ®· t¨ng lªn vÒ tû träng vµ søc ®ãng gãp cho Ng©n s¸ch, GDP vµ cho x· héi nãi chung. Ngoµi ra vÒ c¬ cÊu l·nh thæ, nã cã t¸c dông gi¶i quyÕt nh÷ng mÊt c©n ®èi vÒ ph¸t triÓn gi÷a c¸c vïng l·nh thæ, ®­a nh÷ng vïng kÐm ph¸t triÓn tho¸t khái t×nh tr¹ng nghÌo ®ãi, ph¸t huy tèi ®a nh÷ng lîi thÕ so s¸nh vÒ tµi nguyªn, ®­a nh÷ng tiÒm n¨ng ch­a khai ph¸ vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ dÞch vô, vµ lµm bµn ®¹p thóc ®Èy nh÷ng vïng kh¸c cïng ph¸t triÓn. * Nh÷ng thua thiÖt: a> Vèn n­íc ngoµi rÊt h¹n chÕ: MÆc dï tÝnh tæng thÓ vèn ®Çu t­ trùc tiÕp lín h¬n vµ quan träng h¬n ®Çu t­ gi¸n tiÕp, nh­ng so víi ®Çu t­ gi¸n tiÕp th× møc vèn trung b×nh cña mét dù ¸n ®Çu t­ lµ th­êng nhá h¬n nhiÒu. Do vËy t¸c ®éng kÞp thêi cña mét dù ¸n ®Çu t­ trùc tiÕp còng kh«ng tøc th× nh­ dù ¸n ®Çu t­ gi¸n tiÕp. H¬n thÕ n÷a c¸c nhµ ®Çu t­ trùc tiÕp th­êng thiÕu sù trung thµnh ®èi víi thÞ tr­êng ®ang ®Çu t­, do vËy luång vèn ®Çu t­ trùc tiÕp còng rÊt thÊt th­êng, ®Æc biÖt khi cÇn vèn ®Çu t­ trùc tiÕp th× nã l¹i rÊt Ýt lµm ¶nh h­ëng ®Õn kÕ ho¹ch kinh tÕ chung cña ®Êt n­íc nhËn ®Çu t­. b> C«ng nghÖ kh«ng thÝch hîp, “gi¸ chuyÓn nh­îng néi bé” cïng víi viÖc gi¶m tÝnh linh ho¹t trong xuÊt khÈu, ¶nh h­ëng ®Õn c¸n c©n thanh to¸n: ng­êi ta cho r»ng c¸c c«ng ty cã sù kiÓm so¸t n­íc ngoµi cã thÓ sö dông c¸c kü thuËt s¶n 15
  17. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. xuÊt sö dông nhiÒu t­ b¶n lµ chñ yÕu (mµ chóng s½n cã, nh­ng kh«ng thÝch hîp) dÉn tíi sù chuyÓn giao c«ng nghÖ kh«ng ®Çy ®ñ ë møc chi phÝ qu¸ cao (®Ó duy tr× ­u thÕ c«ng nghÖ), ®Þnh ra nh÷ng gi¸ c¶ chuyÓn nh­îng giao cao mét c¸ch gi¶ t¹o (®Ó bßn rót lîi nhuËn qu¸ møc), g©y ra sù c¨ng th¼ng cho c¸n c©n thanh to¸n (bëi v× víi t­ c¸ch lµ mét bé phËn cña c¸c chi nh¸nh s¶n xuÊt ®a quèc gia, c¸c doanh nghiÖp ®ã cã thÓ cã Ýt kh¶ n¨ng h¬n so víi c¸c c«ng ty thuéc quyÒn kiÓm so¸t trong n­íc trong viÖc më réng xuÊt khÈu, vµ cã thÓ ph¶i lÖ thuéc nhiÒu vµo hµng nhËp khÈu). B¶n chÊt th«ng tin cña c«ng nghÖ ®­îc chuyÓn giao, cho nªn nã ®­îc chuyÓn