Luận án Tiến sĩ: Đầu tư trực tiếp nước ngoài với mục tiêu phát triển kinh tế bền vững của Việt Nam

1<br /> <br /> 2<br /> <br /> MỞ ĐẦU<br /> <br /> kiểm soát hiệu quả, gắn với mục tiêu phát triển kinh tế bền vững trong khi mục<br /> tiêu của nhà đầu tư nước ngoài là tối đa hóa lợi nhuận.<br /> <br /> 1. Sự cần thiết của đề tài nghiên cứu<br /> Trong quá trình mở cửa, hội nhập, thu hút FDI, bên cạnh những tác động<br /> tích cực, FDI bộc lộ nhiều hạn chế, chưa đạt được kỳ vọng và mục tiêu đề ra,<br /> chưa đáp ứng đầy đủ mục tiêu phát triển kinh tế bền vững của Việt Nam: dòng<br /> đầu tư từ các nước phát triển vào Việt Nam còn khiêm tốn; FDI chủ yếu hướng<br /> vào các ngành thâm dụng lao động, sử dụng nhiều tài nguyên, tận dụng chính<br /> sách bảo hộ công nghiệp; lượng nhiều dự án chưa cao, công nghệ chuyển giao<br /> chủ yếu ở mức trung bình và lạc hậu; tác động lan tỏa chưa rõ nét, chưa thúc<br /> đẩy phát triển công nghiệp hỗ trợ; tỷ lệ giải ngân thấp; thu nhập bình quân của<br /> người lao động thấp, nhu cầu về nhà ở, đời sống văn hóa ở các khu tập trung<br /> nhiều lao động chưa được đáp ứng; nhiều doanh nghiệp FDI có hiện trạng<br /> chuyển giá, lỗ giả, lãi thật gây méo mó các giao dịch trong nền kinh tế và gây<br /> thất thu ngân sách.<br /> Những năm gần đây xuất hiện nhiều dự án FDI chất lượng không cao, gây<br /> ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng tiêu cực tới đời sống người dân trên địa bàn<br /> đầu tư, mục tiêu phát triển kinh tế bền vững của địa phương và của Việt Nam<br /> như Vedan Đồng Nai, Tung Kuang Hải Dương, Bauxite Tây Nguyên (Nhân Cơ<br /> - Tân Rai), Nhiệt điện Vĩnh Tân Bình Thuận... Cá biệt là Formusa Hà Tĩnh,<br /> mặc dù mới chỉ ở khâu vệ sinh, vận hành thử nghiệm nhưng gây ra thảm họa<br /> môi trường cho vùng biển 4 tỉnh miền Trung là Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng<br /> Trị và Thừa Thiên Huế. Ước tính thiệt hại lên tới hàng tỉ đô la, ảnh hưởng<br /> nghiêm trọng tới kinh tế, xã hội, môi trường của 4 địa phương và cuộc sống của<br /> hàng triệu người.<br /> Nguyên nhân của tình trạng chưa gắn FDI với mục tiêu phát triển kinh tế<br /> bền vững trước hết do điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn trong quá trình mở<br /> cửa, hội nhập, thu hút FDI, nhận thức hạn chế về tác động nhiều chiều của FDI<br /> trong hội nhập kinh tế quốc tế…, dẫn tới tư duy coi trọng số lượng, coi nhẹ chất<br /> lượng, đề cao thành tích thu hút, cấp phép và triển khai dự án FDI kéo dài nhiều<br /> năm; tình trạng cạnh tranh không lành mạnh của nhiều địa phương, phá vỡ quy<br /> hoạch, không bảo đảm lợi ích chung và mục tiêu phát triển kinh tế bền vững.<br /> Bên cạnh đó còn có nguyên nhân từ việc thiếu quy hoạch tổng thể, đồng bộ cho<br /> khu vực kinh tế này, thiếu cơ chế, biện pháp định hướng, điều tiết, sàng lọc và<br /> <br /> Trong điều kiện Việt Nam là nước thu nhập trung bình thấp; thực hiện lộ<br /> trình tham gia AEC, Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - Liên minh Châu<br /> Âu, Hiệp định CPTPP...; tình hình kinh tế, tài chính, chính trị khu vực và thế<br /> giới thường có biến động bất ổn, khó lường; nhận thức và tiêu chí đánh giá của<br /> cộng đồng quốc tế về trình