zunia.vn

Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z

zunia.vn

» Tài Chính - Ngân Hàng

» Kế toán - Kiểm toán

Kế toán quản trị chiến lược và thực thi chiến lược trong các doanh nghiệp Việt Nam

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:7

Báo xấu

16
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết nghiên cứu vai trò của kế toán quản trị chiến lược (KTQTCL) với thực thi chiến lược trong các doanh nghiệp Việt Nam, tập trung vào các vấn đề về chiến lược cạnh tranh, thu hút khách hàng, quản trị chi phí, quản trị nguồn lực…

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Kế toán quản trị chiến lược và thực thi chiến lược trong các doanh nghiệp Việt Nam

NGHIEÂN CÖÙU TRAO ÑOÅI Soá 03 (224) - 2022 KẾ TOÁN QUẢN TRỊ CHIẾN LƯỢC VÀ THỰC THI CHIẾN LƯỢC TRONG CÁC DOANH NGHIỆP VIỆT NAM TS. Nguyễn Thị Ngọc Lan* Bài viết nghiên cứu vai trò của kế toán quản trị chiến lược (KTQTCL) với thực thi chiến lược trong các doanh nghiệp Việt Nam, tập trung vào các vấn đề về chiến lược cạnh tranh, thu hút khách hàng, quản trị chi phí, quản trị nguồn lực… Kết quả chỉ ra thực trạng vai trò của KTQTCL đối với thực thi chiến lược trong các doanh nghiệp tại Việt Nam hiện nay trên hai khía cạnh chính, bao gồm: hỗ trợ kiểm soát thực thi chiến lược và hỗ trợ đánh giá hiệu quả thực thi chiến lược. Từ đó, bài viết đề xuất hai nhóm giải pháp triển khai KTQTCL và nâng cao hiệu quả KTQTCL trong hỗ trợ triển khai chiến lược, nhằm nâng cao vai trò của KTQTCL trong kiểm soát thực thi chiến lược và nâng cao vai trò của KTQTCL trong đánh giá hiệu quả thực thi chiến lược. • Từ khóa: kế toán, kế toán quản trị chiến lược, thực thi chiến lược, doanh nghiệp, Việt Nam. Ngày nhận bài: 25/01/2022 This study researches the role of strategic Ngày gửi phản biện: 26/01/2022 management accounting for strategy Ngày nhận kết quả phản biện: 26/02/2022 implementation in Vietnamese enterprises, Ngày chấp nhận đăng: 28/02/2022 by focusing on issues of competitive strategy, customer attraction, cost management, resource management... The research results indicate that giá các chiến lược của doanh nghiệp; là công cụ the strategic management accounting plays two hỗ trợ hiệu quả cho các nhà quản trị, cho phép important roles for Vietnamese enterprises in họ hiểu được hoạt động của doanh nghiệp mình, strategy implementation, specifically for supporting nắm bắt rõ được điểm mạnh, điểm yếu, nhằm to control strategy implementation and supporting đưa ra các quyết định quản trị ngắn hạn và dài to evaluate the effectiveness of strategy implementation. Based on the research findings, hạn. Trong bối cảnh bất ổn khủng hoảng kinh tế we propose two groups of recommendations và dịch bệnh hiện nay, các doanh nghiệp ngày for deploying strategic management accounting càng đầu tư nguồn lực tài chính và con người and improving the performance of strategic nhằm hoàn thiện bộ máy kế toán vận hành hiệu management accounting in supporting strategy quả hơn, hỗ trợ tích cực hơn quá trình vận hành implementation for improving the role of strategic sản xuất kinh doanh, đặc biệt trong những quyết management accounting in controlling strategy implementation, and improving the role of strategic định chiến lược của doanh nghiệp (Massicotte và management accounting in evaluating the Henri, 2020). effectiveness of strategy implementation. Thực thi chiến lược có ý nghĩa quan trọng • Keywords: accounting, strategic management đối với sự thành công của một doanh nghiệp. accounting, strategy implementation, enterprise, Về bản chất, thực thi chiến lược là chuyển từ Vietnam. kế hoạch sang hành động. Việc vận dụng các phương pháp của KTQTCL ngày càng được các tổ chức chú trọng nhằm hỗ trợ quá trình thực 1. Mở đầu thi chiến lược. Các nghiên cứu thực nghiệm Kế toán quản trị chiến lược (KTQTCL) là một đều xem xét vai trò của KTQT như một thành nội dung quan trọng của kế toán quản trị (KTQT), tố không thể thiếu trong từng giai đoạn lập và tạo ra giá trị cho doanh nghiệp bằng cách hỗ trợ thực hành chiến lược, trong đó có kiểm soát và hoạt động hoạch định, lựa chọn, thực thi và đánh đánh giá hiệu quả thực thi chiến lược. Dựa trên kết quả phân tích, các nhà quản lý đã phát triển * Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam; email: lanntn@dhcd.edu.vn 36 Taïp chí nghieân cöùu Taøi chính keá toaùn
