Khóa luận tốt nghiệp Nuôi trồng thủy sản: Ảnh hưởng của mật độ nuôi lên tăng trưởng, tỷ lệ sống và lợi nhuận trong nuôi tôm thẻ chân trắng thâm canh tại Thạnh Phú - Bến Tre

Chia sẻ: Dopamine Grabbi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:76

Thêm vào BST

Báo xấu

43
lượt xem 15
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề tài được thực hiện nhằm xác định được mật độ nuôi phù hợp với thực tế nuôi tôm thẻ chân trắng ở huyện Thạnh Phú – tỉnh Bến Tre, góp phần nâng cao hiệu quả kinh tế cho người nuôi. Để hiểu rõ hơn, mời các bạn tham khảo chi tiết nội dung khóa luận.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Khóa luận tốt nghiệp Nuôi trồng thủy sản: Ảnh hưởng của mật độ nuôi lên tăng trưởng, tỷ lệ sống và lợi nhuận trong nuôi tôm thẻ chân trắng thâm canh tại Thạnh Phú - Bến Tre

TRƯỜNG ĐẠI HỌC TÂY ĐÔ KHOA SINH HỌC ỨNG DỤNG ---------- KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC CHUYÊN NGÀNH NUÔI TRỒNG THỦY SẢN MÃ SỐ: D620301 ẢNH HƯỞNG CỦA MẬT ĐỘ NUÔI LÊN TĂNG TRƯỞNG, TỶ LỆ SỐNG VÀ LỢI NHUẬN TRONG NUÔI TÔM THẺ CHÂN TRẮNG THÂM CANH TẠI THẠNH PHÚ - BẾN TRE SINH VIÊN THỰC HIỆN NGUYỄN THANH VŨ EM MSSV: 1153040019 LỚP: ĐH NTTS K6 Cần Thơ, 2015
TRƯỜNG ĐẠI HỌC TÂY ĐÔ KHOA SINH HỌC ỨNG DỤNG ---------- KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC CHUYÊN NGÀNH NUÔI TRỒNG THỦY SẢN MÃ SỐ: D620301 ẢNH HƯỞNG CỦA MẬT ĐỘ NUÔI LÊN TĂNG TRƯỞNG, TỶ LỆ SỐNG VÀ LỢI NHUẬN TRONG NUÔI TÔM THẺ CHÂN TRẮNG THÂM CANH TẠI THẠNH PHÚ - BẾN TRE CÁN BỘ HƯỚNG DẪN SINH VIÊN THỰC HIỆN Th.S. NGUYỄN LÊ HOÀNG YẾN NGUYỄN THANH VŨ EM MSSV: 1153040019 LỚP: ĐH NTTS K6 Cần Thơ, 2015
XÁC NHẬN CỦA CÁN BỘ HƯỚNG DẪN Khóa luận: “Ảnh hưởng của mật độ nuôi lên tăng trưởng, tỷ lệ sống và lợi nhuận trong nuôi tôm thẻ chân trắng thâm canh tại Thạnh Phú - Bến Tre” Sinh viên thực hiện: NGUYỄN THANH VŨ EM. Lớp: Đại học Nuôi trồng thủy sản K6. Khóa luâ ̣n đã được hoàn thành theo góp ý của hội đồng bảo vệ khóa luận ngày 15/6/2015. Cán bộ hướng dẫn Cần Thơ, ngày….tháng…. năm 2015 Sinh viên thực hiện ThS. NGUYỄN LÊ HOÀNG YẾN NGUYỄN THANH VŨ EM
LỜI CAM KẾT Tôi xin cam kế t khóa luâ ̣n này đã đươ ̣c hoàn thành dựa trên các kế t quả nghiên cứu của tôi và các kế t quả nghiên cứu này chưa đươ ̣c dùng cho bấ t cứ khóa luâ ̣n cùng cấ p nào khác. Cầ n Thơ, ngày ….. tháng ….. năm 2015 Sinh viên thực hiê ̣n NGUYỄN THANH VŨ EM i
LỜI CẢM TẠ Trong quá trình học tập và thực hiện đề tài luận văn tốt nghiệp chuyên ngành nuôi trồ ng thủy sản, mặc dù gặp không ít những khó khăn nhưng cho đến nay em đã hoàn thành đề tài tốt nghiệp. Những thành quả này có được là nhờ sự giúp đỡ tận tình của Thầy Cô, gia đình và bạn bè. Lời đầu tiên, con kính xin gửi lời biết ơn tha thiết nhất đến bậc sinh thành, người đã lam lũ, chịu bao khó khăn trong cuộc sống để chăm lo, dạy dỗ con thành người, người luôn bên cạnh và động viên con trong những lúc con gặp khó khăn nhất. Em xin chân thành cảm ơn sâu sắc nhất đến cô Nguyễn Lê Hoàng Yến và thầ y Nguyễn Hữu Lộc, người đã trực tiếp hướng dẫn và giúp đỡ em trong suốt thời gian thực hiện đề tài. Qua đây, em cũng xin chân thành cảm ơn đến quý Thầy Cô Trường Đại học Tây Đô, đặc biệt là quý Thầy Cô trong Khoa Sinh ho ̣c ứng du ̣ng đã nhiệt tình giảng dạy và truyền đạt những kiến thức hữu ích, những kinh nghiệm quý báu trong suốt thời gian em học tập và rèn luyện tại trường. Tiếp lời, em xin cảm ơn anh Nguyễn Minh Tâm và tập thể anh, em công nhân làm việc ở trang trại nuôi tôm công nghiệp đã nhiệt tình tạo điều kiện và giúp đỡ em trong quá trình thực hiện khóa luận ta ̣i Tha ̣nh Phú-Bế n Tre. Sau cùng em kính chúc quý Thầy Cô và các bạn luôn dồi dào sức khỏe và thành công trong công việc. Em xin chân thành cảm ơn! Cần Thơ, tháng 6/2015 Sinh viên: Nguyễn Thanh Vũ Em ii