độ phát triển của mỗi quốc gia có sự thay đổi; sự<br /> khan hiếm nguồn vốn, cạnh tranh của các nước trong khu vực diễn ra gay gắt...,<br /> để bảo đảm FDI là một bộ phận, một nguồn lực quan trọng đóng góp vào mục<br /> tiêu phát triển kinh tế bền vững của Việt Nam, phòng ngừa, ngăn chặn những<br /> tác động tiêu cực phá vỡ mục tiêu phát triển kinh tế bền vững trong tương lai,<br /> đặt ra yêu cầu nghiên cứu, đánh giá tình hình thu hút, quản lý và đóng góp của<br /> khu vực kinh tế này để điều chỉnh chính sách phù hợp. Chính vì lý do đó, đề tài:<br /> “Đầu tư trực tiếp nước ngoài với mục tiêu phát triển kinh tế bền vững của Việt<br /> Nam” được chọn để nghiên cứu.<br /> 2. Tổng quan các công trình nghiên cứu có liên quan và khoảng trống<br /> nghiên cứu<br /> 2.1. Tổng quan các công trình nghiên cứu nước ngoài<br /> 2.1.1. Các công trình nghiên cứu về mục tiêu phát triển kinh tế bền vững<br /> Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng cần phải bảo đảm một sự phát triển bền<br /> vững của hiện tại và tương lai, cần có những ứng xử phù hợp, hài hòa trong<br /> hoạt động khai thác, đầu tư phát triển và bảo tồn.<br /> Phát triển kinh tế bền vững là cần thiết trên cả góc độ toàn cầu, quốc gia<br /> và doanh nghiệp nhằm bảo đảm mang lại những lợi ích trong dài hạn. Tuy<br /> nhiên, lựa chọn và theo đuổi mục tiêu phát triển kinh tế bền vững đặt ra rất<br /> nhiều khó khăn, phức tạp, cần có sự quyết liệt và chuyển dịch chính sách từ<br /> phía nhà nước, sự vào cuộc của cả xã hội.<br /> 2.1.2. Các công trình nghiên cứu về tác động của đầu tư trực tiếp nước ngoài<br /> Các kết quả nghiên cứu thiên về vai trò tích cực của FDI trong cung cấp vốn,<br /> tạo động lực tăng trưởng cho nước tiếp nhận đầu tư. Tuy nhiên, không ít nghiên<br /> cứu cho rằng khả năng cung cấp vốn trên thực tế của FDI là thấp và khá đắt.<br /> Trong các nghiên cứu khác nhau, ở các trường hợp khác nhau, có các kết<br /> luận không đống nhất về tác động của FDI tới công nghệ và sản lượng. Nhiều<br /> <br /> 3<br /> <br /> 4<br /> <br /> nghiên cứu cho thấy không có tác động tràn tích cực của công nghệ, hay lợi ích<br /> của việc đưa công nghệ vào nước sở tại là không đáng kể, thậm chí không có.<br /> Việc tăng sản lượng của doanh nghiệp FDI làm giảm sản lượng của doanh<br /> nghiệp trong nước.<br /> <br /> 2.3. Khoảng trống nghiên cứu<br /> Tính đến nay, theo sự tìm hiểu của tác giả, chưa có công trình khoa học<br /> nào đã được công bố tập trung nghiên cứu về FDI với tư cách là một nguồn lực<br /> quan trọng đóng góp vào mục tiêu phát triển kinh tế bền vững của nước tiếp<br /> nhận. Các nghiên cứu về FDI ít gắn với mục tiêu phát triển kinh tế bền vững.<br /> Ngược lại, các nghiên cứu về phát triển kinh tế bền vững thường ít gắn với FDI.<br /> Do đó, luận án là nghiên cứu góp phần lấp khoảng trống nghiên cứu gắn FDI<br /> với mục tiêu phát triển kinh tế bền vững.<br /> <br /> Trong khi nhiều nghiên cứu tìm thấy một mối quan hệ nhân quả chặt chẽ<br /> và vai trò tích cực của FDI với tăng trưởng kinh tế thì cũng có không ít nghiên<br /> cứu chỉ ra, không tìm thấy quan hệ tích cực, đáng kể nào của FDI với tăng<br /> trưởng kinh tế và việc FDI ảnh hưởng tích cực tới tăng trưởng của nước tiếp<br /> nhận là có điều kiện.