Khoá luận tốt nghiệp Chính trị học: Công tác xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng và đạo đức cho đội ngũ cán bộ, đảng viên tại xã Tân Hội, huyện Đan Phượng, thành phố Hà Nội

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:57

Thêm vào BST

Báo xấu

21
lượt xem 12
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của đề tài "Công tác xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng và đạo đức cho đội ngũ cán bộ, đảng viên tại xã Tân Hội, huyện Đan Phượng, thành phố Hà Nội" nhằm nghiên cứu thực trạng công tác xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng và đạo đức cho đội ngũ cán bộ, đảng viên tại xã Tân Hội, huyện Đan Phượng, thành phố Hà Nội, nhằm đưa ra các giải pháp giúp nâng cao, hoàn thiện công tác xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng và đạo đức cho đội ngũ cán bộ, đảng viên tại xã Tân Hội, huyện Đan Phượng, thành phố Hà Nội.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Khoá luận tốt nghiệp Chính trị học: Công tác xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng và đạo đức cho đội ngũ cán bộ, đảng viên tại xã Tân Hội, huyện Đan Phượng, thành phố Hà Nội

BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA KHOA KHOA HỌC LIÊN NGÀNH *********** KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP CÔNG TÁC XÂY DỰNG ĐẢNG VỀ CHÍNH TRỊ, TƢ TƢỞNG VÀ ĐẠO ĐỨC CHO ĐỘI NGŨ CÁN BỘ, ĐẢNG VIÊN TẠI XÃ TÂN HỘI, HUYỆN ĐAN PHƢỢNG, THÀNH PHỐ HÀ NỘI Khóa luận tốt nghiệp ngành : Chính trị học Ngƣời hƣớng dẫn : Ths. Lê Thị Thu Sinh viên thực hiện : HOÀNG ĐĂNG LONG Mã số sinh viên : 1905CTHA010 Khoá : 2019-2023 Lớp : 1905CTHA HÀ NỘI - 2023
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan khóa luận này là công trình nghiên cứu của riêng tôi dựa trên những kiến thức chuyên ngành đã được học và được thực hiện dưới sự hướng dẫn của Ths. Lê Thị Thu. Các thông tin, số liệu được sử dụng trong khóa luận là trung thực, đều có trích dẫn và chú thích nguồn gốc rõ ràng. Hà Nội, ngày tháng 5 năm 2023 Sinh viên HOÀNG ĐĂNG LONG
LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành được khóa luận tốt nghiệp này, đầu tiên tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến cô giáo Ths. Lê Thị Thu, là người đã trực tiếp hướng dẫn, chỉ bảo tôi. Tôi cũng xin gửi lời cảm ơn tới quý thầy cô của Khoa Khoa học liên ngành, Học viện Hành chính Quốc gia trong suốt năm tháng theo học tại đây thầy cô đã cung cấp hành trang kiến thức cho tôi trên con đường sự nghiệp tương lai. Ngoài ra, tôi cũng xin gửi lời cảm tới các anh, chị cán bộ, công chức, viên chức và toàn thể ban lãnh đạo xã Tân Hội, huyện Đan Phượng, thành phố Hà Nội đã tạo điều kiện cho tôi tiếp cận những tài liệu, số liệu để tôi hoàn thành khóa luận. Tuy đã có nhiều cố gắng nhưng không thể tránh khỏi những thiếu sót và hạn chế, tôi mong rằng có được sự góp ý của quý thầy cô giáo, bạn đọc đề khóa luận của tôi được hoàn thiện hơn. Tôi xin chân thành cảm ơn! Hà Nội, ngày tháng 5 năm 2023 Sinh viên HOÀNG ĐĂNG LONG
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT Từ viết tắt Nghĩa đầy đủ BCH Ban chấp hành ĐCSVN Đảng Cộng sản Việt Nam HĐND Hội đồng nhân dân UBND Ủy ban nhân dân
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN LỜI CẢM ƠN DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1 1. Lý do chọn đề tài..................................................................................... 1 2. Tình hình nghiên cứu đề tài .................................................................... 2 3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu .............................................................. 4 4. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu.......................................................... 4 5. Phương pháp nghiên cứu ........................................................................ 4 6. Đóng góp mới của đề tài ......................................................................... 5 7. Kết cấu khóa luận.................................................................................... 5 Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CÔNG TÁC XÂY DỰNG ĐẢNG VỀ CHÍNH TRỊ, TƢ TƢỞNG VÀ ĐẠO ĐỨC CHO ĐỘI NGŨ CÁN BỘ, ĐẢNG VIÊN .................................................................................................... 6 1.1. Khái quát về hệ thống tổ chức của Đảng ............................................. 