Khoá luận tốt nghiệp Chính trị học: Thực hiện chính sách tôn giáo ở xã Hy Cương thành phố Việt Trì tỉnh Phú Thọ

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:58

Thêm vào BST

Báo xấu

21
lượt xem 10
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của khoá luận "Thực hiện chính sách tôn giáo ở xã Hy Cương thành phố Việt Trì tỉnh Phú Thọ" nhằm phân tích tình hình thực hiện chính sách tôn giáo xã Hy Cương, Thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ, chỉ rõ những kết quả, thành tựu đạt được từ công tác thực hiện Chính sách. Qua đó, đề tài khóa luận đề xuất một số giải pháp, kiến nghị thông qua những hạn chế của công tác; nhằm hoàn thiện và nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách tôn giáo ở xã Hy Cương trong thời điểm hiện nay.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Khoá luận tốt nghiệp Chính trị học: Thực hiện chính sách tôn giáo ở xã Hy Cương thành phố Việt Trì tỉnh Phú Thọ

BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA KHOA KHOA HỌC LIÊN NGÀNH *********** KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP NGÀNH: CHÍNH TRỊ HỌC TÊN ĐỀ TÀI: THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH TÔN GIÁO Ở XÃ HY CƯƠNG, THÀNH PHỐ VIỆT TRÌ, TỈNH PHÚ THỌ Người hướng dẫn : TS. Đỗ Thu Hường Sinh viên thực hiện : NGUYỄN THỊ TRÀ MY Khóa : 2019 - 2023 Mã sinh viên : 1905CTHA012 Chuyên ngành : Chính trị học Lớp : 1905CTHA HÀ NỘI – 2023
LỜI CẢM ƠN Trong quá trình thực hiện khóa luận tốt nghiệp, tôi nhận được sự giúp đỡ của các thầy cô trong khoa, nơi tôi gắn bó học tập, nghiên cứu trong suốt bốn năm qua. Đặc biệt, để hoàn thành đề tài này tôi được sự hướng dẫn của giảng viên TS. Đỗ Thu Hường. Rất mong được nhận những góp ý từ quý thầy cô, để khóa luận tốt nghiệp được hoàn thiện hơn. Tôi xin chân thành cảm ơn! Tác giả Nguyễn Thị Trà My
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan rằng đề tài nghiên cứu về “Thực hiện chính sách tôn giáo ở xã Hy Cương thành phố Việt Trì tỉnh Phú Thọ” là công trình nghiên cứu của tôi. Tôi xin chịu trách nhiệm về những điều được viết trong đề tài của mình. Hà Nội, ngày 10 tháng 05 năm 2023 Tác giả Nguyễn Thị Trà My
MỤC LỤC I. PHẦN MỞ ĐẦU 1 1. Lý do chọn đề tài 1 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu 2 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 4 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu 5 6. Ý nghĩa của đề tài 5 7. Giả thiết của đề tài 5 8. Kết cấu của đề tài 5 Chương I. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ TÔN GIÁO VÀ THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH TÔN GIÁO 7 1.1. Một số khái niệm 7 1.1.1. Khái niệm tôn giáo 7 1.1.2. Khái niệm chính sách tôn giáo 8 1.1.3. Khái niệm về chức sắc tôn giáo 9 1.1.4. Khái niệm thực hiện chính sách tôn giáo 9 1.2. Quy trình triển khai thực hiện chính sách tôn giáo 10 1.2.1. Các yêu cầu cơ bản của chính sách tôn giáo 10 1.2.2. Một số khâu triển khai thực hiện chính sách tôn giáo 11 1.2.3. Vai trò của thực hiện chính sách tôn giáo 12 1.3. Quan điểm,chính sách về tôn giáo của Đảng và Nhà nước Việt Nam13 1.3.1. Quan điểm của Đảng và chính sách của Nhà nước về tôn giáo 13 1.3.2. Nội dung cơ bản về chính sách tôn giáo ở Việt Nam 15 Tiểu kết chương 1 16 Chương 2. THỰC TRẠNG THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH TÔN GIÁO Ở XÃ HY CƯƠNG, THÀNH PHỐ VIỆT TRÌ, TỈNH PHÚ THỌ 17 2.1. Khái quát về địa bàn nghiên cứu 17 2.1.1. Khái quát chung về đời sống, kinh tế, xã hội của người dân xã Hy