Soá 03 (224) - 2022 NGHIEÂN CÖÙU TRAO ÑOÅI các kỹ thuật và mô hình đo lường bằng cách sử vào mối liên hệ giữa kế toán với chiến lược. Tuy dụng thông tin KTQT để định hướng chiến lược. nhiên, về bản chất, KTQTCL là việc sử dụng các Đây được xem là công cụ hỗ trợ thực thi chiến phương pháp kỹ thuật để nghiên cứu về đối thủ lược hữu hiệu giúp doanh nghiệp đạt được các cạnh tranh, từ đó đưa ra quyết định chiến lược. mục tiêu đã đề ra. Theo thời gian, khái niệm KTQTCL được phát KTQTCL ngày càng có vai trò quan trọng đối triển theo một cấu trúc đa chiều, bao gồm các kỹ với thực thi chiến lược trong các doanh nghiệp thuật về chi phí; lập kế hoạch, kiểm soát và đo hiện nay; tập trung vào các vấn đề về chiến lược lường hiệu suất; ra quyết định chiến lược; kế toán cạnh tranh, thu hút khách hàng, quản trị chi phí, đối thủ cạnh tranh và định giá khách hàng với tư quản trị nguồn lực… (Massicotte và Henri, 2020) cách là tài sản. Tuy nhiên, việc vận dụng KTQTCL vào thực Một cách khái quát, việc áp dụng KTQTCL thi chiến lược trong các doanh nghiệp Việt Nam chính là sự liên kết giữa kế toán với quá trình hiện nay vẫn còn hạn chế, chưa phát huy được xây dựng chiến lược cũng như nghiên cứu hiệu vai trò quan trọng của KTQTCL trong quá trình suất mà KTQTCL mang lại cho doanh nghiệp kiểm soát thực thi và đánh giá hiệu quả thực thi (Nguyễn Vũ Hải Hà, 2021). Ở góc độ quản trị, chiến lược. Nhận thức của các doanh nghiệp về KTQTCL là công cụ để nhà quản lý xây dựng vai trò của KTQTCL đối với thực thi chiến lược các mô hình quản trị mới và tổ chức doanh còn chưa cao khiến các doanh nghiệp chưa thực nghiệp theo các mô hình này. Nội dung và các sự đầu tư đúng mức vào hoạt động này. thành phần của KTQTCL được sử dụng để thu Xuất phát từ các vấn đề nêu trên, tác giả lựa thập, xử lý và cung cấp thông tin quản trị chiến chọn thực hiện chủ đề: “Kế toán quản trị chiến lược cho các nhà quản lý doanh nghiệp. Đặc biệt, lược và thực thi chiến lược trong các doanh KTQTCL có thể được thiết kế thành các phương nghiệp Việt Nam” nhằm phân tích vai trò và ứng tiện đo lường và đánh giá hiệu quả hoạt động sao dụng của KTQTCL trong quá trình thực thi chiến cho phù hợp với tình hình thực tế của từng doanh lược của doanh nghiệp. Trên cơ sở đó, tác giả đề nghiệp (Whittington và Cailluet, 2008). xuất các giải pháp triển khai KTQTCL và nâng cao hiệu quả KTQTCL trong hỗ trợ triển khai 2.2. Kế toán quản trị chiến lược trong doanh chiến lược của các doanh nghiệp Việt Nam. nghiệp 2. Cơ sở lý luận Về cơ bản, KTQTCL trong doanh nghiệp tập trung vào các vấn đề về chiến lược cạnh tranh, thu 2.1. Định nghĩa và bản chất kế toán quản trị hút khách hàng, quản trị chi phí, quản trị nguồn chiến lược lực… (Cuganesan và cộng sự, 2012; Massicotte Theo Simmonds (1981, tr.26), kế toán quản và Henri, 2020), cụ thể như sau: trị chiến lược (KTQTCL - strategic management Thứ nhất, KTQTCL tập trung vào các vấn đề accounting) là “việc cung cấp và phân tích dữ liệu kế toán quản trị doanh nghiệp với các đối về chiến lược cạnh tranh và thu hút khách hàng. thủ cạnh tranh nhằm phát triển và giám sát chiến Do đó, nhiều kỹ thuật KTQTCL được đưa ra và lược hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp”. áp dụng vào thực tế như kế toán khách hàng, kế KTQTCL thực chất là hoạt động quản trị sử dụng toán đối thủ cạnh tranh