Luận án Tiến sĩ Y học: Nghiên cứu thực trạng một số bệnh thường gặp của phạm nhân ở trại giam và hiệu quả giải pháp can thiệp (2012-2016)

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:198

Thêm vào BST

Báo xấu

14
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của Luận án nhằm mô tả thực trạng và một số yếu tố liên quan đến thực trạng một số bệnh thường gặp của phạm nhân tại 03 trại giam thuộc Bộ Công an (Sông Cái, Cây Cầy và Vĩnh Quang) năm 2014 - 2015. Đánh giá hiệu quả một số biện pháp can thiệp tại trại giam Vĩnh Quang giai đoạn 2015 - 2016. Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận án Tiến sĩ Y học: Nghiên cứu thực trạng một số bệnh thường gặp của phạm nhân ở trại giam và hiệu quả giải pháp can thiệp (2012-2016)

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ QUỐC PHÒNG HỌC VIỆN QUÂN Y NGUYỄN SỸ THANH NGHIÊN CỨU THỰC TRẠNG MỘT SỐ BỆNH THƯỜNG GẶP CỦA PHẠM NHÂN Ở TRẠI GIAM VÀ HIỆU QUẢ GIẢI PHÁP CAN THIỆP (20122016) LUẬN ÁN TIẾN SỸ Y HỌC
HÀ NỘI 2021
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ QUỐC PHÒNG HỌC VIỆN QUÂN Y NGUYỄN SỸ THANH NGHIÊN CỨU THỰC TRẠNG MỘT SỐ BỆNH THƯỜNG GẶP CỦA PHẠM NHÂN Ở TRẠI GIAM VÀ HIỆU QUẢ GIẢI PHÁP CAN THIỆP (20122016) Chuyên ngành: Quản lý Y tế Mã số: 9.72.08.01 LUẬN ÁN TIẾN SỸ Y HỌC HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: 1. GS.TS. Phạm Quang Cử 2. PGS.TS. Phạm Văn Thao
HÀ NỘI 2021 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của tôi với sự hướng dẫn khoa học của tập thể cán bộ hướng dẫn. Các kết quả trong luận án là trung thực và chỉ được công bố một phần trong 03 bài báo khoa học. Luận án chưa từng được công bố. Nếu có điều gì sai tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm. Nghiên cứu sinh Nguyễn Sỹ Thanh
LỜI CẢM ƠN Được sự quan tâm của Cục Cảnh sát quản lý trại giam, cơ sở giáo dục bắt buộc, trường giáo dưỡng và Cục Y tế Bộ Công an, tôi đã được tham gia học tập nghiên cứu sinh tại Học viện Quân y Bộ Quốc phòng. Trong quá trình thực hiện luận án, tôi đã nhận được sự giúp đỡ tận tình của các thầy hướng dẫn, cơ sở đào tạo và các tập thể và cá nhân. Tôi xin chân thành cảm ơn Ban Giám đốc, Khoa Chỉ huy tham mưu quân y, Phòng Sau đại học và các phòng, ban của Học viện Quân y. Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành, sâu sắc tới GS.TS. Phạm Quang Cử và PGS.TS. Phạm Văn Thao là những người thầy đã trực tiếp hướng dẫn, giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập và hoàn thành luận án. Tôi chân thành cảm ơn Cục Cảnh sát quản lý trại giam, cơ sở giáo dục bắt buộc, trường giáo dưỡng, Cục Y tế Bộ Công an, Ban giám thị Trại giam Vĩnh Quang, Ban giám thị Trại giam Cây Cầy, Ban giám thị Trại giam Sông Cái, cùng các đồng chí, đồng nghiệp đã nhiệt tình giúp đỡ, tạo điều kiện thuận lợi cho tôi trong quá trình thực hiện luận án. Tôi xin cảm ơn tất cả bạn bè, đồng nghiệp và toàn thể người thân trong gia đình đã luôn động viên tôi trong quá trình học tập và hoàn thành luận án. Xin trân trọng cảm ơn!. Nghiên cứu sinh
