ĐỔI MỚI CÔNG TÁC GIẢNG DẠY CÁC HỌC PHẦN CHUYÊN NGÀNH THEO HỌC CHẾ TÍN CHỈ TẠI KHOA KỸ THUẬT GIAO THÔNG

Chia sẻ: Nguyễn Thị Bích Ngọc | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:32

Thêm vào BST

Báo xấu

85
lượt xem 18
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trong đào tạo tín chỉ, chúng tôi nhận thấy thường xuất hiện nhiều ý kiến cho rằng số tiết dạy trên lớp quá ít, nhất là ở các học phần chuyên môn thì làm sao có thể đảm bảo được chất lượng đào tạo? Tuy nhiên, đào tạo theo tín chỉ là phương thức đào tạo tiên tiến, đòi hỏi sự đổi mới trong phương pháp dạy và học, từ tiếp cận nội dung sang tiếp cận phương pháp mới có thể phát huy hết ưu điểm của nó. Bởi vì với sự tiến bộ của khoa học kỹ thuật...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: ĐỔI MỚI CÔNG TÁC GIẢNG DẠY CÁC HỌC PHẦN CHUYÊN NGÀNH THEO HỌC CHẾ TÍN CHỈ TẠI KHOA KỸ THUẬT GIAO THÔNG

1 TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC NHA TRANG KHOA KYÕ THUAÄT GIAO THÔNG --------------------- K Y U H I TH O KHOA H C Tên H i Th o Đ I M I CÔNG TÁC GI NG D Y CÁC H C PH N CHUYÊN NGÀNH THEO H C CH TÍN CH T I KHOA K THU T GIAO THÔNG NHA TRANG, THÁNG 01 NĂM 2012
2 TT Tên báo cáo Tác gi 1 Trao i v phương pháp d y và h c theo ào t o tín ch i v i m t s h c ph n cơ s PGS TS Tr n Gia Thái và chuyên môn ngành óng tàu th y 2 i m i phương pháp d y h c h c ph n ThS. Nguy n ình Long Trang b ng l c 3 i m i phương pháp d y h c theo h c ch ThS.Phùng Minh L c tín ch môn h c Khai thác H ng l c 4 i m i phương pháp d y h c theo h c ch ThS. Nguy n Thái Vũ tín ch môn h c Máy nâng 5 i m i các h c ph n chuyên ngành KT ô tô ThS.Huỳnh Tr ng Chương theo h c ch tín ch 6 Chuy n i, ti p c n gi ng d y h c ph n TS. Lê Bá Khang ng cơ ôt trong ô tô theo h c ch tín ch 7 Gi i pháp chuy n i phương pháp gi ng d y 1 s chuyên ngành ô tô sang ào t o tín KS. Tr n Ng c Anh ch
3 TRAO I V PHƯƠNG PHÁP D Y THEO ÀO T O TÍN CH I V I M T S H C PH N CƠ S VÀ CHUYÊN MÔN NGÀNH ÓNG TÀU TH Y PGS Tr n Gia Thái- B môn K thu t Tàu th y Trong ào t o tín ch , chúng tôi nh n th y thư ng xu t hi n nhi u ý ki n cho r ng s ti t d y trên l p quá ít, nh t là các h c ph n chuyên môn thì làm sao có th m b o ư c ch t lư ng ào t o? Tuy nhiên, ào t o theo tín ch là phương th c ào t o tiên ti n, òi h i s i m i trong phương pháp d y và h c, t ti p c n n i dung sang ti p c n phương pháp m i có th phát huy h t ưu i m c a nó. B i vì v i s ti n b c a khoa h c k thu t hi n nay, n u c theo quan i m d y và h c truy n th ng thì không th nào có th cung c p ki n th c cho sinh viên ra trư ng làm vi c. Cái chúng ta c n sinh viên ngày nay khi ra trư ng không ph i là nh ng ki n th c ghi chép do ngư i th y c như trư c, mà là năng l c t h c, sáng t o gi i quy t nh ng v n th c ti n, th m chí chưa ư c h c trư ng. Th c t hi n nay ã có r t nhi u tài li u vi t v các phương pháp gi ng d y tích c c theo ào t o tín ch và b n thân tôi cũng không ph i là m t nhà nghiên c u phương pháp gi ng d y hay qu n lý giáo d c, vì th trong báo cáo này, tôi xin phép không bàn lu n v m t phương pháp mà ch xin trao i m t s quan i m v cách d y và h c nh ng h c ph n cơ h c và Thi t k tàu th y c a ngành óng tàu th y, rút rút ra t kinh nghi m b n thân trong quá trình gi ng d y trong và ngoài nư c. 1. Nhóm các h c ph n Cơ h c Nhóm các h c ph n Cơ h c là cơ s ngành c a ngành K thu t tàu th y nh m cung c p ki n th c giúp sinh viên tính toán, thi t k m t chi ti t, k t c u c th nói chung và k t c u tàu th y nói riêng. V lý thuy t, gi i bài toán thi t k chi ti t, k t c u nói chung có th th c hi n theo 3 bư c t ng quát : • Mô hình hóa k t c u và l c tác d ng, hi u theo nghĩa là bư c ưa nh ng k t c u ph c t p có trong th c t v mô hình k t c u ơn gi n tương ương, có th tính ư c. • Gi i bài toán Cơ h c k t c u xác nh ng su t, bi n d ng b ng các phương pháp tính ã bi t. • Ki m tra m c an toàn c a k t c u tính toán. Trong nh ng bư c nêu trên, bư c th nh t và th ba r t quan tr ng nh m giúp ngư i h c gi i các k t c u mà h s g p trong th c t sau này, còn bư c th hai thư ng ã ư c ưa vào các ph n m m. Tuy nhiên, n u quan sát n i dung chương trình và cách d y các môn Cơ h c hi n nay có th nh n th y, sinh viên h c ki n th c l n lư t qua các h c ph n Cơ lý thuy t, S c b n v t li u, Phương pháp ph n t h u h n, Cơ h c k t c u tàu th y v i 11 tín ch v i r t nhi u giáo trình và nhi u chương m c khác nhau ch y u ch gi ng gi i v các khái ni m cơ b n, sau ó t p trung h c cách gi i nh ng mô hình c th v k t c u và l c tác d ng có s n trong sách giáo khoa, b qua bư c th nh t và xem nh bư c th ba. K t qu h u h t sinh viên h c xong s không hi u rõ l m s ng d ng ki n th c v Cơ h c vào ch nào và khi g p k t c u th c t ngoài i h cũng s lúng túng vì không bi t ó là k t c u c th nào ã h c. Cái h h c ây là các phương pháp gi i truy n th ng, cũng ít khi gi i ư c các k t c u th c t ó. Nghiên c u các h c ph n Cơ h c trong chương trình ào t o ngành óng tàu c a Trư ng i h c Ulsan c a Hàn qu c, Trư ng ang liên k t ào t o v i Khoa thì th y h thi t k ph n Cơ h c thành hai h c ph n là Cơ k t c u và Cơ k t c u tàu th y kho ng 5 tín ch , v i nh ng n i dung c thê như sau: • Các nguyên t c cơ b n khi thi t k k t c u và thi t k k t c u tàu th y
4 • Phân tích và mô hình hóa các k t c u tàu th y • S d ng phương pháp ph n t h u h n gi i các k t c u tàu th y • Hư ng d n Ansys phân tích k t c u tàu th y b ng phương pháp ph n t h u h n Rõ ràng là v i nh ng n i dung như th , ngư i h c có th n m ư c ngay m c tiêu c a h c ph n và t ng bư c ti n hành gi i quy t m c tiêu ó ng d ng trong các bài toán chuyên môn c a mình, trong ó h r t xem tr ng kh năng tư duy c a ngư i h c khi t p trung vào bư c th nh t và th ba, còn các khái ni m cơ b n và cơ s lý thuy t c a các phương pháp gi i, sinh viên t tìm c trong sách. T i các Trư ng i h c Châu Âu mà tôi ã ư c tham gia gi ng d y các l p Cao h c Thi t k tàu như i h c Liege c a Vương qu c B , i h c Nantes c a Pháp và i h c Genoa c a Ý, h cũng thi t k chương trình theo ki u tương t . Ngay bu i u tiên, giáo viên giao luôn cho m i sinh viên m t án tính k t c u c a m t tàu c th và sinh viên ph i t h c, t nghiên c u hoàn thành bài t p c a mình, còn ngư i giáo viên ch có nhi m v hư ng d n (tutor) khi ngư i h c có nhu c u h i bài t p c a mình. Ví d hình 1 là bài t p tính toán k t c u c a m t sà lan ơn gi n mà sinh viên ngành Thi t k tàu th y t i i h c Liege h c các môn Cơ h c ph i làm, th i i m mà sinh viên chưa có ki n th c v tàu th y. Qu th t là v i bài t p này, không ít gi ng viên y Cơ h c c a ta ch c cũng s g p nhi u khó khăn. Hình 1 : bài t p môn h c Cơ h c t i l p Cao h c Thi t k tàu th y Châu Âu