TÓM TẮT Thực nghiê ̣m đươ ̣c thực hiê ̣n trên 6 ao có cùng diện tích 2.000m2/ao. Tôm thả vào ao với hai mật độ nuôi là 120 con/m2 (hệ thống 1) và 160 con/m2 (hệ thống 2). Kích cỡ tôm giống lúc thả là PL10 với chiều dài trung bình là 0,9 cm/con và trọng lượng trung bình là 0,0043 g/con. Kết quả cho thấy các yếu tố môi trường như: Nhiệt độ, pH, độ kiềm ở ao nuôi với mật độ nuôi 160 con/m2 biến động cao hơn so với ao nuôi mật độ nuôi 120 con/m2, nhưng vẫn nằm trong khoảng giới hạn thích hợp cho sự phát triển của tôm nuôi. Sau 65 ngày nuôi, chiều dài và khối lượng của tôm nuôi với mật độ 120 con/m2 lần lượt là 12,13 ± 0,13 cm/con và 11,07 ± 0,10 g/con cao hơn 1,4 lần về khối lượng và 1,7 lần về chiều dài so với tôm nuôi 160 con/m2 (7,22 ± 0,40 cm/con và 7,79 ± 0,13 g/con). Năng suất tôm ở hệ thống nuôi mật độ 120 con/m2 là 11,95 tấn /ha/vụ cao hơn 1,2 lần năng suất tôm nuôi mật độ 160 con/m2(9,34 ± 0,09 tấn /ha/vụ). Lợi nhuận thu được sau cuối vụ nuôi ở hệ thống nuôi mật độ 120 con/m2 là 525 ± 12,0 triệu đồng/ha cao hơn 3,5 lần nuôi mật độ 160 con/m2 (150 ± 9,97 triệu đồng/ha). Từ các kết quả nghiên cứu của đề tài cho thấy nuôi tôm thẻ chân trắng mật độ 120 con/m2 có tốc độ tăng trưởng và hiệu quả kinh tế cao hơn mật độ nuôi 160 con/m2. Từ khóa: Mật độ, tôm thẻ chân trắ ng (Litopenaeus vannamei), thực nghiệm. iii
MỤC LỤC Trang LỜI CAM KẾT .......................................................................................................... i LỜI CẢM TẠ ............................................................................................................ ii TÓM LƯỢC ............................................................................................................. iii MỤC LỤC ................................................................................................................ iv DANH SÁCH BẢNG ............................................................................................... vi DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT ................................................................................ viii CHƯƠNG 1 ĐẶT VẤN ĐỀ ..................................................................................... 1 1.1 Giới thiệu .................................................................................................................... 1 1.2 Mục tiêu đề tài ............................................................................................................ 1 1.3 Nội dung đề tài ............................................................................................................ 1 CHƯƠNG 2 LƯỢC KHẢO TÀI LIỆU .................................................................. 2 2.1 Đặc điểm sinh học....................................................................................................... 2 2.1.1 Phân loại .............................................................................................................. 2 2.1.2 Đặc điểm hình thái ............................................................................................... 2 Hình 2.1. Hình dạng bên ngoài của tôm thẻ chân trắng ....................................... 3 2.1.3 Phân bố và nguồn gốc .......................................................................................... 3 2.1.4 Đặc điểm sinh trưởng .......................................................................................... 3 2.1.5 Đặc điểm dinh dưỡng .......................................................................................... 4 2.2 Tình hình nuôi tôm thẻ chân trắng trong và ngoài nước ............................................ 4 2.2.1 Tình hình nuôi tôm thẻ chân trắng trên thế giới .................................................. 4 2.2.2. Tình hình nuôi tôm thẻ chân trắng ở Việt Nam.................................................. 5 2.2.3 Tình hình nuôi tôm thẻ chân trắng ở tỉnh Bến Tre .............................................. 6 CHƯƠNG 3 VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .......................... 8 3.1 Thời gian và địa điểm thực hiện đề tài ....................................................................... 8 3.2 Vật liệu nghiên cứu ..................................................................................................... 8 3.3 Phương pháp nghiên cứu ............................................................................................ 8 iv