6 1.2. Một số khái niệm cơ bản ....................................................................... 6 1.2.1. Khái niệm công tác xây dựng Đảng ................................................. 6 1.2.2. Khái niệm chính trị và xây dựng Đảng về chính trị ......................... 7 1.2.3. Khái niệm tư tưởng và xây dựng Đảng về tư tưởng ......................... 8 1.2.4. Khái niệm đạo đức và xây dựng Đảng về đạo đức ........................... 8 1.2.5. Khái niệm cán bộ, đảng viên ............................................................ 9 1.3. Vai trò, mục tiêu và nội dung của công tác xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng và đạo đức cho đội ngũ cán bộ, đảng viên ........................... 10 1.3.1. Vai trò công tác xây dựng Đảng ..................................................... 10 1.3.2. Mục tiêu của công tác xây dựng Đảng hiện nay ............................. 11 1.3.3. Nội dung của công tác xây dựng Đảng ........................................... 12
Tiểu kết chương 1 ..................................................................................... 14 Chƣơng 2: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC XÂY DỰNG ĐẢNG VỀ CHÍNH TRỊ, TƢ TƢỞNG VÀ ĐẠO ĐỨC CHO ĐỘI NGŨ CÁN BỘ, ĐẢNG VIÊN TẠI XÃ TÂN HỘI, HUYỆN ĐAN PHƢỢNG, THÀNH PHỐ HÀ NỘI................................................................................................. 15 2.1. Khái quát chung về xã Tân Hội, huyện Đan Phượng, thành phố Hà Nội ............................................................................................................. 15 2.1.1. Khái quát về vị trí địa lý ................................................................. 15 2.1.2. Điều kiện kinh tế - xã hội................................................................ 15 2.1.3. Khái quát về Đảng bộ xã Tân Hội, huyện Đan Phượng, thành phố Hà Nội ....................................................................................................... 17 2.2. Khái quát chung công tác xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng và đạo đức cho đội ngũ cán bộ, đảng viên..................................................... 20 2.2.1. Tổng quan về thực hiện công tác xây dựng Đảng .......................... 20 2.2.2. Nội dung công tác xây dựng Đảng ................................................. 22 2.3. Đánh giá thực trạng công tác xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng và đạo đức cho đội ngũ cán bộ, đảng viên..................................................... 24 2.3.1. Kết quả đạt được ............................................................................. 24 2.3.2. Hạn chế, tồn tại ............................................................................... 26 2.4. Nguyên nhân ...................................................................................... 28 2.4.1. Nguyên nhân kết quả đạt được ....................................................... 28 2.4.2. Nguyên nhân hạn chế, tồn tại ......................................................... 28 Tiểu kết chương 2 ..................................................................................... 32 Chƣơng 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ CÔNG TÁC XÂY DỰNG ĐẢNG VỀ CHÍNH TRỊ, TƢ TƢỞNG VÀ ĐẠO ĐỨC CHO ĐỘI NGŨ CÁN BỘ, ĐẢNG VIÊN TẠI XÃ TÂN HỘI, HUYỆN ĐAN PHƢỢNG, THÀNH PHỐ HÀ NỘI ............................................................. 33
3.1. Nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng... 33 3.2. Giải pháp về cơ chế chính sách ......................................................... 33 3.3. Thực hiện nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, đảng viên ............... 35 3.4. Nâng cao chất lượng hoạt động kiểm tra, giám sát ....................... 40 3.5. Công tác phổ biến thông tin giáo dục cho cán bộ, đảng viên ............ 42 3.6. Chú trọng công tác khen thưởng và kỷ luật ....................................... 42 3.7. Tăng cường phát huy tinh thần đoàn kết, dân chủ, đổi mới, sáng tạo của Đảng viên ........................................................................................... 44 3.8. Thực hiện giữ vững mục tiêu, định hướng chính trị, lý tưởng của Đảng 45 Tiểu kết chương 3 ..................................................................................... 47 KẾT LUẬN .................................................................................................... 48 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................... 49
