Khai thác các giá trị tài nguyên du lịch đặc trưng trong phát triển sản phẩm du lịch thành phố Uông Bí, tỉnh Quảng Ninh

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:12

Thêm vào BST

Báo xấu

9
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài nghiên cứu này nhằm đánh giá hiện trạng phát triển du lịch cùng các giá trị tài nguyên du lịch đặc trưng của thành phố Uông Bí, trên cơ sở đó đề xuất các định hướng trong phát triển không gian du lịch, phát triển sản phẩm du lịch đặc sắc dựa trên các giá trị đặc trưng của tài nguyên du lịch.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Khai thác các giá trị tài nguyên du lịch đặc trưng trong phát triển sản phẩm du lịch thành phố Uông Bí, tỉnh Quảng Ninh

KHAI THÁC CÁC GIÁ TRỊ TÀI NGUYÊN DU LỊCH ĐẶC TRƯNG TRONG PHÁT TRIỂN SẢN PHẨM DU LỊCH THÀNH PHỐ UÔNG BÍ, TỈNH QUẢNG NINH Ngô Việt Anh1 , Phạm Hồng Long2* 1 Trung tâm Bảo tồn Thiên nhiên và Phát triển 2 Khoa Du lịch học, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội * Email: phamhonglong@gmail.com Ngày nhận bài: 21/02/2024 Ngày nhận bài sửa sau phản biện: 18/03/2024 Ngày chấp nhận đăng: 28/03/2024 TÓM TẮT Việc đánh giá các giá trị đặc trưng của tài nguyên du lịch là một trong những nghiên cứu cần thiết trong phát triển du lịch. Bài nghiên cứu này nhằm đánh giá hiện trạng phát triển du lịch cùng các giá trị tài nguyên du lịch đặc trưng của thành phố Uông Bí, trên cơ sở đó đề xuất các định hướng trong phát triển không gian du lịch, phát triển sản phẩm du lịch đặc sắc dựa trên các giá trị đặc trưng của tài nguyên du lịch. Việc đề xuất định hướng sẽ là cơ sở để các cơ quan quản lí nhà nước, doanh nghiệp làm cơ sở để nhìn nhận và xây dựng các kế hoạch, chính sách trong phát triển du lịch của địa phương. Từ khóa: du lịch, giá trị đặc trưng, Quảng Ninh, Uông Bí. EXPLOITING DISTINCTIVE VALUES OF TOURISM RESOURCES IN DEVELOPING TOURISM PRODUCTS IN UONG BI CITY, QUANG NINH PROVINCE ABSTRACT Evaluating distinctive values of tourism resources is one of the essential studies in tourism development. This study aims to assess the current state of tourism development, along with distinctive values of tourism resources in Uong Bi City, and proposes directions for spatial development and creating unique tourism products based on these distinctive values. The proposed directions will serve as a foundation for local authorities and businesses to grasp the whole picture and formulate policies/plans for local tourism development. Keywords: distinctive values, Quang Ninh, tourism, Uong Bi. 1. ĐẶT VẤN ĐỀ đại dịch COVID-19 đã khiến ngành gần như trở về vạch xuất phát, dẫn tới sự sụt giảm Ngày nay, du lịch là một trong những 49,1%, gây ra tổn hại nghiêm trọng gần 4,5 ngành kinh tế quan trọng của nhiều quốc gia. nghìn tỉ USD (TH, 2022). Trước năm 2019, ngành du lịch lữ hành thế giới đã đóng góp gần 9,2 nghìn tỉ USD vào Tại Việt Nam, ngành du lịch, dịch vụ nền kinh tế thế giới. Tuy nhiên, năm 2020, được coi là một trong những động lực phát Số 13 (06/2024): 29 – 40 29
triển kinh tế quan trọng của đất nước. Năm thị xã Đông Triều). Việc phát triển du lịch tại 2019, du lịch Việt Nam đạt 755 nghìn tỉ đồng thành phố Uông Bí dựa trên việc khai thác (tương đương 32,8 tỉ USD), trong khi năm các giá trị đặc trưng của tài nguyên du lịch là 1990 đạt 1.340 tỉ đồng. Trong đó, tổng thu từ những yếu tố hấp dẫn và đặc sắc trong việc khách du lịch quốc tế đạt 421.000 tỉ đồng đa dạng hoá sản phẩm du lịch Quảng Ninh, (tương đương 18,3 tỉ USD), tổng thu từ khách tạo đà trong việc thu hút khách du lịch đến du lịch nội địa đạt 334.000 tỉ đồng (tương Quảng Ninh nói chung và thành phố Uông Bí đương 14,5 tỉ USD). Tỉ lệ đóng góp trực tiếp nói riêng. của du lịch vào GDP cũng ngày càng tăng (Huy Lê, 2021). Nghiên cứu về du lịch thành phố Uông Bí, các điều kiện trong phát triển du lịch, các giá Sau khi trải qua thời kì ảnh hưởng của đại trị của tài nguyên du lịch, tác giả Phạm dịch COVID-19, ngành du lịch tại Việt Nam Quang Tuấn và cộng sự (2008) đã chỉ ra rằng đã phục hồi mạnh mẽ, biểu hiện qua tốc độ Uông Bí sở hữu các điều kiện kinh tế xã hội tăng trưởng đáng kinh ngạc. Trong năm và tự nhiên có giá trị đặc trưng trong phát 2022, số lượng du khách quốc tế đến Việt triển du lịch. Đề án phát triển sản phẩm du Nam đã vượt qua mức 3,66 triệu lượt. Đồng lịch thành phố Uông Bí giai đoạn 2021 – thời, thị trường du lịch nội địa cũng chứng 2025, tầm nhìn đến năm 2030 đã đánh giá kiến sự bùng nổ đáng kể với tổng số khách tổng thể các điều kiện và hiện trạng phát triển nội địa đạt 101,3 triệu lượt, tăng 68,8% so với du lịch thành phố Uông Bí, trong đó có các mục tiêu đề ra ban đầu là 60 triệu lượt. Con giá trị đặc trưng của tài nguyên du lịch có khả số này đã vượt xa so với 85 triệu lượt khách năng phát triển thành các sản phẩm du lịch nội địa năm 2019, trước khi dịch bệnh bùng hấp dẫn của tỉnh Quảng Ninh và khu vực phát. Tổng thu nhập từ ngành du lịch năm miền bắc. Bài viết này tập trung đánh giá hiện 2022 được ước tính đạt 495 nghìn tỉ đồng, trạng phát triển du lịch thành phố Uông Bí, vượt trên 23% so với kế hoạch năm và đạt định hướng các sản phẩm du lịch dựa trên lợi 66% so với năm 2019. Đến năm 2023, số thế về tài nguyên du lịch của Uông Bí thông lượng khách du lịch quốc tế tiếp tục gia tăng, qua hệ thống cơ sở lí luận và thực tiễn. đạt 12,6 triệu lượt, vượt qua chỉ tiêu ban đầu