trong bối cảnh cụ thể của thông tin kế toán trong quá trình xây dựng chiến ngành và khu vực. lược doanh nghiệp. Massicotte và Henri (2020) Thứ hai, thông tin của KTQTCL hướng đến cho rằng: KTQTCL là việc đặt mối tương quan mục tiêu quản trị chi phí doanh nghiệp. Vai trò giữa doanh nghiệp với các đối thủ trong ngành, của KTQTCL chuyển từ công cụ kiểm soát chi từ đó kiểm soát và hoạch định chiến lược kinh phí sang kết hợp với tư vấn, hỗ trợ việc ra quyết doanh trong trung và dài hạn. định chiến lược. Điều này có thể thấy được qua Trong nghiên cứu, một số học giả tiếp cận việc thay đổi các mô hình KTQTCL ngày càng KTQTCL trên phương diện xem xét điểm chung phù hợp hơn với mục tiêu hoạch định chiến giữa kế toán và tiếp thị, một số khác lại tập trung lược. Các nhà quản trị hướng đến việc xây dựng Taïp chí nghieân cöùu Taøi chính keá toaùn 37
NGHIEÂN CÖÙU TRAO ÑOÅI Soá 03 (224) - 2022 KTQTCL có sự kết hợp giữa hệ thống KTQT tác sẽ thiết lập các mục tiêu và thời gian cụ thể đối nghiệp và hệ thống KTQTCL. với tất cả nhân viên. Sau đó, nhà quản trị sẽ phát Thứ ba, KTQTCL tham gia và hỗ trợ hệ thống triển các thước đo hiệu suất và đánh giá kết quả quản trị nguồn lực của các doanh nghiệp, bao đạt được trên nhiều tiêu chí khác nhau. Thông gồm các nguồn lực đầu vào, nguồn nhân lực, tin KTQT đóng vai trò như một công cụ để đánh quản trị sản xuất... Vì vậy, hệ thống KTQTCL giá và điều chỉnh các sự kiện phát sinh trong quá được thiết kế gắn liền với cấu trúc hệ thống quản trình hoạt động, đồng thời cũng là phương tiện để trị của doanh nghiệp. Điều này không chỉ giúp duy trì các tiêu chí mà Ban lãnh đạo đã đề ra, đảm cải tiến hệ thống tài chính của doanh nghiệp mà bảo doanh nghiệp luôn đi đúng hướng. Hệ thống còn liên kết chặt chẽ với hệ thống hoạch định và sẽ được đánh giá ở tất cả các cấp độ. Trong nhiều quản trị dữ liệu toàn doanh nghiệp. Đối với quản trường hợp, việc đo lường được thực hiện gần trị nguồn nhân lực, KTQTCL hỗ trợ việc lập kế như trực tiếp. Tuy nhiên, đối với một số nhiệm hoạch, kiểm soát và đo lường hiệu suất công việc vụ phức tạp, việc đo lường này có thể mất nhiều bằng các thang đo tích hợp kỹ thuật chuẩn (Trần thời gian. Vì vậy, nhà quản trị cần phải sử dụng Hồng Vân, 2020). kết hợp nhiều hệ thống kiểm soát khác nhau. Do đó, với mỗi chiến lược cụ thể và tùy từng giai 2.3. Vai trò của kế toán quản trị chiến lược đoạn thực hiện, thông tin KTQT có thể được thay trong thực thi chiến lược doanh nghiệp đổi linh hoạt để đem lại hiệu quả kiểm soát thực Để đánh giá vai trò của KTQTCL trong thực thi chiến lược tối ưu. Đồng thời, thông tin KTQT thi chiến lược doanh nghiệp, trước tiên cần đề đóng vai trò là cầu nối gắn chức năng kiểm soát cập đến cách thức sử dụng thông tin KTQT của với các chức năng quản trị khác, tạo ra sự vận Ban lãnh đạo. Ở đây, chủ thể phân tích thông hành liên tục và hiệu quả của quy trình kiểm soát tin là Ban lãnh đạo doanh nghiệp chứ không chỉ thực thi chiến lược. các cá nhân thành viên. Do đó, việc sử dụng Nhìn chung, kiểm soát thực thi chiến lược thông tin KTQT để giám sát quá trình thực hiện không chỉ cho phép Ban lãnh đạo giám sát quá chiến lược không có một quy chuẩn hay giới trình thực hiện mục tiêu hiện tại mà còn là cách hạn nào. Thông tin KTQT được áp dụng trong thức để doanh nghiệp sử dụng hiệu quả các nguồn nhiều bối cảnh khác nhau để đạt được kỳ vọng tài nguyên sẵn có (Cuganesan và cộng sự, 2012). và cho phép nhà quản trị có định hướng chiến KTQTCL hỗ trợ doanh nghiệp kiểm soát và đánh lược trong thực tiễn. Mặc dù triết lý sử dụng giá việc vận hành thực tế của chiến lược so với thông tin KTQT có thể khác nhau giữa các kế hoạch đã lập ra; đồng thời cung cấp các giải doanh nghiệp, nhưng về cơ bản đều liên quan pháp đảm bảo chiến lược đi đúng hướng. Vai trò đến các hoạt động quản trị chung. của các kỹ thuật KTQTCL