Cương 17 2.1.2. Tình hình về tôn giáo ở xã Hy Cương địa bàn thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ 18 2.2. Thực trạng thực hiện chính sách tôn giáo tại xã Hy Cương 19 2.2.1. Chủ trương của tỉnh Phú Thọ về thực hiện chính sách tôn giáo 19 2.2.2. Ban hành các văn bản, chính sách để chỉ đạo, triển khai và quản lý thực hiện hoạt động tôn giáo, tín ngưỡng trên địa bàn xã Hy Cương 20 2.2.3. Tình hình đảm bảo các điều kiện cho thi hành pháp luật 23 2.2.4. Thực trạng tuyên truyền, phổ biến chính sách, pháp luật về tín ngưỡng, tôn giáo 24 2.2.5. Tình hình thực hiện Luật về tín ngưỡng, tôn giáo trên địa bàn xã Hy Cương 25 2.3. Kết quả đạt được, hạn chế và nguyên nhân 27 2.3.1. Kết quả đạt được và nguyên nhân 27 2.3.2. Hạn chế và nguyên nhân 31 3.1. Những vấn đề đặt ra và phương hướng trong quá trình thực hiện chính sách tôn giáo ở xã Hy Cương 34 3.1.1. Những vấn đề đặt ra 34 3.1.2. Phương hướng thực hiện chính sách tôn giáo trên địa bàn xã Hy Cương 36 3.2. Một số giải pháp hoàn thiện và nâng cao hiệu quả của việc thực hiện chính sách tôn giáo trên địa bàn xã Hy Cương 37 3.2.1. Xây dựng, đào tạo và bồi dưỡng đội ngũ cán bộ làm công tác tôn giáo 37 3.2.2. Nâng cao hiệu quả trong công tác vận động chức sắc, tín đồ tôn giáo 39 3.2.3. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến kiến thức pháp luật về tôn giáo cho cán bộ cơ sở và chức sắc, tín đồ, đồng bào theo đạo 40
3.2.4. Đổi mới, nâng cao hiệu quả công tác cải cách hành chính trong quản lý nhà nước về tôn giáo 41 3.2.5. Một số kiến nghị, đề xuất khác 42 Tiểu kết chương 3 44 KẾT LUẬN 45 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 46
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT Chữ viết tắt Chữ nguyên gốc Chữ Tiếng Việt CNH Công nghiệp hóa HĐH Hiện đại hóa KT - XH Kinh tế - xã hội Mặt trận Tổ Quốc MTTQ Mặt trận Tổ Quốc Việt Nam QCDC Quy chế Dân chủ UBND Ủy ban Nhân Dân HĐND Hội đồng Nhân Dân XHCN Chủ nghĩa xã hội TR. Trang
I. PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Việt Nam là Quốc gia đa tôn giáo số lượng người theo tôn giáo khá đông đảo và phần lớn chức sắc, tín đồ tôn giáo có tinh thần yêu nước, luôn một lòng sẵn sàng đồng hành cùng Dân tộc trong suốt chiều dài lịch sử đấu tranh dựng nước và giữ nước đồng thời đã có nhiều đóng góp trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ Quốc xã hội chủ nghĩa. Bên cạnh đó thì trong từng thời kỳ lịch sử, có lúc, có nơi do nhiều nguyên nhân khách quan và chủ quan có một số ít tôn giáo đã bị kẻ xấu lôi kéo, kích động gây mất trật tự xã hội, ảnh hưởng đến An ninh Quốc gia. Do vậy, công tác phổ biến, tuyên truyền nội dung các chính sách về tôn giáo đến tín đồ Tôn giáo nói riêng và toàn bộ người dân nói chung giúp cho họ ổn định về tư tưởng chăm lo làm ăn hướng tới xã hội ổn định, kinh tế mới phát triển. Từ đó HĐND và chức sắc Tôn giáo cũng an tâm thực hiện đúng trách nhiệm nghĩa vụ và quyền lợi của một công dân Việt Nam. Đảng và Nhà nước luôn quan tâm