Nguyễn Sỹ Thanh
MỤC LỤC Trang phụ bìa Lời cam đoan Lời cảm ơn Danh mục chữ viết tắt Danh mục bảng Danh mục biểu đồ Danh mục hình ĐẶT VẤN ĐỀ 1 CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN 3 1.1. Một số khái niệm và thuật ngữ sử dụng trong nghiên cứu 3 1.2. Tình hình bệnh lý của phạm nhân tại các trại giam 4 1.3. Một số yếu tố liên quan đến tình hình bệnh của phạm nhân trong các trại giam 14 1.4. Một số biện pháp cải thiện sức khỏe của các phạm nhân trong trại giam 20 1.5. Thông tin về địa bàn nghiên cứu 30 CHƯƠNG 2. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 32 2.1. Đối tượng nghiên cứu 32 2.2. Thời gian và địa điểm nghiên cứu 32 2.3. Phương pháp nghiên cứu 33 2.3.1. Thiết kế nghiên cứu 33 2.3.2. Cỡ mẫu và phương pháp chọn mẫu 33 2.3.3. Biến số và chỉ số nghiên cứu 38 2.3.4. Hoạt động can thiệp của nghiên cứu 42 2.3.5. Các tiêu chuẩn đánh giá sử dụng trong nghiên cứu 45 2.3.6. Công cụ và phương pháp thu thập số liệu 48 2.3.7. Phương pháp xử lý số liệu 52 2.4. Tổ chức thực hiện nghiên cứu 53 2.5. Sai số và cách khống chế sai số 54 2.6. Đạo đức nghiên cứu 55 CHƯƠNG 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 56
3.1. Thực trạng và một số yếu tố liên quan đến thực trạng một số bệnh thường gặp của phạm nhân tại 03 trại giam thuộc Bộ Công an (Sông Cái, Cây Cầy và Vĩnh Quang) năm 2014 2015 56 3.1.1. Thông tin chung của phạm nhân tham gia nghiên cứu 56 3.1.2. Thực trạng bệnh thường gặp của phạm nhân tại 03 trại giam năm 2015 57 3.1.3. Một số yếu tố liên quan đến thực trạng một số bệnh thường gặp của phạm nhân tại 03 trại giam năm 2014 2015 64 3.2. Hiệu quả một số biện pháp can thiệp tại trại giam Vĩnh Quang giai đoạn 2015 2016 74 3.2.1. Sự cải thiện về môi trường tại trại giam Vĩnh Quang sau can thiệp 74 3.2.2. Sự thay đổi về kiến thức và thực hành liên quan đến một số bệnh của phạm nhân tại trại giam Vĩnh Quang sau can thiệp 80 CHƯƠNG 4. BÀN LUẬN 90 4.1. Thực trạng và một số yếu tố liên quan đến thực trạng một số bệnh thường gặp của phạm nhân tại 03 trại giam thuộc Bộ Công an (Sông Cái, Cây Cầy và Vĩnh Quang) năm 2014 2015 90 4.2. Hiệu quả một số biện pháp can thiệp tại trại giam Vĩnh Quang giai đoạn 2015 2016 107 4.3. Bàn luận về phương pháp nghiên cứu và hạn chế của đề tài 112 KẾT LUẬN 115 KIẾN NGHỊ 117 DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH CÔNG BỐ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU CỦA ĐỀ TÀI LUẬN ÁN TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT TT Phần viết Phần viết đầy đủ tắt 1 AFB Acid fast Bacillus (Vi khuẩn kháng cồn kháng acid) 2 AIDS Acquired Immunodeficiency Syndrome (Hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải) 3 ARV Antiretroviral (Thuốc kháng Retro vi rút) 4 BMI Body mass index (Chỉ số khối cơ thể) 5 BYT Bộ Y tế 6 CBYT Cán bộ y tế 7 CD4 Tế bào Lympho CD4 8 ĐLC Độ lệch chuẩn 9 HBsAg Kháng nguyên bề mặt viêm gan B 1 HBV 0 Hepatitis B virus (Vi rút viêm gan B) 1 HCV 1 Hepatitis C virus (Vi rút viêm gan C) 1 HIV Human Immunodeficiency Virus 2 (Vi rút gây suy giảm miễn dịch ở người) 1 LTBI Treatment of latent tuberculosis infection 3 (Điều trị nhiễm lao tiềm ẩn)
