Giáo án Sinh học 12: Học thuyết tiến hóa tổng hợp hiện đại

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:4

Thêm vào BST

Báo xấu

36
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Giáo án giúp học sinh nắm được sự hình thành thuyết tiến hóa tổng hợp hiện đại; nguyên liệu của tiến hóa; phân tích vai trò của từng nhân tố tiến hóa trong đó chất lượng tiến hóa là nhân tố cơ bản nhất, rút ra mối quan hệ giữa các nhân tố tiến hóa.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo án Sinh học 12: Học thuyết tiến hóa tổng hợp hiện đại

Học thuyết tiến hóa tổng hợp hiện đại I . Môc tiªu 1 . KiÕn thøc Sau khi häc xong bµi nµy häc sinh ph¶i:  Tãm t¾t ®îc sù h×nh thµnh thuyÕt tiÕn ho¸ tæng hîp hiÖn ®¹i.  Nªu ®îc nguån nguyªn liÖu cña tiÕn ho¸.  Tr×nh bµy vµ ph©n biÖt ®îc 2 kh¸i niÖm tiÕn ho¸ nhá vµ tiÕn ho¸ lín cña thuyÕt tiÕn ho¸ tæng hîp , nªu ®îc mèi quan hÖ gi÷a tiÕn ho¸ nhá vµ tiÕn ho¸ lín.  NÕu ®îc kh¸i niÖm NTTH vµ c¸c NTTH: qu¸ tr×nh ®ét biÕn, qu¸ tr×nh di nhËp gen, qu¸ tr×nh CLTN, giao phối kh«ng ngÉu nhiªn vµ c¸c yÕu tè ngÉu nhiªn.  Nªu vµ ph©n tÝch ®îc vai trß cña tõng NTTH trong ®ã CLTN lµ nh©n tè c¬ b¶n nhÊt, tõ ®ã rót ra ®îc mèi quan hÖ gi÷a c¸c NTTH. 2 . Kü n¨ng  Kü n¨ng tæng hîp, so s¸nh th«ng qua viÖc ph©n biÕt tiÕn ho¸ nhá vµ tiÕn ho¸ lín.  Kü n¨ng lµm bµi tËp th«ng qua nh÷ng bµi tËp ®Ó thÊy ®îc vµi trß cña c¸c NTTH.  Kü n¨ng hÖ thèng ho¸, kh¸i qu¸t ho¸ th«ng qua thiÕt lËp s¬ ®å mèi quan hÖ gi÷a c¸c NTTH. 3 . Th¸i ®é  Gi¶i thÝch ®ù¬c tÝnh ®a d¹ng vµ sù tiÕn ho¸ cña sinh giíi ngµy nay.  ThÊy ®îc mèi quan hÖ nh©n – qu¶ th«ng qua ho¹t ®éng t×m hiÓu c¸c nh©n tè tiÕn ho¸. II . Ph¬ng tiÖn d¹y häc  Gi¸o viªn su tÇm c¸c tranh ¶nh cã liªn quan. III . Néi dung vµ ph¬ng ph¸p 1 . Träng t©m cña bµi  CÇn gi¶i thÝch cho häc sinh râ quÇn thÓ lµ ®¬n vÞ tiÕn ho¸ vµ quan niÖm vÒ tiÕn ho¸ nhá cña häc thuyÕt tiÕn ho¸ tæng hîp hiÖn ®¹i.  CÇn lµm râ cho häc sinh kh¸i niÖm nh©n tè tiÕn ho¸ lµ nh©n tè lµm thay ®æi tÇn sè alen vµ thµnh phÇn kiÓu gen cña quÇn thÓ. 1
2 . Ph¬ng ph¸p D¹y häc theo ph¬ng ph¸p nªu vÊn ®Ò + gi¶ng gi¶i . 3 . TiÕn tr×nh giê d¹y a) æn ®Þnh líp b) KiÓm tra bµi cò So s¸nh quan niÖm cña Lamac vµ §¸cuyn vÒ sù tiÕn ho¸? Nªu nh÷ng tån t¹i chung cña 2 thuyÕt tiÕn ho¸ nµy? c) Vµo bµi míi Quan niÖm hiÖn ®¹i ®· gi¶i quyÕt nh÷ng tån t¹i cña thuyÕt tiÕn ho¸ cæ ®iÓn, gi¶i thÝch sù tiÕn ho¸ nµy nh thÕ nµo? Chóng ta cïng t×m hiÓu ®iÒu nµy trong bµi h«m nay. Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß. Néi dung kiÕn thøc. I . Quan niÖm tiÕn ho¸ vµ nguån nguyªn liÖu tiÕn C¸c nhãm ®äc môc 1 trong phÇn I SGK hãa vµ cho biÕt: ThÕ nµo lµ tiÕn ho¸ nhá? 1 . TiÕn ho¸ nhá vµ tiÕn ho¸ lín Thùc chÊt cña qu¸ tr×nh tiÕn ho¸ nhá lµ g×? §¬n vÞ cña tiÕn hãa nhá? - TiÕn ho¸ nhá lµ qu¸ tr×nh biÕn ®æi cÊu tróc di C¸c nhãm th¶o luËn vµ cö ®¹i diÖn tr×nh truyÒn cña quÇn thÓ (biÕn ®æi vÒ tÇn sè alen vµ bµy theo híng dÉn cña gi¸o viªn. thµnh phÇn kiÓu gen cña quÇn thÓ). - Sù biÕn ®æi cÊu tróc di truyÒn cña quÇn thÓ ®Õn mét lóc lµm xuÊt hiÖn sù c¸ch li sinh s¶n víi quÇn thÓ gèc → h×nh thµnh loµi míi . NÕu tiÕn ho¸ nhá diÔn ra trong ph¹m vi - TiÕn ho¸ nhá diÔn ra trªn quy m« nhá, trong mét loµi th× tiÕn ho¸ lín diÔn ra trªn ph¹m vi mét loµi. quy m« nh thÕ nµo vµ thùc chÊt cña tiªn ho¸ lín lµ g×? - Thùc chÊt tiÕn ho¸ lín lµ qu¸ tr×nh biÕn ®æi trªn quy m« lín, tr¶i qua hµng triÖu n¨m, lµm xuÊt hiÖn c¸c ®¬n vÞ ph©n lo¹i trªn loµi nh: chi, hä, KÕt qu¶ cña tiÕn ho¸ nhá lµ h×nh thµnh bé, líp, ngµnh. loµi míi. VËy nguån nguyªn liÖu cung cÊp cho qu¸ tr×nh nµy lµ g× ? Häc sinh lµm viÖc theo nhãm víi SGK 2 . Nguån biÕn dÞ di truyÒn cña quÇn thÓ th¶o luËn vµ cïng t×m c©u tr¶ lêi. Gi¸o viªn gäi mét nhãm ®¹i diÖn tr¶ lêi. - Nguån nguyªn liÖu cung cÊp cho qu¸ tr×nh tiÕn ho¸ lµ c¸c biÕn dÞ di truyÒn (BDDT) vµ do di nhËp gen. - BDDT BiÕn dÞ ®ét biÕn (biÕn dÞ s¬ cÊp) Cã nh÷ng nh© tè nµo tham gia vµo qu¸ BiÕn dÞ tæ hîp tr×nh tiÕn ho¸ trong tù nhiªn? (biÕn dÞ thø cÊp) 2
T¹i sao ®ét biÕn l¹i ®îc coi lµ nh©n tè tiÕn ho¸? ý nghÜa cña ®ét biÕn ®èi víi II . C¸c nh©n tè tiÕn ho¸ tiÕn ho¸? Häc sinh th¶o luËn nhãm ®Ó t×m c©u tr¶ 1 . §ét biÕn lêi . TÇn sè ®ét biÕn gen tõ 10-6 – 10-4 - §ét biªn lµm thay ®æi tÇn sè alen vµ thµnh phÇn nghÜa lµ trong 104 – 106 giao tö sinh ra kiÓu gen trong quÇn thÓ → lµ nh©n tè tiÕn ho¸. míi cã mét giao tö mang ®ét biÕn vÒ - §ét biÕn ®èi víi tõng gen lµ nhá tõ 10-6 – 10-4 mét gen cô thÓ nµo ®ã . nhng trong c¬ thÓ cã nhiÒu gen nªn tÇn sè ®ét §ét biÕn gen cung cÊp nguån nguyªn biÒn vÒ mét gen nµo ®ã l¹i rÊt lín. liÖu s¬ cÊp (c¸c alen míi) cho qu¸ tr×nh - §ét biÕn gen cung cÊp nguån nguyªn liÖu s¬ ®ét biÕn v× vËy th«ng qua qu¸ tr×nh giao cÊp cho qu¸ tr×nh tiÕn ho¸. phèi nã ®· t¹o ra v« sè biÕn dÞ tæ hîp cung cÊp cho qu¸ tr×nh tiÕn hãa. ThÕ nµo lµ hiÖn tîng di nhËp gen? HiÖn tîng nµy cã ý nghÜa g× víi tiÕn ho¸? C¸c nhãm ®éc lËp lµm viÖc víi SGK 2 . Di - nhËp gen th¶o luËn vµ tr¶ lêi. Di nhËp gen Mang gen míi ®Õn qt - Di nhËp gen lµ hiÖn tîng trao ®æi c¸c c¸ thÓ Lµm qt mÊt gen. hoÆc giao tö gi÷a c¸c quÇn thÓ. Lµm - Di nhËp gen lµm thay ®æi thµnh phÇn kiÓu gen t¨ng alen ®· cã trong qt. vµ tÇn sè alen cña quÇn thÓ, lµm