trong việc đo lường Theo Cuganesan và cộng sự (2012) và các khía cạnh đa chiều của hiệu suất ngày càng Massicotte và Henri (2020), KTQTCL có hai trở nên quan trọng. Các mô hình KTQTCL ngày vai trò quan trọng trong quá trình thực thi chiến càng thích ứng với khả năng cạnh tranh của thị lược doanh nghiệp, cụ thể gồm: Kiểm soát thực trường, tích lũy thông tin chiến lược và tài chính thi chiến lược (monitoring the implementation of phục vụ việc ra quyết định của doanh nghiệp. the strategic plan) và Đánh giá hiệu quả thực thi * Đánh giá hiệu quả thực thi chiến lược chiến lược (questioning the strategic plan). Trong quá trình đánh giá hiệu quả thực thi * Kiểm soát thực thi chiến lược chiến lược, KTQTCL cung cấp thông tin phản Kiểm soát thực thi chiến lược bao gồm đánh ánh thực trạng triển khai chiến lược của doanh giá và đo lường tiến độ thực hiện của các chiến nghiệp thông qua việc so sánh kết quả thực hiện lược đang được áp dụng. KTQTCL có vai trò với các mục tiêu đã đề ra. Điều này cho phép xác cung cấp các thông tin hữu ích để hỗ trợ kiểm định nguyên nhân rõ ràng nếu hoạt động thực soát thực thi chiến lược trong doanh nghiệp thi chất lượng kém hiệu quả, từ đó nhà quản trị (Massicotte và Henri, 2020). Theo đó, hệ thống chú ý đến các khía cạnh có vấn đề và tìm ra biện 38 Taïp chí nghieân cöùu Taøi chính keá toaùn
Soá 03 (224) - 2022 NGHIEÂN CÖÙU TRAO ÑOÅI pháp xử lý các vấn đề này (Cuganesan và cộng 4. Kết quả nghiên cứu sự, 2012). Thông thường, các kỹ thuật KTQTCL Kết quả phỏng vấn và thu thập dữ liệu chỉ ra được sử dụng để đánh giá hiệu quả thực thi chiến thực trạng vai trò của KTQTCL đối với thực thi lược bao gồm: đánh giá mục tiêu chiến lược theo chiến lược trong các doanh nghiệp tại Việt Nam thời gian và đánh giá kết quả đạt được thông qua hiện nay trên hai khía cạnh chính, bao gồm: hỗ việc so sánh với các đối thủ cạnh tranh khác. Như trợ kiểm soát thực thi chiến lược và hỗ trợ đánh vậy, KTQTCL hỗ trợ doanh nghiệp đánh giá hiệu giá hiệu quả thực thi chiến lược, cụ thể như sau: quả thực thi chiến lược bằng cách đánh giá khả năng chấp nhận rủi ro, khả năng đem lại lợi nhuận 4.1. KTQTCL hỗ trợ kiểm soát thực thi chiến và việc đáp ứng kỳ vọng ban đầu của chiến lược. lược 3. Phương pháp nghiên cứu Kết quả nghiên cứu chỉ ra rằng, đối với vai trò kiểm soát thực thi chiến lược, KTQTCL chủ Để làm rõ vấn đề nghiên cứu, tác giả lựa chọn yếu cung cấp thông tin cho Ban lãnh đạo giám phương pháp nghiên cứu chính là thu thập thông sát việc thực hiện chiến lược bằng cách đánh giá tin và phân tích dữ liệu từ các văn bản quy phạm và đo lường tiến độ thực hiện quy trình. Theo pháp luật, báo cáo, công trình nghiên cứu khoa kết quả phỏng vấn, các chỉ số tài chính được học trước đó về các chủ đề có liên quan đến vận xem xét thường xuyên để nhà quản trị có thể dụng KTQTCL trong thực thi chiến lược doanh hiểu rõ vấn đề đang vướng mắc ở đâu, từ đó nghiệp. Các nội dung thu thập tập trung vào định đưa ra các giải pháp khả thi cho mỗi vấn đề. nghĩa và bản chất KTQTCL; KTQTCL trong các Ban lãnh đạo có thể ngay lập tức can thiệp vào doanh nghiệp; và vai trò của KTQTCL trong thực hoạt động của tổ chức, làm việc với các nhóm thi chiến lược doanh nghiệp. Để củng cố dữ liệu, quản lý để đảm bảo rằng doanh nghiệp vẫn đang tác giả sử dụng phương pháp nghiên cứu định đi đúng định hướng chiến lược. KTQTCL cung tính thông qua phỏng vấn các chuyên gia về lĩnh cấp thông tin cụ thể về tiến độ liên quan đến việc vực quản trị chiến lược cũng như các nhà lãnh đạt được các mục tiêu đã đề ra thông qua các chỉ đạo doanh nghiệp, các chuyên gia kế toán có uy số hoạt động tài chính và phi tài chính. Kết quả tín trong ngành. phỏng vấn cũng chỉ ra rằng, những công cụ tài Mục đích phỏng vấn là thu thập thông tin về chính của KTQTCL mà Ban lãnh đạo các doanh thực trạng vai trò của KTQTCL