của năm (8 triệu lượt) và đạt được mục tiêu 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU điều chỉnh (12,5 – 13 triệu lượt) (Cục Du lịch Nghiên cứu này được thực hiện dựa trên Quốc gia Việt Nam, 2002; 2023). phương pháp nghiên cứu và thu thập tài liệu Tại Quảng Ninh, du lịch là một trong thứ cấp, trong đó các nguồn tài liệu được những ngành kinh tế quan trọng, được quan nghiên cứu chủ yếu là các nghị quyết, quyết tâm phát triển. Ngành du lịch, dịch vụ có tốc định, kế hoạch và báo cáo du lịch của thành độ tăng trưởng 17,34%, chiếm đến 33% tỉ phố Uông Bí và tỉnh Quảng Ninh. Nguồn trọng GRDP, là động lực tăng trưởng chính thông tin từ các tài liệu thứ cấp này được cập của tỉnh Quảng Ninh; trong đó, cao nhất là nhật đến năm 2023. Bên cạnh đó, phương ngành dịch vụ lưu trú và ăn uống, ước tăng pháp phỏng vấn sâu cũng được sử dụng để 48,1%, chiếm tỉ trọng 2,9% trong GRDP, thu thập các thông tin về du lịch của thành phố Uông Bí. Theo đó, các cuộc phỏng vấn đóng góp 1,08% trong tốc độ tăng GRDP được triển khai với các đối tượng công tác tại (Hoàng Quỳnh, 2022). UBND thành phố Uông Bí, Phòng Văn hoá Thành phố Uông Bí là trung tâm du lịch Thông tin, Ban quản lí Khu di tích lịch sử và văn hoá tâm linh của tỉnh Quảng Ninh, nằm danh thắng Yên Tử, Công ty Cổ phần Phát ở vị trí chiến lược tại trung tâm khu vực phía triển Tùng Lâm, lãnh đạo một số phường như tây của tỉnh (phía bắc giáp huyện Sơn Động, phường Phương Nam, Vàng Danh, Bắc Sơn. Bắc Giang; phía đông giáp thành phố Hạ Ngoài ra, phương pháp điền dã và khảo sát Long; phía nam giáp huyện Thuỷ Nguyên – thực địa đã được thực hiện tại các điểm du Hải Phòng và thị xã Quảng Yên; phía tây giáp lịch, khu du lịch và các địa điểm giàu tiềm 30 Số 13 (06/2024): 29 – 40
KHOA HỌC XÃ HỘI năng trên địa bàn thành phố Uông Bí. Thời - Vùng thung lũng: Nằm giữa dãy núi cao gian thực hiện phỏng vấn và điều tra, khảo ở phía bắc và dãy núi thấp ở phía nam, vùng sát thực địa trong hai năm 2021 và 2022. này có địa hình thấp, bao gồm các khu vực ven đường 18B từ Nam Mẫu đến Vàng Danh, 3. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU thuộc xã Thượng Yên Công và phường Vàng 3.1. Đánh giá các giá trị tài nguyên du lịch Danh. Tuy diện tích nhỏ nhưng vùng thung đặc trưng trong phát triển du lịch thành lũng đóng vai trò quan trọng trong cấu trúc phố Uông Bí địa hình tự nhiên của thành phố. 3.1.1. Các giá trị về tài nguyên thiên nhiên - Vùng thấp: Bao gồm các khu vực xã, phường nằm ở phía nam quốc lộ 18A như a. Vị trí địa lí phường Phương Nam, Phương Đông, Nam Uông Bí là một trong bốn thành phố lớn Khê, Quang Trung, Trưng Vương. Trong đó, của tỉnh Quảng Ninh; có vị trí lí tưởng nằm thấp nhất tại phía nam là vùng bãi bồi trũng về phía tây và gần kề với các đô thị lớn khác: ngập nước ven sông Đá Bạc. Vùng này có cách thủ đô Hà Nội 130 km, cách thành phố diện tích khoảng 7.700 ha, chiếm 26,90% Hải Dương 60 km, cách trung tâm thành phố diện tích tự nhiên của thành phố. Bởi có Hải Phòng 30 km và cách thành phố Hạ Long nhiều sông lạch, khu vực này mang đặc trưng khoảng 45 km; phía bắc giáp huyện Sơn của một đồng bằng cửa sông, thuận lợi cho Động – Bắc Giang, phía đông giáp thành phố phát triển nông nghiệp và nuôi trồng thủy Hạ Long, phía nam giáp huyện Thuỷ Nguyên sản, tạo nên lợi thế về nguồn thực phẩm tươi – Hải Phòng và thị xã Quảng Yên, phía tây sống cung cấp cho người dân và du khách. giáp thị xã Đông Triều. Đồng thời, không gian yên tĩnh, thanh bình, giàu bản sắc của một làng quê nông – ngư Với vị trí địa lí thuận lợi, Uông Bí được nghiệp thuần khiết, đặc trưng cho nền văn coi là điểm nút giao thông quan trọng giữa minh lúa nước của đồng bằng Bắc Bộ là điều các tỉnh phía tây Quảng Ninh và các tỉnh kiện thuận lợi để Uông Bí phát triển những thành phía bắc Việt Nam. Sự kết nối cao qua sản phẩm du lịch sinh thái, du lịch nông các tuyến đường chính tạo nên tiềm năng lớn nghiệp mang tính cạnh tranh cao. cho sự phát triển của các ngành kinh tế, đặc Địa hình đa dạng từ cao xuống thấp đã tạo biệt là ngành du lịch và dịch vụ trong thành ra nhiều lợi thế cho thành phố Uông Bí trong phố, cũng như kết nối liên vùng. việc định hình các loại hình du lịch và sản b. Địa hình phẩm du lịch đặc trưng. Khu vực vùng cao có Thành phố Uông Bí nằm trong dải cánh núi Yên Tử, rừng quốc gia Yên Tử, đỉnh Bình cung Đông Triều – Móng Cái, có cấu trúc địa Hương, đỉnh Phượng Hoàng rất phù hợp để hình đa dạng, trải dài theo hướng tây – đông. phát triển các sản phẩm du lịch tâm linh, du Phần lớn diện tích của Uông Bí là đồi núi, lịch sinh thái, du lịch mạo hiểm. Khu vực chiếm 2/3 tổng diện tích tự nhiên của thành thấp hơn có hồ Yên Trung – điểm du lịch cấp phố, được chia thành ba vùng chính: tỉnh rất phù hợp với các sản phẩm sinh thái, cắm trại, nghỉ dưỡng và vùng sông nước - Vùng cao: Chiếm 65,04% tổng diện tích Phương Nam rất phù hợp phát triển các sản tự nhiên, bao gồm các khu vực như xã phẩm du lịch nông nghiệp, du lịch chèo Thượng Yên Công, phường Vàng Danh và thuyền và làng nghề. phần diện tích nằm ở phía bắc của quốc lộ 18A thuộc các phường Nam Khê, Bắc Sơn, c. Khí hậu Thanh Sơn, Quang Trung, Trưng Vương và Uông Bí nằm trong dải cánh cung Đông Phương Đông. Vùng này có độ dốc đa dạng, Triều – Móng Cái, có địa hình đa dạng có với các địa điểm cao nhất là núi Yên Tử (cao nhiều dãy núi cao ở phía bắc và thấp dần 1.068 m) và núi Bảo Đài (cao 875 m) – là các xuống phía nam. Điều này tạo ra một chế độ điểm đến du lịch phổ nổi tiếng tại Uông Bí. khí hậu phức tạp và đa dạng cho thành phố, Số 13 (06/2024): 29 – 40 31