3.3.2 Bố trí thực nghiệm ............................................................................................. 10 3.3.3 Quản lý và chăm sóc ao nuôi tôm ..................................................................... 10 3.3.4 Phương pháp thu mẫu và phân tích ................................................................... 12 3.3.5 Phương pháp xử lý số liệu ................................................................................. 15 CHƯƠNG 4 KẾT QUẢ THẢO LUẬN ................................................................. 16 4.1 Biến động các yếu tố thủy lý hóa.............................................................................. 16 4.1.1 Nhiệt độ ............................................................................................................. 16 4.1.2 pH ...................................................................................................................... 17 4.1.3 Độ kiềm và độ mặn ............................................................................................ 18 4.2 Chiều dài, khối lượng và tốc độ tăng trưởng của tôm ở các lần thu ......................... 19 4.2.1 Chiều dài của tôm ở các lần thu ........................................................................ 19 4.2.2 Tăng trưởng chiều dài (LG) và chiều dài tuyệt đối theo ngày (DLG) của tôm nuôi ............................................................................................................................. 19 4.2.3 Khối lượng của tôm qua các lần thu .................................................................. 21 4.2.4 Tăng trưởng về khối lượng (WG) và khối lượng tuyệt đối theo ngày (DWG) của tôm nuôi ............................................................................................................... 22 4.3 Hệ số chuyển đổi thức ăn (FCR) .............................................................................. 24 4.4 Tỷ lệ sống.................................................................................................................. 25 4.5 So sánh hiê ̣u quả kinh tế giữa các mô hình nuôi tôm ............................................... 26 4.5.1 Tổng chi phí ....................................................................................................... 26 4.5.2 Năng suất ........................................................................................................... 28 4.5.3 Tổng doanh thu, lợi nhuận và tỷ suất lợi nhuận ................................................ 28 CHƯƠNG 5 KẾT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT.............................................................. 29 5.1 Kết luận ..................................................................................................................... 29 5.2 Đề xuất ...................................................................................................................... 29 TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................................................... A PHỤ LỤC 1............................................................................................................... C PHỤ LỤC 2............................................................................................................... D v