TT Phần viết Phần viết đầy đủ tắt 1 QHTD 4 Quan hệ tình dục 1 TCMT 5 Tiêm chích ma túy 1 TCVN 6 Tiêu chuẩn Việt Nam 1 THCS 7 Trung học cơ sở 1 THPT 8 Trung học phổ thông 1 TSCKTM 9 Tổng số cầu khuẩn tan máu 2 TSNM 0 Tổng số nấm mốc 2 TSVKHK 1 Tổng số vi khuẩn hiếu khí 2 VGB 2 Viêm gan B 2 VGC Viêm gan C 3
TT Phần viết Phần viết đầy đủ tắt 2 XQ 4 X quang 2 WHO 5 World Health Organization (Tổ chức Y tế Thế giới)
DANH MỤC BẢNG Bảng Tên bảng Trang 1.1. Tỷ lệ phạm nhân nhiễm HIV tại các trại giam trên thế 6 giới 1.2. Tỷ lệ mắc lao tại các trại giam trên thế giới 8 1.3. Tỷ lệ nhiễm HBV tại các trại giam trên thế giới 9 1.4. Tỷ lệ nhiễm HCV tại các trại giam trên thế giới 11 2.1. Cỡ mẫu tại các trại giam trong nghiên cứu 35 2.2. Biến số nghiên cứu 38 2.3. Tiêu chuẩn đánh giá môi trường vi sinh trong nghiên cứu 46 2.4. Thang điểm đánh giá kiến thức, thực hành của phạm nhân 47 2.5. Sai số và cách khống chế sai số 54 3.1. Thông tin chung của đối tượng nghiên cứu 56 3.2. Kết quả xét nghiệm HBV, HCV, HIV và lao của phạm 63 nhân tại 3 trại giam 3.3. Kết quả đo kiểm nhiệt độ tại 03 trại giam 64 3.4. Kết quả đo kiểm độ ẩm tại 03 trại giam 64 3.5. Kết quả đo kiểm tốc độ chuyển động không khí tại 3 trại 65 giam 3.6. Kết quả đo kiểm ánh sáng tại 03 trại giam 65 3.7. Kết quả đo kiểm tiếng ồn chung tại 03 trại giam 66 3.8. Kết quả đo kiểm khí CO2 tại 03 trại giam 66 3.9. Kết quả đánh giá tổng số vi khuẩn hiếu khí trong không 67 khí tại 03 trại giam 3.10. Kết quả đánh giá tổng số cầu khuẩn tan máu trong không 68 khí tại 03 trại giam 3.11. Kết quả đánh giá tổng số nấm mốc trong không khí 69 tại 03 trại giam 3.12. Kết quả đánh giá chung về vi sinh vật trong không khí 69 tại 03 trại giam
Bảng Tên bảng Trang 3.13. Mối liên quan giữa một số yếu tố và thực trạng Viêm gan 70 B của phạm nhân tại 03 trại giam 3.14. Mối liên quan giữa một số yếu tố và thực trạng Viêm gan 71 C của phạm nhân tại 03 trại giam 3.15. Mối liên quan giữa một số yếu tố và thực trạng 72 HIV/AIDS của phạm nhân tại 03 trại giam 3.16. Mối liên quan giữa một số yếu tố và thực trạng lao 73 của phạm nhân tại 03 trại giam 3.17. Kết quả đo kiểm nhiệt độ tại trại giam Vĩnh Quang 74 sau can thiệp 3.18. Kết quả đo kiểm độ ẩm tại trại giam Vĩnh Quang 75 sau can thiệp 3.19. Kết quả đo kiểm tốc độ chuyển động của không khí tại 75 trại giam Vĩnh Quang sau can thiệp 3.20. Kết quả đo kiểm ánh sáng tại trại giam Vĩnh Quang 76 sau can thiệp 3.21. Kết quả đo tiếng ồn chung tại trại giam Vĩnh Quang 76 sau can thiệp 3.22. Kết quả đo kiểm CO2 tại trại giam Vĩnh Quang sau can 77 thiệp 3.23. Kết