Luận án tiến sĩ Xây dựng Đảng: Giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng của đội ngũ cán bộ Hậu cần Quân đội nhân dân Việt Nam giai đoạn hiện nay

Chia sẻ: Phong Tỉ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:183

Thêm vào BST

Báo xấu

108
lượt xem 23
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu của luận án nhằm làm rõ những vấn đề lý luận, thực tiễn về giáo dục, rèn luyện ĐĐCM của đội ngũ CBHC Quân đội nhân dân Việt Nam giai đoạn hiện nay, luận án đề xuất phương hướng và những giải pháp chủ yếu đẩy mạnh giáo dục, rèn luyện ĐĐCM của đội ngũ CBHC Quân đội đến năm 2030.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận án tiến sĩ Xây dựng Đảng: Giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng của đội ngũ cán bộ Hậu cần Quân đội nhân dân Việt Nam giai đoạn hiện nay

HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH -----**------ ĐỖ ANH VINH GIÁO DỤC, RÈN LUYỆN ĐẠO ĐỨC CÁCH MẠNG CỦA ĐỘI NGŨ CÁN BỘ HẬU CẦN QUÂN ĐỘI NHÂN DÂN VIỆT NAM GIAI ĐOẠN HIỆN NAY LUẬN ÁN TIẾN SĨ CHUYÊN NGÀNH: XÂY DỰNG ĐẢNG VÀ CHÍNH QUYỀN NHÀ NƯỚC HÀ NỘI - 2018
HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH -----**------ ĐỖ ANH VINH GIÁO DỤC, RÈN LUYỆN ĐẠO ĐỨC CÁCH MẠNG CỦA ĐỘI NGŨ CÁN BỘ HẬU CẦN QUÂN ĐỘI NHÂN DÂN VIỆT NAM GIAI ĐOẠN HIỆN NAY LUẬN ÁN TIẾN SĨ CHUYÊN NGÀNH: XÂY DỰNG ĐẢNG VÀ CHÍNH QUYỀN NHÀ NƯỚC Mã số: 62 31 02 03 Người hướng dẫn khoa học: 1. PGS. TS PHAN HỮU TÍCH 2. PGS. TS LÊ VĂN CƯỜNG HÀ NỘI – 2018
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả nghiên cứu nêu trong Luận án là trung thực, có nguồn gốc rõ ràng và được trích dẫn đầy đủ theo quy đinh. Tác giả Đỗ Anh Vinh
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT TRONG LUẬN ÁN BQP: Bộ Quốc phòng CBHC: Cán bộ hậu cần CTĐ, CTCT: Công tác đảng, công tác chính trị ĐĐCM: Đạo đức cách mạng HVHC: Học viện Hậu cần Nxb: Nhà xuất bản QĐNDVN: Quân đội nhân dân Việt Nam QUTW: Quân ủy Trung ương TCCT: Tổng cục Chính trị XHCN: Xã hội chủ nghĩa
MỤC LỤC Trang MỞ ĐẦU 1 Tổng quan các công trình khoa học có liên quan Chương 1: đến giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng của 6 đội ngũ cán bộ hậu cần quân đội 1.1. Các công trình khoa học ở nước ngoài 6 1.2. Các công trình khoa học ở Việt Nam 12 Đánh giá khái quát kết quả của các công trình khoa 1.3. học có liên quan đến luận án và những vấn đề luận án cần tiếp tục nghiên cứu, giải quyết 27 Những vấn đề lý luận và thực tiễn về giáo dục, rèn Chương 2: luyện đạo đức cách mạng của đội ngũ cán bộ hậu cần Quân đội nhân dân Việt Nam giai đoạn hiện nay 29 Ngành Hậu cần Quân đội nhân dân Việt Nam và đội 2.1. ngũ cán bộ hậu cần quân đội 29 Đạo đức cách mạng và giáo dục, rèn luyện đạo đức 2.2. cách mạng của đội ngũ cán bộ hậu cần quâ n đội 40 Đạo đức cách mạng và giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng của đội ngũ cán bộ hậu cần Quân Chương 3: đội nhân dân Việt Nam giai đoạn hiện nay - thực trạng, nguyên nhân và kinh nghiệm 67 Thực trạng đạo đức cách mạng của đội ngũ cán bộ 3.1. hậu cần Quân đội nhân dân Việt Nam 67 Giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng của đội ngũ 3.2. cán bộ hậu cần Quân đội nhân dân Việt Nam - thực trạng, nguyên nhân và kinh nghiệm 75 Phương hướng và giải pháp chủ yếu đẩy mạnh giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng của đội ngũ cán Chương 4: bộ hậu cần Quân đội nhân dân Việt Nam đến năm 108 2030 Dự báo thuận lợi, khó khăn, và phương hướng đẩy 4.1. mạnh giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng của đội ngũ cán bộ hậu cần quân đội 108 Giải pháp chủ yếu đẩy mạnh giáo dục, rèn luyện 4.2. đạo đức cách mạng của đội ngũ cán bộ hậu cần Quân đội nhân dân Việt Nam đến năm 2030 115 KẾT LUẬN 149 DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU CỦA TÁC GIẢ ĐÃ CÔNG BỐ CÓ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN 151 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 152 PHỤ LỤC 165
1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Đạo đức của người cán bộ nói chung và của người cán bộ quân đội nói riêng là phẩm chất quan trọng trong nhân cách người cán bộ. Nhưng, đạo đức cách mạng (ĐĐCM) của người cán bộ không phải tự nhiên mà có, phải trải qua quá trình tự rèn luyện bền bỉ, thường xuyên, lâu dài, gian khổ và sự quan tâm giáo dục của cấp ủy, tổ chức đảng mới tạo nên. Cán bộ quân đội hoạt động trong môi trường đặc biệt, là lực lượng được trang bị vũ khí, khí tài, cơ sở vật chất, phương tiện phục vụ nhiệm vụ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, chiến đấu, công tác với nhiều khó khăn, gian khổ, ác liệt, sẵn sàng hy sinh thân mình để bảo vệ Tổ quốc. Để cán bộ quân đội thực sự yên tâm công tác, tuyệt đối trung thành với sự nghiệp cách mạng của Đảng và nhân dân ta, tổ chức đảng, người chỉ huy, cơ quan chức năng các cấp trong quân đội cần thực hiện tốt công tác giáo dục chính trị cho cán bộ quân đội. Trong đó, giáo dục, rèn luyện ĐĐCM của người cán bộ quân đội trong điều kiện hiện nay là nhiệm vụ chính trị quan trọng của các cấp ủy đảng, của mỗi cán bộ, đảng viên và của bản thân từng cán bộ Hậu cần Quân đội nhằm tiếp tục bồi dưỡng, phát huy phẩm chất tốt đẹp “Bộ đội Cụ Hồ” trong tình hình mới. Thực hiện tốt nhiệm vụ này sẽ trực tiếp góp phần xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam (QĐNDVN) vững mạnh về chính trị, hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao. “Công tác hậu cần quân đội là một mặt công tác quân sự, gồm tổng thể những hoạt động để bảo đảm vật chất, sinh hoạt, quân y, vận tải cho quân đội nhằm duy trì khả năng thực hiện thắng lợi mọi nhiệm vụ và sẵn sàng chi viện về hậu cần cho các lực lượng vũ trang và nhân dân địa phương trong các tình huống…; là công tác chuyên môn của cán bộ, chiến sĩ, nhân viên hậu cần; đồng thời là công tác chung, mọi cán bộ, chiến sỹ và công nhân viên quốc phòng trong toàn quân có trách nhiệm tham gia thực hiện” [22, tr.3]. Đội ngũ cán bộ Hậu cần (CBHC) Quân đội là lực lượng có vai trò quan trọng quyết định đến chất lượng và hiệu quả công tác hậu cần của quân đội, là đội ngũ trực tiếp quản lý cơ sở vật chất, tài chính hậu cần; tổ chức tạo nguồn, bảo đảm lực lượng, vật chất, phương tiện hậu cần cho các nhiệm vụ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, chiến đấu, công tác của các đơn vị trong toàn quân;