DANH SÁCH BẢNG Trang Hình 2.1. Hình dạng bên ngoài của tôm thẻ chân trắng ..................................................3 Bảng 2.1 Diện tích, sản lượng và năng suất tôm thẻ chân trắng. ....................................5 Bảng 2.2 Diện tích và sản lượng nuôi tôm thẻ chân trắng qua các năm .........................7 Bảng 3.1 Lượng thức ăn áp dụng cho tôm nuôi trong 30 ngày nuôi đầu .....................11 Bảng 3.2 Quản lý thức ăn theo phần trăm trọng lượng phần trăm tôm. ........................11 Bảng 3.3 Các chỉ tiêu thu mẫu và phương pháp phân tích trong hệ thống ....................12 Bảng 4.1 Biến động nhiệt độ (0C) trong hệ thống .........................................................16 Bảng 4.2 Biến động pH trong hệ thống .........................................................................16 Bảng 4.3 Biến động độ kiềm và độ mặn trong hệ thống ...............................................18 Bảng 4.4 Chi phí và lơ ̣i nhuâ ̣n của các mô hiǹ h nuôi tôm.............................................26 vi
DANH SÁCH HÌNH Trang Hình 2.1. Hình dạng bên ngoài của tôm thẻ chân trắng ..................................................3 Hình 4.1 Chiều dài của tôm nuôi trong các giai đoạn ...................................................19 Hình 4.2 Sự biến động LG và DLG trong suốt vụ nuôi ................................................20 Hình 4.3 Khối lượng của tôm nuôi trong các giai đoạn ................................................22 Hình 4.4 Sự biến động WG và DWG của tôm nuôi .....................................................22 Hình 4.5 Hệ số chuyển đổi thức ăn (FCR) ....................................................................24 Hình 4.6 Tỷ lệ sống của tôm nuôi .................................................................................25 Hình 4.7 Tổ ng chi phí biế n đổ i ở hai hê ̣ thố ng nuôi .....................................................27 vii
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT ĐBSCL: Đồng bằng sông Cửu Long FCR: Hê ̣ số chuyể n hóa thức ăn. K1, K2, K3: Các ao nuôi mật độ 120 con/m2 PL: postlarvae. T1, T2, T3: Các ao nuôi mật độ 160 con/m2 viii
CHƯƠNG 1 ĐẶT VẤN ĐỀ 1.1 Giới thiệu Theo Tổng cục Thủy sản, 2014, diện tích nuôi tôm nước lợ ở Đồng bằng sông Cửu Long chiếm 92,5% và chiếm 79,8% tổng sản lượng nuôi tôm nước lợ của cả nước. Trong đó, diện tích nuôi tôm thẻ chân trắng ở là 66.000ha với sản lượng đạt 280.000 tấn, tăng 57,9% về diện tích và 50,5% về sản lượng. Hiện nay, diện tích nuôi tôm sú đang thu hẹp vì gặp nhiều khó khăn như: bị nhiễm bệnh, thời gian nuôi lâu nên rủi ro cao, giá thức ăn cao, môi trường nuôi bị ô nhiễm nặng. Trong khi đó những năm gần đây tôm thẻ chân trắng đang rất phát triển ở những vùng nước mặn, nước lợ và hiện nay có xu hướng chuyển sang vùng nước ngọt theo dạng tự phát. Do tôm thẻ chân trắng có thời gian nuôi ngắn, khả năng thích ứng với môi trường lớn, nuôi được mật độ cao và thu hoạch nhanh, từ đó dẫn tới diện tích nuôi ngày càng mở rộng. Tuy nhiên, cùng với sự thâm canh hóa và gia tăng về diện tích nuôi tôm thẻ chân trắng thì dịch bệnh là một trong những mối đe dọa nghiêm trọng đến tỷ lệ sống, năng suất tôm nuôi và lợi nhuận của người nuôi. Với những ưu điểm của tôm thẻ chân trắng mà rất nhiều người nuôi đã bất chấp rủi ro, chạy theo lợi nhuận, tăng mật độ nuôi dẫn đến quản lý trường nuôi không tốt, từ đó dịch bệnh xảy ra ngày càng lan rộng, làm cho nghề nuôi tôm thẻ chân trắng thâm canh càng thêm khó khăn hơn. Để giúp người nuôi nắm bắt được phần nào những bất cập cũng như những ảnh hưởng của mật độ nuôi đến sức tăng trưởng, tỷ lệ sống và lợi nhuận kinh tế khi nuôi thâm canh tôm thẻ chân trắng, từ đó có thể lựa chọn cho mình mật độ nuôi thích hợp nhằm hạn chế dịch bệnh và tăng khả năng thành công. Nên đề tài: “Ảnh hưởng của mật độ nuôi lên tăng trưởng, tỷ lệ sống và lợi nhuận trong nuôi tôm thẻ chân trắng thâm canh tại Thạnh Phú - Bến Tre” được thực hiện. 1.2 Mục tiêu đề tài Đề tài được thực hiện nhằm xác định được mật độ nuôi phù hợp với thực tế nuôi tôm thẻ chân trắng ở huyện Thạnh Phú – tỉnh Bến Tre, góp phần nâng cao hiệu quả kinh tế cho người nuôi 1.3 Nội dung đề tài Đánh giá sự biến động của một số yếu tố môi trường ao nuôi trong thời gian thực nghiệm. Đánh giá tốc độ tăng trưởng, tỷ lệ sống, năng suất và lợi nhuận của tôm nuôi khi nuôi với 2 mật độ 120 con/m2 và 160 con/m2. CHƯƠNG 2 1
