Luận án Tiến sĩ ngành Hồ Chí Minh học: Xây dựng Đảng bộ các trường sĩ quan Quân đội hiện nay theo tư tưởng Hồ Chí Minh

Chia sẻ: Lin Yanjun | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:222

Thêm vào BST

Báo xấu

40
lượt xem 9
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trên cơ sở làm rõ nội dung, giá trị tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng, vận dụng vào đánh giá khách quan thực trạng xây dựng Đảng bộ các trường sĩ quan Quân đội từ năm 2011 - 2021, từ đó đề xuất các giải pháp nhằm xây dựng Đảng bộ các trường sĩ quan Quân đội theo tư tưởng Hồ Chí Minh. Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận án Tiến sĩ ngành Hồ Chí Minh học: Xây dựng Đảng bộ các trường sĩ quan Quân đội hiện nay theo tư tưởng Hồ Chí Minh

HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH NGUYỄN ĐỨC NHUẬN XÂY DỰNG ĐẢNG BỘ CÁC TRƯỜNG SĨ QUAN QUÂN ĐỘI HIỆN NAY THEO TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH LUẬN ÁN TIẾN SĨ NGÀNH HỒ CHÍ MINH HỌC HÀ NỘI - 2022
HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH NGUYỄN ĐỨC NHUẬN XÂY DỰNG ĐẢNG BỘ CÁC TRƯỜNG SĨ QUAN QUÂN ĐỘI HIỆN NAY THEO TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH LUẬN ÁN TIẾN SĨ NGÀNH HỒ CHÍ MINH HỌC Mã số: 931 02 04 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: 1. PGS,TS. NGUYỄN THỊ KIM DUNG 2. PGS,TS. NGUYỄN XUÂN TRUNG HÀ NỘI - 2022
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận án là trung thực, có nguồn gốc rõ ràng và được trích dẫn đầy đủ theo quy định. Tác giả Nguyễn Đức Nhuận
MỤC LỤC Trang MỞ ĐẦU 1 Chương 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN 7 1.1. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận án 7 1.2. Kết quả nghiên cứu đã đạt được và những vấn đề luận án tiếp tục nghiên cứu 27 Chương 2: TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ XÂY DỰNG ĐẢNG - MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN 32 2.1. Một số khái niệm liên quan đến đề tài luận án 32 2.2. Nội dung tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng 39 2.3. Giá trị tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng 63 Chương 3: XÂY DỰNG ĐẢNG BỘ CÁC TRƯỜNG SĨ QUAN QUÂN ĐỘI THEO TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH - THỰC TRẠNG VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ ĐẶT RA 72 3.1. Đặc điểm các trường sĩ quan Quân đội và chức năng, nhiệm vụ của Đảng bộ các trường sĩ quan Quân đội 72 3.2. Thực trạng xây dựng Đảng bộ các trường sĩ quan Quân đội theo tư tưởng Hồ Chí Minh giai đoạn 2011 - 2021 81 3.3. Những vấn đề đặt ra trong xây dựng đảng bộ các trường sĩ quan Quân đội theo tư tưởng Hồ Chí Minh 109 Chương 4: YẾU TỐ TÁC ĐỘNG, PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP XÂY DỰNG ĐẢNG BỘ CÁC TRƯỜNG SĨ QUAN QUÂN ĐỘI THEO TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH TRONG TÌNH HÌNH MỚI 117 4.1. Dự báo những yếu tố tác động, phương hướng xây dựng Đảng bộ các trường sĩ quan Quân đội giai đoạn 2021 - 2025 117 4.2. Giải pháp xây dựng Đảng bộ các trường sĩ quan Quân đội trong tình hình mới theo tư tưởng Hồ Chí Minh 125 KẾT LUẬN 158 DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH CỦA TÁC GIẢ ĐÃ CÔNG BỐ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN 160 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 161 PHỤ LỤC 175
DANH MỤC NHỮNG TỪ VIẾT TẮT CMCN 4.0 Cách mạng công nghiệp lần thứ tư CNXH Chủ nghĩa xã hội ĐLDT Độc lập dân tộc GCCN Giai cấp công nhân NLLĐ, SCĐ Năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu QĐNDVN Quân đội Nhân dân Việt Nam TCCSĐ Tổ chức cơ sở đảng TSQQĐ Trường sĩ quan Quân đội TSVM Trong sạch, vững mạnh
1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn đặc biệt quan tâm đến công tác xây dựng Đảng. Người khẳng định: “Xây dựng Đảng là một nhiệm vụ cực kỳ quan trọng của nhân dân ta” [62, tr.279]. Hồ Chí Minh không chỉ để lại cho toàn Đảng, toàn dân, toàn quân những chỉ dẫn quý báu trong công tác xây dựng Đảng mà chính Người còn là một tấm gương cao đẹp về sự tuyệt đối trung thành, tận tụy, cống hiến suốt đời vì mục tiêu, lý tưởng của Đảng. Tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng Cộng sản Việt Nam là kết tinh của trí tuệ Hồ Chí Minh, được hình thành, phát triển, hoàn thiện gắn liền với quá trình Người chuẩn bị về mọi mặt, tổ chức sáng lập, lãnh đạo và rèn luyện Đảng, trực tiếp đặt nền móng và góp phần to lớn vào xây dựng Đảng Cộng sản Việt Nam trở thành một đảng chân chính, cách mạng, tiêu biểu cho trí tuệ, đạo đức, lương tâm và danh dự của dân tộc. Chính vì thế, tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng Cộng sản Việt Nam có vị trí đặc biệt quan trọng trong hệ thống tư tưởng của Người, chứa đựng giá trị lý luận và thực tiễn sâu sắc. Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIII (2021) của Đảng nhấn mạnh: “Trong những năm tới phải đặc biệt coi trọng và đẩy mạnh hơn nữa xây dựng và chỉnh đốn Đảng toàn diện về chính trị, tư tưởng, đạo đức, tổ chức và cán bộ” [21, tr.180]. Do đó, nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng không chỉ góp phần làm sâu sắc hơn, phong phú hơn nhận thức của mỗi cán bộ, đảng viên và quần chúng về tính khoa học, cách mạng, sáng tạo của tư tưởng Hồ Chí Minh, mà còn cung cấp những luận cứ khoa học cho công tác xây dựng Đảng, góp phần xây dựng Đảng Cộng sản Việt Nam ngày càng trong sạch, vững mạnh, ngang tầm với yêu cầu, nhiệm vụ lãnh đạo sự nghiệp cách mạng trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế. Là một bộ phận thuộc Đảng bộ Quân đội, Đảng bộ các trường sĩ quan Quân đội (TSQQĐ) có vai trò quyết định trong lãnh đạo xây dựng các TSQQĐ vững mạnh toàn diện. Trong đó, sự trong sạch, vững mạnh về mọi mặt của Đảng
2 bộ các TSQQĐ là yếu tố quyết định đến chất lượng, hiệu quả lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ giáo dục - đào tạo, xây dựng chính quy, nghiên cứu khoa học của các TSQQĐ, có tác động trực tiếp đến việc hình thành bản lĩnh, trí tuệ, năng lực, phẩm chất, phương pháp và tác phong làm việc của những cán bộ, sĩ quan tương lai, qua đó, góp phần thực hiện thắng lợi mục tiêu xây dựng Quân đội Nhân dân Việt Nam cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa trong tình hình mới. Những năm qua, Đảng bộ các TSQQĐ luôn quan tâm xây dựng Đảng bộ trong sạch, vững mạnh (TSVM) về mọi mặt và đã đạt được những kết quả tốt: Cấp ủy, tổ chức đảng các cấp đã quan tâm xây dựng tổ chức đảng vững mạnh về chính trị, tư tưởng, tổ chức và đạo đức. Năng lực lãnh đạo của cấp ủy và tổ chức cơ sở đảng từng bước được nâng lên. Đại đa số cán bộ, đảng viên và quần chúng có bản lĩnh chính trị kiên định, vững vàng, tuyệt đối trung thành với Tổ quốc, với Đảng, Nhà nước và nhân dân… Tuy nhiên, thực tế xây dựng Đảng bộ các TSQQĐ thời gian qua vẫn còn những hạn chế, đó là: Công tác giáo dục chính trị, tư tưởng có nội dung còn hạn chế; năng lực lãnh đạo của một số cấp ủy, tổ chức đảng chưa toàn diện. Còn cán bộ, đảng viên vi phạm kỷ luật, một số có biểu hiện trung bình chủ nghĩa, làm việc cầm chừng, trách nhiệm thấp. Việc quản lý, đánh giá cán bộ ở một số đơn vị thiếu chặt chẽ; công tác kiểm tra, giám sát, tự phê bình, phê bình có nơi, có mặt còn hạn chế, thiếu quyết liệt… Những hạn chế nêu trên cần phải khắc phục nhằm nâng cao hơn nữa năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của Đảng bộ các TSQQĐ. Mặt khác, các TSQQĐ là trung tâm đào tạo cán bộ, sĩ quan cho toàn quân, trước yêu cầu, đòi hỏi của tình hình mới, nhất là trước tác động của Cuộc Cách mạng Công nghiệp lần thứ tư (CMCN 4.0) đã và đang đặt ra những thách thức lớn đối với nhiệm vụ đổi mới nội dung, chương trình, phương pháp giáo dục đào tạo ở các TSQQĐ đòi hỏi cấp ủy, tổ chức đảng ở các trường sĩ quan phải không ngừng nâng cao trình độ trí tuệ và năng lực lãnh đạo nhằm đề ra
3 những quyết sách sát đúng, tạo sự đột phá góp phần nâng cao hơn nữa chất lượng giáo dục đào tạo ở các TSQQĐ. Bên cạnh đó, các thế lực phản động, thù địch ngày càng ráo riết đẩy mạnh các hoạt động chống phá nhằm “phi chính trị hóa Quân đội”, xuyên tạc mục tiêu, lý tưởng chiến đấu, bản chất giai cấp, phủ nhận, đòi xóa bỏ vai trò lãnh đạo của Đảng đối với Quân đội, trong đó, những cán bộ, đảng viên trong Quân đội nói chung và những học viên sĩ quan Quân đội nói riêng là những mục tiêu mà các thế thực chống phá hướng tới … Thực tế trên đặt ra yêu cầu cấp thiết là phải tập trung xây dựng Đảng bộ các TSQQĐ thật sự vững mạnh về mọi mặt nhằm đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ lãnh đạo các xây dựng các TSQQĐ. Đồng thời, liên quan đến đề tài luận án, đến nay, chưa có công trình khoa học nào nghiên cứu một cách hệ thống, chuyên sâu dưới góc độ chuyên ngành Hồ Chí Minh học về vấn đề xây dựng Đảng bộ các TSQQĐ theo tư tưởng Hồ Chí Minh. Từ những lý do trên, nghiên cứu sinh chọn vấn đề: “Xây dựng Đảng bộ các trường sĩ quan Quân đội hiện nay theo tư tưởng Hồ Chí Minh” làm đề tài Luận án Tiến sĩ, chuyên ngành Hồ Chí Minh học. 2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 2.1. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở làm rõ nội dung, giá trị tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng, vận dụng vào đánh giá khách quan thực trạng xây dựng Đảng bộ các TSQQĐ từ năm 2011 - 2021, từ đó đề xuất các giải pháp nhằm xây dựng Đảng bộ các TSQQĐ theo tư tưởng Hồ Chí Minh. 2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Để thực hiện mục đích trên, luận án tập trung giải quyết những nhiệm vụ cơ bản sau: - Tổng quan các công trình nghiên cứu có liên quan đến đề tài luận án, từ đó xác định những vấn đề luận án cần tiếp tục đi sâu nghiên cứu. - Luận giải các khái niệm liên quan đến đề tài luận án, làm rõ nội dung và giá trị tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng.
