Luận án Tiến sĩ: Góp phần phát triển lý luận và thực tiễn tăng cường đoàn kết Cămpuchia với Việt Nam và Lào hiện nay theo tư tưởng Hồ Chí Minh về đoàn kết quốc tế.

Chia sẻ: Na Na | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:176

Thêm vào BST

Báo xấu

158
lượt xem 27
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận án góp phần phát triển lý luận và thực tiễn tăng cường đoàn kết Cămpuchia với Việt Nam và Lào hiện nay theo tư tưởng Hồ Chí Minh về đoàn kết quốc tế; tăng cường đoàn kết Cămpuchia với Việt Nam và Lào theo tư tưởng Hồ Chí Minh về đoàn kết quốc tế. Luận án chỉ ra những vấn đề có tính quy luật tăng cường đoàn kết Cămpuchia với Việt Nam và Lào theo tư tưởng Hồ Chí Minh về đoàn kết quốc tế.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận án Tiến sĩ: Góp phần phát triển lý luận và thực tiễn tăng cường đoàn kết Cămpuchia với Việt Nam và Lào hiện nay theo tư tưởng Hồ Chí Minh về đoàn kết quốc tế.

LỜI CAM ĐOAN T«i xin cam ®oan ®©y lµ c«ng tr×nh nghiªn cøu cña riªng t«i. C¸c sè liÖu, trÝch dÉn trong luËn ¸n lµ trung thùc vµ cã xuÊt xø râ rµng, luËn ¸n cha tõng ®îc c«ng bè trong bÊt kú c«ng tr×nh khoa häc nµo. TÁC GIẢ LUẬN ÁN Say Sovin
MỤC LỤC TRANG PHỤ BÌA LỜI CAM ĐOAN MỤC LỤC MỞ ĐẦU 3 TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI 8 Chương NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ TĂNG CƯỜNG ĐOÀN 1 KẾT CĂMPUCHIA VỚI VIỆT NAM VÀ LÀO THEO TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ ĐOÀN KẾT QUỐC TẾ 21 1.1. Tư tưởng Hồ Chí Minh về đoàn kết quốc tế và thực chất tăng cường đoàn kết Cămpuchia với Việt Nam và Lào theo tư tưởng Hồ Chí Minh về đoàn kết quốc tế 21 1.2. Tư tưởng Hồ Chí Minh về đoàn kết quốc tế và thực chất tăng cường đoàn kết Cămpuchia với Việt Nam và Lào theo tư tưởng Hồ Chí Minh về đoàn kết quốc tế 37 Chương THỰC TRẠNG VÀ NHỮNG BÀI HỌC KINH NGHIỆM 2 TĂNG CƯỜNG ĐOÀN KẾT CĂMPUCHIA VỚI VIỆT NAM VÀ LÀO HIỆN NAY THEO TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ ĐOÀN KẾT QUỐC TẾ 62 2.1. Thực trạng tăng cường đoàn kết Cămphuchia với Việt Nam và Lào hiện nay theo tư tưởng Hồ Chí Minh về đoàn kết quốc tế 62 2.2. Những bài học kinh nghiệm và dự báo những biến đổi của tình hình liên quan đến tăng cường đoàn kết Cămpuchia với Việt Nam và Lào hiện nay theo tư tưởng Hồ Chí Minh về đoàn kết quốc tế 88 Chương MỘT SỐ GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG ĐOÀN KẾT 3 CĂMPUCHIA VỚI VIỆT NAM VÀ LÀO HIỆN NAY THEO TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ ĐOÀN KẾT QUỐC TẾ 103 3.1. Phát huy tính tích cực chủ động của Đảng cầm quyền và Nhà nước Cămpuchia trong củng cố đoàn kết giữa các Đảng, các tổ chức xã hội và nhân dân theo định hướng tư tưởng Hồ Chí Minh về đoàn kết quốc tế 103 3.2. Kết hợp giữa phát huy nội lực và mở rộng hợp tác toàn diện với Việt Nam và Lào phát triển cơ sở vật chất, củng cố môi trường đầu tư cho tăng cường đoàn kết Cămpuchia với Việt Nam và Lào theo tư tưởng Hồ Chí Minh về đoàn kết quốc tế 113 3.3 Kết hợp với Việt Nam và Lào cùng tạo dựng môi trường 129 hợp tác và thúc đẩy các hoạt động có tính thống nhất, đồng bộ cho tăng cường đoàn kết Cămpuchia với Việt Nam và
Lào theo tư tưởng Hồ Chí Minh về đoàn kết quốc tế phù hợp với xu hướng toàn cầu hóa hiện nay KẾT LUẬN 142 DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH CỦA TÁC GIẢ ĐÃ CÔNG BỐ CÓ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN 145 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 146
3 MỞ ĐẦU 1. Giới thiệu khái quát về công trình nghiên cứu Tư tưởng Hồ Chí Minh về đoàn kết quốc tế là nội dung quan trọng trong tư tưởng của Người về con đường cách mạng Việt Nam. Trong quá trình đấu tranh giải phóng dân tộc và xây dựng đất nước, Cămpuchia, Việt Nam và Lào đã vận dụng sáng tạo tư tưởng Hồ Chí Minh về đoàn kết quốc tế nhằm xây dựng tình hữu nghị, đoàn kết giữa ba nước. Trong điều kiện toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế hiện nay, tăng cường đoàn kết giữa ba dân tộc trên tinh thần hữu nghị và hợp tác theo tư tưởng Hồ Chí Minh về đoàn kết quốc tế càng có ý nghĩa quan trọng. Do vậy, nghiên cứu và vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về đoàn