LUẬN VĂN: Hiệu quả của phóng sự ngắn trong chương trình thời sự truyền hình của Đài Phát thanh - Truyền hình Tuyên Quang

Chia sẻ: Nguyen Hai | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:30

Thêm vào BST

Báo xấu

339
lượt xem 64
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Hồ Chí Minh là nhà báo cách mạng đã khai sinh ra nền báo chí cách mạng Việt Nam, là người thầy vĩ đai của báo chí cách mạng nước ta. Hồ Chí Minh vẫn luôn luôn coi hoạt động báo chí là quan trọng, coi báo chí là phương tiện chủ yếu để tuyên truyền, vận động và giáo dục quần chúng, là vũ khí sắc bén đấu tranh với quân thù. Trong nhiều thập kỷ qua, từ thực tiễn hoạt động của báo chí, cũng như Chủ tịch Hồ Chí Minh, Đảng, Nhà nước ta luôn đánh giá...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: LUẬN VĂN: Hiệu quả của phóng sự ngắn trong chương trình thời sự truyền hình của Đài Phát thanh - Truyền hình Tuyên Quang

LUẬN VĂN: Hiệu quả của phóng sự ngắn trong chương trỡnh thời sự truyền hỡnh của Đài Phát thanh - Truyền hỡnh Tuyờn Quang
mở đầu 1. Vị trí, vai trò của báo chí - truyền hình trong đời sống xã hội Hồ Chí Minh là nhà báo cách mạng đã khai sinh ra nền báo chí cách mạng Việt Nam, là người thầy vĩ đai của báo chí cách mạng nước ta. Hồ Chí Minh vẫn luôn luôn coi hoạt động báo chí là quan trọng, coi báo chí là phương tiện chủ yếu để tuyên truyền, vận động và giáo dục quần chúng, là vũ khí sắc bén đấu tranh với quân thù. Trong nhiều thập kỷ qua, từ thực tiễn hoạt động của báo chí, cũng như Chủ tịch Hồ Chí Minh, Đảng, Nhà nước ta luôn đánh giá cao vai trò và tác dụng to lớn của báo chí. Trong bài phát biểu tại Đại hội lần thứ VII Hội nhà báo Việt Nam, đồng chí Tổng Bí thư Đỗ Mười khẳng định: "Các phương tiện thông tin đại chúng đã đảm bảo định hướng chính trị đúng đắn và xu hướng lành mạnh trong dư luận xã hội; nhiệt tình ủng hộ các nước, nêu cao các điển hình tốt, cổ vũ, tìm tòi và sáng tạo, khuyến khích những nhân tố tích cực ngay từ khi mới manh nha; hăng hái tham gia cuộc đấu tranh chống tham nhũng, buôn lậu và các hiện tượng tiêu cực khác, đưa ra ánh sáng nhiều vụ việc, được dư luận đồng tình, góp phần củng cố lòng tin của nhân dân đối với Đảng, Nhà nước, với chế độ. (Bài phát biểu của Tổng Bí thư Đỗ Mười tại Đại hội lần thứ VII Hội nhà báo Việt Nam. Báo nhân dân ngày 9/3/1995). Trong thời đại bùng nổ thông tin như hiện nay cũng như các thể loại báo in, báo nói, báo điện tử, kể từ khi ra đời Truyền hình có nhiệm vụ cực kỳ quan trọng và nặng nề đó là phương tiện thông tin cần xử lý tốt lượng thông tin trong nước, quốc tế nhằm đáp ứng nhu cầu thông tin đa dạng, nhiều chiều của xã hội. Đặc biệt trong sự nghiệp đổi mới hiện nay, truyền hình luôn giữ vai trò người chiến sỹ xung kích trên mặt trận tư tưởng, văn hóa, thực hiện tốt nhiệm vụ làm cho nhân dân hiểu rõ đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước trên mọi lĩnh vực của công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội.
