Đề tài: Nghiên cứu cải thiện cơ cấu cây trồng trên đất phèn nặng Đồng Tháp Mười

Chia sẻ: Lê Công Vũ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:14

Thêm vào BST

Báo xấu

311
lượt xem 59
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề tài: Nghiên cứu cải thiện cơ cấu cây trồng trên đất phèn nặng Đồng Tháp Mười nhằm khai thác và sử dụng hợp lý các nguồn tài nguyên thiên nhiên, điều kiện kinh tế - xã hội hiện có, góp phần nâng cao hiệu quả sản xuất hạ giá thành sản phẩm, tăng thu nhập cho nông dân.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề tài: Nghiên cứu cải thiện cơ cấu cây trồng trên đất phèn nặng Đồng Tháp Mười

MÔÛ ÑAÀU 1. Tính caáp thieát cuûa ñeà taøi Ñoàng Thaùp Möôøi (ÑTM) naèm ôû phía Baéc Ñoàng baèng soâng Cöûu Long coù toång dieän tích töï nhieân laø 697.094 ha. Ñaát ñai Ñoàng Thaùp Möôøi ñöôïc chia thaønh 3 nhoùm chính: ñaát xaùm chieám 16,10%); ñaát phuø sa (34,71%) vaø ñaát pheøn (39,27% ). Trong ñoù, ñaát pheøn naëng chieám 9,33% dieän tích toaøn vuøng. Vôùi nhöõng chính saùch khai khaån ñaát hoang cuûa Ñaûng vaø Chính phuû vaøo muïc ñích saûn xuaáát noâng nghieäp sau khi Mieàn Nam hoaøn toaøn giaûi phoùng, ñaõ bieán vuøng ñaát hoang vu sình laày naøy thaønh vöïa luùa cuûa toå quoác. Ñaõ coù nhieàu coâng trình nghieân cöùu phaùt trieån noâng nghieäp vuøng Ñoàng Thaùp Möôøi, nhöng phaàn lôùn taäp trung vaøo khu vöïc coù ñieàu kieän töï nhieân thuaän lôïi (vuøng ñaát phuø sa hoaëc pheøn ít vaø ñuû nöôùc ngoït), coøn vuøng ñaát pheøn naëng ít ñöôïc quan taâm. Caùc keát quaû nghieân cöùu treân ñaát pheøn naëng môùi chæ döøng laïi ôû nhöõng bieän phaùp canh taùc cho moät soá caây troàng chính, trong ñoù luùa laø chuû yeáu. Soá ít ñeà taøi khaùc coù ñeà caäp ñeán vaán ñeà xaây döïng moâ hình canh taùc treân ñaát pheøn môùi khai hoang, nhöng chæ ôû möùc ñoä thí nghieäm trong traïm traïi, chöa ñöôïc thöû nghieäm trong ñieàu kieän saûn xuaát. Trong khi ñoù cô caáu caây troàng hôïp lyù laø moät noäi dung troïng taâm cuûa heä thoáng caùc bieän phaùp kyõ thuaät, chính noù quyeát ñònh caùc bieän phaùp kyõ thuaät khaùc, cho ñeán nay vaãn chöa ñöôïc nghieân cöùu. Vì vaäy, vieäc nghieân cöùu caûi thieän cô caáu caây troàng treân ñaát pheøn naëng Ñoàng Thaùp Möôøi nhaèm söû duïng toát nguoàn lôïi töï nhieân, kinh teá-xaõ hoäi laø raát caàn thieát. 2. Muïc tieâu nghieân cöùu Ñeà taøi nghieân cöùu caûi thieän cô caáu caây troàng treân ñaát pheøn naëng vuøng Ñoàng Thaùp Möôøi nhaèm khai thaùc vaø söû duïng hôïp lyù caùc nguoàn taøi nguyeân thieân nhieân, ñieàu kieän kinh - teá xaõ hoäi hieän coù, goùp phaàn naâng cao hieäu quaû saûn xuaát haï giaù thaønh saûn phaåm, taêng thu nhaäp cho noâng daân. 3. YÙù nghóa khoa hoïc vaø thöïc tieãn cuûa ñeà taøi 3.1. Nhöõng ñoùng goùp môùi cuûa ñeà taøi - Ñaùnh giaù moät caùch khoa hoïc nhöõng öu nhöôïc ñieåm cuûa cô caáu caây troàng truyeàn thoáng ôû hai tieåu vuøng sinh thaùi treân ñaát pheøn naëng Ñoàng Thaùp Möôøi, töø ñoù ñeà xuaát duy trì nhöõng heä thoáng tieán boä vaø caùc giaûi phaùp caûi tieán nhöõng heä thoáng toàn taïi, nhaèm naâng cao hieäu quaû söû duïng ñaát. - Böôùc ñaàu xaùc ñònh moät soá loaïi caây troàng vaø gioáng caây troàng môùi phuø hôïp vôùi vuøng ñaát pheøn naëng Ñoàng Thaùp Möôøi. - Xaây döïng thaønh coâng qui trình canh taùc coù hieäu quaû cuûa hai loaïi caây troàng phoå bieán treân ñaát pheøn naëng laø luùa vaø ñay Heø Thu. Hai qui trình naøy ñöôïc Hoäi ñoàng Khoa hoïc, Boä Noâng nghieäp vaø Phaùt trieån Noâng thoân coâng nhaän laø tieán boä kyõ thuaät naêm 1999 vaø naêm 2000. - Ñeà xuaát cô caáu caây troàng hôïp lyù treân ñaát pheøn naëng vuøng ÑTM. - Keát quaû cuûa ñeà taøi ñaõ goùp phaàn laøm phong phuù vaø boå sung theâm caùc döõ lieäu nghieân cöùu veà heä thoáng canh taùc treân ñaát pheøn Ñoàng Thaùp Möôøi. 3.2. YÙ nghóa khoa hoïc - Ñoùng goùp veà phöông phaùp luaän nghieân cöùu vaø phaùt trieån cô caáu caây troàng hôïp lyù ôû vuøng Ñoàng Thaùp Möôøi. - Laøm cô sôû khoa hoïc cho caùc nghieân cöùu tieáp theo veà qui hoaïch söû duïng ñaát, boá trí cô caáu caây troàng hôïp lyù vaø toái öu hoùa caùc bieän phaùp canh taùc ôû vuøng ñaát pheøn naëng noùi rieâng vaø toaøn vuøng Ñoàng Thaùp Möôøi noùi chung.
3.3. YÙ nghóa thöïc tieãn - Keát quaû nghieân cöùu cuûa ñeà taøi ñaõ cung caáp caùc döõ lieäu laøm cô sôû khoa hoïc cho ngaønh noâng nghieäp ñòa phöông ba tænh vuøng Ñoàng Thaùp Möôøi xaây döïng keá hoaïch söû duïng ñaát pheøn naëng moät caùch hôïp lyù. - Hai qui trình kyõ thuaät canh taùc cuûa ñeà taøi ñaõ ñöôïc Hoäi ñoàng Khoa hoïc Boä Noâng nghieäp & Phaùt trieån Noâng thoân coâng nhaän laø tieán boä kyõ thuaät ñang goùp phaàn naâng cao naêng suaát caây troàng vaø taêng thu nhaäp cho noâng daân. 4. Ñoái töôïng vaø phaïm vi nghieân cöùu Ñaëc ñieåm töï nhieân, kinh teá – xaõ hoäi; C¸c hÖ thèng cô caáu caây troàng hieän traïng; Moät soá caây troàng trieån voïng vaø caùc bieän phaùp canh taùc treân ñaát pheøn naëng Ñoàng Thaùp Möôøi. 5. Caáu truùc cuûa luaän aùn Caùc phaàn chính cuûa luaän aùn goàm 141 trang, 38 baûng soá lieäu, 10 hình-ñoà thò. Khoâng keå phaàn môû ñaàu, caùc phaàn coøn laïi ñöôïc chia laøm 3 chöông, trong ñoù chöông I: Toång quan taøi lieäu vaø cô sôû khoa hoïc cuûa ñeà taøi, 38 trang; chöông II: Vaät lieäu, noäi dung vaø phöông phaùp nghieân cöùu, 14 trang; chöông III: Keát quaû nghieân cöùu vaø thaûo luaän, 82 trang; phaàn keát luaän vaø ñeà nghò, 2 trang. 10 coâng trình ñaõ ñöôïc coâng boá coù lieân quan ñeán luaän aùn cuõng ñöôïc lieät keâ. Ngoaøi ra luaän aùn coøn coù 11 phuï luïc nhaèm boå sung cho caùc phaàn chính. Luaän aùn söû duïng 129 taøi lieäu tham khaûo, trong ñoù coù 96 taøi lieäu tieáng Vieät vaø 33 taøi lieäu tieáng Anh. CHÖÔNG I TOÅNG QUAN TAØI LIEÄU VAØ CÔ SÔÛ KHOA HOÏC CUÛA ÑEÀ TAØI 1.1. Cô sôû lyù luaän cuûa söï hình thaønh vaø phaùt trieån cô caáu caây troàng 1.1.1. Vai troø, vò trí cuûa cô caáu caây troàng trong phaùt trieån noâng nghieäp Cô caáu caây troàng (CCCT) laøø thaønh phaàn caùc loaïi vaø gioáng caây troàng boá trí theo khoâng gian vaø thôøi gian trong moät cô sôû hay moät vuøng saûn xuaát noâng nghieäp, nhaèm taän duïng hôïp lyù nhaát caùc ñieàu kieän veà nguoàn lôïi töï nhieân vaø kinh teá xaõ hoäi saün coù (Ñaøo Theá Tuaán 1962; Mai Vaên Quyeàn 1996). Cô caáu caây troàng laø yeáu toá cô baûn nhaát cuûa cheá ñoä canh taùc vì chính noù quyeát ñònh noäi dung cuûa caùc bieän phaùp kyõ thuaät khaùc. Moät trong nhöõng noäi dung cuûa cuoäc caùch maïng khoa hoïc kyõ thuaät noâng nghieäp laø caùch maïng veà cô caáu caây troàng (Ñaøo Theá Tuaán 1980). 