4 - Đánh giá thực trạng xây dựng Đảng bộ các TSQQĐ theo tư tưởng Hồ Chí Minh giai đoạn 2011 - 2021 và xác định những vấn đề đặt ra trong xây dựng Đảng bộ các TSQQĐ hiện nay theo tư tưởng Hồ Chí Minh. - Làm rõ các yếu tố tác động, xác định phương hướng và đề xuất các giải pháp nhằm xây dựng Đảng bộ các TSQQĐ trong tình hình mới theo tư tưởng Hồ Chí Minh. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 3.1. Đối tượng nghiên cứu Xây dựng Đảng bộ các TSQQĐ hiện nay theo tư tưởng Hồ Chí Minh. 3.2. Phạm vi nghiên cứu: - Về nội dung: Luận án tập trung làm rõ hơn, sâu sắc hơn nội dung tư tưởng Hồ chí Minh về xây dựng Đảng, cụ thể trên các mặt chính trị, tư tưởng, tổ chức, đạo đức và giá trị tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng. Nghiên cứu công tác xây dựng Đảng bộ các TSQQĐ theo tư tưởng Hồ Chí Minh trên các mặt chính trị, tư tưởng, tổ chức và đạo đức. - Về không gian: Luận án chỉ tập trung nghiên cứu hoạt động xây dựng Đảng bộ ở các trường đào tạo sĩ quan cấp phân đội, bậc đại học. Trong đó tập trung điều tra, khảo sát 07 trường: Trường Sĩ quan Chính trị (Đại học chính trị), Trường Sĩ quan Lục Quân 1 (Đại học Trần Quốc Tuấn), Trường Sĩ quan Pháo binh, Trường Sĩ quan Lục quân 2 (Đại học Nguyễn Huệ), Trường Sĩ quan Kỹ thuật Quân sự (Đại học Trần Đại Nghĩa), Trường Sĩ quan Công binh (Đại học Ngô Quyền), Trường Sĩ quan Thông tin (Đại học Thông tin liên lạc). - Về thời gian: Thời gian tập trung khảo sát, đánh giá thực trạng xây dựng Đảng bộ các TSQQĐ theo tư tưởng Hồ Chí Minh từ năm 2011 -2021 (mốc 2011 là thời gian thực hiện Chỉ thị 03 của Bộ Chính trị và mốc 2021 là năm diễn ra Đại hội Đảng lần thứ XIII của Đảng). Thời gian dự báo, đánh giá tình hình, xác định phương hướng, giải pháp là giai đoạn 2021 - 2025 (kết thúc nhiệm kỳ Đại hội XIII của Đảng), tầm nhìn đến năm 2030.
5 4. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu 4.1. Cơ sở lý luận Luận án được nghiên cứu trên cơ sở lý luận của chủ nghĩa Mác- Lênin, quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam, tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng, xây dựng Đảng bộ Quân đội, xây dựng Quân đội về chính trị. 4.2. Phương pháp nghiên cứu Trên cơ sở phương pháp nghiên cứu của chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử, luận án sử dụng tổng hợp các phương pháp chung, các phương pháp liên ngành và chuyên ngành sau: - Phương pháp lôgíc được sử dụng để khái quát nội dung, giá trị tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng; luận giải, đánh giá đúng thực chất những thành tựu, hạn chế trong xây dựng Đảng bộ các TSQQĐ theo tư tưởng Hồ Chí Minh. - Phương pháp lịch sử được sử dụng để trình bày, phân tích các công trình khoa học có liên quan đến luận án; các vấn đề có liên quan đến quan điểm, đường lối của Đảng và Quân ủy Trung ương về xây dựng Đảng. - Phương pháp điều tra xã hội học, thông qua việc xây dựng hệ thống bảng hỏi để thu thập các thông tin khách quan, trung thực, góp phần cung cấp luận cứ khoa học, thực tiễn cho việc thực hiện đề tài luận án. - Phương pháp phân tích, tổng hợp, thống kê, so sánh nhằm khái quát, phân tích, đánh giá các vấn đề lý luận, thực tiễn được trình bày trong luận án. - Phương pháp phỏng vấn chuyên gia được sử dụng để lấy ý kiến các nhà khoa học, nhà nghiên cứu, cán bộ lãnh đạo, cán bộ quản lý công tác tại các cơ quan nghiên cứu, cơ sở đào tạo trong và ngoài Quân đội, nhằm chuẩn hóa những vấn đề lý luận, thực tiễn mà đề tài luận án đặt ra. 5. Đóng góp mới của luận án - Luận án góp phần làm rõ hơn nội dung, giá trị tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng - Luận án đánh giá khách quan ưu điểm, hạn chế thực trạng xây dựng Đảng bộ các TSQQĐ theo tư tưởng Hồ Chí Minh giai đoạn 2011 - 2021 và làm