2. Lý do chọn đề tài Truyền hình là một loại hình phương tiện truyền thông đại chúng chuyển tải thông tin bằng hình ảnh động và âm thanh. Trong một chương trình truyền hình, đặc biệt là chương trình thời sự thì phóng sự truyền hình chiếm vị trí quan trọng góp phần quyết định sự thành bại của một chương trình truyền hình bởi nó vừa thể hiện nội dung phản ánh phong phú cả về đề tài lẫn nội dung phản ánh, đề cập đến mọi khía cạnh lĩnh vực cuộc sống trong sự phát triển kinh tế - xã hội và văn hóa của đất nước và địa phương. Các phóng sự truyền hình luôn luôn theo sát các sự kiện, tình huống nổi bật trong dòng thời sự, trào lưu phản ánh đời sống chính trị, xã hội, văn hóa của đất nước. Từ suy nghĩ đó, em đã chọn đề tài: " Hiệu quả của phóng sự ngắn trong chương trỡnh thời sự truyền hỡnh của Đài Phát thanh - Truyền hỡnh Tuyờn Quang làm đề tài tiểu luận. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu a. Đối tượng: Đề tài này được khảo sát trong chương trình thời sự truyền hình của Đài Phát thanh - Truyền hình Tuyên Quang. b. Phạm vi nghiên cứu: Khảo sát chương trình truyền hình của Đài Phát thanh - Truyền hình Tuyên Quang trong 2 năm 2005-2006, qua các bài viết của nhà báo, phóng viên, cộng tác viên về phóng sự ngắn truyền hình. 4. Phương pháp nghiên cứu Qua thực tế chương trình truyền hình của Đài Phát thanh - Truyền hình Tuyên Quang trong 2 năm 2005-2006, em sử dụng phương pháp thống kê, tổng hợp và phân tích các bài viết. 5. Bố cục tiểu luận * Lời giới thiệu, mở đầu, nội dung và kết luận. Nội dung gồm 2 chương Chương I: Lý luận cơ bản về phóng sự truyền hình, phóng sự ngắn truyền hình.
Chương II: Cách thức tổ chức thực hiện và hiệu quả phóng sự ngắn của Đài Phát thanh - Truyền hình Tuyên Quang. * Kết luận * Tài liệu tham khảo và mục lục
Chương 1 lý luận cơ bản về phóng sự truyền hình phóng sự ngắn truyền hình 1. Lý luận chung a. Phóng sự là gì? Phóng sự là thể loại báo chí phản ánh sự kiện, hiện tượng, vấn đề theo logic khách quan trong quá trình phát sinh phát triển bằng ngôn ngữ, hình ảnh và âm thanh. Những thông tin này bao gồm sự kiện, vấn đề và cả quan điểm, thái độ của nhà báo trước sự kiện, vấn đề đó [Định nghĩa: trang 95, Sách sản xuất chương trình Truyền hình - tác giả Trần Bảo Khánh - Học viện Báo chí tuyên truyền]. * Kết cấu nội dung: Kết cấu của một tác phẩm phóng sự có tác dụng không nhỏ đối với việc làm nổi bật chủ đề tư tưởng của bài. Vì vậy, khi xây dựng kết cấu tác phẩm phóng sự, trước hết người làm báo phải căn cứ vào chủ đề, đề tài, tài liệu cụ thể, đối tượng cần tác động và các yêu cầu cụ thể khác của từng loại hình báo chí, đồng thời kết hợp với vị trí của mình, hình dung lại toàn bộ sự kiện để định ra còn bốc cục tương ứng. Hiện nay có một vài bố cục của phóng sự thường được thể hiện là: + Bố cục theo bậc thang diễn biến sự kiện: Đây là cách thể hiện nội dung theo bậc thang nhận thức tuần tự trước sau. Bố cục này đòi hỏi người làm phóng sự chú ý trình bày diễn biến chung của sự kiện kết hợp với những chi tiết đặc sắc, tạo cho công chúng tiếp nhận luôn luôn bắt gặp cái mới, cái bất ngờ. + Bố cục theo hình tam giác ngược: Đây là cách thể hiện nội dung bằng cách đưa đỉnh cao của một số sự kiện lên trên theo mô hình tam giác lộn ngược, vận dụng để phản ánh những trường hợp đặc sắc mà tin tức đã phản ánh nhưng chưa giải đáp những mâu thuẫn cụ thể đang trong quá trình vận động và những biện pháp giải quyết hữu hiệu. + Bố cục theo hình thức kết hợp các biến cố của nhiều sự kiện:
Theo bố cục này, người làm phóng sự có thể tập hợp những tài liệu tản mạn thành những thiên phóng sự có giá trị. Đây là một trong những lợi thế của phóng sự ["Các thể loại báo chí chính luận nghệ thuật của PGS.TS. Dương Xuân Sơn từ tr. 53-56]. * Thành phần kết cấu phóng sự gồm: + Phần mở đầu: Còn gọi là phần nêu vấn đề: thông qua một sự kiện, sự việc, tình huống hay một con người cụ thể, tác giả nêu được vấn đề mà bài phóng sự của mình sẽ đề cập tới. Có nhiều cách nêu vấn đề nhưng phải đạt được mục đích chính là nêu lên vấn đề mà tác giả sẽ tập trung làm rõ. + Phần thân bài: Còn gọi là phần diễn giải, chứng minh sự tồn tại của vấn đề đã nêu. Thân bài là thành phần chủ chốt của tác phẩm, là bộ phận trung tâm thể hiện t ư tưởng, chủ đề tác phẩm phóng sự. Thân bài là phần trình bày nội dung sinh động của sự kiện. Trong phần này tác giả trình bày những con số, chi tiết sự việc, con người có thật, điển hình mà bản thân tác giả đã thu thập được. Những dữ kiện ấy được sắp xếp một cách có chủ định nhằm minh họa một cách rõ ràng nhất vấn đề đã nêu lên. Đồng thời phải đảm bảo đáp ứng những tiêu chuẩn như tính điển hình, thời sự, độc đáo, hấp dẫn, nhằm đạt tới những hiệu quả thông tin cao nhất. + Phần kết luận: Đây là phần được coi là quan trọng nhất vì nó là mục đích của tác phẩm cần đạt tới. Trong phóng sự, lập luận phải rõ ràng, các yếu tố luận cứ, luận chứng, luận điểm phải liên kết với nhau tạo nên hiệu quả đồng nhất phần này thường được trình bày ngắn gọn, hàm súc và gây ấn tượng mạnh. - Trong 3 phần thì 2 phần sau được coi là chủ chống nhất làm nên x ương thịt và linh hồn của phóng sự. Để có được một tác phẩm phóng sự truyền hình hoàn hảo phải đảm bảo 4 tiêu chí: + Phản ánh những vấn đề, sự kiện chứa đựng những mâu thuẫn nổi bật. + Phản ánh hiện thực dưới dạng một bức tranh sống động, với những chi tiết vừa khái quát, vừa cụ thể, sinh động. + Còn nhân chứng trực tiếp tham gia thông tin, trong đó tác giả cũng là một nhân chứng và là nhân chứng quan trọng nhất.
+ Bút pháp phong phú, giọng điệu linh hoạt, ngôn ngữ sinh động, hình ảnh, âm thanh rõ, nét... Một phóng sự tốt là truyền đạt thông tin bằng hình ảnh và âm thanh, với sự cân đối giữa hình ảnh và âm thanh. Mỗi phóng sự phải có thời lượng tương xứng... cho đến nay vẫn đang có rất nhiều quan điểm về thời lượng của một phóng sự. Tựu chung lại phóng sự truyền hình thường trong khoảng thời lượng từ 5 phút đến 8 phút. Trên các chương trình truyền hình hiện nay có một số dạng phóng sự phổ biến sau: - Phóng sự điều tra. - Phóng sự vấn đề. - Phóng sự sự kiện. - Phóng sự chân dung. b. Vai trò của phóng sự truyền hình: Trước hết, phải khẳng định ngay rằng: Cho đến nay phóng sự truyền hình đã trở thành một thể loại không thể thiếu được trong các chương trình truyền hình của bất cứ một Đài truyền hình nào. Trong kết cấu một chương trình truyền hình cụ thể thì phóng sự truyền hình giữ vai trò quan trọng bậc nhất, nó quyết định phần lớn sự thành công của chương trình. Bởi phóng sự truyền hình vừa thể hiện nội dung phản ánh phong phú cả về đề tài lẫn nội dung phản ánh. Xen kẽ các chương trình thời sự của Đài truyền hình là những phóng sự truyền hình về những sự kiện xảy ra hàng giờ, hàng ngày, thậm chí hàng phút trên thế giới. Khác với tin truyền hình chỉ thông báo ngắn gọn về kết quả của một sự kiện, ở "điểm nút" của sự kiện, còn phóng sự truyền hình phản ánh chi tiết một sự kiện hấp dẫn, một biến cố nóng hổi mà người xem cần quan tâm, cần biết. Phóng sự truyền hình sẽ cho biết sự kiện đó diễn ra như thế nào? cùng với những thông tin bối cảnh của sự kiện đó, nguyên nhân của sự kiện, tác động của sự kiện... Phóng sự truyền hình sử dụng ngôn ngữ tổng hợp giữa âm thanh và hình ảnh, cùng lúc hướng tới một luận đề nhất định.