về vấn đề Tôn giáo trong suốt quá trình xây dựng Đất nước và phát triển xã hội. Điều đó được khẳng định trong Hiến pháp năm 2013 và Luật tín ngưỡng, tôn giáo năm 2016. Chính sự phát triển của của các tôn giáo trong giai đoạn hiện nay đã chứng minh sự đúng đắn của đường lối, chủ trương của Đảng và Nhà nước về tôn giáo. Triển khai thực hiện Chính sách Tôn giáo của Đảng và Nhà nước tại xã Hy Cương, thành phố Việt Trì đã đạt những kết quả đáng ghi nhận. Quyền tự do Tín ngưỡng, Tôn giáo của người dân được đảm bảo; tuyệt đại đa số các tín đồ, chức sắc Tôn giáo tích cực tham gia phát triển kinh tế xã hội, giữ gìn an ninh trật tự xã hội, đóng góp công sức vào sự nghiệp xây dựng và phát triển Đất nước. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được đáng ghi nhận tình hình hoạt động tôn giáo ở xã Hy Cương còn hạn chế một số “tà đạo”, tổ chức tự xưng vẫn còn diễn biến phức tạp gây mất ổn định an ninh trật tự tại một số địa bàn. Tình trạng 1
khiếu kiện, tranh chấp tại các cơ sở có nguồn gốc tôn giáo tiếp tục diễn ra và trở thành hiện tượng phức tạp trong hầu hết các tôn giáo. Những hạn chế, bất cập trong việc tổ chức thực hiện chính sách tôn giáo từ tuyên truyền chính sách, từ khâu kiểm tra đến tổng kết, đánh giá kết quả không kịp thời đầy đủ… Bên cạnh đó, một số bộ phận cán bộ Đảng viên nhận thức về Chủ trương, Chính sách của Đảng, Nhà nước đối với Tôn giáo còn hạn chế. Đặc biệt cán bộ làm công tác tín ngưỡng, tôn giáo ở xã Hy Cương chưa được đào tạo bài bản về chuyên môn, nghiệp vụ, còn thiếu kinh nghiệm công tác nên còn thiếu chủ động, lúng túng trong công tác tham mưu dẫn đến những hạn chế trong công tác thực hiện chính sách tín ngưỡng, tôn giáo xuất phát từ thực tiễn trên cho nên tôi lựa chọn đề tài “Thực hiện chính sách tôn giáo ở xã Hy Cương thành phố Việt Trì tỉnh Phú Thọ” nhằm tìm ra phương hướng và giải pháp để thực hiện hiệu quả chính sách tôn giáo ở địa phương. 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu Tôn giáo không chỉ là một loại hình tác động vào tinh thần của mỗi con người xong nó cũng là cơ sở để định hình văn hóa trong những thời kì khác nhau. Trước đây, khi khoa học chưa phát triển chưa có công trình nghiên cứu về vấn đề này, trong hiện đại ngày nay, chính sách tôn giáo là công cụ để thực hiện các chính sách phát triển trong đó có việc đề thực hiện chính sách Tôn giáo đã trở thành sứ mệnh trong hoạt động nghiên cứu và thực tiễn của một số chuyên gia, nhà nghiên cứu và các nhà hoạt động xã hội, có rất nhiều công trình nghiên cứu về tôn giáo, chính sách tôn giáo và thực hiện chính sách tôn giáo như: Nguyễn Hồng Dương (2012) “Quan điểm Đường lối của Đảng về tôn giáo và những vấn đề tôn giáo ở Việt Nam hiện nay”. Trong công trình này tác giả đã nghiên cứu quan điểm, đường lối của Đảng về tôn giáo đồng thời tổng kết kinh nghiệm thực tiễn giải quyết vấn đề của Công giáo. Văn Tất Thu (2016), Năng lực thực hiện chính sách công những vấn đề lý luận và thực tiễn. 2