2 tổ chức quản lý, giáo dục, rèn luyện, bồi dưỡng và phát triển đội ngũ cán bộ, nhân viên hậu cần các cấp; nuôi dưỡng, chăm sóc sức khỏe bộ đội; nghiên cứu, phát triển khoa học hậu cần quân sự; tham mưu cho các cấp ủy đảng lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện có hiệu quả công tác hậu cần nhân dân bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới. Trong điều kiện hiện nay, hoạt động bảo đảm hậu cần của đội ngũ CBHC Quân đội dễ nảy sinh tham nhũng, “lợi ích nhóm” và sự suy thoái về đạo đức, lối sống. Để hạn chế và loại trừ tình trạng này, các cấp ủy, tổ chức đảng, người chỉ huy các cấp trong quân đội phải thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp lớn. Trong đó, giáo dục, rèn luyện ĐĐCM của đội ngũ CBHC Quân đội là một trong những giải pháp quan trọng hàng đầu. Trong những năm qua, nhận thức sâu sắc vị trí, vai trò rất quan trọng của ĐĐCM đối với đội ngũ CBHC Quân đội, các cấp ủy, tổ chức đảng, người chỉ huy trong quân đội đã thường xuyên quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo giáo dục, rèn luyện ĐĐCM của đội ngũ CBHC đạt nhiều kết quả quan trọng. Nội dung giáo dục, rèn luyện đã cụ thể, thiết thực hơn, gắn liền và sát với nhiệm vụ bảo đảm hậu cần, với chức trách, nhiệm vụ của CBHC ở từng cấp, từng quân, binh chủng và từng đơn vị. Hình thức giáo dục, rèn luyện ĐĐCM đã được đổi mới theo hướng đa dạng, phát huy được vai trò của các cấp ủy, tổ chức đảng, các đoàn thể trong đơn vị tham gia giáo dục, rèn luyện ĐĐCM của đội ngũ CBHC Quân đội. Đa số CBHC Quân đội luôn chủ động tự giáo dục, rèn luyện ĐĐCM và có phẩm chất đạo đức tốt, lối sống trong sạch, lành mạnh, cần kiệm, liêm chính, ý thức kỷ luật nghiêm, chấp hành tốt mệnh lệnh cấp trên, chế độ quy định của ngành, điều lệnh, điều lệ quân đội. Nhờ đó, chất lượng công tác hậu cần từng bước được nâng lên; đã tích cực thực hành tiết kiệm…khai thác hiệu quả vũ khí, trang bị kỹ thuật, cơ sở vật chất, quân lương, quân trang, bảo đảm kịp thời cho nhiệm vụ huấn luyện, chiến đấu, sẵn sàng chiến đấu. Nhiều CBHC luôn gương mẫu về đạo đức, lối sống, tận tâm, tận lực trong công việc, sâu sát với bộ đội, thích ứng với phương thức bảo đảm hậu cần trong điều kiện hiện nay. Tuy nhiên, công tác tổ chức giáo dục, rèn luyện ĐĐCM đối với đội ngũ CBHC Quân đội của các cấp ủy đảng, người chỉ huy, cơ quan chức năng… vẫn còn nhiều hạn chế, yếu kém như: nội dung giáo dục của nhiều cấp ủy, tổ
3 chức đảng, chỉ huy đơn vị chưa được đổi mới, còn chung chung, có nội dung chưa gắn với thực tiễn nhiệm vụ bảo đảm hậu cần và chức trách, nhiệm vụ của CBHC; còn biểu hiện hình thức trong công tác giáo dục, rèn luyện. Việc theo dõi, kiểm tra, tạo điều kiện thuận lợi cho đội ngũ CBHC tự rèn luyện ĐĐCM của nhiều cấp ủy chưa thường xuyên và chặt chẽ. Vai trò của nhiều tổ chức đoàn thể chưa được phát huy mạnh mẽ trong tham gia giáo dục, rèn luyện ĐĐCM của đội ngũ CBHC. Bên cạnh đó, hoạt động tự giáo dục, tự rèn luyện ĐĐCM của đội ngũ CBHC Quân đội vẫn là khâu yếu, còn những hạn chế nhất định, chưa đáp ứng với yêu cầu nhiệm vụ bảo đảm hậu cần trong điều kiện mới. Một số CBHC thiếu tích cực trong học tập nghiên cứu lý luận chính trị, hoặc có học nhưng còn chàng màng, dẫn đến tình trạng hẫng hụt về trình độ lý luận, nắm những quan điểm cơ bản của chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và đường lối chủ trương của Đảng chưa sâu”. ĐĐCM của một bộ phận CBHC có biểu hiện suy giảm: trong công việc họ chú ý nhiều đến ý nghĩa vật chất hơn là ý nghĩa chính trị, đạo đức. Vẫn còn một số cán bộ lợi dụng kẽ hở của cơ chế để buôn bán trái phép, bớt xén tiêu chuẩn bộ đội, sử dụng phương tiện của đơn vị, công sức của bộ đội vào mục đích làm giàu cho cá nhân; một số CBHC có biểu hiện giảm sút lòng tin vào thắng lợi của sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc; vi phạm các quy định về công tác bảo đảm hậu cần, cửa quyền, sách nhiễu cấp dưới, sa vào tham nhũng, lãng phí. Đồng thời, những tác động mặt trái của nền kinh tế thị trường đã làm một bộ phận CBHC suy thoái về đạo đức, lối sống với những biểu hiện mới, tinh vi, làm ảnh hưởng không nhỏ tới uy tín, danh dự người CBHC và chất lượng bảo đảm hậu cần quân đội. Vì vậy, việc lựa chọn và thực hiện đề tài luận án:“Giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng của đội ngũ cán bộ Hậu cần Quân đội nhân dân Việt Nam giai đoạn hiện nay”, thực sự là vấn đề cấp thiết. 2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của luận án 2.1. Mục đích Trên cơ sở làm rõ những vấn đề lý luận, thực tiễn về giáo dục, rèn luyện ĐĐCM của đội ngũ CBHC Quân đội nhân dân Việt Nam giai đoạn hiện nay, luận án đề xuất phương hướng và những giải pháp chủ yếu đẩy mạnh giáo dục, rèn luyện ĐĐCM của đội ngũ CBHC Quân đội đến năm 2030.