LƯỢC KHẢO TÀI LIỆU 2.1 Đặc điểm sinh học 2.1.1 Phân loại Theo Nguyễn Văn Thường và ctv, (2014) tôm thẻ chân trắng phân loại như sau: Ngành: Arthropoda Ngành phụ: Crustacea Lớp: Malacostraca Lớp phụ: Eumalacostraca Tổng Bộ: Eucarida Bộ: Decapoda Bộ phụ: Dendrobranchiata Tổng Họ: Penaeoidea Họ: Penaeidae Giống: Litopenaeus Loài: Litopenaeus vannamei (Boone, 1931). Tên tiếng Anh: Whiteleg shrimp. Tên theo FAO: Tôm chân trắng, camaron patiblanco. Tên tiếng Việt: Tôm thẻ chân trắng, tôm bạc Thái Bình Dương. 2.1.2 Đặc điểm hình thái Tôm thẻ chân trắng vỏ mỏng thân có màu trắng đục nên có tên gọi là tôm Bạc, bình thường có màu xanh lam, chân ngực và chân bụng có màu trắng ngà nên được gọi là tôm thẻ chân trắng. Tôm thẻ chân trắng có chủy hơi cong xuống, có 7-10 răng trên chủy và 2-4 răng dưới chủy, chân ngực 3-5 có màu trắng đục. Chiều dài lớn nhất của con đực là 180 mm và con cái là 230 mm (Nguyễn Văn Thường, 2009). 2
Hình 2.1. Hình dạng bên ngoài của tôm thẻ chân trắng 2.1.3 Phân bố và nguồn gốc Tôm thẻ chân trắng là loài tôm nhiệt đới, phân bố vùng ven bờ biển phía Đông Thái Bình Dương, Châu Mỹ, ven biển Nam Mexico, vùng biển Ecuador (Elovara, 2003). Hiện tôm thẻ chân trắng đã được di giống ở nhiều nước Đông Nam Á và Đông Á như Trung Quốc, Thái Lan, Philippin, Việt Nam (Bone, 1931). Tôm thẻ chân trắng sống tốt khi nền đáy là bùn, độ sâu 72m, nhiệt độ từ 27-320C, độ mặn từ 0,5-45%o, độ mặn phát triển tốt nhất là 10-15%o, pH từ 7,5-8,5, tôm thường hoạt động về đêm khi tôm trưởng thành phần lớn sinh sống ở ven biển gần bờ và tôm tiền trưởng thành phân bố nhiều ở vùng cửa sông nơi giàu dinh dưỡng (Trần Viết Mỹ, 2009). 2.1.4 Đặc điểm sinh trưởng Tôm thẻ chân trắng phải trải qua quá trình lột xác để lớn lên, quá trình này diễn ra nhanh hay chậm phụ thuộc vào từng giai đoạn phát triển của tôm. Thời gian giữa hai lần lột xác khoảng 1-3 tuần, tôm nhỏ hơn 3g trung bình mỗi tuần lột xác một lần, thời gian lột xác tăng dần theo sự phát triển của tôm, tôm lớn khoảng 15-20g, trung bình 2,5 tuần lột xác một lần (Trần Viết Mỹ, 2009). Tôm thẻ chân trắng thường lột xác vào ban đêm. Các yếu tố bên ngoài như ánh sáng, nhiệt độ, độ mặn, độ kiềm đều ảnh hưởng tới quá trình lột xác của tôm (Thái Bá Hồ và Ngô Trọng Lư, 2011). Tôm thẻ chân trắng có tốc độ tăng trưởng tương đối nhanh trong điều kiện nuôi thâm canh, tuy nhiên khi trọng lượng tôm vượt qua 20g thì tốc độ tăng trưởng chậm lại 1 g/tuần (Wyban and Sweeney, 1991). Tốc độ tăng trưởng tùy thuộc vào từng loài, từng giai đoạn phát triển, giới tính và điều kiện môi trường, dinh dưỡng. Từ ấu trùng đến thời kỳ ấu niên, không có sự khác biệt về tốc độ tăng trưởng giữa tôm đực và tôm cái. Tuy nhiên, bắt đầu từ cuối thời kỳ ấu niên, con cái lớn nhanh hơn con đực (Lục Minh Diệp và ctv, 2006). Tôm thẻ chân trắng tăng trưởng nhanh trong 60 ngày đầu, trong 3
điều kiện nuôi phù hợp thì tốc độ phát triển trong 60-80 ngày là 8-10g và đạt 35-40g trong 180 ngày nuôi (Trần Viết Mỹ, 2009). Nhờ đặc tính ăn tạp, bắt mồi khỏe, nên tôm thẻ chân trắng trong quần đàn có khả năng bắt mồi như nhau vì vậy tôm thẻ chân trắng tăng trưởng khá đồng đều, ít phân đàn (Trần Viết Mỹ, 2009). 