5 Như v y, thông qua n i dung h c ph n Cơ h c và m t s không ít h c ph n chuyên môn khác, hình như cách d y và tư duy ngư i th y chúng ta ang có v n khi c g ng d y sinh viên tính toán, i m y u c a con ngư i nhưng l i là i m m nh c a máy tính, mà xem nh vi c d y sinh viên cách h c và cách tư duy, i m m nh c a con ngư i nhưng l i là i m y u c a máy tính, 2. H c ph n Thi t k tàu th y Năm 2010, tôi ư c m i gi ng d y h c ph n Thi t k tàu th y (Ship Design) và án môn h c tương ng (Ship Project) g m 5 tín ch trong chương trình Cao h c thi t k tàu th y c a Châu Âu (Emship Program) t i Trư ng i h c Liege c a Vương qu c B và Trư ng i h c Genoa c a Ý. Quen cách d y Vi t Nam, theo cương gi ng d y ã ư c B môn Thi t k tàu c a các Trư ng thông qua, bu i u tiên tôi ngh ngư i i u ph i là ông Trư ng b môn x p gi tôi lên l p d y lý thuy t h c ph n Thi t k tàu th y chu n b cho vi c th c hi n h c ph n án môn h c ti p theo. R t ng c nhiên, ông trư ng b môn c h i i h i h i l i là tôi nh d y cái gì mà c n ph i x p l ch. Cũng ng c nhiên không kém ông, tôi gi i thích là tôi s d y nh ng ph n lý thuy t theo l ch trình ã có. Ông h i l i là tôi s d y như th nào có th t m c tiêu t ra khi mà h c sinh chưa có ki n th c, trong khi quan i m c a tôi l i là sinh viên s h c như th nào khi chưa có hư ng d n c a ngư i Th y. Cu i cùng, dung hòa c a hai bên là tôi ư c x p th i gian 2 bu i, ch y u ch phân nhóm sinh viên, phân bài c th c a án cho các nhóm, cung c p bài gi ng và các tài li u tham kh o kèm theo, hư ng d n và quy nh th i gian hoàn thành các n i dung mà sinh viên c n làm khi th c hi n án. Sau ó tôi ư c cung c p m t trang web riêng ưa bài gi ng c a mình lên cho sinh viên tham kh o và tr l i tr c ti p th c m c c a sinh viên trên trang web này dư i s giám sát c a ông Trư ng b môn. N u b n mu n tham kh o trang web này c a tôi, hi n v n còn ang t n t i, b n có th vào ư ng link http://139.30.101.251/EMship v i tên ăng nh p Thai và m t kh u do tôi s ánh dùm b n. Mãi sau g n (2 – 3) tu n th c hi n, lúc này tôi m i ư c x p l ch chính th c và nhi m v c a tôi trong su t gi gi ng là ki m tra và tr l i các câu h i c a ngư i h c trong quá trình th c hi n án môn h c. Dĩ nhiên là tr l i ư c y nh ng câu h i c a h c viên trong quá trình hư ng d n h làm án, t ng tôi ph i gi ng gi i và m r ng ư c ki n th c v thi t k tàu th y theo úng d nh ban u. i m c bi t mà tôi c m nh n ư c khi gi ng là không còn b bó h p v th i gian và không gian n a, có l n l p chúng tôi làm vi c liên t c t 12h30 trưa n g n 7h t i t l p h c ra n công viên Trư ng, bài gi ng cũng tr nên sinh ng khi ngư i th y c m th y h nh phúc vì gi ng t i âu thì trò hi u t i ó và ngư i trò cũng thích thú khi th y nh ng v n mà mình th c m c, trăn tr , tranh cãi bao nhiêu lâu ã ư c gi i áp, nh t là khi nh ng v n như th l i ư c gi i quy t thông qua ph n m m máy tính. Thông qua vi c trình bày cách gi ng hai h c ph n nêu trên, i u tôi mu n trao i ây là khi d y các h c ph n chuyên môn, các h c ph n thư ng có yêu c u v m t ki n th c và k năng r t nhi u trong i u ki n h n h p v th i gian và yêu c u sinh viên ph i có th i gian chu n b nhà ít nh t ph i g p ôi gi lên l p ( h c ư c 1 tín ch thì sinh viên ph i dành ít nh t là 30 gi chu n b cá nhân) theo phương th c ào t o tín ch , có l cách hay nh t là gi ng d y thông qua h th ng bài t p và án. Tuy nhiên th c hi n hi u qu phương pháp gi ng d y này, v n quan tr ng là ngư i th y c n ph i chu n b ư c n i dung c a các bài t p ho c án như th nào m b o ư c hi u qu gi ng d y. Có nhi u yêu c u t ra, nhưng theo tôi, t i thi u n i dung các bài t p ho c án c n áp ng ư c hai v n . • N i dung bài t p ho c án nên g n li n v i m t v n chuyên môn c th ngư i h c c m th y s c n thi t ph i th c hi n và t nguy n th c hi n nó m t cách hi u qu nh t. • N i dung c a các bài t p ho c án c n ư c thi t k sao cho ngư i h c có th v a h c ph n lý thuy t cơ b n trên l p, v a t nghiên c u thêm các tài li u tham kh o ng d ng nh ng ki n th c lý thuy t v a m i h c vào gi i quy t ngay nh ng v n
6 th c t t ra trong án. Có như v y c ngư i d y và ngư i h c u c m th y thích thú trong vi c trao i, th o lu n nên ch t lư ng c a gi gi ng và tương ng là ch t lư ng ào t o s ư c nâng lên khá nhi u. c bi t, n u các n i dung ư c thi t k ngư i h c có th ng d ng ư c ki n th c tin h c ho c các ph n m m chuyên ngành thì hi u qu vi c th c hi n án s ư c nâng cao nhi u. Tuy v y, theo tôi cũng không nên thi t k n i dung các án xa r i th c ti n ho c quá khó, có th d n n tình tr ng m c dù ã r t c g ng nhưng khá nhi u sinh viên v n g p b t c trong th c hi n vì h không th hi u ph i làm như th nào và như th nào là úng v i th c t , nh t là trong trư ng h p sinh viên ngành chúng ta l i có ch t lư ng không ph i là cao l m. i u này có th d n n tác d ng ngư c và gây c m giác chán n n, s ngành h c. Rõ ràng th c hi n ư c hai yêu c u này, t i thi u ngư i th y cũng c n ph i áp ng ư c hai yêu c u t ra : • Ngư i th y ph i có ư c ki n th c, nh t là ki n th c và k năng th c t y có th hình thành ư c các n i dung bài t p ho c án thích h p và th c hi n hoàn h o các n i dung ó. • Ngư i th y c n ph i cung c p tài li u tham kh o, nh t là nh ng tài li u liên quan n vi c th c hi n bài t p và án giúp ngư i h c t h c, t nghiên c u gi i quy t v n . Ví d trong án Thi t k tàu th y, tôi hay s d ng m t bài r t chung chung là Thi t k sơ b lo i tàu nào ó v i m t vài c i m k thu t cũng r t chung chung như tr ng t i ho c t c v..v… Th nhưng khi cũng áp d ng bài này khi gi ng d y án Thi t k tàu th y t i các nư c Châu Âu, h l i yêu c u tôi ph i chu n b l i bài là nh ng con tàu c th , th m chí ó ph i là nh ng tàu th t. Th c t gi ng d y tôi nh n th y, ch v i bài khác nhau như th thì thái , tư duy và cách ti p c n c a ngư i h c r t khác nhau, ngay c phương