giao trong mét thÞ tr­êng kh«ng hoµn h¶o cao ®é mµ trong ®ã th­êng khã cã thÓ cè ®Þnh gi¸ c¶ mét c¸ch chÝnh x¸c. C¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn th­êng xuyªn ë vµo vÞ trÝ th­¬ng l­îng yÕu h¬n trong c¸c thÞ tr­êng nµy, ®Æc biÖt lµ khi hä thiÕu lùc l­îng c¸n bé chuyªn m«n ®Ó cã thÓ gióp x¸c ®Þnh møc ®ãng gãp thÝch hîp cña ho¹t ®éng chuyÓn giao c«ng nghÖ cÇn thiÕt. §iÒu nµy cã thÓ ®Æc biÖt ®óng khi c«ng nghÖ ®­îc chuyÓn giao nh­ mét yÕu tè trong hÖ thèng c¸c nguån lùc do FDI ®­a vµo, bëi v× th­êng kh«ng ®­îc biÕt râ c¸c chi phÝ chÝnh x¸c cña c«ng nghÖ ®ã. Mét sè n­íc ®ang ph¸t triÓn ®· cè g¾ng t¨ng c­êng vÞ trÝ th­¬ng l­îng cña hä b»ng c¸ch ®Æt ra nh÷ng giíi h¹n cho c¸c kho¶n tiÒn tr¶ sö dông b¶n quyÒn ph¸t minh (ch¼ng h¹n tr¶ theo tû lÖ cè ®Þnh phÇn tr¨m cña doanh thu) hoÆc b»ng c¸ch thiÕt lËp c¸c thñ tôc xem xÐt l¹i ®èi víi toµn bé c¸c hîp ®ång c«ng nghÖ. Sù s½n sµng h¬n cña c«ng ty xuyªn quèc gia trong viÖc xem xÐt c¸c h×nh thøc chuyÓn giao c«ng nghÖ cã thÓ kh¸c nhau - bao gåm viÖc cÊp giÊy phÐp cho ®Æc quyÒn sö dông vµ cho bao thÇu l¹i - cã thÓ gióp ®Ó h¹ thÊp c¸c kho¶n chi phÝ chuyÓn giao nµy, ®Æc biÖt lµ cho c¸c n­íc chñ nhµ mµ hä cã thÓ kh«ng cÇn tíi c¸c yÕu tè kh¸c trong hÖ thèng FDI trän gãi, ch¼ng h¹n nh­ kü n¨ng vÒ qu¶n lý vµ marketing. Gi¸ chuyÓn nh­îng néi bé ®­îc ¸p dông trong c¸c ho¹t ®éng giao dÞch kinh doanh néi bé c«ng ty nh­ vËy cã thÓ kh¸c xa víi gi¸ thÞ tr­êng t­¬ng øng n»m ngoµi tÇm kiÓm so¸t cña nã vµ nã cã thÓ ph¶i tr¶ trong quan hÖ bu«n b¸n gi÷a c¸c bªn kh«ng cã quan hÖ víi nhau. ViÖc lËp ho¸ ®¬n hµng thÊp h¬n hay cao h¬n so víi sè thùc cã lµ nh»m thay ®æi møc lîi nhuËn tÝnh thuÕ, hay ®Ó tr¸nh thuÕ ngo¹i th­¬ng, hoÆc kiÓm so¸t hèi ®o¸i ®Òu lµ nh÷ng vÊn ®Ò chung cho mäi ho¹t ®éng th­¬ng m¹i. Nh­ng c¬ héi cho c¸c ho¹t ®éng nh­ vËy râ rµng lín h¬n trong néi bé c«ng ty. §iÒu nµy ®Æt g¸nh nÆng t­¬ng øng lªn kh¶ n¨ng kiÓm so¸t h¶i quan ®Æc biÖt lµ ®èi víi c¸c s¶n phÈm cã thÓ ph©n chia nhá ®­îc (ch¼ng h¹n nh­ c¸c lo¹i d­îc phÈm), hoÆc ®èi víi c¸c cÊu kiÖn chuyªn dïng kh«ng cã mét møc gi¸ nhÊt ®Þnh víi kh¸ch hµng bªn ngoµi. 16