6 rõ những vấn đề đặt ra trong xây dựng Đảng bộ các TSQQĐ hiện nay theo tư tưởng Hồ Chí Minh - Luận án đề xuất các giải pháp đồng bộ, có tính khả thi nhằm xây dựng Đảng bộ các TSQQĐ trong tình mới theo tư tưởng Hồ Chí Minh. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của đề tài 6.1. Về lý luận Kết quả nghiên của luận án góp phần làm sâu sắc thêm nội dung và giá trị của tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng. Cung cấp những luận cứ khoa học giúp Thường vụ, Đảng ủy các TSQQĐ nghiên cứu, vận dụng vào xây dựng Đảng bộ TSQQĐ ngày càng vững mạnh. 6.2. Về thực tiễn Luận án có thể sử dụng làm tài liệu tham khảo, phục vụ nghiên cứu, giảng dạy và học tập môn tư tưởng Hồ Chí Minh ở các TSQQĐ. Kết quả nghiên cứu của đề tài góp phần bổ sung cơ sở dữ liệu cho các cơ quan tham mưu, nghiên cứu khi chuẩn bị xây dựng các nghị quyết, chuyên đề về xây dựng Đảng nói chung và xây dựng các tổ chức đảng trong Quân đội nói riêng. 7. Kết cấu của luận án Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục các công trình của tác giả đã công bố, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục, luận án gồm 4 chương, 10 tiết.
7 Chương 1 TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN 1.1. TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN 1.1.1. Nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng và vận dụng vào xây dựng Đảng hiện nay * Nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng Trong cuốn sách “Tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng” (2001), tác giả Nguyễn Quốc Bảo đã làm rõ một trong những nguồn gốc hình thành tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng đó là những quan điểm của Chủ nghĩa Mác - Lênin về xây dựng Đảng kiểu mới của giai cấp công nhân (GCCN). Đồng thời, khẳng định tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng có những nội dung mới, thể hiện sự phát triển sáng tạo và cần phải nghiên cứu, vận dụng vào xây dựng Đảng trong thời kỳ đổi mới [4]. Tác giả Triệu Quang Tiến, trong tác phẩm Tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng (2004) đã tập trung nghiên cứu về vấn đề xây dựng đạo đức cách mạng, chống tham ô, lãng phí và nâng cao NLLĐ, SCĐ của các tổ chức cơ sở Đảng (TCCSĐ) theo tư tưởng Hồ Chí Minh. Tác giả cho rằng, một trong những biện pháp rất quan trọng mà Hồ Chí Minh rất quan tâm và yêu cầu cán bộ, đảng viên phải thường xuyên thực hiện nhằm góp phần xây dựng Đảng TSVM đó là tự phê bình và phê bình [121]. Cuốn sách “Một số vấn đề trong tư tưởng Hồ Chí Minh về Đảng Cộng sản Việt Nam” (2005), tác giả Bùi Đình Phong, Phạm Ngọc Anh (đồng chủ biên) đã tập trung luận giải sâu sắc quan niệm của Hồ Chí Minh về sự ra đời, vai trò lãnh đạo, bản chất giai cấp của Đảng Cộng sản Việt Nam; tính tất yếu phải xây dựng Đảng Cộng sản Việt Nam TSVM, trong đó nhấn mạnh: “Xây dựng Đảng Cộng sản Việt Nam TSVM là mối quan tâm thường trực của Hồ Chí Minh và vấn đề này chiếm một vị trí đặc biệt quan trọng trong toàn bộ tư tưởng Hồ Chí Minh về Đảng Cộng sản”. Đồng thời, các tác giả đã khái quát những nội
8 dung xây dựng Đảng TSVM về chính trị, tư tưởng, tổ chức theo Tư tưởng Hồ Chí Minh [106]. Tác giả Bùi Kim Hồng, trong cuốn sách “Chủ tịch Hồ Chí Minh với công tác xây dựng Đảng trong sạch vững mạnh” (2006) đã trình bày một cách khoa học, có hệ thống những vấn đề lý luận cách mạng, ý thức chính trị, bản chất, mục tiêu, lý tưởng của Đảng Cộng sản Việt Nam và những chuẩn mực của người đảng viên. Đồng thời, phân tích, làm rõ tầm quan trọng và ý nghĩa của tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng. Tác giả khẳng định: Tư tưởng Hồ chí Minh về xây dựng Đảng chứa đựng những giá trị lý luận rất to lớn và nêu lên sự cần thiết phải vận dụng sáng tạo vào công tác xây dựng Đảng hiện nay [81]. Nghiên cứu Tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng, trong cuốn sách “Tư tưởng Hồ Chí Minh về Đảng Cộng sản Việt Nam” (2008), tác giả Nguyễn Duy Hùng và các cộng sự đã đề cập một cách toàn diện những vấn đề về công tác xây dựng Đảng trong Tư tưởng Hồ Chí Minh, tập trung vào các vấn đề xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng, tổ chức, về đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng và tăng cường sự đoàn kết thống nhất [76]. Trong cuốn sách “Hồ Chí Minh về xây dựng củng cố tổ chức Đảng” (2010), các tác giả Nguyễn Vũ, Nguyễn Thái Anh đã bàn về vấn đề xây dựng Đảng Cộng sản Việt Nam cầm quyền theo tư tưởng Hồ Chí Minh, trong đó tập trung vào giáo dục, rèn luyện đội ngũ cán bộ “vừa hồng, vừa chuyên”. Theo các tác giả, đây là vấn đề có ý nghĩa then chốt góp phần xây dựng, củng cố tổ chức Đảng [161]. Các tác giả Trần Đình Huỳnh, Nguyễn Thị Tố Uyên trong cuốn sách “Tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng và chính quyền Nhà nước” (2018) đã trình bày tư tưởng Hồ Chí Minh về Đảng Cộng sản Việt Nam, về Nhà nước Việt Nam. Trong phần tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng Cộng sản Việt Nam, các tác giả đã làm rõ nội dung xây dựng Đảng Cộng sản Việt Nam về các mặt, bao gồm: Xây dựng lý luận; Xây dựng Đảng về chính trị; Xây dựng Đảng về tư tưởng; Xây dựng đảng về tổ chức, đồng thời đã tập trung phân tích, làm rõ
9 những yêu cầu đối với Đảng về năng lực trí tuệ, tư tưởng lý luận, hoạch định đường lối trong điều kiện Đảng duy nhất cầm quyền [83]. Nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng còn có các bài viết đăng trên các tạo chí khoa học. Trong bài viết “Xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng và tổ chức trong tư tưởng Hồ Chí Minh”, đăng trên Tạp chí Triết học, Số 8 - 2004, tác giả Đoàn Đức Hiếu đã trình bày những nội dung cơ bản tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng trên các mặt chính trị, tư tưởng và tổ chức. Theo tác giả xây dựng Đảng về chính trị về thực chất là nâng cao trình độ lý luận cho cán bộ, đảng viên, xây dựng Đảng về tư tưởng có ý nghĩa vô cùng quan trọng và xây dựng Đảng về tổ chức có ý nghĩa then chốt. Tác giả nhấn mạnh: Trong tư tưởng Hồ Chí Minh xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng và tổ chức là ba mặt có quan hệ mật thiết, gắn bó và có cùng chung mục đích [71, tr.16]. Tác giả Lê Mậu Hãn, trong bài viết “Chủ tịch Hồ Chí Minh với sự rèn luyện và sáng lập Đảng Cộng sản Việt Nam”, đăng trên trên Tạp chí Cộng sản, số 10 - 2006, khẳng định: Chủ tịch Hồ Chí Minh là người có công lao to lớn đối với sự ra đời của Đảng và chính ánh sáng tư tưởng Hồ Chí Minh đã soi chiếu công tác xây dựng, chỉnh đốn đảng, làm cho Đảng trở thành “Đảng cách mạng tiên phong, hiện thân của trí tuệ, danh dự và lương tâm của giai cấp công nhân, của dân tộc Việt Nam”. Tác giả cho rằng, những quan điểm của Hồ Chí Minh về đảng cầm quyền nó như một chân lý, phản ánh đúng thực tiễn và là lời cảnh báo sâu sắc đối với toàn Đảng và từng cán bộ, đảng viên [70, tr.22]. Tác giả Trần Thị Minh Ngọc, trong bài viết “Tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng trong Di chúc”, trên Tạp chí Triết học, số 1 - 2016, đã luận giải những tư tưởng sâu sắc của Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng được Người nêu ra trong bản Di chúc. Tác giải nhấn mạnh: Nội dung bao trùm nhất làm nên giá trị khoa học và ý nghĩa thực tiễn sâu sắc của Di chúc là tư tưởng đặc biệt quan trọng của Người về xây dựng Đảng. Theo tác giả, tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng vẫn còn nguyên giá trị, có ý nghĩa lý luận và thực tiễn sâu sắc, góp phần
10 rèn luyện, bồi dưỡng Đảng Cộng sản Việt Nam thực sự là đội tiên phong của giai cấp công nhân, của nhân dân lao động và của dân tộc Việt Nam [104]. Trong bài viết “Tính nhân văn trong quan điểm xây dựng Đảng về đạo đức của Hồ Chí Minh”, đăng trên Tạp chí Lịch sử đảng, số 332 / 2018, tác giả Trần Thị Minh Tuyết cho rằng: Quan điểm xây dựng Đảng về đạo đức của Hồ Chí Minh toát lên tinh thần nhân văn sâu sắc. Điều đó thể hiện ở mục đích xây dựng Đảng về đạo đức, các quan điểm về các chuẩn mực đạo đức cách mạng, phương pháp xây dựng đạo đức giàu tính văn hóa và cách thức xử lý hài hòa những vấn đề cốt yếu của công tác xây