4 2.2. Nhiệm vụ - Tổng quan các công trình khoa học trong và ngoài nước liên quan đến đề tài luận án, chỉ rõ những vấn đề đã được nghiên cứu, những nội dung luận án cần tiếp tục nghiên cứu làm sáng tỏ. - Luận giải những vấn đề lý luận và thực tiễn về giáo dục, rèn luyện ĐĐCM của CBHC Quân đội nhân dân Việt Nam trong điều kiện hiện nay - Khảo sát, đánh giá thực trạng ĐĐCM và thực trạng giáo dục, rèn luyện ĐĐCM của đội ngũ CBHC Quân đội từ năm 2005 đến năm 2018; chỉ ra ưu, khuyết điểm, nguyên nhân và rút ra một số kinh nghiệm - Đề xuất phướng hướng và giải pháp nhằm đẩy mạnh giáo dục, rèn luyện ĐĐCM của CBHC Quân đội nhân dân Việt Nam đến năm 2030 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận án 3.1. Đối tượng nghiên cứu của luận án Luận án nghiên cứu về giáo dục, rèn luyện ĐĐCM của đội ngũ CBHC Quân đội nhân dân Việt Nam giai đoạn hiện nay 3.2. Phạm vi nghiên cứu của luận án - Về nội dung: Luận án nghiên cứu hoạt động giáo dục, rèn luyện ĐĐCM của đội ngũ CBHC Quân đội (cán bộ tham mưu hậu cần; cán bộ quân nhu; cán bộ vận tải; cán bộ xăng dầu; cán bộ doanh trại). - Địa bàn khảo sát, nghiên cứu: Các cơ quan, đơn vị thuộc các quân khu, quân chủng, quân đoàn trên địa bàn phía bắc - Thời gian nghiên cứu, khảo sát: từ năm 2005 đến năm 2018; phương hướng và giải pháp đề xuất trong luận án có giá trị đến năm 2030. 4. Cở sở lý luận, thực tiễn và phương pháp nghiên cứu của luận án 4.1. Cơ sở lý luận Luận án được thực hiện trên cơ sở chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về cán bộ, và ĐĐCM của cán bộ, đảng viên. 4.2. Cơ sở thực tiễn Cơ sở thực tiễn của luận án là thực trạng đạo đức của đội ngũ cán bộ Hậu cần Quân đội nhân dân Việt Nam và thực trạng giáo dục, rèn luyện ĐĐCM của đội ngũ CBHC QĐNDVN từ năm 2005 đến năm 2018; các báo
5 cáo, tổng kết công tác đảng, công tác chính trị (CTĐ, CTCT); báo cáo, sơ, tổng kết về hoạt động giáo dục ĐĐCM; sơ kết, tổng kết thực hiện cuộc vận động học tập và làm theo tấm gương đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; số liệu điều tra, khảo sát ở các cơ quan, đơn vị hậu cần trong toàn quân. 4.3. Phương pháp nghiên cứu Luận án sử dụng phương pháp luận của chủ nghĩa Mác - Lênin và các phương pháp nghiên cứu của các khoa học liên ngành và chuyên ngành, trong đó, đặc biệt chú trọng phương pháp: phân tích kết hợp với tổng hợp; lôgíc kết hợp với lịch sử, điều tra khảo sát, tổng kết thực tiễn và phương pháp chuyên gia. 5. Đóng góp mới về khoa học của luận án - Trình bày có hệ thống những vấn đề chung về ngành Hậu cần quân đội; cán bộ Hậu cần, ĐĐCM của đội ngũ CBHC Quân đội. - Tổng kết một số kinh nghiệm giáo dục, rèn luyện ĐĐCM của đội ngũ CBHC Quân đội từ năm 2005 đến năm 2018. - Xác định chuẩn mực ĐĐCM của từng loại CBHC Quân đội; đổi mới nội dung, phương thức giáo dục, rèn luyện ĐĐCM của đội ngũ CBHC Quân đội đến năm 2030. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận án Luận án góp phần làm rõ thêm những vấn đề lý luận và thực tiễn về giáo dục, rèn luyện ĐĐCM của đội ngũ CBHC Quân đội trong giai đoạn hiện nay. Kết quả nghiên cứu của luận án cung cấp luận cứ khoa học cho cấp ủy, tổ chức đảng, cơ quan chính trị, người chỉ huy, đội ngũ cán bộ chính trị các cấp trong quân đội nghiên cứu, tham khảo xác định chủ trương, giải pháp trong giáo dục, rèn luyện ĐĐCM của CBHC ở đơn vị. Kết quả nghiên cứu của luận án có thể được dùng làm tài liệu tham khảo trong nghiên cứu khoa học, giảng dạy và học tập về ĐĐCM nói chung và ĐĐCM của người CBHC Quân đội nói riêng tại Học viện Hậu cần (HVHC) và các cơ sở bồi dưỡng CBHC Quân đội. 7. Kết cấu của luận án Luận án kết cấu gồm: mở đầu, 4 chương (9 tiết), kết luận, danh mục các công trình của tác giả đã công bố liên quan đến luận án, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục.