  18. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. d> Vµ nh÷ng vÊn ®Ò kh¸c: C¸c vÊn ®Ò « nhiÔm m«i tr­êng cïng víi tµi nguyªn bÞ c¹n kiÖt vµ nh÷ng lîi dông vÒ chÝnh trÞ ®ã lµ mét trong nh÷ng ®iÒu tÊt yÕu mµ n­íc chñ nhµ ph¶i høng chÞu khi qu¸ tr×nh FDI diÔn ra. II. ChÝnh s¸ch cña c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn ®èi víi ho¹t ®éng FDI Khi h­íng vµo môc ®Ých t¨ng c­êng nh÷ng lîi Ých cña m×nh, hÇu hÕt c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn ®Òu kÕt hîp ë møc ®é qui ®Þnh nµo ®ã gi÷a FDI vµ nh÷ng chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch kh¸c nhau ®Ó thu hót ®Çu t­. Trong nh÷ng n¨m 1960 vµ phÇn lín nh÷ng n¨m 1970 ®· xuÊt hiÖn mét xu thÕ chung h­íng tíi nh÷ng biÖn ph¸p h¹n chÕ lín h¬n: cã nhiÒu h×nh thøc cña nguån tµi chÝnh bªn ngoµi h¬n, do kÕt qu¶ cña mét sè ho¹t ®éng FDI tr­íc ®ã kh«ng ®­îc kh¶ quan,vµ tÝnh tù hµo d©n téc ë nhiÒu n­íc t¨ng lªn. Mét sè n­íc ®ang ph¸t triÓn còng ®· h¹n chÕ c¸c h¹ng môc ®Çu t­ n­íc ngoµi ®Ó b¶o hé c¸c doanh nghiÖp trong n­íc. Tuy nhiªn, trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y mét sè n­íc ®· lùa chän chÝnh s¸ch linh ho¹t h¬n, mét phÇn do cÇn thiÕt ph¶i cñng cè ®Þa vÞ kinh tÕ vµ tµi chÝnh ®èi ngo¹i hiÖn ®ang yÕu kÐm. PhÇn nµy sÏ ®Ò cËp tíi c¸c chÝnh s¸ch ®ã, còng nh­ ¶nh h­ëng cña mét sè h×nh thøc h¹n chÕ vµ khuyÕn khÝch chñ yÕu mµ nhiÒu n­íc ®ang ph¸t triÓn lùa chän. Tuy nhiªn, trong khi tiÕn hµnh th¶o luËn c¸c chÝnh s¸ch nµy, ta cÇn nhí l¹i r»ng viÖc t¹o ra m«i tr­êng kinh tÕ æn ®Þnh vµ viÖc lùa chän c¸c chÝnh s¸ch tµi chÝnh vµ tû gi¸ hèi ®oaÝ thÝch hîp thËm chÝ cã thÓ cßn quan träng h¬n c¸c biÖn ph¸p cô thÓ, vÝ dô nh­ ­u ®·i thuÕ ®Ó khuyÕn khÝch FDI. 1. Vai trß ChÝnh phñ Vai trß ChÝnh phñ vÒ FDI kh«ng chØ dõng l¹i ë chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch. HÇu hÕt c¸c ChÝnh phñ ®Òu cã vai trß trùc tiÕp khuyÕn khÝch hay h¹n chÕ FDI, qu¶n lý qu¸ tr×nh FDI, vµ t¹o ra khu«n