Luận án Tiến sĩ Lịch sử: Một số biến đổi ở làng xã Châu Thổ sông Hồng từ đầu thế kỷ XIX đến giữa thế kỷ XX

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI<br /> TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC Xà HỘI VÀ NHÂN VĂN<br /> <br /> KIM JONG OUK<br /> <br /> MỘT SỐ BIẾN ĐỔI Ở LÀNG Xà CHÂU THỔ SÔNG HỒNG<br /> TỪ ĐẦU THẾ KỶ XIX ĐẾN GIỮA THẾ KỶ XX<br /> (QUA TRƢỜNG HỢP LÀNG MỄ TRÌ)<br /> <br /> Chuyên ngành : Lịch sử Việt Nam cổ đại và trung đại<br /> Mã số : 62 22 54 01<br /> <br /> LUẬN ÁN TIẾN SĨ LỊCH SỬ<br /> <br /> NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC :<br /> 1. GS. TSKH. VŨ MINH GIANG<br /> 2. GS. TS. NGUYỄN VĂN KHÁNH<br /> <br /> Hà Nội - 2009<br /> <br /> MỤC LỤC<br /> <br /> Trang<br /> Mục lục<br /> Danh mục các bảng<br /> Danh mục các bản đồ<br /> <br /> 2<br /> <br /> MỞ ĐẦU<br /> <br /> 6<br /> <br /> 4<br /> 5<br /> <br /> Chƣơng 1. SỰ BIẾN ĐỔI ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN VÀ MÔI TRƢỜNG<br /> SINH THÁI Ở LÀNG Xà CHÂU THỔ SÔNG HỒNG TỪ<br /> ĐẦU THẾ KỶ XIX ĐẾN GIỮA THẾ KỶ XX QUA<br /> TRƢỜNG HỢP LÀNG MỄ TRÌ<br /> <br /> 26<br /> <br /> Đặc điểm chung về điều kiện tự nhiên vùng châu thổ sông Hồng<br /> Những tác động của điều kiện tự nhiên và môi trƣờng sinh<br /> thái dến quá trình phát triển châu thổ sông Hồng<br /> 1.3. Những điều kiện tự nhiên và môi trƣờng sinh thái ở làng Mễ Trì<br /> 1.3.1. Địa hình và đất đai<br /> 1.3.2. Hệ thống giao thông<br /> 1.3.3. Biến đổi địa giới hành chính<br /> 1.3.4. Những sự kiện lịch sử lớn có tác động đến làng Mễ Trì<br /> <br /> 26<br /> 28<br /> <br /> Chƣơng 2. SỰ BIẾN ĐỔI CỦA BỘ MÁY QUẢN LÝ Ở LÀNG XÃ<br /> CHÂU THỔ SÔNG HỒNG TỪ ĐẦU THẾ KỶ XIX ĐẾN<br /> GIỮA THẾ KỶ XX QUA TRƢỜNG HỢP LÀNG MỄ TRÌ<br /> <br /> 48<br /> <br /> Tính tự trị và bộ máy hành chính ở làng xã trƣớc khi thực<br /> dân Pháp xâm lƣợc<br /> 2.2. Nền tảng hành chính của thực dân Pháp và cuộc Cải lƣơng<br /> hƣơng chính ở Bắc Kỳ<br /> 2.2.1. Cải lƣơng hƣơng chính lần thứ I (1921)<br /> 2.2.2. Cải lƣơng hƣơng chính lần thứ II (1927)<br /> 2.2.3. Cải lƣơng hƣơng chính lần thứ III (1941)<br /> 2.3. Ảnh hƣởng của Cải lƣơng hƣơng chính ở làng Mễ Trì<br /> 2.3.1. Những ảnh hƣởng của Cải lƣơng hƣơng chính lần thứ I<br /> 2.3.2. Những ảnh hƣởng của Cải lƣơng hƣơng chính lần thứ II<br /> <br /> 54<br /> <br /> 1.1.