với thực thi chiến nghiệp Việt Nam sử dụng để theo dõi hiệu quả lược trong các doanh nghiệp hiện nay. Nội dung hoạt động có tác động đáng kể đến việc kiểm phỏng vấn chú trọng vào ba vấn đề chính, đó là: soát thực thi chiến lược, điển hình là Thẻ điểm (i) thực trạng vai trò của KTQTCL trong hỗ trợ cân bằng. Phương pháp quản trị này cung cấp kiểm soát thực thi chiến lược, (ii) thực trạng vai các thông tin phản hồi về từng giai đoạn thực thi trò của KTQTCL trong hỗ trợ đánh giá hiệu quả chiến lược của doanh nghiệp trên cơ sở phân tích thực thi chiến lược, và (iii) các giải pháp triển kết quả và chỉ tiêu đạt được. Thẻ điểm cân bằng khai KTQTCL và nâng cao hiệu quả KTQTCL được xem như một kỹ thuật để chuyển dữ liệu trong hỗ trợ triển khai chiến lược doanh nghiệp. thô thành báo cáo trực quan. Nhờ đó, nhà quản Trong nghiên cứu này, tác giả triển khai thành trị có thể phát hiện và nhận diện các biến động, công hơn 20 cuộc phỏng vấn với các chuyên kịp thời đưa ra các giải pháp điều chỉnh. Có thể gia quản trị chiến lược, các nhà lãnh đạo doanh thấy, KTQTCL không chỉ hỗ trợ kiểm soát thực nghiệp và các chuyên gia kế toán. Đa số các cuộc thi chiến lược mà còn là đòn bẩy thúc đẩy quá phỏng vấn được tiến hành trực tiếp, một số cuộc trình sáng tạo trong doanh nghiệp. Với công cụ phỏng vấn được thực hiện qua điện thoại. Thời này, hệ thống quản lý nội bộ sẽ có những cải tiến lượng trung bình của mỗi cuộc phỏng vấn là 60 liên tục nhằm đạt được các tiêu chí đề ra. Việc phút. Sau khi thu thập đầy đủ các dữ liệu thứ cấp áp dụng công cụ KTQTCL giúp cho các doanh và sơ cấp phục vụ nghiên cứu, tác giả tổng hợp và nghiệp Việt Nam chủ động trong việc chuẩn hóa phân loại theo từng nội dung cụ thể để tạo thuận và hiện đại hóa quá trình quản trị doanh nghiệp, lợi trong quá trình nghiên cứu. nhanh chóng nắm bắt thời cơ kinh doanh. Taïp chí nghieân cöùu Taøi chính keá toaùn 39
NGHIEÂN CÖÙU TRAO ÑOÅI Soá 03 (224) - 2022 Kiểm soát thực thi chiến lược cũng liên quan 4.2. KTQTCL hỗ trợ đánh giá hiệu quả thực đến cách thức tổ chức sử dụng các nguồn lực. Một thi chiến lược ý kiến cho rằng kết quả tài chính có mối quan hệ Theo kết quả phỏng vấn, KTQTCL hỗ trợ chặt chẽ với chất lượng quản lý và điều hành của một cách có hệ thống và liên tục việc đánh giá Ban lãnh đạo. KTQTCL cung cấp thông tin được hiệu quả thực thi chiến lược tại các doanh nghiệp sử dụng trong kiểm soát tổ chức nhằm tập trung Việt Nam hiện nay. Trọng tâm đánh giá hiệu quả vào các vấn đề liên quan đến phân tích nhân tố thực thi chiến lược của các doanh nghiệp là xác bên trong để xác định các điểm mạnh, điểm yếu cơ bản. Nói cách khác, doanh nghiệp Việt Nam định chiến lược có được thực hiện theo đúng kế xây dựng các mô hình KTQTCL để sử dụng hiệu hoạch hay không, việc thực hiện đem lại kết quả quả tài nguyên hiện có của mình, giúp tổ chức như thế nào,... Các chuyên gia tham gia phỏng thực hiện tốt hơn các mục tiêu và chiến lược quản vấn cho rằng, trên thực tế, đánh giá ngân sách chỉ trị. Bên cạnh đó, KTQTCL hiện nay còn đóng vai là bước khởi đầu trong toàn bộ quá trình đánh giá trò gắn kết quá trình hoạch định chiến lược với hiệu quả thực thi chiến lược của các doanh nghiệp thực thi chiến lược và kiểm soát chiến lược của Việt Nam trong bối cảnh hiện nay. Theo các nhà các doanh nghiệp Việt Nam. Cụ thể, KTQTCL lãnh đạo doanh nghiệp tham gia phỏng vấn, vận cung cấp thông tin xác định các thước đo và phân dụng KTQTCL hiện nay cho phép Ban lãnh đạo tích kết quả đạt được trong từng giai đoạn kiểm doanh nghiệp có các phương án sử dụng ngân soát thực thi chiến lược. Trên cơ sở đó, Ban lãnh sách phù hợp với mục tiêu phát triển trong tương đạo tiến hành phân bổ nguồn lực và thiết lập các lai trên cơ sở kết quả đánh giá hiệu quả thực thi chính sách điều chỉnh thực thi chiến lược. chiến lược. Về vấn đề sử dụng các chỉ số tài