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Đảng Cộng sản Việt Nam được sáng lập vào ngày 03/02/1930 tại Hồng Kông (Trung Quốc), với số đảng viên ban đầu là khoảng 500 đảng viên, từ số lượng đảng viên nhỏ bé ban đầu đó, trải qua 93 năm hình thành và phát triển, Đảng Cộng sản Việt Nam hiện nay không ngừng lớn mạnh, Đảng ta hiện tại đã có trên 5 triệu đảng viên. Số lượng đảng viên đã và đang không ngừng tăng lên, rất nhiều những đảng viên có những đóng góp, hi sinh lớn lao cho sự nghiệp cách mạng Việt Nam và để lại nhiều tấm gương tốt, đặc biệt là những tinh thần đáng để học hỏi và nêu gương. Điều đó cho thấy sự lãnh đạo đúng đắn, sáng suốt của Đảng Cộng sản Việt Nam trong suốt thời gian qua. Tuy nhiên, bên cạnh đó, vẫn còn không ít cán bộ, đảng viên chưa thực sự là tấm gương tốt và thậm chí một bộ phận mang danh là cán bộ, đảng viên nhưng lại có những biểu hiện của sự “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” về tư tưởng, đạo đức, lối sống, sai lệch hoàn toàn với quan điểm của Đảng đã đề ra và hướng tới, điển hình là các biểu hiện như: quan liêu, lãng phí, tham ô, tham nhũng, ích kỉ, chủ nghĩa cá nhân, lợi ích nhóm… Các biểu hiện lệch lạc kể trên là những chứng bệnh được coi như là “kẻ thù, kẻ địch hung ác” của đạo đức cách mạng; hơn nữa mỗi kẻ địch ở bên trong là đồng minh của kẻ địch bên ngoài, mà kẻ địch bên ngoài không đáng sợ, kẻ địch bên trong mới đáng sợ, nó giống như con sâu đục thân từ trong lõi cây vậy, tuy không nhìn thấy hậu quả ngay trước mắt nhưng nó rất nguy hiểm và để lại hậu quả khôn lường. Bộ phận cán bộ, đảng viên này chỉ như “con sâu làm rầu nồi canh” và đang phần nào gây mất uy tín, làm ảnh hưởng không nhỏ về cách nhìn của người dân đối với Đảng, chính bởi vì người cán bộ, đảng viên là đại diện cho bộ mặt của Đảng. Do vậy, cần lên án mạnh mẽ và thậm chí cần có những chế tài xử phạt thật nghiêm minh với những đối tượng này để làm gương cho những cán bộ, đảng viên khác. Để giải quyết có hiệu quả tình trạng này cần chú ý coi trọng công tác xây dựng và chỉnh đốn Đảng về chính trị, tư tưởng và đạo đức cho đội ngũ cán bộ, đảng viên. Việc xác định rõ sứ mệnh, tầm nhìn trong 1
công tác xây dựng đảng về chính trị, tư tưởng và đạo đức cho đội ngũ cán bộ, đảng viên có ý nghĩa quan trọng. Đảng bộ xã Tân Hội, huyện Đan Phượng, thành phố Hà Nội hiện có 673 đảng viên, được đánh giá là một xã có số lượng đảng viên đông; cùng với đó là có chất lượng công tác xây dựng Đảng luôn được đánh giá cao khi đạt được nhiều kết quả tốt như việc tuyên truyền, giáo dục tư tưởng, chính trị, ngăn chặn các biểu hiện tiêu cực, suy thoái trong nội bộ cán bộ, đảng viên… Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được thì vẫn còn những tồn tại hạn chế trong công tác này. Chẳng hạn như việc phê bình và tự phê bình của đội ngũ cán bộ, đảng viên chưa thực sự nghiêm túc, sinh hoạt chi bộ đôi khi còn mang tính hình thức, năng lực của bí thư chi bộ chưa phát huy hết khả năng, công tác xây dựng Đảng tại xã Tân Hội về chính trị, tư tưởng và đạo đức vẫn còn tồn tại nhiều bất cập. Xuất phát từ những lý trên, tôi đã chọn vấn đề “Công tác xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng và đạo đức cho đội ngũ cán bộ, đảng viên tại xã Tân Hội, huyện Đan Phượng, thành phố Hà Nội” làm đề tài khóa luận tốt nghiệp. 2. Tình hình nghiên cứu đề tài Nghiên cứu về công tác xây dựng Đảng liên quan tới chính trị, tư tưởng và đạo đức cho đội ngũ cán bộ, đảng viên đã và đang là một đề tài nóng, được rất nhiều người quan tâm. Đã có rất nhiều những bài viết liên quan về công tác xây dựng Đảng ở các góc độ khác nhau, được đăng tải trên các báo, tạp chí và được đánh giá cao điển hình như: - Chu Chí Hòa (2012), Đổi mới công tác xây dựng Đảng ở nông thôn, Nxb Chính trị Quốc gia. Trong nội dung cuốn sách này, đã đánh giá tổng hợp các hoạt động xây dựng Đảng ở các vùng nông thôn, các bất cập, hạn chế trong công tác xây dựng Đảng. Qua đó, tác giả cũng đã đề xuất những giải pháp nhằm đổi mới linh hoạt cách thức hoạt động công tác xây Đảng để đạt được kết quả tốt nhất. - Trần Đình Quỳnh (2015), Xây dựng Đảng - Những bài chính luận, Nxb Hà Nội. Đây là cuốn sách tổng hợp những bài viết với nhiều nội dung phong phú xoay quanh việc xây dựng và chống những biểu hiện tiêu cực 2