khæ thÓ chÕ hç trî. Sù khuyÕn khÝch cña ChÝnh phñ n­íc chñ nhµ cã thÓ chia lµm bèn d¹ng. D¹ng thø nhÊt lµ nh»m gióp t¨ng thu cho c¸c h·ng cã FDI. Nh÷ng khuyÕn khÝch lo¹i nµy bao gåm thuÕ qui ®Þnh thuÕ nhËp khÈu ®èi víi hµng ho¸ cña h·ng, miÔn thuÕ trong mét thêi h¹n nµo ®ã ®èi víi s¶n phÈm cña h·ng. HÇu hÕt c¸c n­íc chñ nhµ muèn khuyÕn khÝch ®Çu t­ n­íc ngoµi ®Òu cung cÊp cho c¸c nhµ ®Çu t­ trän gãi c¬ së h¹ tÇng, th­êng lµ khu chÕ xuÊt hay khu tù do th­¬ng m¹i. Mét sè n­íc chñ nhµ gióp c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi gi¶m rñi ro phi kinh tÕ, ®¶m b¶o kh«ng quèc h÷u ho¸ hay sung c«ng tµi s¶n cña hä. C¸c n­íc chñ nhµ ®Çu t­ còng ký víi c¸c n­íc nhËn ®Çu t­ nh÷ng hiÖp ­íc song ph­¬ng ®Ó b¶o hé ®Çu t­, 17
  19. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. b¶o l·nh ®Çu t­, nh»m b¶o hiÓm rñi ro vÒ chÝnh trÞ ®èi víi kh¶ n¨ng kh«ng chuyÓn ®æi ®ång tiÒn, sung c«ng, chiÕn tranh hay b¹o ®éng vµ vi ph¹m hîp ®ång (c¬ quan B¶o l·nh §a ph­¬ng (MIGA) cña Ng©n hµng ThÕ giíi (WB), thµnh lËp n¨m 1988, ®ãng vai trß nµy. B¶o hiÓm t­ nh©n, nh­ cña c¸c c«ng ty Lloyd’s London, còng cµng ngµy cµng quan träng h¬n). C¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ bao gåm kh«ng cho phÐp FDI vµo mét sè lÜnh vùc, ®Æc biÖt lµ nh÷ng lÜnh vùc c«ng nghÖ thÊp mµ c¸c h·ng trong n­íc cã thÓ ®¶m ®­¬ng ®­îc, hoÆc c¸i gäi lµ ngµnh “chiÕn l­îc”, giíi h¹n tû lÖ gãp vèn liªn doanh, b¾t buéc t¨ng dÇn tû lÖ gãp vèn cña bªn ®èi t¸c trong n­íc sau mét sè n¨m nhÊt ®Þnh, h¹n chÕ chuyÓn lîi nhuËn ra n­íc ngoµi, ®Ò ra chØ tiªu ho¹t ®éng nh­ tû lÖ s¶n phÈm xuÊt khÈu, hay qui ®Þnh vÒ hµm l­îng trong n­íc, h¹n chÕ kh¶ n¨ng tiÕp cËn thÞ tr­êng tµi chÝnh, hoÆc kh¶ n¨ng b¸n s¶n phÈm trong thÞ tr­êng néi ®Þa. ChÝnh phñ qu¶n lý qu¸ tr×nh FDI nhê vai trß chñ ®éng can thiÖp trong qu¸ tr×nh ®µm ph¸n vµ gi¸m s¸t ho¹t ®éng. Kinh nghiÖm cña c¸c n­íc §«ng ¸ cho thÊy r»ng nªn sö dông luËt ¸p dông chung cho mäi cuéc ®µm ph¸n chø kh«ng nªn qui ®Þnh cho tõng tr­êng hîp nh­ ch©u Mü Latinh vÉn ¸p dông. Còng t­¬ng