Nguyễn Hồng Dương (2014), “Tiếp tục đổi mới chính sách về tôn giáo ở Việt Nam hiện nay - Những vấn đề lý luận cơ bản; Nhà nước, Tôn giáo, Pháp luật”, Nxb Lý luận chính trị; Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh. “Chính sách, Pháp luật về Tôn giáo, tín ngưỡng của Việt Nam: 25 năm nhìn lại”, Nxb Lý luận chính trị; Nguyễn Thanh Xuân (chủ biên, 2015), Tôn giáo và chính sách tôn giáo ở Việt Nam, Nxb Tôn giáo, v.v... “Công trình Chính sách, pháp luật về tôn giáo, tín ngưỡng của Việt Nam”: 25 năm nhìn lại của Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh là cuốn kỷ yếu hội thảo với gần 40 bài viết của các nhà nghiên cứu, các nhà quản lý đề cập đến quan điểm, Đường lối, Chính sách, Pháp luật tôn giáo của Đảng, Nhà nước, nhất là Chính sách, Pháp luật được đề cập trong các văn bản Quy phạm pháp luật hiện hành. Công trình giúp cho tác giả có được cái nhìn về quá trình xây dựng chính sách, pháp luật về tôn giáo trong 25 năm qua, đồng thời còn giúp tác giả luận văn nhìn nhận những chính sách tôn giáo cụ thể như chính sách đối với xây dựng công trình tôn giáo, chính sách công nhận tổ chức tôn giáo, chính sách tôn giáo trong lĩnh vực từ thiện, an sinh xã hội, v.v.. Công trình “Nhà nước, Tôn giáo, Pháp luật” của Đỗ Quang Hưng (2014) là một tài liệu tham khảo quý giá. Công trình gồm có các phần: 1. Quan hệ Nhà nước và giáo hội; 2. Tôn giáo; 3. Luật pháp và tôn giáo. Nội dung có ý nghĩa mà luận văn có thể tham khảo từ công trình này không hẳn là nội dung về đời sống tôn giáo, về mối quan hệ giữa nhà nước với tôn giáo ở Việt Nam hiện nay mà chính là ở chỗ tác giả công trình đã đưa ra cách tiếp cận hướng đến một chính sách công về tôn giáo. Những công trình trên đặt ra nhiều vấn đề về nghiên cứu khoa học, quan điểm chính sách về Tôn giáo của Đảng và Nhà nước trong từng giai đoạn. Tuy nhiên, chưa có một nghiên cứu toàn diện hệ thống quan điểm chính sách Tôn giáo của Đảng và Nhà nước phối hợp với quá trình thực hiện chính sách tôn giáo tại tỉnh Phú Thọ trong thực tiễn hiện nay. Đề tài kế thừa những thành quả mà các 3
công trình nêu trên làm rõ cụ thể hóa một số quan điểm chính sách Tôn giáo của Đảng và Nhà nước trên địa bàn. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở phân tích tình hình thực hiện chính sách tôn giáo xã Hy Cương, Thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ, chỉ rõ những kết quả, thành tựu đạt được từ công tác thực hiện Chính sách. Qua đó, đề tài khóa luận đề xuất một số giải pháp, kiến nghị thông qua những hạn chế của công tác; nhằm hoàn thiện và nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách tôn giáo ở xã Hy Cương trong thời điểm hiện nay. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu - Khái quát, tổng hợp, phân tích vấn đề lý luận về thực hiện chính sách Tôn giáo. - Phân tích tình hình, thực trạng và nguyên nhân thực hiện chính sách Tôn giáo trên địa bàn xã Hy Cương, Thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ. - Đề xuất một số phương hướng, giải pháp chính nhằm hoàn thiện nâng cao hiệu quả công tác thực hiện chính sách tôn giáo ở xã Hy Cương, Thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu: Nghiên cứu của khóa luận là: thực hiện chính sách tôn giáo tại xã Hy Cương, Thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ. 4.2. Phạm vi nghiên cứu: - Phạm vi nội dung: Tập trung nghiên cứu thực trạng thực hiện Chính sách Tôn giáo ở xã Hy Cương, Thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ nhất là những thành tựu, hạn chế của công tác này. - Phạm vi thời gian: từ năm 2018 cho đến nay (Từ 01/01/2018 luật Tín ngưỡng, Tôn giáo có hiệu lực). - Phạm vi không gian: địa bàn ở xã Hy Cương, Thành phố Việt Trì, tỉnh 4