trong công tác xây dựng Đảng, cuốn sách chỉ rõ những hạn chế, tồn tại và từ đó có những đánh giá, giải pháp khắc phục trong công tác này. - Nguyễn Hải Dương (2013), Xây dựng tổ chức cơ sở Đảng trong sạch vững mạnh ở Đảng bộ Học viện An ninh Nhân dân hiện nay, Luận văn Thạc sĩ chuyên ngành xây dựng Đảng và chính quyền nhà nước, Học viện chính trị. Tác giả đã đánh giá khách quan về hoạt động xây dựng Đảng bộ tại Học viện An ninh nhân dân dựa trên những tiêu chí đánh giá chung, từ đó đưa ra các giải pháp tối ưu nhằm xây dựng Đảng bộ cơ sở trong sạch, vững mạnh. - Toàn văn Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, Báo Điện tử Chính phủ (2021). Đây được coi là kim chỉ nam trong công tác xây dựng Đảng trong thời gian tới với những nội dung cốt lõi, là một trong những nấc thang để đánh giá hoạt động xây dựng Đảng nói chung. - Đảng ủy khối các Cơ quan Trung ương (2022), Công tác xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng, đạo đức ở Đảng bộ Bộ Văn hóa, Thể thao và du lịch, Đảng ủy Bộ Lao Động - Thương binh và Xã hội. Bài viết được coi như là một báo cáo tổng hợp về công tác công tác xây dựng Đảng, theo đó đã chỉ ra những ưu điểm, hạn chế cũng như nguyên nhân trong công tác xây dựng Đảng và đề xuất những giải pháp góp phần xây dựng Đảng vững mạnh về chính trị, tư tưởng, đạo đức. - Đảng ủy khối các Cơ quan Trung ương (2022), Làm tốt công tác xây dựng Đảng, tiền đề quan trọng để lãnh đạo hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chính trị, Đảng ủy Bộ Lao Động - Thương binh và Xã hội. Nội dung được đề cập trong bài viết chỉ ra những sáng kiến, giải pháp đối mới trong hoạt động công tác xây dựng Đảng và chỉ ra tầm quan trọng của công tác này đối với hoạt động tổ chức Đảng hiện nay. Các tài liệu nghiên cứu trên đây là nguồn tài liệu tham khảo hữu ích cho tôi trong quá trình làm khóa luận tốt nghiệp. Tuy nhiên từ các bài viết, nghiên cứu trên có thể thấy công tác xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng và đạo đức đã được quan tâm nghiên cứu song lại chưa có các nghiên cứu về công tác xây dựng Đảng về tư tưởng, chính trị và đạo đức cho cán bộ, đảng viên tại một địa phương cụ thể. Chính vì vậy vấn đề tôi đã chọn là thực tiễn và cấp thiết. 3
3. Đối tƣợng, phạm vi nghiên cứu 3.1. Đối tượng nghiên cứu Công tác xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng và đạo đức cho đội ngũ cán bộ, đảng viên tại xã Tân Hội, huyện Đan Phượng, thành phố Hà Nội. 3.2. Phạm vi nghiên cứu - Phạm vi về nội dung: Nghiên cứu tập trung chủ yếu nội dung Công tác xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng và đạo đức cho đội ngũ cán bộ, đảng viên. - Phạm vi không gian: Xã Tân Hội, huyện Đan Phượng, thành phố Hà Nội. - Phạm vi thời gian: Từ năm 2019 cho đến nay. 4. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu Mục đích nghiên cứu: Nghiên cứu thực trạng công tác xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng và đạo đức cho đội ngũ cán bộ, đảng viên tại xã Tân Hội, huyện Đan Phượng, thành phố Hà Nội, nhằm đưa ra các giải pháp giúp nâng cao, hoàn thiện công tác xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng và đạo đức cho đội ngũ cán bộ, đảng viên tại xã Tân Hội, huyện Đan Phượng, thành phố Hà Nội. Nhiệm vụ nghiên cứu: - Phân tích một số vấn đề lý luận về công tác xây dựng Đảng về tư tưởng, chính trị và đạo đức cho đội ngũ cán bộ, đảng viên. - Đánh giá thực trạng trong công tác xây dựng Đảng về tư tưởng, chính trị và đạo đức cho đội ngũ cán bộ, đảng viên tại xã Tân Hội, huyện Đan Phượng, thành phố Hà Nội. - Nghiên cứu đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện công tác xây dựng Đảng về tư tưởng, chính trị và đạo đức cho đội ngũ cán bộ, đảng viên tại xã Tân Hội, huyện Đan Phượng, thành phố Hà Nội. 5. Phƣơng pháp nghiên cứu - Phương pháp thu thập và tổng hợp tài liệu: Khóa luận chọn lọc, sưu tầm các tài liệu, các đề tài có liên quan và hệ thống các văn bản quy phạm pháp luật, các văn kiện, nghị quyết của Đảng… Trên cơ sở đó, tác giả tổng hợp những nội dung cốt lõi những vấn đề, những quan điểm liên quan đến vấn đề nghiên cứu. 4
