Khảo sát mối tương quan giữa đặc điểm lâm sàng với nồng độ cytokin trong sốt xuất huyết Dengue ở trẻ em

Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 22 * Số 4 * 2018<br /> <br /> <br /> KHẢO SÁT MỐI TƯƠNG QUAN GIỮA ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG<br /> VỚI NỒNG ĐỘ CYTOKIN TRONG SỐT XUẤT HUYẾT DENGUE<br /> Ở TRẺ EM<br /> Trần Thanh Hải*, Tạ Văn Trầm**<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu: Xác định sự tương hợp giữa triệu chứng lâm sàng với nồng độ các cytokine trong Sốt xuất huyết<br /> Dengue (SXHD).<br /> Phương pháp nghiên cứu: Mô tả dọc đoàn hệ tiến cứu.<br /> Kết quả: Có 234 bệnh nhân được đưa vào nghiên cứu và các kết quả ghi nhận: Nồng độ IL-6 cao làm tăng<br /> khả năng xuất hiện triệu chứng đau bụng của bệnh nhân SXHD. Nồng độ IL-2, IL-4 và IL-13 cao làm tăng khả<br /> năng xuất hiện triệu chứng gan to của bệnh nhân SXHD. Nồng độ IL-5,IL-10, IL-12 cao làm tăng nhiệt độ của<br /> bệnh nhân SXHD. Không tìm thấy mối tương quan giữa nồng độ các cytokin được khảo sát với triệu chứng nôn<br /> ói, xuất huyết niêm mạc, xuất huyết dưới da của bệnh nhân SXHD.<br /> Kết luận: Có sự tương hợp giữa sự thay đổi nồng độ các cytokin và triệu chứng lâm sàng bệnh nhân SXHD.<br /> Từ khóa: Sốt xuất huyết Dengue (SXHD), cytokin.<br /> ABSTRACT<br /> INTERACTION BETWEEN CLINICAL SYMPTOMS WITH CONCENTRATION OF CYTOKINES IN<br /> DENGUE HEMORRHAGIC FEVER IN CHILDREN<br /> Tran Thanh Hai, Ta Van Tram. * Ho Chi Minh City Journal of Medicine * Vol. 22 - No 4- 2018: 134 – 139<br /> <br /> Objective: To determine the correlation between cytokines and clinical symptoms in DHF.<br /> Methods: Prospective cohort.<br /> Results: 234 patients were studied and the results as: High levels of IL-6 increase the likelihood of occurring<br /> symptoms of abdominal pain in DHF patients. High levels of IL-2, IL-4 and IL-13 increase the occurrence of liver<br /> enlargementsymptom in DHF patients. High levels of IL-5, IL-10, IL-12 increase the temperature of DHF<br /> patients. No correlation was found between the concentrations of cytokines with symptoms of vomiting, mucosal<br /> hemorrhage, subcutaneous hemorrhage of DHF patients.<br /> Conclusion: There is a correlation between change in cytokine concentrations and clinical symptoms in<br /> DHF patients.<br /> Keywords: Dengue hemorrhagic fever (DHF), cytokine.<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ người nhiễm dengue dẫn đến khoảng 24.000<br /> trường hợp tử vong. Chẩn đoán lâm sàng và<br /> Bệnh sốt xuất huyết Dengue (SXHD) là điều trị SXHD đã được TCYTTG chuẩn hóa và<br /> vấn đề y tế quan trọng ở các nước nhiệt đới,<br /> hoàn thiện dần bằng phác đồ. Tuy nhiên vẫn<br /> trong đó có Việt Nam. Theo Tổ chức Y tế Thế còn nhiều trường hợp SXHD tử vong(7). Một cơ<br /> giới (TCYTTG), có khoảng 2,5 – 3 tỷ người chế miễn dịch bệnh sinh khác cho nhiễm virus<br /> thuộc hơn 100 quốc gia có nguy cơ nhiễm Dengue được đề cập trong thời gian sau này<br /> virus Dengue. Hằng năm, có khoảng 20 triệu và được các nhà nghiên cứu tìm cách chứng<br /> <br /> * Trường Cao đẳng Y tế Tiền Giang, **Bệnh viện Đa khoa Tiền Giang<br /> Tác giả liên lạc: PGS. TS BS Tạ Văn Trầm ĐT: 0913771779 Email: tavantram@gmail.com<br /> 134<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 22 * Số 4 * 2018 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> minh là nhiễm vi rút Dengue gây đáp ứng Dân số nghiên cứu<br /> lệch lạc của hệ miễn dịch. Điều này không chỉ Tất cả trẻ em được chẩn đoán SXHD nhập<br /> làm suy yếu đáp ứng miễn dịch thải trừ virus Khoa Nhi – Bệnh viện Đa khoa Tiền Giang.<br /> mà còn tạo quá mức các cytokin. Nhiều nghiên<br /> Tiêu chí chọn bệnh<br /> cứu đã chỉ ra rằng đáp ứng miễn dịch ký chủ<br /> Bệnh nhân nhập Khoa Nhi Bệnh viện Đa<br /> có thể đóng vai trò trong phát triển SXHD và<br /> khoa Tiền Giang được sự đồng ý của gia đình về<br /> sốc SXHD, bao gồm đáp ứng miễn dịch qua<br /> việc tham gia nghiên cứu, có tiền sử sốt ít hơn 72<br /> trung gian tế bào, sản phẩm cytokin của các tế<br /> giờ và được bác sĩ điều trị nghĩ nhiều là bệnh<br /> bào khác nhau, trong đó sự hoạt hóa lympho T<br /> SXHD với các tiêu chuẩn theo Tổ chức Y tế Thế<br /> dẫn đến hoạt hóa bổ thể và sản xuất nhiều<br /> giới (2009) và Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị<br /> cytokin khác nhau với sự hoạt hóa lympho T<br /> SXHD của Bộ Y tế (2011)(7).<br /> quá mức có thể dẫn đến đáp ứng cytokin bệnh<br /> lý có liên quan đến bệnh nặng. Nồng độ Tiêu chí loại trừ<br /> cytokin và những thụ thể hòa tan của chúng ở Các trẻ bị SXHD có kèm theo các bệnh lý<br /> những bệnh nhân SXHD cao hơn bệnh nhân khác như suy gan, suy thận, hội chứng thận hư,<br /> sốt Dengue đã gợi ý vai trò của một số cytokin suy tim, tim bẩm sinh… hoặc không được sự<br /> nào đó trong độ nặng của bệnh. Trong nhiễm đồng ý của gia đình bệnh nhân.<br /> vi rút Dengue, nồng độ các cytokin IL2, IL6, Cỡ mẫu<br /> IL8, IL10, IFN, αTNF tăng lên(6,2,4). Sự gia tăng<br /> Được xác định theo công thức ước lượng 1<br /> các cytokin này được xem như là dấu hiệu chỉ<br /> tỉ lệ:<br /> điểm ở những bệnh nhân bị SXHD nặng.<br /> Nhiều nghiên cứu ghi nhận vai trò của các<br /> cytokin trong quá trình gia tăng tính thấm<br /> thành mạch và xuất huyết(1,5,3). Từ những Trong đó: Z: khoảng tin cậy = 97%; d: sai số<br /> nghiên cứu trên cho thấy các chỉ dấu sinh học, chuẩn = 0,05; Z 1-α/2= 1,96; p: tần suất lý thuyết.<br /> đặc biệt là các cytokin cần được nghiên cứu Theo nghiên cứu của M. Juffrie (6) từ mẫu huyết<br /> hơn nữa sẽ rất hữu ích cho lâm sàng bởi vì sự tương lúc nhập viện của bệnh nhân SXHD, nồng<br /> tiến triển từ nhiễm Dengue đến SXHD và sốc độ IL-8 tăng cao trong 16,9% các trường hợp (với<br /> SXHD hiện chưa thể dự đoán trước được. Vì nồng độ dao động 20-482 pg/ml và trung bình là<br /> vậy, xác định về sự tương hợp giữa sự thay 30 pg/ml), p=0,169.