chính Trên thực tế, các doanh nghiệp Việt Nam hiện để đánh giá hiệu quả thực thi chiến lược trong dài nay đang áp dụng KTQTCL theo hai mô hình hạn, mỗi doanh nghiệp trước hết cần phải nắm sau: một là hệ thống KTQTCL được xây dựng vững nền tảng của KTQTCL, hiểu được cách theo hướng cung cấp thông tin định lượng về tình thức và nguyên tắc vận hành của thông tin, từ đó hình kinh tế - tài chính theo từng bộ phận chuyên lựa chọn các kỹ thuật và mô hình thực thi chiến môn hóa để phục vụ việc kiểm tra và ra quyết lược phù hợp. định của nhà quản trị; hai là mô hình KTQTCL Kết quả phỏng vấn chỉ ra rằng, một trong được xây dựng để giám sát từng quá trình hoạt những phương pháp KTQTCL điển hình để đánh động của doanh nghiệp. Nhìn chung, việc tổ chức giá hiệu quả thực thi chiến lược là mô hình quản và thiết kế hệ thống KTQTCL mang tính hỗn hợp lý theo mục tiêu (MBO) hiện đang được khá giữa kế toán tài chính và KTQT. Thông tin KTQT nhiều doanh nghiệp dịch vụ Việt Nam áp dụng. được sử dụng để diễn giải chiến lược và có khả Mô hình này cho phép Ban lãnh đạo đánh giá năng truyền tải mạnh mẽ. Việc áp dụng các mô kết quả công việc của từng cá nhân đối với sự hình KTQTCL không chỉ tập trung vào xây dựng chiến lược mà còn xác định rõ tầm quan trọng phát triển của tổ chức. MBO cung cấp các dữ liệu trong vai trò giám sát thực thi chiến lược, gắn kết thông tin giúp nhà quản trị đánh giá chất lượng tầm nhìn chiến lược với thực tiễn hoạt động sản công việc của từng nhân viên dựa vào nhiệm vụ xuất kinh doanh. Dựa trên mối quan hệ giữa kế và mục tiêu được giao. Cơ chế quản lý, đánh giá toán tài chính và KTQT, các doanh nghiệp Việt theo kết quả công việc đã khuyến khích sự cạnh Nam đang hướng đến tổ chức hệ thống KTQTCL tranh và tạo động lực cho nhân viên, giúp doanh như là một phân hệ trong cùng hệ thống kế toán nghiệp thực thi chiến lược một cách hiệu quả và doanh nghiệp nhằm cung cấp thông tin và kiểm tận dụng được nguồn tài nguyên hiện có. Tại các soát quy trình hoạt động toàn diện hơn. Theo đó, doanh nghiệp sản xuất ở Việt Nam hiện nay, việc cùng với việc ghi nhận các nghiệp vụ kinh tế phát áp dụng KTQTCL để đánh giá hiệu quả thực thi sinh, hệ thống KTQTCL sẽ đối chiếu và kiểm chiến lược chủ yếu tập trung phân tích hiệu quả soát tình hình thực hiện theo từng bộ phận, từng chi phí theo các trung tâm trách nhiệm quản lý để trung tâm trách nhiệm để làm cơ sở điều chỉnh tìm ra nguyên nhân làm sai lệch chi phí. Từ đó, chiến lược và các quyết định kinh doanh. nhà quản trị có thể đưa ra các giải pháp nhằm tiết kiệm chi phí thực thi chiến lược. 40 Taïp chí nghieân cöùu Taøi chính keá toaùn
Soá 03 (224) - 2022 NGHIEÂN CÖÙU TRAO ÑOÅI Các chuyên gia tham gia phỏng vấn cho rằng, của KTQTCL trong kiểm soát thực thi chiến lược. trong xu thế hội nhập kinh tế quốc tế hiện nay, Có như vậy, hệ thống này mới cung cấp thông tin các doanh nghiệp Việt Nam đang tăng cường kịp thời trong từng giai đoạn thực thi chiến lược vai trò của KTQTCL trong thực thi chiến lược cụ thể và đảm bảo so sánh được giữa các thời kỳ doanh nghiệp. Nhiều doanh nghiệp trong nước với nhau. Nhờ đó, Ban lãnh đạo có thể kiểm soát đã xây dựng hệ thống KTQTCL như một công chính xác về tình hình thực thi chiến lược của cụ hỗ trợ đắc lực cho việc thực thi và đánh giá doanh nghiệp và triển khai các biện pháp khắc chiến lược. Thông tin KTQT đóng vai trò hỗ trợ phục khi cần thiết. và tham gia vào quá trình ra quyết định cũng Thứ ba, cần sớm hoàn thiện hệ thống kiểm soát như thực thi chiến lược tại các doanh nghiệp nội bộ, trong đó đặt trọng tâm vào kế toán nội bộ, Việt Nam hiện nay. từ đó tạo tiền đề thúc đẩy vai trò của KTQTCL. 