pháp gi i quy t nh ng n i dung t ra trong án này cũng có nhi u i m r t khác nhau, mà trong ph m vi bài vi t này tôi xin phép không ư c th o lu n. Ví d dư i dây trích nguyên văn ti ng Anh m t s nh ng bài thi t k tàu th y d ng như th 1. Cruising boat Short description : sea catamaran for 16 passengers (4 cabins for 2 and 2 cabins for 4 people) for cruise (breakfast and dinner on the ship, passengers visit during the days, the ship sails during the nights), crew member : 5, speed : 20 kts at 80 % of the power, length < 24 m, operating range : 200 NM Rules : BV rules or equivalent 2. Sailing boat Short description : sailing boat for 8 passengers (4 cabins) and 2 crews to sail in the Arctic or Antarctic regions, with provisions for 2 months, reinforced hull, deck saloon, place to store a rib boat, good performance under sails, engine in case of problem or for marine manoeuvres, good stability. Rules : BV rules or equivalent, ISO for stability and structure Tuy nhiên, th c hi n hi u qu v n t ra ây thì i m quan tr ng nh t v n là ngư i h c. Do không ph i là nhà giáo d c h c và cũng có nhi u bài vi t bàn lu n v phương pháp h c tích c c theo ào t o tín ch nên tôi xin phép không th o lu n nhi u v phương pháp h c th nào là t t nh t. Ch có i u sau khi gi ng d y tôi rút ra ư c m t i m r t khác bi t gi a cách h c c a sinh viên ta và sinh viên tây, xin t m g i dân giã như th , là n u sinh viên tây nhà c sách (ngu n ki n th c vô h n) và n u không hi u thì lên l p h i th y (ngu n ki n th c có h n nhưng chuyên sâu) thì ngư c l i, sinh viên ta, ch y u nh ng sinh viên chăm
7 l i lên l p h c th y, n u không hi u thì v nhà c sách. Th c t gi ng d y nhi u năm cho th y sinh viên chúng ta không t l m và cũng không ít sinh viên gi i nhưng rõ ràng ch khi nào làm thay i ư c thói quen h c t p và tư duy b ng c a sinh viên như th m i hy v ng nâng cao ch t lư ng ngư i h c, thành t r t quan tr ng nâng cao ch t lư ng ào t o. Trong nhi u trư ng h p, chính ngư i th y chúng ta cũng có l i khi c g ng nh i nhét m t kh i lư ng ki n th c không ph i nh cho ngư i h c thông qua vi c gi ng d y ch y u là lý thuy t ngay trên l p thì các nư c, h l i sinh viên t giác ti p thu ki n th c thông qua vi c t h c, t nghiên c u và trao i gi a các nhóm sinh viên v i nhau trong quá trình th c hi n các bài t p ho c án môn h c, ho c thông qua các bài t p th c t ơn gi n phát tri n kh năng làm vi c nhóm ho c tư duy sinh viên Ví d v m t trong nh ng bài t p th c t mà tôi tham gia ư c t ch c ngay t i b th nghi m tàu th y c a Trư ng i h c Liege Vương qu c B , nhân d p H i th o v Thi t k tàu th y c a các Trư ng i h c Châu Âu t ch c vào tháng 11/2010, trong khuôn kh chương trình Emship nêu trên. T i ó, các nhóm 3 sinh viên c a các nư c ư c phát m t qu tr ng, m t bìa cáctông, 1 cái kéo, h dán và nhi m v c a h là nghiên c u gi i pháp ưa qu tr ng ch y t cao 20 m xu ng t không b b . Bài t p ơn gi n như th nhưng ph i v n d ng lý thuy t ã h c và ư c các nhóm th c hi n trong g n 1 ngày. Cu i cùng, thay cho l i k t tôi mu n d n l i quan i m c a giáo sư óng tàu n i ti ng th gi i ngư i Anh là Baisla, khi vi t tài li u Thi t k và óng tàu th y, trong ó khác v i m i sách giáo khoa ông hoàn toàn không trình bày các v n cơ b n c a thi t k tàu là xác nh các kích thư c chính và hình dáng tàu vì ông cho r ng Không th giúp sinh viên có kinh nghi m thi t k , cách duy nh t v i h là làm án thi t k . B n thân tôi cũng c g ng h c t p theo quan i m này trong quá trình gi ng d y h c ph n Thi t k tàu th y cho sinh viên ngành óng tàu t i Khoa K thu t Giao thông trư ng i h c Nha trang.
8 I M I PHƯƠNG PHÁP D Y H C H C PH N TRANG B NG L C Nguy n ình Long – B môn ng l c I- TV N D y t t và h c t t là m c tiêu ph n u c a các nhà trư ng nói chung và nhà trư ng i h c nói riêng. Vi c t ch c d y h c rõ ràng ph i phù h p v i s phát tri n chung c a xã h i. Phương pháp d y h c truy n th ng (ngư i d y ư c l y làm trung tâm) t n t i trong m t th i gian dài và b c l r t nhi u như c i m, c n ư c i m i nh m t hi u qu cao hơn theo ch trương chung. ng th i, i m i PPDH trong giai o n hi n nay là ti n cơ b n chuy n sang phương th c ào t o theo h th ng tín ch . II- NH N TH C V I M I PPDH V nguyên t c, i m i PPDH ( i m i phương pháp d y và h c) òi h i ph i i m i c v n i dung giáo trình – bài gi ng, cách ti n hành các phương pháp d y và phương pháp h c, i m i các phương ti n và hình th c tri n khai phương pháp trên cơ s khai thác tri t ưu i m c a các phương pháp truy n th ng và v n d ng linh ho t m t s phương pháp d y - h c tiên ti n nh m nâng cao tính ch ng, sáng t o, năng l c phát hi n và gi i quy t v n , phát huy t i a tính tích c c, ch ng và sáng t o c a ngư i h c, nâng cao năng l c t h c, t nghiên c u, nâng cao các k năng c n thi t v ngh nghi p, k năng làm vi c v i ngư i khác, k năng tìm ki m và x lý thông tin, k năng trình bày, thuy t ph c, k năng t phát tri n. Theo ó, khi ti n hành i m i phương pháp d y h c c n quan tâm n nh ng v n ã ư c úc k t sau: -B t u t quan i m “D y h c l y ngư i h c làm trung tâm”. - Tuân th nguyên t c “Tích c c hóa ho t ng h c t p c a ngư i h c”. - K t h p hài hòa gi a các phương pháp d y h c khác nhau, phù h p v i các tình hu ng d y h c t ư c m c tiêu và hi u qu c a bài gi ng. - S liên quan m t thi t gi a i m i phương pháp d y h c v i vi c s d ng có hi u qu các phương ti n và thi t b d y h c. T quan ni m l y ngư i h c làm trung tâm òi h i ngư i d y ph i thay i t ch truy n t ki n th c theo ki u cung c p n i dung (nh m cung c p cho ngư i h c càng nhi u ki n th c càng t t) b ng cách ti p c n m c tiêu sao cho ngư i h c t ư c m c tiêu xây d ng nh ng k năng c n thi t như phân tích, t ng h p, phán oán, ph n bi n, ra quy t nh, gi i quy t v n … Ngư i d y óng vai trò là ngư i ch ư ng ch không ph i d n ư ng, “ngư i d y ph i ch ra con ư ng mà ngư i h c s ph i i và cách i trên con ư ng ó, còn ngư i h c b t bu c ph i t i trên con ư ng ó trong su t quá trình h c m t h c ph n”. Trên tinh th n này, òi h i ph i tăng cư ng vai trò t ch c, hư ng d n, nh hư ng và i u khi n c a ngư i d y i v i ho t ng h c, ho t ng tư duy sáng t o và rèn luy n k năng c a ngư i h c; thúc y và tăng cư ng m i liên k t gi a ào t o và nghiên c u khoa h c.