<br /> Tác động của FDI đến xuất nhập khẩu của nước nhận đầu tư phụ<br /> thuộc vào thị trường mục tiêu mà đầu tư hướng tới. Tùy thuộc nhóm thị<br /> trường mà nó phục vụ, FDI sẽ không hoặc có khả năng làm gia tăng phạm<br /> vi thương mại quốc tế của nước nhận đầu tư ở mức độ nhiều ít khác nhau.<br /> Nhìn chung FDI giúp mở rộng phạm vi thương mại của nước nhận đầu tư,<br /> nhất là thị trường xuất khẩu bởi xu hướng phát triển của FDI là hướng về<br /> xuất khẩu.<br /> Bên cạnh các kết luận về tác động tích cực của FDI tới tạo việc làm,<br /> đào tạo nâng cao trình độ chuyên môn, cải thiện đời sống người lao động thì<br /> cũng không ít nghiên cứu không tìm thấy hoặc thấy rất hạn chế các tác động<br /> tích cực từ FDI.<br /> 2.1.3. Các công trình nghiên cứu về FDI với mục tiêu phát triển kinh tế<br /> bền vững<br /> Các nghiên cứu cho thấy, FDI thường chỉ có tác động tích cực ở các nước<br /> kém phát triển và giai đoạn đầu của thời kỳ công nghiệp hóa; tự bản thân FDI<br /> không thực sự có đóng góp tích cực vào mục tiêu phát triển kinh tế bền vững<br /> của nước tiếp nhận đầu tư. Để đạt được kỳ vọng hướng khu vực kinh tế có vốn<br /> đầu tư trực tiếp nước ngoài đóng góp tích cực vào phát triển kinh tế bền vững,<br /> nước tiếp nhận đầu tư cần phải chuẩn bị và hoàn thiện những điều kiện vật chất,<br /> kinh tế, kỹ thuật, cũng như chính sách và pháp luật liên quan.<br /> 2.2. Tổng quan các công trình nghiên cứu trong nước<br /> Tại Việt Nam, có rất nhiều các nghiên cứu về FDI đã được thực hiện. Tuy<br /> nhiên, chưa có nghiên cứu nào tập trung nghiên cứu về mối quan hệ giữa FDI<br /> với mục tiêu phát triển kinh tế bền vững của Việt Nam.<br /> <br /> 3. Mục tiêu nghiên cứu<br /> 3.1. Mục tiêu tổng quát<br /> Nghiên cứu, đánh giá tác động, mối quan hệ giữa FDI với mục tiêu phát<br /> triển kinh tế bền vững của Việt Nam. Trên cơ sở kết quả nghiên cứu, luận án đề<br /> xuất giải pháp chính sách gắn FDI với mục tiêu phát triển kinh tế bền vững của<br /> Việt Nam đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2035.<br /> 3.2. Mục tiêu cụ thể<br /> - Tổng quan các công trình nghiên cứu trong và ngoài nước về phát triển bền<br /> vững, phát triển kinh tế bền vững, FDI với mục tiêu phát triển kinh tế bền vững.<br /> - Hệ thống hóa và làm sáng rõ những vấn đề lý luận về FDI với mục tiêu<br /> phát triển kinh tế bền vững của một quốc gia.<br /> - Phân tích, đánh giá thực trạng FDI với mục tiêu phát triển kinh tế bền<br /> vững của Việt Nam giai đoạn 1988 - 2017.<br /> - Nghiên cứu kinh nghiệm của một số quốc gia về FDI với mục tiêu phát<br /> triển kinh tế bền vững, rút ra bài học cho Việt Nam.<br /> - Đề xuất định hướng và giải pháp chính sách gắn FDI với mục tiêu phát<br /> triển kinh tế bền vững của Việt Nam đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2035.<br /> 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu<br /> 4.1. Đối tượng nghiên cứu<br /> Nghiên cứu FDI với tư cách là một nguồn lực quan trọng góp phần thực<br /> hiện mục tiêu phát triển kinh tế bền vững thông qua một số chỉ tiêu phản ánh<br /> mức độ đóng góp vào phát triển kinh tế bền vững.