1.1.2. Nhöõng ñaëc tröng cô baûn cuûa cô caáu caây troàng Caùc thuoäc tính cô baûn cuûa CCCT goàm: Tính khaùch quan; tính lòch söû vaø söï caân ñoái giöõa caùc boä phaän töø saûn xuaát, cheá bieán ñeán tieâu thuï saûn phaåm. Nghieân cöùu CCCT hôïp lyù caàn naém roõ nhöõng thuoäc tính cuûa noù (Phaïm Chí Thaønh, 1996). 1.1.3. Nhöõng yeáu toá chi phoái cô caáy caây troàng Ñeå chuyeån ñoåi, caûi thieän CCCT thaønh coâng caàn phaûi thaáy roõ caùc nhaân toá aûnh höôûng ñeán chuùng. Caùc nhaân toá aûnh höôûng ñoù bao goàm: Caùc nhaân toá töï nhieân; kinh teá – xaõ hoäi vaø kyõ thuaät (Nguyeãn Duy Tính, 1995; Mai Vaên Quyeàn, 1996). 1.2. Cô sôû khoa hoïc cuûa nghieân cöùu cô caáu caây troàng Boá trí cô caáu caây troàng hôïp lyù laø lôïi duïng toát nhaát caùc ñieàu kieän töï nhieân bao goàm: caùc ñieàu kieän khí haäu (aùnh saùng, nhieät ñoä, ñoä aåm,..); ñieàu kieän ñaát ñai (ñòa hình, lyù, hoùa tính ñaát,...) vaø caùc ñaëc tính sinh hoïc cuûa caây troàng (naêng suaát cao, phaåm chaát toát, ngaén ngaøy, choáng chòu vôùi ñieàu kieän baát lôïi....). Cô caáu caây troàng hôïp lyù phaûi coù hieäu quaû kinh teá ôû möùc chaáp nhaän ñöôïc, luoân gaén vôùi coâng nghieäp cheá bieán vaø thò tröôøng tieâu thuï (Ñaøo theá Tuaán 1980; Phaïm Chí Thaønh 1992; Mai Vaên Quyeàn 1996; Traàn Ñöùc Haïnh 1997)
1.3. Moät soá phöông phaùp luaän coù lieân quan ñeán ñeà taøi Caùc chuyeân gia trong vaø ngoaøi nöôùc ñeàu cho raèng nghieân cöùu cô caáu caây troàng caàn phaûi ñöôïc baét ñaàu töø vieäc ñaùnh giaù ñieàu kieän töï nhieân, kinh teá-xaõ hoäi coù lieân quan ñeán cô caáu caây troàng, trong ñoù ñaùnh giaù cô caáu caây troàng hieän traïng laø moät trong nhöõng böôùc quan troïng. Quaù trình nghieân cöùu coù lieân quan ñeán moät loaït hoaït ñoäng bao goàm: Choïn vaø moâ taû ñieåm; thieát keá - thöû nghieäm caây troàng môùi vaø moät soá bieän phaùp kyõ thuaät; xaây döïng moâ hình saûn xuaát thöû (Ñaøo Theá Tuaán, 1962; H.G. Zandstra, 1981; Phaïm Chí Thaønh, 1992; Mai vaên Quyeàn, 1996…). Nhìn chung phöông phaùp nghieân cöùu ñeà caäp ñeán 2 höôùng laø: Nghieân cöùu hoaøn thieän hoaëc caûi tieán moät heä thoáng ñaõ coù saün hoaëc nghieân cöùu xaây döïng heä thoáng môùi 1.4. Nhöõng thaønh töïu ñaït ñöôïc trong nghieân cöùu cô caáu caây troàng a)- Nghieân cöùu trong nöôùc: Nghieân cöùu heä thoáng caây troàng ôû nöôùc ta thöïc söï baét ñaàu vaøo nhöõng naêm 60 cuûa theá kyû tröôùc. Moät soá nhaø khoa hoïc tieàn boái (Buøi Huy Ñaùp, Ñaøo Theá Tuaán, Voõ Toøng Xuaân, Nguyeãn Vaên Luaät, Mai Vaên Quyeàn, Phaïm Chí Thaønh v.v.) ñaõ ñöa ra nhöõng cô sôû khoa hoïc cuûa vieäc boá trí cô caáu caây troàng hôïp lyù, laøm neàn taûng cho coâng taùc nghieân cöùu, phaùt trieån cô caáu caây troàng ôû nöôùc ta. Caùc thaønh töïu nghieân cöùu vaø phaùt trieån cô caáu caây troàng ngaøy caøng ña daïng phong phuù, töø ñoàng baèng ñeán trung du, mieàn nuùi ñaõ vaø ñang goùp phaàn raát tích cöïc vaøo chieán löôïc xoùa ñoùi giaûm ngheøo, taêng cöôøng an ninh löông thöïc vaø laøm giaøu cho ñaát nöôùc. Moät söï kieän mang tính chaát lòch söû trong chuyeån dòch CCCT ôû Mieàn Baéc Vieät Nam laø bieán vuøng chieâm truõng chæ troàng moät vuï luùa thaønh 2 vuï luùa nhôø thuûy lôïi hoùa, thay theá vuï Chieâm naêng suaát thaáp baèng vuï Xuaân gioáng môùi naêng suaát cao vaø môû theâm vuï thöù 3 laø vuï Ñoâng (Buøi huy Ñaùp, 1973). Söï kieän naøy mang tính ñoät phaù, taïo ra söï chuyeån bieán roõ neùt veà saûn löôïng löông thöïc thöïc phaåm, goùp phaàn tích cöïc vaøo xoùa ñoùi giaûm ngheøo ôû Mieàn Baéc Vieät Nam. Moät söï kieän noåi baät khaùc ôû Ñoàng baèng soâng Cöûu Long (ÑBSCL) laø vieäc thay theá moät vuï luùa noåi daøi ngaøy naêng suaát thaáp baèng 2 vuï luùa Ñoâng Xuaân vaø Heø Thu nhôø bieän phaùp thuûy lôïi vaø aùp duïng gioáng luùa môùi ngaén ngaøy naêng suaát cao. Chính ñieàu naøy ñaõ taïo ra kyø tích trong saûn xuaát luùa ôû ÑBSCL, ñöa Vieät Nam töø choã thieáu löông thöïc leân ñöùng haøng thöù hai theá giôùi veà xuaát khaåu gaïo. Hoäi nghò ñaàu tieân veà heä thoáng canh taùc Vieät Nam toå chöùc naêm 1990 taïi Caàn Thô ñaõ toång hôïp 26 baùo caùo veà keát quaû nghieân cöùu heä thoáng canh taùc ôû nhieàu nôi trong caû nöôùc vaø ñeà xuaát phöông höôùng toå chöùc trieån khai maïng löôùi nghieân cöùu vaø khuyeán noâng veà heä thoáng canh taùc Vieät Nam trong giai ñoaïn môùi. Caùc hoäi nghò veà heä thoáng canh taùc tieáp theo ñoù ñaõ toång keát nhieàu keát quaû nghieân cöùu quan troïng veà heä thoáng canh taùc, trong ñoù phaûi keå ñeán nhöõng heä thoáng ñöôïc ñaùnh giaù cao nhö: luùa-caù; luùa-toâm; luùa- caây troàng caïn vaø heä thoáng noâng laâm keát hôïp. b)- Nghieân cöùu ôû nöôùc ngoaøi: Cuoäc caùch maïng khoa hoïc kyõ thuaät noâng nghieäp cuûa caùc nöôùc Taây AÂu baét ñaàu vaøo cuoái theá kyû 18 baèng cuoäc caùch maïng veà cô caáu caây troàng. Caùc nöôùc naøy ñaõ thöïc hieän cuoäc caùch maïng laø thay cheá ñoä ñoäc canh luùa mì baèng cheá ñoä luaân canh boán ruoäng: coû ba laù, luùa mì, cuû caûi thöùc aên gia suùc vaø yeán maïch. Nhôø coû ba laù vaø caây boä ñaäu coù taùc duïng caûi taïo ñaát vaø boùn theâm phaân chuoàng, naêng suaát luùa mì taêng leân 14 –18 taï/ha. ÔÛ Chaâu AÙ , cuoäc caùch maïng xanh vaøo giöõa theá kyû 20 ñaõ hình thaønh cô caáu taêng vuï nhôø thuûy lôïi hoùa vaø keát quaû choïn taïo - öùng duïng nhöõng gioáng luùa môùi cao saûn, ngaén ngaøy. Nhaän thaáy taàm quan troïng cuûa vieäc nghieân cöùu cô caáu caây troàng, Vieän Nghieân Cöùu Luùa Quoác Teá (IRRI) haøng naêm ñaõ chi 20% toång kinh phí cho hoaït ñoäng naøy. Naêm 1975 hoäi thaûo ñaàu tieân veà heä thoáng caây troàng vôùi söï tham gia cuûa 19 nöôùc khu vöïc Chaâu AÙ ñöôïc toå chöùc ôû IRRI, taïi ñaây maïng löôùi heä thoáng caây troàng Chaâu AÙ (ACSN) ñöôïc thaønh laäp vaø khoâng ngöøng phaùt trieån cho ñeán ngaøy nay. c) - Nghieân cöùu veà bieän phaùp canh taùc treân ñaát pheøn:
Ñeå taêng saûn löôïng treân moät ñôn vò dieän tích ngoaøi vieäc boá trí theâm caây troàng môùi, ngöôøi ta coøn ñöa vaøo nhöõng khuyeán caùo kyõ thuaät canh taùc tieán boä (Ñaøo Theá Tuaán, 1962; IRRI, 1984; R.V. Labios vaø ctv., 1992).Treân ñaát pheøn Ñoàng Thaùp Möôøi, ngoaøi kyõ thuaät canh taùc luùa (Nguyeãn Ñaêng Nghóa, 1988; Mai thaønh phuïng, 1994 v.v) coøn coù nhöõng khuyeán caùo kyõ thuaät cho moät soá caây troàng khaùc nhö: Kyõ thuaät canh taùc caây khoai môõ (Mai Thaønh Phuïng vaø ctv., 1998; Leâ Quang Trí, 1996); kyõ thuaät boùn phaân cho mía vaø döùa v.v. Caùc khuyeán caùo ñeàu nhaèm taêng naêng suaát, hieäu quaû cuûa caây troàng trong heä thoáng. CHÖÔNG II VAÄT LIEÄU, NOÄI DUNG VAØ PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU 2.1. Vaät lieäu vaø ñòa ñieåm nghieân cöùu - Vaät lieäu nghieân cöùu: Caùc gioáng luùa (15 gioáng); khoai môõ (3 gioáng); ngoâ; ôùt, bí ñao, bí ñoû, vöøng, ñaäu ñen vaø laïc. - Ñòa ñieåm nghieân cöùu: i) Ñòa ñieåm ñieàu tra goàm 6 xaõ ñaïi dieän vuøng ñaát pheøn naëng laø Taân Thaønh, Moäc Hoùa; Nhôn Hoøa,Taân Thaïnh; Taân Coâng Sính, Tam Noâng (vuøng ngaäp saâu); Thuûy Taây, Thaïnh Hoùa; Taân Thaønh, Thuû Thöøa; & Höng Thaïnh, Taân Phöôùc (vuøng ngaäp noâng). ii) Ñòa ñieåm thöû nghieäm ñöôïc choïn ñaïi dieän trong 6 xaõ ñaõ ñieàu tra (xaõ Taân Thaønh, huyeän Moäc Hoùa, Long An) 2.2. Noäi dung nghieân cöùu a)- Phaân tích moät soá yeáu toá töï nhieân, kinh teá – xaõ hoäi cuûa vuøng nghieân cöùu chi phoái söï hình thaønh vaø phaùt trieån cô caáu caây troàng. b)- Ñaùnh giaù cô caáu caây troàng vuøng nghieân cöùu nhaèm tìm ra nhöõng öu nhöôïc ñieåm cuûa chuùng, töø ñoù ñöa ra höôùng caûi tieán. c)- Nghieân cöùu caûi thieän cô caáu caây troàng vuøng nghieân cöùu - Nghieân cöùu thöû nghieäm moät soá gioáng, caây troàng môùi vaø bieän phaùp canh taùc, bao goàm 15 thöû nghieäm khaùc nhau trong 3 naêm. - Xaây döïng moâ hình cô caáu caây troàng môùi vaø bieän phaùp canh taùc tieán boä, goàm 6 moâ hình thöïc hieän trong 2 naêm. d)- Ñeà xuaát cô caáu caây troàng hôïp lyù treân ñaát pheøn naëng Ñoàng Thaùp Möôøi 2.3. Phöông phaùp nghieân cöùu Caùc böôùc nghieân cöùu söû duïng theo phöông phaùp nghieân cöùu cô caáu caây troàng treân noâng traïi IRRI (1984). Caùc phöông phaùp ñaõ aùp duïng cuï theå goàm: a) - Ñieàu tra, thu thaäp vaø phaân tích thoâng tin: Söû duïng phöông phaùp PRA b)- Boá trí thöû nghieäm ñoàng ruoäng: Theo phöông phaùp thöû nghieäm treân noâng traïi (on farm research, IRRI 1984) c)-Xaây döïng moâ hình, chuyeån giao cho saûn xuaát: Söû duïng phöông phaùp FFS (farmer field school) 2.4. Phaân tích, tính toaùn trong phoøng a)-Phaân tích ñaát vaø nöôùc: Theo caùc phöông phaùp phoå bieán, thöïc hieän taïi Vieän Khoa hoïc Kyõ thuaät Noâng nghieäp Mieàn Nam. b)- Xöû lyù vaø phaân tích soá lieäu: baèng caùc phaàn meàm vi tính nhö Excel; Mstat-C; Crystal ball version 4.0 (phaân tích ñoä nhaïy vaø moâ phoûng ñoä ruûi ro). CHÖÔNG III KEÁT QUAÛ NGHIEÂN CÖÙU VAØ THAÛO LUAÄN 3.1. Phaân tích moät soá yeáu toá chi phoái cô caáu caây troàng vuøng nghieân cöùu
3.1.1. Moät soá yeáu toá töï nhieân vaø vuøng sinh thaùi phaùt trieån noâng nghieäp 3.1.1.1. Ñaëc ñieåm hai tieåu vuøng sinh thaùi coù ñaát pheøn naëng: Ñoàng Thaùp Möôøi laø vuøng ñoàng baèng thaáp truõng cuûa Ñoàng baèng soâng Cöûu Long. Ñaát pheøn naëng naèm treân vò trí ñòa lyù haønh chính cuûa chín huyeän, coù dieän tích laø 65.025 ha, taäp trung ôû 2 treân 3 tieåu vuøng sinh thaùi noâng nghieäp cuûa ÑTM laø tieåu vuøng ngaäp saâu (vuøng I) vaø tieåu vuøng ngaäp noâng thieáu nöôùc ngoït (vuøng III). Hai tieåu vuøng naøy coù nhöõng ñaëc thuø rieâng veà cheá ñoä ngaäp luõ, tieåu ñòa hình, nguoàn nöôùc töôùi vaø nhöõng phöông höôùng saûn xuaát. Tieåu vuøng I coù ñoä saâu ngaäp luõ treân 1 meùt, thôøi gian ngaäp luõ keùo daøi 4-5 thaùng, nguoàn nöôùc töôùi khaù doài daøo. Phöông höôùng saûn xuaát noâng nghieäp vuøng naøy laø chuù troïng phaùt trieån 2 vuï luùa cao saûn. Tieåu vuøng III coù ñoä saâu ngaäp luõ döôùi 1 meùt, thôøi gian ngaäp luõ töø 3-4 thaùng. Nguoàn nöôùc töôùi cho vuøng naøy gaëp khoù khaên hôn vaø thöôøng hay bò nhieãm maën vaøo cuoái muøa khoâ ñaàu muøa möa. Phöông höôùng saûn xuaát noâng nghieäp vuøng naøy laø gieo troàng nhöõng caây chòu pheøn nhö döùa, mía, khoai môõ vaø troàng luùa ôû nhöõng nôi thuaän lôïi töôùi tieâu. 3.1.1.2. Cheá ñoä khí haäu - thuûy vaên vaø muøa vuï troàng troït: Khí haäu toaøn vuøng Ñoàng Thaùp Möôøi mang tính nhieät ñôùi aåm caän xích ñaïo vôùi caùc neùt noåi baät laø: Nhieät ñoä aám aùp quanh naêm (26 – 28,60C), toång löôïng nhieät laø 96400 C, soá giôø naéng nhieàu (5,6 – 8,9 giôø/ngaøy), naêng löôïng böùc xaï doài daøo (114-154 kcal/cm2/naêm), ít bò aûnh höôûng cuûa gioù baõo. Ñaây laø ñieàu kieän töï nhieân raát thuaän lôïi cho troàng troït nhöõng caây nhieät ñôùi ngaén ngaøy, cho pheùp thaâm canh, taêng vuï coù naêng suaát cao. Löôïng möa trung bình naêm laø 1680 mm, nhöng phaân boá khoâng ñeàu, taäp trung chuû yeáu vaøo muøa möa töø thaùng 5 ñeán thaùng 11 (90%). Töø thaùng 12 ñeán thaùng 4 naêm sau laø muøa khoâ neân möa raát ít, vì vaäy nöôùc cung caáp cho caây troàng chuû yeáu baèng bôm töôùi. Luõ xuaát hieän haøng naêm, keùo daøi töø thaùng 8 ñeán thaùng 12 laø ñaëc ñieåm ñaëc tröng cuûa vuøng, aûnh höôûng saâu saéc ñeán muøa vuï vaø cô caáu caây troàng, laøm ngöng treä toaøn boä caùc hoaït ñoäng veà troàng troït. Theo doõi dieãn bieán möïc nöôùc keânh töôùi trong 3 naêm lieàn taïi khu vöïc nghieân cöùu cho thaáy (hình 3.2 & 3.3): ÔÛ tieåu vuøng ngaäp saâu, nöôùc baét ñaàu ngaäp maët ruoäng sôùm hôn tieåu vuøng ngaäp noâng thieáu nöôùc ngoït (22/8 so vôùi 15/9), nhöng laïi ruùt chaäm hôn (24/1 so vôùi 6/1). Thôøi gian ngaäp nöôùc treân maët ruoäng ôû tieåu vuøng ngaäp saâu laø 4-5 thaùng vaø ñoä saâu ngaäp luõ so vôùi maët ruoäng töø 1,3 – 2,5 meùt, coøn tieåu vuøng ngaäp noâng laø 3-4 thaùng vaø ñoä ngaäp saâu döôùi 1 meùt.. Trong maáy naêm gaàn ñaây (1994-2000) thôøi gian ngaäp luõ keùo daøi hôn (100 – 160 ngaøy) so vôùi tröôùc (< 100 ngaøy) ñaõ ruùt ngaén khoaûng an toaøn ñoái vôùi caây luùa vaø rau maøu vuï Heø Thu. Vì vaäy, boá trí cô caáu muøa vuï caàn thöïc hieän nghieâm ngaët, keát hôïp vôùi söû duïng gioáng ngaén ngaøy ñeå ñaûm baûo thu hoaïch tröôùc khi luõ traøn veà vaøo thaùng 8. Nöôùc maën thöôøng xaâm nhaäp vaøo tieåu vuøng ngaäp noâng thieáu nöôùc ngoït vaøo thaùng 4 - 5 ngöôïc doøng soâng Vaøm Coû Taây. Dieãn bieán phöùc taïp cuûa maën ñaõ gaây aûnh höôûng lôùn ñeán saûn xuaát noâng nghieäp. Vì vaäy, boá trí muøa vuï caàn chuù yù ñeå neù traùnh cao ñieåm maën pheøn vaøo thaùng 4-5. Nguoàn nöôùc khaù doài daøo ñöôïc cung caáp bôûi 3 soâng laø soâng Tieàn (quan troïng nhaát), soâng Vaøm Coû Taây vaø Vaøm Coû Ñoâng. Möïc nöôùc ñænh trieàu luoân luoân cao hôn 1 meùt taïo theá nöôùc chaûy vaøo noäi ñoàng moät caùch thuaän tieän. Tuy nhieân chaát löôïng nöôùc töôùi trong naêm coù nhieàu thay ñoåi. Keát quaû theo doõi dieãn bieán chaát löôïng nöôùc keânh töôùi taïi khu vöïc nghieân cöùu trong 3 naêm lieàn (1997-1999) cho thaáy: Chaát löôïng nöôùc keânh töôùi ñaït toát nhaát vaøo thôøi ñieåm trong vaø sau luõ töø thaùng 8 ñeán thaùng 1 naêm sau (pH = 4-7; EC
3.1.2. Moät soá yeáu toá kinh teá – xaõ hoäi aûnh höôûng ñeán cô caáu caây troàng Cô caáu söû duïng ñaát cuûa caùc ngaønh kinh teá treân vuøng ñaát pheøn naëng naêm 2000 theo tyû leä: ñaát noâng nghieäp chieám 53,54%; keá ñeán laø ñaát laâm nghieäp chieám 29,88%; ñaát hoang coøn 13,73%; ñaát chuyeân duøng vaø ñaát ôû chieám tyû leä nhoû (2,73%). Ñaát chuyeân canh luùa chieám tôùi 86,18% ñaát noâng nghieäp, ñaát luùa luaân canh vôùi caây troàng caïn (ñay) chæ chieám 5,04%, chöùng toû söï chuyeån dòch theo höôùng ña daïng hoùa trong noäi boä ngaønh troàng troït coøn dieãn ra chaäm chaïp. Nhìn chung heä thoáng thuûy lôïi hieän taïi môùi chæ ñaùp öùng ñöôïc giai ñoaïn ñaàu cuûa söï phaùt trieån. Hoaøn thieän heä thoáng keânh möông daãn nöôùc ngoït vaøo ñoàng ruoäng, xaû pheøn vaø thoaùt luõ ra bieån Ñoâng, xaây döïng heä thoáng coáng ngaên maën, ñeâ choáng luõ tuyeät ñoái cho vuøng caây laâu naêm vaø heä thoáng choáng luõ theo thôøi gian (ñeâ bao löûng) laø yeâu caàu caáp thieát ñeå phaùt trieån toaøn dieän kinh teá - xaõ hoäi vuøng Ñoàng Thaùp Möôøi. Giao thoâng ñöôøng boä vuøng Ñoàng Thaùp Möôøi quaù ngheøo naøn laïc haäu ñaõ aûnh höôûng ñeán khaû naêng tieâu thuï saûn phaåm noâng nghieäp vaø do ñoù aûnh höôûng ñeán vieäc chuyeån ñoåi cô caáu caây troàng cuûa vuøng. Löïc löôïng lao ñoäng doài daøo (trung bình coù 5 nhaân khaåu trong moät noâng hoä, trong ñoù coù 2 lao ñoäng chính, 1 lao ñoäng phuï) nhöng trình ñoä vaên hoùa thaáp (toát nghieäp caáp III chæ coù 6%), löïc löôïng lao ñoäng khoâng coù chuyeân moân ngheà nghieäp raát cao (91,4%). Tình traïng thieáu lao ñoäng traàm troïng trong vuï thu hoaïch (thaùng 3-4 vaø thaùng 7-8), nhöng laïi quaù dö thöøa lao ñoäng trong thôøi kyø noâng nhaøn laø tính chaát ñaëc thuø ôû vuøng Ñoàng Thaùp Möôøi caàn chuù yù khi nghieân cöùu chuyeån dòch cô caáu caây troàng. Giaù caû noâng saûn baát oån ñònh vaø thöôøng bò tö thöông eùp giaù do ôû vuøng saâu vuøng xa, thieáu voán döï tröõ vaø naêng löïc cheá bieán yeáu keùm laø nhöõng yeáu toá haïn cheá hieäu quaû saûn xuaát vaø caûn trôû chuyeån dòch cô caáu caây troàng cuûa vuøng. Dieän tích canh taùc bình quaân cuûa noâng hoä laø 2,14 ha. Tyû leä noâng hoä coù saân phôi raát thaáp (21,4 – 33,3%) vaøø chaát löôïng keùm, chuû yeáu laø saân ñaát laøm aûnh höôûng nhieàu ñeán chaát löôïng luùa gaïo, ñaëc bieät laø vuï Heø Thu. Luõ luït, chua pheøn, thieáu voán saûn xuaát, giaù caû noâng saûn baáp beânh, tö thöông eùp giaù, thieáu lao ñoäng trong muøa vuï, thieáu thoâng tin, giao thoâng baát thuaän laø nhöõng khoù khaên cô baûn cuûa noâng hoä vaø laø nhöõng döõ lieäu quan troïng, caàn xem xeùt trong quaù trình chuyeån ñoåi cô caáu caây troàng ôû vuøng nghieân cöùu. 3.2. Ñaùnh giaù cô caáu caây troàng treân ñaát pheøn naëng vuøng Ñoàng Thaùp Möôøi Noäi dung nghieân cöùu naøy nhaèm ñaùnh giaù tieàm naêng, haïn cheá cuûa CCCT hieän traïng töø ñoù ñöa ra ñeà xuaát caûi tieán heä thoáng. Keát quaû toùm taét nhö sau: a) - Tieåu vuøng ngaäp luõ saâu (vuøng I): Coù 5 heä thoáng caây troàng chính, bao goàm: - Heä thoáng caây troàng luùa Ñoâng Xuaân – Luùa Heø Thu: Dieän tích hieän traïng laø 13.010 h. Naêng suaát luùa Ñoâng Xuaân (ÑX) khaù cao (4.730 kg/ha) vaø oån ñònh (heä soá bieán thieân v= 6,22%). Traùi laïi, naêng suaát luùa Heø Thu (HT) raát thaáp (2.264 kg/ha) vaø bieán ñoäng maïnh (v=21,88%). Lôïi nhuaän cuûa luùa ÑX ñaït treân 2 trieäu ñoàng/ha, xaùc xuaát ruûi ro laø 0%; nhöng luùa HT bò loã 345.000 ñoàng/ha vôùi xaùc xuaát ruûi ro cao (47,2%). Nhöõng toàn taïi cuûa heä thoáng naøy caàn caûi tieán laø: i) Gioáng luùa ñang söû duïng phoå bieán trong saûn xuaát coù chaát löôïng keùm (IR 50404, IR 59606), haït gioáng laãn taïp, thoaùi hoaù; ii) Kyõ thuaät saûn xuaát luùa Heø Thu coøn nhieàu haïn cheá vì chöa coù qui trình kyõ thuaät tieán boä cho canh taùc luùa Heø Thu treân ñaát pheøn naëng Ñoàng Thaùp Möôøi. - Heä thoáng caây troàng luùa Ñoâng Xuaân – boû hoùa: Dieän tích hieän traïng laø 7.869 ha nhöng khoâng ñöôïc xeáp vaøo heä thoáng caây troàng trieån voïng do khoâng beàn vöõng veà maët söû duïng ñaát cuõng nhö hieäu quaû kinh teá, heä soá söû duïng ñaát thaáp vì chæ troàng troït 3 thaùng/naêm. - Heä thoáng caây troàng luùa Ñoâng Xuaân – Ñay Heø Thu: Ñaây laø heä thoáng luaân canh duy nhaát treân neàn luùa ôû ñaát pheøn naëng ÑTM vôùi dieän tích 1.050 ha (naêm 2000); Naêng suaát ñay oån ñònh (v=11%) nhöng ôû möùc thaáp (1.748 kg/ha). Ñay cho lôïi nhuaän khaù (4 trieäu ñ/ha), nhöng xaùc xuaát ruûi ro cuõng khaù cao (25,6%) do naêng suaát thaáp vaø giaù caû bieán ñoäng maïnh. Toàn taïi caàn caûi tieán cuûa heä thoáng naøy laø loái canh taùc ñay quaûng canh
cuûa noâng daân daãn ñeán naêng suaát vaø hieäu quaû kinh teá thaáp, nguyeân nhaân laø do chöa coù qui trình canh taùc tieán boä vaø giaù caû ñay sôïi baát oån ñònh. - Heä thoáng caây troàng khoai môõ – boû hoùa: Khoai môõ thích nghi cao vôùi ñaát pheøn nhöng do cheá ñoä ñoäc canh laâu naêm ñaõ laøm xuaát hieän nhieàu loaïi saâu beänh khoù phoøng tröø. Hôn nöõa, ôû tieåu vuøng ngaäp saâu phaûi leân líp cao tieâu toán nhieàu dieän tích vaø chæ söû duïng ñaát 6 thaùng/naêm neân heä thoáng naøy khoâng ñöôïc ñöa vaøo heä thoáng caây troàng trieån voïng. - Heä thoáng chuyeân canh traøm: Hieän taïi coù 8.055 ha. Traøm thích nghi raát cao (S1) vôùi ñaát pheøn vaø cho hieäu quaû kinh teá khaù cao trong cô caáu caây troàng tieåu vuøng ngaäp saâu (6.175.000 ñ/ha/naêm). Caàn qui hoaïch söû duïng ñaát cuï theå ñeå phaùt huy heä thoáng naøy. b) - Tieåu vuøng ngaäp noâng thieáu nöôùc ngoït (vuøng III): Coù 7 heä thoáng caây troàng chính, bao goàm: - Heä thoáng caây troàng luùa Ñoâng Xuaân – luùa Heø Thu: Dieän tích hieän traïng laø 1.618 ha; Naêng suaát luùa Ñoâng Xuaân (ÑX) khaù cao (5.129 kg/ha) vaø raát oån ñònh (heä soá bieán thieân v= 3,38%). Traùi laïi naêng suaát luùa Heø Thu (HT) thaáp (2.473 kg/ha) vaø bieán ñoäng nhieàu hôn (v=15,,45%). Lôïi nhuaän cuûa luùa ÑX ñaït treân 2 trieäu ñoàng/ha, xaùc xuaát ruûi ro laø 0%; traùi laïi luùa HT bò loã voán 662.000 ñoàng/ha vôùi xaùc xuaát ruûi ro laø 46,8%. Chuyeån ñoåi cô caáu gioáng luùa chaát löôïng thaáp vaø öùng duïng kyõ thuaät canh taùc luùa tieán boä laø höôùng öu tieân ñeå caûi thieän hieäu quaû cuûa heä thoáng naøy. - Heä thoáng caây troàng luùa Ñoâng Xuaân – ñay Heø Thu: Ñay laø caây troàng thích nghi vôùi ñaát pheøn nhöng dieän tích coøn haïn cheá (706 ha, naêm 2000) do söï baát oån ñònh cuûa giaù ñay sôïi. Ñay cho lôïi nhuaän treân 3 trieäu ñoàng/ha vaø möùc ñoä ruûi ro trong saûn xuaát laø 27,3%. Ngoaøi caùc giaûi phaùp veà giaù caû, cheá bieán tieâu thuï thì vieäc öùng duïng kyõ thuaät canh taùc ñay tieán boä thay cho loái quaûng canh laø giaûi phaùp thieát yeáu ñeå naâng cao hieäu quaû cuûa heä thoáng naøy. - Heä thoáng caây troàng luùa Ñoâng Xuaân – boû hoùa: Heä thoáng naøy hieän taïi vaãn ñang khaù phoå bieán ôû vuøng ngaäp noâng (7.504 ha), nhöng khoâng ñöôïc ñöa vaøo cô caáu caây troàng coù trieån voïng vôùi nhöõng lyù do töông töï nhö vuøng ngaäp saâu ñaõ neâu treân. - Heä thoáng caây troàng khoai môõ – boû hoùa: Khoai môõ ñaõ ñöôïc coi laø caây troàng tieân phong treân ñaát pheøn do coù khaû naêng thích nghi cao vôùi ñaát pheøn, hieäu quaû kinh teá khaù (3 trieäu ñ/ha) vaø möùc ñoä ruûi ro thaáp (0,3%). Khaùc vôùi tieåu vuøng ngaäp saâu, tieåu vuøng ngaäp noâng khoâng caàn phaûi leân líp quaù cao, vì vaäy khoai môõ vaãn ñöôïc khuyeán caùo troàng ôû tieåu naøy. Tuy nhieân, moät soá caûi tieán caàn ñöôïc thöïc hieän ñeå naâng cao hieäu quaû cuûa heä thoáng laø: i) Nghieân cöùu bieän phaùp phoøng tröø hieän töôïng muïc cuû khoai do tuyeán truøng gaây ra, moät taùc nhaân ñang laøm giaûm maïnh naêng suaát, phaåm chaát khoai; ii) Chuyeån ñoåi cô caáu khoai môõ ñoäc canh baèng caùch ñöa theâm moät soá caây troàng môùi ñeå luaân canh, taêng vuï (troàng sau khi thu hoaïch khoai) nhaèm taêng heä soá söû duïng ñaát vaø thu nhaäp treân ñôn vò dieän tích; iii) Chuyeån ñoåi cô caáu gioáng khoai phuïc vuï yeâu caàu cheá bieán nhaèm môû ra thò tröôøng tieâu thuï môùi. - Heä thoáng chuyeân canh mía: Mía phaùt trieån ñöôïc treân ñaát pheøn vaø laø caây ñöôïc khuyeán caùo nhaèm ña daïng hoùa caây troàng ôû ÑTM. Tuy nhieân, treân ñaát pheøn naëng môùi chæ ñöôïc troàng vôùi dieän tích 423 ha. Treân ñaát pheøn naëng naêng suaát ñaït 50- 52 taán/ha cho lôïi nhuaän khaù (4.835.000 ñ/ha), bieán ñoäng naêng suaát laø 13,12%. Möùc ñoä ruûi ro cuûa mía goác raát thaáp (2,9% ) nhöng mía tô laïi khaù cao (19,3%) do phaûi ñaàu tö cao ôû naêm ñaàu tieân. Ngoaøi caùc yeáu toá veà thò tröôøng, phöông thöùc mua baùn thì chuyeån ñoåi gioáng mía ñòa phöông naêng suaát thaáp baèng caùc gioáng môùi naêng suaát phaåm chaát cao laø höôùng öu tieân caàn caûi tieán ñeå naâng cao hieäu quaû cuûa heä thoáng naøy.- Heä thoáng chuyeân canh döùa: Döùa phaùt trieån toát treân ñaát pheøn, döùa goác coù hieäu quaû kinh teá cao nhaát (11.595.000 ñ/ha) trong caùc cô caáu caây troàng tieåu vuøng ngaäp noâng. Tuy nhieân, döùa chæ môùi ñöôïc troàng 1.388 ha do chöa coù ñeâ bao choáng luõ vaø söï haïn cheá cuûa khaû naêng cheá bieán taïi choã. Naêng suaát döùa coøn thaáp (16-17 taán/ha) do haïn cheá cuûa kyõ thuaät canh taùc vaø gioáng döùa noâng daân ñang söû duïng laø gioáng ñòa phöông
naêng suaát thaáp, thoaùi hoùa. Vì vaäy, vieäc chuyeån ñoåi cô caáu gioáng döùa vaø öùng duïng qui trình canh taùc tieán boä laø höôùng öu tieân ñeå caûi thieän hieäu quaû cuûa heä thoáng. - Heä thoáng chuyeân canh traøm: Qui hoaïch phaùt trieån heä thoáng chuyeân canh traøm vöøa mang laïi lôïi ích kinh teá (7.068.000 ñ/ha) laïi coù taùc duïng baûo veä moâi tröôøng sinh thaùi ñaëc tröng cuûa vuøng pheøn truõng ÑTM. Hieän nay, phaùt trieån röøng traøm keát hôïp vôùi du lòch sinh thaùi ñang laø moät höôùng kinh teá quan troïng ñöôïc chính quyeàn ñòa phöông quan taâm. 3.3. Caûi thieän cô caáu caây troàng treân ñaát pheøn naëng Ñoàng Thaùp Möôøi Treân cô sôû phaân tích moät soá yeáu toá chi phoái CCCT; ñaùnh giaù CCCT hieän traïng vaø nhöõng ñeà xuaát caûi tieán, chuùng toâi ñaõ thöïc hieän moät soá thöû nghieäm vaø xaây döïng moâ hình caûi thieän CCCT treân ñaát pheøn naëng Ñoàng Thaùp Möôøi. Keát quaû ñöôïc toùùm taét sau ñaây: 3.3.1. Caûi thieän heä thoáng caây troàng luùa Ñoâng Xuaân – luùa Heø Thu 3.3.1.1. Chuyeån ñoåi cô caáu gioáng luùa a)- Thöû nghieäm /löïa choïn gioáng luùa môùi. Töø keát quaû thí nghieäm so saùnh gioáng luùa trong 3 vuï lieân tieáp treân ñaát pheøn naëng vaø keá thöøa moät soá nghieân cöùu khaùc, gioáng luùa môùi VND 95-20 ñaõ ñöôïc choïn ñeå khuyeán caùo boå sung vaøo cô caáu gioáng treân vuøng ñaát pheøn naëng. Gioáng luùa naøy coù naêng suaát cao, phaåm chaát toát, chòu pheøn khaù, ngaén ngaøy neân phuø hôïp vôùi ñaát pheøn Ñoàng Thaùp Möôøi. b) - Moâ hình ñöa gioáng luùa môùi vaøo saûn xuaát: Gioáng luùa VND 95-20 ñöôïc choïn ñeå ñöa vaøo xaây döïng moâ hình trong 2 vuï Ñoâng Xuaân 1998/99 vaø Heø Thu 1999 treân qui moâ 35,3 ha ñaõ laøm taêng lôïi nhuaän leân 733.00-881.500 ñoàng/ha so vôùi ñoái chöùng IR 59606 (baûng 3.17). Baûng 3.17. Taùc duïng cuûa gioáng môùi ñeán naêng suaát vaø hieäu quaû kinh teá saûn xuaát luùa treân ñaát pheøn naëng Ñoàng Thaùp Möôøi. Ñôn vò tính: nghìn ñoàng Vuï luùa Gioáng luùa N. suaát Toång Toång chi/ha Hieäu quaû (kg/ha) Thu/ha kinh teá/ha Laõi/ha So vôùi ñ/c ÑX VND 95-20 5.110 8.942 4.774 4.168 881 1998/99 IR 59606 (ñ/c) 4.650 7.905 4.618 3.287 - HT 1999 VND 95-20 3.090 5.407 3.708 1.699 733 IR 59606 (ñ/c) 2.680 4.556 3.590 966 - Ghi chuù: Haïch toaùn cho 1 ha; ñ/c: ñoái chöùng 3.3.1.2. Xaây döïng moâ hình canh taùc luùa tieán boä a)- Nghieân cöùu xaây döïng qui trình canh taùc luùa Heø Thu tieán boä: Do vuï Heø Thu gaëp nhieàu ñieàu kieän baát lôïi neân raát caàn taêng cöôøng haøm löôïng khoa hoïc vaøo saûn xuaát, nhöng noâng daân coøn nhieàu luùng tuùng vì chöa coù moät qui trình canh taùc tieán boä ñöôïc xaây döïng cho luùa Heø Thu treân ñaát pheøn naëng Ñoàng Thaùp Möôøi. Vì vaäy, chuùng toâi ñaõ tieán haønh xaây döïng qui trình naøy, döôùi ñaây laø toùm taét moät soá keát quaû thí nghieäm boå sung ñeå xaây döïng qui trình.