- Phương pháp xử lý và phân tích thông tin: Được sử dụng trong phân tích đánh giá công tác xây dựng Đảng về tư tưởng, chính trị và đạo đức tại địa bàn nghiên cứu. - Ngoài ra, khóa luận còn sử dụng các phương pháp khác như: Phương pháp luận của chủ nghĩa Mác - Lênin, phương pháp logic, phương pháp so sánh… để hoàn thiện khóa luận. 6. Đóng góp mới của đề tài Trên cơ sở đánh giá thực trạng công tác xây dựng Đảng về chính trị, tưởng và đạo đức cho đội ngũ cán bộ, đảng viên, tác giả đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao công tác xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng và đạo đức cho đội ngũ cán bộ, đảng viên tại xã Tân Hội, huyện Đan Phượng, thành phố Hà Nôi. Đây là cơ sở tham khảo cho tổ chức Đảng nói chung và Đảng bộ xã Tân Hội nói riêng. Nếu thực hiện được các nhiệm vụ, giải pháp mà khóa luận đề ra sẽ góp phần nâng cao và hoàn thiện công tác xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng và đạo đức cho đội ngũ cán bộ, đảng viên xã Tân Hội, huyện Đan Phượng, thành phố Hà Nội nói riêng và các Đảng bộ khác nói chung. 7. Kết cấu khóa luận Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo thì khóa luận kết cấu gồm 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận về công tác xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng và đạo đức cho đội ngũ cán bộ, đảng viên Chương 2: Thực trạng công tác xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng và đạo đức cho đội ngũ cán bộ, đảng viên tại xã Tân Hội, huyện Đan Phượng, thành phố Hà Nội Chương 3: Giải pháp nâng cao hiệu quả công tác xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng và đạo đức cho đội ngũ cán bộ, đảng viên tại xã Tân Hội, huyện Đan Phượng, thành phố Hà Nội 5
Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CÔNG TÁC XÂY DỰNG ĐẢNG VỀ CHÍNH TRỊ, TƢ TƢỞNG VÀ ĐẠO ĐỨC CHO ĐỘI NGŨ CÁN BỘ, ĐẢNG VIÊN 1.1. Khái quát về hệ thống tổ chức của Đảng “Việc đảm bảo cho sự lãnh đạo của Đảng được thực hiện toàn điện và thông suốt ở tất cả các lĩnh vực đời sống xã hội là rất quan trọng. Nhận thấy tầm quan trọng của việc này, các tổ chức Đảng đã được thành lập ở mọi nơi, các cấp, các ngành từ trung ương đến địa phương, vùng núi đến hải đảo. Hệ thống tổ chức của Đảng gồm 4 cấp: cấp trung ương, cấp tỉnh, cấp huyện và cấp cơ sở. Hệ thống này tương đối giống với hệ thống tổ chức hành chính của Nhà nước. Ở những nơi có quy định riêng của Ban Chấp hành Trung ương, tổ chức đảng cũng được thành lập. Theo thống kê đến ngày 31/12/2021, Đảng ta có 67 đảng bộ trực thuộc Trung ương, gồm 58 đảng bộ tỉnh, 05 đảng bộ thành phố, 04 đảng bộ trực thuộc Trung ương. Có gần 1.300 đảng bộ cấp huyện và tương đương; với 51.988 tổ chức cơ sở đảng, 24.719 đảng bộ cơ sở và 27.269 chi bộ cơ sở; hơn 1.600 đảng bộ bộ phận, hơn 243.051 chi bộ trực thuộc đảng ủy cơ sở; tổng số hơn 5 triệu đảng viên.” [2, tr.2] Tuy nhiên, trong thời gian gần đây, một số loại hình tổ chức cơ sở đảng có những thay đổi: số lượng tổ chức cơ sở đảng ở xã, phường, thị trấn đã tăng lên do chia tách hoặc thành lập mới, tổ chức cơ sở đảng trong doanh nghiệp nhà nước giảm dần, chưa kể một số loại hình tổ chức cơ sở đảng có sự thay đổi về quy mô, hình thức tổ chức và phương thức hoạt động. 1.2. Một số khái niệm cơ bản 1.2.1. Khái niệm công tác xây dựng Đảng Công tác xây dựng Đảng là một hoạt động trọng tâm, thiết yếu mang tính then chốt quyết định tới kết quả trong công cuộc đổi mới của nước ta hiện nay. Hoạt động của công công tác xây dựng Đảng bao gồm hai nội dung chính đó là: Tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng thông các hạt động ngăn chặn và đẩy lùi 6
sự suy thoái “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” về chính trị, tư tưởng và đạo đức của đội ngũ cán bộ, đảng viên. Song song với đó là xây dựng và tổ chức hoàn thiện về tổ chức và bộ máy hệ thống chính trị. Công tác xây dựng Ðảng lấy chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho hành động, phát huy truyền thống tốt đẹp của dân tộc, nắm vững xu thế của thời đại và thực tiễn của đất nước để đề ra Cương lĩnh chính trị, đường lối cách mạng đúng đắn, phù hợp với nguyện vọng của nhân dân. Mục đích của công tác xây dựng Ðảng là hướng tới xây dựng đất nước Việt Nam độc lập, dân chủ, giàu mạnh, xã hội công bằng, văn minh, thực hiện thành công chủ nghĩa xã hội và từng bước hướng tới chủ nghĩa cộng sản. 1.2.2. Khái niệm chính trị và xây dựng Đảng về chính trị Khái niệm chính trị Có rất nhiều quan điểm về chính trị, tựu chung lại có thể hiểu “chính trị là toàn bộ những hoạt động liên quan đến các mối quan hệ giữa các giai cấp, giữa các