Phú Thọ. 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu * Phương pháp luận: Đề tài thực hiện trên cơ sở phương pháp luận duy vật biện chứng và duy vật lịch sử. * Phương pháp cụ thể: - Sử dụng các phân tích, tổng hợp, khái quát hóa, trừu tượng hóa để nghiên cứu về thực hiện chính sách tôn giáo. - Sử dụng các phân tích, tổng hợp, thống kê, điều tra, khảo sát, chuyên gia để nghiên cứu việc thực hiện chính sách. - Sử dụng các phương pháp phân tích, điều tra, phương pháp chuyên gia nhằm nghiên cứu các giải pháp hoàn thiện. 6. Ý nghĩa của đề tài Đối với tác giả khi thực hiện khóa luận này, nhằm mục đích phân tích những lý luận về công tác thực hiện chính sách tôn giáo. Đưa ra những giải pháp nâng cao nhận thức, hiểu biết về tín ngưỡng, tôn tiáo thông qua việc thực hiện chính sách. Làm căn cứ, góp phần bổ sung, hoàn thiện những vấn đề lý luận về thực hiện chính sách Tôn giáo ở địa bàn xã Hy Cương. 7. Giả thiết của đề tài Nếu đề tài đưa ra được các giải pháp, mục tiêu, nhiệm vụ trong thực hiện chính sách tôn giáo tại xã Hy Cương một cách toàn diện, đồng bộ mang tính khoa học thực tiễn thì đề tài sẽ góp phần kiến tạo các giá trị trong văn hoá, tôn giáo tín ngưỡng hướng tới hài hoà trong tôn giáo với nâng cao chính sách và môi quan hệ trong quản lý nhà nước về tôn giáo. 8. Kết cấu của đề tài Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo. Nội dung khóa luận gồm 03 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận về tôn giáo và thực hiện chính sách Tôn giáo. Chương 2: Thực trạng thực hiện chính sách tôn giáo ở xã Hy Cương, 5
thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ. Chương 3: Giải pháp nâng cao trong việc thực hiện chính sách tôn giáo ở xã Hy Cương, tỉnh Phú Thọ. 6
Chương I. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ TÔN GIÁO VÀ THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH TÔN GIÁO 1.1. Một số khái niệm 1.1.1. Khái niệm tôn giáo Theo như quá trình nghiên cứu của tác giả hiện nay, có khoảng trên dưới 250 định nghĩa về tôn giáo khác nhau, tuy nhiên, phụ thuộc vào cách tiếp cận người, cộng đồng, quốc gia mà khái niệm tôn giáo được hiểu theo những nghĩa khác nhau. Theo Từ điển Tiếng Việt, “Tôn giáo là một hình thái ý thức xã hội hình thành nhờ vào lòng tin và sùng bái thượng đế, thần linh”. [19, tr.239] Theo Từ điển Tiếng Anh, tôn giáo (n) (religion) [30]: “Là có nghĩa là sự tồn tại của một quyền lực bên ngoài mà con người phải tuân theo; cảm giác mộ đạo và tuân theo quyền lực đó”. Nghĩa của từ tôn giáo cũng được nhắc tới một cách không thường xuyên vào thời kì Hy Lạp cổ đại, “Threskeia”: Có nghĩa là sợ hãi đến mức sùng bái. cho tới khi tiếng latinh dịch thành tôn giáo. Theo quan điểm của C. Mác – Ănghen có viết về quan điểm của mình đối với tôn giáo trích từ tác phẩm “Góp phần phê phán Triết học pháp quyền” của Hêghen: “Sự nghèo nàn của tôn giáo vừa là biểu hiện của sự nghèo nàn hiện thực, vừa là sự phản kháng chống lại sự nghèo nàn hiện thực ấy. Tôn giáo là thuốc phiện của Nhân dân”. [4, tr.239] Theo Pháp lệnh Tín ngưỡng số 21/2004/PL-UBTVQH 11, ngày 18 tháng 06 năm 2004 về tín ngưỡng, tôn giáo tại khoản 3 Điều 3: “Cộng đồng người cùng chung một tín ngưỡng, có hệ thống giáo lý, giáo luật, giáo lễ và tổ chức ổn định”.[16] Theo khoản 5 Điều 2 Luật tín ngưỡng, tôn giáo năm 2016 định nghĩa: “Tôn giáo là niềm tin của con người tồn tại với hệ thống quan niệm và hoạt động bao gồm đối tượng tôn thờ, giáo lý, giáo luật, lễ nghi và tổ chức”. [13] 7