<br /> đổi nồng độ các cytokin với các biểu hiện lâm  n = 1,962 x 0,169.0,831/0,0025 = 216 người.<br /> sàng trong bệnh nhân SXHD sẽ là một vấn đề Các bước thực hiện<br /> mới, quan trọng trong lĩnh vực chẩn đoán, xử<br /> Mỗi bệnh nhân có một mẫu máu tĩnh mạch<br /> trí và tiên lượng căn bệnh có khả năng gây tử<br /> rút ra vào ngày nhập viện để xét nghiệm huyết<br /> vong này.<br /> thanh học IgM/IgG ELISA (bằng thử nghiệm<br /> Mục tiêu nghiên cứu anti-DENVIgM/IgGELISA), RT-PCR và NS1<br /> Xác định sự tương hợp giữa triệu chứng lâm ELISA đã được sử dụng để xác nhận tất cả các<br /> sàng với nồng độ các cytokine trong Sốt xuất trường hợp nhiễm bệnh SXHD. Các trường hợp<br /> huyết Dengue (SXHD). này sau đó sẽ được đo nồng độ cytokines. Phát<br /> hiện cytokine bởi multiplex micro-bead<br /> ĐỐITƯỢNG-PHƯƠNGPHÁPNGHIÊNCỨU<br /> immunoassay: trong bộ xét nghiệm này phát<br /> Thiết kế nghiên cứu hiện 10 loại cytokines: IL-1β, IL-2, IL-4, IL-5, IL-6,<br /> Mô tả dọc tiến cứu. IL-10, IL-12p70, IL-13, IFNγ và TNFα. Các triệu<br /> <br /> <br /> <br /> 135<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 22 * Số 4 * 2018<br /> <br /> chứng lâm sàng sẽ được theo dõi và ghi nhận Sự tương hợp giữa nồng độ các cytokin với<br /> hằng ngày cho đến khi xuất viện. triệu chứng nôn ói<br /> Phân tích dữ liệu Bảng 2.Mối liên quan giữa nồng độ cytokin và triệu<br /> Phần mềm SPSS 18.0. chứng nôn ói<br /> <br /> KẾT QUẢ Loại Trung bình Độ lệch chuẩn<br /> Nôn ói n p<br /> cytokin (pg/ml) (pg/ml)<br /> Đặc điểm lâm sàng của bệnh nhân Có 89 1,4636 1,25424<br /> IL-1 0,86<br /> Bảng1. Đặc điểm lâm sàng của bệnh nhân (N=234) Không 145 1,5259 3,09328<br /> Có 89 12,5210 16,30352<br /> Đặc điểm n % IL-2 0,83<br /> Không 145 12,0637 15,12316<br /> Ngày sốt khi Ngày 1 18 7,69<br /> Có 89 1,2387 1,28165<br /> bệnh nhân Ngày 2 97 41,45 IL-4 0,51<br /> Không 145 1,3916 1,96649<br /> nhập viện Ngày 3 119 50,85 Có 89 7,4104 19,12326<br /> Không nôn ói 145 62 IL-5 0,67<br /> Không 145 6,3399 17,64901<br /> Có nôn ói 89 38 Có 89 33,5143 39,10513<br /> - Ngày 1 13 5,6 IL-6 0,89<br /> Không 145 32,5366 61,07768<br /> Nôn ói - Ngày 2 27 11,5 Có 89 20,0806 35,30743<br /> - Ngày 3 46 19,7 IL-10 0,21<br /> Không 145 30,0464 84,65489<br /> - Ngày 4 2 0,9<br /> Có 89 2,3170 2,18211<br /> - Ngày 5 1 0,4 IL-12 0,51<br /> Không 145 2,7192 5,42744<br /> Không đau bụng 156 66,7<br /> Có 89 10,6163 13,02370<br /> Có đau bụng 78 33,3 IL-13 0,88<br /> Không 145 10,3781 12,08852<br /> - Ngày 2 16 6,8<br /> Có 89 28,7267 69,05495<br /> Đau bụng - Ngày 3 22 9,4 TNF-α 0,84<br /> Không 145 26,9544 64,91652<br /> - Ngày 4 26 11,1<br /> - Ngày 5 9 3,8 Có 89 1,2396 0,89164<br /> INF-γ 0,99<br /> - Ngày 6 5 2,1 Không 145 1,2410 1,22373<br /> Không xuất huyết dưới da 54 23,1 Sự