intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Đề tài: Vai trũ cơ bản về thị truờng chứng khoán ở Việt Nam

Chia sẻ: Phan Thi Ngoc Giau | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:29

Thêm vào BST
Báo xấu
89
lượt xem 14
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo luận văn - đề án 'đề tài: vai trũ cơ bản về thị truờng chứng khoán ở việt nam', luận văn - báo cáo phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề tài: Vai trũ cơ bản về thị truờng chứng khoán ở Việt Nam

  1. BÁO CÁO TỐT NGHIỆP Đề tài Vai trò cơ bản về thị truờng chứng khoán ở Việt Nam
  2. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Lêi nãi ®Çu §­êng lèi kinh tÕ vµ chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ cña n­íc ta lµ "§Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, x©y dùng nÒn kinh tÕ ®éc lËp tù chñ, ®­a n­íc ta trë thµnh mét n­íc c«ng nghiÖp; ­u tiªn ph¸t triÓn lùc l­îng s¶n xuÊt, ®ång thêi x©y dùng quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa..." (trÝch B¸o c¸o chÝnh trÞ cña Ban chÊp hµnh Trung ­¬ng §¶ng kho¸ VIII vµ tr×nh ®¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø IX cña §¶ng) ®ßi hái ph¶i cã nguån lùc lín mµ cô thÓ lµ huy ®éng ®­îc nguån vèn lín cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n­íc. Ph¸t triÓn thÞ tr­êng chøng kho¸n, t×m ra c¸c gi¶i ph¸p ph¸t triÓn thÞ tr­êng chøng kho¸n ®· ®¸p øng ®­îc nhu cÇu cÊp b¸ch vÒ nguån vèn hiÖn nay. PhÇn I: Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ thÞ tr­êng chøng kho¸n I. Chøng kho¸n vµ thÞ tr­êng chøng kho¸n 1. LÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng chøng kho¸n trªn thÕ giíi. ThÞ tr­êng chøng kho¸n lµ yÕu tè c¬ b¶n cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng hiÖn ®¹i. §Õn nay, hÇu hÕt c¸c quèc gia cã nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn ®Òu cã thÞ tr­êng chøng kho¸n. ThÞ tr­êng chøng kho¸n ®· trë thµnh mét ®Þnh chÕ tµi chÝnh kh«ng thÓ thiÕu ®­îc trong ®êi sèng kinh tÕ cña nh÷ng n­íc theo c¬ chÕ thÞ tr­êng. Vµo kho¶ng gi÷a thÕ kû 15 ë t¹i nh÷ng thµnh phè trung t©m bu«n b¸n cña ph­¬ng t©y, c¸c th­¬ng gia th­êng tô tËp t¹i c¸c qu¸n cµ phª ®Ó th­¬ng l­îng viÖc mua b¸n, trao ®æi c¸c lo¹i hµng ho¸ nh­: n«ng s¶n, kho¸ng s¶n, ngo¹i tÖ vµ gi¸ kho¸n ®éng s¶n … §iÓm ®Æc biÖt lµ trotng nh÷ng cuéc th­¬ng l­îng nµy c¸c th­¬ng gia chØ dïng lêi nãi ®Ó trao ®æi víi nhau, kh«ng cã hµng ho¸, 1
  3. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. ngo¹i tÖ, gi¸ kho¸n ®éng s¶n hay bÊt cø mét lo¹i giÊy tê nµo. Nh÷ng cuéc th­¬ng l­îng nµy nh»m thèng nhÊt víi nhau c¸c "Hîp ®ång" mua b¸n, trao ®æi thùc hiÖn ngay, kÓ c¶ nh÷ng hîp ®ång cho t­¬ng lai 3 th¸ng, 6 th¸ng hoÆc mét n¨m sau míi thùc hiÖn. Nh÷ng cuéc trao ®æi nµy lóc ®Çu chØ cã mét nhãm nhá, dÇn dÇn sè ng­êi t¨ng lªn. §Õn cuèi thÕ kû 15 "khu chî riªng" nµy trë thµnh mét "thÞ tr­êng" vµ thêi gian häp chî rót xuèng hµng tuÇn vµ sau ®ã lµ hµng ngµy. Trong c¸c phiªn chî nµy hä thèng nhÊt víi nhau nh÷ng quy ­íc cho c¸c cuéc th­¬ng l­îng. DÇn dÇn nh÷ng quy ­íc ®ã ®­îc tu bæ hoµn chØnh thµnh nh÷ng quy t¾c cã gi¸ trÞ b¾t buéc ®èi víi nh÷ng ng­êi tham gia. Tõ ®ã thÞ tr­êng chøng kho¸n b¾t ®Çu h×nh thµnh. Phiªn chî ®Çu tiªn n¨m 1453 t¹i ®ai Vanber cña BØ sau ®ã ®­îc xuÊt hiÖn ë Anh n¨m 1773, ë §øc 1778, ë Mü 1792, ë Thôy sÜ 1876, ë NhËt 1878, ë Ph¸p 1801, ë H­¬ng C¶ng 1946, ë In®«nªxia 1925, ë Hµn Quèc 1956, ë Th¸i Lan 1962, ë Malaysia vµ Philipin 1963. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña c¸c thÞ tr­êng chøng kho¸n thÕ giíi ®· tr¶i qua nh÷ng b­íc th¨ng trÇm. Thêi kú huy hoµng vµo nh÷ng n¨m 1975 - 1913 cïng víi sù ph¸t triÓn thÞnh v­îng cña nÒn kinh tÕ. Còng cã lóc thÞ tr­êng chøng kho¸n r¬i vµo ®ªm ®en nh­ ngµy thø n¨m ®en tèi tøc ngµy 29/10/1929 råi ngµy thø hai ®en tèi n¨m 1987, võa qua th¸ng 7/97 thÞ tr­êng chøng kho¸n ë c¸c n­íc Ch©u ¸ sôt gi¸, mÊt lßng tin b¾t ®Çu tõ Th¸i Lan. §Õn nay thÞ tr­êng chøng kho¸n c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn m¹nh mÏ vÒ sè l­îng thÞ tr­êng chøng kho¸n lªn ®Õn 160 së giao dÞch, chÊt l­îng ho¹t ®éng thÞ tr­êng ngµy cµng ®¸p øng cho sè ®«ng nh÷ng nhµ ®Çu t­ trong vµ ngoµi n­íc, tiÕn tíi mét thÞ tr­êng chøng kho¸n héi nhËp khu vùc vµ quèc tÕ. HiÖn nay thÞ tr­êng chøng kho¸n ®· ph¸t triÓn m¹nh mÏ ë hÇu hÕt c¸c n­íc c«ng nghiÖp hµng ®Çu Mü, NhËt, Anh, §øc, Ph¸p… Bªn c¹nh ®ã h¬n 40 n­íc ph¸t triÓn ®· thiÕt lËp thÞ tr­êng chøng kho¸n còng ®· h×nh thµnh ë c¸c n­íc l¸ng giÒng ViÖt Nam nh­ Singapore, Malaysia, Th¸i Lan, Philipin vµ 2