Từ các quan điểm trên, tác giả đưa ra khái niệm tổng quan về tôn giáo như sau: “Tôn giáo là hệ thống những quan điểm tín ngưỡng, sự tôn thờ, sùng bái đối với các thực thể vô hình hoặc hữu hình nhưng lại có tính siêu nhiên hoặc lực lượng siêu nhiên sử dụng để quyết định vào ý thức, niềm tin và điều khiển con người thực hành các nghi lễ, bày tỏ sự sùng bái, tuân theo nguyên tắc một cách phi lý trí hoặc cực đoan nhằm phục vụ đạt quyền lực hoặc giúp đỡ tinh thần, con người, chủ thể bị áp bức trong xã hội”. 1.1.2. Khái niệm chính sách tôn giáo Chính sách là chương trình hành động do một nhà nước hoặc người được trao quyền lực giải quyết các vấn đề trong xã hội nhằm thực hiện mang lại lợi ích mục tiêu và nhiệm vụ cho người dân, nhóm người, cộng đồng, dân tộc hoặc quốc gia, không chỉ mang lại lợi ích mà còn mang lại sự phát triển đồng đều về vật chất và tinh thần. Chính sách tôn giáo là một trong số chính sách mang lại sự phát triển đồng đều đó, đặc biệt giá trị tinh thần. Chính sách tôn giáo thuộc loại chính sách xã hội là quá trình sử dụng quyền lực Nhà nước và quy phạm pháp luật nhằm tác động điều chỉnh, hướng dẫn các quá trình và hành vi tôn giáo của các cá nhân, tổ chức tôn giáo theo mục tiêu cụ thể của chủ thể quản lý đưa ra nhằm diễn ra phù hợp với Pháp luật. Ngoài ra, quá trình chấp hành các quy định cụ thể, thực hiện các hoạt động phát triển, tuân thủ Hiến pháp và Pháp luật cũng chính là đang thực hiện các chính sách tôn giáo. Trong quá trình thực hiện mọi kết quả đạt được chính là nguồn để điều chỉnh sao cho phù hợp với chủ thể quản lý [27] Theo hướng đó, chính sách tôn giáo trong đề tài này được nhìn nhận là một chính sách công của Nhà nước; được hoạch định với những nội dung cụ thể, thực thi bằng những công cụ, biện pháp nhằm đảm bảo quyền lợi cho người dân cũng như ổn định trật tự xã hội. Nội dung của chính sách tôn giáo: công nhận tổ chức tôn giáo, các hoạt động liên quan đến tổ chức tôn giáo như thành lập, chia tách, phong chức phong 8
phẩm; việc đào tạo chức sắc, nhà tu hành, về tài sản tôn giáo, việc xây dựng, sửa chữa nơi thờ tự, các hoạt động xã hội, từ thiện nhân đạo của chức sắc, nhà tu hành và tổ chức tôn giáo, quan hệ quốc tế của tổ chức Tôn giáo, về quản lý và thẩm quyền quản lý cụ thể. 1.1.3. Khái niệm về chức sắc tôn giáo - Chức sắc: Theo đại từ điển Tiếng Việt, do Nguyễn Văn Ý chủ biên, Nhà xuất bản Văn hoá - Thông tin, ấn hành năm 1998 thì: “Chức sắc là người có chức vị trong một số tôn giáo”. Trong Từ điển Hán – Việt của Đào Duy Anh biên soạn, Nhà xuất bản Khoa học xã hội, phát hành năm 1996 định nghĩa: “Chức sắc là chức – phẩm”. Như vậy, chức sắc gồm có chức vị và phẩm hàm. Trên cơ sở đó, trước đây chúng ta nhìn nhận: Chức sắc tôn giáo trước hết là những nhà tu hành tôn giáo và có chức vị, phẩm hàm do