Dịch tễ lâm sàng và điều trị gãy xương hàm dưới tại Bệnh viện Đa khoa Trung tâm Tiền Giang từ năm 2006 đến 2010

Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 2 * 2011<br /> <br /> DỊCH TỄ LÂM SÀNG VÀ ĐIỀU TRỊ GÃY XƯƠNG HÀM DƯỚI<br /> TẠI BỆNH VIỆN ĐA KHOA TRUNG TÂM TIỀN GIANG<br /> TỪ NĂM 2006 ĐẾN 2010<br /> Lê Phong Vũ*, Lê Đức Lánh**<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu: Nghiên cứu hồi cứu mô tả và tiến cứu can thiệp so sánh trước-sau, không nhóm chứng.<br /> Đối tượng và phương pháp: 266 trường hợp gãy xương hàm dưới (XHD) được điều trị tại Bệnh viện Đa<br /> khoa trung tâm Tiền Giang (ĐKTT TG).<br /> Kết quả: Tỉ lệ gãy XHD chiếm 28,5% trong gãy xương vùng hàm mặt, nhóm tuổi 21-30 là nhóm bị chấn<br /> thương cao nhất 50%. Tỉ lệ nam và nữ là 11:1, trong đó bệnh nhân là nông dân và thợ thủ công có tỉ lệ cao 72%.<br /> Nguyên nhân chấn thương do tai nạn giao thông (TNGT) chiếm 80,8%, tiếp theo là do ẩu đả 10,9%. Gãy một<br /> đường chiếm tỉ lệ 62,8%, vị trí vùng cằm là vị trí có tỉ lệ cao nhất 50%, thấp nhất là mỏm vẹt 0,5%. Chấn<br /> thương phối hợp trong gãy XHD với gãy tầng mặt giữa (TMG) chiếm tỉ lệ 30,8%, chấn thương đầu là 26,9%.<br /> Phương pháp điều trị phẫu thuật chiếm 92,5%. Chuyển viện theo qui định phân tuyến kỹ thuật là 17,4%.<br /> Kết luận: Gãy xương hàm dưới chiếm tỷ lệ cao trong tai nạn giao thông và ẩu đả, điều trị gãy XHD bằng<br /> phương pháp phẫu thuật chiếm tỉ lệ cao. Việc phòng ngừa gãy XHD đòi hỏi vào ý thức của người tham gia giao<br /> thông và sự quan tâm của nhiều cơ quan ban ngành của xã hội.<br /> Từ khóa: Gãy xương hàm dưới, dịch tễ học gãy xương hàm dưới.<br /> <br /> ABSTRACT<br /> THE CLINICAL EPIDEMIOLOGY AND TREATMENT OF MANDIBULAR FRACTURES<br /> AT THE TIEN GIANG GENERAL HOSPITAL FROM 2006 TO 2010<br /> Le Phong Vu, Le Đuc Lanh * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 15 - Supplement of No 2 - 2011: 208 - 212<br /> Background: Mandibular fractures constitute a substantial proportion of cases of maxillofacial trauma.<br /> Objectives: This study investigated the incidence, causes and treatment of mandibular fractures at Tien<br /> Giang General Hospital.<br /> Materials and methods: The medical records and radiographs for 266 patients treated for mandibular<br /> fracture at the Tien Giang General Hospital from 2006 to 2010 were reviewed. Data on the patients’ age, sex,<br /> job, anatomic site of fracture, number of fracture lines, mechanism of injury, treatment modality, and postoperative complications were recorded and assessed. Collected data were compiled and examined for relevance<br /> with SPSS 15.0.<br /> Results: A total of 266 patients were treated for mandibular fracture during the study period. The ratio of<br /> males to females was 11:1. Most fractures were caused by road traffic accident, RTA (n=213; 80.1%), followed by<br /> assault (n=29; 10.9%).