6 Chương 1 TỔNG QUAN CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC LIÊN QUAN ĐẾN GIÁO DỤC, RÈN LUYÊN ĐẠO ĐỨC CÁCH MẠNG CỦA ĐỘI NGŨ CÁN BỘ HẬU CẦN QUÂN ĐỘI 1.1. CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC Ở NƯỚC NGOÀI 1.1. 1. Công trình của các nhà khoa học Nga - “Thế nào là quân nhân có đạo đức” của Đ.A.Vôn-cô-gô-nốp [80]. Tác giả đã khái quát những khái niệm cơ bản của đạo đức học Mác - Lênin, chỉ rõ nội dung và một số biểu hiện của đạo đức quân nhân, phân tích những vấn đề cơ bản thuộc về phẩm chất đạo đức cần thiết của người chiến sĩ Xô Viết. Đồng thời, chỉ ra những cách thức, biện pháp tu dưỡng, rèn luyện phẩm chất đạo đức của người quân nhân cách mạng. - “Đạo đức Cộng sản chủ nghĩa và nghĩa vụ của quân nhân” của A.X. Milôvidốp [2]. Khi trình bày về đạo đức cộng sản chủ nghĩa, tác giả chỉ ra đây là cơ sở, nền tảng để người cộng sản nhận thức rõ trách nhiệm, nghĩa vụ của mình đối với sự nghiệp cách mạng. Đồng thời, tác giả đã nêu lên mục tiêu giáo dục đạo đức là “nhằm xây dựng một quan điểm sống tích cực, xây dựng một thái độ tự giác đối với nghĩa vụ xã hội, khi thống nhất giữa lời nói và việc làm trở thành tiêu chuẩn trong cuộc sống hàng ngày” [2, tr.3]. Để thực hiện tốt mục tiêu giáo dục đạo đức cộng sản, tác giả xác định một số phương pháp giáo dục đạo đức như: giáo dục thuyết phục, phương pháp cưỡng bách, giáo dục sự thật, “đấu tranh thẳng thắn, chân thành, cởi mở, lập trường nguyên tắc và lập trường của Đảng là cần thiết trong tập thể bộ đội Xô viết”. Bên cạnh đó, tác giả nhấn mạnh việc giáo dục bằng gương sáng cá nhân: “người chỉ huy cần phải là tấm gương cho cấp dưới trong việc chấp hành nghiêm chỉnh các tiêu chuẩn đạo đức và thẩm mỹ của hành vi, hoàn thành tốt nhất các yêu cầu của pháp luật xô viết, của lời thề quân nhân, điều lệnh quân đội và nghĩa vụ phục vụ của mình” [2, tr.36]. Đồng thời, phải giáo dục bằng dư luận xã hội: “dư luận có uy tín đạo đức to lớn, con người được trải qua trường học thật sự về giáo dục nghĩa vụ đối với xã hội. Dư luận xã hội làm nảy sinh tinh thần trách nhiệm trước tập thể ấy và trước toàn thể xã hội” [2, tr.36]. “Công tác đảng - chính trị trong các lực lượng vũ trang xô-viết”, của P.I. Các-pen-cô [131]. Trong sách, các tác giả đã trình bày về công tác đảng - chính trị ở đơn vị cơ sở. Trong đó, công tác đảng - công tác chính trị ở đơn vị cơ sở
7 phải có tính lý luận chặt chẽ và có tính thực tiễn cụ thể, phong phú; lý luận phải gắn liền với hoạt động thực tiễn sinh động, không tách rời nhiệm vụ chính trị của đơn vị. Về giáo dục đạo đức, các tác giả đã chỉ ra: “Việc giáo dục đạo đức cho mọi người phải thống nhất, chặt chẽ với giáo dục tư tưởng - chính trị và giáo dục quân nhân. Nếu đạt được trình độ tinh thần - đạo đức nhất định thì chúng ta có thể đi xa hơn nữa trên con đường củng cố nhận thức về các quy tắc và tiêu chuẩn của hành vi cộng sản chủ nghĩa…” [131, tr.68]. Theo tác giả, việc giáo dục đạo đức thông qua đó hình thành lập trường sống của mỗi quân nhân, để họ tự giác nhận và thực hiện nhiệm vụ, có thái độ rõ ràng, đấu tranh chống các hiện tượng tiêu cực trong đơn vị. 1.1.2. Công trình của các nhà khoa học Trung Quốc - “Giáo trình Công tác Chính trị” của Chương Tử Nghị [119]. Trong sách, tác giả trình bày, luận giải về vấn đề đức và tài của người cán bộ trong quá trình hiện đại hóa. Đức, tài là một thể thống nhất, không thể tách rời nhau, hay coi trọng hoặc hạ thấp yếu tố nào. Theo tác giả: không có đức thì không thể kiên trì định hướng XHCN, không thể toàn tâm, toàn ý phục vụ nhân dân; trọng dụng người có tài mà không có đức sẽ có nguy hiểm rất lớn. Không thể nghĩ rằng, một người thiếu niềm tin, kiên định ở chủ nghĩa cộng sản; không hiểu gì về chính sách, phương châm, đường lối của Trung ương Đảng, không có trách nhiệm với công việc, tính đảng yếu, tinh thần không phấn chấn, đời sống hủ bại, hưởng lạc, ỷ quyền để mưu lợi cá nhân, thậm chí vô kỷ luật, phạm pháp lại có thể gánh vác được trọng trách của những người lãnh đạo. Bên cạnh đó, tác giả nhấn mạnh yếu tố đức và tài của người cán bộ trong quân đội là rất quan trọng, cần phải xây dựng, giáo dục, vì đây là lực lượng sẵn sàng hy sinh thân mình vì Tổ quốc. - “Công tác xây dựng Đảng trong giai đoạn hiện nay” của Nhiệm Khắc Lễ [97]. Trong sách, tác giả đã trình bày những vấn đề cơ bản về công tác xây dựng Đảng hiện nay của Trung Quốc. Trong đó, tác giả tập trung làm rõ việc xây dưng đội ngũ cán bộ có đủ đức và tài trong quá trình xây dựng Đảng, xây dựng nhà nước chủ nghĩa xã hội đặc sắc Trung Quốc. Theo đó, tác giả chỉ ra nội hàm của đạo đức là: Kiên trì chủ nghĩa Mác, tư tưởng Mao Trạch Đông, kiên trì lý luận xây dựng chủ nghĩa xã hội mang đặc sắc Trung Quốc, trung thành vô hạn với xây dựng Đảng, sự nghiệp của Đảng; kiên trì tôn chỉ, một lòng một dạ phục vụ nhân dân, gắn bó với nhân dân, tự giác tiếp thu sự phê bình, giám sát của Đảng và quần chúng, chống chủ nghĩa quan liêu và chủ nghĩa hình thức; cần phải kiên trì đường lối tư tưởng thực sự cầu thị, có tác phong công tác điều tra nghiên cứu, có tấm lòng nồng cháy đối với sự nghiệp