tù, nªn chØ cã mét c¬ quan phô tr¸ch vÒ ®µm ph¸n. ChÝnh phñ còng vÉn ®ãng vai trß tÝch cùc ngay c¶ khi FDI ®· ®­îc thùc hiÖn d­íi h×nh thøc gi¸m s¸t ho¹t ®éng cña c¸c xÝ nghiÖp cã vèn FDI. ViÖc gi¸m s¸t bao gåm c¸c ®iÒu kho¶n thuÕ, kiÓm tra kh«ng cho tiÕn hµnh giao dÞch gi¸ chuyÓn nh­îng trong néi bé h·ng, s¶n l­îng ra thÞ tr­êng vµ ®µo t¹o cho c«ng nh©n b¶n xø. Mét sè ChÝnh phñ còng ®o l­êng FDI trªn c¸n c©n thanh to¸n. VÒ kh¶ n¨ng ra quyÕt ®Þnh th­êng ph¶n ¸nh ý chÝ chÝnh trÞ yÕu, khiÕn c¸c chÝnh s¸ch cña ChÝnh phñ ®­îc thùc thi kh«ng nhÊt qu¸n. C¸c n­íc §«ng ¸ thµnh c«ng trong viÖc khuyÕn khÝch FDI cã c¸c c¬ quan phô tr¸ch FDI m¹nh (th­êng trùc thuéc Thñ t­íng). Vµ kh«ng ph¶i lóc nµo ng­êi ta còng nhËn thøc ®­îc r»ng, cÇn ph¶i cã riªng hai c¬ quan phô tr¸ch vÊn ®Ò qui ®Þnh vµ khuyÕn khÝch FDI. 2. C¸c lo¹i h×nh ®Çu t­ trùc tiÕp FDI cã thÓ cã mét sè h×nh thøc: liªn doanh, bu«n b¸n ®èi øng, cÊp giÊy phÐp c«ng nghÖ hay qu¶n lý; 100% së h÷u xÝ nghiÖp cña n­íc ngoµi; vµ cïng s¶n xuÊt. Trung Quèc ®· quyÕt ®Þnh quan hÖ víi ng­êi n­íc ngoµi chñ yÕu th«ng qua c¸c liªn doanh, vµ c¸c liªn doanh nµy sÏ cã thêi gian cô thÓ nh­ng kh¸ dµi - trong nhiÒu tr­êng hîp lµ 20 tíi 30 n¨m. H×nh thøc FDI nµo cña n­íc ngoµi vµo 18
  20. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. n­íc chñ nhµ lµ tèt nhÊt phô thuéc vµo ®Æc ®iÓm cña nÒn c«ng nghiÖp, tr×nh ®é ph¸t triÓn cña n­íc liªn quan vµ bªn ®èi t¸c. Liªn doanh: Trong mét sè ngµnh c«ng nghiÖp, mét chi nh¸nh c«ng ty cã quèc gia ho¹t ®éng ë mét n­íc, song kh«ng cã mèi quan hÖ gÇn gòi víi hÖ thèng ®a quèc gia liªn kÕt. ThÝ dô, mét kh¸ch s¹n cã thÓ ho¹t ®éng ®éc lËp víi nhµ ®Çu t­, trõ hÖ thèng gi÷ chç vµ ®µo t¹o nh©n viªn kü thuËt, trong khi ®ã ®èi t¸c trong n­íc ho¹t ®éng vµ b¶o d­ìng kh¸ch s¹n ®ã vµ thuª nh©n viªn. Trong tr­êng hîp ®ã, liªn doanh cã thÓ t¹o ®­îc mèi quan hÖ bÒn v÷ng vµ l©u dµi. Nh­ng trong c¸c ngµnh c«ng nghiÖp kh¸c, nh­ d­îc phÈm ch¼ng han, duy tr× ®­îc mèi quan hÖ æn ®Þnh l¹i cùc kú khã kh¨n, bëi v× cã rÊt nhiÒu ®iÓm xung ®ét