5. Giải pháp triển khai KTQTCL và nâng Các doanh nghiệp Việt Nam cần kết hợp hệ thống cao hiệu quả KTQTCL trong hỗ trợ triển khai kiểm soát nội bộ với hệ thống KTQTCL. Điều chiến lược này giúp cho nhà quản trị kiểm soát được dòng Trên cơ sở kết quả nghiên cứu, tác giả đề xuất tiền vào, ra, các hoạt động thu chi một cách chặt hai nhóm giải pháp triển khai KTQTCL và nâng chẽ và hiệu quả. Hệ thống KTQTCL có bộ máy cao hiệu quả KTQTCL trong hỗ trợ triển khai kiểm soát sẽ tạo thành một mạng lưới chặt chẽ chiến lược doanh nghiệp, cụ thể như sau: cho công tác kiểm soát tài chính, qua đó nâng cao 5.1. Giải pháp nâng cao vai trò của KTQTCL hiệu quả kiểm soát thực thi chiến lược. trong kiểm soát thực thi chiến lược Thứ tư, cần hoàn thiện các định chế, quy tắc Một số giải pháp nâng cao vai trò của KTQTCL của KTQTCL trong hỗ trợ kiểm soát thực thi trong kiểm soát thực thi chiến lược mà các doanh chiến lược. Doanh nghiệp phải cụ thể hóa các quy nghiệp Việt Nam cần nhanh chóng triển khai áp tắc KTQTCL để chỉ dẫn mọi hoạt động, đặc biệt dụng trong thời gian tới đó là: là các hoạt động liên quan đến kiểm soát thực thi chiến lược. Bản thân các quy trình của KTQTCL Thứ nhất, cần vận dụng hiệu quả các công phải luôn được đổi mới theo hướng cập nhật các cụ KTQTCL để nâng cao vai trò của KTQTCL thay đổi trong chiến lược hoạt động của tổ chức. trong kiểm soát thực thi chiến lược. Việc sử dụng Có như vậy, doanh nghiệp mới vận dụng tối đa các công cụ này sẽ giúp các nhà quản trị doanh vai trò của KTQTCL trong kiểm soát thực thi nghiệp kiểm soát hoạt động thực thi chiến lược chiến lược. một cách có hệ thống, phát huy tối đa nguồn lực và đảm bảo hiệu quả kiểm soát. Các doanh nghiệp 5.2. Giải pháp nâng cao vai trò của KTQTCL cần lựa chọn và áp dụng các kỹ thuật KTQTCL trong đánh giá hiệu quả thực thi chiến lược phù hợp với đặc điểm và tình hình doanh nghiệp. Một số giải pháp nâng cao vai trò của KTQTCL Trong quá trình kiểm soát thực thi chiến lược, các trong đánh giá hiệu quả thực thi chiến lược cụ thể kỹ thuật của KTQTCL được sử dụng để hỗ trợ như sau: doanh nghiệp dựa trên việc sử dụng thông tin mà Thứ nhất, cần chú trọng hơn đến hoạt động KTQTCL mang lại. Việc sử dụng linh hoạt các phân tích tài chính trong các báo cáo quản trị công cụ của KTQTCL để kiểm soát thực thi chiến bởi đây là công cụ hữu hiệu trong KTQTCL để lược góp phần quan trọng vào việc nâng cao vai đánh giá hiệu quả thực thi chiến lược. Thông trò của KTQTCL trong hoạt động này. tin KTQT đưa ra các tiêu chí về tình hình và kết Thứ hai, cần xây dựng hệ thống thông tin quả sử dụng nguồn tài nguyên của doanh nghiệp KTQT thông suốt trong nội bộ doanh nghiệp. trong quá trình thực thi chiến lược. Thông qua Hiện nay, ở Việt Nam, KTQTCL không có một những tính toán và phân tích khoa học, nhà quản quy chuẩn chung nào. Do đó, các doanh nghiệp trị có thể nhận diện nguyên nhân và tìm ra các cần xây dựng một hệ thống KTQTCL cụ thể, giải pháp nhằm khắc phục các hạn chế phát hiện trong đó tích hợp các phương pháp của KTQTCL được thông qua đánh giá hiệu quả thực thi chiến với mục tiêu quản trị đã đặt ra để nâng cao vai trò lược. Doanh nghiệp có thể thực hiện các phân Taïp chí nghieân cöùu Taøi chính keá toaùn 41
NGHIEÂN CÖÙU TRAO ÑOÅI Soá 03 (224) - 2022 tích thông qua hệ thống báo cáo KTQT, bao gồm: các chuyên gia và lãnh đạo doanh nghiệp, kết quả báo cáo dự toán, báo cáo thực hiện, báo cáo kiểm nghiên cứu chỉ ra thực trạng vai trò của KTQTCL soát và đánh giá tình hình thực hiện dự toán… đối với thực thi chiến lược trong các doanh nghiệp Thứ hai, cần chú trọng nâng cao chất lượng và tại Việt Nam hiện nay trên hai khía cạnh chính, đảm bảo nguồn thông tin KTQT đối với các đối bao gồm: hỗ trợ kiểm soát thực thi chiến lược và tượng sử dụng. Điều này có nghĩa là cần kết hợp hỗ trợ đánh giá hiệu quả thực thi chiến lược. Trên kế toán tài chính với KTQT. Cụ thể, KTQTCL cơ sở kết quả nghiên cứu, nghiên cứu đề xuất hai cần hoàn thiện hệ thống BCTC, kết hợp với hệ nhóm giải pháp triển khai KTQTCL và nâng cao thống