  4. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. In®«nªxia vµ ViÖt Nam còng ®· cã trung t©m giao dÞch thÞ tr­êng chøng kho¸n thµnh phè Hå ChÝ Minh. (7/2000). 2. C¸c kh¸i niÖm a. Chøng kho¸n: Chøng kho¸n lµ c¸c lo¹i c«ng cô tµi chÝnh dµi h¹n, bao gåm c¸c lo¹i cæ phiÕu vµ tr¸i phiÕu. Cæ phiÕu lµ lo¹i chøng chØ x¸c nhËn viÖc gãp vèn cña mét ng­êi vµo c«ng ty cæ phÇn. Cæ phiÕu x¸c nhËn quyÒn së h÷u cña ng­êi nµy ®èi víi c«ng ty cæ phÇn, ng­êi së h÷u ®­îc gäi lµ cæ ®«ng, cæ ®«ng cã c¸c quyÒn h¹n vµ tr¸ch nhiÖm ®èi víi c«ng ty cæ phÇn, ®­îc chia lêi (cæ tøc) theo kÕt qu¶ kinh doanh cña c«ng ty cæ phÇn: ®­îc quyÒn bÇu cö, øng cö vµo ban qu¶n lý, ban kiÓm so¸t. Cæ phiÕu cã thÓ ®­îc ph¸t hµnh vµo lóc thµnh lËp c«ng ty, hoÆc lóc c«ng ty cÇn thªm vèn ®Ó më réng, hiÖn ®¹i ho¸ s¶n xuÊt kinh doanh. Mét ®Æc ®iÓm cña cæ phiÕu lµ cæ ®«ng ®­îc chia cæ tøc theo kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty. Cæ ®«ng cã thÓ ®­îc h­ëng lîi nhuËn nhiÒu h¬n gi¸ trÞ cña cæ phiÕu vµ còng cã thÓ bÞ mÊt tr¾ng khi c«ng ty lµm ¨n thua lç. Cæ ®«ng kh«ng ®­îc quyÒn ®ßi l¹i sè vèn mµ ng­êi ®ã ®· gãp vµo c«ng ty cæ phÇn, hä chØ cã thÓ thu l¹i tiÒn b»ng c¸ch b¸n cæ phiÕu ®ã ra trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n. Tr¸i phiÕu lµ chøng chØ x¸c nhËn quyÒn lµm chñ mét mãn nî cña chñ së h÷u tr¸i phiÕu ®èi víi ®¬n vÞ ph¸t hµnh. Tr¸i phiÕu lµ lo¹i chøng kho¸n mµ l·i suÊt vay nî ®· ®­îc x¸c ®Þnh râ ngay khi ph¸t hµnh do ®ã nã cã lîi tøc cè ®Þnh vµ chØ ®­îc hoµn tr¶ khi ®Õn h¹n thanh to¸n ghi trªn tr¸i phiÕu mµ ng­êi ph¸t hµnh ph¶i thùc hiÖn. Tr¸i phiÕu do c¸c doanh nghiÖp cã thÓ lµ quèc doanh, t­ doanh hay cæ phÇn ph¸t hµnh. ë ViÖt Nam h×nh thøc vay vèn b»ng c¸ch ph¸t hµnh tr¸i phiÕu ®· xuÊt hiÖn ë mét vµi n¬i. VÝ dô nh­ viÖc ph¸t hµnh tr¸i phiÕu huy ®éng vèn cho ®Çu t­ më réng s¶n xuÊt cña nhµ m¸y xi m¨ng Hoµng 3
  5. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Th¹ch vµo cuèi n¨m 994, mét sè doanh nghiÖp kh¸c còng cã h×nh thøc huy ®éng vèn nµy ®Ó vay cña c¸n bé c«ng nh©n viªn trong doanh nghiÖp. Kú phiÕu lµ chøng chØ cña nhµ n­íc ph¸t hµnh víi môc ®Ých vay vèn cña c¸c tæ chøc kinh tÕ x· héi, c¸c tÇng líp d©n c­ ®Ó bï ®¾p vµo th©m hôt cña ng©n s¸ch Nhµ n­íc. Trong vµi n¨m trë l¹i ® ©y, kho b¹c nhµ n­íc ®· ph¸t hµnh kú phiÕu kho b¹c réng r·i trong c¶ n­íc. b. ThÞ tr­êng chøng kho¸n. ThÞ tr­êng chøng kho¸n (tiÕng latinh lµ Bursa - nghÜa lµ c¸i vÝ tiÒn) lµ n¬i mµ cung vµ cÇu cña c¸c lo¹i chøng kho¸n gÆp nhau ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ c¶. Sè l­îng cña tõng lo¹i chøng kho¸n ®­îc giao dÞch trªn thÞ tr­êng. Cô thÓ h¬n thÞ tr­êng chøng kho¸n cã thÓ ®­îc ®Þnh nghÜa nh­ lµ n¬i tËp trung c¸c nguån tiÕt kiÖm ®Ó ph©n phèi l¹i cho ng­êi muèn sö dông nh÷ng nguån tiÕt kiÖm ®ã theo gi¸ mµ ng­êi sö dông s½n sµng tr¶. Nãi c¸ch kh¸c thÞ tr­êng chøng kho¸n lµ n¬i tËp trung vµ ph©n phèi c¸c nguån ®Çu t­ nµy, cã thªm nhiÒu vèn h¬n ®Ó ®­a vµo s¶n xuÊt trong nÒn kinh tÕ v× vËy cã thÓ lµm cho nÒn kinh tÕ t¨ng tr­ëng vµ t¹o nªn sù thÞnh v­îng. Theo ®Þnh nghÜa nªu trªn, thÞ tr­êng chøng kho¸n kh«ng ph¶i lµ c¬ quan mua vµo hoÆc b¸n ra c¸c lo¹i chøng kho¸n. ThÞ tr­êng chøng kho¸n chØ lµ n¬i giao dÞch, ë ®ã viÖc mua b¸n chøng kho¸n ®­îc thùc hiÖn bëi nh÷ng ng­êi m«i giíi chøng kho¸n. Nh­ vËy thÞ tr­êng chøng kho¸n kh«ng ph¶i lµ n¬i giao dÞch (mua - b¸n) chøng kho¸n cña nh÷ng ng­êi muèn mua hay b¸n chøng kho¸n mµ lµ cña nh÷ng nhµ m«i giíi. NÕu mét ng­êi muèn mua hay b¸n chøng kho¸n, ng­êi nµy sÏ th«ng qua ng­êi m«i giíi chøng kho¸n cña anh ta trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n ®Ó tiÕn hµnh viÖc mua b¸n chø kh«ng trùc tiÕp tham gia mua b¸n. Gi¸ c¶ chøng kho¸n ®­îc h×nh thµnh mét c¸ch kh¸ch quan theo hÖ thèng b¸n ®Êu gi¸ hai chiÒu. Ng­êi m«i giíi mua kh¸c ®­îc víi gi¸ thÊp nhÊt, ng­êi m«i giíi b¸n c¹nh tranh víi nh÷ng ng­êi m«i giíi b¸n kh¸c 4
  6. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. ®Ó b¸n ®­îc gi¸ cao nhÊt. V× thÕ mµ thÞ tr­êng chøng kho¸n lµ thÞ tr­êng cã tÝnh tù do cao nhÊt trong c¸c lo¹i thÞ tr­êng. c. Ph©n lo¹i thÞ tr­êng chøng kho¸n. VÒ ph­¬ng diÖn ph¸p lý thÞ tr­êng chøng kho¸n gåm cã: ThÞ tr­êng chøng kho¸n (TTCK tËp trung) lµ thÞ tr­êng ho¹t ®éng theo ®óng c¸c qui luËt ph¸p ®Þnh, lµ n¬i mua b¸n c¸c lo¹i chøng kho¸n ®· ®­îc ®¨ng biÓu hay ®­îc biÖt lÖ. Chøng kho¸n ®¨ng biÓu lµ lo¹i chøng kho¸n ®· ®­îc c¬ quan cã thÈm quyÒn cho phÐp b¶o ®¶m, ph©n phèi vµ mua b¸n qua trung gian c¸c kinh kû vµ c«ng ty kinh kû, tøc lµ ®· héi ®ñ c¸c tiªu chuÈn ®· ®Þnh. Chøng kho¸n biÖt lÖ lµ lo¹i chøng kho¸n ®­îc miÔn giÊy phÐp cña c¬ quan cã thÈm quyÒn, do chÝnh phñ trong c¸c c¬ quan c«ng quyÒn, thµnh phè, tØnh quËn, huyÖn, thÞ ph¸t hµnh vµ b¶o ®¶m. ThÞ tr­êng chøng kho¸n chÝnh thøc cã ®Þa ®iÓm vµ thêi biÓu mua b¸n râ rÖt vµ gi¸ c¶ ®­îc tÝnh theo thÓ thøc ®Êu gi¸ c«ng khai, cã sù kiÓm so¸t cña héi ®éng chøng kho¸n. ThÞ tr­êng chøng kho¸n chÝnh thøc chñ yÕu ®­îc thÓ hiÖn b»ng c¸c së giao dÞch chøng