kết quốc tế nhằm tăng cường đoàn kết Cămpuchia với Việt Nam và Lào là vấn đề có ý nghĩa cấp thiết cả về lý luận và thực tiễn. Để góp phần vào việc tăng cường đoàn kết giữa Cămpuchia với Việt Nam và Lào theo tư tưởng Hồ Chí Minh về đoàn kết quốc tế trong tình hình hiện nay, nghiên cứu sinh lựa chọn vấn đề: “Tăng cường đoàn kết Cămpuchia với Việt Nam và Lào hiện nay theo tư tưởng Hồ Chí Minh về đoàn kết quốc tế” làm đề tài luận án tiến sĩ. Đây là vấn đề được tác giả ấp ủ từ lâu trong suốt quá trình thực hiện nhiệm vụ, đặc biệt từ khi công tác tại Việt Nam. Kết cấu của đề tài gồm: Phần mở đầu, tổng quan về vấn đề nghiên cứu, 3 chương (6 tiết), kết luận, danh mục các công trình của tác giả đã công bố có liên quan đến đề tài luận án, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục. Nội dung xuyên suốt của đề tài luận án là nghiên cứu về vấn đề tăng cường đoàn kết giữa Cămpuchia với Việt Nam và Lào hiện nay theo tư tưởng Hồ Chí Minh về đoàn kết quốc tế. Trong đó, chương 1 của đề tài luận giải thực chất và những vấn đề có tính quy luật tăng cường đoàn kết Cămpuchia với Việt Nam và Lào theo theo tư tưởng Hồ Chí Minh về đoàn kết quốc tế. Chương 2, đánh giá thực trạng và rút ra những bài học kinh nghiệm trong tăng
4 cường đoàn kết Cămpuchia với Việt Nam và Lào hiện nay theo tư tưởng Hồ Chí Minh về đoàn kết quốc tế. Chương 3, đề xuất một số giải pháp tăng cường đoàn kết Cămpuchia với Việt Nam và Lào hiện nay theo tư tưởng Hồ Chí Minh về đoàn kết quốc tế. 2. Lý do lựa chọn đề tài Tư tưởng Hồ Chí Minh về đoàn kết quốc tế là một nội dung quan trọng trong hệ thống tư tưởng của Người, có ý nghĩa to lớn đối với cách mạng Việt Nam nói chung và tăng cường đoàn kết Cămpuchia với Việt Nam và Lào nói riêng. Lịch sử đã chứng minh, đoàn kết Cămpuchia với Việt Nam và Lào là vấn đề quan trọng, có ý nghĩa sống còn, đối với sự tồn tại, phát triển và thịnh vượng của cả ba dân tộc. Tình đoàn kết, hữu nghị đó đã được củng cố, phát triển qua các cuộc chống ngoại xâm giành và bảo vệ độc lập chủ quyền dân tộc; đồng thời nó trở thành truyền thống quý báu được cả ba dân tộc trân trọng, vun đắp không ngừng. Hiện nay, tăng cường đoàn kết giữa Cămpuchia với Việt Nam và Lào theo tư tưởng Hồ Chí Minh về đoàn kết quốc tế vẫn là vấn đề cần được tiếp tục phát huy và nâng lên tầm cao mới. Thời gian qua, các dân tộc Cămpuchia, Việt Nam và Lào thường xuyên củng cố, tăng cường sự đoàn kết theo tư tưởng Hồ Chí Minh về đoàn kết quốc tế, tạo sức mạnh tổng hợp đưa cả ba dân tộc cùng tiến lên theo con đường độc lập tự chủ, phát triển và thịnh vượng. Thành tựu đạt được của những năm gần đây đã củng cố thêm tình đoàn kết gắn bó keo sơn cả về chiều sâu, phạm vi và tầm cao mới. Tuy nhiên, trước yêu cầu mới, tình đoàn kết giữa ba dân tộc vẫn chưa ngang tầm nhiệm vụ ở một số lĩnh vực cụ thể. Tình hình đó có nhiều nguyên nhân khách quan và chủ quan khác nhau, trong đó nổi lên vấn đề tăng cường đoàn kết Cămpuchia với Việt Nam và Lào theo tư tưởng Hồ Chí Minh về đoàn kết quốc tế vẫn chưa nghiên cứu về mặt lý
5 luận và triển khai trong thực tiễn tương xứng với vị trí vai trò, tiềm năng vốn có của nó trong điều kiện, hoàn cảnh mới. Đặc biệt, trong bối cảnh hiện nay, các thế lực thù địch tìm mọi cách xuyên tạc, phủ nhận giá trị tư tưởng Hồ Chí Minh, chia rẽ mối quan hệ đoàn kết chiến lược giữa ba dân tộc, làm suy yếu sự phát triển của Cămpuchia, Việt Nam và Lào. Hơn nữa, một số quần chúng nhân dân nhận thức về âm mưu chống phá của kẻ thù chưa đầy đủ, đúng đắn, chưa nhận thức hết nội dung, giá trị tư tưởng Hồ Chí Minh về đoàn kết quốc tế, đoàn kết chiến lược ba dân tộc. Do đó vẫn còn xuất hiện những thái độ, hành vi đi ngược lại lợi ích của ba dân tộc. Thậm chí có cả những hành vi tiếp tay cho các tổ chức phản động làm chia rẽ tình đoàn kết đã có truyền thống lâu đời, gây tổn hại cho sự nghiệp xây dựng đất nước theo hướng tiến bộ, cách mạng, phồn vinh và thịnh vượng. Điều đó càng đặt ra một cách cấp thiết đối với nghiên cứu tăng cường đoàn kết Cămpuchia với Việt Nam và Lào hiện nay theo tư tưởng Hồ Chí Minh về đoàn kết quốc tế. Hơn nữa, thực tiễn hoạt động trong nhiều năm qua, tác giả đã có nhiều tư liệu, có những hiểu biết về lĩnh vực này khá toàn diện và sâu sắc. Ở cương vị của mình, tác giả liên tục phải giải quyết các vấn đề đối ngoại giữa ba dân tộc trên bán đảo Đông Dương, đặc biệt giữa Cămpuchia với Việt Nam, cho nên cũng có những kinh nghiệm, những bài học từ thực tiễn sâu sắc. Với các căn cứ và khả năng của mình, tác giả lựa chọn đề “Tăng cường đoàn kết Cămpuchia với Việt Nam và Lào hiện nay theo tư tưởng Hồ Chí Minh về đoàn kết quốc tế” làm dề tài luận án tiến sĩ. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu * Mục đích nghiên cứu:
6 Góp phần phát triển lý luận và thực tiễn tăng cường đoàn kết Cămpuchia với Việt Nam và Lào hiện nay theo tư tưởng Hồ Chí Minh về đoàn kết quốc tế. * Nhiệm vụ nghiên cứu: Khái quát tư tưởng Hồ Chí Minh về đoàn kết quốc tế. Trên cơ sở đó làm rõ khái niệm công cụ của đề tài, tập trung phân tích luận giải phạm trù trung tâm của đề tài là: Tăng cường đoàn kết Cămpuchia với Việt Nam và Lào theo tư tưởng Hồ Chí Minh về đoàn kết quốc tế . Chỉ ra những vấn đề có tính quy luật tăng cường đoàn kết Cămpuchia với Việt Nam và Lào theo tư tưởng Hồ Chí Minh về đoàn kết quốc tế. Nghiên cứu thực trạng và rút ra những bài học kinh nghiệm về tăng cường đoàn kết Cămpuchia với Việt Nam và Lào hiện nay theo tư tưởng Hồ Chí Minh về đoàn kết quốc tế. Đề xuất một số giải pháp tăng cường đoàn kết Cămpuchia với Việt Nam và Lào hiện nay theo tư tưởng Hồ Chí Minh về đoàn kết quốc tế. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài * Đối tượng nghiên cứu: Nghiên cứu những vấn đề thực chất, tính qui luật tăng cường đoàn kết Cămpuchia với Việt Nam và Lào hiện nay theo tư tưởng Hồ Chí Minh về đoàn kết quốc tế. * Phạm vi nghiên cứu: Luận án nghiên cứu những vấn đề liên quan đến tăng cường đoàn kết Cămpuchia với Việt Nam và Lào hiện nay theo tư tưởng Hồ Chí Minh về đoàn kết quốc tế trong từ năm 1979 đến nay (Chủ yếu tập trung Cămpuchia và Việt Nam). 5. Cơ sở lý luận, thực tiễn và phương pháp nghiên cứu
7 * Cơ sở lý luận: Luận án dựa trên cơ sở lý luận của chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam, quan điểm của Đảng nhân dân cách mạng Cămpuchia về vấn đề đoàn kết, đoàn kết quốc tế. * Cơ sở thực tiễn: Luận án dựa vào thực trạng tăng cường đoàn kết Cămpuchia với Việt Nam và Lào từ 1979 đến nay thông qua các Nghị quyết, văn kiện, các hiệp định,… và thực tế tiến triển trên thực tiễn. * Phương pháp nghiên cứu: Luận án vận dụng phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử. Đồng thời, sử dụng các phương pháp cụ thể như: Phân tích và tổng hợp; lô gích và lịch sử; so sánh và đánh giá; điều tra xã hội học; phân tích tài liệu; tổng kết thực tiễn; ý kiến các chuyên gia; khái quát hóa và trừu tượng hóa,v.v.. 6. Những đóng góp mới về khoa học của luận án Nội dung về thực chất và tính quy luật tăng cường đoàn kết Cămpuchia với Việt Nam và Lào theo tư tưởng Hồ Chí Minh về đoàn kết quốc tế. Kết quả đánh giá thực trạng, rút ra bài học kinh nghiệm tăng cường đoàn kết Cămpuchia với Việt Nam và Lào hiện nay theo tư tưởng Hồ Chí Minh về đoàn kết quốc tế. Nội dung các giải pháp được đề xuất tăng cường đoàn kết Cămpuchia với Việt Nam và Lào hiện nay theo tư tưởng Hồ Chí Minh về đoàn kết quốc tế. 7. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận án * Ý nghĩa lý luận của luận án:
8 Kết quả nghiên cứu của đề tài góp phần bổ sung một phần quan trọng vào phát triển, hoàn thiện cơ sở lý luận khoa học cho các chủ thể Cămpuchia trong thực hiện đoàn kết Cămpuchia với Việt Nam và Lào theo tư tưởng Hồ Chí Minh về đoàn kết quốc tế. * Ý nghĩa thực tiễn của luận án: Kết quả nghiên cứu của luận án có thể sử dụng làm tài liệu trong việc hoàn thiện các quan điểm, chủ trương đối ngoại của Cămpuchia trong tình hình hiện nay. Đồng thời, đề tài còn là cơ sở quan trọng định hướng cho thực hiện tăng cường đoàn kết Cămpuchia với Việt Nam và Lào hiện nay có chất lượng, hiệu quả trên thực tiễn hoạt động xây dựng đất nước trong tình hình mới. 8. Kết cấu của luận án Kết cấu của luận án gồm: Mở đầu, tổng quan tình hình nghiên cứu có liên quan đến đề tài, 3 chương (7 tiết), kết luận, danh mục các công trình khoa học đã công bố của tác giả, danh mục tài liệu tham khảo.