c. Tính hiệu quả của phóng sự truyền hình: Phóng sự truyền hình truyền tải nội dung thông tin ở thời hiện tại. Người xem hiểu được ngay lập tức phóng sự được phát đi. Nội dung thông tin của phóng sự được tiếp nhận theo trình tự logic diễn biến của sự kiện. Người xem khám phá dần sự kiện theo thứ tự mà tác giả sắp xếp. Mỗi hình ảnh, mỗi âm thanh đều có nội dung của phóng sự truyền hình nhất thiết phải cô đọng và ngắn gọn thì mới có hiệu quả. Chỉ cần một vài thông tin mà làm cho khán giả không hiểu đúng sẽ làm ảnh hưởng đến sự chú ý và không còn cảm giác muốn hứng thú theo dõi nữa. Hiệu quả của phóng sự truyền hình chính là ở chỗ các thông tin lý thú và bổ ích hơn tin về sự kiện, và khía cạnh chuyển tải chiều sâu của nó d. Phóng sự ngắn (phóng sự thời sự): Phóng sự ngắn truyền hình thuộc một dạng của thể loại phóng sự, có chung đặc điểm của phóng sự truyền hình, về dung lượng khoảng từ một phút rưỡi đến dưới 5 phút. Phóng sự ngắn có đặc điểm nổi trội đó là: + Tính thời sự: Phóng sự ngắn truyền hình phản ánh một sự kiện nóng hổi hay một vấn đề thời sự trong đó chủ yếu là những thông tin sự kiện, hình ảnh của phóng sự ngắn truyền hình phải là hình ảnh thời sự của hiện tại. + Chi tiết: Phóng sự ngắn truyền hình thường đi vào những chi tiết và số liệu cụ thể và lời bình trong phóng sự truyền hình không xa sự kiện mà bám chặt vào nó. + Hình ảnh: Trong phóng sự ngắn truyền hình thì điều quan trọng nhất là những hình ảnh thời sự "đắt giá" là khả năng nắm bắt thời cuộc nóng hổi. + Âm thanh: Trong phóng sự ngắn truyền hình, âm thanh, đặc biệt là tiếng động hiện trường (tiếng động nền) là hết sức quan trọng, đây chính là yếu tố khẳng định tính chính xác và tác động mạnh đến sự thu hút của khán giả. + Sự kiện: Phóng sự ngắn truyền hình thông thường chỉ là sự phản ánh một sự kiện, một vấn đề một cách đầy đủ và chi tiết. Trong các chương trình truyền hình hiện nay thì phóng sự ngắn truyền hình được sử dụng khá phổ biến và chiếm ưu thế. Đặc biệt là trong các chương trình truyền hình thời sự, chương trình chuyên đề và chuyên mục...
Trong các chương trình thời sự truyền hình hiện nay thì phóng sự ngắn được sử dụng như xương sống của chương trình. 2. Phóng sự ngắn trong chương trình thời sự của Đài Phát thanh - Truyền hình Tuyên Quang a. Đặc điểm công chúng báo chí ở Tuyên Quang a.1. Đặc điểm dân cư, dân số và quan hệ tộc người: Tuyên Quang là một tỉnh miền núi phía Bắc Việt Nam. Tỉnh Tuyên Quang có 6 huyện, thị xã (gồm: 5 huyện là Sơn Dương, Yên Sơn, Hàm Yên, Chiêm Hóa, Na Hang và thị xã Tuyên Quang) có 145 xã, phường, thị trấn trong đó có 38 xã và 1 thị trấn thuộc vùng cao, 22 xã vùng sâu, vùng xa. Tổng diện tích đất tự nhiên của Tuyên Quang là 5.800 km2. Địa hình Tuyên Quang bị chia cắt lớn bởi hệ thống sông ngòi dày đặc, núi đồi trùng điệp. Núi, đồi Tuyên Quang chiếm 73% diện tích. Tuyên Quang là tỉnh được thiên nhiên ưu đãi một nguồn tài nguyên khoáng sản giàu có. Rừng có nhiều gỗ quý hiếm như: đinh, lim, sến, táu, nghiến, lát... lòng đất Tuyên Quang chứa nhiều khoáng sản như