<br /> 1.2.<br /> <br /> 2.1.<br /> <br /> 2<br /> <br /> 32<br /> 32<br /> 34<br /> 36<br /> 43<br /> <br /> 65<br /> 72<br /> 75<br /> 77<br /> 78<br /> 79<br /> 93<br /> <br /> Chƣơng 3. SỰ BIẾN ĐỔI CỦA TÌNH HÌNH SỞ HỮU RUỘNG ĐẤT Ở<br /> LÀNG Xà CHÂU THỔ SÔNG HỒNG TỪ ĐẦU THẾ KỶ<br /> XIX ĐẾN GIỮA THẾ KỶ XX QUA TRƢỜNG HỢP LÀNG<br /> MỄ TRÌ<br /> <br /> 96<br /> <br /> Tình hình sở hữu ruộng đất ở làng xã trƣớc khi thực dân<br /> Pháp xâm lƣợc<br /> Tình hình sở hữu ruộng đất ở làng xã dƣới chế độ thực<br /> dân Pháp<br /> Sự biến đổi tình hình sở hữu ruộng đất ở làng Mễ Trì<br /> <br /> 100<br /> <br /> 3.3.1. Tình hình phân bố ruộng đất<br /> 3.3.2. Tình hình sở hữu ruộng đất<br /> <br /> 112<br /> 116<br /> <br /> 3.1.<br /> 3.2.<br /> 3.3.<br /> <br /> 103<br /> 109<br /> <br /> Chƣơng 4. SỰ BIẾN ĐỔI CỦA NỀN GIÁO DỤC Ở LÀNG Xà CHÂU<br /> THỔ SÔNG HỒNG TỪ ĐẦU THẾ KỶ XIX ĐẾN GIỮA<br /> THẾ KỶ XX QUA TRƢỜNG HỢP LÀNG MỄ TRÌ<br /> <br /> 134<br /> <br /> Giáo dục truyền thống ở làng xã trƣớc khi thực dân Pháp<br /> xâm lƣợc<br /> Cải cách giáo dục ở làng xã dƣới chế độ thực dân Pháp<br /> <br /> 136<br /> <br /> 4.2.1. Cải cách giáo dục thực dân lần thứ I (1906)<br /> 4.2.2. Cải cách giáo dục thực dân lần thứ II (1917)<br /> <br /> 145<br /> 153<br /> <br /> Ảnh hƣởng của Cải cách giáo dục ở làng Mễ Trì<br /> <br /> 162<br /> <br /> 4.3.1. Những ảnh hƣởng của Cải cách giáo dục lần thứ I<br /> 4.3.2. Những ảnh hƣởng của Cải cách giáo dục lần thứ II<br /> <br /> 166<br /> 177<br /> <br /> 4.1.<br /> 4.2.<br /> <br /> 4.3.<br /> <br /> KẾT LUẬN<br /> DANH MỤC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC CỦA TÁC GIẢ LIÊN<br /> QUAN ĐẾN LUẬN ÁN<br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> PHỤ LỤC<br /> <br /> Phần phụ lục của luận án đƣợc in thành một bản riêng kèm theo<br /> <br /> 3<br /> <br /> 145<br /> <br /> 190<br /> 199<br /> 200<br /> <br /> DANH MỤC CÁC BẢNG<br /> B¶ng 1-1:<br /> B¶ng 1-2:<br /> B¶ng 1-3:<br /> B¶ng 3-1:<br /> B¶ng 3-2:<br /> B¶ng 3-3:<br /> B¶ng 3-4:<br /> B¶ng 3-5:<br /> B¶ng 3-6:<br /> B¶ng 3-7:<br /> B¶ng 3-8:<br /> B¶ng 3-9:<br /> B¶ng 4-1:<br /> B¶ng 4-2:<br /> B¶ng 4-3:<br /> B¶ng 