quả đánh giá tổng số vi khuẩn hiếu khí trong không 77 khí tại trại giam Vĩnh Quang sau can thiệp 3.24. Kết quả đánh giá tổng số cầu khuẩn tan máu trong 78 không khí tại trại giam Vĩnh Quang sau can thiệp 3.25. Kết quả đánh giá tổng số nấm mốc trong không khí 78 tại trại giam Vĩnh Quang sau can thiệp 3.26. Kết quả đánh giá chung về vi sinh vật trong không khí 79 tại trại giam Vĩnh Quang sau can thiệp 3.27. Tỷ lệ phạm nhân nhận được thông tin truyền thông 80
Bảng Tên bảng Trang tại trại giam Vĩnh Quang trước và sau can thiệp 3.28. Các nguồn thông tin được phạm nhân tiếp cận 81 tại trại giam Vĩnh Quang trước và sau can thiệp 3.29. Hiệu quả cải thiện kiến thức về bệnh viêm gan B, viêm 82 gan C của phạm nhân sau can thiệp 3.30. Sự thay đổi tỷ lệ kiến thức chung đúng về bệnh viêm gan 83 B, viêm gan C theo tình trạng mắc bệnh viêm gan B trước và sau can thiệp 3.31. Sự thay đổi tỷ lệ kiến thức chung đúng về bệnh viêm gan 83 B, viêm gan C theo tình trạng bệnh viêm gan C trước và sau can thiệp 3.32. Hiệu quả cải thiện thực hành bệnh viêm gan B, viêm gan 84 C của phạm nhân trước và sau can thiệp 3.33. Sự thay đổi tỷ lệ thực hành đúng về viêm gan B, viêm gan 84 C theo tình trạng bệnh viêm gan B, viêm gan C trước và sau can thiệp 3.34. Hiệu quả cải thiện kiến thức về HIV của phạm nhân 85 trước và sau can thiệp 3.35. Sự thay đổi tỷ lệ kiến thức đúng về HIV theo tình trạng 86 bệnh trước và sau can thiệp 3.36. Hiệu quả cải thiện thực hành phòng chống HIV của 86 phạm nhân trước và sau can thiệp 3.37. Sự thay đổi tỷ lệ thực hành đúng phòng chống HIV theo 86 tình trạng bệnh trước và sau can thiệp 3.38. Hiệu quả cải thiện kiến thức về bệnh lao của phạm nhân 87 trước và sau can thiệp 3.39. Sự thay đổi tỷ lệ kiến thức đúng về bệnh lao theo tình 88 trạng bệnh trước và sau can thiệp 3.40. Hiệu quả cải thiện thực hành phòng chống lao của 88 phạm nhân trước và sau can thiệp 3.41. Sự thay đổi tỷ lệ thực hành đúng về phòng chống lao theo 89
Bảng Tên bảng Trang tình trạng bệnh trước và sau can thiệp
DANH MỤC BIỂU ĐỒ Biểu Tên biểu đồ Trang đồ 3.1. Tình hình bệnh của phạm nhân theo kết quả tổng hợp số 57 liệu điều trị tại bệnh xá năm 2015 của 03 trại giam 3.2. Tỷ lệ % một số bệnh không truyền nhiễm của phạm nhân 58 trong trại giam 3.3. Tỷ lệ % một số bệnh truyền nhiễm của phạm nhân trong 59 trại giam 3.4. Phân loại sức khỏe của phạm nhân trong lần khám gần 59 nhất 3.5. Tình hình bệnh của phạm nhân trong lần khám gần nhất 60 3.6. Tỷ lệ % các bệnh không truyền nhiễm của phạm nhân 61 trong lần khám gần nhất 3.7. Tỷ lệ % các bệnh truyền nhiễm của phạm nhân trong lần 62 khám gần nhất
DANH MỤC HÌNH Hình Tên hình Trang 2.1. Sơ đồ nghiên cứu 37