vàng, thiếc, chì, kẽm, barít, ăngtimon, mangan... Tuyên Quang dân số trên 70 vạn người, với hơn 22 dân tộc anh em, trong đó các dân tộc ít người chiếm tỷ lệ hơn 50% (Tày, Dao, Cao Lan, Nùng, H'mông...). Dân số thành thị chiếm trên 10%, nông thôn chiếm gần 90%; hơn 80% dân số sống bằng nghề nông - lâm nghiệp. Nói chung, các dân tộc ở Tuyên Quang đều giữ được tiếng nói riêng, nhiều dân tộc còn giữ được sắc phục và tập quán sinh hoạt, văn hóa, kiến trúc nhà cửa độc đáo của mình... Mặc dù mỗi dân tộc đều có bản sắc văn hóa riêng, song họ tích cực giao lưu, tiepé thu những tinh hoa văn hóa của các dân tộc khác và của nhân loại, tạo nên tính đa dạng và phong phú trong đời sống tinh thần của dân tộc. Điều kiện tự nhiên tạo cho Tuyên Quang có lợi thế cả về kinh tế - xã hội. Nhân dân các dân tộc trong tỉnh đã tạo dựng lên nhiều truyền thống quý báu đó là: tinh thần đoàn kết gắn bó cộng đồng, có lòng yêu nước nồng nàn, ý thức tự lực, tự cường. Là mảnh đất vốn có lịch sử lâu đời, Tuyên Quang như một dấu son với Tân Trào là "Thủ đô khu giải phóng"; nơi đã bảo vệ an toàn các cơ quan của Trung ương Đảng và Chủ tịch Hồ Chí
Minh đã lãnh đạo thành công cuộc tổng khởi nghĩa cách mạng tháng 8, giành độc lập tự do cho dân tộc, khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa. Kim Bình - Chiêm Hóa là nơi diễn ra Đại hội đại biểu Đảng toàn quốc lần thứ hai. Tuyên Quang còn là căn cứ của cách mạng Lào anh em (Đà Bàn - xã Mỹ Bằng - Yên Sơn). Phát huy truyền thống cách mạng, trong những năm qua Đảng bộ và nhân dân các dân tộc tỉnh Tuyên Quang đã đoàn kết, nỗ lực phấn đấu đạt được nhiều thành tựu quan trọng. Nền kinh tế có bước phát triển khá. Tốc độ tăng trưởng GDP bình quân hàng năm đạt trên 14%; về văn hóa - xã hội, Tuyên Quang là tỉnh miền núi đầu tiên trong cả nước hoàn thành phổ cập giáo dục bậc tiểu học, xóa mù chữ (năm 1997) và là tỉnh thứ 7 trong cả nước đạt chuẩn phổ cập giáo dục bậc Trung học cơ sở năm 2002. Còn hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục, thể thao phát triển mạnh, công tác chăm sóc sức khỏe cho nhân dân được quan tâm đúng mức. a.2. Đặc điểm tâm lý và nhu cầu tiếp nhận thông tin báo chí: ở Tuyên Quang, ngoài dân tộc Kinh chiếm tỷ lệ lớn nhất thì đồng bào các dân tộc Tày, Nùng, Dao, Cao Lan có tỷ lệ cao hơn cả. Do vị trí địa lý, tự nhiên của Tuyên Quang chia thành 2 vùng rõ rệt nên đồng bào các dân tộc vùng thấp dễ tiếp cận và chịu ảnh hưởng của bản sắc văn hóa Việt Nam hơn đồng bào khu vực vùng cao. Khả năng nhận thức, tư duy sáng tạo, trí tuệ được nâng lên rõ rệt. Chính bởi vậy nhu cầu tiếp nhận thông tin báo chí lớn hơn rất nhiều so với vùng núi cao. Mặc dù vậy, đồng bào các dân tộc Tuyên Quang nói chung, các dân tộc thiểu số nói riêng còn nhiều điểm hạn chế đó là: trình độ dân trí không đồng đều, khả năng tiếp cận, tiếp nhận thông tin khoa học kỹ thuật, thông tin báo chí còn gặp nhiều khó khăn. Một điều dễ nhận thấy ở đồng bào các dân tộc nơi đây là bản tính tự ti, bảo thủ, cố hữu, cục bộ địa phương, lòng tự tôn dân tộc và tiếng nói riêng thái quá đã khiến cho việc tiếp thu cái mới, tiến bộ còn chậm. Cho đến hiện nay, vẫn còn nhiều hủ tục, thói quen lạc hậu mà không mấy dễ dàng có thể thay đổi được đặc biệt là những nơi đồng bào vùng sâu, vùng cao, vùng xa. Một khó khăn nữa đó là tâm lý tích cực học tập, tiếp thu khoa học kỹ