9 c bi t, ngư i d y c n chú ý giúp ngư i h c có ư c nhu c u h c t p, nâng cao ý th c t giác trong h c t p, năng l c t h c, t nghiên c u; phát tri n tư duy sáng t o, rèn luy n k năng th c hành, nâng cao k năng làm vi c c ng ng, k năng tìm ki m và x lý thông tin, k năng trình bày, th o lu n cho ngư i h c. Nói cách khác, c n giúp cho ngư i h c xác nh ư c nhi m v h c t p, bi t ư c i m kh i u. Sau ó ch ra cái ích mà h ph i i t i, cũng như cách i, thông qua nh ng lý gi i trong h c ph n ho c nh ng h c ph n ã trang b trư c ó và cu i cùng là h ph i t tìm, t h c hi u ư c nh ng v n c t lõi c a h c ph n. Tuân th nguyên t c “nh ng gì mà ngư i h c có th làm ư c nên h t làm, t khám phá”, ngư i d y c n ph i ưa ra các v n c n gi i quy t, òi h i ngư i h c ph i u tư công s c và th i gian c, tìm hi u gi i quy t v n . Trong i m i PPDH c n xác nh ph i d y nh ng gì và d y như th nào, t ch c th c hi n ra sao. Có th nói, v nguyên t c, trư c h t c n t o ra ngư i h c nhu c u, ng l c và tính ch ng trong h c t p thông qua vi c gi i thi u ngh nghi p, yêu c u và d n d t ngư i h c ti p c n t ng bư c. V nguyên t c, giao cho h nhi m v h c t p t ư c ích c n n, d y cho cách h c trong quá trình t ch c gi ng d y; ti p theo là t ch c ki m tra, ánh giá giúp hoàn thi n ki n th c. Công vi c tri n khai c th u tiên là th c hi n khâu chu n b : xây d ng cương môn h c; xây d ng quy trình ki m tra - ánh giá; chu n b các i u ki n cho d y h c (bài gi ng, giáo trình, tài li u tham kh o, ti n trình cho gi lên l p); m t s công vi c khác. Trong quá trình d y h c, t o ra môi trư ng h c t p tích c c, thân thi n; b t u t vi c chu n b bài gi ng công phu, c p nh t; gi h c sinh ng, ngư i d y và ngư i h c cùng nhau trao i ki n th c và phương pháp m t cách c i m … ng th i, c n chú ý linh ho t l ng ghép d y cho h các cách h c: h c quan sát; h c thu th p, phân tích và x lý thông tin; h c cách t ng h p v n ; h c cách khát quát hoá; h c phán oán; h c cách thông tin; h c quy t nh và hành ng; h c ánh giá. c bi t, chú ý t ch c ho t ng semina ngư i h c. Ho t ng này có ý nghĩa r t l n trong vi c “Bi n quá trình ào t o thành t ào t o”, có tác d ng thúc y ho t ng t h c c a ngư i h c r t nhi u và có k t qu l n. Vì r ng, th c hi n t t semina, bu c ngư i h c ph i c tài li u, nghiên c u, chu n b , t ó s t o nên ng l c và h ng thú c a ngư i h c, giúp cho h n m v ng ư c lý lu n v n d ng vào th c ti n ư c t t và có hi u qu . ây là m t v n quan tr ng, c n thi t trong i m i phương pháp c a ngư i d y, thông qua ó ngư i h c có i u ki n tr c ti p trao i, th o lu n ưa ra nh ng chính ki n c a mình c v lý lu n và th c ti n; c nh ng v n úng và chưa úng… Thông qua semina, ngư i d y ki m tra ư c m c ti p thu c a ngư i h c; nghi m l i m c hi u qu c a phương pháp gi ng d y áp d ng, trên cơ s ó i u ch nh & b sung phương pháp và ki n th c. Khi th c hi n semina, ngư i d y t ch c cho SV t th o lu n, còn mình óng vai trò tr ng tài, nghe các ý ki n phát bi u, t ng h p và gi i áp khi ngư i h c ưa ra các ý ki n chưa úng ho c chưa phân bi t úng sai. Vi c ánh giá và cho i m nh ng ngư i tham gia xây d ng bài h c là m t trong nh ng ng thái mang tính ng l c nh m kích thích h hăng hái tham gia h c t p.
10 III- I M I PHƯƠNG PHÁP D Y H C H C PH N TRANG B NG L C III.1- Tri n khai i m i PPDH a/- Chu n b d y h c + Chu n b v phương pháp d y h c Áp d ng phương th c d y h c tích c c: ngư i h c ch ng, t nghiên c u (làm vi c c l p), trao i (làm vi c nhóm), th o lu n; th y giáo g i m , hư ng d n... + Chu n b i u ki n d y h c Xây d ng cương môn h c; xây d ng quy trình ki m tra - ánh giá; chu n b các i u ki n cho d y h c (bài gi ng, tài li u tham kh o, ti n trình cho gi lên l p, câu h i, bài t p, v n th o lu n trong gi h c, v n ngư i h c c n chu n b cho bu i h c sau, v n dành cho ho t ng semina, …); m t s công vi c khác. b/- T ch c d y h c - Gi i thi u khái quát m c ích, n i dung h c ph n; phương pháp d y h c và yêu c u i v i ngư i h c (t h c và cách h c); cương h c ph n, l ch trình gi ng d y, tài li u h c t p & tham kh o và nh ng m c tiêu c th , giúp ngư i h c có cái nhìn t ng th , góp ph n t o ng l c trong h c t p. - Gi i thi u n i dung t h c trong cương, cách h c, t ch c cho SV t h c, l p nhóm & hư ng d n làm vi c nhóm và th o lu n. - Nêu m c tiêu c a ti t h c hay v n và n i dung cơ b n, tr ng tâm c a ki n th c, di n gi ng, gi i thích nh ng ki n th c khó, tr u tư ng. Thư ng xuyên tác ng kích thích ho t ng SV b ng cách nêu v n c n gi i quy t, t câu h i v i các c m t : là gì, như th nào, t i sao, làm th nào hay b ng cách nào, liên h ho c ng d ng vào th c t … - S d ng phương ti n trình chi u gi i thích cũng như minh ho cho bài gi ng. - Giao nhi m v h c t p ( c tài li u, nghiên c u chuyên ) và hư ng d n SV c tài li u (tương ng v i t ng v n ), hư ng d n th c hi n chuyên (semina) theo nhóm. - C p nh t thông tin trong gi ng d y, l ng ghép trao i và dành 1/3 th i lư ng cho vi c báo cáo chuyên (semina) và tham quan th c t . - ánh giá theo quá trình (k t qu ki m tra, báo cáo chuyên , tham gia th o lu n), b trí thi v n áp. c/- Tri n khai c th Bu i h c u tiên CBGD gi i thi u m c ích, yêu c u, v trí c a môn h c trong chuyên ngành, n i dung môn h c, l ch trình gi ng d y, tài li u h c t p, tài li u tham kh o, phương pháp gi ng d y, phương pháp ánh giá, cương ôn t p, yêu c u v cách h c c a SV. Trong gi ng d y, áp d ng hình th c di n gi ng k t h p nêu v n . Nêu v n hư ng cho SV t p trung tư duy; di n gi ng, gi i thích nh ng ki n th c khó, tr u tư ng t o i u ki n tư duy ti p c n v n (1. Mang tính d n nh p – g i nh ki n th c cũ liên quan; 2. Kích thích tư duy nh ng v n m i; 3. T p cách x lý tình hu ng; 4. Luy n cách di n t khi nêu v n và gi i quy t v n ).