9 TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU CÓ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI 1. Những công trình khoa học tiêu biểu nghiên cứu về tăng cường đoàn kết Cămpuchia với Việt Nam và Lào Cuốn sách “Quan hệ đối ngoại của các nước A SEAN” của tác giả Nguyễn Xuân Sơn và Thái Văn Long [105]. Công trình này, hai tác giả đã luận giải đoàn kết Cămpuchia với Việt Nam và Lào trong bối cảnh chung của đoàn kết giữa các nước ASEAN trong xu thế phát triển mới. Mặc dù công trình tiếp cận có tính chuyên ngành ở phương diện đối ngoại, những cũng thể hiện tinh thần đoàn kết của ba dân tộc trong quan hệ với các nước trong cộng đồng A SEAN hiện nay. Tác giả Đặng Quốc Tuấn với công trình: “Hợp tác giữa Việt Nam và Cămpuchia về Biên giới, lãnh thổ” [118]. Trong công trình này, tác giả đã nghiên cứu những nét đặc thù của quan hệ hợp tác giữa Việt Nam và Cămpuchia trên Biên giới, lãnh thổ. Cùng với nó là những đánh giá, tổng kết tiến trình bước đầu của triển vọng phát triển khi giải quyết vấn đề có tính cấp bách về cắm mốc Biên giới trên bộ. Mặc dù công trình này chỉ bàn về vấn đề quan hệ, hợp tác về Biên giới, lãnh thổ, nhưng cũng có thể khai thác được những nội dung, giá trị của tăng cường đoàn kết Camphuchia với Việt Nam và Lào. Tác giả Phạm Thị Hồng Xuân với công trình: “Một vài suy nghĩ về quan hệ Việt Nam Cămpuchia và vấn đề an ninh khu vực đến năm 2020” [129]. Công trình này tác giả đã nghiên cứu những tiềm năng to lớn của quan hệ Việt Nam Cămpuchia trong giữ gìn an ninh khu vực với tầm nhìn đến năm 2020. Tác giả đã tập trung và tiềm năng cả về truyền thống đoàn kết và những tiềm năng về kinh tế, chính trị xã hội thể hiện vai trò, vị trí quan trọng đối với giữ vững an ninh khu vực.
10 So với nghiên cứu, tìm hiểu chung thì số lượng và chất lượng nghiên cứu này phong phú và có chiều sâu hơn. Đặc biệt, nhân kỷ niệm 45 năm ngày thiết lập quan hệ Cămpuchia Việt Nam (24 .7.1967 24.7.2012) càng có nhiều công trình, bài viết về hợp tác, quan hệ, đoàn kết giữa các dân tộc trên bán đảo Đông Dương. Đặc san của Báo Thế giới và Việt Nam dành riêng một số đăng tổng hợp các bài viết của các nhà lãnh đạo Đảng, Nhà nước và các vị ở các cương vị cấp bộ, đại sứ,….Các bài viết này được tiếp cận ở các góc độ khác nhau và cùng có những đề cập đến tư tưởng đoàn kết quốc tế của Hồ Chí Minh với các cấp độ khác nhau. Cùng với các công trình trên, Đặc san của Hội hữu nghị Việt Nam Cămpuchia cho xuất bản tuyển tập những bài viết về đoàn kết giữa hai dân tộc. Trong tuyển tập này có cả những hiệp định, các văn bản được ký kết hợp tác, hữu nghị giữa hai dân tộc ở các lĩnh vực khác nhau như về Đảng, Nhà nước, các lĩnh vực, các ngành…cụ thể. Những công trình trong nước nghiên cứu tăng cường đoàn kết Cămpuchia với Việt Nam và Lào so với ở Việt Nam cũng không có nhiều. Tuy nhiên, trong những năm gần đây cũng thể hiện xu hướng ngày càng tăng lên. Bộ ngoại giao và hợp tác Cămpuchia có công trình: “Thông tin cơ bản về Vương quốc Cămpuchia” [10]. Trong công trình này, Bộ ngoại giao và hợp tác đã khái quát những thông tin cơ bản về Cămpuchia suốt thời gian từ 2000 đến 2008 với những tiền đề và thành tựu, hạn chế ở từng mặt cụ thể. Các thông tin này như một bản thông điệp cho các nước thể hiện lập trường quan điểm của Cămpuchia trong công tác đối ngoại và hợp tác đầu tư. Ở đó cũng chỉ ra những nét cơ bản về đoàn kết với Việt Nam và Lào. Mặc dù những nội dung này mới ở góc độ của Bộ ngoại giao, nhưng cũng