- Thôøi vuï gieo luùa Heø Thu: Keát quaû thöû nghieäm veà thôøi vuï gieo cho thaáy, ôû thôøi vuï gieo sau maën naêng suaát luùa ñaït trung bình 2.578 kg/ha, trong khi ñoù ôû thôøi vuï gieo tröôùc maën naêng suaát chæ ñaït trung bình 1.154 kg/ha, thaäm chí coù loâ bò maát traéng. Vì vaäy, ôû nhöõng nôi nhieãm maën caàn thieát phaûi chôø maën ruùt môùi tieán haønh xuoáng gioáng, ñoàng thôøi keát hôïp vôùi söû duïng gioáng luùa ngaén ngaøy ñeå coù theå thu hoaïch tröôùc khi luõ veà vaøo thaùng 8. ÔÛ tieåu vuøng ngaäp saâu khoâng bò nhieãm maën nhöng luõ veà sôùm, vì vaäy caàn tranh thuû thôøi vuï gieo sôùm ñeå traùnh luõ cuoái vuï. - Bieän phaùp laøm ñaát cho luùa Heø Thu: Keát quaû so saùnh bieän phaùp xôùi ñaát vôùi saï chay khoâng laøm ñaát trong 2 vuï lieân tieáp cho thaáy: ÔÛ caû 2 vuï naêng suaát luùa ôû loâ coù laøm ñaát (saï xôùi) ñeàu cao hôn loâ khoâng laøm ñaát (saï chay), nhöng xeùt veà hieäu quaû kinh teá thì saï chay cao hôn saï xôùi treân 100.000 ñoàng/ha do khoâng toán chi phí laøm ñaát. Bieän phaùp saï chay khoâng nhöõng taêng lôïi nhuaän maø coøn coù taùc duïng tranh thuû thôøi vuï gieo sôùm ñeå traùnh luõ cuoái vuï. - Thöû nghieäm phaân boùn cho luùa heø Thu: Keát quaû thöû nghieäm phaân boùn cho luùa cho thaáy boùn 125 N vaø 100 P205 cho naêng suaát vaø hieäu quaû kinh teá cao nhaát. Naêng suaát luùa khoâng khaùc bieät veà maët thoáng keâ (α =0,05) giöõa nghieäm thöùc khoâng boùn vaø coù boùn kali töø 30-90 K20/ha. Döïa treân moät soá keát quaû nghieân cöùu tröôùc, ñuùc ruùt kinh nghieäm cuûa noâng daân vaø caùc keát quaû thí nghieäm boå sung, moät qui trình canh taùc luùa Heø Thu treân ñaát pheøn naëng ÑTM ñaõ ñöôïc xaây döïng. Qui trình naøy ñöôïc Hoäi ñoàng Khoa hoïc Boä Noâng nghieäp & Phaùt trieån Noâng thoân coâng nhaän laø tieán boä kyõ thuaät (9/1999), cho pheùp öùng duïng vaøo saûn xuaát. b)- Moâ hình öùng duïng qui trình canh taùc luùa tieán boä: Döïa treân qui trình canh taùc tieán boä ñoái vôùi luùa luùa Heø Thu ñaõ ñöôïc xaây döïng vaø keá thöøa qui trình canh taùc tieán boä luùa Ñoâng Xuaân (Mai Thaønh Phuïng vaø ctv.,1994) , chuùng toâi ñaõ thöïc hieän moâ hình öùng duïng caùc kyõ thuaät canh taùc luùa tieán boä vôùi söï tham gia cuûa 18 noâng hoä (32,6 ha) vaø 10 noâng hoä ñoái chöùng (15,5 ha) trong 2 vuï Ñoâng Xuaân 1998/99 vaø Heø Thu 1999. Keát quaû cho thaáy: Nhôø aùp duïng qui trình canh taùc tieán boä, caùc hoä noâng daân trong moâ hình ñaõ ñaït naêng xuaát luùa cao hôn caùc hoä noâng daân ñoái chöùng töø 400–500 kg/ha (10,6–14,3%); chi phí giaûm 400 ngaøn ñoàng/ha (10%); giaù thaønh saûn xuaát 1 kg luùa giaûm töø 172–293 ñoàng (22%); hieäu quaû kinh teá saûn xuaát taêng treân 1000.000 ñoàng/ha (xem baûng 3.23). Baûng 3.23. Keát quaû thöïc hieän moâ hình öùng duïng kyõ thuaät canh taùc tieán boä luùa Ñoâng Xuaân – luùa Heø Thu treân ñaát pheøn naëng ÑTM Vuï Naêng suaát Toång thu Toång chi Laõi Giaù thaønh (kg/ha) ( ñ/ha) ( ñ/ha) (ñ/ha) (ñ/kg) ÑX Trong MH 5.200 8.625.000 3.787.000 4.838.000 728 98/99 Ñoái chöùng 4.700 7.774.000 4.231.000 3.543.000 900 Taêng so vôùi ñ/c 500 851.000 - 444.000 1.295.000 - 172 % taêng so vôùi ñ/c 10,6 10,9 - 10,5 36,6 - 19 Trong MH 3.200 5.280.000 3.365.000 1.915000 1.052 HT 99 Ñoái chöùng 2.800 4.620.000 3.765.000 855.000 1.345 Taêng so vôùi ñ/c 400 660.000 - 400 1.060.000 - 293 % taêng so vôùi ñ/c 14,3 14,3 - 10,6 123,9 - 22 Ghi chuù: MH: moâ hình; ñ/c: ñoái chöùng 3.3.2. Caûi thieän heä thoáng caây troàng luùa Ñoâng Xuaân – ñay Heø Thu a)- Xaây döïng qui trình canh taùc ñay tieán boä:
Xuaát phaùt töø yeâu caàu caûi tieán naâng cao hieäu quaû heä thoáng caây troàng luùa Ñoâng Xuaân- ñay Heø Thu nhö ñaõ trình baøy ôû treân (muïc 3.2), chuùng toâi ñaõ thöïc hieän moät soá thí nghieäm nhaèm xaây döïng qui trình kyõ thuaät canh taùc ñay tieán boä phuø hôïp vôùi ñaát pheøn, keát quaû toùm taét nhö sau: Loïc thuaàn gioáng ñay: Ñay Caùch Vieät Nam laø gioáng cho naêng suaát oån ñònh, thích nghi vôùi ñieàu kieän ñaát pheøn. Tuy nhieân, hieän nay gioáng ñay naøy ôû Ñoàng Thaùp Möôøi bò laãn taïp raát nhieàu vaø coù xu höôùng thoaùi hoùa. Vì vaäy, chuùng toâi ñaõ tieán haønh loïc thuaàn gioáng ñay naøy ñeå ñöa vaøo saûn xuaát. Keát quaû cho thaáy, loâ ruoäng troàng gioáng ñaõ loïc thuaàn coù chieàu cao, ñöôøng kính thaân vaø cuoái cuøng laø naêng suaát ñay sôïi cao hôn loâ troàng gioáng thöôøng laø 400 kg/ha (cao hôn 11,4%). Thôøi vuï gieo ñay Heø Thu: Keát quaû thí nghieäm 6 thôøi vuï gieo töø thaùng 3 ñeán thaùng 5, naêm 1999 cho thaáy: Ñay gieo trong thaùng 4 cho naêng suaát sinh vaät cuõng nhö naêng suaát tô cao hôn caùc thaùng 3 vaø 5, trong ñoù thôøi vuï gieo trung tuaàn thaùng 4 cho naêng suaát ñay cao nhaát. Thöû nghieäm naøy cho keát quaû töông töï nghieân cöùu cuûa Ñaëng Kim Sôn ôû vuøng Töù giaùc Long Xuyeân. Bieän phaùp laøm ñaát cho ñay: Hai bieän phaùp laøm ñaát phoå bieán trong saûn xuaát ñaõ ñöôïc thöû nghieäm so saùnh, keát quaû cho thaáy: Naêng suaát sôïi cuûa caây ñay ôû nghieäm thöùc “saï chay” (2,84 taán/ha) cao hôn so vôùi “saï xôùi” (2,24 taán/ha). Öu ñieåm cuûa phöông phaùp laøm ñaát toái thieåu (saï chay) laø khoâng toán chi phí laøm ñaát, ôû giai ñoaïn caây con ñaát giöõ ñöôïc aåm nhôø löïc mao daãn, neân phaùt trieån nhanh. Maët khaùc ôû nghieäm thöùc saï chay do rôm raï ñöôïc ñoát ñaõ ñeå laïi treân maët ñaát moät lôùp tro moûng vöøa coù taùc duïng giöõ aåm, vöøa coù taùc duïng cung caáp chaát dinh döôõng khoaùng, giuùp caây phaùt trieån toát hôn. Ngöôïc laïi ôû nghieäm thöùc saï xôùi lôùp ñaát maët bò khoâ nhanh vaø bò oâ xy hoùa maïnh hình thaønh caùc chaát pheøn (a xít vaø saét, nhoâm), vaøo ñaàu muøa möa caùc chaát pheøn naøy tan ra, aûnh höôûng ñeán sinh tröôûng cuûa ñay. Löôïng haït gioáng gieo: Keát quaû thí nghieäm 4 lieàu löôïng gioáng (10, 13, 16, 19 kg haït/ha) cho thaáy, naêng suaát ñay sôïi ñaït cao nhaát ôû nghieäm thöùc gieo 16 kg/ha. Thöû nghieäm phaân boùn: Caùc thí nghieäm veà phaân boùn ñaõ xaùc ñònh löôïng phaân boùn thích hôïp cho 1 ha ñay treân ñaát pheøn naëng ÑTM laø 150 N vaø 30 P2O5. Naêng suaát ñay sôïi khaùc bieät khoâng coù yù nghóa thoáng