8 cách mạng và tinh thần trách nhiệm chính trị, có khả năng dùng phương pháp tư tưởng Mácxít vũ trang cho mình; gương mẫu giữ gìn kỷ luật và pháp luật, có phẩm chất đạo đức và tác phong tư tưởng cộng sản chủ nghĩa tốt đẹp. Bên cạnh đó, tác giả nêu rõ, cần xây dựng đạo đức trong mối quan hệ giữa đức và tài, đó là yếu tố cần và đủ trong phẩm chất của người cán bộ. - “Tu dưỡng đạo đức, tư tưởng”, của La Quốc Kiệt [93]. Đây là cuốn sách được dịch từ bộ giáo trình cùng tên, dùng làm giáo trình thông dụng của môn học đạo đức tư tưởng cho mọi đối tượng sinh viên trong các trường đại học của Trung Quốc. Trong sách, tác giả đã tập trung giải quyết mười hai vấn đề cơ bản được đưa ra, trong đó, nhấn mạnh việc: bồi dưỡng phẩm chất đạo đức tốt (chương X); kế thừa và phát huy truyền thống đạo đức tốt đẹp (chương XI); kiên trì và tu dưỡng, bồi dưỡng nhân cách cao thượng (chương XII). “Tu dưỡng đạo đức tư tưởng” quán triệt tinh thần: “Xây dựng đạo đức xã hội chủ nghĩa cần lấy phục vụ nhân dân làm trung tâm”, mà Nghị quyết Hội nghị Trung ương 6, Đại hội Đảng Cộng sản Trung Quốc (khóa XIV) đã xác định. Khi bàn về sự hình thành và phát triển phẩm chất đạo đức, tác giả nêu rõ: “Sự hình thành phẩm chất đạo đức là quá trình tác động lẫn nhau giữa ý thức đạo đức và thực tiễn đạo đức của con người, đồng thời cũng là kết quả của nguyên tắc, quy phạm đạo đức chiếm địa vị chủ đạo của xã hội biến thành hành động đã được cụ thể hóa và cá tính hóa” [93, tr. 514-515]. Từ đó, tác giả trình bày những yêu cầu, chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp, xác định một số biện pháp tu dưỡng, rèn luyện đạo đức, tư tưởng của sinh viên trong thời đại mới, đáp ứng yêu cầu phát triển của xã hội. - “Xây dựng Đảng cầm quyền - kinh nghiệm của Việt Nam, kinh nghiệm của Trung Quốc” của Hội đồng lý luận Trung ương [87]. Cốn sách tập hợp các bài viết và bài phát hiểu của các nhà lãnh đạo, nhà nghiên cứu của Việt Nam và Trung Quốc xoay quanh những vấn đề cơ bản: xây dựng đảng cầm quyền; tăng cường năng lực chống tha hóa, phòng biến chất; xây dựng tổ chức cơ sở đảng, đội ngũ đảng viên; đổi mới công tác tư tưởng, lý luận của Đảng; tăng cường công tác kiểm tra, kỷ luật, liêm chính của Đảng; tăng cường công tác giáo dục, đào tạo, bồi dưỡng cán bộ… Một số bài viết tập trung làm rõ những vấn đề cấp thiết trong xây dựng đảng cầm quyền, trong đó nhấn mạnh việc xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên vững mạnh về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, nhất là cần bồi dưỡng những giá trị cốt lõi về cần, kiệm, liêm, chính, tận trung với nước, gắn bó mật thiết với nhân dân, phải biết hy sinh lợi ích của bản thân vì lợi ích quốc gia, dân tộc.
9 - “Làm tốt công tác quần chúng trong tình hình mới - kinh nghiệm Trung quốc, kinh nghiệm Việt Nam” của Hội đồng lý luận Trung ương [89]. Cuốn sách tập hợp một số bài viết trong Hội thảo lý luận làn thứ bảy giữa Đảng Cộng sản Việt Nam và Đảng Cộng sản Trung Quốc về “Làm tốt công tác quần chúng trong tình hình mới - Kinh nghiệm Trung Quốc, kinh nghiệm Việt Nam”, được tổ chức tại Giang Tô - Trung Quốc năm 2011. Các bài viết trong sách đã khẳng định quần chúng nhân dân là người nắm giữ, sáng tạo nên lịch sử. Trong điều kiện lịch sử của mỗi nước, Đảng Cộng sản Việt Nam và Đảng Cộng sản Trung Quốc đã lãnh đạo quần chúng nhân dân tiến hành các cuộc đấu tranh cách mạng lâu dài, gian khổ, vượt qua muôn vàn khó khăn, thử thách và giành những thắng lợi vĩ đại. Những thắng lợi bắt nguồn từ đường lối chính trị đúng đắn của Đảng, được nhân dân đồng tình ủng hộ; đội ngũ cán bộ, đảng viên luôn tiên phong, gương mẫu về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, luôn gắn bó chặt chẽ với nhân dân, phát huy sức mạnh của quần chúng trong thực hiện nhiệm vụ cách mạng. Đồng thời, các bài viết cũng nêu lên một số kinh nghiệm trong công tác quần chúng, và chỉ ra trong giai đoạn hiện nay, công tác quần chúng cần tiếp tục được đổi mới; tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục đối với quần chúng nhân dân, và đối với đội ngũ cán bộ, đảng viên của Đảng, củng cố mối quan hệ mật thiết giữa Đảng với quần chúng, phát huy sức mạnh của quần chúng nhân dân tham gia xây dựng Đảng. - “Xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh trong tình hình mới - kinh nghiệm Trung Quốc, kinh nghiệm Việt Nam” của Hội đồng lý luận Trung ương [88]. Cuốn sách tập hợp hai mươi sáu bài phát biểu, bài viết của các nhà lãnh đạo, các nhà nghiên cứu của Trung Quốc và Việt Nam trong Hội thảo lý luận lần thứ chín giữa Đảng Cộng sản Việt Nam và Đảng Cộng sản Trung Quốc. Các bài viết tại Hội thảo xoay quanh các chuyên đề như: xây dựng tác phong Đảng liêm chính; xây dựng chế độ; giám sát ràng buộc quyền lực; môi trường xã hội; phòng, chống tham nhũng; trình bày các quan điểm, chủ trương, chính sách, những cách làm tốt, những bài học kinh nghiệm của mỗi bên. Đặc biệt trong bài “Những cách làm và kinh nghiệm chủ yếu về xây dưng tác phong Đảng liêm chính của Đảng Cộng sản Trung Quốc” của Lưu Kỳ Bảo đã nêu lên sáu kinh nghiệm, nhấn mạnh kinh nghiệm phải: “kiên trì nắm chắc công tác giáo dục liêm chính, xây dựng phòng tuyến đạo đức tư tưởng vững chắc cho việc đấu tranh chống tham nhũng biến chất” [88, tr.28];