kết hợp cả tính chất của khí hậu miền núi và 0,6 m với ba dòng sông chính chảy qua khu khí hậu miền duyên hải. Trong đó, nhiệt độ vực này, bao gồm: trung bình năm là 25,1°C, lượng mưa trung - Sông Đá Bạc: Với chiều dài 12 km, nối bình năm là 1.553,4 mm, độ ẩm tương đối liền với các dòng sông lớn khác ở phía bắc trung bình năm 81%. như sông Kinh Thầy và sông Bạch Đằng. Hướng gió chủ đạo trong năm là hướng Sông Đá Bạc đóng vai trò quan trọng trong đông nam thổi vào mùa hè và đông bắc thổi việc vận chuyển, giao thương hàng hóa giữa vào mùa đông. Các tháng mùa hè thường thành phố Uông Bí với thành phố Hải Dương chịu ảnh hưởng của mưa bão với sức gió và và thành phố Hải Phòng. lượng mưa lớn. Với kiểu khí hậu phân hóa - Sông Uông: Được nối tiếp từ sông Vàng theo độ cao, thành phố Uông Bí có điều kiện Danh và kết thúc tại phần đất của phường lớn để sản xuất đa dạng các loại nông, lâm, Quang Trung và phường Trưng Vương, có thủy sản, hướng tới đa dạng hóa các sản chiều dài 15 km đi qua trung tâm thành phố. phẩm đặc trưng, đóng vai trò quan trọng Nước từ sông Uông được sử dụng để làm mát trong hệ thống sản phẩm địa phương phục vụ hệ thống của Nhà máy Nhiệt điện Uông Bí và du lịch. Khoảng thời gian từ tháng 8 năm cung cấp cho việc phát triển nông nghiệp và trước đến tháng 4 năm sau là thời điểm vàng thủy sản. của du lịch Uông Bí bởi có nhiều loại hình và - Sông Sến: Nguồn nước từ sông Sến cũng sản phẩm du lịch đặc trưng chỉ nơi đây mới đóng góp một phần quan trọng vào tài có vào thời điểm này. Tuy nhiên, thời tiết đặc nguyên nước của thành phố, là nguồn cung trưng của các tỉnh phía bắc Việt Nam vào dịp cấp nước quan trọng cho các hoạt động sinh cuối năm âm lịch thường xuất hiện mưa phùn hoạt và sản xuất trong khu vực. gió bấc cũng sẽ ít nhiều gây bất lợi cho các hoạt động du lịch ngoài trời của Uông Bí. Bên cạnh đó, Uông Bí còn có hệ thống suối chủ yếu tập trung ở vùng núi như Yên Những đặc trưng về thời tiết và khí hậu Tử với 3 hệ suối: Vàng Tân, Giải Oan, Bãi của thành phố Uông Bí vào dịp cuối năm và Dâu, đã tạo nên những cảnh quan thác nước đầu năm đã tạo ra các điểm du lịch có cảnh đẹp, hùng vĩ như thác Vàng, thác Bạc tại Di quan thiên nhiên đẹp với nhiều ưu thế hơn tích quốc gia đặc biệt Yên Tử. các điểm du lịch lân cận của thành phố Hạ Có thể thấy, yếu tố thủy văn tại Uông Bí Long, thành phố Hải Phòng và tỉnh Bắc khá phong phú, đa dạng, không những đóng Giang. Bởi vào dịp này tại Uông Bí có nhiều vai trò quan trọng trong sinh hoạt, đời sống điểm du lịch rất hấp dẫn du khách như chinh kinh tế của người dân mà còn góp phần hình phục “mùa cỏ cháy” tại đỉnh Bình Hương và thành nhiều cảnh quan sông, suối, thác có giá đỉnh Phượng Hoàng, khám phá trải nghiệm trị du lịch cao. Điển hình của lợi thế này hồ Yên Trung hay hoạt động du lịch tâm linh, chính là các điểm du lịch hấp dẫn như thác tôn giáo, tín ngưỡng tại Khu di tích lịch sử và Lựng Xanh – phường Quang Trung, thác danh thắng Yên Tử và chùa Ba Vàng. Bên Vàng, thác Bạc và suối Giải Oan trong Khu cạnh đó, vào tháng 6 dương lịch ở vùng sông di tích lịch sử và danh thắng Yên Tử. Không nước Phương Nam có sản phẩm vải chín sớm những vậy, khu vực phía nam của thành phố rất đặc trưng chỉ có ở Uông Bí mới có (chín có phường Phương Nam là nơi có rất nhiều sớm hơn vải Bắc Giang từ 1 đến 1,5 tháng). lợi thế để phát triển các sản phẩm du lịch Đây là lợi thế lớn để phát triển các sản phẩm sông nước và sản phẩm du lịch nông nghiệp du lịch đặc trưng theo từng điểm du lịch của mang lại nhiều lợi ích kinh tế cho người dân Uông Bí trong giai đoạn tới. địa phương. d. Thủy văn e. Đa dạng sinh học Thành phố Uông Bí phải đối mặt với ảnh Ngoài vị trí địa lí thuận lợi vượt trội so với hưởng trực tiếp của chế độ nhật triều vịnh các địa phương khác trong tỉnh, Uông Bí còn Bắc Bộ, biên độ thủy triều trung bình khoảng được biết đến với sự đa dạng của thiên nhiên 32 Số 13 (06/2024): 29 – 40
KHOA HỌC XÃ HỘI tươi đẹp và nguồn tài nguyên phong phú như hay những câu chuyện về doanh nhân đầu than, đá vôi, đất sét, nhựa thông... Đặc biệt, tiên của nước Việt – cụ Bạch Thái Bưởi. Bởi đa dạng sinh học tập trung chủ yếu tại các vậy, cũng dễ hiểu khi toàn thành phố hiện có điểm như rừng quốc gia Yên Tử, hồ Yên 30 di tích lịch sử và 32 di sản văn hóa phi vật Trung, thác Lựng Xanh đã tạo ra tiềm năng thể, hình thành nên những nét văn hóa đặc lớn cho Uông Bí phát triển các chương trình trưng, riêng có của Uông Bí. Rõ ràng, đây là du lịch và sản phẩm du lịch hấp dẫn. Điều những tài nguyên du lịch văn hóa tâm linh – này đã thu hút lượng du khách đáng kể đến lịch sử tiềm năng, rất cần được khai thác và tham quan thành phố. phát huy đúng hướng trong thời gian tới. Như vậy, với việc sở hữu rừng quốc gia a. Các di tích lịch sử Yên Tử, các đồng cỏ và rừng ngập mặn trải Trên địa bàn thành phố Uông Bí hiện có dài theo hướng từ cao xuống thấp, thành phố 30 di tích nằm trong danh mục của tỉnh, trong Uông Bí đã có những thuận lợi nhất định đó có 01 di tích xếp hạng cấp quốc gia đặc trong việc phát triển các điểm du lịch, sản biệt, 06 di tích xếp hạng cấp tỉnh và 23 di tích phẩm du lịch đặc trưng. Những tài nguyên này nếu khai thác đúng hướng sẽ phát triển có trong danh mục được kiểm