<br /> 4.2. Phạm vi nghiên cứu<br /> Nghiên cứu mối quan hệ, đánh giá tác động của FDI với mục tiêu phát<br /> triển kinh tế bền vững của Việt Nam từ năm 1988 đến năm 2017, theo 4 giai<br /> <br /> 5<br /> <br /> 6<br /> <br /> đoạn 1988-1990; 1991-2000; 2001-2010; 2011-2017, trên một số khía cạnh:<br /> đóng góp vốn, công nghệ, lao động, đóng góp thu ngân sách, tăng trưởng GDP,<br /> xuất nhập khẩu, mở cửa thị trường, chuyển dịch cơ cấu kinh tế, phát triển<br /> những ngành nghề, sản phẩm Việt Nam có lợi thế cạnh tranh...<br /> <br /> nước nhằm đánh giá đóng góp của FDI với nền kinh tế và mục tiêu phát triển<br /> kinh tế bền vững của Việt Nam.<br /> <br /> Nghiên cứu kinh nghiệm của một số quốc gia về FDI với mục tiêu phát<br /> triển kinh tế bền vững, rút ra bài học đối với Việt Nam.<br /> 5. Câu hỏi nghiên cứu<br /> - FDI như thế nào được đánh giá là gắn với mục tiêu phát triển KTBV?<br /> - Tiêu chí đánh giá đóng góp của FDI với mục tiêu phát triển KTBV là gì?<br /> - FDI có đóng góp như thế nào vào thực hiện mục tiêu phát triển kinh tế<br /> bền vững của Việt Nam giai đoạn 1988 - 2017?<br /> - Tỷ trọng đóng góp và tương quan so sánh giữa FDI với các khu vực kinh<br /> tế khác trong nền kinh tế thể hiện như thế nào?<br /> - Định hướng và giải pháp nào gắn FDI với mục tiêu phát triển kinh tế bền<br /> vững của Việt Nam đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2035?<br /> 6. Phương pháp và quy trình nghiên cứu<br /> 6.1. Phương pháp nghiên cứu<br /> Luận án sử dụng kết hợp nhiều phương pháp nghiên cứu:<br /> - Phương pháp nghiên cứu tài liệu: thu thập, nghiên cứu tài liệu, công<br /> trình khoa học trong nước và quốc tế liên quan đến nội dung nghiên cứu, thông<br /> qua tìm kiếm tại các thư viện, hướng dẫn của các nhà khoa học, tài khoản của<br /> các trang thông tin khoa học do Viện Đào tạo sau đại học trường Đại học Kinh<br /> tế quốc dân cung cấp, các báo, tạp chí khoa học và mạng internet… nhằm phân<br /> loại, so sánh, đánh giá, làm rõ khoảng trống nghiên cứu.<br /> - Phương pháp thống kê, thu thập số liệu: khai thác và sử dụng các nguồn<br /> số liệu sơ cấp (khai thác dữ liệu thu được từ 11.925 mẫu điều tra doanh nghiệp<br /> FDI năm 2015 của Tổng cục Thống kê) và thứ cấp liên quan đến đề tài từ các<br /> kênh thông tin chính thức trong nước và quốc tế như: Tổng cục Thống kê, Bộ<br /> Kế hoạch và Đầu tư, Tổng cục Hải quan, Ngân hàng Thế giới… để phân tích,<br /> so sánh tác động của FDI so với doanh nghiệp trong nước, giữa các loại hình<br /> doanh nghiệp FDI với nhau và giữa FDI của Việt Nam với FDI của một số<br /> <br /> - Phương pháp thống kê mô tả để so sánh tình hình, đóng góp của FDI<br /> giữa các giai đoạn và gắn với mục tiêu phát triển kinh tế qua các thời kỳ; so<br /> sánh giữa đóng góp của FDI với đóng góp của đầu tư trong nước; mức độ kết<br /> nối giữa FDI với nhau và với phần còn lại của nền kinh tế.<br /> - Phương pháp phân tích, so sánh: trên cơ sở nguồn số liệu đánh giá thực<br /> trạng FDI với mục tiêu phát triển kinh tế bền vững của Việt Nam thông qua<br /> phân tích tỷ trọng đóng góp của FDI; so sánh tương quan đóng góp giữa FDI và<br /> các khu vực kinh tế khác và giữa các loại hình doanh nghiệp FDI với nhau<br /> thông qua một số chỉ tiêu như vốn, công nghệ, lao động, ngân sách, XNK; so<br /> sánh tương quan một số chỉ tiêu của FDI tại Việt Nam với một số nước trong<br /> khu vực ở những giai đoạn phát triển tương tự; phân tích một số kinh nghiệm<br /> quốc tế để rút ra bài học kinh nghiệm cho Việt Nam.