10 trong bài “Một vài góc độ lý giải tầm quan trọng của xây dựng tác phong Đảng liêm chính” của Lý Thư Lỗi nêu lên 5 quan điểm, trong đó nhấn mạnh: “bất kỳ một đảng cầm quyền nào, một chính quyền nào muốn đứng vững đều cần xây dựng hình tượng đạo đức của mình, thể hiện trên mình giá trị đạo đức tích cực và lấy đó để dẫn dắt trào lưu xã hội, chỉ có như vậy mới có thể được nhân dân thừa nhận” [88, tr.73-74]. - “Công tác xây dựng Đảng của Đảng Cô ̣ng sản Trung Quốc trong giai đoa ̣n hiêṇ nay” của Trường Lưu [99]. Bài viết đã làm rõ những kết quả nổi bâ ̣t trong công tác xây dựng Đảng của Đảng Cô ̣ng sản Trung Quốc, nhất là những thành tựu trong công tác xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng và tổ chức thời gian qua. Đặc biệt nhấn mạnh chiến dịch chố ng tham nhũng với phương châm “kế t hơ ̣p phòng và chống”, khẩ u hiêu: ̣ “đả hổ , diệt ruồ i, săn cáo” do Tổng Bí thư Đảng Cô ̣ng sản Trung Quốc - Tập Cận Bình phát động. Từ năm 2013 đến nay, các cơ quan đảng và nhà nước Trung Quốc đã phát hiện và xử lý nghiêm khắc hơn 180 cán bộ cao cấ p vì tô ̣i tham nhũng và vi phạm nghiêm trọng kỷ luâ ̣t đảng và hàng va ̣n cán bô ̣ từ cấ p huyê ̣n trở xuố ng. Đồng thời, tác giả làm rõ một số vấ n đề rút ra từ công tác xây dựng Đảng của Đảng Cộng sản Trung Quốc: mô ̣t là, sự cần thiế t và tính cấ p bách của viê ̣c đổi mới và tăng cường công tác xây dựng Đảng trong tình hiǹ h hiê ̣n nay; hai là, đổ i mới công tác xây dựng Đảng; ba là, tập trung nỗ lực của công tác xây dựng Đảng hiêṇ nay vào đấu tranh chố ng tham nhũng; bố n là, công tác xây dựng Đảng hiêṇ nay cầ n gắ n liền với cải cách hê ̣ thống chính tri,̣ xây dựng nhà nước pháp quyề n xã hội chủ nghiã . 1.1.3. Các công trình của các nhà khoa học Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào - “Nâng cao đạo đức cách mạng của cán bộ lãnh đạo chủ chốt cấp tỉnh nước Cộng hoà dân chủ Nhân dân Lào” của Bunma KếtKêson [26]. Trong luận án của mình, tác giả chỉ ra quan điểm của Đảng Nhân dân Cách mạng Lào về ĐĐCM, đó là đạo đức mới, đạo đức của những người cách mạng chân chính, tiêu biểu, cao đẹp nhất cho những phẩm chất tiêu biểu của giai cấp công nhân và nhân dân các bộ tộc Lào. Nó được kế thừa các giá trị đạo đức truyền thống của dân tộc với sự tiếp thu các giá trị đạo đức tiên tiến của thời đại trong mọi giai đoạn phát triển của cách mạng. Trong đó, Đảng Nhân dân cách mạng Lào luôn khẳng định: Đạo đức cách mạng là cái gốc, là nền tảng của người cán bộ lãnh đạo, đòi hỏi người cán bộ phải không ngừng rèn luyện phấn đấu.
11 Đồng thời, tác giả chỉ ra đặc trưng ĐĐCM của cán bộ lãnh đạo chủ chốt cấp tỉnh ở Lào là: Trung thành và quyết tâm phấn đấu thực hiện thắng lợi mục tiêu lý tưởng của Đảng, của giai cấp công nhân và nhân dân các bộ tộc Lào; sự thống nhất động cơ với hành động và yêu cầu hiệu quả; yêu thương quý trọng con người là phẩm chất cơ bản về đạo đức của người cán bộ lãnh đạo chủ chốt cấp tỉnh ở Lào (được biểu hiện: qúy trọng phẩm giá con người và tận tụy phục vụ lợi ích con người; căm ghét, đấu tranh xóa bỏ mọi quan hệ thù địch đối với con người; biết thu phục, cảm hóa, thức tỉnh kẻ thù và những người lầm đường lạc lối, chống lại con người); cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư; tình thần quốc tế trong sáng. Tác giả khẳng định, trong điều kiện mới, việc nâng cao ĐĐCM của cán bộ lãnh đạo chủ chốt cấp tỉnh ở Lào là đòi hỏi tất yếu để thực hiện mục tiêu độc lập dân tộc, dân chủ, thịnh vượng. - “Rèn luyện đạo đức cán bộ lãnh đạo ở Lào trong điều kiện kinh tế thị trường”, của Khămphăn Vông-pha-chăn [92]. Trong bài viết của mình, tác giả chỉ ra, ĐĐCM là một tiêu chuẩn của cán bộ, đảng viên nói chung, cán bộ lãnh đạo nói riêng. Đối với Đảng Nhân dân cách mạng Lào chỉ làm tròn nhiệm vụ và xứng đáng với vai trò đội tiên phong khi Đảng xây dựng được đội ngũ cán bộ, đảng viên có nhận thức và năng lực, có ĐĐCM. Đó là những cán bộ có phương pháp lãnh đạo, trách nhiệm cao với nhiệm vụ, không tham lam, không lợi dụng chức vụ, quyền hạn, kiên định, thuỷ chung, trong sáng với lý tưởng của Đảng, với Tổ quốc và nhân dân; cần cù, tiết kiệm, khiêm tốn, có chí tiến thủ, chịu khó nghiên cứu, học tập để nâng cao nhận thức, không ngừng vươn lên, dám nghĩ, dám làm, tự chịu trách nhiệm trong công việc; không tham nhũng, cục bộ, không coi lợi ích cá nhân cao hơn lợi ích tập thể và Tổ quốc. Tác giả chỉ ra, trong giai đoạn mới, tổ chức đảng các cấp cần thực hiện một số giải pháp như: quan tâm việc đào tạo, bồi dưỡng cán bộ có hệ thống, là nhiệm vụ thường xuyên của các cấp uỷ; phải xây dựng kế hoạch cụ thể để thực hiện; thực hiện tốt nguyên tắc tập trung, dân chủ; mở rộng dân chủ trong trong sinh hoạt đảng, tự phê bình và phê bình, cùng nhau tiến bộ, sửa chữa khuyết điểm của mỗi đảng viên. Là cán bộ lãnh đạo, người có trọng trách cao trong cấp ủy, chính quyền, trước hết phải gương mẫu để quần chúng noi theo.