2.1.5 Đặc điểm dinh dưỡng Tôm thẻ chân trắng là loài ăn tạp, cũng giống như các loại tôm he khác, thức ăn của tôm thẻ chân trắng cũng cần một tỷ lệ thích hợp các thành phần dinh dưỡng như: protid, lipid, glucid, vitamin và khoáng. Nếu thiếu hay mất cân đối các chất trên sẽ ảnh hưởng tới sinh trưởng và sinh sản (Thái Bá Hồ và Ngô Tọng Lưu, 2011). Nhu cầu protein trong khẩu phần ăn của tôm thẻ chân trắng từ (30-35%), thấp hơn so với tôm sú (36-42%). Khả năng chuyển hóa thức ăn của tôm thẻ chân trắng rất cao, trong điều kiện nuôi thâm canh thì hệ số chuyển hóa thức ăn là từ 1,1-1,3 (Trần Viết Mỹ, 2009). Trong tự nhiên thức ăn của tôm thẻ chân trắng thay đổi theo từng giai đoạn phát triển và có liên quan mật thiết đến sinh vật phù du và sinh vật đáy (Lục Minh Diệp và ctv, 2006). Tôm thẻ chân trắng có phổ thức ăn rộng, cường độ bắt mồi khỏe, tôm thẻ chân trắng sử dụng nhiều loại thức ăn tự nhiên có kích cỡ phù hợp từ mùn bã đến các loại động vật thủy sinh. Lượng thức ăn cho tôm thẻ chân trắng vào ban ngày chiếm 25-35%, ban đêm chiếm 65-75% (Nguyễn Khắc Thường, 2007). 2.2 Tình hình nuôi tôm thẻ chân trắng trong và ngoài nước 2.2.1 Tình hình nuôi tôm thẻ chân trắng trên thế giới Tôm thẻ chân trắng được nuôi vào khoảng thập niên 80 (FAO Fishery Statistic, 2011). Đến năm 1992, chúng được nuôi ở một số nước trên thế giới, nhưng chủ yếu tập trung ở các nước Nam Mỹ (Wedner & Rosenberry, 1992). Khi đó nhiều nước Châu Á đã tìm cách hạn chế phát triển tôm thẻ chân trắng do sợ lây bệnh cho tôm sú. Cho đến năm 2003 thì các nước Châu Á bắt đầu nuôi đối tượng này và sản lượng tôm thẻ chân trắng trên thế giới đạt khoảng 1 triệu tấn, từ đó sản lượng tôm thẻ chân trắng liên tục tăng nhanh qua các năm, Đến năm 2010 sản lượng tôm đạt khoảng 2,7 triệu tấn (FAO, 2011). Đến năm 2012 sản lượng tôm đạt khoảng 4 triệu tấn (GOAL, 2013). Theo James Anderson, cho biết năm 2011, sản lượng tôm toàn cầu tăng 5%/năm nhưng giảm 6,7% trong năm 2011-2012 và giảm 9,6% năm 2012-2013 xuống còn 3,5 triệu tấn. Hiện sản lượng tôm toàn cầu năm 2013 giảm khoảng 15%, tương đương 4 triệu tấn so với năm 2011 (GOAL, 2013). 4
2.2.2. Tình hình nuôi tôm thẻ chân trắng ở Việt Nam Tôm thẻ chân trắng được đưa vào Việt Nam năm 2001 và được nuôi thử nghiệm tại 3 công ty: Công ty Duyên Hải (Bạc Liêu), Công ty Việt Mỹ (Quảng Ninh) và công ty Asia Hawaii (Phú Yên) cho năng suất cao và thu hút sự chú ý của các người nuôi tôm (Bộ NN và PTNT 2010). Đầu năm 2008, nhận thấy thị trường thế giới đang có xu hướng tiêu thụ mạnh mặt hàng tôm chân trắng của Thái Lan, Trung Quốc. Và sản phẩm tôm sú nuôi của Việt Nam bị cạnh tranh mạnh, hiệu quả sản xuất thấp do dịch bệnh, Ngày 25/01/2008, Bộ Nông Nghiệp và phát triển Nông ban hành chỉ thị số 228/CT-BNN-NTTS về việc phát triển nuôi tôm thẻ chân trắng tại các tỉnh phía Nam. Tuy mới được nược cho phép nuôi đại trà trong những năm gần đây, nhưng tôm thẻ chân trắng đã phát triển vượt bậc cả về diện tích và sản lượng nuôi chỉ sau một thời gian ngắn. Bảng 2.1 Diện tích, sản lượng và năng suất tôm thẻ chân trắng. Năm Diện tích (ha) Sản lượng (tấn) Năng suất bình quân (kg/ha) 2005 13.455 40.096 2.980 2006 18.441 57.185 3.100 2007 19.919 64.776 3.250 2008 15.079 47.827 3.170 2009 21.339 89.521 4.190 2010 25.397 136.719 5.380 2011 28.683 152.939 5.330 2012 41.789 186.197 4.460 2013 63.719 243.001 3.814 2014 93.000 328.000 3.527 (Nguồn: Tổng cục thủy sản, 2014). Bên cạnh sự phát triển về năng suất, sản lượng trong nước, hoạt động xuất khẩu tôm thẻ chân trắng tăng mạnh trong thời gian gần đây. Báo cáo Hiệp hội Chế biến, xuất khẩu thủy sản Việt Nam cho biết, tính đến giữa tháng 9 năm 2013, kim ngạch xuất 5
khẩu tôm thẻ chân trắng đạt 875,4 triệu USD, vượt mức 868,3 triệu USD thu từ xuất khẩu tôm sú (Thống kê của Tổng cục Thủy sản, 2013). Năm 2012, diện tích nuôi tôm tăng khá cao nhưng sản lượng có dấu hiệu giảm do dịch bệnh hoại tử cơ (IMNV), hoại tử gan tụy cấp (AHPNS). Năm 2013, nước ta tăng cả diện tích và sản lượng do hạn chế được dịch bệnh. 2.2.3 Tình hình nuôi tôm thẻ chân trắng ở tỉnh Bến Tre Năm 2011, diện tích nuôi trồng thủy sản toàn tỉnh Bến Tre đạt 43.000 ha, trong đó nuôi tôm quảng canh, tôm rừng, tôm lúa đạt 26.230 ha còn thâm canh, bán thâm canh 3.980 ha, riêng tôm thẻ chân trắng là 1.250 ha, tăng 136% so với năm 2010. Diện tích thả