kho¸n. ThÞ tr­êng chøng kho¸n phi chÝnh thøc: (TTCK phi tËp trung) lµ thÞ tr­êng mua b¸n chøng kho¸n bªn ngoµi së giao dÞch chøng kho¸n, kh«ng cã ®Þa ®iÓm tËp trung nh÷ng ng­êi m«i giíi, nh÷ng ng­êi kinh doanh chøng kho¸n nh­ ë së giao dÞch chøng kho¸n. ë ®©y kh«ng cã sù kiÓm so¸t tõ bªn ngoµi, kh«ng cã ngµy giê hay thñ tôc nhÊt ®Þnh mµ do sù tho¶ thuËn cña ng­êi mua vµ ng­êi b¸n. d. ChØ sè chøng kho¸n: Khi nãi ®Õn thÞ tr­êng chøng kho¸n kh«ng thÓ kh«ng nãi ®Õn chØ sè chøng kho¸n. Ng­êi ta th­êng coi chØ sè chøng kho¸n lµ chiÕc "phong vò biÓu" cña thÞ tr­êng chøng kho¸n mµ ë d¹ng nµy hay d¹ng kh¸c ng­êi ta dïng chØ sè chøng kho¸n ®Ó thÓ hiÖn sù ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng vµ c¸c thµnh phÇn cña nã. 5
  7. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. C¸c chØ sè nµy th­êng ®­îc th«ng b¸o trªn c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng vµ c¸c tê nhËt b¸o lín ë c¸c n­íc chØ sè chøng kho¸n ph¶n ¸nh t×nh h×nh ho¹t ®éng cña c¸c c«ng ty trªn thÞ tr­êng. NÕu c¸c c«ng ty lµm ¨n cã l·i, gi¸ chøng kho¸n cña c¸c c«ng ty ®ã sÏ t¨ng vµ lµm t¨ng theo chØ sè chøng kho¸n. Ng­îc l¹i, chØ sè chøng kho¸n sÏ gi¶m. Dùa vµo chØ sè chøng kho¸n, c¸c nhµ ®Çu t­ cã thÓ x¸c ®Þnh ®­îc hiÖu qu¶ cña mét cæ phiÕu hoÆc mét danh môc c¸c chøng kho¸n ®Ó ®Çu t­ vµo. BÊt kú mét thÞ tr­êng chøng kho¸n nµo còng cã mét chØ sè chøng kho¸n cña riªng nã. VÝ dô thÞ tr­êng chøng kho¸n New york cã chØ sè Dow Jones, thÞ tr­êng chøng kho¸n Tokyo ¸p dông chØ sè Nikkei, Hong Kong ¸p dông chØ sè Hang - xieng, Singapore ¸p dông chØ sè "Strai taime"… Mét lo¹i chØ sè chøng kho¸n ®­îc nhiÒu ng­êi biÕt ®Õn nhÊt lµ chØ sè Dow Jones ra ®êi c¸ch ®©y võa trßn 100 n¨m (896). ChØ sè nµy ®­îc coi nh­ mét cét mèc cña thÞ tr­êng chøng kho¸n thÕ giíi. ChØ sè nµy do hai nhµ kinh tÕ Mü Edward David Jones vµ Charles Hery Dow ®Ò xuÊt ®o l­êng møc ®é biÕn ®éng cña thÞ gi¸ cæ phiÕu trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n New York. ChØ sè Dow Jones bao gåm 65 lo¹i cæ phiÕu ®­îc chia thµnh 3 nhãm chØ sè b×nh qu©n nhá nh­ sau: + ChØ sè Dow Jones c«ng nghiÖp bao gåm gi¸ cæ phiÕu cña 30 c«ng ty hµng ®Çu ngµnh c«ng nghiÖp c«ng l¹i råi chia cho 1504 (con sè nµy cã khi cã gi¶m). + ChØ sè Dow Jones vËn t¶i bao gåm gi¸ cæ phiÕu cña 20 c«ng ty hµng ®Çu ngµnh giao th«ng vËn t¶i céng l¹i chia cho 2785 (con sè nµy cã khi t¨ng). + ChØ sè Dow Jones dÞch vô c«ng céng bao gåm gi¸ cæ phiÕu cña 15 c«ng ty hµng ®Çu ngµnh dÞch vô c«ng céng. §Ó biÕt ®­îc t×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ gÇn ®©y ng­êi ta x¸c ®Þnh thªm mét sè tiªu chuÈn kh¸c. §ã lµ c¸c ®iÓm giíi h¹n vµ ®iÓm liÖt. Ch¼ng h¹n ®iÓm giíi h¹n cña chØ sè Dow Jones lµ 800, ®iÓm liÖt lµ 700. NÕu chØ sè Dow Jones hµng 6
  8. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. ngµy v­ît qu¸ 800 ®iÓm chung trong nÒn kinh tÕ ®ang ®i lªn, nÕu d­íi 800 ®iÓm cho biÕt cã nguy c¬ x¶y ra suy tho¸i kinh tÕ. II. C¬ cÊu vµ ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng chøng kho¸n. ThÞ tr­êng chøng kho¸n chÝnh thøc ®­îc thÓ hiÖn b»ng së giao dÞch chøng kho¸n. Th«ng th­êng mét thÞ tr­êng chøng kho¸n bao gåm hai thÞ tr­êng cïng tham gia (cÊu tróc thÞ tr­êng chøng kho¸n) lµ thÞ tr­êng s¬ cÊp vµ thÞ tr­êng thø cÊp. 1. ThÞ tr­êng s¬ cÊp: Lµ thÞ tr­êng cÊp mét hay thÞ tr­êng ph¸t hµnh, hµm ý chØ n¬i diÔn ra ho¹t ®éng giao dÞch mua b¸n nh÷ng chøng kho¸n míi ph¸t hµnh lÇn ®Çu, kÐo theo sù t¨ng thªm qui m« ®Çu t­ vèn. Nguån cung øng vèn chñ yÕu t¹i thÞ tr­êng nµy lµ nguån tiÕt kiÖm cña d©n chóng nh­ cña mét sè tæ chøc phi tµi chÝnh. ThÞ tr­êng s¬ cÊp lµ thÞ tr­êng t¹o vèn cho ®¬n vÞ ph¸t hµnh. 2. ThÞ tr­êng thø cÊp. Cßn gäi lµ thÞ tr­êng cÊp hai hay thÞ tr­êng l­u th«ng, lµ nãi ®Õn n¬i diÔn ra ho¹t ®éng giao dÞch mua b¸n chøng kho¸n ®Õn tay thø hai, tøc lµ viÖc mua b¸n tiÕp thu sau lÇn b¸n ®Çu tiªn. Nãi c¸ch kh¸c, thÞ tr­êng thø cÊp lµ thÞ tr­êng mua ®i b¸n l¹i c¸c lo¹i chøng kho¸n ®· ®­îc ph¸t hµnh qua thÞ tr­êng s¬ cÊp. §iÓm kh¸c nhau c¨n b¶n gi÷a thÞ tr­êng s¬ cÊp vµ thÞ tr­êng thø cÊp kh«ng ph¶i lµ sù kh¸c nhau vÒ h×nh thøc mµ lµ sù kh¸c nhau vÒ néi dung, vÒ môc ®Ých cña tõng lo¹i thÞ tr­êng. Bëi lÏ, viÖc ph¸t hµnh cæ phiÕu hay tr¸i phiÕu ë thÞ tr­êng s¬ cÊp lµ nh»m thu hót mäi nguån vèn ®Çu t­ vµ tiÕt kiÖm vµo c«ng cuéc ph¸t triÓn kinh tÕ. Cßn ë thÞ tr­êng thø cÊp, dï viÖc giao dÞch rÊt nhén nhÞp cã hµng chôc, hµng tr¨m thËm chÝ hµng ngµn tØ ®« la chøng kho¸n ®­îc mua ®i b¸n l¹i, nh­ng kh«ng lµm t¨ng thªm qui m« ®Çu t­ vèn, kh«ng thu hót thªm ®­îc c¸c nguån tµi chÝnh míi. Nã chØ cã t¸c dông ph©n phèi l¹i quyÒn së h÷u chøng kho¸n tõ chñ thÓ nµy sang chñ thÓ kh¸c, ®¶m b¶o tÝnh thanh kho¶n cña chøng kho¸n. 7