gi÷a chi nh¸nh cña n­íc chñ nhµ vµ c¸c chi nh¸nh kh¸c trong cïng hÖ thèng. Liªn doanh tÊt yÕu dÉn ®Õn chÊm døt vµ mét bªn ®èi t¸c sÏ ph¶i n¾m toµn bé xÝ nghiÖp. Do vËy, cÇn ph¶i ph©n biÖt râ rµng ®èi víi tõng ngµnh c«ng nghiÖp. §iÒu cÇn ph©n biÖt thø hai l¹i cµng tinh tÕ h¬n. Bªn ®èi t¸c cña n­íc chñ nhµ lµm g× trong mét liªn doanh? LiÖu ngñ im l×m c¶ ngµy hay cè g¾ng quan s¸t c«ng nghÖ vµ kü thuËt vÒ thÞ tr­êng mµ bªn ®èi t¸c n­íc ngoµi sÏ d¹y? C¸c ®èi t¸c trong n­íc ë mét sè quèc gia, trong nhiÒu tr­êng hîp, ®· ®i ngñ. Hä kh«ng thÊy cÇn thiÕt ph¶i hiÓu vÒ vÊn ®Ò thÞ tr­êng v× ®èi t¸c n­íc ngoµi ®· lµm ®iÒu ®ã; ®ång thêi hä còng kh«ng thÊy cÇn ph¶i n¾m v÷ng c«ng nghÖ v× nÕu cã trôc trÆc, bªn ®èi t¸c n­íc ngoµi sÏ ®Õn söa ch÷a. NÕu suy nghÜ nh­ vËy th× ®èi t¸c trong n­íc sÏ ®i ngñ, vµ sau ®ã hîp ®ång liªn doanh sÏ trë nªn tåi tÖ. Bu«n b¸n ®èi øng: §©y lµ h×nh thøc phøc t¹p h¬n so víi liªn doanh. B¹n hµng cã thÓ lµ mét n­íc cã chÝnh s¸ch h¹n chÕ nhËp khÈu chÆt chÏ vµ kh«ng muèn bu«n b¸n chót nµo, trõ tr­êng hîp trao ®æi nguyªn liÖu hai chiÒu. ThÝ dô nh­ Brazil, ®ang gÆp nhiÒu khã kh¨n trong c¸n c©n thanh to¸n, cã thÓ cho phÐp mét sè giao dÞch nhÊt ®Þnh cã trao ®æi ®èi øng hµng ho¸. Trong tr­êng hîp nh­ thÕ, biÖn ph¸p duy nhÊt cã thÓ tiÕn hµnh bu«n b¸n ®èi øng. Nh­ng còng cã nh÷ng tr­êng hîp bu«n b¸n ®èi øng l¹i cã h¹i. Ch¼ng h¹n Trung Quèc cã chÌ xuÊt khÈu cã thÓ b¸n ë c¸c thÞ tr­êng cã ngo¹i tÖ m¹nh nÕu chÌ ®ã ®­îc ®ãng gãi vµ chµo hµng ®óng, vµ nh­ vËy bu«n b¸n ®èi øng l¹i cã h¹i. Ch¾c ch¾n, ®i ngñ lµ mét c¸ch dÔ dµng ®èi víi nhµ qu¶n lý xuÊt khÈu chÌ, kh«ng ph¶i lo l¾ng nghiªn cøu g× vÒ thÞ tr­êng, c¶i tiÕn viÖc ®ãng gãi vµ nghiªn cøu gi¸ c¶. Nh­ng b»ng viÖc giao dÞch theo c¸ch nµy víi mét n­íc kh¸c, chÌ tèt - nhÏ ra cã thÓ b¸n ®­îc gi¸ hêi h¬n ë n¬i kh¸c - bÞ trao ®æi lÊy m¸y mãc víi gi¸ qui ®æi thÊp h¬n. 19
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

LV.26: Bộ 320 Luận Văn Thạc Sĩ Y Học
320 tài liệu
1248 lượt tải
THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2