keâ ((α =0,05) giöõa nghieäm thöùc khoâng boùn vaø coù boùn kali töø 30-90 K2O/ha. Döïa treân keát quaû nghieân cöùu vaø kinh nghieäm saûn xuaát cuûa noâng daân chuùng toâi ñaõ xaây döïng moät qui trình canh taùc ñay tieán boä treân ñaát pheøn naëng Ñoàng Thaùp Möôøi. Qui trình naøy ñaõ ñöôïc Hoäi ñoàng Khoa hoïc Boä Noâng nghieäp & Phaùt trieån Noâng thoân coâng nhaän laø tieán boä kyõ thuaät (11/2000) vaø cho pheùp öùng duïng roäng raõi vaøo saûn xuaát. b)- Moâ hình öùng duïng qui trình canh taùc ñay tieán boä: Moâ hình ñöôïc thöïc hieän trong 2 naêm 1999 vaø 2000 vôùi 18 noâng hoä (25,3 ha) vaø 10 noâng hoä ñoái chöùng (10,5 ha). Do aùp duïng qui trình canh taùc tieán boä neân caùc hoä noâng daân trong moâ hình ñeàu ñaït naêng suaát ñay tô cao hôn caùc hoä ñoái chöùng töø 530 – 570 kg/ha; giaù thaønh saûn xuaát 1 kg ñay tô haï 195 – 356 ñoàng; hieäu quaû kinh teá taêng töø 1.215.000 – 1.907.000 ñoàng/ha (Baûng 3.31). Baûng 3.31. Keát quaû thöïc hieän moâ hình öùng duïng kyõ thuaät canh taùc ñay tieán boä treân ñaát pheøn naëng Ñoàng Thaùp Möôøi Vuï Naêng suaát Toång thu Toång chi Laõi Giaù thaønh (kg/ha) (ñ/ha) (ñ/ha) (ñ/ha) (ñ/kg) Heø Thu Trong 2.280 5.700.000 3.160.000 2.540.000 1.386 1999 MH Ñoái 1.750 4.375.000 3.050.000 1.325.000 1.742 chöùng
Taêng so vôùi ñ/c 530 1.325.000 110.000 1.215.000 - 356 % taêng so vôùi ñ/c 30,3 30,3 3,6 91,7 - 20,5 Heø Thu Trong 2.430 9.963.000 3.380.000 6.583.000 1.391 2000 MH Ñoái 1.860 7.626.000 2.950.000 4.676.000 1.586 chöùng Taêng so vôùi ñ/c 570 2.337.000 430.000 1.907.000 -195 % taêng so vôùi ñ/c 30,6 30.6 14,6 40,9 -12,3 Ghi chuù: MH: moâ hình; ñ/c: ñoái chöùng 3.3.3. Nghieân cöùu caûi thieän heä thoáng caây troàng khoai môõ – boû hoùa 3.3.3.1. Chuyeån ñoåi cô caáu gioáng khoai môõ a)- Thöû nghieäm/löïa choïn gioáng khoai: Nhöõng naêm qua gioáng khoai môõ Tím ñang ñöôïc troàng phoå bieán nhöng thò tröôøng tieâu thuï coøn haïn cheá do khoâng ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu cuûa caùc nhaø maùy cheá bieán. Ñeå coù cô sôû khuyeán caùo moät soá gioáng khoai phuïc vuï cho nhu caàu cheá bieán, töø ñoù môû roäng thò tröôøng tieâu thuï, chuùng toâi ñaõ thöû nghieäm so saùnh 3 gioáng khoai môõ (khoai Tím, khoai Traéng vaø khoai Thuïc Linh). Keát quaû cho thaáy gioáng khoai Thuïc Linh cho naêng suaát ñöùng thöù hai (18.170 kg/ha) sau khoai Traéng (22.850 hg/ha) nhöng do coù ñaëc ñieåm phuø hôïp vôùi yeâu caàu cheá bieán, baùn ñöôïc giaù cao neân coù hieäu quaû kinh teá cao nhaát trong 3 gioáng khoai thöû nghieäm (11.992.000 ñoàng/ha). Nhö vaäy, ngoaøi gioáng khoai môõ Tím hieän ñang ñöôïc troàng phoå bieán thì gioáng khoai Thuïc Linh laø gioáng coù trieån voïng toát, coù theå ñöa vaøo cô caáu gioáng khoai môõ ñeå phaùt trieån vuøng nguyeân lieäu cho cheá bieán. b)- Moâ hình troàng khoai Thuïc Linh laøm nguyeân lieäu cheá bieán: Qua thöû nghieäm gioáng khoai Thuïc Linh ñaõ ñöôïc ñöa vaøo xaây döïng moâ hình vôùi qui moâ 35 ha. Keát quaû cho thaáy: Do coù naêng suaát vaø giaù baùn cao neân hieäu quaû kinh teá cuûa gioáng khoai Thuïc Linh vöôït khoai môõ Tím laø 2.818.000 ñoàng/ha (Baûng 3..33) Baûng 3.33. Naêng suaát vaø hieäu quaû kinh teá cuûa moâ hình troàng gioáng khoai Thuïc Linh treân ñaát pheøn naëng Ñoàng Thaùp Möôøi Gioáng khoai Naêng suaát Giaù baùn Toång thu Toång chi Laõi (kg/ha) (ñ/kg) (ñ/ha) (ñ/ha) (ñ/ha) 1.Thuïc linh. 8.550 1.600 13.680.000 8.470.000 5.210.000 2.Tím (ñ/c) 7.230 1.400 10.122.000 7.730.000 2.392.000 -Taêng so vôùi ñ/c 1.320 200 3.558.000 740.000 2.818.000 - % taêng so vôùi ñ/c 18,25 14,28 35,15 9,57 117,81 Ghi chuù: ñ/c: ñoái chöùng; ñ/ha: ñoàng/ha 3.3.3.2. Chuyeån ñoåi theá ñoäc canh khoai môõ a) - Thöû nghieäm moät soá caây troàng caïn: Ngoaøi vieäc khuyeán caùo troàng gioáng khoai Thuïc Linh phuïc vuï nhu caàu cheá bieán; öùng duïng tieán boä kyõ thuaät phoøng tröø beänh muïc cuû do tuyeán truøng baèng xöû lyù nöôùc aám 500c (Mai Thaønh Phuïng, Nguyeãn Vaên Thaïc vaø ctv., 2002) vaø caùc tieán boä kyõ thuaät khaùc ñeå taêng hieäu quaû saûn xuaát khoai môõ, chuùng toâi ñaõ thöû nghieäm moät soá caây troàng caïn nhaèm luaân canh, taêng vuï treân heä thoáng ñoäc canh khoai môõ. Qua ñaùnh giaù thôøi gian sinh tröôûng, khaû naêng phaùt trieån cuõng nhö hieäu quaû kinh teá cuûa taäp ñoaøn caây khaûo nghieäm treân ñaát líp trong 3 vuï lieân tieáp cho pheùp ruùt ra nhaän xeùt laø: Caây ôùt xuaát khaåu coù lôïi nhuaän cao hôn khoai môõ 3.990.000 ñoàng/ha nhöng coù thôøi gian sinh tröôûng daøi (167 ngaøy) neân chæ coù theå ñöa vaøo troàng luaân canh vôùi khoai môõ ôû vuï Ñoâng Xuaân. Caùc loaïi caây troàng nhö ngoâ, bí ñoû, bí ñao vaø vöøng tuy lôïi nhuaän khoâng cao hôn khoai môõ nhöng
coù thôøi gian sinh tröôûng ngaén (
Bí ñoû 7.250 7.250.000 4.608.000 2.642.000 1,79 44.355 Bí ñao 7.815 7.033.500 4.930.000 2.103.500 1,43 35.033 Vöøng 907 6.802.500 3.723.000 3.079.500 1,83 56.060 Ghi chuù: Haïch toaùn cho 1 ha ñaát maët líp KEÁT LUAÄN VAØ ÑEÀ NGHÒ 1. Keát luaän 1)- Ñaát pheøn naëng Ñoàng Thaùp Möôøi naèm trong khu vöïc khí haäu nhieät ñôùi gioù muøa, laïi ít bò aûnh höôûng cuûa gioù baõo, neân raát thuaän lôïi cho caây troàng nhieät ñôùi phaùt trieån, cho pheùp thaâm canh taêng vuï ñaït naêng suaát cao. Ñaát ñai chua pheøn haøm löôïng ñoäc toá cao; löôïng möa phaân boáâ khoâng ñeàu chuû yeáu taäp trung vaøo muøa möa (90%); söï xaâm nhaäp cuûa maën vaøo cuoái muøa khoâ ñaàu muøa möa; luõ luït xaûy ra haøng naêm; ñieàu kieän kinh teá ngheøo naøn laïc haäu; vaên hoùa cuûa löïc löôïng lao ñoäng thaáp, noâng nhaøn vaøo muøa möa luõ nhöng thieáu lao ñoäng trong muøa thu hoaïch laø nhöõng yeáu toá töï nhieân vaø kinh teá – xaõ hoäi ñaëc thuø chi phoái maïnh meõ cô caáu caây troàng treân ñaát pheøn naëng ÑTM. 2) - Cô caáu caây troàng phoå bieán treân ñaát pheøn naëng taïi tieåu vuøng ngaäp saâu goàm 5 heä thoáng (luùa Ñoâng Xuaân – luùa Heø Thu; luùa Ñoâng Xuaân- boû hoùa; luùa Ñoâng Xuaân – ñay Heø Thu; khoai môõ – boû hoùa; traøm). Tieåu vuøng ngaäp noâng thieáu nöôùc ngoït coù 7 heä thoáng (luùa Ñoâng Xuaân – luùa Heø Thu; luùa Ñoâng Xuaân – boû hoùa; luùa Ñoâng Xuaân – ñay Heø Thu; khoai môõ – boû hoùa; mía; döùa; traøm). Tình traïng söû duïng gioáng phaåm chaát keùm, kyõ thuaät canh taùc moät soá caây troàng coøn laïc haäu vaø theá ñoäc canh laø nhöõng toàn taïi chính cuûa cô caáu caây troàng treân ñaát pheøn naëng Ñoàng Thaùp Möôøi caàn ñöôïc öu tieân caûi tieán. 