11 thể hiện những tinh thần cơ bản về đoàn kết Cămpuchia với Việt Nam và Lào. Tác giả On Phnomonirith với: “Chiến lược của Cămpuchia khi tham gia vào khu vực mậu dịch tự do A SEAN ( AFTA) và thực hiện CEPT” [99]. Trong công trình của mình, tác giả đã luận giải những khó khăn và thách thức của Cămpuchia khi tham gia các hiệp hội này. Trong đó, tác giả cũng đặt ra yêu cầu và nhiệm vụ trong quan hệ với Việt Nam và lào với tính cách là những nước có truyền thống đoàn kết với nhau từ lâu đời. Tác giả Kao Kim Huorn với công trình: “Xây dựng lòng tin ở Cămpuchia Trao đổi kinh nghiệm và rút ra bài học cho tương lai” [36]. Tác giả của công trình này đã khái quát những nội dung từ thực tiễn có tính chất của tổng kết và rút ra những bài học quý báu giúp cho người đọc hiểu được tiềm năng cũng như củng cố cho tương lai phát triển về đoàn kết với các nước trên thế và khu vực. Trong quá trình luận giải, tác giả của công trình cũng để dành một phần quan trọng và đánh giá, tổng kết và khái quát những bài học cho tăng cường đoàn kết Cămpuchia với hai nước trên bán đảo Đông Dương. Tác giả Chheav Vanndeth với công trình: “Vai trò Cămpuchia trong cộng đồng quốc tế” [119]. Công trình này đã xác định vị trí, vai trò Cămpuchia trong cồng đồng quốc tế với những tiềm năng, và thực tiễn phát triển. Trong quá trình luận giải, tác giả của công trình cũng xác định trách nhiệm và tầm quan trọng của Cămpuchia đối với tăng cường đoàn kết Cămpuchia với Việt Nam và Lào trên con đường cùng phát triển. Tác giả Soc Hoch với công trình: “Phát triển kinh tế và chính sách cải cách ở Cămpuchia thách thức và triển vọng trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế” [31] đã luận giải những tiềm năng về nguồn nhân lực trong phát triển kinh tế và cải cách ở Cămpuchia hiện nay. Theo đó, tác giả cũng
12 đặt vấn đề với các nước, trong đó có Việt Nam về giúp Cămpuchia về giáo dục và đào tạo trong quan hệ hợp tác quốc tế. Tác giả Kao Kim Huorn và Sẩmng Komsan với công trình: “Cămpuchia trong thiên niên kỷ mới, học hỏi kinh nghiệm quá khứ và xây dựng tương lai” [38]. Các tác giả của công trình này đã tiếp nối công trình “Xây dựng lòng tin ở Cămpuchia Trao đổi kinh nghiệm và rút ra bài học cho tương lai”, Nhà xuất bản CICP, Phnôm pênh, 1999 lên một trình độ mới. Nội dung của công trình thể hiện sự nghiên cứu tầm khái quát cao hơn và cũng đặt ra những vấn đề, biện pháp cụ thể cho quan hệ hợp tác và đoàn kết với các nước có tính chiến lược lâu dài. Mặc dù là công trình của cá nhân, nhưng cũng phản ánh xu thế chung và cũng có giá trị như những luận điểm, quan điểm cơ bản cho chính sách đối ngoại của Đảng và Nhà nước Cămpuchia hiện nay. Quá trình luận giải, tác giả cũng đề cập đến những đánh giá, những kết quả học hỏi các nước, đặc biệt của Việt Nam trong quan hệ hợp tác quốc tế. Công trình khoa học của tác giả Kong Sokea: “Chính sách đối ngoại của Cămpuchia với A SEAN từ 1967 đến nay” đã có nhiều công phu hệ thống hóa chính sách đối ngoại của Cămpuchia với các nước A SEAN từ 1967 đến 2005. Tác giả cũng đề cập đến quan hệ giữa Cămpuchia với Việt Nam và Lào một cách thỏa đáng. Điểm đặc biệt là, tác giả đã có những nhận định về những bước thăng trầm của lịch sử và chỉ ra những nguyên nhân khách quan và chủ quan cụ thể. Trong công trình của mình, tác giả cũng xác định những vấn đề đặt ra cho tương lai phát triển quan hệ giữa Cămpuchia với các nước trong cộng đồng ASEAN và với Việt Nam và Lào. Tác giả Hun Xen với cuốn: “Chiến lược của Chính phủ Cămpuchia trong thiên niên kỷ mới” [34]. Với tư cách là người đứng đầu Chính phủ Cămpuchia Thủ tướng Chính phủ Hun Xen đã khẳng định lập trường, quan điểm của Nhà nước Campuhcia trong thiên niên kỷ mới. Nội dung của
13 công trình này không chỉ là những tư tưởng, quan điểm chính trị, mà có tính pháp quy cao, đồng thời như một thông điệp quan trọng đối với các nước vầ thái độ Cămpuchia trong quan hệ với các nước trên thế giới nói chung và các nước bán đảo Đông Dương nói riêng. 