Luận án Tiến sĩ: Phát triển năng lực đọc hiểu văn bản thơ trữ trình cho học sinh THPT qua hệ thống bài tập

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO<br /> VIỆN KHOA HỌC GIÁO DỤC VIỆT NAM<br /> ------------------<br /> <br /> PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC ĐỌC HIỂU VĂN<br /> BẢN THƠ TRỮ TÌNH CHO HỌC SINH TRUNG<br /> HỌC PHỔ THÔNG QUA HỆ THỐNG BÀI TẬP<br /> <br /> LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC<br /> <br /> Hà Nội, 2017<br /> <br /> NGUYỄN THỊ THANH LÂM<br /> <br /> Tên đề tài luận án:<br /> PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC ĐỌC HIỂU VĂN BẢN THƠ TRỮ TÌNH<br /> CHO HỌC SINH THPT QUA HỆ THỐNG BÀI TẬP<br /> <br /> Chuyên ngành:<br /> Lý luận và phương pháp dạy học bộ môn Văn - Tiếng Việt<br /> Mã số: 62 14 01 11<br /> Người hướng dẫn khoa học: 1. PGS. TS Đỗ Ngọc Thống<br /> 2. TS Nguyễn Thị Hồng Vân<br /> <br /> Hà Nội, 2017<br /> <br /> LLỜI CAM ĐOAN<br /> Tôi xin cam đoan rằng, đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Tất cả các<br /> nguồn số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận án này là trung thực và chưa được sử<br /> dụng để bảo vệ một học vị nào. Các thông tin trích dẫn trong luận án đều đã được chỉ<br /> rõ nguồn gốc.<br /> Tác giả luận án<br /> <br /> Nguyễn Thị Thanh Lâm<br /> <br /> LỜI CẢM ƠN<br /> Lời đầu tiên, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc nhất đến PGS.TS. Đỗ Ngọc<br /> Thống và TS Nguyễn Thị Hồng Vân - những người đã luôn luôn tận tình hướng dẫn,<br /> giúp đỡ để tôi có thể hoàn thành tốt luận án này.<br /> Tôi cũng xin cảm ơn các ý kiến đóng góp quý báu của các nhà khoa học, sự<br /> tạo điều kiện, giúp đỡ của quý thầy cô trong Viện khoa học Giáo dục Việt Nam - nơi<br /> tác giả học tập và nghiên cứu; Ban chủ nhiệm khoa Sư phạm Khoa học Xã hội, Ban<br /> Giám hiệu trường Đại học Đồng Nai - nơi tác giả đang công tác; Ban giám hiệu và giáo<br /> viên các trường THPT - nơi tác giả tiến hành thăm dò ý kiến và tổ chức thực nghiệm.<br /> Xin dành những lời cuối cùng để cảm ơn gia đình, người thân, bạn bè, đồng<br /> nghiệp đã luôn quan tâm, giúp đỡ, động viên để tôi hoàn thành luận án này.<br /> Tác giả<br /> <br /> Nguyễn Thị Thanh Lâm<br /> <br /> MỤC LỤC<br /> MỞ ĐẦU........................................................................................................................................ 8<br /> 1. Lí do chọn đề tài......................................................................................................................... 8<br /> 2. Lịch sử vấn đề nghiên cứu....................................................................................................... 10<br /> 3. Mục đích nghiên cứu ............................................................................................................... 29<br /> 4. Đối tượng, nhiệm vụ nghiên cứu ............................................................................................ 29<br /> 5. Phạm vi nghiên cứu ................................................................................................................. 29<br /> 6. Phương pháp nghiên cứu......................................................................................................... 29<br /> 7. Giả thuyết khoa học ................................................................................................................. 30<br /> 8. Đóng góp của luận án .............................................................................................................. 30<br /> 9. Cấu trúc của luận án................................................................................................................. 31<br /> CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI ......................................... 32<br /> 1.1. Dạy học theo định hướng phát triển năng lực ............................................................... 32<br /> 1.1.1. Năng lực: khái niệm và phân loại ..................................................................................... 32<br /> 1.1.2. Đọc- một năng lực bộ phận quan trọng của năng lực giao tiếp ...................................... 33<br /> 1.2.3. Một số vấn đề về đọc hiểu văn bản .................................................................................. 36<br /> 1.2. Cơ sở lí luận văn học liên quan đến đọc hiểu thơ trữ tình........................................... 48<br /> 1.2.1. Lý thuyết Tiếp nhận văn học (reception theory) ............................................................. 48<br /> 1.2.2.Lý thuyết ứng đáp (reader’s responds theory) .................................................................. 53<br /> 1.2.3. Đặc điểm thơ trữ tình và đọc hiểu văn bản thơ trữ tình................................................... 56<br /> 1.3. Thực trạng dạy học đọc hiểu văn bản thơ trữ tình trong nhà trường PT ................ 66<br /> 1.3.1. Hệ thống câu hỏi, bài tập đọc hiểu thơ trữ tình trong sách giáo khoa Ngữ văn ............ 66<br /> 1.3.2. Thực trạng dạy học đọc hiểu thơ trữ tình trong nhà trường THPT ................................ 69<br /> Tiểu kết chương 1......................................................................................................................82<br /> CHƯƠNG 2: HỆ THỐNG BÀI TẬP PHÁT TRIỂNNĂNG LỰC ĐỌC HIỂU THƠ TRỮ<br /> TÌNH CHO HỌC SINH THPT .................................................................................................. 84<br /> 2.1. Bài tập và vai trò của bài tập trong phát triển năng lực đọc hiểu…….........84<br /> 2.1.1. Bài tập và phân loại bài tập……………………………………………………84<br /> 2.1.2. Vai trò của bài tập trong việc phát triển năng lực cho học sinh .......................85<br /> 2.1.3. Quan niệm về bài tập hình thành và bài tập phát triển ................................................ 87<br /> 3<br /> <br />