22 3) - Keát quaû chuyeån ñoåi cô caáu gioáng luùa phaåm chaát thaáp, ñöa gioáng luùa môùi VND 95-20 naêng suaát cao, phaåm chaát toát vaøo saûn xuaát treân ñaát pheøn naëng Ñoàng Thaùp Möôøi vaø hieäu quaû cuûa vieäc öùng duïng quy trình canh taùc luùa tieán boä (ñöôïc Hoäi ñoàng Khoa hoïc Boä Noâng nghieäp vaøø PTNT coâng nhaän laø tieán boä kyõ thuaät thaùng 9/1999) ñaõ taêng thu nhaäp cuûa heä thoáng caây troàng luùa Ñoâng Xuaân – luùa Heø Thu vöôït leân 1.511.000 ñoàng/ha, haï giaù thaønh saûn xuaát luùa xuoáng 172 - 293 ñoàng/kg (19 – 22%) vaø ñöa möùc lôïi nhuaän taêng theâm 2.355.000 ñoàng/ha. 4)- Keát quaû xaây döïng vaø öùng duïng “Quy trình thaâm canh ñay tieán boä treân ñaát pheøn naëng Ñoàng Thaùp Möôøi, ñaõ laøm taêng naêng suaát ñay sôïi theâm 530 - 570 kg/ha, giaûm giaù thaønh ñay sôïi 195-356 ñoàng/kg (12,3-20,5%) , lôïi nhuaän trung bình taêng 1.561.000 ñoàng/ha. 5)- Löïa choïn vaø ñöa gioáng khoai môõ Thuïc Linh vaøo saûn xuaát laøm taêng lôïi nhuaän saûn xuaát khoai theâm 2.818.000 ñoàng/ha, ñoàng thôøi môû ra trieån voïng môùi veà thò tröôøng tieâu thuï khoai môõ. 6)- Thöû nghieäm vaø ñöa vaøo saûn xuaát caây ôùt xuaát khaåu luaân canh vôùi khoai môõ, keát hôïp ñöa theâm moät soá caây troàng môùi (rau maøu: bí ñoû, bí ñao, vöøng) ñeå taêng vuï ñaõ giaûi quyeát nhöõng haïn cheá cuûa heä thoáng ñoäc canh khoai môõ vaø taêng thu nhaäp cho noâng daân 7) – Cô caáu caây troàng hôïp lyù treân ñaát pheøn naëng Ñoàng Thaùp Möôøi ôû hai tieåu vuøng sinh thaùi ñaõ ñöôïc ñeà xuaát bao goàm 3 heä thoáng treân tieåu vuøng ngaäp saâu: luùa Ñoâng Xuaân – luùa Heø Thu; luùa Ñoâng Xuaân – ñay Heø Thu; chuyeân canh traøm vaø 6 heä thoáng treân tieåu vuøng ngaäp noâng thieáu nöôùc ngoït: luùa Ñoâng Xuaân – luùa Heø Thu; luùa Ñoâng Xuaân – ñay Heø Thu; khoai môõ (ôùt)– maøu; chuyeân canh mía; chuyeân canh döùa vaø chuyeân canh traøm. 2. Ñeà nghò:
1) - Nhöõng tieán boä kyõ thuaät ñaõ ñöôïc Hoäi ñoàng Khoa hoïc Boä Noâng nghieäp vaø Phaùt trieån Noâng thoân coâng nhaän, cuøng 6 heä thoáng cô caáu caây troàng ñeà xuaát caàn ñöôïc khuyeán caùo roäng raõi ñeå taêng naêng suaát vaø hieäu quaû kinh teá trong saûn xuaát noâng nghieäp treân ñaát pheøn naëng Ñoàng Thaùp Möôøi. 2) - Ñeå nhanh choùng chuyeån ñoåi vaø phaùt huy hieäu quaû cuûa cô caáu caây troàng môùi treân ñaát pheøn naëng – moät vuøng ñaát khoù khaên nhaát ôû Ñoàng Thaùp Möôøi caàn coù nhöõng chính saùch cuï theå veà ruoäng ñaát, coâng nghieäp cheá bieán vaø tieâu thuï saûn phaåm. Taêng cöôøng ñaàu tö nguoàn voán, xaây döïng cô sôû haï taàng (giao thoâng, thuûy lôïi v.v.), coâng taùc khuyeán noâng nhaèm hoã trôï phaùt trieån theo höôùng saûn xuaát haøng hoùa. 3)- Caàn nghieân cöùu boå sung veà thò tröôøng, giaù caû noâng saûn, caùùc gioáng vaø caây troàng môùi, kyõ thuaät canh taùc tieán boä ñeå hoaøn thieän caùc heä thoáng caây troàng treân vuøng ñaát pheøn naëng Ñoàng Thaùp Möôøi. ---------------------ΟΟΟ------------------------- CAÙC COÂNG TRÌNH ÑAÕ COÂNG BOÁ COÙ LIEÂN QUAN ÑEÁN LUAÄN AÙN 1. Nguyeãn Vaên Thaïc (1997), “Hieäu quaû cuûa moät soá coâng thöùc luaân canh caây troàng treân ñaát xaùm coù ñòa hình cao ôû Ñoàng Thaùp Möôøi”, Taïp chí Noâng nghieäp vaø Coâng nghieäp Thöïc phaåm, soá thaùng 6/1997, tr. 269-270. 2. Mai Vaên Quyeàn, Mai Thaønh Phuïng, Olivier Husson, Nguyeãn Ñöùc Thuaän, Nguyeãn Vaên Thaïc (1998), “Keát quaû nghieân cöùu vaø öùng duïng kyõ thuaät khai hoang vaø troàng luùa treân ñaát pheøn naëng vuøng Ñoàng Thaùp Möôøi”, Taïp chí Noâng nghieäp vaø Coâng nghieäp Thöïc phaåm, soá thaùng 5/1998, tr. 207-209. 3. Nguyeãn Ñöùc Thuaän, Mai Thaønh Phuïng, Nguyeãn Vaên Thaïc (1999), “Moät soá keát quaû nghieân cöùu vaø öùng duïng phaân laân cho luùa ôû vuøng Ñoàng Thaùp Möôøi”, Kyû yeáu chuyeån giao khoa hoïc coâng ngheä trong noâng nghieäp vaø phaùt trieån noâng thoân, Nhaø xuaát baûn Noâng nghieäp, tr. 259-262. 4. Mai Vaên Quyeàn, Mai Thaønh Phuïng, Nguyeãn Vaên Thaïc (1998), “ÖÙng duïng vieäc nghieân cöùu chaát löôïng nöôùc keânh vaøo bieän phaùp saï ngaàm cho luùa Ñoâng Xuaân ôû vuøng ÑTM”, Kyû yeáu Khoa hoïc Noâng nghieäp, Vieän Khoa hoïc Kyõ thuaät Noâng nghieäp mieàn Nam, Nhaø xuaát baûn Noâng nghieäp, soá 1/1998, tr. 75-83. 5. Mai Thaønh Phuïng, Nguyeãn Vaên Thaïc (1998), “Kyõ thuaät troàng khoai môõ treân ñaát pheøn naëng Ñoàng Thaùp Möôøi”, Kyû yeáu khoa hoïc noâng nghieäp, Vieän Khoa hoïc Kyõ thuaät Noâng nghieäp Mieàn Nam, Nxb. Noâng nghieäp, tr. 84-89. 6. Nguyeãn Ñöùc Thuaän vaø Nguyeãn Vaên Thaïc (2000), “Ñaùnh giaù tính khaùng pheøn cuûa moät soá gioáng luùa coù trieån voïng ôû Ñoàng Thaùp Möôøi”, Keát quaû nghieân cöùu khoa hoïc, Vieän Khoa hoïc Kyõ thuaät Noâng nghieäp Vieät Nam, Nxb. Noâng nghieäp, tr. 63-66. 7. Nguyeãn Ñöùc Thuaän vaø Nguyeãn Vaên Thaïc (2000), “Ñaùnh giaù moái quan heä giöõa ñoäc saét trong ñaát, trong caây vaø naêng suaát luùa treân ñaát pheøn naëng môùi khai hoang vuøng Ñoàng Thaùp Möôøi”, Keát quaû nghieân cöùu khoa hoïc, Vieän Khoa hoïc Kyõ thuaät Noâng nghieäp Vieät Nam, Nxb. Noâng nghieäp, tr. 66-73. 8. Nguyeãn Vaên Thaïc (2001), “Keát quaû ñieàu tra nghieân cöùu xaây döïng qui trình troàng luùa Heø Thu treân ñaát pheøn naëng vuøng Ñoàng Thaùp Möôøi”, Kyû yeáu hhoa hoïc noâng nghieäp, Vieän Khoa hoïc Kyõ thuaät Noâng nghieäp mieàn Nam, Nxb. Noâng nghieäp, soá 2/2001, tr. 43-52. 9. Nguyeãn Vaên Thaïc, Nguyeãn Ñöùc Thuaän (2001), “Xaây döïng qui trình canh taùc ñay treân ñaát pheøn naëng Ñoàng Thaùp Möôøi”, Kyû yeáu khoa hoïc noâng nghieäp, Vieän Khoa hoïc Kyõ thuaät Noâng nghieäp mieàn Nam, Nxb. Noâng nghieäp, tr. 74-83. 10. Nguyeãn Vaên Thaïc, Mai Thaønh Phuïng, Hoaøng Quang Minh (2002), “Hieäu quaû saûn xuaát cuûa moät soá caây troàng treân ñaát pheøn naëng Ñoàng Thaùp Möôøi”, Taïp chí Noâng nghieäp vaø Phaùt trieån Noâng thoân, soá thaùng 9/2002, tr. 843-845.