2. Những công trình khoa học tiêu biểu nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh về đoàn kết quốc tế Đoàn kết quốc tế là một nội dung lớn trong hệ thống tư tưởng Hồ Chí Minh về con đường cách mạng Việt Nam nói riêng và ba nước trên bán đảo Đông Dương nói chung. Nó là tài sản vô cùng quý báu không chỉ của dân tộc Việt Nam, mà còn có giá trị to lớn đối với giai cấp công nhân, nhân dân lao động trên thế giới, đặc biệt đối với Cămpuchia và Lào. Lịch sử càng phát triển thì tư tưởng Hồ Chí Minh về đoàn kết quốc tế càng được khẳng định giá trị về khoa học và ý nghĩa thực tiễn to lớn. Đặc biệt trong bối cảnh quốc tế hóa đời sống kinh tế, hợp tác, giao lưu, hội nhập càng sâu rộng, cuộc đấu tranh giai cấp, đấu tranh dân tộc càng có nhiều diễn biến phức tạp thì tư tưởng Hồ Chí Minh về đoàn kết quốc tế càng nổi lên cho mọi thắng lợi của các nước chậm phát triển trong lựa chọn phương thức quan hệ, hợp tác để thực hiện mục tiêu hòa bình, độc lập, tự chủ và tiến bộ xã hội. Với ý nghĩa, tầm vóc lớn lao của tư tưởng Hồ Chí Minh về đoàn kết quốc tế, nên đã có nhiều công trình, nhiều đề tài, bài viết bàn về vấn đề này. Trong phạm vi luận án, tác giả tuyển chọn một số công trình tiêu biểu, liên quan trực tiếp. Trên thế giới, có nhiều tác giả nghiên cứu, đánh giá về tư tưởng đoàn kết quốc tế Hồ Chí Minh, như: “Một buổi sáng mùa xuân năm 1924” của
14 tác giả Gécmanéttô, trong cuốn “Bác Hồ Hồi ký” [28], “Hồ, Niu Oóc”, của tác giả Đavít Hambớtxtam [29], “Đồng chí Hồ Chí Minh” của tác giả Épghênhi Cabêlép [25]. Mỗi công trình có cách tiếp cận và luận giải khác nhau nhưng đã khái quát những nét đặc sắc tư tưởng Hồ Chí Minh về đoàn kết quốc tế khá sâu sắc. Tác giả Đavít Hambớtxtam người Mỹ trong bài viết: “Hồ, Niu Oóc”, đã đánh giá cao những nội dung nghiên cứu chủ nghĩa thực dân của Hồ Chí Minh và những vấn đề về đoàn kết quốc tế. Trong cuốn “Đồng chí Hồ Chí Minh”, Épghênhi Cabêlép đã đánh giá công lao Hồ Chí Minh đối với phát triển phong trào cộng sản thế giới và thể hiện trong đó nội dung khá sâu sắc về tư tưởng đoàn kết quốc tế. Ở Việt Nam có nhiều công trình, đề tài nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh về đoàn kết quốc tế và khai thác giá trị của nó để hiện thực hóa trên thực tế. Có thể thấy một số công trình, đề tài tiêu biểu liên quan đến đề tài luận án như sau: Đề tài: “Quốc tế Cộng sản với cách mạng Việt Nam” của tác giả Hồ Tố Lương [54] đã thể hiện một sự nghiên cứu công phu, nghiêm túc về vai trò của Quốc tế Cộng sản đối với cách mạng thế giới nói chung và đối với cách mạng Việt Nam nói riêng. Công trình này đã tổng hợp được những sự kiện lịch sử có giá trị để luận giải, đánh giá được vai trò của Quốc tế Cộng sản đối với cách mạng thế giới và cách mạng Việt Nam, đặc biệt đối với hoạt động cách mạng của Nguyễn Ái Quốc để thể hiện sự kiểm nghiệm, kiểm chứng những tư tưởng của Người. Trong đó, thành công nhất là đã làm rõ những ý kiến của Nguyễn Ái Quốc đối với hoàn thiện lý luận cách mạng của Quốc tế Cộng sản. Điều đó, cho thấy phát triển, hoàn thiện những tư tưởng cách mạng nói chung và tư tưởng về đoàn kết quốc tế của
15 Nguyễn Ái Quốc nói riêng phải trải qua những thử thách, khó khăn, phức tạp mới chứng minh được tính khoa học, cách mạng. Tuy nhiên, những cống hiến đó của công trình cũng chưa thật sự làm nổi bật tính hệ thống tư tưởng Hồ Chí Minh về đoàn kết quốc tế. Điều này cũng do mục đích nhiệm cụ của công trình không đặt ra vấn đề đó. Cuốn sách “Tư tưởng Ngoại giao Hồ Chí Minh” của tác giả Nguyễn Duy Niên [93] đã tiếp cận và luận giải tư tưởng Hồ Chí Minh ở phương diện Ngoại giao có tính hệ thống khá cao. Với kết cấu gồm phần mở đầu, 4 chương và kết luận cho thấy một sự nghiên cứu nghiêm túc có tích hệ thống và lịch sử lô gích. Nghiên cứu công trình này cho thấy, tư tưởng ngoại giao Hồ Chí Minh thể hiện một sự thống nhất cao giữa nguyên tắc bất biến với tinh linh hoạt trong vận dụng . Ở mỗi nội dung của các công trình đều thể hiện một tư tưởng chỉ đạo “dĩ bất biến, ứng vạn biến” sâu sắc. Bằng các sự kiện lịch sử và xử lý, phân tích các sự kiện khá tốt, tạo cho người đọc, dễ nghiên cứu dễ tiếp thu tư tưởng Hồ Chí Minh về ngoại giao. Tư tưởng đoàn kết quốc tế này được thể hiện bằng các quyết sách chính trị khá sắc bén của Hồ Chí Minh từ phạm vi thế giới đến khu vực; đối với từng lực lượng đến từng tầng lớp và đặc biệt đối với ba nước trên bán đảo Đông Dương. Tuy nhiên, công trình này được trình bày có tính giáo trình, thể hiện tính hệ thống đi từ lịch sử hình thành đến nội dung cơ bản, đến nghệ thuật, phương pháp và sự vận dụng. Với tính hệ thống đó thì tiếp cận, khai thác và vận dụng vào giảng dạy Bộ môn Tư tưởng Hồ Chí Minh có giá trị rất lớn. Cuốn sách “Bí quyết thành công Hồ Chí Minh” của tác giả Phùng Hữu Phú [101]. Trong cuốn sách, tác giả hình thành 3 chương đi từ cái bao trùm cơ bản là: “Tư tưởng cách mạng và khoa học” đến nội dung quan