  9. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. ThÞ tr­êng s¬ cÊp vµ thÞ tr­êng thø cÊp gép l¹i ®­îc gäi lµ thÞ tr­êng chøng kho¸n. Hai thÞ tr­êng nµy tån t¹i quan hÖ mËt thiÕt víi nhau ®­îc vÝ dô nh­ hai b¸nh xe cña mét chiÕc xe, trong ®ã thÞ tr­êng s¬ cÊp lµ c¬ së, lµ tiÒn ®Ò, thÞ tr­êng thø cÊp lµ ®éng lùc. NÕu kh«ng cã thÞ tr­êng s¬ cÊp th× sÏ ch¼ng cã chøng kho¸n ®Ó l­u th«ng trªn thÞ tr­êng thø cÊp vµ ng­îc l¹i, nÕu kh«ng cã thÞ tr­êng thø cÊp th× viÖc ho¸n chuyÓn c¸c chøng kho¸n thµnh tiÒn sÏ bÞ khã kh¨n, khiÕn cho ng­êi ®Çu t­ sÏ bÞ thu nhá l¹i, h¹n chÕ kh¶ n¨ng huy ®éng vèn trong nÒn kinh tÕ. ViÖc ph©n biÖt thÞ tr­êng s¬ cÊp vµ thÞ tr­êng thø cÊp chØ cã ý nghÜa vÒ mÆt lý thuyÕt. Trong thùc tÕ tæ chøc thÞ tr­êng chøng kho¸n kh«ng cã sù ph©n biÖt ®©u lµ thÞ tr­êng s¬ cÊp vµ ®©u lµ thÞ tr­êng thø cÊp. NghÜa lµ, trong mét thÞ tr­êng chøng kho¸n võa cã giao dÞch cña thÞ tr­êng s¬ cÊp võa cã giao dÞch cña thÞ tr­êng thø cÊp. Võa cã viÖc mua b¸n chøng kho¸n theo tÝnh chÊt mua ®i b¸n l¹i. Tuy nhiªn, ®iÓm cÇn chó ý lµ ph¶i coi träng thÞ tr­êng s¬ cÊp, v× ®©y lµ thÞ tr­êng ph¸t hµnh lµ ho¹t ®éng t¹o vèn cho ®¬n vÞ ph¸t hµnh ®ång thêi ph¶i gi¸m s¸t chÆt chÏ thÞ tr­êng thø cÊp, kh«ng ®Ó t×nh tr¹ng ®Çu c¬ lòng ®o¹n thÞ tr­êng ®Ó ®¶m b¶o thÞ tr­êng chøng kho¸n trë thµnh c«ng cô h÷u dông cña nÒn kinh tÕ. 3. Së giao dÞch chøng kho¸n: ThÞ tr­êng chøng kho¸n chÝnh thøc ®­îc tæ chøc theo h×nh thøc Së giao dÞch chøng kho¸n. a. C¸c h×nh thøc tæ chøc së giao dÞch chøng kho¸n. HiÖn nay trªn thÕ giíi cã 3 h×nh thøc tæ chøc së giao dÞch chøng kho¸n. Thø nhÊt: Së giao dÞch chøng kho¸n ®­îc tæ chøc theo h×nh thøc "C©u l¹c bé" tù nguyÖn cña c¸c thµnh viªn. Trong h×nh thøc nµy, c¸c thµnh viªn cña së giao dÞch (héi viªn) tù tæ chøc vµ tù qu¶n lý së giao dÞch chøng kho¸n theo 8
  10. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. ph¸p luËt kh«ng cã sù can thiÖp cña nhµ n­íc. C¸c héi viªn cña Së giao dÞch bÇu ra Héi ®ång qu¶n trÞ vµ Héi ®ång qu¶n trÞ bÇu ra ban ®iÒu hµnh. Thø hai: Së giao dÞch chøng kho¸n ®­îc tæ chøc d­íi h×nh thøc mét c«ng ty cæ phÇn cã c¸c cæ ®«ng lµ c¸c c«ng ty thµnh viªn. §©y lµ h×nh thøc phæ biÕn nhÊt hiÖn nay. Së giao dÞch chøng kho¸n tæ chøc d­íi h×nh thøc nµy ®­îc ho¹t ®éng theo luËt c«ng ty cæ phÇn, ph¶i nép thuÕ cho nhµ n­íc vµ chÞu sù gi¸m s¸t cña mét c¬ quan chuyªn m«n do chÝnh phñ lËp ra. C¬ quan chuyªn m«n nµy lµ c¬ quan qu¶n lý nhµ n­íc vÒ chøng kho¸n vµ thÞ tr­êng chøng kho¸n. Qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh së giao dÞch chøng kho¸n lµ Héi ®ång qu¶n trÞ do c¸c c«ng ty chøng kho¸n thµnh viªn bÇu ra vµ ban ®iÒu hµnh së giao dÞch chøng kho¸n do Héi ®ång qu¶n trÞ ®Ò cö. Thø ba: Së giao dÞch chøng kho¸n ®­îc tæ chøc d­íi d¹ng mét c«ng ty cæ phÇn nh­ng cã sù tham gia qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh cña nhµ n­íc. §©y lµ h×nh thøc phæ biÕn ë hÇu hÕt c¸c n­íc Ch©u ¸. C¬ cÊu tæ chøc vµ qu¶n lý ®iÒu hµnh còng t­¬ng tù nh­ h×nh thøc trªn nh­ng trong thµnh phÇn Héi ®ång qu¶n trÞ cã mét sè thµnh viªn do uû ban chøng kho¸n quèc gia ®­a vµo, gi¸m s¸t ®iÒu hµnh. Së giao dÞch chøng kho¸n quèc gia bæ nhiÖm. b. Qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh së giao dÞch chøng kho¸n Uû ban chøng kho¸n quèc gia lµ c¬ quan qu¶n lý nhµ n­íc vÒ thÞ tr­êng chøng kho¸n do chÝnh phñ thµnh lËp. Uû ban chøng kho¸n quèc gia cã nhiÖm vô x¸c ®Þnh lo¹i doanh nghiÖp nµo ®­îc phÐp ph¸t hµnh chøng kho¸n vµ lo¹i chøng kho¸n nµo ®­îc mua b¸n. Uû ban nµy cÊp giÊy phÐp vµ kiÓm tra ho¹t ®éng cña c¸c c«ng ty m«i giíi vµ thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc qu¶n lý nhµ n­íc kh¸c. Héi ®ång qu¶n trÞ vµ ban ®iÒu hµnh së giao dÞch chøng kho¸n qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh së giao dÞch chøng kho¸n. TÊt c¶ c¸c quyÕt ®Þnh ®Òu ®­îc Héi ®ång qu¶n trÞ ®­a ra. Héi ®ång nµy bao gåm c¸c c«ng ty chøng kho¸n thµnh viªn cña së giao dÞch chøng kho¸n, c¸c thµnh viªn liªn doanh thËm chÝ cã mét sè kh«ng ph¶i lµ thµnh viªn cña së giao dÞch chøng kho¸n do Uû ban chøng 9
  11. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. kho¸n quèc gia ®­a vµo. Héi ®ång qu¶n trÞ cã quyÒn quyÕt ®Þnh nh­ng thµnh viªn nµo ®­îc phÐp bu«n b¸n t¹i së giao dÞch, nh÷ng lo¹i chøng kho¸n nµo ®ñ tiªu chuÈn ®­îc phÐp niªm yÕt t¹i phßng giao dÞch. Héi ®ång nµy cã quyÒn ®×nh chØ hoÆc huû bá viÖc niªm yÕt mét chøng kho¸n nµo ®ã. Héi ®ång qu¶n trÞ cã quyÒn kiÓm tra qu¸ tr×nh kinh doanh cña c¸c thµnh viªn së giao dÞch. NÕu ph¸t hiÖn vi ph¹m, Héi ®ång qu¶n trÞ cã quyÒn ph¹t hoÆc ®×nh chØ viÖc kinh doanh cña thµnh viªn trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh hoÆc trôc xuÊt kh«ng cho phÐp mua b¸n trªn së giao dÞch. NÕu ph¸t hiÖn vi ph¹m, Héi ®ång qu¶n trÞ cã quyÒn ph¹t hoÆc ®×nh chØ viÖc kinh doanh cña thµnh viªn trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh hoÆc trôc xuÊt kh«ng cho phÐp mua b¸n trªn së giao dÞch chøng kho¸n n÷a. c. Thµnh viªn së giao dÞch chøng kho¸n. Thµnh viªn së giao dÞch chøng kho¸n cã thÓ lµ c¸c c¸ nh©n hoÆc c¸c c«ng ty chøng kho¸n. §Ó trë thµnh thµnh viªn cña së giao dÞch chøng kho¸n tr­íc hÕt c«ng ty ph¶i ®­îc c«ng ty cã thÈm quyÒn cña nhµ n­íc cÊp giÊy phÐp ho¹t ®éng. Ph¶i cã sè vèn tèi thiÓu theo quy ®Þnh, cã chuyªn gia kinh tÕ, ph¸p lý ®· ®­îc ®µo t¹o vÒ ph©n tÝch vµ kinh doanh chøng kho¸n. Ngoµi ra c«ng ty cßn ph¶i tho¶ m·n c¸c yªu cÇu cña tõng së giao dÞch chøng kho¸n cô thÓ. Mét c«ng ty chøng kho¸n cã thÓ lµ thµnh viªn cña nhiÒu së giao dÞch chøng kho¸n kh¸c nhau nh­ng kh«ng ®­îc lµ thµnh viªn cña thÞ tr­êng chøng kho¸n phi tËp trung vµ ng­îc l¹i c«ng ty chøng kho¸n cã thÓ thùc hiÖn mét hay nhiÒu nghiÖp vô kh¸c nhau trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n. d. Gi¸m s¸t thÞ tr­êng chøng kho¸n. §Ó ®¶m b¶o cho c¸c giao dÞch ®­îc c«ng b»ng ®¶m b¶o lîi Ých cña c¸c nhµ ®Çu t­, së giao dÞch chøng kho¸n cã mét bé phËn chuyªn theo dâi gi¸m s¸t c¸c giao dÞch chøng kho¸n ®Ó ng¨n chÆn kÞp thêi c¸c vi ph¹m trong giao dÞch 10
  12. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. chøng kho¸n. NhiÖm vô chñ yÕu cña c¸c bé phËn gi¸m s¸t lµ kiÓm tra theo dâi vµ ng¨n chÆn kÞp thêi c¸c ho¹t ®éng tiªu cùc nh­ g©y nhiÔu gi¸, giao dÞch tay trong, giao dÞch lßng vßng, giao dÞch cã dµn xÕp tr­íc. 4. Nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n vÒ ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng chøng kho¸n. a. Nguyªn t¾c trung gian mua b¸n chøng kho¸n. Ho¹t ®éng mua b¸n chøng kho¸n kh«ng ph¶i trùc tiÕp diÔn ra gi÷a nh÷ng ng­êi muèn mua vµ b¸n, chøng kho¸n thùc hiÖn mµ do c¸c nhµ trung gian m«i giíi thùc hiÖn. §©y lµ nguyªn t¾c trung gian c¨n b¶n cho tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng chøng kho¸n. Nguyªn t¾c trung gian nh»m ®¶m b¶o cho c¸c lo¹i chøng kho¸n lµ chøng kho¸n thùc vµ thÞ tr­êng ho¹t ®éng lµnh m¹nh, ®Òu ®Æn hîp ph¸p vµ ph¸t triÓn, b¶o vÖ lîi Ých cña ng­êi ®Çu t­. V× nh÷ng nhµ ®Çu t­ kh«ng thÓ xÐt ®o¸n mét c¸ch nhanh chãng vµ chÝnh x¸c gi¸ trÞ thùc sù cña tõng lo¹i chøng kho¸n vµ còng kh«ng dù ®o¸n ®­îc chÝnh x¸c xu h­íng biÕn ®éng cña nã. V× vËy nÕu ng­êi m«i giíi cã th¸i ®é kh«ng kh¸ch quan trong ho¹t ®éng trung gian sÏ g©y thiÖt haÞ cho c¸c nhµ ®Çu t­. XÐt vÒ tÝnh chÊt kinh doanh, m«i giíi chøng kho¸n cã 2 lo¹i: M«i giíi chøng kho¸n vµ th­¬ng gia chøng kho¸n. M«i giíi chøng kho¸n chØ th­¬ng l­îng mua b¸n chøng kho¸n theo lÖnh cña kh¸ch hµng vµ ¨n hoa hång. Th­¬ng gia chøng kho¸n cßn gäi lµ ng­êi kinh doanh chøng kho¸n. Nãi chung c¸c c«ng ty m«i giíi chøng kho¸n t¹i c¸c thÞ tr­êng chøng kho¸n ®Òu ®ång thêi thùc hiÖn 2 nghiÖp vô lµ ng­êi m«i giíi võa lµ ng­êi kinh doanh nh­ng t¹i thÞ tr­êng chøng kho¸n New York, London tõ l©u ng­êi ta ®· ph©n biÖt 2 lo¹i m«i giíi nµy vµ cã luËt lÖ kh«ng chØ ho¹t ®éng cña th­¬ng gia chøng kho¸n. b. Nguyªn t¾c ®Þnh gi¸ cña mua b¸n chøng kho¸n. 11
  13. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Gi¸ chøng kho¸n trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n do c¸c nhµ m«i giíi ®­a ra. Mçi nhµ m«i giíi ®Þnh gi¸ mçi lo¹i chøng kho¸n t¹i tõng thêi ®iÓm tuú theo sù xÐt ®o¸n, kinh nghiÖm vµ kü thuËt dùa trªn l­îng cung cÇu lo¹i chøng kho¸n ®ã trªn thÞ tr­êng. c. Nguyªn t¾c c«ng khai cña thÞ tr­êng chøng kho¸n. TÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n ®Òu ®­îc c«ng khai ho¸. Th«ng tin vÒ c¸c lo¹i chøng kho¸n ®­îc ®­a ra mua b¸n trªn thÞ tr­êng, t×nh h×nh tµi chÝnh vµ kÕt qu¶ kinh doanh cña c¸c c«ng ty ph¸t hµnh, sè l­îng chøng kho¸n vµ gi¸ c¶ cña tõng lo¹i chøng kho¸n ®Òu ®­îc th«ng b¸o c«ng khai trªn thÞ tr­êng. Khi kÕt thóc mét cuéc giao dÞch, sè l­îng mua b¸n vµ gi¸ c¶ thèng nhÊt lËp tøc ®­îc th«ng b¸o ngay. Nguyªn t¾c c«ng khai cña thÞ tr­êng chøng kho¸n nh»m ®¶m b¶o quyÒn lîi cho ng­êi mua b¸n chøng kho¸n kh«ng bÞ "hí" trong mua b¸n chøng kho¸n. TÊt c¶ c¸c nguyªn t¾c trªn ®Òu ®­îc thÓ hiÖn b»ng v¨n b¶n ph¸p quy tõ luËt ®Õn qui chÕ, ®iÒu lÖ cña mçi thÞ tr­êng chøng kho¸n nh»m b¶o vÖ quyÒn lîi cña ng­êi mua chøng kho¸n vµ cña c¸c thµnh viªn trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n. 5. Giao dÞch trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n. C¸c chøng kho¸n ®­îc giao dÞch trªn thÞ tr­êng theo l« ch½n hoÆc l« lÎ. Trªn sµn giao dÞch, cã nhiÒu lo¹i lÖnh kh¸c nhau ®­îc nhµ ®Çu t­ sö dông tïy theo môc ®Ých cña tõng ng­êi. §Ó mua hay b¸n chøng kho¸n, c¸c nhµ ®Çu t­ sÏ ®­a ra c¸c lÖnh thuª c¸c c«ng ty m«i giíi chøng kho¸n thùc hiÖn hé. * LÖnh thÞ tr­êng: §©y lµ lo¹i lÖnh th«ng dông nhÊt. C¸c c«ng ty m«i giíi c¨n cø vµo gi¸ thÞ tr­êng hiÖn t¹i cña lo¹i chøng kho¸n mµ nhµ ®Çu t­ yªu cÇu thùc hiÖn ®Ó tiÕn hµnh giao dÞch, xong hä còng ph¶i xem xÐt ®Ó mua hoÆc b¸n sao cho cã lîi nhÊt cho kh¸ch hµng cña hä, c¸c kh¸ch hµng biÕt ch¾c lÖnh sÏ ®­îc thùc hiÖn nh­ng kh«ng biÕt ch¾c gi¸ c¶ lµ bao nhiªu. 12