<br /> - Phương pháp kiểm định tương quan và dự báo: sử dụng một số phần<br /> mềm phân tích và dự báo thống kê như OLS, ARIMA để kiểm định tương quan<br /> giữa FDI với một số chỉ tiêu kinh tế và dự báo FDI đến năm 2025, như tương<br /> quan giữa FDI với GDP, với tổng đầu tư, với xuất nhập khẩu.<br /> 6.2. Quy trình nghiên cứu<br /> <br /> Tổng quan nghiên cứu<br /> <br /> Xác định khoảng trống nghiên cứu và<br /> khung phân tích FDI với mục tiêu phát<br /> triển kinh tế bền vững<br /> <br /> Xây dựng bộ chỉ tiêu<br /> nghiên cứu<br /> <br /> Bộ chỉ tiêu phát triển kinh tế bền vững và<br /> khung phân tích FDI với mục tiêu phát<br /> triển kinh tế bền vững<br /> <br /> Phân tích, đánh giá thực<br /> trạng FDI với mục tiêu phát<br /> triển kinh tế bền vững<br /> <br /> Xác định được mức độ đóng góp của FDI<br /> vào thực hiện các mục tiêu phát triển kinh<br /> tế bền vững<br /> <br /> Đề xuất định hướng và giải<br /> pháp gắn FDI với mục tiêu<br /> phát triển kinh tế bền vững<br /> <br /> Định hướng và giải pháp có cơ sở<br /> khoa học và điều kiện thực hiện<br /> <br /> 7<br /> <br /> 8<br /> <br /> Bước 1: Trên cơ sở tổng quan các công trình nghiên cứu trong và ngoài<br /> nước có liên quan đến luận án để xác định khung phân tích FDI với mục tiêu<br /> phát triển kinh tế bền vững và khoảng trống nghiên cứu đặt ra<br /> <br /> chỉ tiêu; tham chiếu với một số chỉ số đề xuất của luận án cho thấy, FDI chưa<br /> đạt được kỳ vọng phát triển kinh tế bền vững của Việt Nam nhưng vẫn đóng vai<br /> trò quan trọng đối với nền kinh tế.<br /> <br /> Bước 2: Xây dựng khung phân tích và bộ chỉ số đánh giá mức độ đóng<br /> góp của FDI vào mục tiêu phát triển kinh tế bền vững.<br /> <br /> (4) Chất lượng FDI những năm gần đây được cải thiện đáng kể, tuy nhiên<br /> chưa đạt ngưỡng bền vững theo kinh nghiệm quốc tế như chưa bảo đảm ổn định<br /> các cân đối lớn của nền kinh tế, duy trì, phát triển bền vững các yếu tố như vốn,<br /> lao động, công nghệ, tài nguyên, gia tăng năng suất, hiệu quả sử dụng các<br /> nguồn lực, hay nâng tỷ trọng đóng góp của năng suất các nhân tố tổng hợp;<br /> chuyển dịch mô hình, cơ cấu kinh tế một cách hiệu quả, nâng cao chất lượng,<br /> tính cạnh tranh, tính bền vững của sản phẩm, thúc đẩy sự tham gia, thâm nhập<br /> vào chuỗi giá trị toàn cầu, các khâu sản xuất có giá trị gia tăng cao; cũng như<br /> tác động lan tỏa của FDI đến phần còn lại của nền kinh tế...<br /> <br /> Bước 3: Đánh giá thực trạng FDI với mục tiêu phát triển kinh tế bền vững<br /> của Việt Nam thời gian qua thông qua tương quan với các thành phần kinh tế<br /> khác, so sánh với bộ chỉ số và kinh nghiệm của một số nước.<br /> Bước 4: Phân tích cơ hội, thách thức, những vấn đề đặt ra để đề xuất một<br /> số giải pháp, kiến nghị tăng cường đóng góp của FDI vào mục tiêu phát triển<br /> kinh tế bền vững.