11 Các v n có th ư c th o lu n ngay trong gi h c ho c dành cho SV chu n b và trao i trong gi h c ti p theo ho c là bài t p nhà. Trong gi h c, th y giáo thư ng xuyên có nh ng tác ng kích thích ho t ng SV b ng cách nêu v n c n gi i quy t ho c thư ng xuyên t câu h i v i các c m t : là gì, như th nào, t i sao, làm th nào hay b ng cách nào, liên h ho c ng d ng vào th c t , … c bi t, là t o không khí c i m , không lo i tr ôi lúc th y giáo gây cư i SV, nhưng chú ý yêu c u, khuy n khích và t o i u ki n cho SV t câu h i và t ch c th o lu n (t ch c cho h làm vi c c l p ho c làm vi c nhóm). V i nh ng v n SV không th tr l i ngay (c các câu h i do SV ưa ra tương i khó), thì ti n hành g i ý nh hư ng, d n d t h ti p t c tranh lu n, gi i mã, t tìm ra áp án. Cu i bu i h c, th y giáo nêu v n s h c bu i h c sau (nh ng i m chính c n lưu ý), yêu c u SV nghiên c u bài gi ng và c tài li u tham kh o chu n b trao i (gi i thích nh ng v n mà SV có th g p khó khăn khi t c, t nghiên c u giáo trình, tài li u). T i bu i h c ti p theo, cùng v i vi c theo ki u ki m tra s chu n b c a ngư i h c, tri n khai ti t h c m i qua vi c gi i thi u m c tiêu c a ti t h c hay v n và n i dung cơ b n, tr ng tâm c a ki n th c, th c hi n vi c di n gi ng, gi i thích nh ng ki n th c khó, tr u tư ng (theo tr c v n ã nêu), ti n hành nêu và gi i quy t nh ng vư ng m c (m i, cũ), nêu yêu c u SV ti p t c th c hi n i v i bài h c. Khuy n khích sinh viên nêu v n và trao i - Th y giáo ch t l i (Trư ng h p sinh viên không nêu ư c nh ng vư ng m c thì th y giáo nêu v n và sinh viên tham gia th o lu n - cu i cùng th y giáo ch t l i). T ch c cho SV t nghiên c u như c tài li u h c t p, tài li u tham kh o (nh n m nh nh ng v n c n chú ý trong khi c) và c bi t là chu n b báo cáo chuyên : SV ư c giao th c hi n chuyên h p theo nhóm [m i nhóm t (3÷5) sinh viên], m i nhóm ph i nghiên c u trình bày m t v n (có g i ý, hư ng d n l p cương, tìm tài li u). C nhóm chu n b báo cáo và c ngư i báo cáo (nhóm t xác nh t l tham gia công vi c c a t ng thành viên). Nh ng ngư i khác trong nhóm có trách nhi m b sung ho c tham gia tr l i nh ng ý ki n trao i c a các thành viên nhóm khác. Th y giáo theo dõi, ch cho h th y nh ng cái sai tìm v cái úng (gi i thích nh ng n i dung SV hi u chưa úng), ng th i công b cho SV bi t ý ki n ánh giá c a mình. Nh ng sinh viên báo cáo t t ho c tham gia th o lu n tích c c s ư c ghi nh n thành i m thư ng vào k t qu th c hi n chuyên - i m ki m tra. T ch c cho SV làm bài ki m tra t i l p và giao bài t p v nhà. Tr bài ki m tra, bài t p nhà và có nh n xét v các bài làm ó. Vi c ánh giá k t qu theo quy ch ào t o, bao g m i m ki m tra và i m thi. K t qu chuyên ư c tính h s 2 cùng v i k t qu c a m t bài ki m tra t i l p và các bài t p v nhà tính thành i m ki m tra (t tr ng 40%). Thi k t thúc h c ph n b ng hình th c thi v n áp (có chú ý tinh th n và thái h c t p t i l p). III.2- Ghi nh n bư c u Th c t áp d ng phương pháp d y h c này chúng tôi nh n th y m c dù khí th h c t p có nâng lên nhưng t l SV s c h c theo yêu c u không nhi u, th hi n các khía c nh sau: - Ít chu n b bài nhà (ôn bài cũ, c trư c tài li u h c t p, tài li u tham kh o theo yêu c u).
12 - Ít tham gia th o lu n (ch t p trung m t s SV nh t nh). Trong ho t ng semina, s sinh viên tham gia trao i có ph n tích c c hơn. - Nhi u báo cáo chuyên trình bày trong sinh ho t semina chưa sâu. - Câu h i do SV ưa ra chưa th t rõ ràng, câu tr l i úng tr ng tâm không nhi u. - K t qu các bài ki m tra d ng m và bài t p nhà không cao. Chúng tôi nh n th y r ng vi c c tài li u tham kh o c a SV còn ít, ki n th c còn r i r c, chưa quen xâu chu i thành h th ng và phân tích, t ng h p, v n d ng; c bi t, nhi u ki n th c cơ b n, cơ s b h ng. Có l SV chưa quen v i cách d y và h c m i, m t khác còn do SV có nh ng khó khăn riêng khác. Qua kh o sát ý ki n trên l p cho th y có không ít SV th hi n s thích thú cách gi ng nêu v n - yêu c u và hư ng d n SV th o lu n, tìm l i gi i và cu i cùng th y giáo giúp hoàn thành áp án. IV- TH O LU N Trong th c t , nh ng năm qua chúng tôi ã áp d ng các gi i pháp i m i PPDH nêu trên và cũng g p không ít khó khăn do s thi u ng b . Khi c p n vi c D y – H c là nói n ngư i d y và ngư i h c cùng các y u t khác. Trong khi ây chúng ta l i chưa quan tâm n “ch t lư ng ngư i h c”. ây là m t i u khó i v i ngư i d y trong hoàn c nh th c t ch t lư ng u vào không cao (ngư i h c không s c hoàn thành nhi m v ư c giao do h n ch v năng l c, thi u ngh l c, quy t tâm, …). Th h i ch t lư ng v t li u không t t thì làm sao ngư i th có th gia công chi ti t t t ư c. Khó khăn th hai là thói quen h c v t, và ch h c theo giáo trình ho c bài gi ng c a th y cô ã hình thành t khi còn h c ph thông (không tìm tòi thông tin m r ng ki n th c chuyên môn c a mình, không phát huy h t ti m năng c a các phương ti n h c t p, không v n d ng các phương pháp sáng t o trong h c t p) - ã khi n không ít sinh viên g p khó khăn. Vi c t o cho ngư i h c có thói quen t h c, t thi t k chương trình h c t p, ho ch nh n i dung h c t p và qu n lý quá trình t h c là nhi m v n ng n i v i ngư i d y. Khó khăn th ba là sĩ s l p h c còn ông trong khi òi h i ngư i d y ph i làm vi c nhi u v i vai trò c v n ( òi h i tính cá th ). M t khó khăn n a là th i lư ng dành cho h c ph n có h n. Thi t nghĩ, khó khăn th hai có th gi i quy t t n g c b ng cách t o chuy n bi n ngay t nhà trư ng ph thông v tinh th n tích c c, t ch trong h c t p, giúp h c sinh ph thông làm quen d n v i tinh th n t ch trong h c t p, kh i b ng khi lên i h c. Ngoài ra, chúng ta nên quan tâm n vi c b i dư ng “năng l c h c t p” c a ngư i sinh viên t năm th nh t, khai thác s c m nh ti m tàng c a các t ch c oàn th t o phong trào, giúp ngư i h c hoàn thành t t nhi m v h c t p theo yêu c u.