kê phân loại thành những sản phẩm du lịch sinh thái, giáo (chưa được xếp hạng). Cụ thể: dục môi trường và trải nghiệm thiên nhiên - 01 di tích xếp hạng cấp quốc gia đặc biệt đặc sắc tại Uông Bí. là: Di tích lịch sử và danh thắng Yên Tử. f. Cảnh quan thiên nhiên - 06 di tích xếp hạng cấp tỉnh bao gồm: Uông Bí có địa thế “tựa sơn hướng thủy” Đền – chùa Hang Son; chùa Ba Vàng; cụm di và cảnh quan thiên nhiên tươi đẹp xen lẫn tích đình, nghè, chùa Lạc Thanh; di tích lịch giữa núi, đồng bằng và đầm lầy. Mỗi dạng sử lưu niệm sự kiện Bác Hồ về thăm Uông Bí địa hình đều có những tiềm năng riêng, có năm 1965; cụm di tích đình, nghè Bí Giàng; khả năng phát triển thành điểm du lịch, điểm di tích đình – miếu Năm Mẫu. tham quan đặc trưng của từng vùng. Đến với Uông Bí, khách du lịch thường Hệ thống đồi núi cao, rừng, vách đá và nhắc nhiều nhất về Khu di tích lịch sử và suối, thác của Uông Bí tạo nên nhiều cảnh danh thắng Yên Tử, nơi khai sinh ra Thiền quan kì vĩ, có tiềm năng trở thành các điểm phái Trúc Lâm Yên Tử và được xếp hạng Di đến hấp dẫn và mới lạ cho các du khách thích tích Quốc gia đặc biệt vào năm 2012; và chùa nghỉ dưỡng cũng như khám phá, trải nghiệm, Ba Vàng, ngôi chùa có kiến trúc hiện đại với mạo hiểm: rừng quốc gia Yên Tử, hồ Yên điện tam bảo và trống độc mộc được công Trung, thác Lựng Xanh, đỉnh Bình Hương, nhận lớn nhất Việt Nam. sông nước Phương Nam… Ngoài ra, còn rất nhiều di tích là các đình, Nhìn chung, cảnh quan tự nhiên sinh thái đền, chùa có quá trình hình thành hàng trăm của Uông Bí còn khá hoang sơ và là lợi thế năm như: đình Đền Công, đình – chùa Lạc rất lớn để phát triển các loại hình du lịch sinh Thanh, đền – chùa Hang Son, chùa Phổ Am, thái, du lịch trải nghiệm mới lạ và hấp dẫn du .v.v. là những điểm tham quan rất tiềm năng. khách trong giai đoạn tới. Do đó, việc định Các di tích này đều gắn với những lễ hội độc hướng đúng đắn và đưa ra các giải pháp ưu đáo, mang đậm bản sắc văn hóa của cư dân việt sẽ hứa hẹn đưa ngành du lịch – dịch vụ bản địa nơi đây. Đây cũng chính là những lợi Uông Bí lên tầm cao mới, hòa nhịp với các thế để thành phố phát triển loại hình du lịch trung tâm du lịch của tỉnh. tâm linh, du lịch tôn giáo, tín ngưỡng có tính cạnh tranh lớn. 3.1.2. Các giá trị về tài nguyên văn hóa b. Các lễ hội truyền thống Uông Bí là vùng đất có truyền thống văn hóa lâu đời, gắn liền với văn hóa Phật giáo Hằng năm, địa bàn thành phố Uông Bí Trúc Lâm, chiến thắng Bạch Đằng năm 938, diễn ra nhiều lễ hội. Trong đó có các lễ hội Số 13 (06/2024): 29 – 40 33
mang màu sắc của Phật giáo như hội xuân Có thể thấy, cũng giống như các địa Yên Tử, hội chùa Ba Vàng hoà cùng với các phương khác của tỉnh Quảng Ninh, Uông Bí lễ hội mang tín ngưỡng dân gian đầu xuân đã bước đầu xây dựng được hệ thống các sản như lễ hội đình Lạc Thanh, lễ hội đền Hang phẩm ẩm thực mang đặc trưng riêng có của Son, lễ hội đình Đền Công. Mỗi lễ hội đều mình. Trong đó, sự có mặt của những sản mang những đặc trưng riêng, trở thành tiềm phẩm OCOP không những góp phần đẩy năng lớn phát triển các sản phẩm và loại hình mạnh kinh tế địa phương mà còn giúp ẩm du lịch văn hóa lịch sử, du lịch văn hoá tâm thực Uông Bí trở nên chất lượng, phong phú linh mà ít địa phương nào có được. Tuy và đáng tin cậy hơn. Đây là điều kiện thuận nhiên, ngoài sản phẩm du lịch lễ hội được đầu lợi nhằm quảng bá, giới thiệu các sản phẩm, tư khá bài bản, còn lại các sản phẩm du lịch món ăn truyền thống tới các du khách thập khác tại các điểm du lịch trên còn khá nghèo phương khi đến trải nghiệm tại các điểm du nàn và hạn chế, chưa đủ sức níu chân du lịch của thành phố. khách thập phương lưu trú qua đêm để tiếp tục tham quan và trải nghiệm. d. Làng nghề truyền thống Trước đây, nhiều cộng đồng dân cư từ địa c. Ẩm thực phương khác đã về Uông Bí lập nghiệp. Cũng Thành phố Uông Bí luôn chú trọng phát từ đó, những làng nghề truyền thống bắt đầu triển ẩm thực như một phần không thể thiếu xuất hiện. Có thể kể đến một số làng nghề đã trong việc định vị và quảng bá thương hiệu từng một thời phát đạt như nghề cói tại du lịch. Mỗi năm, thành phố tổ chức nhiều sự phường Phương Nam, nghề thủ công mĩ nghệ kiện như liên hoan ẩm thực, hội chợ ẩm thực, tại phường Phương Đông, nghề dệt thổ cẩm, các cuộc thi ẩm thực du lịch, thu hút sự quan mây tre đan tại xã Thượng Yên Công... Đặc tâm của đông đảo du khách cả trong và ngoài biệt, khi nhắc đến thôn Khe Sú 1, thôn Khe nước. Nhiều loại nông sản và hải sản được Sú 2, thôn Năm Mẫu 2 xã Thượng Yên Công, phát triển tại Uông Bí đã trở thành thương không thể không nhắc đến những sản phẩm hiệu OCOP nổi tiếng như vải chín sớm dệt, thêu tay của bà con nơi này. Ngoài việc Phương Nam, thanh long ruột đỏ và nhiều truyền dạy lại cho con cháu nghề truyền loại khác. thống quý báu ấy, những giá trị văn hóa nói chung và làng nghề nói riêng tại xã Thượng Bên cạnh đó, Uông Bí còn có một số món Yên Công đều được chính quyền hết sức ăn và ẩm thực đặc trưng như: quan tâm. Theo đó, địa phương thường xuyên - Món canh gà và rượu bâu của người dân tổ chức những buổi giao lưu cộng đồng hoặc tộc Dao: Món canh gà này có hương vị thơm những chương trình thiết thực như chương ngon, đặc trưng của gừng và rượu bâu, đã trở trình trưng bày Nét đẹp văn hóa người Dao thành biểu tượng của Uông Bí, thu hút sự Thanh Y hưởng ứng ngày Di sản văn hóa quan tâm của mọi du khách từ khắp nơi. Việt