<br /> Most of patients were workers (72%). The most common site was parasymphysis (50%) followed by the<br /> mandibular angle (26.5%), mandibular body (17.1%), condyle (2.1%), ramus (0.5%). Among mandibular<br /> fractures, the sing line fracture were most prevalent (62.8%). Cranial injuries were associated with mandibular<br /> fracture in 26.9% cases and with mid- face injuries in 30.8% cases. The majority (92.5%) were treated by open<br /> * Bệnh viện Đa khoa trung tâm Tiền Giang **: Khoa RHM – Đại học Y Dược Tp. Hồ Chí Minh<br /> Tác giả liên lạc: BS.CKII. Lê Phong Vũ<br /> ĐT: 0903932992,<br /> Email: nhakhoaphongvu@yahoo.com<br /> <br /> 208<br /> <br /> Chuyên Đề Răng Hàm Mặt<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 2 * 2011<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> reduction and internal fixation, 7.5% by closed reduction using intermaxillary fixation.<br /> Conclusion: Mandibular fractures occured frequently in road traffic accidents and violence. Open reduction<br /> and internal fixation has proven to be the most effective method for treatment of mandibular fractures. The<br /> incidence and causes of mandibular fracture reflect trauma patterns within the community and, as such, can<br /> provide a guide to the design of programs toward prevention and treatment.<br /> Key words: Epidemiology, mandibular fractures.<br /> <br /> MỞ ĐẦU<br /> Tùy giai đoạn phát triển xã hội và đặc thù<br /> riêng của từng quốc gia, hay vùng lãnh thổ,<br /> chấn thương hàm mặt trong đó gãy XHD chiếm<br /> tỉ lệ cao có đặc điểm dịch tễ, hình thái lâm sàng<br /> và các phương thức điều trị khác nhau.<br /> Trong điều kiện chấn thương hàm mặt có xu<br /> hướng gia tăng, tình trạng quá tải ở các bệnh<br /> viện tuyến trên, các bệnh viện tuyến tỉnh cần<br /> tăng cường nhân lực và trang thiết bị nhằm đáp<br /> ứng yêu cầu điều trị theo phân tuyến kỹ thuật,<br /> giảm chi phí điều trị cho bệnh nhân.<br /> Đề tài: “Dịch tễ lâm sàng và điều trị gãy<br /> xương hàm dưới tại Bệnh viện Đa khoa trung<br /> tâm Tiền Giang từ năm 2006 đến 2010” với mục<br /> tiêu: Khảo sát dịch tễ lâm sàng, đánh giá<br /> phương pháp và kết quả điều trị gãy XHD tại<br /> Bệnh viện ĐKTT TG.<br /> <br /> được điều trị tại Khoa RHM Bệnh viện ĐKTT<br /> TG từ tháng 6/2006 đến tháng 6/2010. Qua<br /> nghiên cứu, chúng tôi thu được kết quả như sau:<br /> <br /> Kết quả dịch tễ lâm sàng<br /> Bảng 1: Phân loại gãy xương vùng hàm mặt.<br /> Đặc điểm<br /> <br /> 2006 2007 2008 2009 2010<br /> (n)<br /> (n)<br /> (n)<br /> (n)<br /> (n)<br /> <br /> Gãy TMG 121<br /> <br /> 267<br /> <br /> 159<br /> <br /> Tổng<br /> số<br /> (n)<br /> <br /> Tỉ lệ<br /> (%)<br /> <br /> 67<br /> <br /> 52<br /> <br /> 666<br /> <br /> 71,5<br /> <br /> *<br /> <br /> Gãy XHD<br /> <br /> 34<br /> <br /> 83<br /> <br /> 65<br /> <br /> 60<br /> <br /> 24<br /> <br /> 266<br /> <br /> 28,5<br /> <br /> Tổng<br /> chung<br /> <br /> 155<br /> <br /> 350<br /> <br /> 224<br /> <br /> 127<br /> <br /> 76<br /> <br /> 932<br /> <br /> 100<br /> <br /> TMG chiếm 71,5% và gãy XHD chiếm tỉ lệ<br /> 28,5%.