tương hợp giữa nồng độ các cytokin với<br /> Có xuất huyết dưới da 180 76,9<br /> - Ngày 2 31 13,2 triệu chứng đau bụng<br /> Xuất huyết<br /> - Ngày 3 87 37,2 Bảng 3. Mối liên quan giữa nồng độ cytokin và triệu<br /> dưới da<br /> - Ngày 4 41 17,5<br /> - Ngày 5 14 6,0 chứng đau bụng<br /> - Ngày 6 7 3,0<br /> Loại Đau Trung bình Độ lệch chuẩn<br /> Không xuất huyết niêm n p<br /> 52 22,2 cytokin bụng (pg/ml) (pg/ml)<br /> mạc<br /> Có xuất huyết niêm mạc 182 77,8 Có 78 1,9399 4,17646<br /> Xuất huyết - Ngày 2 37 15,8 IL-1 0,18<br /> Không 156 1,2834 0,98696<br /> niêm mạc - Ngày 3 92 39,3 Có 78 13,4987 17,65996<br /> - Ngày 4 31 13,2 IL-2 0,38<br /> Không 156 11,6071 14,39897<br /> - Ngày 5 14 6,0 Có 78 1,5772 2,51690<br /> - Ngày 6 8 3,4 IL-4 0,23<br /> Không 156 1,2115 1,15834<br /> Không có 194 82,9 Có 78 5,7241 12,90395<br /> Có gan to 40 17,1 IL-5 0,54<br /> Không 156 7,2586 20,34462<br /> - Ngày 3 4 1,7 Có 78 48,0391 79,95276<br /> Gan to IL-6 0,01<br /> - Ngày 4 19 8,1 Không 156 25,3431 31,39849<br /> - Ngày 5 13 5,6<br /> Có 78 28,9269 56,36809<br /> - Ngày 6 4 1,7 IL-10 0,68<br /> Không 156 24,9205 76,27018<br /> 38,97 ±<br /> Cao nhất Có 78 2,4046 2,33387<br /> 0,38 IL-12 0,69<br /> Không 156 2,6470 5,23468<br /> Ngày nhiệt độ cao nhất<br /> Có 78 11,4703 14,21293<br /> - Ngày 1 8 3,4 IL-13 0,38<br /> Nhiệt độ - Ngày 2 62 26,5 Không 156 9,9679 11,44427<br /> - Ngày 3 104 44,4 Có 78 29,0199 55,99871<br /> TNF-α 0,82<br /> - Ngày 4 41 17,5 Không 156 26,9328 71,16358<br /> - Ngày 5 14 6,0 Có 78 1,4427 1,60735<br /> INF-γ 0,19<br /> - Ngày 6 5 2,1 Không 156 1,1393 0,72682<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 136<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 22 * Số 4 * 2018 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Sự tương hợp giữa nồng độ các cytokin với XHDD: xuất huyết dưới da<br /> triệu chứng xuất huyết niêm mạc Sự tương hợp giữa nồng độ các cytokin với<br /> Bảng 4. Mối liên quan giữa nồng độ cytokin và triệu triệu chứng gan to<br /> chứng xuất huyết niêm mạc Bảng 6. Mối liên quan giữa nồng độ cytokin và triệu<br /> Loại Trung bình Độ lệch chuẩn chứng gan to<br /> XHNM n p<br /> cytokin (pg/ml) (pg/ml)<br /> Loại Trung bình Độ lệch chuẩn<br /> Có 182 1,3695 1,09382 Gan to n p<br /> IL-1 0,39 cytokin (pg/ml) (pg/ml)<br /> Không 52 1,9667 5,02057<br /> Có 182 12,2624 15,45178 Có 40 1,7645 0,98207<br /> IL-2 0,96 IL-1 0,47<br /> Không 52 12,1508 16,03974 Không 194 1,4481 2,76503<br /> Có 182 1,2666 1,13620<br /> IL-4 0,49 Có 40 18,9725 18,81621<br /> Không 52 1,5673 3,02080 IL-2 0,01<br /> Có 182 6,9298 19,24285 Không 194 10,8490 14,45740<br /> IL-5 0,77<br /> Không 52 6,1075 14,03748<br /> Có 40 1,8400 1,35187<br /> Có 182 31,4230 54,11331 IL-4 0,04<br /> IL-6 0,43 Không 194 1,2290 1,79095<br /> Không 52 38,1077 52,39224<br /> Có 182 28,2443 76,82974 Có 40 7,2715 12,58712<br /> IL-10 0,42<br /> Không 52 19,2969 38,47643 IL-5 0,84<br /> Có 182 2,6158 4,88701 Không 194 6,6390 19,16748<br /> IL-12 0,75<br /> Không 52 2,3927 2,60073 Có 40 48,4337 91,52029<br /> Có 182 10,5342 12,38257 IL-6 0,21<br /> IL-13 0,88 Không 194 29,7074 41,57028<br /> Không 52 10,2396 12,69288<br /> Có 182 29,9657 72,55377 Có 40 33,7300 62,73495<br /> TNF-α 0,32 IL-10 0,46<br /> Không 52 19,4485 36,88362 Không 194 24,7149 71,65555<br /> Có 182 1,2159 0,85264<br /> INF-γ 0,53 Có 40 2,9270 2,00741<br /> Không 52 1,3262 1,73502 IL-12 0,57<br /> Không 194 2,4918 4,83206<br /> XHNM: xuất huyết niêm mạc<br /> Có 40 15,4477 14,01734<br /> Sự tương hợp giữa nồng độ các cytokin với IL-13 0,01<br /> Không 194 9,4421 11,85260<br /> triệu chứng xuất huyết dưới da Có 40 29,9150 53,82912<br /> TNF-α 0,81<br /> Bảng 5. Mối liên quan giữa nồng độ cytokin và triệu Không 194 27,1571 68,79381<br /> chứng xuất huyết dưới da Có 40 1,3515 0,64682<br /> INF-γ 0,48<br /> Loại Trung bình Độ lệch chuẩn Không 194 1,2175 1,17991<br /> XHDD n p<br /> cytokin (pg/ml) (pg/ml)<br /> Sự tương hợp giữa nồng độ các cytokin với<br /> IL-1<br /> Có 180 1,3271 1,07063<br /> 0,27<br /> nhiệt độ<br /> Không 54 2,0859 4,92854<br /> Có 180 11,4306 14,71122<br /> Bảng 7 . Tổng hợp các thông số trong phân tích hồi<br /> IL-2 0,19 quy tuyến tính đơn biến liên quan giữa nồng độ các<br /> Không 54 14,9278 17,95662<br /> Có 180 1,2012 1,09879 cytokin với nhiệt độ (N=234)<br /> IL-4 0,17<br /> Không 54 1,7743 2,98723<br /> Có 180 6,8739 19,41482 Các 2<br /> IL-5 0,84 Β βs R R p<br /> cytokin<br /> Không 54 6,3244 13,46902<br /> Có 180 31,9513 55,25167 IL-1 -0,006 -0,25 0,025 0,001 0,71<br /> IL-6 0,62<br /> Không 54 36,0989 48,49754 IL-2 0,003 0,93 0,93 0,009 0,16<br /> Có 180 28,3989 77,18241<br /> IL-10 0,39 IL-4 0,008 0,25 0,25 0,001 0,71<br /> Không 54 19,1130 38,17568<br /> IL-5 -0,002 -0,076 0,076 0,006 0,25<br /> Có 180 2,5670 4,91771<br /> IL-12 0,99 IL-6 0,000 -0,015 0,015 0,000 0,82<br /> Không 54 2,5635 2,53595<br /> Có 180 9,8599 11,71030 IL-10 -0,001 -0,141 0,141 0,020 0,03<br /> IL-13 0,22<br /> Không 54 12,4981 14,49584 IL-12 0,009 0,066 0,066 0,004 0,32<br /> Có 180 30,7691 73,58584 IL-13 0,005 0,105 0,105 0,011 0,10<br /> TNF-α 0,18<br /> Không 54 17,1600 30,61974<br /> TNF-α 0,000 0,027 0,027 0,001 0,67<br /> Có 180 1,1894 0,84407<br /> INF-γ 0,36 INF-γ 0,012 0,022 0,022 0,001 0,73<br /> Không 54 1,4104 1,71590<br /> <br /> <br /> <br /> 137<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 22 * Số 4 * 2018<br /> <br /> Bảng 8. Tổng hợp các thông số trong phân tích hồi 44,4% bệnh nhân SXHD có thân nhiệt cao nhất<br /> quy tuyến tính đa biến liên quan giữa nồng độ các rơi vào ngày thứ 4; tiếp theo có 26,5% bệnh nhân<br /> cytokin với nhiệt độ (N=234) có thân nhiệt cao nhất rơi vào ngày thứ 3. Thấp<br /> Các 2<br /> nhất có 2,1% bệnh nhân SXHD có thân nhiệt cao<br /> Β βs R R p<br /> cytokin nhất rơi vào ngày thứ 6 của bệnh.