dựng Đảng của Hồ Chí Minh. Tác giả nhấn mạnh xây dựng Đảng về đạo đức là xây dựng Đảng từ gốc và đó chính là nét đặc sắc của tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng [146] Trong bài viết “Tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng “là đạo đức, là văn minh”, trên Tạp chí Nghiên cứu Hồ Chí Minh, số 2/2020, tác giả Nguyễn Minh Tuấn cho rằng: Tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng “là đạo đức, là văn minh bắt nguồn từ chủ nghĩa Mác - Lênin, từ truyền thống văn hóa dân tộc để thực hiện mục tiêu độc lập dân tộc gắn liền chủ nghĩa xã hội. Tác giả nhấn mạnh: Xây dựng Đảng “là đạo đức, là văn minh” theo tư tưởng Hồ Chí Minh chính là Đảng phải thường xuyên tự đổi mới, tự chỉnh đốn, để Đảng luôn xứng đáng là lực lượng lãnh đạo phát triển xã hội, đáp ứng sự tin cậy của nhân dân [143]. Tác giả Nguyễn Vĩnh Thanh, trong bài báo “Tư tưởng Hồ Chí Minh về phòng, chống suy thoái tư tưởng chính trị, đạo đức lối sống của cán bộ, đảng viên và một số vấn đề đặt ra trong công tác xây dựng Đảng hiện nay”, đăng trên Tạp chí Nghiên cứu Hồ Chí Minh, Số 3/2020 cho rằng: Những quan điểm của Hồ Chí Minh về phòng, chống suy thoái tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của cán bộ, đảng viên chứa đựng giá trị lý luận và thực tiễn sâu sắc. Từ sự phân tích cặn kẽ, phê bình thẳng thắn những thói hư tật xấu trong nội bộ Đảng, Hồ Chí Minh đồng thời nêu ra những phương pháp, cách thức sửa chữa những căn bệnh ấy mà mục đích cốt lõi: Chỉnh Đảng là để dùi mài cán bộ và đảng viên thành những chiến sĩ xứng đáng là người đày tớ của nhân dân. Tác giả đã khái quát
11 những cách thức, biện pháp góp phần xây dựng Đảng theo tư tưởng Hồ Chí Minh là phải xây dựng lập trường giai cấp vững chắc; phải làm đúng chính sách của Đảng và của Chính phủ và theo đúng đường lối quần chúng trong mọi việc; phải triệt để chống bệnh quan liêu, hình thức, tham ô, lãng phí; thật sự thi hành dân chủ trong Đảng và trong quần chúng; thật thà tự phê bình và phê bình, phải học tập chủ nghĩa Mác - Lênin và thấm nhuần chính sách của Đảng để luôn luôn tiến bộ [142]. Trong bài viết “Tư tưởng Hồ Chí Minh về phòng, chống những biểu hiện suy thoái tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của cán bộ, đảng viên”, trên Tạp chí Lý luận Chính trị, Số 3/2020, tác giả Lý Việt Quang cho rằng: Là người sáng lập, lãnh đạo và rèn luyện Đảng Cộng sản Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn đặc biệt quan tâm đến công tác xây dựng Đảng TSVM trên cả hai phương diện: xác lập những nguyên tắc, quy định, chuẩn mực về tư tưởng, chính trị, tổ chức, đạo đức để thực hiện thống nhất ý chí và hành động trong toàn Đảng; đồng thời chỉ ra những căn bệnh, thói hư, tật xấu mà mỗi cán bộ, đảng viên cần phải phòng chống, nhất là từ khi Đảng trở thành Đảng cầm quyền. Tác giả đã đề cập đến những quan điểm của Người về phòng, chống những căn bệnh, thói hư, tật xấu trong cán bộ, đảng viên, với ý nghĩa là phòng, chống những biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống. Để phòng, chống những biểu hiện suy thoái đó có hiệu quả cần phát huy tốt vai trò của tổ chức Đảng và vai trò của mỗi cán bộ, đảng viên. Trong đó, đối với tổ chức đảng cần làm tốt việc giáo dục cho mỗi cán bộ, đảng viên thấm nhuần lý tưởng cộng sản chủ nghĩa, hiểu rõ đường lối, quan điểm và chính sách của Đảng, về nhiệm vụ, đạo đức của người đảng viên; thực hiện nghiêm chỉnh tự phê bình và phê bình trong Đảng; chế độ sinh hoạt của chi bộ cần phải tiến hành một cách nghiêm túc; kỷ luật của Đảng phải thực hiện nghiêm minh; công tác kiểm tra của Đảng phải tiến hành chặt chẽ. Về phương diện cá nhân, cán bộ, đảng viên của Đảng phải luôn đặt lợi ích của Đảng, cách mạng và của nhân dân lên trên hết. Phải kiên quyết đấu tranh chống chủ nghĩa cá nhân, thường xuyên tu dưỡng, rèn luyện đạo đức cách mạng, không ngừng bồi dưỡng tư tưởng tập thể, tinh thần đoàn kết, tính tổ chức và tính kỷ luật [113].