<br /> Bảng 2: Tỉ lệ bệnh nhân gãy XHD phân bố theo<br /> nhóm tuổi và theo các năm.<br /> Nhóm<br /> tuổi<br /> (năm)<br /> <br /> Số bệnh nhân theo năm<br /> (người)<br /> 2006 2007 2008 2009 2010<br /> <br /> Tổng Tỉ lệ<br /> cộng (n) (%)<br /> <br /> ĐỐI TƯỢNG - PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> <br /> 0-10<br /> 11-20<br /> <br /> 1<br /> 7<br /> <br /> 0<br /> 14<br /> <br /> 0<br /> 15<br /> <br /> 0<br /> 12<br /> <br /> 0<br /> 3<br /> <br /> 1<br /> 51<br /> <br /> 0,4<br /> 19,2<br /> <br /> Đối tượng nghiên cứu<br /> <br /> 21-30<br /> <br /> 19<br /> <br /> 48<br /> <br /> 25<br /> <br /> 30<br /> <br /> 11<br /> <br /> 133<br /> <br /> 50,0<br /> <br /> 266 ca hồi cứu hồ sơ bệnh án gãy XHD từ<br /> tháng 6/2006 đến tháng 12/2009 và 24 bệnh nhân<br /> nhập viện và điều trị gãy XHD từ tháng 01/2010<br /> đến tháng 6/2010.<br /> <br /> 31-40<br /> 41-50<br /> 51-60<br /> ≥ 61<br /> <br /> 3<br /> 4<br /> 0<br /> 0<br /> <br /> 8<br /> 9<br /> 3<br /> 2<br /> <br /> 14<br /> 5<br /> 3<br /> 1<br /> <br /> 10<br /> 6<br /> 1<br /> 1<br /> <br /> 7<br /> 1<br /> 2<br /> 0<br /> <br /> 42<br /> 25<br /> 9<br /> 5<br /> <br /> 15,8<br /> 9,4<br /> 3,4<br /> 1,9<br /> <br /> Tổng<br /> chung<br /> <br /> 34<br /> <br /> 83<br /> <br /> 65<br /> <br /> 60<br /> <br /> 24*<br /> <br /> 266<br /> <br /> 100<br /> <br /> Thiết kế nghiên cứu<br /> - Hồi cứu mô tả.<br /> - Nghiên cứu tiến cứu can thiệp so sánh<br /> trước-sau, không nhóm chứng.<br /> <br /> Phương pháp xử lý số liệu<br /> Số liệu được xử lý bằng phần mềm thống kê<br /> SPSS (phiên bản 15.0).<br /> <br /> KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN<br /> Tổng số 266 ca, trong đó 242 ca hồi cứu và 24<br /> ca tiến cứu có can thiệp với chẩn đoán gãy XHD<br /> <br /> Chuyên Đề Răng Hàm Mặt<br /> <br /> Nhóm tuổi 21-30 chiếm tỉ lệ cao nhất trong<br /> các nhóm tuổi bị chấn thương và cũng chiếm tỉ lệ<br /> cao nhất (50%) trong các năm được nghiên cứu.<br /> Bảng 3: Phân bố chấn thương gãy XHD theo giới<br /> tính qua từng năm.<br /> Giới tính<br /> Nam<br /> <br /> Nữ<br /> <br /> 2006 2007 2008 2009 2010 Tổng cộng<br /> <br /> n<br /> <br /> 26<br /> <br /> 79<br /> <br /> 62<br /> <br /> 57<br /> <br /> 20<br /> <br /> %<br /> <br /> 76,5<br /> <br /> 95,2<br /> <br /> 95,4<br /> <br /> n<br /> <br /> 8<br /> <br /> 4<br /> <br /> 3<br /> <br /> 3<br /> <br /> 4<br /> <br /> 22<br /> <br /> %<br /> <br /> 23,5<br /> <br /> 4,8<br /> <br /> 4,6<br /> <br /> 5,0<br /> <br /> 6,6<br /> <br /> 8,3<br /> <br /> 95,0 83,4<br /> <br /> 244<br /> 91,7<br /> <br /> 209<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 2 * 2011<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> Giới tính<br /> <br /> 2006 2007 2008 2009 2010 Tổng cộng<br /> <br /> Cộng chung<br /> (n)<br /> <br /> 34<br /> <br /> 83<br /> <br /> 65<br /> <br /> 24*<br /> <br /> 60<br /> <br /> 266<br /> <br /> So sánh<br /> p