lại vụ 2 trên 2.838 ha, sản lượng thu hoạch đạt 21.950 tấn, vượt 291%, tăng 334% so với năm 2010. Cuối năm 2011, tình hình dịch bệnh trên tôm sú phát triển mạnh (21% diện tích bị nhiễm bệnh) gây thiệt hại lớn cho người nuôi, nhiều hộ đã chuyển đổi diện tích sang nuôi tôm thẻ chân trắng, mang lại hiệu quả kinh tế cao (Báo cáo thuỷ sản Việt Nam, 2012). Cuối tháng 2 năm 2012, diện tích nuôi tôm thẻ chân trắng trong toàn tỉnh đạt 1.497 ha, với 97,36 triệu con giống. Nhiều mô hình nuôi tôm thẻ chân trắng đã ra đời và mang lại lợi nhuận cao như: trại nuôi tôm công nghiệp K22 ở xã An Nhơn, huyện Thạnh Phú, đã chuyển diện tích nuôi cá da trơn sang nuôi tôm thẻ đạt 40 ha. Công ty TNHH Đầu tư Thủy sản Huy Thuận tại xã An Điền (Thạnh Phú), với diện tích 25 ha mặt nước, có 72 ao, mật độ thả nuôi trung bình 150-170 con/m2, lượng giống thả là 41 triệu con. Uỷ ban nhân dân tỉnh Bến Tre đã ban hành quyết định số 1196/QĐ- UBND, về việc phê duyệt quy hoạch chi tiết nuôi tôm thẻ chân trắng trên địa bàn tỉnh đến năm 2015 khoảng 4.390 ha, năm 2020 là 7.820 ha và năm 2030 là 8.300 ha, phân bố trên địa bàn 3 huyện Bình Đại, Ba Tri, Thạnh Phú (Cục Thuỷ Sản Việt Nam, 2013). Theo Sở Nông Nghiệp và Phát Triển Nông Thôn tỉnh Bến Tre cho biết năm 2012 diện tích nuôi tôm thẻ chân trắng tăng lên đáng kể. Năm 2008, diện tích thả nuôi là 176 ha, đến năm 2010 là 560 ha và vụ 1 của năm 2011 tăng 1.250 ha. Với mật độ thả nuôi trung bình 100-120 con/ m2, sản lượng trung bình đạt 10 tấn/ha, lợi nhuận trung bình khoảng 300-400 triệu đồng/ha/vụ nuôi (Sở Nông Nghiệp và Phát Triển Nông Thôn, 2013). Theo báo cáo 4 tháng đầu năm 2013 của ủy ban nhân dân tỉnh Bến Tre thì tình hình nuôi tôm thâm canh và bán thâm canh đến nay đã thả giống khoảng 1.967 ha, giảm 5,6% so cùng kỳ, trong đó tôm sú là 650 ha giảm 48% so cùng kỳ, tôm thẻ chân trắng là 1.317 ha, tăng 57,9% so với cùng kỳ. Do thời tiết không thuận lợi, nắng hạn gay gắt gây bệnh trên tôm nuôi chủ yếu là bệnh đốm trắng, gây thiệt hại khoảng 93,12 ha tôm sú và 358,1 ha tôm thẻ chân trắng, tôm chết ở giai đoạn từ 25 đến 40 ngày tuổi, tập trung ở các xã An Đức, An Hòa Tây, Bảo Thạnh và An Hiệp ở huyện Ba Tri. Xã Đại 6
Hòa Lộc, Định Trung, Bình Thới và Thạnh Trị ở huyện Bình Đại. Xã Giao Thạnh, An Nhơn và An Điền ở huyện Thạnh Phú (Sở Nông Nghiệp và Phát Triển Nông Thôn, 2013). Diê ̣n tích và sản lươ ̣ng nuôi tôm thẻ chân trắ ng của tỉnh Bế n Tre tăng liên tu ̣c qua các 3 năm gần đây, năm 2012 diê ̣n tích nuôi là 4.165 ha đế n năm 2014 diê ̣n tích nuôi là 9.054 ha tăng 2.17 lầ n so với năm 2012 và 1,81 lầ n so với năm 2013. Sản lươ ̣ng tôm thẻ chân trắ ng năm 2014 là 63.620 tấ n tăng gấ p 3,18 lầ n so với năm 2012 và gấ p 1,35 lầ n so với năm 2013. Bảng 2.2 Diện tích và sản lượng nuôi tôm thẻ chân trắng qua các năm Năm 2012 2013 2014 Diê ̣n tích (ha) 4.165 5.000 9.054 Sản lươ ̣ng (tấ n) 20.000 47.000 63.620 Nâng suất trung bình (tấn/ha) 4.80 9.40 7.03 (Nguồ n: Chi cục Nuôi trồ ng thủy sản tỉnh Bế n Tre, 2014) 2.2.4 Sơ lược về một số mô hình nuôi tôm thẻ chân trắng mật độ cao Trong những năm qua, tôm thẻ chân trắng được nuôi khắp các tỉnh ven biển của cả nước, với những lợi nhuận rất cao thu về từ việc nuôi tôm thẻ chân trắng đã thúc đẩy nhiều người nuôi nâng cao mật độ lên để tăng thêm lợi nhuận. Hiện nay cũng có một số tỉnh và công ty đã nuôi thử nghiệm các mật độ từ 100-400 con/ m2 và cũng đã đạt được nhiều kết quả đáng kể. Theo Bộ Nông nghiệp và Phát Triển Nông Thôn, 2013 thì tôm thẻ chân trắng được nuôi với mật độ cao ở các tỉnh miền Trung như: Ninh Thuận, Phú Yên, Khánh Hòa…đa số hộ nuôi tôm trong ao nền cát được lót bạt và rất ít nuôi tôm trong những đầm đáy đất bùn. Mật độ thả nuôi tôm rất dày, từ 180 đến 200 con/m2, cá biệt có những nơi gần biển dễ lấy nước có thể nuôi với mật độ 300 con/m2, sau 3 tháng nuôi thu hoạch đạt năng suất rất cao (từ 15 đến 20 tấn/ha) (Sở NN & PTNT tỉnh Phú Yên, 2013). Cũng trong năm 2013, ở huyện Gò Công Đông tỉnh Tiền Giang đã áp dụng mô hình nuôi tôm thẻ chân trắng trong nhà có mái che kín bằng tole. Mật độ thả nuôi 150 con/ m2, sau thời gian nuôi khoảng 60-65 ngày, tôm nuôi đạt cỡ bình quân 60 con/ kg, năng suất tôm đạt 1,5 tấn/1000 m2 (15 tấn/ha). Ở mật độ 200 con/m2 tôm đạt cỡ 100 con/kg trong 45 ngày nuôi, năng suất thu hoạch đạt 2 tấn/1000 m2 (20 tấn/ha), cao gấp đôi so với nuôi thông thường (Sở NN & PTNT tỉnh Tiền Giang, 2013). 7