12 * Nghiên cứu vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh vào xây dựng Đảng hiện nay Tác giả Bùi Đình Phong, Phạm Ngọc Anh, trong cuốn sách “Vận dụng và phát triển tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng trong thời kỳ đổi mới” (2006), đã phân tích những vấn đề cơ bản trong công tác xây dựng Đảng dưới ánh sáng tư tưởng Hồ Chí Minh như: Sự lãnh đạo của Đảng là nhân tố hàng đầu quyết định thành công của sự nghiệp cách mạng, giữ vững, củng cố và tăng cường bản chất giai cấp công nhân; nâng cao trình độ trí tuệ, bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức và năng lực công tác của cán bộ, đảng viên; xây dựng và phát triển tổ chức cơ sở đảng; đổi mới phương thức lãnh đạo dân chủ của Đảng và vấn đề tăng cường quan hệ quốc tế của Đảng. Trên cơ sở đó, các tác giả đã khẳng định sự cần thiết phải tiếp tục vận dụng đúng đắn, sáng tạo những chỉ dẫn về xây dựng Đảng của Hồ Chí Minh nhằm góp phần xây dựng Đảng trong sạch hơn, vững mạnh hơn đáp ứng yêu cầu lãnh đạo sự nghiệp cách mạng trong thời kỳ đổi mới đất nước [105]. Trong cuốn sách “Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay dưới ánh sáng tư tưởng Hồ Chí Minh” (2017), tác giả Bùi Đình Phong cho rằng, khi nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng có hai cách tiếp cận. Trong đó, cách tiếp cận thứ nhất là xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng, tổ chức. Cách thứ hai là xây dựng Đảng trên từng mặt cụ thể như: Nền tảng tư tưởng - lý luận của Đảng; về các nguyên tắc tổ chức và sinh hoạt Đảng; tư cách đảng viên và vấn đề cán bộ; mối quan hệ giữa Đảng với Nhân dân; về đạo đức cách mạng. Tác giả cho rằng, cách tiếp cận thứ hai thể hiện một cách đậm nét trong toàn bộ di sản Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng [107]. Tác giả Lê Khả Phiêu, trong cuốn sách “Tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng, chỉnh đốn Đảng và sự vận dụng trong xây dựng Đảng về đạo đức hiện nay” (2019), đã tập trung phân tích, luận giải nội dung tư tưởng Hồ Chí Minh về Đảng Cộng sản Việt Nam, về công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng. Khái quát thực trạng đạo đức và thực trạng xây dựng Đảng về đạo đức thời gian qua; yêu cầu vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng, chỉnh đốn Đảng, từ đó đề xuất
13 nhiệm vụ, giải pháp vận dụng tư tưởng của Người vào xây dựng, chỉnh đốn Đảng về đạo đức hiện nay [103]. Tác giả Mạch Quang Thắng, trong cuốn sách “Một số vấn đề về xây dựng Đảng theo tư tưởng Hồ Chí Minh” (2020) đã trình bày khái quát một số vấn đề về xây dựng, chỉnh đốn Đảng, các nguyên tắc tổ chức và sinh hoạt của Đảng; về công tác kiểm tra, kỷ luật, sự đoàn kết thống nhất trong Đảng và công tác xây dựng nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, đảng viên theo tư tưởng Hồ Chí Minh. Đồng thời, tác giả cũng đề cập về vai trò của Đảng trong hệ thống chính trị, trong xây dựng nền dân chủ xã hội chủ nghĩa và về tăng cường công tác đối ngoại của Đảng, nhất là, trong vấn đề về xây dựng, chỉnh đốn Đảng trong giai đoạn hiện nay [124]. Tác giả Nguyễn Đình Hòa, trong bài viết “Từ một số quan điểm xây dựng Đảng của Hồ Chí Minh, suy nghĩ về công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng trong giai đoạn hiện nay”, đăng trên Tạp chí Triết học, Số 8 - 2005, cho rằng, công tác xây dựng Đảng là vấn đề Hồ Chí Minh đặc biệt quan tâm chăm lo trong thực tiễn hoạt động cách mạng của Người. Tác giả đã tập trung luận giải những quan điểm của Hồ Chí Minh về công tác giáo dục, bồi dưỡng mục tiêu, lý tưởng cách mạng cho đội ngũ cán bộ, đảng viên của Đảng; vấn đề tăng cường kỷ luật, giữ vững nguyên tắc tập trung dân chủ trong Đảng... Theo tác giả, những tư tưởng đó có ý nghĩa rất to lớn đối với công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng ở Việt Nam hiện nay và việc vận dụng nghiêm túc, sáng tạo những quan điểm của Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng là cơ sở để nâng cao bản lĩnh chính trị, NLLĐ, SCĐ [74]. Trong bài viết “Xây dựng chi bộ theo Tư tưởng Hồ Chí Minh”, đăng trên Tạp chí Xây dựng Đảng, Số 1 - 2010, tác giả Trần Minh Trưởng cho rằng: Trong công tác xây dựng Đảng, Hồ Chí Minh đặt lên hàng đầu công tác xây dựng chi bộ. Do đó, trong xây dựng chi bộ cần xác định rõ vai trò của nó trong ba loại quan hệ chủ yếu: Đối với bản thân Đảng, đối với đảng viên và trong mối quan hệ giữa Đảng với dân. Theo tác giả, cần phải xây dựng các chi bộ đảng sao cho phù hợp với đặc điểm tình hình, yêu cầu, nhiệm vụ trong từng giai đoạn cách mạng.