13 Đ I M I PHƯƠNG PHÁP D Y H C THEO H C CH TÍN CH MÔN H C KHAI THÁC H Đ NG L C Phùng Minh L c – B môn ng l c K HO CH VÀ N I DUNG I M I PPGD/PP G 1. H c ph n d ki n i m i PPGD/PP G: K thu t khai thác H ng l c 2. S vht:03 3. M c tiêu t ra c a ho t ng i m i PPGD/PP 2.1. Giúp sinh viên n m v ng c tính t i, c tính t c , nh hư ng c a nh ng y u t khai thác n các thông s làm vi c c a máy chính tàu th y. 2.2. Rèn luy n cho sinh viên phương pháp t nghiên c u, t gi i quy t m t v n t ra d a ki n th c lý thuy t ã ư c trang b , tìm ki m tài li u và th c t . 2.3. Kích thích kh năng tư duy c a sinh viên, k năng liên h th c t , k năng làm vi c theo nhóm trong vi c gi i quy t các v n th c ti n. 2.4. Bư c u làm quen v i công tác nghiên c u khoa h c, di n thuy t và ph n bi n. 4. Th i i m tri n khai: H c kỳ I Năm h c 2011 – 2012 5. N i dung i m i (Phương pháp gi ng d y) S PPGD ư c v n Các yêu c u h tr , s Chương/m c ti t dung lư ng Chương 5 / m c 5.2 03 D a trên v n Phương ti n trình chi u 01 b 6. Mô t tóm t t PPGD/PP G ư c v n d ng: 5.1.N i dung v n : Nư c ta hi n có 81.800 tàu cá các lo i v i t ng công su t 4.638.365 cv. Trong ó, s tàu ánh b t xa b (công su t >90cv/tàu, ho t ng xa b >50 h i lý) kho ng hơn 6.000 chi c. Tính trung bình công su t 150cv/tàu, t ng công su t i tàu này x p x 1tri u mã l c. Th i gian ch y hành trình (t c ng ra ngư trư ng và ngư c l i, di chuy n ngư trư ng…) c a i tàu này là r t l n. Ví d , v i t c 10hl/gi , tàu câu m c ch y 1.200 hl h t 120 gi , tiêu hao nhiên li u bình quân 12l/gi , ch hành trình tàu này s d ng h t 1.440 lít d u. Trư c tình hình giá d u tăng g p ôi trong vòng 2 năm tr l i ây, v n t ra là : L a ch n ch ch y hành
14 trình h p lý cho i tàu ánh b t xa b nh m ti t ki m nhiên li u, góp ph n h giá thành s n ph m. 5.2. N i dung lý thuy t ư c gi ng d y trư c khi gi i thi u v n : a/ Sinh viên ã ư c trang b ki n th c v nguyên lý, c u t o, các thông s công tác c a ng cơ diessel tàu th y. b/ c tính t i, c tính t c , nh hư ng c a nh ng y u t khai thác n các thông s làm vi c c a máy chính tàu th y. c/ Ch làm vi c c a H ng l c tàu th y 5.3. Các câu h i t ra gi i quy t v n : a/ Khái ni m, phân lo i các thông s ánh giá: t i, t c và ch tiêu kinh t c a ng cơ diessel tàu th y ? b/ Phân tích nh hư ng c a t i, t c n ch tiêu kinh t c a ng cơ diessel tàu th y ? c/ Khái ni m, lý gi i ch làm vi c hành trình toàn ph n và b ph n c a máy chính tàu th y? d/ Th nào là ch hành trình toàn ph n, ch hành trình ti t ki m ? e/ Theo anh (ch ) chúng ta c n có bi n pháp khai thác Máy chính như th nào ti t ki m nhiên li u ch hành trình? Lu n c và minh ch ng ? 5.4. Tài li u tham kh o : 1. TS. Nguy n Th ch; Th.S Phùng Minh L c “K thu t khai thác H ng l c tàu th y” i h c Nha Trang - 2009 2. TS. Lương Công Nh “ Khai thác H ng l c tàu th y” i h c Hàng h i H i Phòng - 2004. 3. TS. Lê Vi t Lư ng a. “Lý thuy t ng cơ diesel” i h c Hàng h i H i Phòng -NxbGD-2000 b. “Các ch chuy n ti p” i h c Hàng h i H i Phòng -NxbGD -1997 4. GS.TS. Tr n H u Ngh a. “Ch làm vi c c a ng cơ diesel tàu th y” Nxb Giao thông v n t i -1990 b. “ c tính diesel tàu th y” Nxb Giao thông v n t i -1990 c. “ S tay Sĩ quan máy tàu” Nxb Giao thông v n t i -1990 5.5. Cách th c t ch c: a/ Chia nhóm 8 -10 sinh viên cùng tìm ki m tài li u, th o lu n, vi t báo cáo và thuy t trình trư c l p, m i nhóm trình bày trong vòng 10 phút các nhóm khác cùng
15 nghe và ch t v n: 25 phút. Giáo viên là giám kh o ưa ra k t lu n v v n ch t v n, các câu h i hay ư c nhóm tr l i t t s ư c c ng i m vào ph n ánh gía cu i cùng. b/ Th i gian SV chu n b : 1 tu n trư c khi báo cáo trong vòng 3 ti t, 3 nhóm / 1l p; 10 phút cu i giáo viên ưa ra nh n xét cu i cùng và cho i m v i t ng nhóm, ch t l i nh ng i m ph i bi t, nh ng i m c n bi t và i m nên bi t c a bài h c. 5.6. Cách ánh giá: a/ n i dung, trình bày p, logíc: t yêu c u b/ Thi u n i dung, chu n b không t t, trình bày x u: không t yêu c u c/ Nhóm không t yêu c u ho c t yêu c u nhưng có i m báo cáo < 7 ph i th c hi n bài ki m tra l y i m ki m tra cho môn h c. d/ Trư ng h p không chu n b ho c thi u ý th c, i m ki m tra c a môn h c =0 5.7. Các bi n pháp kích thích: a/ C ng 01 i m cho báo cáo viên ho c các thành viên trong nhóm n u tr l i xu t s c các câu h i ph n bi n c a các nhóm khác ho c c a giáo viên hư ng d n, n u giáo viên c m th y có i m nào c n ph i h i sâu hơn ánh giá kh năng hi u v n c a nhóm. b/ C ng 1 i m cho nh ng nhóm có phương pháp trình bày p, có hình nh minh h a và ưa ra ư c nhi u d n ch ng trong th c t (có ch ng minh ho c xu t x c th ). c/ Mi n ki m tra môn h c cho nhóm có thành tích báo cáo t i m 7 tr lên và l y i m báo cáo làm i m ki m tra. d/ Tr 01 i m ki m tra các thành viên c a nhóm không tích c c trong vi c tham gia.