12 1.2. CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC Ở VIỆT NAM 1.2.1. Các công trình nghiên cứu về giáo dục, bồi dưỡng, rèn luyện đạo đức cách mạng cho đội ngũ cán bộ, đảng viên theo tư tưởng đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh và quan điểm của Đảng ta Khi nghiên cứu về hoạt động giáo dục, bồi dưỡng, rèn luyện ĐĐCM đối với đội ngũ cán bộ, đảng viên theo tư tưởng đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, có nhiều công trình của các nhà nghiên cứu, tiếp cận luận giải ở những góc độ khác nhau, tiêu biểu có những công trình đáng chú ý như: “Quan điểm tư tưởng Hồ Chí Minh về đức - tài trong xây dựng đội ngũ cán bộ quân đội” của tiến sĩ Nguyễn Quang Phát (chủ biên) [125]; “Đẩy mạnh học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” của Ban Tư tưởng - Văn hóa Trung ương [13]; “Đảng ta là đạo đức, là văn minh” của Trương Ngọc Nam, Hoàng Anh [118]; “Bồi dưỡng, rèn luyện đạo đức cách mạng theo tư tưởng Hồ Chí Minh cho đội ngũ cán bộ doanh nghiệp quân đội” của Đặng Sỹ Lộc [98]; “Văn hóa đạo đức Hồ Chí Minh” của Hoàng Chí Bảo [15]; “Tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức cách mạng và sự vận dụng của Đảng ta trong giai đoạn hiện nay” của Nguyễn Thị Hoài Phương [130]; “Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo công tác giáo dục đạo đức cách mạng đối với cán bộ, đảng viên từ năm 1994 đến năm 2006” của Đỗ Xuân Tuất [150]. “Hồ Chí Minh về suốt đời phấn đấu cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư, làm người công bộc tận tụy, trung thành của nhân dân, đời tư trong sáng, cuộc sống riêng giản dị” của Ban Tuyên giáo Trung ương [10]; “Giáo dục đạo đức Hồ Chí Minh cho sinh viên các trường Đại học, cao đẳng trong dạy học môn tư tưởng Hồ Chí Minh” của Lê Thị Vân Anh [1]; “Công an nhân dân Việt Nam với tác phẩm tư cách người công an cách mệnh của Hồ Chí Minh” của Giáo sư, Tiến sĩ Tô Lâm [94]; “Xây dựng phong cách, tác phong công tác của người đứng đầu, của cán bộ, đảng viên trong học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” của Ban Tuyên giáo Trung ương [11]; “Hồ Chí Minh - Giá trị về tư tưởng và đạo đức” của Trần Quang Nhiếp, Nguyễn Văn Sáu [122]; “Văn hóa đạo đức trong tư tưởng Hồ Chí Minh” của Bùi Đình Phong [126]; “Đạo đức Bác Hồ tấm gương soi cho muôn đời” của Trần Viết Hoàn [84]; “Tư tưởng Hồ Chí Minh về công an nhân dân - giá trị lý luận và thực tiễn” (xuất bản lần thứ 2) của GS, TS Tô Lâm [95].
13 Các công trình của các nhà nghiên cứu nêu trên đã tập trung phân tích, chỉ rõ nguồn gốc hình thành tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức cách mạng, đó là sự kết tinh từ truyền thống của dân tộc Việt Nam, được phát huy, phát triển trong suốt quá trình đấu tranh dựng nước và giữ nước; là sự vận dụng và phát triển sáng tạo tư tưởng đạo đức cộng sản của chủ nghĩa Mác - Lênin; tiếp thu có chọn lọc và phát triển những tinh hoa văn hóa đạo đức của nhân loại. Một số công trình đã chỉ rõ ĐĐCM là “cái gốc”, là nền tảng để hình thành và phát triển hoàn thiện nhân cách người cán bộ, đảng viên, giúp họ hoàn thành tốt nhiệm vụ cách mạng. Đồng thời, chỉ ra quan hệ đức - tài của người cách mạng, đây là hai yếu tố có mối quan hệ mật thiết với nhau, trong đó đạo đức là yếu tố quan trọng, quyết định việc hình thành và phát triển năng lực, phẩm chất nhân cách của người cách mạng. Một số công trình đã luận giải làm rõ những yêu cầu về phẩm chất, nguyên tắc xây dựng, rèn luyện ĐĐCM của người cán bộ, đảng viên theo tư tưởng Hồ Chí Minh. Về ĐĐCM, tuy có nhiều cách luận giải cụ thể khác nhau gắn với từng đối tượng, thời điểm, nhiệm vụ nghiên cứu cụ thể, nhưng về cơ bản, các công trình đều chỉ ra biểu hiện trung nhất đạo đức của người cách mạng là: trung với Đảng, Tổ quốc, hiếu với dân; yêu thương con người; sống có nhân, nghĩa, có trí, dũng, uy tín của người cách mạng và luôn nêu cao tinh thần: cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư; tinh thần quốc tế trong sáng. Đồng thời, các tác giả chỉ ra một số nguyên tắc rèn luyện ĐĐCM theo tư tưởng Hồ Chí Minh, gồm: nói đi đôi với làm, phải nêu gương về đạo đức cách mạng; xây đi đôi với chống; phải tu dưỡng đạo đức suốt đời; tôn trọng, gắn bó với quần chúng, nhân dân, phát huy vai trò của quần chúng, nhân dân trong sự nghiệp cách mạng và rèn luyện cán bộ cách mạng về đạo đức, lối sống. Một số công trình tiêu biểu của các nhà khoa học có liên quan đến đề tài luận án được khai thác: - “Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo công tác giáo dục đạo đức cách mạng đối với cán bộ, đảng viên từ năm 1994 đến năm 2006”, của giả Đỗ Xuân Tuất [150] đã khái quát sự lãnh đạo của Đảng ta trong giáo dục ĐĐCM cho cán bộ, đảng viên từ 1994 đến 2006, và chỉ ra phẩm chất chung về đạo đức của người cán bộ, đảng viên mà Đảng ta đã xác định trong Nghị quyết Đại hội VIII, IX… trong thời kỳ đổi mới, đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa là: tuyệt đối trung thành với sự nghiệp cách mạng của Đảng, của dân tộc…; luôn nêu cao tinh thần “mình vì mọi người”, gắn bó với nhân dân, chống chủ nghĩa cá