dân tộc, tầng lớp xã hội mà cốt lõi là vấn đề giành chính quyền, duy trì và sử dụng quyền lực nhà nước, sự tham gia vào công việc của Nhà nước;… bao gồm hệ tư tưởng chính trị, nhà nước, đảng phái chính.” [4, tr.52] Khái niệm xây dựng Đảng về chính trị Theo giáo trình Xây dựng Đảng của Trần Thị Anh Đào, cho rằng: “Xây dựng Đảng về chính trị là quá trình xác lập, củng cố hệ tư tưởng chính trị trong Đảng và xuất phát từ thực tiễn để xây dựng đường lối chính trị đúng đắn, lãnh đạo thực hiện thắng lợi đường lối đó nhằm nâng cao vai trò lãnh đạo, uy tín chính trị của Đảng đối với toàn xã hội… hướng đến đối tượng là toàn Đảng và cả các tổ chức đảng, đội ngũ cán bộ, đảng viên.” [4, tr.53] Xây dựng Đảng về chính trị bao gồm những nội dung sau: - Kiên định nền tảng tư tưởng chính trị, chủ trương, đường lối của Đảng trên tất cả các lĩnh vực. - Tổ chức thực hiện thành công chủ trương, đường lối đó, củng cố và nâng cao uy tín chính trị của Đảng. 7
1.2.3. Khái niệm tư tưởng và xây dựng Đảng về tư tưởng Khái niệm tư tưởng Có thể hiểu “tư tưởng là sự phản ánh hiện thực trong ý thức, là những biểu hiện các mối quan hệ giữa con người với những vấn đề về thế giới xung quanh... Tóm lại tư tưởng hiểu đơn giản là các ý niệm, quan điểm phản ánh tương đối khái quát hiện thực, biểu thị những lợi ích ít nhiều có tính phổ biến của con người.” [4, tr.63] Khái niệm xây dựng Đảng về tư tưởng Theo một số nghiên cứu, cho rằng: “Xây dựng Đảng về tư tưởng là xây dựng và bảo vệ hệ tư tưởng của Đảng; truyền bá, giáo dục hệ tư tưởng đó, tạo sự thống nhất tư tưởng và hành động trong toàn Đảng; đấu tranh chống các tư tưởng sai trái và thù địch góp phần bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Đối tượng là toàn thể đội ngũ cán bộ, đảng viên của Đảng.” [4, tr.65] Nội dung của xây dựng Đảng về tư tưởng là: - Tập trung vào xây dựng nền tảng tư tưởng của Đảng. - Giáo dục nâng cao trình độ lý luận chính trị cho đội ngũ cán bộ, đảng viên. - Bổ sung phát triển lý luận, tổng kết thực tiễn; tạo sự thống nhất về tư tưởng, thống nhất trong toàn Đảng, tạo cơ sở bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. 1.2.4. Khái niệm đạo đức và xây dựng Đảng về đạo đức Khái niệm đạo đức Cũng có rất nhiều quan niệm khác nhau về đạo đức, tuy nhiên, có thể hiểu “đạo đức là một hình thái ý thức xã hội phản ánh các quan hệ ứng xử giữa con người với con người, con người với xã hội và tự nhiên… thể hiện trong hành vi đạo đức cũng như trong động cơ và hiệu quả hành vi đạo đức con người. Đạo đức cũng được hiểu là những chuẩn mực hành vi ứng xử giữa người với người, giữa người với tự nhiên, vạn vật… được mọi người tôn trọng, thực hiện.” [17, tr.14] Khái niệm xây dựng Đảng về đạo đức Theo một số nghiên cứu cho rằng: “Xây dựng Đảng về đạo đức là xây 8
dựng gốc tinh thần vững chắc của Đảng và sức mạnh nội sinh của cách mạng cho mọi tổ chức đảng và mỗi cán bộ, đảng viên hướng theo tư tưởng, đạo đức của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Đối tượng xây dựng Đảng về đạo đức là toàn thể đội ngũ cán bộ, đảng viên của Đảng.” [4, tr.83] Nội dung xây dựng Đảng về đạo đức bao gồm: - Bồi dưỡng tư tưởng, tình cảm cách mạng, hình thành niềm tin khoa học và thực hành đạo đức, lối sống cho cán bộ, đảng viên. - Giải quyết hiệu quả những vấn đề xung yếu từ con người đến tổ chức, nhận thức đúng đắn về tư tưởng Hồ Chí Minh trong tình hình mới. 1.2.5. Khái niệm cán bộ, đảng viên Khái niệm cán bộ Cán bộ là một trong những thành phần không thể thiếu trong đội ngũ quản lý nhà nước hiện nay. Thông thường, cán bộ là những người được bầu, phê chuẩn, bổ nhiệm và giữ các chức danh trong các cơ quan nhà nước, được hưởng lương từ ngân sách chi trả của nhà nước ban hành. Theo khoản 1 Điều 4 của Luật cán bộ, công chức năm 2008, cán bộ được định nghĩa như sau: “Cán bộ là công dân Việt Nam, được bầu cử, phê chuẩn, bổ nhiệm giữ chức vụ, chức danh theo nhiệm kỳ trong cơ quan của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội ở trung ương, ở tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương (sau đây gọi chung là cấp tỉnh), ở huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh (sau đây gọi chung là cấp huyện), trong biên chế và hưởng lương từ ngân sách nhà nước.” [13, tr.1] Khái niệm đảng viên Theo Điều 1 của Điều lệ Đảng Cộng sản Việt Nam, đảng viên được định nghĩa như sau: “Đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam là chiến sĩ cách mạng trong đội tiên phong của giai cấp công nhân, nhân dân lao động và dân tộc Việt Nam, suốt đời phấn đấu cho mục đích, lý tưởng của Đảng, đặt lợi ích của Tổ quốc, của giai cấp công nhân và nhân dân lao động lên trên lợi ích cá nhân; chấp hành nghiêm chỉnh Cương lĩnh chính trị, Điều lệ Đảng, các nghị quyết của Đảng và pháp luật của Nhà nước; có lao động, hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao; có đạo đức và lối sống lành mạnh; gắn bó mật thiết với nhân dân; phục tùng tổ chức, kỷ 9