tổ chức giáo hội tôn giáo phong hoặc suy tôn, suy cử. Theo Luật tín ngưỡng, tôn giáo 2016 thì chức sắc được quy định tại Khoản 8 Điều 2 Luật tín ngưỡng, tôn giáo 2016 (có hiệu lực từ ngày 01/01/2018), theo đó: Chức sắc là tín đồ được tổ chức tôn giáo phong phẩm hoặc suy cử để giữ phẩm vị trong tổ chức. 1.1.4. Khái niệm thực hiện chính sách tôn giáo Thực hiện chính sách tôn giáo: “Là toàn bộ quá trình chuyển hóa ý chí của chủ thể chính sách thành hiện thực với các đối tượng quản lý nhằm đạt mục tiêu nhất định và hiện thực hóa các chính sách để đưa chính sách vào cuộc sống”. [11; Tr. 1-12] Với việc thực hiện chính sách tôn giáo không chỉ là các quyết định được đưa hoạt động quản lý và phát triển vào trong thực tiễn mà phải có sự hướng dẫn của các cơ quan nhà nước, chuyên môn về tôn giáo. Như vậy, thực hiện chính sách tôn giáo đó chính là quá trình sử dụng quyền 9
lực Nhà nước, công cụ pháp luật để chủ thể chính sách điều chỉnh, hướng dẫn đối tượng chính sách trong các hoạt động Tôn giáo nhằm đạt được các mục tiêu cụ thể đặt ra trong lĩnh vực tôn giáo. Từ các quan điểm trên, tác giả nhận định thực hiện chính sách tôn giáo là: “Nhằm bảo đảm quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo của người dân, ngay từ Hiến pháp đầu tiên của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa (năm 1946) và các bản Hiến pháp của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam sau này đều luôn khẳng định quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo là một trong các quyền cơ bản của con người. Hiến pháp 2013 quy định: 1. Mọi người có quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo, theo hoặc không theo một tôn giáo nào. Các tôn giáo bình đẳng trước Pháp luật. 2. Nhà nước tôn trọng và bảo hộ quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo. 3. Không ai được xâm phạm tự do tín ngưỡng, tôn giáo hoặc lợi dụng tín ngưỡng, tôn giáo để vi phạm pháp luật”. 1.2. Quy trình triển khai thực hiện chính sách tôn giáo 1.2.1. Các yêu cầu cơ bản của chính sách tôn giáo 1. Tổ chức và bảo đảm việc thi hành Hiến pháp và pháp luật về tôn giáo trên địa bàn xã. 2. Quyết định những vấn đề về tôn giáo và thực hiện chính sách tôn giáo của xã trong phạm vi được phân quyền, phân cấp theo quy định của Luật tổ chức chính quyền địa phương năm 2015 và quy định khác của pháp luật có liên quan. 3. Thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn do cơ quan hành chính nhà nước cấp trên ủy quyền. 4. Chịu trách nhiệm trước chính quyền địa phương cấp huyện về kết quả thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương ở xã. 10
5. Quyết định và tổ chức thực hiện các biện pháp nhằm phát huy quyền làm chủ của Nhân dân, huy động các nguồn lực xã hội để xây dựng và phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh trên địa bàn xã. 1.2.2. Một số khâu triển khai thực hiện chính sách tôn giáo Để thực hiện tốt chính sách tôn giáo, phải thực hiện qua các quy trình triển khai thực hiện chính sách tôn giáo, không chỉ thực hiện bởi cơ quan nhà nước mà còn tới từ các đối tượng thụ hưởng chính sách về tôn giáo sao cho đạt hiệu quả nhất như sau: [28] Thứ nhất, xây dựng và ban hành văn bản, chương trình, dự án thực hiện chính sách tôn giáo. chính