<br /> IL-1 -0,052 -0,226 0,28 0,078 0,35 Sự tương hợp giữa nồng độ các cytokin với<br /> IL-2 -0,012 -0,332 0,28 0,078 0,25<br /> triệu chứng nôn ói<br /> IL-4 -0,01 -0,031 0,28 0,078 0,91<br /> IL-5 -0,008 -0,253 0,28 0,078 0,01 Kết quả phân tích ghi nhận không tìm thấy<br /> IL-6 0,001 0,054 0,28 0,078 0,46 mối liên giữa nồng độ cytokin được khảo sát với<br /> IL-10 -0,001 -0,168 0,28 0,078 0,03 triệu chứng nôn ói của bệnh nhân SXHD (với<br /> IL-12 0,028 0,212 0,28 0,078 0,03 p>0,05).<br /> IL-13 0,019 0,398 0,28 0,078 0,14 Sự tương hợp giữa nồng độ các cytokin với<br /> TNF-α 0,001 0,073 0,28 0,078 0,30<br /> triệu chứng đau bụng<br /> INF-γ 0,100 0,190 0,28 0,078 0,20<br /> Nồng độ IL-6 ở nhóm bệnh nhân SXHD có<br /> BÀN LUẬN đau bụng cao hơn có ý nghĩa thống kê so với<br /> Đặc điểm lâm sàng của bệnh nhân nhóm bệnh nhân không có triệu chứng đau<br /> Phân nửa bệnh nhân nhập viện vào ngày thứ bụng (p=0,01). Không tìm thấy mối liên giữa<br /> 3 của bệnh (50,85%), chỉ có 7,69% bệnh nhân nồng độ các cytokin khác được khảo sát với triệu<br /> nhập viện sớm (vào ngày thứ 1 của bệnh). 38% chứng đau bụng của bệnh nhân SXHD.<br /> bệnh nhân có triệu chứng nôn ói; trong đó xuất Sự tương hợp giữa nồng độ các cytokin với<br /> hiện nhiều nhất là vào thứ 3 của bệnh; có 0,4% triệu chứng xuất huyết niêm mạc<br /> bệnh nhân bắt đầu xuất hiện nôn ói vào ngày Không tìm thấy mối liên giữa nồng độ các<br /> thứ 5 của bệnh. 33,3% bệnh nhân SXHD có triệu cytokin được khảo sát với triệu chứng xuất<br /> chứng đau bụng; nhóm triệu chứng này xuất huyết niêm mạc của bệnh nhân SXHD với<br /> hiện từ ngày thứ 2 đến ngày thứ 6 của bệnh, p>0,05.<br /> nhưng cao nhất là xuất hiện vào ngày thứ 4 của<br /> Sự tương hợp giữa nồng độ các cytokin với<br /> bệnh với 11,1%.<br /> triệu chứng xuất huyết dưới da<br /> Đa số bệnh nhân SXHD có dấu hiệu xuất Không tìm thấy mối liên giữa nồng độ các<br /> huyết dưới da (76,9%), có 23,1% bệnh nhân cytokin được khảo sát với triệu chứng xuất<br /> không có triệu chứng này. Ngày thứ 3 của bệnh huyết dưới da của bệnh nhân SXHD (p>0,05).<br /> là thời điểm có nhiều bệnh nhân xuất huyết xuất<br /> huyết dưới da nhất (37,2%). Sự tương hợp giữa nồng độ các cytokin với<br /> triệu chứng gan to<br /> 77,8% bệnh nhân có xuất huyết niêm mạc,<br /> triệu chứng này cũng xuất hiện từ ngày thứ 2 Nồng độ IL-2, IL-4 và IL-13 ở nhóm bệnh<br /> đến ngày thứ sáu của bệnh. Trong đó, nhiều nhân SXHD có gan to cao hơn có ý nghĩa thống<br /> nhất là 39,2% bệnh nhân bắt đầu có xuất huyết kê so với nhóm bệnh nhân không có gan to với p<br /> niêm mạc từ ngày thứ 3 của bệnh. lần lượt là 0,01; 0,04 và 0,01. Không tìm thấy mối<br /> liên giữa nồng độ các cytokin khác được khảo sát<br /> Chỉ có 17,1% bệnh nhân SXHD được nghiên<br /> với triệu chứng gan to của bệnh nhân SXHD.