<br /> 7. Những đóng góp mới của Luận án<br /> 7.1. Những đóng góp mới về mặt học thuật, lý luận<br /> Luận án xây dựng khung lý thuyết về FDI với mục tiêu phát triển kinh tế<br /> bền vững và vận dụng vào điều kiện Việt Nam; đi sâu nghiên cứu, tổng kết kinh<br /> nghiệm quốc tế đối chiếu thực trạng Việt Nam về FDI với mục tiêu phát triển<br /> kinh tế bền vững qua các giai đoạn:<br /> (1) Tác động FDI đến mục tiêu phát triển kinh tế bền vững cần có điều<br /> kiện nhất định, phụ thuộc trình độ phát triển kinh tế, sự sẵn sàng cơ sở hạ tầng,<br /> nguồn nhân lực - đặc biệt là nhân lực chất lượng cao, thể chế và các công cụ<br /> chính sách điều tiết, quản lý FDI hiệu quả... Bên cạnh những tác động tích cực,<br /> FDI tiềm ẩn nhiều nguy cơ thiếu bền vững đối với nước tiếp nhận.<br /> (2) Qua nghiên cứu kinh nghiệm một số nước; thực trạng đóng góp của<br /> FDI với mục tiêu phát triển kinh tế của Việt Nam giai đoạn 1995-2017, luận án<br /> đánh giá thông qua hệ thống chỉ số gồm: tỷ trọng đóng góp trong tổng đầu tư; tỷ<br /> trọng đóng góp trong GDP; hiệu quả sử dụng vốn đầu tư; tỷ lệ loại hình doanh<br /> nghiệp; chất lượng công nghệ chuyển giao; tỷ trọng xuất nhập khẩu cho thấy<br /> FDI tại Việt Nam chưa đáp ứng đầy đủ mục tiêu phát triển kinh tế bền vững.<br /> (3) Sử dụng phương pháp OLS, mô hình đánh giá tác động của FDI đến<br /> GDP, đầu tư trong nước và xuất nhập khẩu của Việt Nam giai đoạn 1995-2017.<br /> Kết quả cho thấy: khi xem xét trong tương quan đa biến, FDI tác động tới GDP<br /> thông qua kim ngạch xuất khẩu; FDI có tương quan tích cực với GDP, đầu tư<br /> trong nước và kim ngạch xuất khẩu khi xem xét tương quan riêng rẽ với từng<br /> <br /> 7.2. Những đề xuất mới rút ra từ kết quả nghiên cứu<br /> Luận án khẳng định, FDI là một phận quan trọng của nền kinh tế, có nhiều<br /> đóng góp vào công cuộc đổi mới, phát triển đất nước trong giai đoạn 19882017. Tuy nhiên, đánh giá một cách tổng thể trong so sánh với một số nước,<br /> cũng như khi so sánh tương quan đóng góp giữa các khu vực kinh tế, FDI đóng<br /> góp chưa tương xứng với tiềm năng, chưa đáp ứng kỳ vọng của mục tiêu phát<br /> triển kinh tế bền vững. Để bảo đảm FDI phát huy tốt lợi thế, đóng góp tích cực<br /> vào mục tiêu phát triển kinh tế bền vững, Việt Nam cần sẵn sàng những điều<br /> kiện nhất định.<br /> Luận án đề xuất một số giải pháp gắn FDI với mục tiêu PTKT bền vững<br /> của Việt Nam đến năm 2025, tầm nhìn 2035: (1) Xây dựng và sớm triển khai<br /> Chiến lược thu hút FDI thế hệ mới ; (2) Tiếp tục rà soát, sửa đổi, bổ sung, hoàn<br /> thiện hệ thống văn bản pháp luật; (3) Sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện và công khai<br /> quy hoạch có cơ sở khoa học và thực tiễn vững chắc; (4) Tập trung phát triển hạ<br /> tầng các đặc khu kinh tế, vùng, địa phương có lợi thế so sánh tạo điều kiện hỗ<br /> trợ FDI hoạt động hiệu quả; (5) Tiếp tục cải cách thủ tục hành chính, nâng cao<br /> hiệu quả quả lý nhà nước; (6) Chú trọng đầu tư phát triển nguồn nhân lực chất<br /> lượng cao; (7) Đổi mới phương thức, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác<br /> vận động, xúc tiến đầu tư và phát huy vai trò cầu nối, tư vấn của các hiệp hội,<br /> các tổ chức dịch vụ hỗ trợ FDI, tập trung chọn lọc FDI chất lượng cao.