Nam. Tuy vậy, một phần do chuyển đổi sinh kế, người dân đi làm ăn xa xứ, một phần - Món bún tôm: Bún tôm tươi ngon với do xuất hiện những tiến bộ khoa học nên rất nước dùng đậm đà và tôm xào giòn là một ít người còn duy trì được những nghề truyền trong những món ăn không thể bỏ qua khi thống đó. đến Uông Bí. Có thể nói, sự tồn tại của các làng nghề - Rượu mơ Yên Tử: Rượu mơ được chế không những giúp ổn định đời sống của một biến theo phương pháp truyền thống của dân bộ phận người dân mà còn tô điểm thêm cho tộc, mang hương vị đặc trưng và thơm ngon thành phố Uông Bí, thu hút khách du lịch của quả mơ và gạo ngon. Đặc biệt vào mùa thông qua các hoạt động trải nghiệm thực hè, rượu mơ được uống lạnh với đá, giúp giải hành làm các sản phẩm truyền thống cùng nhiệt và làm dịu cơ thể sau một ngày dài các nghệ nhân. Tuy nhiên, một thực trạng cho khám phá. thấy các làng nghề truyền thống như làm cói, 34 Số 13 (06/2024): 29 – 40
KHOA HỌC XÃ HỘI đan lát ở phường Phương Nam hay nghề thêu lượt; doanh thu đạt 4.019 tỉ đồng. Riêng Khu của người Dao Thanh Y ở xã Thượng Yên di tích lịch sử và danh thắng Yên Tử nói Công đang có xu hướng bị mai một dần theo chung và khu nghỉ dưỡng cao cấp Legacy thời gian. Vì vậy, để khôi phục và phát triển Yên Tử nói riêng thu hút được khá đông du được sản phẩm làng nghề truyền thống, giúp khách, đặc biệt vào dịp cuối tuần. Cụ thể, giai đa dạng hóa các sản phẩm du lịch, các ban, đoạn từ năm 2016 – 2020, Yên Tử đón ngành chức năng của thành phố cần sớm đưa khoảng 5.287.000 lượt khách, trong đó khách ra các chiến lược, kế hoạch hành động cụ thể quốc tế đạt trên 887.000 lượt khách. Từ cuối hơn trong thời gian tới. năm 2019 đến nay, do ảnh hưởng của đại dịch COVID-19, lượng khách đến du lịch, tham 3.2. Đánh giá thực trạng khai thác các giá quan tại thành phố Uông Bí giảm mạnh. Năm trị tài nguyên du lịch đặc trưng trong phát 2020 toàn thành phố đón 1,2 triệu khách, triển du lịch thành phố Uông Bí bằng 75% so với năm 2019. Năm 2021, lượng Trong thời gian vừa qua, du lịch thành phố khách du lịch đến thành phố giảm mạnh, còn Uông Bí đã phát triển với nhiều bước thành hơn 800 nghìn lượt khách – giảm 58% so với công. Theo đó, thành phố đã tập trung phát năm 2019, doanh thu đạt 442 tỉ đồng. Năm huy những tiềm năng thế mạnh về du lịch văn 2022, đại dịch COVID-19 được kiểm soát, hóa tâm linh và duy trì tốt các sản phẩm đặc ngành du lịch dần mở cửa và phục hồi, lượng trưng tại một số điểm đến như Khu di tích lịch khách du lịch đến thành phố Uông Bí tăng sử và danh thắng Yên Tử, khu khách sạn 5 sao trưởng mạnh trở lại, đạt 2,6 triệu lượt khách, Legacy, Làng Nương Yên Tử, chùa Ba Vàng doanh thu đạt hơn 1.340 tỉ đồng. Trong 6 và các di tích, danh thắng khác trên địa bàn. tháng đầu năm 2023, lượng khách du lịch đến Trong giai đoạn từ năm 2015 – 2020, tổng thành phố tăng trưởng nhanh, đạt hơn 2,8 khách du lịch đến với Uông Bí đạt 12.941.359 triệu lượt khách, doanh thu đạt hơn 1.586 tỉ lượt, trong đó khách quốc tế đạt 1.012.618 đồng (Hình 1). 3.000.000 2.500.000 2.000.000 1.500.000 1.000.000 500.000 0 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 T6/2023 Tổng lượng khách 2.339.450 2.426.535 2.650.265 2.186.598 2.101.300 1.237.211 884.152 2.680.000 2.885.000 Trong đó khách quốc tế 211.711 321.643 33.574 800 2.000 30.900 Khách trong nước 1.974.887 1.779.657 1.203.637 883.352 2.678.000 2.854.100 Doanh thu (tỷ đồng) 621 636 682 684 840 556 442 1.340 1.586 Tổng lượng khách Trong đó khách quốc tế Khách trong nước Doanh thu (tỷ đồng) (Nguồn: Uỷ ban nhân dân thành phố Uông Bí, 2021) Hình 1. Lượng khách và doanh thu du lịch thành phố Uông Bí giai đoạn 2018 – 2023 Số 13 (06/2024): 29 – 40 35
Về cơ sở lưu trú: toàn thành phố có 106 cơ sở lưu trú, trong đó có 01 khách sạn 5 sao 120 106 Legacy với quy mô 133 phòng, 04 khách sạn 100 93 xếp hạng 2 sao, 07 khách sạn xếp hạng 01 sao, 01 khách sạn đủ điều kiện tối thiểu phục 80 vụ khách du lịch, 93 cơ sở lưu trú loại hình 60 nhà nghỉ (Hình 2). Một số các khu nghỉ 40 dưỡng nổi bật ở thành phố Uông Bí như Khu du lịch Legacy Yên Tử với hệ thống phức 20 1 4 7 1 hợp các dịch vụ lưu trú, nghỉ dưỡng cao cấp 0 rất thu hút sự quan tâm từ khách du lịch trong Tổng 5 sao 2 sao 1 sao Đủ Nhà và ngoài nước. Bên cạnh đó, hệ thống các điều nghỉ khách sạn, nhà nghỉ của thành phố đều đáp kiện ứng tốt nhu cầu lưu trú của khách du lịch với cơ sở vật chất được đầu tư đồng bộ như (Nguồn: Uỷ ban nhân dân thành phố Uông khách sạn Thanh Lịch, khách sạn Thương Bí, 2021) Mại, khách sạn Thu Hà, khách sạn Thái Hình 2. Số lượng cơ sở lưu trú trên địa Huyền, .v.v. bàn thành phố Uông Bí Bảng 1. Hiện trạng các sản phẩm du lịch tại thành phố Uông Bí Điểm tham quan Sản phẩm và dịch vụ du lịch Đánh giá chung du lịch - Sản phẩm du lịch tâm linh; - Sản phẩm du lịch tôn giáo, tín ngưỡng; - Sản phẩm du lịch văn hóa lịch sử; - Điểm mạnh: Các sản phẩm đáp ứng - Sản phẩm du lịch sinh thái (tại được cơ bản với du khách phổ thông. 