CHƯƠNG 3 VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 3.1 Thời gian và địa điểm thực hiện đề tài Thời gian: Thực nghiệm được thực hiện từ ngày 19 tháng 9 năm 2014 đến ngày 26 tháng 12 năm 2014 Địa điểm: Trang trại nuôi tôm thẻ chân trắng của anh Nguyễn Minh Tâm, ấp 5, xã Thạnh Phong, huyện Thạnh Phú, tỉnh Bến Tre. 3.2 Vật liệu nghiên cứu Vật liệu bố trí: Tôm thẻ chân trắng PL10. Hệ thống ao thực nghiệm: 6 ao với diện tích là 2000 m2/ao Độ mặn nước trong nuôi thực nghiệm: 10%o. Thức ăn Nanotech: Có hàm lươ ̣ng protein 42%. Dụng cụ dùng trong thực nghiệm: Quạt nước, sàng ăn, xuồng, cân, thước, chài, tỷ trọng kế, nhiệt kế và một số trang thiết bị cần thiết khác trong nuôi thực nghiệm. 3.3 Phương pháp nghiên cứu Đề tài được thực hiện trên 6 ao nuôi tôm thẻ chân trắng thâm canh có cùng diện tích, hình thức cải tạo, con giống, thức ăn, quản lý môi trường nuôi là như nhau. 3.3.1 Chuẩn bị bố trí thực nghiệm a. Ao nuôi Diê ̣n tích ao nuôi tôm thẻ chân trắ ng trung bình giống nhau ở hai hệ thống 1 và 2 với hai mật độ nuôi 120 con/m2 và 160 con/m2 là 0,2 ha. Đô ̣ sâu trong ao nuôi mật độ 120 con/m2 là 1,50 m và ở ao nuôi mật độ 160 con/m2 là 1,70 m. b. Ao lắ ng Diện tích ao lắng ở 2 hệ thống nuôi như nhau là 1800 m2 chiếm 30% tổng diện tích ao nuôi, độ sâu ao lắng là 1,6 m đối với hệ thống mật độ nuôi 120 con/m2 và 1,8 đối với mật độ nuôi 160 con/m2. Nguồn nước cấp vào ao lắng ở 2 hệ thống nuôi chủ yếu là nước sông và được xử lý kỹ trước khi cấp vào ao nuôi. c. Cải ta ̣o ao nuôi Ao nuôi và ao lắ ng được sên vét bùn đáy ao, gia cố bờ, cố ng thoát, rào lưới quanh bờ tránh cua, còng, bón vôi xử lý đáy ao (CaO 10 kg/100 m2), rải khắp mặt, góc ao, mái bờ và cả trên bờ ao, phơi ao 3 - 5 ngày vừa nứt vết chân chim, lấy nước vào 0,1 m ngâm 2 - 3 ngày cho ngấm vào trong nền đáy ao để diệt triệt để các mầm bệnh ẩn trong nền ao. 8
̀ h xử lý nước d. Quá trin Nước cấp được bơm trực tiếp từ ao lắng qua túi lọc vải (hạn chế địch hại) vào ao với mực nước 1,2 m, rải vôi CaO quanh bờ ao 0,1 m tính từ mực nước ao, xử lý Saponin 60 kg/2000m2 để diệt cá tạp, chạy quạt 2 - 4 ngày tạo oxy để trứng cá tạp nở, xử lý Saponin 30 kg/2000m2 lần 2 để diệt cá tạp mới nở, xử lý chlorine 30 ppm để diệt các mầm bệnh, chạy quạt đảo điều nước 5 - 7 ngày cho hết chlorine. e. Gây màu nước Nước trong ao được gây màu bằng Dolomite 40 kg/2000m2, chạy quạt đảo đều nước, tạo oxy vào ban đêm cho tảo phát triển, 2 ngày sau tiếp tục gây màu bằng Dolomite 20 kg/2000m2 để duy trì sự phát triển của tảo. g. Cấy men vi sinh và kỹ thuật thả giống Quá trình cấy men và kỹ thuật thả giống ở hai nghiệm thức tương tự nhau là: Khi màu nước gây lên đã ổn định, tiến hành cào đáy vào buổi chiều để diệt tảo già tạo điều kiện cho tảo non phát triển đồng thời làm cho khí độc ở nền đáy thoát lên khỏi ao, cấy 1 gói men vi sinh Epicin – Pond và 1 gói men vi sinh Epizym – PBT/2000 m2. Cung cấp oxy trong ao để kích thích vi sinh vật phát triển, các chỉ tiêu môi trường được kiểm tra, đảm bảo các giá trị nằm trong khoảng thích hợp (pH 8,0, kiềm 125, nhiệt độ 250C), xử lý 15 kg khoáng với Yucca 1,5 chai/2000m2 trước khi thả giống. Mẫu tôm giống được khử trùng bằng chlorine nồng độ 5 ppm sau đó rửa lại với nước sạch và thuần nhiệt khoảng 1,5 giờ trước khi thả giống. Khoảng 0,5 giờ trước khi thả giống, 5 kg khoáng với 5 kg thức ăn/2000m2 được trộn đều và rải xuống ao sau đó thả giống. 9