<br /> <br /> 9<br /> Luận án là căn cứ khoa học để đánh giá FDI với mục tiêu phát triển kinh<br /> tế bền vững của Việt Nam và các nước có điều kiện tương tự, là cơ sở khoa học<br /> giúp các nhà quản lý hiểu rõ định hướng, xây dựng chiến lược, hoàn thiện chính<br /> sách gắn FDI với mục tiêu phát triển kinh tế bền vững của Việt Nam đến năm<br /> 2025, tầm nhìn 2035. Các chỉ số đề xuất là cơ sở tham chiếu trong đánh giá sự<br /> thành công của chính sách và thực trạng FDI với mục tiêu phát triển kinh tế bền<br /> vững trong từng giai đoạn, đặt ra yêu cầu cần tiếp tục nghiên cứu để hoàn thiện<br /> bộ chỉ số ở các nghiên cứu tiếp theo.<br /> 8. Kết cấu của Luận án<br /> Ngoài Mở đầu, Kết luận, Danh mục chữ viết tắt, Danh mục bảng, hình, Danh<br /> mục tài liệu tham khảo và Phụ lục, Luận án được trình bày trong 3 chương:<br /> Chương 1: Lý thuyết về đầu tư trực tiếp nước ngoài với mục tiêu phát<br /> triển kinh tế bền vững và kinh nghiệm quốc tế.<br /> Chương 2: Thực trạng đầu tư trực tiếp nước ngoài với mục tiêu phát triển<br /> kinh tế bền vững của Việt Nam, giai đoạn 1988-2017.<br /> Chương 3: Định hướng và giải pháp gắn đầu tư trực tiếp nước ngoài với<br /> mục tiêu phát triển kinh tế bền vững của Việt Nam đến năm 2025, tầm nhìn đến<br /> năm 2035.<br /> <br /> 10<br /> CHƯƠNG 1<br /> LÝ THUYẾT VỀ ĐẦU TƯ TRỰC TIẾP NƯỚC NGOÀI<br /> VỚI MỤC TIÊU PHÁT TRIỂN KINH TẾ BỀN VỮNG VÀ<br /> KINH NGHIỆM QUỐC TẾ<br /> Trong chương này tác giả tập trung luận giải và làm rõ cở sở lý thuyết về<br /> FDI với tư cách là một nguồn lực quan trọng trong thực hiện mục tiêu phát triển<br /> kinh tế bền vững; nghiên cứu kinh nghiệm quốc tế và đề xuất một số chỉ tiêu<br /> đánh giá tính bền vững về kinh tế của FDI.<br /> 1.1. Lý thuyết về đầu tư trực tiếp nước ngoài<br /> 1.1.1. Khái niệm đầu tư trực tiếp nước ngoài<br /> Có thể khái quát, FDI là sự đầu tư của các cá nhân, công ty (hầu hết là các<br /> công ty xuyên quốc gia và đa quốc gia) nhằm xây dựng các cơ sở, chi nhánh ở<br /> nước ngoài và làm chủ toàn bộ hay từng phần cơ sở đó. Đây là loại hình đầu tư,<br /> trong đó chủ đầu tư nước ngoài tham gia đóng góp một số vốn đủ lớn vào việc<br /> sản xuất hoặc cung cấp dịch vụ và cho phép họ trực tiếp tham gia quản lý, điều<br /> hành đối tượng đầu tư nhằm mục đích thu được lợi nhuận cao hơn qua việc<br /> triển khai hoạt động sản xuât kinh doanh ở nước ngoài.<br /> 1.1.2. Nguyên nhân và các hình thức chủ yếu của FDI<br /> FDI là xu hướng tất yếu trong hội nhập, giao thương quốc tế và được thực<br /> hiện dưới nhiều hình thức khác nhau, phụ thuộc vào định hướng của nước tiếp<br /> nhận và lựa chọn của nhà đầu tư.<br /> Một số hình thức đầu tư chủ yếu: doanh nghiệp liên doanh; doanh nghiệp<br /> 100% vốn đầu tư nước ngoài; hợp đồng BOT, BTO, BT; hợp đồng hợp tác kinh<br /> doanh; công ty mẹ - con...<br /> 1.2. Lý thuyết về mục tiêu phát triển kinh tế bền vững<br /> 1.2.1. Tăng trưởng và phát triển kinh tế<br /> Tăng trưởng kinh tế có thể hiểu là sự gia tăng khả năng sản xuất hàng hóa<br /> và dịch vụ, hay sự gia tăng quy mô nền kinh tế trong một khoảng thời gian nhất<br /> định, thường được phản ánh thông qua tỷ lệ gia tăng phần trăm của tổng sản<br /> phẩm quốc nội (GDP) thực tế (sau khi đã có sự điều chỉnh lạm phát), hoặc tỷ lệ<br /> gia tăng thu nhập bình quân đầu người thực tế.<br /> <br />