  14. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. * LÖnh giíi h¹n: LÖnh nµy th­êng ®­îc ®­a ra bëi c¸c nhµ ®Çu t­ cã hiÓu biÕt chót Ýt vÒ thÞ tr­êng chøng kho¸n vµ kinh tÕ. Trong lÖnh cã giíi h¹n vÒ gi¸ b¸n thÊp nhÊt vµ gi¸ mua cao nhÊt mµ c«ng ty m«i giíi trªn sµn giao dÞch ®­îc phÐp thùc hiÖn. §èi víi lÖnh mua th× gi¸ mua th­êng thÊp h¬n gi¸ thÞ tr­êng hiÖn ®¹i cßn lÖnh b¸n cã gi¸ th­êng cao h¬n gi¸ thÞ tr­êng. Do vËy lÖnh giíi h¹n th­êng kh«ng ®­îc thùc hiÖn ngay mµ ®­îc thùc hiÖn trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh cho ®Õn khi hÕt thêi h¹n vµ huû bá. Trong khi ch­a bÞ huû bá mµ lÖnh ch­a ®­îc thùc hiÖn th× nhµ ®Çu t­ vÉn cã thÓ t¨ng gi¶m gi¸ gi¬Ý h¹n (gi¸ mua, gi¸ b¸n). * LÖnh ngõng: §©y lµ lÖnh ®Æc biÖt mµ c¸c nhµ ®Çu t­ dïng ®Ó b¶o vÖ thu nhËp cña hä tr¸nh thua lç khi cã sù t¨ng gi¶m gi¸ c¶. LÖnh ngõng b¸n cã gi¸ ®Æt ra cao h¬n gi¸ thÞ tr­êng hiÖn t¹i cßn lÖnh ngõng mua cã gi¸ ®Æt ra thÊp h¬n thÞ tr­êng hiÖn t¹i. C¸c lÖnh trªn khi ®Êu gi¸ sÏ ®­îc ­u tiªn theo thø tù. - ¦u tiªn vÒ gi¸: Gi¸ ®Æt mua cao nhÊt vµ gi¸ ®Æt b¸n thÊp nhÊt ®­îc ­u tiªn. - ¦u tiªn vÒ thêi gian: Trong cïng mét møc gi¸ lÖnh nµo ®­îc ®­a ra tr­íc sÏ ®­îc ­u tiªn. - ¦u tiªn vÒ sè l­îng: Khi cã nhiÒu lÖnh cïng tho¶ m·n hai ®iÒu kiÖn trªn, lÖnh nµo cã sè l­îng chøng kho¸n nhiÒu h¬n sÏ ®­îc ­u tiªn. Trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n phi tËp trung, ho¹t ®éng mua b¸n chøng kho¸n còng diÔn ra kh¸ ®¬n gi¶n. Khi mét kh¸ch hµng muèn mua mét sè l­îng chøng kho¸n nhÊt ®Þnh, anh ta sÏ ®­a lÖnh cho c«ng ty chøng kho¸n ®ang qu¶n lý tµi s¶n cña anh ta yªu cÇu giao dÞch hé. Th«ng qua hÖ thèng viÔn th«ng c«ng ty m«i giíi sÏ liªn l¹c víi tÊt c¶ c¸c nhµ t¹o thÞ tr­êng cña lo¹i chøng kho¸n nµy ®Ó biÕt ®­îc gi¸ chµo b¸n thÊp nhÊt cña lo¹i chøng kho¸n nµy sau ®ã c«ng ty nµy th«ng b¸o l¹i cho kh¸ch hµng biÕt vµ nÕu kh¸ch hµng chÊp nhËn, c«ng ty sÏ thùc hiÖn lÖnh vµ giao dÞch cña kh¸ch hµng ®­îc thùc hiÖn. 13
  15. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. III. Vai trß cña thÞ tr­êng chøng kho¸n. ThÞ tr­êng chøng kho¸n ®ang ®ãng vai trß ngµy cµng quan träng trong nÒn kinh tÕ c¸c n­íc trªn thÕ giíi. Khi nÒn kinh tÕ hµng ho¸ ph¸t triÓn ®Õn mét møc ®é nhÊt ®Þnh sÏ cÇn tíi thÞ tr­êng chøng kho¸n ®Ó hç trî cho qu¸ tr×nh ph¸t triÓn. Trong thËp kû võa qua c¸c thÞ tr­êng chøng kho¸n trªn thÕ giíi ®· ph¸t triÓn hÕt søc m¹nh mÏ. Tæng gi¸ trÞ cæ phiÕu ®­îc yÕt gi¸ trªn c¸c thÞ tr­êng nµy t¨ng tõ 4.700 tû USD n¨m 1985 lªn 15200 tû USD n¨m 1995. Trong ®ã gi¸ trÞ cæ phiÕu giao dÞch trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n ë c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn t¨ng nhanh tõ 3% n¨m 1983 lªn 17% tæng l­îng giao dÞch toµn thÕ giíi n¨m 1995. Sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña thÞ tr­êng chøng kho¸n cã t¸c ®éng tÝch cùc tíi sù ph¸t triÓn cña c¸c quèc gia. Thùc tÕ cho thÊy thÞ tr­êng chøng kho¸n ®· thóc ®Èy ph¸t triÓn kinh tÕ ë nhiÒu n­íc mét c¸ch cã hiÖu qu¶ th«ng qua viÖc gãp phÇn t¹o ra vèn kh¶ dông. Thùc vËy, ®a sè c¸c dù ¸n ®Çu t­ cÇn ph¶i sö dông vèn dµi h¹n th× míi ®¹t hiÖu qu¶ cao trong khi c¸c nhµ tiÕt kiÖm l¹i kh«ng muèn mÊt quyÒn kiÓm so¸t mãn tiÕt kiÖm cña hä trong thêi gian dµi. ThÞ tr­êng chøng kho¸n ho¹t ®éng tr«i ch¶y sÏ cho phÐp kh¾c phôc ®­îc m©u thuÉn nµy khiÕn cho c¸c ho¹t ®éng ®Çu t­ trªn thÞ tr­êng hÊp dÉn, thuËn tiÖn vµ cã l·i suÊt cao h¬n so víi göi tiÕt kiÖm v× ng­êi tiÕt kiÖm cã thÓ mua mét lo¹i chøng kho¸n nµo ®ã råi l¹i ®em b¸n mét c¸ch nhanh chãng Ýt phÝ tæn khi cÇn tiÒn mÆt hoÆc ®Ó ®Çu t­ vµo mét lo¹i chøng kho¸n kh¸c mµ hä thÝch. ViÖc trao ®æi nµy diÔn ra trªn thÞ tr­êng thø cÊp trong khi ®ã c¸c doanh nghiÖp vÉn ®­îc sö dông nguån vèn dµi h¹n th­êng xuyªn vµ æn ®Þnh. Nh­ vËy, th«ng qua viÖc t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c kho¶n ®Çu t­ dµi h¹n ph¸t triÓn, lµm cho c¸c kho¶n ®Çu t­ sinh lîi nhiÒu h¬n mµ thÞ tr­êng chøng kho¸n khuyÕn khÝch ®­îc nhiÒu vèn h¬n vµo nÒn kinh tÕ gãp phÇn ®Èy nhanh tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ. ThÞ tr­êng chøng kho¸n còng hç trî cho hÖ thèng ng©n hµng trong nhiÒu lÜnh vùc. VÒ c¬ b¶n, thÞ tr­êng chøng kho¸n bæ sung cho hÖ thèng 14
