Luận án Tiến sĩ Văn học: Thể tài chân dung văn học trong văn học Việt Nam từ 1986 đến nay

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO<br /> TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH<br /> <br /> HÀ THỊ KIM PHƯỢNG<br /> <br /> THỂ TÀI CHÂN DUNG VĂN HỌC<br /> TRONG VĂN HỌC VIỆT NAM<br /> TỪ 1986 ĐẾN NAY<br /> <br /> LUẬN ÁN TIẾN SĨ VĂN HỌC<br /> <br /> NGHỆ AN - 2018<br /> <br /> BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO<br /> TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH<br /> <br /> HÀ THỊ KIM PHƯỢNG<br /> <br /> THỂ TÀI CHÂN DUNG VĂN HỌC<br /> TRONG VĂN HỌC VIỆT NAM<br /> TỪ 1986 ĐẾN NAY<br /> Chuyên ngành: Văn học Việt Nam<br /> Mã số: 62.22.01.21<br /> <br /> LUẬN ÁN TIẾN SĨ VĂN HỌC<br /> <br /> Người hướng dẫn khoa học:<br /> <br /> PGS. TS. ĐINH TRÍ DŨNG<br /> <br /> NGHỆ AN - 2018<br /> <br /> LỜI CAM ĐOAN<br /> Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu khoa học của riêng tôi.<br /> Các kết quả nêu trong luận án là trung thực và chưa từng được ai công bố trong<br /> bất kỳ công trình nào khác. Tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về công trình<br /> nghiên cứu của mình.<br /> <br /> Tác giả<br /> <br /> Hà Thị Kim Phượng<br /> <br /> MỤC LỤC<br /> Trang<br /> MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1<br /> 1. Lý do chọn đề tài ....................................................................................... 1<br /> 2. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu............................................................. 2<br /> 3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu................................................................ 3<br /> 4. Phương pháp nghiên cứu........................................................................... 4<br /> 5. Đóng góp mới của luận án ........................................................................ 4<br /> 6. Cấu trúc luận án ........................................................................................ 5<br /> Chương 1. TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU.................................... 6<br /> 1.1. Khái niệm thể tài, thể loại ...................................................................... 6<br /> 1.2. Lịch sử nghiên cứu về chân dung văn học ............................................. 8<br /> 1.2.1. Nghiên cứu chân dung văn học trên bình diện lý thuyết ................ 8<br /> 1.2.2. Nghiên cứu chân dung văn học trên bình diện sáng tác ............... 14<br /> 1.3. Quan niệm về thể tài chân dung văn học của tác giả luận án .............. 18<br /> 1.3.1. Chân dung văn học - một dạng đặc biệt của phê bình văn học .... 18<br /> 1.3.2. Đặc trưng của thể tài chân dung văn học ...................................... 21<br /> 1.4. Tiểu kết chương 1 ................................................................................ 29<br /> Chương 2. SỰ VẬN ĐỘNG CỦA THỂ TÀI CHÂN DUNG VĂN HỌC<br /> TRONG VĂN HỌC VIỆT NAM HIỆN ĐẠI ............................................. 30<br /> 2.1. Vài nét về sáng tác thể tài chân dung văn học ở nước ngoài ............... 30<br /> 2.2. Chân dung văn học trong văn học Việt Nam trước 1986 .................... 35<br /> 2.2.1. Giai đoạn 1930 - 1945 ................................................................... 35<br /> 2.2.2. Giai đoạn 1945 - 1985 ................................................................... 42<br /> 2.3. Chân dung văn học trong văn học Việt Nam sau 1986 ....................... 46<br /> 2.3.1. Bối cảnh xã hội, văn hóa, văn học giai đoạn sau 1986 ................. 46<br /> 2.3.2. Sự vận động và thành tựu của thể tài chân dung văn học sau 1986 ... 48<br /> 2.4. Tiểu kết chương 2 ................................................................................ 58<br /> <br /> Chương 3. ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG THỂ HIỆN CỦA THỂ TÀI<br /> CHÂN DUNG VĂN HỌC TỪ 1986 ĐẾN NAY ......................................... 60<br /> 3.1. Đối tượng được dựng chân dung ......................................................... 60<br /> 3.1.1. Các nhà văn, nhà thơ ..................................................................... 60<br /> 3.1.2. Các nghệ sĩ ở nhiều ngành nghệ thuật khác .................................. 64<br /> 3.2. Nội dung thể hiện trong các chân dung văn học .................................. 67<br /> 3.2.1. Chân dung nhà văn - đối tượng được dựng chân dung ................. 67<br /> 3.2.2. Chân dung tác giả - người dựng chân dung .................................. 94<br /> 3.2.3. Môi trường sống và sáng tạo của nhà văn .................................... 97<br /> 3.3. Tiểu kết chương 3 .............................................................................. 101<br /> Chương 4. NGHỆ THUẬT THỂ HIỆN TRONG CÁC TÁC PHẨM<br /> THUỘC THỂ TÀI CHÂN DUNG VĂN HỌC TỪ 1986 ĐẾN NAY ...... 103<br /> 4.1. Tiếp cận chân dung từ nhiều góc độ .................................................. 103<br /> 4.1.1. Tiếp cận với tư cách bạn nghề .................................................... 103<br /> 4.1.2. Tiếp cận với tư cách người thân .................................................. 106<br /> 4.1.3. Tiếp cận với tư cách người phê bình ........................................... 110<br /> 4.1.4. Xu hướng rút ngắn khoảng cách tiếp cận đối tượng ................... 113<br /> 4.2. Sử dụng nhiều hình thức ký ............................................................... 116<br /> 4.2.1. Hình thức bút ký.......................................................................... 116<br /> 4.2.2. Hình thức hồi ký.......................................................................... 118<br /> 4.2.3. Hình thức chuyện trò, đối thoại .................................................. 122<br /> 4.3. Tổ chức kết cấu linh hoạt ................................................................... 124<br /> 4.3.1. Kết cấu men theo dòng sự kiện ................................................... 125<br /> 4.3.2. Kết cấu theo dòng hồi ức, liên tưởng .......................................... 126<br /> 4.3.3. Kết cấu phối hợp, đan xen........................................................... 128<br /> 4.4. Kết hợp nhiều điểm nhìn, nhiều sắc thái giọng điệu.......................... 130<br /> 4.4.1. Kết hợp linh hoạt nhiều điểm nhìn .............................................. 130<br /> 4.4.2. Xu hướng đa thanh trong giọng điệu .......................................... 134<br /> <br />