báo cáo quản trị trên các phương diện: trình hiệu quả KTQTCL trong hỗ trợ triển khai chiến bày thông tin tổng quát và chi tiết, đảm bảo so lược, bao gồm: (i) giải pháp nâng cao vai trò của sánh và phân tích được kết quả hoạt động kinh KTQTCL trong kiểm soát thực thi chiến lược, và doanh. Nhờ đó, nhà quản trị sẽ so sánh được chi (ii) giải pháp nâng cao vai trò của KTQTCL trong phí thực tế với kế hoạch, nhận biết được bộ phận đánh giá hiệu quả thực thi chiến lược. Kết quả nào kiểm soát tốt chi phí, bộ phận nào chưa để nghiên cứu cung cấp thông tin hữu ích cho các phục vụ cho mục đích đánh giá hiệu quả thực thi doanh nghiệp Việt Nam, góp phần nâng cao vai chiến lược. Việc trình bày và xử lý thông tin trên trò của KTQTCL trong thực thi chiến lược của BCTC, báo cáo quản trị phải tuân thủ các quy các doanh nghiệp trong thời gian tới. định và hướng dẫn của chuẩn mực kế toán, thông lệ KTQT; chú trọng đến mục tiêu cung cấp thông Tài liệu tham khảo: tin KTQT cho Ban lãnh đạo phục vụ đánh giá Baysinger B., Hoskisson R. E. (1990). “The composition hiệu quả thực thi chiến lược. of boards of directors and strategic control: Effects on Thứ ba, để nâng cao vai trò của KTQTCL corporate strategy”, Academy of Management Review, 15, 72-87. trong đánh giá hiệu quả thực thi chiến lược, hệ Cadez S., Guilding C. (2008), “An exploratory thống thông tin KTQT phải kết nối được với investigation of an integrated contingency model of strategic các nguồn thông tin dữ liệu đáng tin cậy từ thị management accounting”, Accounting, Organizations and trường. Bằng các công cụ và kỹ thuật phân tích, Society, 33, 836–863. KTQTCL sẽ giúp nhà quản lý tập hợp, phân tích Cuganesan Suresh, Dunford Richard, Palmer Ian những thông tin quan trọng nhất về tình hình thực (2012), “Strategic management accounting and strategy practices within a public sector agency”, Management thi chiến lược hiện tại, đánh giá được đối thủ cạnh Accounting Research, Volume 23, Issue 4, Pages 245-260. tranh và các nhân tố bên ngoài tác động tới hiệu Massicotte Steeve, Henri Jean-François (2020), “The quả thực thi chiến lược doanh nghiệp. Thông tin use of management accounting information by boards of KTQT là công cụ hữu hiệu phục vụ việc ra quyết directors to oversee strategy implementation”, The British định của nhà quản trị để nâng cao hiệu quả thực Accounting Review, Volume 53, Issue 3, 100953. thi chiến lược. Nguyễn Vũ Hải Hà (2021), “Tính khả thi trong áp dụng kế toán quản trị chiến lược trong các doanh nghiệp tại Việt Thứ tư, cần tăng cường phân cấp quyền và Nam”, Tạp chí tài chính ngày 09/01/2021. trách nhiệm của các thành viên trong tổ chức liên Schreyogg G., Steinmann H. (1987), “Strategic control: quan đến vận dụng KTQTCL trong đánh giá hiệu A new perspective”. Academy of Management Review, 12, quả thực thi chiến lược. Việc phân rõ quyền và 91-103. trách nhiệm là động lực thúc đẩy hoạt động của Simmonds K. (1981), “Strategic management từng bộ phận, tạo ra sự đồng thuận trong toàn bộ accounting”, Management Accounting, 59, 26-29. hệ thống, góp phần cải thiện hoạt động KTQTCL Tillman K., Goddard A. (2008), “Strategic management accounting and sense making in a multinational company”, cũng như đánh giá hiệu quả thực thi chiến lược. Management Accounting Research, 19, 80-102. 6. Kết luận Trần Hồng Vân (2020), “Mức độ vận dụng kế toán quản trị chiến lược trong các doanh nghiệp Việt Nam”, Tạp chí Nghiên cứu này tập trung phân tích và đánh Công thương ngày 21/09/2020. giá vai trò của KTQTCL với thực thi chiến lược Whittington R., Cailluet L. (2008), “The crafts of trong các doanh nghiệp Việt Nam. Trên cơ sở hệ strategy”, Long Range Planning, 41, 241-247. thống hóa cơ sở lý luận và nghiên cứu phỏng vấn 42 Taïp chí nghieân cöùu Taøi chính keá toaùn

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.