<br /> cứu có triệu chứng gan to, trong đó cao nhất<br /> (8,1%) bệnh nhân xuất hiện triệu chứng gan to Sự tương hợp giữa nồng độ các cytokin với<br /> vào ngày thứ 4 của bệnh. nhiệt độ<br /> Nhiệt độ cao nhất trung bình của bệnh nhân Nhìn vào bảng phân tích đơn biến ta thấy, hệ<br /> SXHD là 38,97±0,38oC. Trong đó, chiếm đa số với số tương quan R của IL-10 cao nhất. Như vậy IL-<br /> <br /> <br /> 138<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 22 * Số 4 * 2018 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> 10 có ảnh hưởng nhiều nhất đến nhiệt độ của TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> bệnh nhân SXHD (p=0,03). Sự thay đổi nồng độ 1. Bozza FA, Cruz OG, Zagne SM (2009). Multiplex cytokine<br /> IL-10 giải thích được 2% sự thay đổi nhiệt độ của profile from dengue patients: MIP-1beta and IFN-gamma as<br /> predictive factors for severity. Journal of Virology, 76(23):<br /> bệnh nhân SXHD (R2=0,020). pp.1242–1249.<br /> Kết quả phân tích đa biến cho thấy: hệ số 2. Houghton-Triviño, Rodríguez S, (2010). Levels of soluble ST2 in<br /> serum associated with severity of dengue due to tumour<br /> tương quan chung là R=0,28 và tất cả 10 yếu tố necrosis factor alpha stimulation. Journal of General Virology,<br /> cytokin này giải thích được gần 7,8% (R2=0,078) 91(3): pp.697-706.<br /> 3. Juffrie M, Hack CE (2000). Inflammatory Mediators in Dengue<br /> sự thay đổi nhiệt độ của bệnh nhân; có IL-5,IL-<br /> Virus Infection in Children: Interleukin-8 and Its Relationship to<br /> 10, IL-12 là có ý nghĩa độc lập giải thích sự thay Neutrophil Degranulation. Infection and Immunity, 68(2): pp.702-<br /> đổi nhiệt độ của bệnh nhân SXHD. 707.<br /> 4. Nguyễn Minh Tuấn, Lê Bích Liên, Lâm Thị Mỹ (2009). Đặc điểm<br /> KẾT LUẬN sốt xuất huyết Dengue ở trẻ em theo các týp virus. Y học TP. Hồ<br /> Chí Minh, 13(5): tr.41-48.<br /> Nồng độ IL-6 cao làm tăng khả năng xuất 5. Nguyễn Thanh Hùng (2004). Đặc điểm lâm sàng, miễn dịch và<br /> hiện triệu chứng đau bụng của bệnh nhân điều trị sốt xuất huyết Dengue ở trẻ nhũ nhi. Luận án tiến sĩ Y<br /> học, Đại học Y Dược TP. Hồ Chí Minh, tr.32.<br /> SXHD. Nồng độ IL-2, IL-4 và IL-13 cao làm tăng<br /> 6. Rathakrishnan A, Wang SM, Hu Y (2012). Cytokine Expression<br /> khả năng xuất hiện triệu chứng gan to của bệnh Profile of Dengue Patients at Different Phases of Illness. PLoS<br /> nhân SXHD. Nồng độ IL-5 ,IL-10, IL-12 cao làm One; 7(12): e52215.<br /> tăng nhiệt độ của bệnh nhân SXHD. Không tìm 7. WHO (2009). Dengue hemorrhagic fever: diagnosis, treatment<br /> and control, Geneva.<br /> thấy mối tương quan giữa nồng độ các cytokine<br /> được khảo sát với triệu chứng nôn ói, xuất huyết Ngày nhận bài báo: 10/3/2018<br /> niêm mạc, xuất huyết dưới da, nồng độ ALT của Ngày phản biện nhận xét bài báo: 11/5/2018<br /> bệnh nhân SXHD. Ngày bài báo được đăng: 30/06/2018<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 139<br />