14 Để nâng cao NLLĐ, SCĐ của các tổ chức đảng, theo tác giả, cần phải “Không ngừng hoàn thiện mô hình tổ chức của các loại hình chi bộ; đổi mới, nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ; bồi dưỡng năng lực cho đội ngũ bí thư, cấp ủy viên và tăng cường công tác kiểm tra, giám sát” [158, tr.8]. Nghiên cứu vận dụng Tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng vào công tác xây dựng Đảng hiện nay, trên Tạp chí Lý luận chính trị, tác giả Mạch Quang Thắng có các bài viết “Nhận diện để ngăn chặn, quét sạch chủ nghĩa cá nhân, xây dựng Đảng trong sạch”, Số 10/2017 và bài “Giữ gìn kỷ luật của Đảng theo tinh thần của Chủ tịch Hồ Chí Minh”, Số 2/2019. Qua các bài viết, tác giả cho rằng: Trong xây dựng Đảng, xây dựng Đảng về đạo đức là một trong bốn nhiệm vụ quan trọng. Để xây dựng Đảng về đạo đức thì đấu tranh chống chủ nghĩa cá nhân là nội dung quan trọng vì nó là căn nguyên gây ra nhiều hệ lụy, thậm chí có nguy cơ làm tổn hại đến chế độ chính trị, làm suy yếu Đảng. Nhận diện về chủ nghĩa cá nhân gần đây, theo tác giả đó là các biểu hiện: Tách rời lợi ích của bản thân mình với lợi ích của Đảng; chỉ quan tâm đến lợi ích của cá nhân mình; coi cái tôi cao hơn tất thảy, bất chấp đường lối, chủ trương, điều lệ Đảng, pháp luật của Nhà nước; quan liêu, tham nhũng, lãng phí; phản bội Đảng, phản bội chế độ chính trị. Về vấn đề giữ vững kỷ luật của Đảng, theo tác giả phải kết hợp việc rèn luyện đạo đức cách mạng với chống chủ nghĩa cá nhân; mỗi cán bộ, đảng viên trong Đảng phải có tinh thần trách nhiệm và hành động tích cực chống tham nhũng, lãng phí, quan liêu... [128, 129]. Tác giả Nguyễn Xuân Trung - Trần Thị Thanh Giang, trong bài viết “Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh vào xây dựng đội ngũ cán bộ cấp chiến lược theo tinh thần Nghị quyết Trung ương 7 khóa XII của Đảng”, trên Tạp chí Lý luận chính trị, Số 8/2018, cho rằng: Trong suốt cuộc đời hoạt động cách mạng vẻ vang của mình, Hồ Chí Minh không chỉ rèn luyện và giáo dục đạo đức cách mạng cho cán bộ, đảng viên mà bản thân Người là một tấm gương mẫu mực tự thực hiện những tư tưởng và khát vọng đạo đức do chính mình đề ra. Tác giả nhấn mạnh, những luận điểm trong tư tưởng Hồ Chí Minh về cán bộ và công tác cán bộ là rất toàn diện, sâu sắc và nhất quán. Đây là cơ sở để Đảng nghiên cứu,
15 vận dụng vào thực tiễn xây dựng đội ngũ cán bộ và công tác cán bộ đáp ứng được những yêu cầu cấp thiết đặt ra trong giai đoạn cách mạng hiện nay [155]. Trong bài viết “Về khái niệm “đạo đức cách mạng” và việc nghiên cứu, học tập đạo đức trong Đảng hiện nay”, trên Tạp chí Lý luận Chính trị, Số 1/2019, tác giả Phạm Hồng Chương đã tập trung làm rõ quan niệm của Hồ Chí Minh về đạo đức cách mạng. Bài viết nhấn mạnh: Hồ Chí Minh đã trình bày một cách toàn diện, hệ thống về nguồn gốc, vai trò, nội dung, giá trị của đạo đức cách mạng và nêu đầy đủ các chuẩn mực đạo đức của cán bộ, đảng viên. Những chuẩn mực này được đặt trong mối quan hệ biện chứng với nhau và trong từng nội dung của mỗi chuẩn mực cũng có mối quan hệ chặt chẽ với nhau [15]. Lê Thế Phong, trong bài viết “Quan điểm của Hồ Chí Minh về chống chủ nghĩa cá nhân và công tác xây dựng Đảng hiện nay”, trên Tạp chí Lý luận Chính trị, Số 2/2019, cho rằng, Chủ tịch Hồ Chí Minh thường xuyên chăm lo đến việc giáo dục, rèn luyện đội ngũ cán bộ, đảng viên của Đảng. Trong đó, Người luôn nhắc nhở, căn dặn mỗi cán bộ, đảng viên phải đấu tranh chống lại chủ nghĩa cá nhân. Theo tác giả, để chống chủ nghĩa cá nhân hiện nay cần: Đổi mới nội dung, phương thức tuyên truyền, giáo dục nhằm tạo sự chuyển biến tích cực về nhận thức, trách nhiệm của cán bộ, đảng viên; thường xuyên quan tâm đến việc xây dựng môi trường xã hội dân chủ, công bằng, tiến bộ, tạo động lực cho cán bộ, đảng viên tích cực học tập, rèn luyện, cống hiến và trưởng thành; Đảng phải thường xuyên tự phê bình, phê bình một cách chặt chẽ, nghiêm túc; tăng cường công tác kiểm tra, giám sát kỷ luật trong Đảng [110]. Tác giả Trần Thị Minh Tuyết trong bài viết “Kết hợp đức trị và pháp trị theo tư tưởng Hồ Chí Minh - Biện pháp quan trọng trong công tác xây dựng Đảng về đạo đức hiện nay”, trên Tạp chí Lý luận Chính trị, Số 3/2019, nhấn mạnh: So với lý luận của các nhà kinh điển chủ nghĩa Mác - Lênin, điểm khác biệt trong tư tưởng Hồ Chí Minh về công tác xây dựng Đảng nằm ở chỗ: Người chủ trương xây dựng Đảng không chỉ về tư tưởng, chính trị, tổ chức mà còn về đạo đức với mong muốn Đảng phải là “Đảng ta là đạo đức, là văn minh”. Với tư duy biện chứng, Hồ Chí Minh cho rằng: Muốn xây dựng Đảng vững mạnh thì