16 trọng có tính chất then chốt là “Giai cấp công nhân” và đến “Bí quyết thành công”. Với cách tiếp cận và luận giải này, tác giả đã làm rõ được những vấn đề then chốt nhất bảo đảm cho thắng lợi của cách mạng Việt Nam. Nội dung này cũng có giá trị đối với thành công của các cuộc cách mạng giải phóng dân tộc trên thế giới. Nội dung có tính nổi bật nhất bảo đảm cho sự thành công của Hồ Chí Minh cũng như của cách mạng là vấn đề đoàn kết, đại đoàn kết toàn dân tộc. Nội dung này được tác giả luận giải trong chương 3. Bằng các dữ liệu lịch sử, những luận điểm, quyết sách cụ thể thực hiện đại đoàn kết của Hồ Chí Minh, tác giả đã cho người đọc, người nghiên cứu thấy rõ tầm vóc lớn lao của tư tưởng đoàn kết Hồ Chí Minh. Tư tưởng ấy vừa thống nhất với tư tưởng các nhà kinh điển chủ nghĩa Mác Lênin, vừa có sắc thái độc đáo của Người về cách mạng Việt Nam. Tuy nhiên, tư tưởng này chỉ là một nội dung cụ thể của toàn bộ công trình. Hơn nữa, sự vận dụng vào thực hiện ở Việt Nam là chủ yếu, còn nội dung tăng cường đoàn kết Cămpuchia Việt Nam và Lào chưa thật nổi bật. Đề tài: “Hồ Chí Minh với chiến lược đoàn kết quốc tế trong cách mạng giải phóng dân tộc” do tác giả Lê Văn Yên làm chủ biên [132]. Qua nghiên cứu, đây là một công trình có nhiều giá trị khoa học. Nhóm tác giả đã có cách tiếp cận có tính lô gích và lịch sử. Trong giải quyết nội dung thể hiện sự hệ thống hóa, khái quát hóa khá cao tạo cho người đọc dễ tiếp thu, đánh giá giá trị tư tưởng. Nhóm tác giả hình thành kết cấu của công trình thành ba chương (6 tiết), phần phụ lục và tài liệu tham khảo. Về nội dung, đề tài đã tập trung giải quyết 4 vấn đề lớn. Phần một, các tác giả đã khái lược có tính hệ thống quá trình hoạt động của Hồ Chí Minh thống nhất với quá trình hành thành tư tưởng về đoàn kết quốc tế. Thông qua các tư liệu lịch sử và phương pháp xử lý tư
17 liệu có tính khoa học, hợp lô gích, cho thấy nội dung này được giải quyết có sức thuyết phục về khoa học. Phần hai, các tác giả đã khái quát những quan điểm cơ bản của tư tưởng Hồ Chí Minh về đoàn kết quốc tế trong cách mạng giải phóng dân tộc, đồng thời đã có những đánh giá giá trị nội dung này trong lịch sử, không chỉ đối với cách mạng Việt Nam, mà còn đối với cách mạng thế giới. Phương pháp khái quát, hệ thống hóa có tính khoa học và đánh giá có tính khách quan, thể hiện sự nghiên cứu nghiêm túc, độc lập sáng tạo. Phần ba, các tác giả đã luận giải trong cách mạng dân tộc nhân chủ nhân dân của Việt Nam, tư tưởng Hồ Chí Minh về đoàn kết quốc tế là một bộ phận thuộc hệ tư tưởng, kim chỉ nam cho mọi hành động trong thực tế. Phần bốn, các tác giả đã làm rõ mối quan hệ chặt chẽ giữa Chủ tịch Hồ Chí Minh với Đảng Cộng sản Việt Nam, đồng thời đã luận giải tầm vóc lớn lao tư tưởng của Người trong đường lối cách mạng. Với những thắng lợi của cách mạng Việt Nam trong sự nghiệp giải phóng dân tộc là bằng chứng chứng minh tư tưởng này của Hồ Chí Minh đã góp phần to lớn vào lý luận chủ nghĩa Mác Lênin ở các nước thuộc địa làm cách mạng giải phóng dân tộc. Một nội dung nổi bật của đề tài này là trong mỗi phần đều có sự chú ý hướng đến các sự kiện, nội dung tư tưởng Hồ Chí Minh về đoàn kết quốc tế trong tăng cường đoàn kết Cămpuchia với Việt Nam và Lào. Đây là nội dung quan trọng liên quan nhiều đến luận án của nghiên cứu sinh. Tuy nhiên, sự đề cập này có tính sự kiện lịch sử để bổ trợ cho nội dung chính của đề tài. Do mục đích của đề tài, cho nên vấn đề không được luận giải có tính hệ thống.