luật của Đảng, giữ gìn đoàn kết thống nhất trong Đảng.” [5, tr.1] 1.3. Vai trò, mục tiêu và nội dung của công tác xây dựng Đảng về chính trị, tƣ tƣởng và đạo đức cho đội ngũ cán bộ, đảng viên 1.3.1. Vai trò công tác xây dựng Đảng Xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng và đạo đức có vị trí then chốt và gắn liền với quá trình phát triển liên tục của sự nghiệp cách mạng do Đảng lãnh đạo. Đảng luôn phải tự chỉnh đốn, tự đổi mới để vươn lên làm tròn trọng trách vai trò lãnh đạo. Tổ chức đảng và mỗi cán bộ, đảng viên ở các cấp, giữ các chức vụ đều chịu ảnh hưởng, tác động của môi trường, các quan hệ xã hội, cả cái tốt và cái xấu, cái tích cực, tiến bộ và cái tiêu cực, lạc hậu. Chính vì vậy, tổ chức đảng và mỗi cán bộ, đảng viên phải thường xuyên rèn luyện bản lĩnh, tư tưởng và đạo đức cho bản thân, trực tiếp, thường xuyên chú ý đến công tác xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng và đạo đức. Vai trò xây dựng Đảng về chính trị Xây dựng Đảng về chính trị, trước hết thể hiện ở việc xác định đường lối, chính sách đúng đắn của Đảng. Đường lối chính trị là ngọn cờ để tập hợp lực lượng cách mạng. Do xuất phát từ mục đích khác nhau của các giai cấp, các tầng lớp nhân dân, việc xây dựng được nền tảng chính trị thống nhất sẽ tránh được sự chia rẽ, phân tán các lực lượng xã hội. Nhất là hiện nay trong quá trình đổi mới, hội nhập quốc tế, các thế lực thù địch bên ngoài đang ra sức chống phá Đảng và Nhà nước ta do đó cần phải giữ vững bản sắc dân tộc và kiên định tuyệt đối về vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, cần tăng cường công tác xây dựng Đảng về chính trị là vấn đề phải được đặt lên hàng đầu. Vai trò của xây dựng Đảng về tư tưởng Đảng Cộng sản Việt Nam là đội tiên phong của giai cấp công nhân, nhân dân lao động và cả dân tộc. Để xứng đáng là đội tiên phong giai cấp, Đảng phải đặt nhiệm vụ xây dựng về tư tưởng là vấn đề đặt lên hàng đầu, góp phần thực hiện dân chủ, thống nhất ý chí và hành động trong Đảng, giải đáp mọi vướng mắc tư tưởng của đảng viên. Thông qua sinh hoạt đảng, mọi đảng viên thực hiện tự phê 10
bình và phê bình, phản ánh những tâm tư, nguyện vọng, những vẫn đề còn băn khoăn vướng mắc. Qua trao đổi, tranh luận, thảo luận đi đến thống nhất về tư tưởng trong tổ chức đảng, tạo ra sự gắn kết, bảo đảm Đảng luôn là một khối thống nhất về tư tưởng, ý chí và hành động. “Đối với Đảng Cộng sản Việt Nam, xây dựng Đảng về tư tưởng là phải đấu tranh bảo vệ tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối quan điểm của Đảng, làm cho chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh thực sự là kim chỉ nam cho tư tưởng và hành động trong Đảng. Nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng, bảo đảm cho Đảng đủ sức gánh vác trọng trách mà nhân dân giao phó, thực hiện thắng lợi chính trị.” [4, tr.66] Vai trò của công tác xây dựng Đảng về đạo đức Xây dựng Đảng về đạo đức góp phần quan trọng trong nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, đảng viên; nhằm ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về đạo đức của cán bộ, đảng viên nhất là trong điều kiện phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế. Việc giáo dục và rèn luyện đạo đức cách mạng cho cán bộ, đảng viên có tác dụng ngăn chặn sự suy thoái phẩm chất, đạo đức lối sống, chống quan liêu, tham nhũng… Tuy nhiên, việc giáo dục đó phải giải quyết tốt cả về nhận thức tư tưởng và hoạt động thực tiễn, phải gắn bó với thực hành, nói đi đôi với làm, tránh tình trạng chỉ là lý thuyết xuông. Từ đó, góp phần quyết định sự trong sạch, vững mạnh của Đảng, bảo đảm cho Đảng có năng lực và sức chiến đấu cao. 1.3.2. Mục tiêu của công tác xây dựng Đảng hiện nay Mục tiêu của xây dựng Đảng về chính trị Mục tiêu xây dựng Đảng về chính trị nằm trong mục tiêu tổng quát phát triển đất nước 5 năm 2020 - 2025 đó là: “Tăng cường xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng, xây dựng hệ thống chính trị vững mạnh. Phát huy sức mạnh toàn dân tộc và dân chủ, xã hội chủ nghĩa. Đẩy mạnh toàn diện, đồng bộ cuộc sống đổi mới; phát triển kinh tế nhanh, bền vững, phấn đấu nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại.” [4, tr.60] 11