4-4:<br /> B¶ng 4-5:<br /> <br /> BiÕn ®æi ®¬n vÞ hµnh chÝnh cña lµng MÔ Tr× tõ đầu thÕ kû<br /> XIX ®Õn giữa thÕ kû XX<br /> D©n sè cña c¸c lµng thuộc tæng DÞch Väng (1926)<br /> Sè hé lµm nghÒ nghiÖp cña c¸c lµng thuộc tæng DÞch Väng<br /> (1926)<br /> T×nh tr¹ng ph©n bè lo¹i ®Êt cña lµng MÔ Tr×<br /> T×nh h×nh së h÷u ruéng ®Êt cña lµng MÔ Tr× vào đầu những<br /> năm 1940<br /> Quy m« së h÷u ruéng ®Êt cña lµng MÔ Tr×<br /> T×nh h×nh së h÷u ruéng ®Êt trong bộ máy cai trÞ lµng MÔ Tr×<br /> T×nh tr¹ng ph©n bè ruéng ®Êt vµ së h÷u ở lµng MÔ Tr×<br /> T×nh h×nh së h÷u ruéng ®Êt x©m canh ở làng MÔ Tr×<br /> T×nh tr¹ng së h÷u ruéng ®Êt cña phô n÷ lµng MÔ Tr×<br /> HiÖn tr¹ng quy m« së h÷u ruéng ®Êt cña phô n÷ lµng MÔ Tr×<br /> T×nh tr¹ng së h÷u ruéng ®Êt theo th©n phận phô n÷ cña<br /> lµng MÔ Tr×<br /> C¸c lo¹i tr-êng häc vµ sè häc sinh cña tØnh Hµ Đông<br /> (1901~1904)<br /> Sè häc sinh cña tr-êng c«ng phñ vµ huyÖn ë vïng Hµ<br /> §«ng (1901~1904)<br /> Sè tr-êng vµ häc sinh tr-êng t- cña các lµng ë phñ Hoµi<br /> §øc (1901~1904)<br /> Sè l-îng häc sinh tại c¸c tr-êng cÊp Tæng ë tØnh Hµ §«ng<br /> (1918~1923)<br /> Sè l-îng c¸c lo¹i tr-êng, häc trß vµ thµy gi¸o ë MÔ Tr×<br /> 1907~1909<br /> <br /> 41<br /> 42<br /> 43<br /> 115<br /> 117<br /> 118<br /> 121<br /> 123<br /> 125<br /> 128<br /> 130<br /> 130<br /> 149<br /> 151<br /> 153<br /> 156<br /> 167<br /> <br /> B¶ng 4-6:<br /> <br /> Sè l-îng c¸c lo¹i tr-êng häc vµ häc trß ë tæng DÞch Väng 169<br /> 1907~1909<br /> <br /> B¶ng 4-7:<br /> <br /> Sè l-îng c¸c lo¹i tr-êng häc vµ häc sinh ë phñ Hoµi §øc 174<br /> 1910~1916<br /> <br /> B¶ng 4-8:<br /> <br /> Sè häc sinh c¸c líp cña tr-êng tiÓu häc ë c¸c tæng phñ 178<br /> Hoµi §øc 1918-1923<br /> <br /> 4<br /> <br /> DANH MỤC CÁC BẢN ĐỒ<br /> Bản đồ 1-1:<br /> <br /> Bản đồ 3-1:<br /> <br /> Phân loại ruộng đất canh tác ở thôn Thƣợng, xã Mễ Trì<br /> (1938)<br /> Bản đồ hành chính xã Mễ Trì, tổng Dịch Vọng, huyện<br /> Từ Liêm, tỉnh Hà Đông (1915)<br /> Phân thửa ruộng đất của làng Mễ Trì (1938)<br /> <br /> 111<br /> <br /> Bản đồ 3-2:<br /> <br /> Bản đồ các xứ đồng của thôn Thƣợng, xã Mễ Trì<br /> <br /> 113<br /> <br /> Bản đồ 1-2:<br /> <br /> (1938)<br /> <br /> 5<br /> <br /> 34<br /> 39<br /> <br />