  16. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. ng©n hµng trong viÖc cung cÊp vèn vay trung vµ dµi h¹n. HÖ thèng ng©n hµng víi chøc n¨ng chñ yÕu lµ "t¹m øng" vèn cho nÒn kinh tÕ th«ng qua ho¹t ®éng tÝn dông: Nh©n tè tiÒn göi cña d©n c­ mµ häc nh©n ®­îc lªn nhiÒu. TiÒn ®­îc cho vay qua c¸c ho¹t ®éng tÝn dông cÇn ®­îc thu vÒ. Tuy vËy bao giê còng cã phÇn vèn vay kÐm hiÖu qu¶ kh«ng thu håi ®­îc vÉn n»m trong l­u th«ng, lµm cho møc gia t¨ng tiÒn tÖ cao h¬n tû lÖ t¨ng tr­ëng kinh tÕ. §iÒu ®ã cã nghÜa lµ mét l­îng tiÒn t¨ng thªm kh«ng cã l­îng hµng ho¸ dÞch vô t¨ng theo t­¬ng øng ngµy cµng g©y ra l¹m ph¸t trong nÒn kinh tÕ. Do vËy hÖ thèng ng©n hµng chØ cã thÓ cÊp tÝn dông trung vµ dµi h¹n cho nÒn kinh tÕ mét c¸ch h¹n chÕ nÕu kh«ng sÏ dÉn ®Õn t×nh tr¹ng chuyÓn ho¸ vèn qu¸ møc, kh«ng nh÷ng ®e do¹ an toµn cña c¸c ng©n hµng mµ cßn g©y nguy c¬ l¹m ph¸t. Trong bèi c¶nh ®ã, thÞ tr­êng chøng kho¸n lµ n¬i bæ sung nguån vèn trung vµ dµi h¹n quan träng cho c¸c kho¶n ®Çu t­ ph¸t triÓn. Trªn thÞ tr­êng s¬ cÊp vèn ®­îc chuyÓn trùc tiÕp tõ ng­êi cã vèn sang ng­êi cÇn vèn th«ng qua viÖc ph¸t hµnh lÇn ®Çu c¸c lo¹i chøng kho¸n. Trªn thÞ tr­êng thø cÊp sau ®ã, chøng kho¸n ®· ph¸t hµnh cã t¸c dông nh­ "g©y tiÕp søc" ®Ó ng­êi ®Çu t­ míi tiÕp søc cho ng­êi ®Çu t­ còng th«ng qua viÖc mua b¸n l¹i chøng kho¸n. §ã lµ qu¸ tr×nh biÕn c¸c kho¶n tiÕt kiÖm ng¾n h¹n thµnh nguån nu«i d­ìng vµ duy tr× c¸c kho¶n ®©ï t­ dµi h¹n trªn c¬ së tham gia tÝch cùc vµ tù nguyÖn cña c¸c nhµ ®Çu t­. Nh­ vËy thÞ tr­êng chøng kho¸n hç trî cho hÖ thèng ng©n hµng trong viÖc cÊp c¸c kho¶n tÝn dông trung vµ dµi h¹n gãp phÇn lµm gi¶m ¸p lùc l¹m ph¸t, sù ph©n tÝch ë trªn ®· chØ ra r»ng thÞ tr­êng chøng kho¸n cã vai trß tÝch cùc vµ kh«ng thÓ thiÕu trong nÒn kinh tÕ. 15
  17. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. PhÇn II: Sù h×nh thµnh thÞ tr­êng chøng kho¸n t¹i ViÖt Nam. I. TÝnh tÊt yÕu cña viÖc h×nh thµnh thÞ tr­êng chøng kho¸n t¹i ViÖt Nam. 1. Do yªu cÇu cña nÒn kinh tÕ. Thùc tÕ cho thÊy ë tÊt c¶ c¸c n­íc cã thÞ tr­êng chøng kho¸n, khi nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ra ®êi th× ch­a cã thÞ tr­êng chøng kho¸n. ThÞ tr­êng chøng kho¸n chØ ra ®êi khi nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®· ph¸t triÓn ë møc ®é nhÊt ®Þnh vµ ®ßi hái ph¶i h×nh thµnh mét tæ chøc nµo ®ã cã kh¶ n¨ng tiÕp thªm søc m¹nh cho thÞ tr­êng - ®ã lµ thÞ tr­êng chøng kho¸n víi viÖc cung cÊp vèn cho nÒn kinh tÕ. Cã thÓ nãi nÒn kinh tÕ hµng ho¸ ph¸t triÓn lµm n¶y sinh thÞ tr­êng chøng kho¸n vµ thÞ tr­êng chøng kho¸n ®Õn l­ît nã l¹i tiÕp thªm nguån lùc ®Ó thóc ®Èy nÒn kinh tÕ hµng ho¸ ph¸t triÓn. "Trong nÒn kinh tÕ n­íc ta hiÖn nay, chñ yÕu míi cã h×nh thøc giao l­u vèn gi¸p tiÕp nªn ch­a huy ®éng vµ thu hót cã hiÖu qu¶ tèi ­u nguån vèn cßn kh¸ tiÒm tµng cña ®Êt n­íc. Do ®ã, cïng víi sù ph¸t triÓn, hoµn thiÖn thÞ tr­êng liªn ng©n hµng, n©ng cao tr×nh ®é giao l­u vèn gi¸n tiÕp, cÇn ph¶i thóc ®Èy sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ h×nh thøc giao l­u vèn trùc tiÕp"*. Giao l­u vèn trùc tiÕp lµ h×nh thøc giao l­u vèn chñ yÕu th«ng qua ph­¬ng thøc thu hót vèn b»ng ph¸t hµnh c¸c ph­¬ng tiÖn tÝn dông, nh­ tr¸i phiÕu, cæ phiÕu. Ph­¬ng thøc giao l­u vèn trùc tiÕp cã nhiÒu ­u ®iÓm næi bËt h¬n ph­¬ng thøc giao l­u vèn gi¸n tiÕp. Do vËy, trong ®iÒu kiÖn n­íc ta hiÖn nay, cïng víi viÖc hoµn thiÖn tæ chøc giao l­u vèn gi¸n tiÕp ph¶i ®ång thêi ph¸t triÓn m¹nh giao l­u vèn trùc tiÕp nh»m lµm phong phó thÞ tr­êng tiÒn vèn vµ ®æi míi c¬ 16
  18. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. chÕ giao l­u vèn theo h­íng hiÖn ®¹i. ChØ khi nµo c¶ hai h×nh thøc giao l­u vèn trªn cïng tån t¹i, ph¸t triÓn vµ bæ sung cho nhau th× thÞ tr­êng tiÒn tÖ - tÝn dông míi tõng b­íc ®­îc c¶i tiÕn, thÞ tr­êng chøng kho¸n míi xuÊt hiÖn vµ ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ trong mét thÞ tr­êng tiÒn tÖ - tÝn dông hoµn chØnh, nhê ®ã mµ thu hót ®­îc mäi nguån vèn tiÒm tµng trong vµ ngoµi n­íc cho ®Çu t­ ph¸t triÓn. 2. Do yªu cÇu cña nhµ n­íc. §Ó hoµn thiÖn nhiÖm vô cña m×nh nhµ n­íc lu«n ph¶i chi tiªu mµ nguån thu chñ yÕu cña nhµ n­íc tõ thuÕ th­êng kh«ng trang tr¶i hÕt c¸c ho¹t ®éng cña nhµ n­íc. Nhµ n­íc buéc ph¶i vay vèn trong d©n c­ vµ c¸c tæ chøc tÝn dông b»ng c¸ch ph¸t hµnh kú phiÕu. ThÞ tr­êng chøng kho¸n ra ®êi sÏ gióp cho qu¸ tr×nh ph¸t hµnh nµy ®­îc thuËn lîi h¬n. Nh­ ë phÇn trªn em ®· tr×nh bµy, thÞ tr­êng chøng kho¸n còng cã t¸c ®éng tÝch cùc trong viÖc gi¶m ¸p lùc l¹m ph¸t. §Æc biÖt tõ n¨m 1993, nhµ n­íc ta ®· cã chñ tr­¬ng cæ phÇn ho¸ c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc tøc lµ chuyÓn c¸c doanh nghiÖp quèc doanh sang h×nh thøc cæ phÇn. Qu¸ tr×nh nµy diÔn ra cßn chËm nÕu thÞ tr­êng chøng kho¸n h×nh thµnh th× sÏ thóc ®Èy qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc diÔn ra nhanh h¬n. Nhu cÇu vÒ mét thÞ tr­êng chøng kho¸n t¹i ViÖt Nam ngµy cµng trë nªn bøc thiÕt do nh÷ng lý do mµ em ®· nªu trªn nªn ch¾c ch¾n trong t­¬ng lai gÇn ViÖt Nam sÏ cã mét thÞ tr­êng chøng kho¸n theo ®óng ý nghÜa cña nã ®Ó ®¸p øng c¸c nhu cÇu cña nÒn kinh tÕ. III. Thùc tr¹ng thÞ tr­êng chøng kho¸n ë ViÖt Nam hiÖn nay. 1. Thùc tr¹ng. T¹i thµnh phè Hå ChÝ Minh hiÖn ®· cã 80 doanh nghiÖp cæ phÇn trong ®ã cã 24 doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh c«ng th­¬ng nghiÖp dÞch vô, 22 ng©n hµng th­¬ng m¹i vµ 2 c«ng ty tµi chÝnh víi sè vèn cæ phÇn lªn tíi 250 tû ®ång. * Theo thÞ tr­êng tµi chÝnh tiÒn tÖ sè 12: th¸ng 6/2000 17