18 Hội thảo quốc tế về Chủ tịch Hồ Chí Minh Anh hùng giải phóng dân tộc, nhà văn hóa lớn, tổ chức năm 1990 tại Hà Nội, nhân kỷ niệm 100 năm ngày sinh của Chủ tịch Hồ Chí Minh [115]. Những bài viết trong Hội thảo này đã làm rõ những cống hiến lớn lao của Hồ Chí Minh đối với phong trào giải phóng dân tộc, phong trào đấu tranh vì hòa bình, tiến bộ xã hội. Đồng thời đánh giá cao thân thế sự nghiệp Hồ Chí Minh đối với phát triển văn hóa. Trong đó, nhiều bài viết về tư tưởng đoàn kết quốc tế của Người ở các góc nhìn khác nhau, nhưng thống nhất với nhau ở sự cống hiến, giá trị đối với tương lai nhận loại. Tuy nhiên, công trình này mới là những bài viết khoa học trong hội thảo cho nên còn có những góc độ khác nhau. Ở trong nước, tác giả đã cố gắng sưu tầm, tìm hiểu các công trình về tư tưởng Hồ Chí Minh về đoàn kết quốc tế ở Cămpuchia và cho thấy không được nhiều như ở các nước khác và chiều sâu cũng còn hạn chế. Đáng chú ý là công trình của Cheap So Phan về: “Vấn đề An ninh khu vực Đông Nam Á” [95]. Công trình này được tác giả nghiên cứu, khái quát có tính hệ thống tư tưởng Hồ Chí Minh về đoàn kết quốc tế. Biểu hiện của tính hệ thống hóa trong công trình này là tác giả đã chỉ ra mục đích, các nội dung, nguyên tắc của đoàn kết quốc tế theo tư tưởng Hồ Chí Minh. Điểm đáng chú ý là tác giả đã khái quát được những nguyên tắc cơ bản của đoàn kết quốc tế mang sắc thái Hồ Chí Minh. Toàn bộ những nội dung đó, tác giả còn vượt lên chỉ ra cho người đọc thấy được những giá trị bền vững của tư tưởng Hồ Chí Minh về đoàn kết quốc tế. Tác giả Deap So Phan với bài viết: “Tư tưởng Hồ Chí Minh về đoàn kết quốc tế, một trong những di sản vô giá hiện nay” [97]. Trong bài viết, tác giả tập trung vào làm sâu sắc tiến trình phát triển, hoàn thiện và đặc
19 biệt hơn là đánh giá những giá trị bền vững tư tưởng Hồ Chí Minh về đoàn kết quốc tế. Trong các nội dung đánh giá, tác giả còn cho rằng tư tưởng Hồ Chí Minh về đoàn kết quốc tế đã thức tỉnh nhiều dân tộc trên thế giới có cơ sở lý luận cho xác định mục tiêu, con đường, biện pháp thực hiện đoàn kết với các lực lượng, các quốc gia một cách khoa học. Hơn nữa qua tư tưởng này, tác giả còn cho rằng nó đã củng cố niềm tin cho các dân tộc chậm phát triển vào tương lai của mình. Điểm đặc biệt là, công trình đã dành nhiều nội dung bàn về đoàn kết Cămpuchia với Việt Nam và Lào. Tác giả chỉ ra lời Hồ Chí Minh: “Sự nghiệp đấu tranh chung của nhân dân ba nước Việt Nam, Cămpuchia và Lào đoàn kết chặt chẽ nhất định sẽ giành thắng lợi cuối cùng”; “Ý chí thống nhất của nhân dân ba nước chúng ta là kiên quyết đấu tranh chống sự xâm lược của đế quốc Mỹ và ra sức bảo vệ hòa bình, độc lập dân tộc và toàn vẹn lãnh thổ”. Từ những hiểu biết về tư tưởng Hồ Chí Minh về đoàn kết quốc tế, tác giả đã đánh giá tầm vóc quốc tế nói chung, các dân tộc chậm phát triển nói riêng và đặc biệt là giữa Cămpuchia với Việt Nam và Lào một cách có sức thuyết phục. Mặc dù, các công trình còn ít, nhưng cho thấy những nghiên cứu của các tác giả Cămpuchia về tư tưởng Hồ Chí Minh nói chung và về đoàn kết quốc tế nói tiêng cũng có những cống hiến nhất định. Tuy nhiên, các công trình ở Cămpuchia còn khiêm tốn về số lượng, hạn chế về tính toàn diện và chiều sâu khoa học. 3. Những công trình khoa học tiêu biểu nghiên cứu về tăng cường đoàn kết Cămpuchia với Việt Nam và Lào theo tư tưởng Hồ Chí Minh về đoàn kết quốc tế Nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh về đoàn kết quốc tế và tăng cường đoàn kết Cămpuchia với Việt Nam và Lào theo tư tưởng Hồ Chí