1 ĐẶT VẤN ĐỀ Môi trường trong trại giam là một môi trường có đặc thù riêng, tách biệt với thế giới bên ngoài. Cộng đồng phạm nhân sống có rất nhiều điểm khác biệt so với bất cứ cộng đồng nào ngoài xã hội, các phạm nhân thường nhập viện với tỷ lệ mắc bệnh cao, đặc biệt là những bệnh mạn tính, bệnh tâm thần, bệnh truyền nhiễm và các bệnh lây truyền qua đường tình dục. Phạm nhân là nhóm đối tượng tồn tại nhiều yếu tố nguy cơ như nghiện chích ma túy, quan hệ tình dục không an toàn hay xăm mình,... Ngoài ra, các phạm nhân trong các trại giam thường phải sống chung trong môi trường trại giam nên nguy cơ lây nhiễm các bệnh trên càng cao hơn so với cộng đồng. Tại Việt Nam, tình trạng mắc lao, nhiễm HIV/AIDS, các bệnh viêm gan B, C... của các phạm nhân chiếm tỷ lệ cao so với cộng đồng và một phạm nhân có thể mắc từ 2 đến 3 bệnh cùng lúc [1]. Bên cạnh tỷ lệ mắc bệnh cao, tình trạng kháng thuốc của các bệnh nhân nhiễm lao đang là một vấn đề nổi lên trong nhiều năm trở lại đây với tỷ lệ lao kháng thuốc là 55,564%, tỷ lệ lao kháng đa thuốc là 4,717,4% [1], [2], [3], [4]. Báo cáo của Bộ Y tế năm 2014 trong khuôn khổ nghiên cứu thuộc dự án phòng chống HIV/AIDS khu vực Châu Á tại Việt Nam cho thấy tỷ lệ nhiễm HIV trong các trại giam tại Bắc Kạn, Hòa Bình, Tuyên Quang là 16,3%, tỷ lệ phạm nhân mắc HBV, HCV lần lượt là 9,7% và 40,6% [5]. Tổ chức Y tế Thế giới khuyến cáo cần chẩn đoán cho các phạm nhân có tiền sử bệnh lao và một số triệu chứng lâm sàng hoặc các phạm nhân có chỉ số khối cơ thể (BMI) thấp để phát hiện sớm các trường hợp bệnh [6]. Việc chẩn đoán và theo dõi các phạm nhân nhằm phát hiện sớm
2 các bệnh không chỉ hỗ trợ cho quá trình điều trị mà còn giúp quản lý, theo dõi, dự phòng bệnh cho phạm nhân tốt hơn. Tại Mỹ, việc sàng lọc sớm HCV có thể ngăn chặn 5.500 đến 12.700 ca nhiễm HCV mới ở phạm nhân [7]. Không chỉ ngăn ngừa lây nhiễm bệnh giữa các phạm nhân, các biện pháp dự phòng còn bảo vệ các nhân viên trước nguy cơ lây nhiễm bệnh trong quá trình công tác tiếp xúc với các phạm nhân đã mắc bệnh. Có thể thấy nhu cầu khám bệnh, chữa bệnh của các phạm nhân trong các trại giam là rất lớn. Tại Việt Nam, mặc dù đã có một số nghiên cứu về bệnh lý của phạm nhân tại các trại giam nhưng vẫn còn thiếu các nghiên cứu chi tiết về thực trạng cơ cấu bệnh chung, đặc biệt là các bệnh lây nhiễm nguy cơ cao trong trại giam và đề xuất các giải pháp can thiệp hiệu quả, từ đó có thể dự phòng phơi nhiễm cho các phạm nhân chưa mắc bệnh và cả cộng đồng. Vì vậy, việc nghiên cứu về thực trạng cũng như các yếu tố ảnh hưởng đến tình trạng bệnh của phạm nhân trong các trại giam, đặc biệt là các bệnh lây nhiễm nguy cơ cao là thực sự cần thiết. Chính vì những lý do trên, đề tài “Nghiên cứu thực trạng một số bệnh thường gặp của phạm nhân ở trại giam và hiệu quả giải pháp can thiệp (2012 2016)” được tiến hành với các mục tiêu sau: 1. Mô tả thực trạng và một số yếu tố liên quan đến thực trạng một số bệnh thường gặp của phạm nhân tại 03 trại giam thuộc Bộ Công an (Sông Cái, Cây Cầy và Vĩnh Quang) năm 2014 2015. 2. Đánh giá hiệu quả một số biện pháp can thiệp tại trại giam Vĩnh Quang giai đoạn 2015 2016.
3