  19. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. C¸c doanh nghiÖp nµy ngoµi viÖc ph¸t hµnh cæ phiÕu, mét sè ®¬n vÞ (chñ yÕu lµ c¸c ng©n hµng vµ c¸c c«ng ty tµi chÝnh) ®· ph¸t hµnh c¸c lo¹i kú phiÕu trung h¹n. Ngoµi ra c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i, ng©n hµng ®Çu t­ ph¸t triÓn quèc doanh, kho b¹c nhµ n­íc còng ®· ph¸t hµnh c¸c lo¹i kú phiÕu cã môc ®Ých… tÊt c¶ c¸c lo¹i kú phiÕu, cæ phiÕu nãi trªn ®Òu cã thÓ tham gia thÞ tr­êng chøng kho¸n, do vËy cã thÓ nãi r»ng ViÖt Nam hiÖn nay ®· cã thÞ tr­êng chøng kho¸n. ThÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam ®· h×nh thµnh vµ ®i vµo ho¹t ®éng. §Õn ngµy 31/8/2000 ®· cã hai phiªn giao dÞch. HiÖn nay míi chØ cã 2 c«ng ty cæ phÇn niªm yÕt cæ phiÕu lµ c«ng ty ®iÖn l¹nh (REE) vµ c«ng ty vËt liÖu b­u chÝnh viÔn th«ng (SACOM) cho nªn hµng ho¸ cÇn cho thÞ tr­êng rÊt Ýt. Nãi chung l¹i, thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam míi chØ tån t¹i ë møc ®é rÊt s¬ khai, ch­a thùc sù lµ thÞ tr­êng chøng kho¸n víi ®óng ý nghÜa cña kh¸i niÖm thÞ tr­êng chøng kho¸n ®· ®­îc mäi ng­êi nh×n nhËn. 2. Nh÷ng thuËn lîi cho sù h×nh thµnh mét thÞ tr­êng chøng kho¸n thùc sù t¹i ViÖt Nam. HiÖn nay nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ®· cã nh÷ng tiÕn triÓn c¬ b¶n t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng chøng kho¸n. Chóng ta ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu ®¸ng khÝch lÖ. L¹m ph¸t ®· gi¶m tõ 67% n¨m 1992 xuèng cßn 14,4% n¨m 1994 vµ 12,7% n¨m 1995. Tû lÖ t¨ng tr­ëng kinh tÕ b×nh qu©n trong 5 n¨m trë l¹i ®©y lu«n ®­îc duy tr× ë møc 9%, nÒn kinh tÕ ®· b¾t ®Çu æn ®Þnh. Thu nhËp cña d©n c­ ®· t¨ng vµ trong néi bé nÒn kinh tÕ ®· cã tÝch luü. NÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ngµy cµng ph¸t triÓn, chÝnh s¸ch mét gi¸ t¹o ®iÒu kiÖn cho hµng ho¸ l­u th«ng thuËn tiÖn gi÷a c¸c khu vùc trong n­íc. L·i suÊt tÝn dông vµ l·i suÊt tiÕt kiÖm ®· ®­îc Ên ®Þnh trªn c¬ së t­¬ng quan gi÷a cung vµ cÇu vèn trªn thÞ tr­êng. Quy luËt cung cÇu vµ quy luËt gi¸ trÞ ®ang ph¸t huy nh÷ng t¸c ®éng tÝch cùc tíi nÒn kinh tÕ. 18
  20. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. C¸c thµnh phÇn kinh tÕ ngoµi quèc doanh ph¸t triÓn kh¸ nhanh. Sè doanh nghiÖp cæ phÇn vµ liªn doanh thu hót nhiÒu vèn trong n­íc còng nh­ vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi còng t¨ng nhanh. Sù ra ®êi cña c¸c cæ phiÕu, tr¸i phiÕu do c¸c c«ng ty cæ phÇn, c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc, ph¸t hµnh t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho thÞ tr­êng chøng kho¸n ra ®êi. Thªm vµo ®ã, nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng còng ®ang lµm tiÕn triÓn dÇn thãi quen vµ nÕp nghÜ cña d©n chóng sÏ ®­îc c«ng nhËn v× nã ®¸p øng ®­îc nhu cÇu cña ng­êi ®Çu t­ vèn. Ng­êi sö dông vèn vµ c¶ cña nhµ n­íc. C¸c yÕu tè trªn ®©y t¹o thuËn lîi cho sù ra ®êi cña thÞ tr­êng chøng kho¸n vµ kh¼ng ®Þnh lµ thÞ tr­êng chøng kho¸n sÏ ®­îc c«ng nhËn v× nã ®¸p øng ®­îc nhu cÇu cña ng­êi ®Çu t­ vèn, ng­êi sö dông vèn vµ c¶ cña nhµ n­íc. 3. Chñ thÓ tham gia thÞ tr­êng chøng kho¸n. Ai cã thÓ tham gia thÞ tr­êng chøng kho¸n. Mäi ng­êi d©n trong c¶ n­íc ®Òu cã thÓ tham gia mua, b¸n chøng kho¸n qua s¸u c«ng ty chøng kho¸n theo nguyªn t¾c: Giao dÞch chøng kho¸n lµ qua trung gian nh­: C«ng ty CKCP B¶o ViÖt (Hµ Néi); C«ng ty chøng kho¸n Th¨ng Long (HN); C«ng ty CKCP Sµi Gßn; C«ng ty CKCP Ng©n hµng Th­¬ng m¹i cæ phÇn ¸ Ch©u (TPHCM); C«ng ty CKCP B×nh D­¬ng; C«ng ty TNHHCK Ng©n hµng ®Çu t­ vµ ph¸t triÓn ViÖt Nam. C¸c c«ng ty chøng kho¸n cã vèn ®iÒu lÖ tõ 6 tû ®ång ®Õn 55 tû ®ång chuyªn m«i giíi chøng kho¸n tù doanh b¶o l·nh, ph¸t hµnh, qu¶n lý danh môc ®Çu t­ l­u ký. ChØ ®¹i diÖn c¸c c«ng ty chøng kho¸n míi ®­îc giao dÞch trùc tiÕp trªn hÖ thèng m¸y tÝnh, kh¸ch hµng muèn lµm quen vµ th«ng th¹o t×nh h×nh thÞ tr­êng chøng kho¸n cÇn lùa chän, t×m cho m×nh mét c«ng ty chøng kho¸n cung cÊp th«ng tin, t­ vÊn vµ lµm m«i giíi mua b¸n CP. Ai còng cã thÓ tham gia phiªn giao dÞch víi sè tiÒn tèi thiÓu 10.000®. HiÖn nay mÖnh gi¸ CP ph¸t hµnh thÊp nhÊt lµ 100.000® nh­ng phiªn giao dÞch ®Çu 19
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

LV.11: Bộ Luận Văn Tốt Nghiệp Chuyên Ngành Tài Chính Ngân Hàng
172 tài liệu
841 lượt tải
THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2