1. Khu di tích lịch rừng quốc gia Yên Tử); - Hạn chế: Do kiêm nhiệm nhiều nhiệm sử và danh thắng - Thuyết minh hướng dẫn; vụ nên công tác quản lí, khai thác du lịch Yên Tử - Sản phẩm du lịch check-in và của Ban quản lí Di tích và Rừng quốc gia chụp ảnh; Yên Tử còn hạn chế. - Dịch vụ bán hàng, dịch vụ gửi đồ và cho thuê giày dép. - Điểm mạnh: Hệ thống sản phẩm cơ bản - Sản phẩm “hành hương tâm linh”; đã hoàn thiện và đáp ứng được đa dạng - Sản phẩm khám phá văn hóa lịch nhu cầu của khách du lịch (bao gồm cả 2. Trung tâm văn sử, thiên nhiên; khách phổ thông và khách sang trọng). hóa Trúc Lâm – - Sản phẩm chăm sóc sức khỏe - Hạn chế: Cần phải phối hợp chặt chẽ Yên Tử Thân – Tâm – Trí (Wellness); hơn trong công tác định hướng cho khách - Sản phẩm du lịch MICE; du lịch tham quan, tìm hiểu quần thể di - Sản phẩm, dịch vụ du lịch khác. tích lịch sử và danh thắng Yên Tử bằng hệ thống đường bộ kết hợp với cáp treo. - Điểm mạnh: Đã cung cấp được một số dịch vụ cơ bản, đáp ứng nhu cầu vui chơi cuối tuần của du khách. - Cho thuê thuyền, thuê xe đạp; - Hạn chế: - Sản phẩm cắm trại, picnic; + Các sản phẩm du lịch phần lớn do người 3. Khu du lịch cấp - Sản phẩm du lịch check-in và dân tự tổ chức, chưa được quản lí chặt chẽ tỉnh hồ Yên Trung chụp ảnh; nên chưa thể đảm bảo về chất lượng. - Sản phẩm ẩm thực. + Một số công trình xây dựng như lều, quán của các hộ kinh doanh ven hồ đang gây ảnh hưởng xấu đến cảnh quan và môi trường nước hồ. 36 Số 13 (06/2024): 29 – 40
KHOA HỌC XÃ HỘI - Điểm mạnh: + Các sản phẩm du lịch văn hóa tâm linh - Sản phẩm du lịch tâm linh, tôn thu hút đông đảo khách du lịch. giáo, tín ngưỡng; + Chùa được xây dựng khang trang với 4. Chùa Ba Vàng - Sản phẩm du lịch lễ hội; hệ thống cảnh quan đẹp. - Sản phẩm du lịch check-in và - Hạn chế: Công tác quản lí, vận hành chụp ảnh. các hoạt động tâm linh, tín ngưỡng còn chưa chặt chẽ, dẫn đến xảy ra những sự việc nhạy cảm làm giảm uy tín của chùa. - Điểm mạnh: Sản phẩm du lịch mang - Sản phẩm du lịch nông nghiệp; đặc trưng riêng có của địa phương. 5. Sông nước - Sản phẩm du lịch chèo thuyền; - Hạn chế: Các tài nguyên du lịch khác Phương Nam như mô hình trồng lúa hữu cơ kết hợp - Sản phẩm du lịch tâm linh, tôn nuôi rươi, khu rừng lậu nước lợ, chèo giáo và tín ngưỡng. thuyền... chưa được khai thác thành sản phẩm du lịch. - Sản phẩm du lịch check-in và 6. Đỉnh Bình - Điểm mạnh: Cảnh quan thiên nhiên chụp ảnh; Hương đẹp, hấp dẫn và còn hoang sơ. - Sản phẩm du lịch picnic, cắm trại; - Hạn chế: Diễn ra hoạt động du lịch tự - Sản phẩm du lịch đi bộ trekking; phát; các dịch vụ được người dân chủ - Sản phẩm du lịch dù lượn; động cung cấp nên không được quản lí 7. Đỉnh Phượng - Dịch vụ vận chuyển; nghiêm ngặt, chưa đảm bảo được về chất Hoàng lượng và chi phí. - Dịch vụ cho thuê quần áo, giày dép. - Sản phẩm du lịch sinh thái: tắm thác, cắm trại; - Điểm mạnh: Giá trị về cảnh quan thiên - Sản phẩm du lịch check-in và nhiên và tính đa dạng sinh học cao, đã 8. Thác Lựng chụp ảnh; được đầu tư cơ bản về hệ thống hạ tầng Xanh và cơ sở vật chất. - Dịch vụ thu vé vào cửa; - Hạn chế: Mới chỉ thu vé tham quan, - Dịch vụ trông xe; chưa cung cấp dịch vụ du lịch. - Dịch vụ bán hàng. 9. Đình Đền Công – Chùa Long Khánh - Điểm mạnh: Thời gian diễn ra lễ hội – Miếu Cổ Linh phân bố dàn trải trong năm, tạo điều kiện phát triển du lịch mùa thấp điểm. 10. Chùa Phổ Am - Sản phẩm du lịch tôn giáo, tín ngưỡng; - Hạn chế: Sản phẩm du lịch chưa đa - Sản phẩm văn hóa lịch sử, tham 11. Đình – chùa dạng và mới chỉ tận dụng vào một loại dự lễ hội truyền thống. Lạc Thanh sản phẩm chính là du lịch tâm linh, tôn giáo, tín ngưỡng nên chưa giữ chân được 12. Đền – chùa du khách. Hang Son - Sản phẩm du lịch chợ đêm; - Điểm mạnh: Về cơ bản, các sản phẩm - Sản phẩm du lịch trải nghiệm phố dịch vụ tại trung tâm thành phố như ăn đi bộ; uống, mua sắm đã đáp ứng nhu cầu thiết 13. Trung tâm yếu của du khách. - Sản phẩm du lịch văn hóa, văn nghệ; thành phố Uông Bí - Hạn chế: Không gian chợ đêm, phố đi bộ - Dịch vụ vận chuyển; chưa được khai thác hiệu quả, mới là địa - Dịch vụ lưu trú, ăn uống và bán hàng. điểm giải trí, thư giãn của người dân địa phương, chưa tiếp cận được nhiều du khách. Số 13 (06/2024): 29 – 40 37
Về các sản phẩm du lịch, thành phố Uông thiên nhiên, kiến trúc, văn hoá, môi trường, Bí đã và đang khai thác các sản phẩm du lịch xã hội. Theo đó, thành phố Uông Bí tập trung dựa trên các giá trị đặc trưng của tài nguyên phát triển 07 không gian du lịch như sau: thiên nhiên. Các sản phẩm du lịch đã và đang - Không gian du lịch văn hóa – lịch sử – thu hút được sự quan tâm của khách du lịch tâm linh: Lấy Khu di tích lịch sử và danh khi đến Quảng Ninh được thể hiện như trong thắng Yên Tử, chùa Ba Vàng, cụm di tích Bảng 1. Nhìn chung, phần lớn sản phẩm du đình Đền Công – miếu Cổ Linh – chùa Long lịch hiện nay đang tập trung khai thác các giá Khánh, chùa Hang Son làm trung tâm. Tại trị tâm linh, tôn giáo, tín ngưỡng và văn hoá đây định hướng cung cấp đa dạng các dịch lịch sử. Trong đó, Khu di tích lịch sử và danh vụ du lịch như tham quan trải nghiệm, thắng Yên Tử và chùa Ba Vàng là hai địa thuyết minh hướng dẫn, biểu diễn văn hóa điểm thu hút khách du lịch đông nhất khi đến nghệ thuật, trưng bày, vui chơi giải trí và các Uông Bí. Các điểm di tích còn lại như đình dịch vụ bổ sung; đồng thời kết nối với các Đền Công, đình Lạc Thanh, chùa Hang Son... điểm du lịch lịch sử, tâm linh khác như cụm mới đơn thuần là các điểm tham quan, chiêm di tích Bạch Đằng (Quảng Yên), bãi cọc bái và tổ chức lễ hội. Mặc dù sở hữu nhiều Bạch Đằng (Thủy Nguyên, Hải phòng) và giá trị tự nhiên, văn hóa gắn liền với các mô quần thể di tích nhà Trần (Hải Dương, hình nông nghiệp nhưng các sản phẩm du Quảng Ninh, Hải Phòng). lịch sinh thái, du lịch nông nghiệp tại thác - Không gian du lịch lễ hội: Tập trung Lựng Xanh, đỉnh Phượng Hoàng, đỉnh Bình khai thác các di tích, đình, chùa trên địa bàn Hương, sông nước Phương Nam… vẫn chưa thành phố. Chú trọng thu hút sự tham gia của được khai thác hiệu quả. Đây là những giá trị người dân, đưa người dân là chủ thể chính đặc trưng, độc đáo cần được tập trung khai của các lễ hội văn hóa. thác, tạo nên những sản phẩm du lịch hấp dẫn hơn bên cạnh các sản phẩm du lịch văn hoá, - Không gian du lịch sinh thái: Tiếp tục tâm linh vốn đã là thương hiệu của Uông Bí. phát huy các giá trị cảnh quan thiên nhiên và 3.3. Một số định hướng và kiến nghị khai đa dạng sinh học trong rừng quốc gia Yên Tử, thác các giá trị đặc trưng trong phát triển thác Lựng Xanh, hồ Yên Trung và các điểm du lịch thành phố Uông Bí tham quan mới nổi như đỉnh Bình Hương, đỉnh Phượng Hoàng, sông nước Phương 3.3.1. Một số định hướng khai thác các giá Nam để tạo thành các tuyến du lịch sinh thái trị đặc trưng trong phát triển du lịch thành đặc trưng. phố Uông Bí a. Định hướng về phát triển các không - Không gian du lịch nông nghiệp: Tận gian du lịch dụng không gian sinh thái nông nghiệp có sẵn Phát triển không gian du lịch là một trong để khai thác các hoạt động du lịch với các sản những yêu cầu rất cần thiết của một điểm đến phẩm du lịch đặc trưng tại điểm du lịch sông hay một địa phương. Không gian du lịch nước Phương Nam (khu vực trồng vải chín được định nghĩa là một hệ thống mang các sớm, khu vực trồng lúa hữu cơ kết hợp nuôi rươi) và tại phường Bắc Sơn (điểm trồng đặc trưng, dịch vụ và sự kiện cho khách du lịch sử dụng. Không gian du lịch cũng dựa thanh long ruột đỏ). trên bốn yếu tố: (1) Không gian vật lí, (2) - Không gian du lịch nghỉ dưỡng, giải trí: Không gian cho người sử dụng, (3) Không Khai thác không gian và kiến trúc cảnh quan gian nhận thức, (4) Không gian chức năng tại điểm du lịch Legacy Yên Tử, khu vực hồ (Więckowski, 2014). Với điều kiện và các Yên Trung, thác Lựng Xanh và đỉnh Bình giá trị đặc trưng du lịch của thành phố Uông Hương. Đây đều là những điểm du lịch hấp Bí, việc định hướng các không gian du lịch là dẫn đối với du khách. rất cần thiết. Điều này giúp tạo ra các động - Không gian du lịch làng nghề: Cần quy lực phát triển du lịch mang những đặc trưng hoạch không gian kết nối các điểm du lịch đặc sắc và hài hoà trong tổng thể phát triển làng nghề giàu tiềm năng của thành phố như du lịch của thành phố, gìn giữ và bảo tồn nghề làm cói, nghề thủ công mĩ nghệ tại điểm 38 Số 13 (06/2024): 29 – 40
KHOA HỌC XÃ HỘI du lịch sông nước Phương Nam hay nghề dệt chùa Hoa Yên, chùa Ba Vàng… Đây đều là thổ cẩm của người Dao Thanh Y. những sản phẩm đặc trưng có thể tạo nên sức - Không gian du lịch cộng đồng: Khai thác hấp dẫn riêng cho du lịch Uông Bí. không gian về kiến trúc, văn hóa, lối sống của - Sản phẩm du lịch sinh thái: Tập trung cộng đồng người Dao Thanh Y tại thôn Khe khai thác các sản phẩm du lịch sinh thái dựa Sú 1, thôn Khe Sú 2, thôn Năm Mẫu 2 xã trên các giá trị đặc trưng của tài nguyên thiên Thượng Yên Công; đồng thời kết nối địa nhiên Uông Bí như: hồ Yên Trung, sông nước điểm này với các không gian du lịch khác Phương Nam, đỉnh Bình Hương, đỉnh nhằm đa dạng hệ thống sản phẩm tour tuyến Phượng Hoàng, thác Lựng Xanh… với các cho du khách. sản phẩm nghỉ dưỡng sinh thái, cắm trại, b. Định hướng phát triển các sản phẩm du ngắm cảnh, xem chim di cư, chèo thuyền trên lịch khai thác các giá trị đặc trưng của thành sông, đi bộ, đạp xe quanh hồ… phố Uông Bí - Sản phẩm du lịch nông nghiệp: Khai thác Các sản phẩm du lịch của thành phố hiện các giá trị từ nông nghiệp trong phát triển du nay đang tập trung khai thác các yếu tố tâm lịch như các sản phẩm du lịch miệt vườn với linh, tôn giáo, tín ngưỡng. Tuy nhiên trên các loại cây như vải, thanh long; lúa; thuỷ thực tế, Uông Bí còn sở hữu nhiều điểm đến sản… tại vùng sông nước Phương Nam tại ấn tượng với cảnh quan đa dạng, trù phú mà phường Phương Nam. ít nơi nào có được. Qua khảo sát, đánh giá, từ - Sản phẩm du lịch làng nghề: Xây dựng những giá trị tâm linh, tôn giáo, tín ngưỡng các sản phẩm trải nghiệm làng nghề truyền tới cảnh quan thiên nhiên và con người, Uông thống như làng cói và làng đan lát Phương Bí đều mang một sức hấp dẫn đặc biệt và có Nam trong phát triển du lịch của Uông Bí, thể gọi tên “Du lịch Uông Bí – Du lịch gắn với các hoạt động trải nghiệm làng nghề, Thân, Tâm, Trí”. “Thân – Tâm – Trí” không tham quan làng nghề, mua bán các sản phẩm chỉ là du lịch tâm linh, mà bao gồm nhiều loại truyền thống... hình, sản phẩm du lịch khác khiến du khách - Sản phẩm du lịch nghỉ dưỡng và chăm luôn cảm thấy tinh thần vui vẻ, trí lực dồi dào sóc sức khỏe: Phát triển mạnh mẽ các sản và tâm hồn thư thái. Với định hướng này, phẩm nghỉ dưỡng và chăm sóc sức khoẻ như “Thân – Tâm – Trí” là sự tổng hòa đặc biệt nghỉ dưỡng kết hợp thiền, trà đạo, thưởng của mỗi sản phẩm du lịch. Do đó, thành phố hoa, yoga… tại một số khu điểm như Legacy Uông Bí cần tập trung xây dựng thương hiệu Yên Tử, sông nước Phương Nam… du lịch Uông Bí theo hướng tâm linh, sinh - Sản phẩm du lịch MICE: Tập trung phát thái, du lịch xanh và bền vững; là cầu nối gắn triển các sản phẩm du lịch sự kiện, hội nghị, kết các trung tâm du lịch trong tỉnh, các vùng hội thảo, các sự kiện thể thao, biểu diễn nghệ du lịch trọng điểm của quốc gia. Từ đó, xây thuật văn hoá, văn nghệ… nhằm thu hút dựng nghị quyết, chương