14 nhân, quan liêu, chống đặc quyền, đặc lợi…; khiêm tốn, cầu thị, tích cực học tập để không ngừng nâng cao trình độ mọi mặt…; tự giác chấp hành kỷ luật, nêu cao ý thức tự phê bình và phê bình… Đồng thời chỉ ra những phẩm chất đạo đức cách mạng riêng đã được cụ thể hóa trong điều kiện của mỗi tổ chức, các ngành, các đơn vị. - “Văn hóa đạo đức Hồ Chí Minh” của Giáo sư Hoàng Chí Bảo [15]. Cuốn sách tập trung giới thiệu 5 chuyên đề: Văn hóa đạo đức Hồ Chí Minh - Một kiểu mẫu văn hóa đạo đức; Ba vấn đề lớn cần quan tâm trong cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”; “Sửa đổi lối làm việc” - Tác phẩm đầu tiên đặt vấn đề đổi mới trong điều kiện Đảng cầm quyền; Về hoàn cảnh ra đời, giá trị và ý nghĩa của tác phẩm “Nâng cao đạo đức cách mạng, quét sạch chủ nghĩa cá nhân” của Chủ tịch Hồ Chí Minh; Minh triết Hồ Chí Minh về đạo đức. Cuốn sách chỉ ra trong di sản Hồ Chí Minh để lại có tới gần 50 bài và tác phẩm bàn về vấn đề đạo đức, từ bài giảng đầu tiên trong tác phẩm “Đường cách mệnh” đến bản “Di chúc” cuối cùng, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn quan tâm đến vấn đề đạo đức và việc tu dưỡng đạo đức, coi đạo đức là “cái gốc” của người cách mạng. - “Kế thừa và đổi mới các giá trị đạo đức truyền thống trong quá trình chuyển sang nền kinh tế thị trường ở Việt Nam” của Nguyễn Văn Lý [100]. Cuốn sách gồm 2 chương, phân tích làm rõ một số nội dung cơ bản về: đạo đức và những giá trị đạo đức truyền thống; cơ sở hình thành các giá trị đạo đức truyền thống ở Việt Nam; tính tất yếu, yêu cầu của việc kế thừa và phát huy các giá trị đạo đức truyền ở Việt Nam hiện nay. Đồng thời, tác giả phân tích những điều kiện của kinh tế thị trường tác động tới giá trị đạo đức truyền thống. Trên cơ sở làm rõ thực trạng, tác giả chỉ ra năm nhóm giải pháp nhằm kế thừa, phát huy giá trị đạo đức truyền thống trong điều kiện kinh tế thị trường ở Việt Nam hiện nay. - “Đạo đức nghề báo - Những vấn đề lý luận và thực tiễn” của Hoàng Đình Cúc [34]. Trong sách của mình, tác giả quan niệm: Đạo đức là một hệ thống nguyên lý, quy tắc, chuẩn mực và những khái niệm có tính chất đánh giá và tính chất mệnh lệnh điều chỉnh hành vi của con người trong quan hệ với người khác và với cộng đồng (gia đình, làng xóm, giai cấp, dân tộc hay toàn xã hội); là một hình thái ý thức xã hội phản ánh tồn tại xã hội, phản
15 ánh hiện thực đời sống xã hội, chế độ kinh tế - xã hội; là một phương thức điều chỉnh hành vi của con người. Đồng thời luận giải, nghề làm báo là một nghề do xã hội phân công. Đạo đức nghề báo là một loại đạo đức nghề nghiệp, là một bộ phận, một yếu tố cấu thành của đạo đức xã hội. Theo đó: Đạo đức nghề báo là hệ thống quy tắc, chuẩn mực đạo đức của người làm báo trong quan hệ với xã hội, với nghề nghiệp, với đồng nghiệp và với bản thân. Trên cơ sở phân tích đạo đức nghề báo với tư cách là một lĩnh vực đạo đức nghề nghiệp, các chuẩn mực và thực trạng của đạo đức nghề báo ở Việt Nam, tác giả đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao đạo đức nghề báo ở nước ta. - “Tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức cách mạng và sự vận dụng của Đảng ta trong giai đoạn hiện nay” của Nguyễn Thị Hoài Phương [130]. Nội dung cuốn sách gồm 2 chương: Những quan điểm cơ bản của Chủ tịch Hồ Chí Minh về ĐĐCM; Tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức trong xây dựng Đảng. Trong đó, tác giả phân tích làm rõ ĐĐCM là một nội dung quan trọng, cơ bản của hệ thống tư tưởng Hồ Chí Minh, là nền tảng của đạo đức mới ở Việt Nam. Thực tiễn cách mạng Việt Nam, Đảng ta luôn xác định, và tổ chức thực hiện tốt nhiệm vụ giáo dục, rèn luyện ĐĐCM theo tư tưởng Hồ Chí Minh đối với các tổ chức, và đội ngũ cán bộ, đảng viên của Đảng. Để thực hiện thắng lợi nhiệm vụ xây dựng Đảng trong điều kiện mới, tác giả nhấn mạnh cần tiếp tục quán triệt, vận dụng tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh một cách cụ thể và sâu sắc trong hoạt động xây dựng đảng, xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên thường xuyên, hàng ngày, nhất là xây dựng đội ngũ cán bộ theo tiêu chuẩn ĐĐCM: cần, kiệm, liêm, chính. - “Hồ Chí Minh về suốt đời phấn đấu cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư, làm người công bộc tận tụy, trung thành của nhân dân, đời tư trong sáng, cuộc sống riêng giản dị” của Ban Tuyên giáo Trung ương [10]. Sách trình bày những nội dung tư tưởng cơ bản của Chủ tịch Hồ Chí Minh về: tu dưỡng đạo đức suốt đời; cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư; làm người công bộc tận tụy, trung thành của nhân dân. Đây là tài liệu dùng cho cấp ủy, tổ chức đảng các cấp và đội ngũ cán bộ, đảng viên trong quá trình giáo dục, rèn luyện, tự giáo dục, tự rèn luyện đạo đức cách mạng, nhằm đẩy mạnh thực hiện nhiệm vụ học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh trên thực tiễn.