sách tôn giáo, với tư cách là sản phẩm của quá trình ra quyết định, thường hướng đến mục tiêu và hướng đến giải pháp để giải quyết các vấn đề tôn giáo. Vì vậy, để thực hiện chính sách tôn giáo, người thực hiện chính sách tôn giáo theo quyền hạn thì phải ban hành các văn bản, chương trình, dự án để cụ thể hóa mục đích, mục tiêu và giải pháp cho từng giai đoạn, thời kỳ, từng tôn giáo cụ thể. Thứ hai, tổ chức thực hiện và áp dụng văn bản dưới luật, chương trình hành động và dự án thực hiện chính sách tôn giáo. Sau khi các chính sách tôn giáo được ban hành và phê duyệt, các chủ thể được giao trách nhiệm tổ chức thực hiện, triển khai chính sách tôn giáo. Nội dung tổ chức thực hiện, triển khai chính sách tôn giáo gồm những nội dung sau: - Xây dựng kế hoạch tổ chức thi hành thực hiện chính sách hoặc lập kế hoạch thực hiện chính sách tôn giáo. - Tuyên truyền, phổ biến nội dung chính sách tôn giáo. - Tập huấn chính sách, bồi dưỡng những kiến thức và kỹ năng cần thiết để triển khai chính sách tôn giáo. - Bảo đảm đầy đủ cơ sở vật chất, nguồn lực kinh tế của tổ chức bộ máy và nguồn nhân lực để triển khai thực hiện chính sách tôn giáo. - Chỉ đạo, tổ chức kiểm tra, đôn đốc việc thực hiện chính sách tôn giáo. 11
Thứ ba, sơ kết, tổng kết thực hiện chính sách tôn giáo. Định kỳ các chủ thể thực hiện chính sách tôn giáo tiến hành sơ kết, tổng kết kết quả thực hiện. Việc sơ kết, tổng kết thực hiện chính sách tôn giáo được tiến hành theo trình tự từ dưới lên trên. 1.2.3. Vai trò của thực hiện chính sách tôn giáo Việc thực hiện chính sách tôn giáo là một khâu rất quan trọng trong chu trình chính sách công, bởi sự thành công của nó phụ thuộc vào kết quả thực hiện. Vì vậy, thực hiện chính sách tôn giáo là khâu thực hiện mục tiêu của chính sách tôn giáo. Vai trò của tổ chức thực thi chính sách trong chu trình chính sách tôn giáo thể hiện ở các khía cạnh sau: Thứ nhất, từng bước thực hiện hóa mục tiêu của chính sách tôn giáo. Các mục tiêu, mục đích ban hành có thể đạt được thể hiện qua quá trình thực hiện chính sách tôn giáo; vì thực hiện chính sách tôn giáo bao gồm các hoạt động có tổ chức được các cơ quan quản lý Nhà nước và các tổ chức tôn giáo, tín đồ, người dân thực hiện hướng tới đạt được các mục tiêu và mục đích đã tuyên bố trong chính sách tôn giáo. Thứ hai, khẳng định tính đúng đắn của tôn giáo và chính sách tôn giáo là ý chí của chủ thể chính sách được thực hiện cùng với đối tượng quản lý nhằm đạt được những mục tiêu nhất định. Cơ quan thực hiện chính sách tôn giáo là trung tâm kết nối các khâu trong quá trình thực hiện chính sách để tạo thành một hệ thống. Điều rất quan trọng là phải có chính sách tôn giáo đúng đắn. Việc hoạch định chính sách đúng, nhưng nếu không thực thi nó, nó sẽ trở nên vô nghĩa, vô giá trị và ảnh hưởng đến uy tín của tổ chức đã xây dựng và ban hành. Việc thực thi chính sách không phù hợp, nhất là những chính sách nhạy cảm như chính sách tôn giáo sẽ dẫn đến sự mất lòng tin của công chúng đối với chính quyền, nghiêm trọng hơn là sự phản đối của công chúng đối với chính quyền. Càng nguy hiểm hơn khi các thế lực thù địch nhân cơ hội kích động đồng bào có đạo xuyên tạc, chống phá Đảng, Nhà nước. Điều này rất bất lợi cho điều kiện Chính trị - Xã 12