Ngoài ra, mục tiêu đó còn góp phần nâng cao đời sống và tinh thần cho nhân dân; bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc, bảo vệ Đảng, Nhà nước, nhân dân và chế độ xã hội chủ nghĩa. Mục tiêu xây dựng Đảng về tư tưởng “Thực hiện tốt việc xây dựng Đảng về tư tưởng góp phần tích cực vào việc thực hiện thắng lợi đường lối, chủ trương của Đảng; củng cố, tăng cường sự thống nhất về tư tưởng, chính trị trong Đảng, sự đồng thuận về chính trị và tinh thần trong nhân dân, giữ vững mà mở rộng tư tưởng của Đảng, bảo vệ và phát triển chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Góp phần thực hiện có hiệu quả nhiệm vụ xây dựng, chỉnh đốn Đảng, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng, xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên, các tổ chức đảng ngày càng trong sạch, vững mạnh; ngăn chặn, từng bước đẩy lùi tham nhũng, tham ô, lãng phí, hách dịch, bè phái…khắc phục tình trạng suy thoái về tư tưởng trong một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên.” [4, tr.76] Mục tiêu của xây dựng Đảng về đạo đức Văn kiện Đại hội lần thứ XIII của Đảng đã xác định một trong những mục tiêu quan trọng của xây dựng Đảng về đạo đức là: “Tiếp tục đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; coi đó là công việc thường xuyên của các tổ chức đảng, các cấp chính quyền, các tổ chức chính trị - xã hội, địa phương, đơn vị, gắn với chống suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống và những biểu hiện “tự diễn biến”, “ tự chuyển hóa” trong nội bộ.” [4, tr.94] 1.3.3. Nội dung của công tác xây dựng Đảng Xây dựng Đảng về chính trị Trong giai đoạn hiện nay, xây dựng Đảng vững mạnh về chính trị bao gồm một số nội dung sau đây: - Không ngừng đổi mới bồi dưỡng, nâng cao nhận thức, kiên định nền tảng tư tưởng của Đảng, bám sát chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, bổ sung nhận thức, cách làm mới đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp đổi mới. - Xây dựng đường lối chính trị đúng đắn. Kết hợp các kinh nghiệm sẵn có 12
qua quá trình dựng nước và giữ nước cùng với việc học hỏi kinh nghiệm của các quốc gia trên thế giới. - Củng cố và nâng cao uy tín chính trị của Đảng thông qua việc đưa ra các đường lối chính trị đúng đắn, tổ chức thực hiện thắng lợi đường lối, tạo ra các bước tiến trong quá trình xác lập và củng cố uy tín trong nhân dân. Xây dựng Đảng về tư tưởng Xây dựng Đảng vững mạnh trên lĩnh vực tư tưởng giai đoạn hiện nay, bao gồm một số nội dung sau: - Xây dựng nền tảng tư tưởng của Đảng vững chắc. - Giáo dục nâng cao trình độ lý luận chính trị cho cán bộ, đảng viên của Đảng bởi công tác giáo dục lý luận chính trị cho cán bộ, đảng viên là một trong những nội dung quan trọng trong xây dựng Đảng về tư tưởng. - Xây dựng sự thống nhất về tư tưởng, làm cơ sở để xây dựng khối đại đoàn kết, thống nhất về ý chí và hành động trong toàn Đảng. - Đấu tranh trên mặt trận tư tưởng, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Hiện nay khi tình hình thế giới đang có nhiều diễn biến phức tạp, những thành tựu của khoa học công nghệ đặc biệt là công nghệ thông tin đã khiến cho cuộc đấu tranh tư tưởng diễn ra khó khăn chưa từng thấy. Ở nước ta hiện nay cần phải đấu tranh bác bỏ những luận điệu sai trái đấu tranh chống sự phá hoại của các thế lực thù địch, những luận điệu xuyên tạc chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, xuyên tạc đường lối chính sách phát triển của đất nước, phá hoại khối đại đoàn kết dân tộc…Nếu Đảng Cộng sản Việt Nam không tiến hành đấu tranh có hiệu quả trên những lĩnh vực này thì sự kiện định tư tưởng trong Đảng sẽ có nguy cơ bị lung lay, vai trò lãnh đạo của Đảng khó có thể giữ vững và phát triển, thậm chí có thể tiêu vong. Xây dựng Đảng về đạo đức Đảng vốn được coi là cái nôi của đạo đức, là sự phát triển của văn minh dân tộc, nhờ đó Đảng mới trong sạch và vững mạnh vì đạo đức cách mạng là “cái gốc” của mỗi cán bộ, đảng viên, của mỗi tổ chức đảng. Để tăng cường xây dựng Đảng trong sạch về đạo đức hiện nay bao gồm 13