xuÊt hiÖn alen míi trong quÇn thÓ. ThÕ nµo lµ chän läc tù nhiªn? Vai trß 3 . Chän läc tù nhiªn (CLTN) cña chän läc tù nhiªn trong qu¸ tr×nh tiÕn ho¸? - CLTN lµ qu¸ tr×nh ph©n ho¸ kh¶ n¨ng sèng sãt vµ sinh s¶n cña c¸c c¸ thÓ víi c¸c kiÓu gen kh¸c Qua CLTN chØ nh÷ng c¸ thÓ nµo mang nhau trong quÇn thÓ. kiÓu gen ph¶n øng thµnh kiÓu h×nh cã lîi tríc m«i trêng th× ®îc chän läc tù nhiªn gi÷ l¹i vµ sinh s¶n u thÕ → con ch¸u ngµy mét ®«ng vµ ngîc l¹i. - CLTN t¸c ®éng trùc tiÕp lªn kiÓu h×nh vµ gi¸n Khi mét m«i A biÕn ®æi thµnh m«i tiÕp lµm biÕn ®æi tÇn sè kiÓu gen, tÇn sè alen trêng B th× CLTN u tiªn gi÷ l¹i nhng cña quÇn thÓ. sinh vËt cã ®Æc ®iÓm nh thÕ nµo? CLTN u tiªn gi÷ l¹i c¸c sinh vËt cã kh¶ n¨ng thÝch nghi víi m«i trêng B. CLTN lµm thay ®æi tÊn sè alen nhanh - CLTN quy ®Þnh chiÒu híng tiÕn ho¸ . CLTN lµ hay chËm tuú thuéc vµo yÕu tè nµo? mét nh©n tè tiÕn ho¸ cã híng. Chän läc chèng gen tréi: NÕu ®ét biÕn gen tréi lµ cã h¹i nã sÏ ®îc biÓu hiÖn ngay ra kiÓu h×nh vµ nhanh chãng bÞ CLTN ®µo th¶i. - Tèc ®é thay tÇn sè alen tuú thuéc vµo. Chän läc chèng gen lÆn: NÕu ®ét biÕn 3
gen lÆn lµ cã h¹i do chØ ®îc biÓu hiÖn + Chän läc chèng gen tréi. ra bªn ngoµi kiÓu h×nh khi ë thÓ ®ång + Chän läc chèng gen lÆn. hîp nªn nã kh«ng bao giê bÞ lo¹i bá hÕt ra khái quÇn thÓ. Yªu cÇu häc sinh lÊy vÝ dô vÒ yÕu tè ngÉu nhiªn. C¸c yÕu tè nµy lµm biÕn ®æi thµnh phÇn kiÓu gen cña quÇn thÓ nh thÕ nµo ? C¸c yÕu tè ngÉu nhiªn nh thiªn tai, 4 . C¸c yÕu tè ngÉu nhiªn dÞch bÖnh, sù khai th¸c qu¸ møc cña con ngêi ..... - Lµm thay ®æi tÇn sè alen theo mét híng kh«ng x¸c ®Þnh. - Sù biÕn ®æi ngÉu nhiªn vÒ cÊu tróc di truyÒn hay Giao phèi kh«ng ngÉu nhiªn cã ®Æc x¶y ra víi nh÷ng quÇn thÓ cã kÝch thíc nhá. ®iÓm g×? Nã cã ý nghÜa ®èi víi tiÕn ho¸ cña sinh vËt kh«ng? 5 . Giao phèi kh«ng ngÉu nhiªn (giao phèi cã chän läc, giao phèi cËn huyÕt , tù phèi). - Giao phèi kh«ng ngÉu nhiªn kh«nglµm thay ®æi tÇn sè alen cña quÇn thÓ nhng l¹i lµm thay ®æi thay ®æi thµnh phÇn kiÓu gen theo híng t¨ng dÇn thÓ ®ång hîp, gi¶m dÇn thÓ dÞ hîp. - Giao phèi kh«ng ngÉu nhiªn còng lµ mét nh©n tè tiÕn ho¸. - Giao phèi kh«ng ngÉu nhiªn lµm nghÌo vèn gen cña quÇn thÓ , gi¶m sù ®a d¹ng di truyÒn. IV . Cñng cè  Cho häc sinh ®äc phÇn kÕt luËn ë cuèi SGK.  Cho häc sinh lµm bµi tËp tr¾c nghiÖm s¸ch gi¸o khoa. V . DÆn dß  Träng t©m cña bµi lµ phÇn : TiÕn ho¸ nhá vµ tiÕn hoµ nhá vµ tiÕn ho¸ lín cïng phÇn II cña bµi.  VÒ nhµ häc theo c¸c c©u hái cuèi bµi vµ ®äc tríc bµi 27.  Su tÇm tranh ¶nh vÒ c¸c ®Æc ®iÓm thÝch nghi cña sinh vËt víi m«i trêng ®Ó chuÈn bÞ cho bµi häc sau. 4