16 I M I PHƯƠNG PHÁP D Y H C H C PH N MÁY NÂNG THEO H C CH TÍN CH . Th.S GVC Nguy n Thái Vũ - B môn ng l c Tóm t t i m i phương pháp d y h c (PPDH) là ch tương i nóng b ng nh t là i v i trư ng i h c Nha Trang khi th c hi n chuy n t ào t o theo niên ch sang ào t o theo h c ch tín ch . Bài vi t này nêu ra nh ng ý chính như sau: - Phân bi t các khái ni m: Chương trình ào t o (CTDT) – ào t o (DT) - H c ch (HC) – Phương pháp d y h c (PPDH) và m i quan h gi a chúng. - M t s ý tư ng c th trao i v i ng nghi p v v n i m i PPDH h c ph n Máy nâng sao cho phù h p v i phương th c ào t o theo h c ch tín ch . 1. Các khái ni m Trong nh ng năm g n ây chúng ta ã liên t c i m i CTDT và PPDH r i phân tích ánh giá so sánh CTDT và PPDH . Do nhìn nh n theo các khía c nh khác nhau cho nên ã có nhi u quan i m khác nhau và không th ng nh t. Vi c nh c l i các khái ni m trên ch nh m m c ích m i ngư i cùng nhìn chung v m t hư ng và như v y s thu n l i trong vi c ánh giá so sánh. - Chương trình ào t o (CTDT): Có r t nhi u khái ni m nh nghĩa khác nhau v CTDT . Theo tôi CTDT là m t t p h p các môn h c ư c gi ng d y theo m t trình t và th i gian xác nh ho c là m t t p h p c a các ho t ng g n k t v i nhau nh m t n m c tiêu giáo d c c a nhà trư ng. T t c y u t u vào dùng h tr vi c th c hi n CT T và nh ng k t qu u ra c a quá trình th c hi n bao g m tài năng ư c phát tri n, ki n th c và k năng t ư c và năng l c tư duy ư c c i thi n. d hi u thì có th ví CTDT như m t b n thi t k k thu t mà s n ph m là con ngư i có ki n th c, k năng chuyên môn và năng l c tư duy nh t nh. - ào t o (DT) : Là các ho t ng truy n t i thông tin và d li u t ngư i này (hu n luy n viên ho c gi ng viên) sang ngư i khác (h c viên). K t q a là có s thay i v ki n th c, kĩ năng và thái c a h c viên t m c t th p nm c cao. Có th ví DT như là gia công l p ráp ch t o c th . - H c ch (HC) : Là phương th c (Cách th c, hình th c) t ch c ào t o (d y và h c). Có th ví HC như là phương th c t ch c s n xu t - Phương pháp d y h c (PPDH): Là phương pháp ho t ng truy n t i thông tin và phương pháp x lý thông tin t ngư i d y sang ngư i h c. Có th ví PPDH như m t b n thi t k thi công ch t o. V i suy nghĩ như v y chúng ta ã ph n nào th y ư c m i quan h gi a chúng. 2. Cơ s i m i PPDH:
17 i m i PPDH ư c hi u là i m i n i dung, giáo trình, cách ti n hành các phương pháp d y và phương pháp h c, i m i các phương ti n và hình th c tri n khai phương pháp trên cơ s khai thác tri t ưu i m c a các phương pháp truy n th ng và v n d ng linh ho t m t s phương pháp d y - h c tiên ti n nh m nâng cao tính ch ng, sáng t o, năng l c phát hi n và gi i quy t v n , phát huy t i a tính tích c c, ch ng và sáng t o c a ngư i h c, nâng cao năng l c t h c, t nghiên c u, nâng cao các k năng c n thi t v ngh nghi p, k năng làm vi c v i ngư i khác, k năng tìm ki m và x lý thông tin, k năng trình bày, thuy t ph c, k năng t phát tri n. Trong phương th c ào t o theo tín ch ngư i d y ph i m nhi m thêm vai trò c v n cho quá trình h c t p. V i tư cách là c v n cho quá trình h c t p, khi gi ng bài cũng như khi hư ng d n th o lu n, ngư i d y ph i ch n nh ng v n c t lõi, quan tr ng gi ng mà n u không có ngư i d y thì ngư i h c khó có th lĩnh h i ư c, t o i u ki n cho ngư i h c ti p thu và khám phá ti p ki n th c. Trong phương th c ào t o theo tín ch ngư i h c ph i là nh ng ngư i bi t cách h c như th nào. h thư ng xuyên i u ch nh k ho ch h c t p c a h cho phù h p v i nh ng m c tiêu c a môn h c. Vì d y - h c theo trư ng l p thư ng là m t quá trình c ng sinh, cho nên ngoài nh ng vai trò ã k trên, ngư i h c trong phương th c ào t o theo tín ch còn ph i m nhi m thêm m t vai trò quan tr ng n a; ó là, ngư i tham gia vào môi trư ng c ng tác d y - h c. v a như là ngư i cung c p thông tin ph n h i v b n thân mình như là nh ng ngư i h c (trình , khó khăn, thu n l i, nhu c u, ch i, mong mu n v môn h c, v.v.) cho ngư i d y ngư i d y có th i u ch nh n i dung, phương pháp và th thu t gi ng d y phù h p, tăng hi u qu day - h c. 3. c trưng c a h c ph n Máy nâng: Máy Nâng là thi t b ư c s d ng r t ph bi n trong các cơ s s n xu t nói chung. Ðây là thi t b quan tr ng hàng u trong v n cơ gi i hóa, t ng hóa các thao tác nâng chuy n x p d các lo i phôi, nguyên v t li u, thi t b , hàng hóa…Trên Tàu th y, Ô tô. Trong các phân xư ng ch t o máy, óng tàu và trên các công trình xây d ng, C ng bi n... Ð tin c y c a thi t b nh hư ng tr c ti p n an toàn c a con ngư i khi v n hành. Máy nâng là m t trong nh ng h c ph n cơ s trong khung chương trình ào t o b c i h c ngành Cơ khí nói chung và các chuyên ngành Cơ khí: ng l c Tàu thuy n, ng l c Ô tô, Ch t o Máy, óng tàu th y… 4. Tóm t t PPDH h c ph n Máy nâng: V i nh ng suy ngh như trong ph n cơ s i m i và c trưng c a h c ph n Máy nâng . ây tôi áp d ng PPDH nêu v n . GV gi i thi u m c ích, n i dung, yêu c u t ư c (Theo KAS): - V n tính toán l a ch n máy nâng chuy n phù h p v i yêu c u s n xu t. - Phương pháp tính ch n, ki m tra, b o dư ng và thay th cáp thép và xích hàn:
18 - Phương pháp tính ch n, ki m tra, b o dư ng và s a ch a ròng r c, palăng, tang thu ch a cáp. - Các phương pháp g n cáp lên tang và phương pháp tính ch n. - Phương pháp tính toán, l a ch n thi t b m c v t. - Phương pháp l a ch n, tính toán thi t k thi t b d ng và Phanh dùng trong máy nâng - Phương pháp tính toán thi t k máy nâng. T 7v n chính trên GV l n lư c nêu các v n c th , nh hư ng, hư ng d n... và SV ch ng, t nghiên c u (làm vi c c l p), trao i (làm vi c nhóm)… gi i quy t v n mà GV ã nêu. Ti p theo SV thì góp ý. GV gi i thích, i u ch nh … gi i quy t v n m t cách th u áo tr n v n 5. Nh ng công vi c chu n b ban u: - GV : Chu n b bài gi ng. Bài gi ng ph i ư c vi t phong phú y d hi u (Chú ý không vì th i lư ng gi m mà bài gi ng quá cô ng). Chu n b tài li u tham kh o. N m v ng chương trình cương m c tiêu h c ph n. Chu n b các câu h i h i sinh viên trên l p, các bài t p, bài ki m tra trên l p và các tiêu chí ánh giá. Chu n b các v n c n gi i quy t, v n c n nghiên c u báo cáo & th o lu n…), xác nh các n i dung t h c, các i u ki n tiên quy t, t ch c cho SV t h c, làm vi c nhóm và th o lu n. - SV : Ph i có bài gi ng , tìm và chu n b nh ng tài li u tham kh o mà GV ã gi i thi u, chu n b các i u ki n tiên quy t GV ki m tra. 6. Cách th c ti n hành (K ch b n cho m t gi lên l p) - Bài m u (Khá quan tr ng . D ki n t 3 n 4 ti t) + GV t gi i thi u và cung c p cho SV s i n tho i, a ch Email. M c ích, yêu c u, v trí c a h c ph n trong chuyên ngành, n i dung h c ph n, l ch trình gi ng d y, tài li u h c t p, tài li u tham kh o, nh ng i u ki n tiên quy t… + GV di n gi ng phương pháp gi ng d y, phương pháp h c t p phương pháp ánh giá, cương ôn t p, yêu c u i v i ngư i h c (t h c và cách h c) và nh ng m c tiêu c th giúp SV có cái nhìn t ng th v m i m t c a h c ph n ng th i góp ph n t o ng cơ h c t p cho SV - Ti t h c ti p theo : Ti n hành ki m tra nh ng i u ki n tiên quy t. ây là nh ng ki n th c c a nh ng h c ph n trư c liên quan tr c ti p n h c ph n ang h c. Thông qua ó GV di n gi ng ôn t p và ánh giá SV. G n cu i ti t GV giao nhi m v h c t p cho ti t h c sau b ng cách nêu t ng v n c th và hư ng d n SV tri n khai th c hi n. Tương t như v y các ti t h c sau GV Ki m tra vi c t h c c a SV thông qua vi c ch nh ng u nhiên (T ng SV ho c t ng nhóm tùy theo v n ) SV báo cáo gi i quy t v n ã nêu ra ti t trư c. Sau ó GV gi i thích, i u ch nh … gi i quy t v n m t cách th u áo tr n v n . Nh ng sinh viên báo cáo t t ho c tham gia
19 th o lu n tích c c s ư c ghi nh n tính thành i m ki m tra (có chú ý tinh th n và thái h c t p t i l p). Thi k t thúc h c ph n b ng hình th c thi vi t. V n Phân b s ti t cho hình th c d y - h c T ng Lên l p Th c hành, T Lý thuy t Bài Th o lu n th c t p nghiên t p c u V n 1 04 03 20 27 V n 2 01 01 02 10 14 V n 3 01 01 03 10 15 V n 4 01 02 8 11 V n 5 01 03 8 12 V n 6 01 03 8 12 V n 7 01 01 03 20 25 7. K t lu n Khi ã rèn luy n cho sinh viên thói quen t h c, t nghiên c u trên gi ng ư ng trong phòng thí nghi m và ngoài gi h c thì sinh viên s bi t t h c, t tìm tài li u gi i quy t các v n c a bài h c. Nói cho cùng gi ng d y theo phương pháp tích c c là coi sinh viên là trung tâm c a quá trình d y h c, trung tâm c a quá trình nh n th c. Làm cho sinh viên t nh n th c ư c các v n khoa h c do ư c t khám phá dư i s hư ng d n c a gi ng viên. Sinh viên ư c tham gia nhi u vào bài gi ng theo nh hư ng c a th y tránh truy n t kinh vi n, m t chi u. Ngư i th y giáo gi i không ch truy n t chân lý mà ph i d y cho sinh viên bi t cách tìm ra chân lý. Không ch truy n t cho sinh viên các ki n th c có s n, ch c n ghi nh mà còn t ch c gi ng d y nh hư ng cho sinh viên bi t t mình khám phá tìm ra ki n th c m i. Không có cách gi ng d y tích c c chung cho t t c các môn h c và cho t t c các gi ng viên, cũng như không có phương pháp t h c chung cho t t c m i ngư i. Các Th y giáo, Cô giáo hãy tr i nghi m và tìm ra cách tích c c hóa sinh viên cho mình và cho môn h c mà mình tham gia gi ng d y.
20 I M I PHƯƠNG PHÁP GI NG D Y H C PH N CHUYÊN NGÀNH K THU T Ô TÔ ThS. Huỳnh Tr ng Chương – B môn K thu t Ô tô I. tv n Hi n nay, trên th gi i nói chung, Vi t Nam nói riêng, t trư ng ph thông n i h c, cu c cách m ng v phương pháp gi ng d y ang di n ra m nh m . i u này xu t phát t nhu c u b c thi t: ch có không ng ng c i ti n phương pháp gi ng d y theo hư ng c bi t coi tr ng n vi c ào t o ngư i h c l à t r u n g t â m p h i b i t t ch , năng ng, sáng t o, có năng l c gi i quy t nh ng v n do cu c s ng t ra thì giáo d c m i th t s là ng l c thúc y s phát tri n m nh m c a xã h i. Nói n phương pháp gi ng d y ch y u là nói n cách d y c a ngư i d y và cách h c c a ngư i h c. Tuy nhiên, khoa h c giáo d c và lý lu n d y h c chưa có m t nh nghĩa và cách gi i thích hoàn toàn th ng nh t v thu t ng phương pháp gi ng d y. Do v y, bài vi t này không l m bàn v m t lý lu n, ch xin nêu m t s vi c làm c th trong ho t ng gi ng - d y m t s h c ph n chuyên ngành K thu t ô tô khoa K thu t Giao thông, Trư ng i h c Nha Trang. II. i m i phương pháp gi ng d y h c ph n chuyên ngành – HP C u t o ô tô 1. Trư c m i h c ph n, ngư i d y nên th c hi n các khâu sau ây: - Gi i thi u y m c tiêu, c u trúc và n i dung ki n th c c t lõi c a h c ph n; c bi t, gi i thi u chi ti t các tài li u h c t p (ch rõ tài li u chính, tài li u tham kh o) và ngu n tìm tài li u; - Hư ng d n ngư i h c cách ti p c n tài li u h c t p v i nh ng yêu c u c th ( c toàn b hay c m t ph n tài li u, có khi c th hơn là c m c nào c a ph n nào); - Hư ng d n ngư i h c ti p c n th c t t i xư ng trư ng ho c t i cơ s b o dư ng s a ch a ô tô bên ngoài (trong kho ng th i gian h c lý thuy t) n m ch c lý thuy t b ng phương pháp ti p c n th c t . Ví d : Khi d y h c ph n C u t o ô tô ngư i d y gi i thi u cho ngư i h c các giáo trình, tài li u v : + Thi t k và tính toán ô tô – máy kéo c a Nguy n H u C n và Phan ình Kiên; + K t c u tính toán ô tô – máy kéo c a Nhà Xu t b n Giao thông V n t i; + Khung g m b ôtô c a Nguy n Oanh + Automotive mechanics (Crouse – Anglin) + Advanced Vehicle Technology (Heinz Heisler) + Vehicle Dynamics Theory and Application (Reza N. Jazar) … Trong ó, c n t p trung c Thi t k và tính toán ô tô – Máy kéo c a Nguy n H u C n và Phan ình Kiên Th c hi n các khâu này nh m: * Giúp cho ng ư i h c m t th i gian tìm tài li u, xác nh ư c n i dung chính c n ph i c;