trình hành động cụ khách du lịch đến với Uông Bí. thể, chỉ đạo các cấp, ngành thực hiện; trong Bên cạnh đó, Uông Bí cũng cần khai thác đó chú trọng công tác quản lí nhà nước liên các sản phẩm du lịch khác như du lịch ẩm quan đến hoạt động lễ hội, các điểm tham thực, chợ đêm, phố đi bộ tại Quảng trường quan du lịch, môi trường kinh doanh du lịch, 25/02 của thành phố, du lịch cộng đồng xã đặc biệt là nâng cao chất lượng các sản phẩm Thượng Yên Công… nhằm tạo nên sự đa du lịch trọng tâm sau: dạng hoá trong khai thác các giá trị đặc trưng - Sản phẩm du lịch tâm linh: Tập trung của Uông Bí trong phát triển du lịch. khai thác các sản phẩm du lịch tâm linh tại 3.3.2. Một số kiến nghị khai thác các giá trị Khu di tích lịch sử và danh thắng Yên Tử, đặc trưng trong phát triển du lịch thành phố đình Đền Công, miếu Cổ Linh, chùa Long Uông Bí Khánh, đình – chùa Lạc Thành, chùa Ba - Đối với Sở Du lịch tỉnh Quảng Ninh: Vàng… Các sản phẩm du lịch tâm linh có thể Cần phối hợp với UBND thành phố Uông Bí khai thác như: hành hương về đất Phật, trải thực hiện lồng ghép phát triển du lịch trên địa nghiệm suốt Giải Oan, thiền tâm linh, lễ hội bàn thành phố theo kế hoạch, chương trình, Số 13 (06/2024): 29 – 40 39
quy hoạch phát triển du lịch của tỉnh; chỉ đạo lịch gắn với các giá trị đặc sắc của tài nguyên Trung tâm thông tin xúc tiến du lịch tỉnh du lịch là bước đi đúng đắn trong phát triển Quảng Ninh triển khai các hoạt động tuyên du lịch Uông Bí. Qua việc đánh giá hiện trạng truyền, quảng bá về du lịch thành phố Uông du lịch, các sản phẩm du lịch cần được tiếp Bí, đặc biệt là các sản phẩm du lịch mới lạ, tục khai thác, phát triển mạnh mẽ trong thời độc đáo để tăng hiệu quả khai thác, thu hút gian tới, cùng các chính sách đầu tư, quảng khách du lịch; phối hợp tham mưu UBND bá, xúc tiến các sản phẩm mới đến công tỉnh xây dựng chính sách hỗ trợ, thu hút đầu chúng, tạo ra nhiều lợi thế trong thu hút tư hiệu quả, phù hợp với điều kiện thực tế. khách du lịch đến với Uông Bí trong bối cảnh - Đối với UBND thành phố Uông Bí: Cần du lịch chung của tỉnh Quảng Ninh. nghiên cứu đánh giá các điều kiện và giá trị TÀI LIỆU THAM KHẢO của tài nguyên du lịch đặc trưng, phát triển Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam. (2022). các sản phẩm du lịch dựa trên các giá trị của Thông tin du lịch tháng 12/2022. tài nguyên du lịch; xúc tiến, quảng bá các sản Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam. (2023). phẩm du lịch mới, hấp dẫn; tổ chức các sự Thông tin du lịch tháng 12/2023. kiện, hoạt động văn hóa, xã hội tại địa Hoàng Quỳnh. (2022). Tăng trưởng bứt phá phương để thúc đẩy du lịch phát triển, truyền ở khu vực dịch vụ du lịch. Truy cập ngày thông, quảng bá, thu hút khách du lịch. 25/07/2023, tại: https://quangninh.gov. - Đối với Hiệp hội Du lịch tỉnh Quảng vn/Trang/ChiTietTinTuc.aspx?nid=115680 Ninh: Cần phối hợp với thành phố Uông Bí Huy Lê. (2021). Du lịch Việt Nam: Nỗ lực trong nghiên cứu phát triển sản phẩm du lịch, chuyển mình, chủ động thích ứng trong tuyên truyền, quảng bá phát triển du lịch, tình hình mới. Truy cập ngày 25/07/2023, phối hợp với các cơ quan báo chí trong và tại: https://dangcongsan.vn/kinh-te/du-lich -viet-nam-no-luc-chuyen-minh-chu-dong ngoài nước để tuyên truyền rộng rãi về hình -thich-ung-trong-tinh-hinh-moi-584986.html ảnh du lịch của thành phố Uông Bí nhằm thu Phạm Quang Tuấn, Nguyễn An Thịnh, Trần hút, lan tỏa hình ảnh du lịch của thành phố. Văn Trường, Hoàng Thu Hương, Phạm - Đối với các doanh nghiệp: Cần tập trung Quang Hoan & Dư Vũ Việt Quân. (2008). nghiên cứu xây dựng và phát triển các sản Đánh giá tổng hợp điều kiện tự nhiên và phẩm, dịch vụ du lịch mới dựa trên các giá trị kinh tế – xã hội phục vụ phát triển bền tài nguyên đặc trưng của điểm đến nhằm đa vững lâm nghiệp và du lịch khu vực Uông dạng hóa các loại hình sản phẩm cung cấp tới Bí, tỉnh Quảng Ninh. Truy cập ngày khách hàng; hỗ trợ điểm đến trong công tác 10/03/2024, tại: https://repository.vnu. kết nối thị trường, xúc tiến quảng bá và edu.vn/flowpaper/simple_document.php? truyền thông điểm đến. subfolder=25/33/38/&doc=25333847100 4. KẾT LUẬN 965454943341691252472756097&bitsid Nhìn chung, việc khai thác phát triển du =e5f43e34-fe1b-44b7-9a41-e75efb5f4c5 lịch dựa trên các giá trị đặc trưng của tài f&uid= nguyên du lịch là một trong những hướng TH. (2022). Du lịch & Lữ hành có thể đóng phát triển bền vững, tạo ra sự khác biệt và góp 8,6 nghìn tỉ USD năm 2022. Truy cập tính cạnh tranh cao trong kinh doanh du lịch. ngày 25/07/2023, tại: https://dangcongsan. Dưới góc độ tổng thể, việc các địa phương, vn/kinh-te-va-hoi-nhap/du-lich-lu-hanh- các điểm đến nghiên cứu, xây dựng các sản co-the-dong-gop-8-6-nghin-ty-usd-nam- phẩm du lịch dựa trên các giá trị đặc trưng 2022-603608.html của tài nguyên thiên nhiên sẽ góp phần gia Uỷ ban nhân dân thành phố Uông Bí. (2021). tăng tính hấp dẫn cho ngành du lịch, đa dạng Đề án phát triển sản phẩm du lịch thành hoá sản phẩm du lịch. Đối với Uông Bí, là phố Uông Bí giai đoạn 2021-2025, tầm một địa phương giàu tiềm năng du lịch với nhìn đến năm 2030. các nguồn tài nguyên du lịch đa dạng từ văn Więckowski, M. (2014). Tourism Space: An hoá, lịch sử, tâm linh đến các giá trị sinh thái, Attempt at a Fresh Look. Turyzm, 24(1), việc nghiên cứu định hướng các sản phẩm du 17-24. DOI:10.2478/tour-2014-0002 40 Số 13 (06/2024): 29 – 40