Luận án Tiến sĩ Địa lý: Phát triển nông, lâm, thủy sản ở thành phố hà nội

i<br /> <br /> BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO<br /> TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI<br /> <br /> ---------<br /> <br /> LÊ MỸ DUNG<br /> <br /> PHÁT TRIỂN NÔNG, LÂM, THỦY SẢN<br /> Ở THÀNH PHỐ HÀ NỘI<br /> Chuyên ngành: Địa lý học<br /> Mã số: 62.31.05.01<br /> <br /> LUẬN ÁN TIẾN SĨ ĐỊA LÝ<br /> <br /> Người hướng dẫn khoa học: GS.TS. Nguyễn Viết Thịnh<br /> <br /> HÀ NỘI – 2017<br /> <br /> ii<br /> <br /> LỜI CAM ĐOAN<br /> Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi.<br /> Các kết quả nghiên cứu được trình bày trong luận án là trung<br /> thực, khách quan, có nguồn gốc rõ ràng.<br /> Tác giả luận án<br /> <br /> Lê Mỹ Dung<br /> <br /> iii<br /> <br /> LỜI CẢM ƠN<br /> Với tất cả tình cảm của mình, tôi xin được bày tỏ lòng kính trọng và biết ơn<br /> sâu sắc nhất tới GS.TS. Nguyễn Viết Thịnh, người đã tận tình chỉ bảo, hướng<br /> dẫn cho tôi trong suốt quá trình nghiên cứu và thực hiện luận án này.<br /> Tôi xin chân thành cảm ơn Ban chủ nhiệm khoa Địa lí, các thầy cô giáo<br /> trong bộ môn Địa lý kinh tế - xã hội và khoa Địa lí, trường Đại học Sư phạm Hà<br /> Nội đã động viên, ủng hộ và đóng góp nhiều ý kiến quý báu cho tôi trong quá<br /> trình nghiên cứu và hoàn thiện luận án.<br /> Tôi xin trân trọng cảm ơn Ban Giám hiệu trường Đại học Sư phạm Hà Nội ,<br /> Phòng Sau Đại học, Phòng Kế hoạch tài chính đã tạo mọi điều kiện thuận lợi<br /> cho tôi hoàn thành luận án.<br /> Đồng thời, tôi cũng xin gửi lời cảm ơn tới Cục Thống kê TP Hà Nội, Sở<br /> Nông nghiệp và Phát triển nông thôn TP Hà Nội; Phòng Nông nghiệp, Phòng<br /> Thống kê các huyện và gia đình các hộ nông dân ở hai huyện Chương Mỹ Đông Anh đã nhiệt tình hỗ trợ, giúp đỡ tôi trong quá trình thu thập tài liệu và điều<br /> tra khảo sát.<br /> Xin gửi lời cảm ơn chân thành tới gia đình, bạn bè, đồng nghiệp và các bạn<br /> sinh viên yêu quý đã luôn ủng hộ, động viên và giúp đỡ tôi trong suốt quá trình thực<br /> hiện luận án.<br /> Xin trân trọng cảm ơn!<br /> Tác giả luận án<br /> <br /> Lê Mỹ Dung<br /> <br /> i<br /> <br /> MỤC LỤC<br /> MỞ ĐẦU .........................................................................................................................1<br /> 1. Tính cấp thiết của đề tài ...........................................................................................1<br /> 2. Lịch sử nghiên cứu đề tài .........................................................................................2<br /> 3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu ...........................................................................9<br /> 4. Giới hạn nghiên cứu.................................................................................................9<br /> 5. Quan điểm và phương pháp nghiên cứu ................................................................10<br /> 6. Những đóng góp chủ yếu của luận án....................................................................14<br /> 7. Cấu trúc của luận án...............................................................................................14<br /> CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ PHÁT TRIỂN NÔNG, LÂM,<br /> THỦY SẢN ...................................................................................................................15<br /> 1.1. Cơ sở lí luận ........................................................................................................15<br /> 1.1.1. Một số khái niệm..........................................................................................15<br /> 1.1.2. Vai trò của nông, lâm, thủy sản trong nền kinh tế .......................................20<br /> 1.1.3. Lí thuyết liên quan đến phát triển nông, lâm, thủy sản ................................21<br /> 1.1.4. Các nhân tố ảnh hưởng đến phát triển nông, lâm, thủy sản .........................23<br /> 1.1.5. Một số hình thức tổ chức không gian sản xuất nông, lâm, thủy sản ............28<br /> 1.1.6. Các chỉ tiêu đánh giá phát triển nông, lâm, thủy sản vận dụng cho Hà Nội 30<br /> 1.2. Cơ sở thực tiễn ....................................................................................................34<br /> 1.2.1. Phát triển nông, lâm, thủy sản ở một số thành phố trên thế giới...................34<br /> 1.2.2. Phát triển nông, lâm, thủy sản ở 4 TP trực thuộc Trung ương của Việt Nam 37<br /> 1.2.3. Bài học kinh nghiệm cho phát triển nông, lâm, thủy sản ở Hà Nội .............42<br /> TIỂU KẾT CHƯƠNG 1 ................................................................................................43<br /> CHƯƠNG 2. CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN PHÁT TRIỂN NÔNG, LÂM,<br /> THỦY SẢN Ở THÀNH PHỐ HÀ NỘI ........................................................................44<br /> 2.1. Vị trí địa lí, phạm vi lãnh thổ ..............................................................................44<br /> 2.2. Nhân tố tự nhiên..................................................................................................45<br /> 2.2.1. Địa hình ........................................................................................................45<br /> 2.2.2. Đất ................................................................................................................46<br /> 2.3.3. Khí hậu .........................................................................................................47<br /> 2.2.4. Nguồn nước ..................................................................................................48<br /> 2.2.5. Sinh vật.........................................................................................................49<br /> 2.3. Nhân tố kinh tế - xã hội ......................................................................................50<br /> 2.3.1. Dân cư và nguồn lao động ...........................................................................50<br /> 2.3.2. Công nghiệp hoá và đô thị hoá.....................................................................53<br /> 2.3.3. Thị trường tiêu thụ .......................................................................................54<br /> 2.3.4. Chính sách phát triển....................................................................................55<br /> 2.3.5. Cơ sở hạ tầng và cơ sở vật chất kĩ thuật.......................................................56<br /> 2.3.6. Khoa học công nghệ .....................................................................................60<br /> 2.3.7. Nguồn vốn đầu tư .........................................................................................61<br /> 2.3.8. Tổ chức không gian đô thị Hà Nội ...............................................................61<br /> 2.4. Đánh giá chung ...................................................................................................62<br /> 2.4.1. Thuận lợi ......................................................................................................62<br /> 2.4.2. Khó khăn, thách thức ...................................................................................63<br /> TIỂU KẾT CHƯƠNG 2 ................................................................................................63<br /> <br /> ii<br /> <br /> CHƯƠNG 3. THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN NÔNG, LÂM, THỦY SẢN Ở THÀNH<br /> PHỐ HÀ NỘI ................................................................................................................64<br /> 3.1. Khái quát chung về ngành nông, lâm, thủy sản của thành phố Hà Nội ..............64<br /> 3.1.1. Vị trí của ngành trong cơ cấu kinh tế của thành phố Hà Nội .......................64<br /> 3.1.2. Tốc độ tăng trưởng, quy mô và cơ cấu giá trị sản xuất ................................65<br /> 3.1.3. Giá trị sản xuất nông, lâm, thủy sản trên một ha đất canh tác .....................66<br /> 3.1.4. Hiện trạng và biến động sử dụng đất nông nghiệp ......................................66<br /> 3.2. Ngành nông nghiệp .............................................................................................68<br /> 3.2.1. Khái quát chung ...........................................................................................68<br /> 3.2.2. Ngành trồng trọt ...........................................................................................70<br /> 3.2.3. Ngành chăn nuôi ..........................................................................................89<br /> 3.3. Ngành thủy sản ...................................................................................................99<br /> 3.3.1. Khái quát chung ...........................................................................................99<br /> 3.3.2. Nuôi trồng thủy sản ......................................................................................99<br /> 3.3.3. Khai thác thủy sản ......................................................................................102<br /> 3.4. Ngành lâm nghiệp .............................................................................................103<br /> 3.4.1. Khái quát chung .........................................................................................103<br /> 3.4.2. Hoạt động lâm nghiệp ................................................................................104<br /> 3.4.3. Bảo vệ và phát triển rừng ...........................................................................105<br /> 3.5. Các hình thức tổ chức không gian sản xuất nông, lâm, thủy sản chủ yếu ở thành<br /> phố Hà Nội ...............................................................................................................105<br /> 3.5.1. Hộ nông, lâm, thủy sản (Hộ nông dân, Nông hộ) ......................................106<br /> 3.5.2. Trang trại ....................................................................................................114<br /> 3.5.3. Vùng chuyên canh và sản xuất tập trung ...................................................115<br /> 3.5.4. Các vành đai nông nghiệp ..........................................................................119<br /> 3.6. Đánh giá chung .................................................................................................120<br /> TIỂU KẾT CHƯƠNG 3 ..............................................................................................122<br /> CHƯƠNG 4. ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN NÔNG, LÂM , THỦY<br /> SẢN Ở THÀNH PHỐ HÀ NỘI ĐẾN NĂM 2020, TẦM NHÌN NĂM 2030 ............123<br /> 4.1. Định hướng phát triển nông, lâm, thủy sản ở thành phố Hà Nội......................123<br /> 4.1.1. Cơ sở xây dựng định hướng .......................................................................123<br /> 4.1.2. Quan điểm và mục tiêu phát triển nông, lâm, thủy sản..............................124<br /> 4.1.3. Định hướng phát triển nông, lâm, thủy sản ................................................125<br /> 4.2. Các giải pháp phát triển nông, lâm, thủy sản chủ yếu ở thành phố Hà Nội .....135<br /> 4.2.1. Tái cơ cấu nông, lâm, thủy sản ..................................................................135<br /> 4.2.2. Quy hoạch và sử dụng đất có hiệu quả ......................................................136<br /> 4.2.3. Ứng dụng các tiến bộ khoa học - công nghệ vào sản xuất đại trà..............137<br /> 4.2.4. Khai thác, mở rộng thị trường và đẩy mạnh xúc tiến thương mại .............138<br /> 4.2.5. Huy động vốn đầu tư ..................................................................................139<br /> 4.2.6. Phát triển cơ sở hạ tầng đồng bộ, có chất lượng gắn với xây dựng nông thôn mới140<br /> 4.2.7. Xây dựng và hoàn thiện các chính sách hỗ trợ nông nghiệp .....................141<br /> 4.2.8. Hình thành và phát triển chuỗi liên kết sản xuất- chế biến- tiêu thụ nông sản142<br /> 4.2.9. Phát triển sản xuất gắn với bảo vệ môi trường ..........................................143<br /> KẾT LUẬN .................................................................................................................146<br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO ...........................................................................................149<br /> PHỤ LỤC<br /> <br />