thuật chưa thực sự rõ nét, thích cuộc sống du canh, du cư tự do còn không ít trong cộng đồng dân cư nơi xa xôi, hẻo lánh. a.3. Tình hình thông tin báo chí và đời sống văn hóa tinh thần của đồng bào các dân tộc Tuyên Quang: Do có những đặc điểm riêng về điều kiện tự nhiên và xã hội so với các vùng miền khác trong khu vực và cả nước. Đặc biệt là vùng núi cao, vùng sâu, vùng xa còn gặp nhiều khó khăn trong công tác tiếp cận thông tin báo chí. Trong nhiều năm qua cấp uỷ, chính quyền từ tỉnh đến cơ sở ở Tuyên Quang đã đặc biệt quan tâm đến nhiệm vụ tuyên truyền đường lối đổi mới của Đảng, Nhà nước, công tác thông tin, báo chí phục vụ nhân dân các dân tộc khu vực miền núi đã và đang tích cực được thực hiện. Các cơ quan chức năng, ban, ngành đoàn thể từ tỉnh đến cơ sở đã tích cực tham gia quản lý và tổ chức đưa thông tin, báo chí phục vụ cho đồng bào các dân tộc trong tỉnh nói chung và miền núi nói riêng. Các loại hình báo chí, số lượng và nội dung thông tin ngày càng phong phú và đa dạng. Việc quản lý, chỉ đạo công tác thông tin, tuyên truyền từng b ước được cải thiện và đem lại hiệu quả rõ rệt. Ngân sách nhà nước đầu tư cho lĩnh vực này hàng năm đều tăng lên, đáp ứng ngày càng cao yêu cầu công tác thông tin, tuyên truyền. Sự quan tâm của Đảng, Nhà nước và địa phương đã đem lại hiệu quả kinh tế, văn hóa, xã hội, đời sống của đồng bào từng bước được cải thiện và nâng cao; bộ mặt nông thôn miền núi ngày càng có sự khởi sắc. Mặc dù đã có được những chuyển biến tích cực nói trên, song sự thu hẹp khoảng cách phát triển về mọi mặt của đồng bào các dân tộc giữa các vùng miền chưa thực sự như mong muốn, đặc biệt là so với mặt bằng chung của khu vực và cả nước. Nguyên nhân chính do Tuyên Quang vẫn là tỉnh thuộc diện nghèo trong cả nước; lại là tỉnh miền núi nên gặp không ít khó khưan trong công tác thông tin, tuyên truyền. Trong đó các ấn phẩm, báo chí, chương trình phát thanh, truyền hình chưa đến được hết với đồng bào các dân tộc trong tỉnh, chưa đáp ứng được nguyện vọng của nhân dân và công chúng. Công tác tuyên truyền, thông tin báo chí chủ yếu thông qua hệ thống báo, đài và công tác tuyên truyền miệng.
a.4. Chương trình thời sự truyền hình của Đài Phát thanh - Truyền hình Tuyên Quang: Ngày 30/10/1976; Uỷ ban nhân dân tỉnh Hà Tuyên đã ra quyết định thành lập Đài Phát thanh Hà Tuyên, tiền thân của Đài Phát thanh - Truyền hình Tuyên Quang ngày nay. Thời điểm này Đài chỉ có chức năng làm truyền thanh và phát thanh với 4 thứ tiếng: Kinh, Tày, Dao, H'mông. Năm 1978, Uỷ ban nhân dân tỉnh Hà Tuyên giao nhiệm vụ xây dựng Đài truyền hình các huyện thị xã và các trạm truyền thanh cơ sở. Từ đó, Đài không chỉ là một tờ báo nói điện tử mà còn trở thành ngành phát thanh của tỉnh. Tháng 10/1991, tỉnh Hà Tuyên chia tách thành 2 tỉnh Tuyên Quang và Hà Giang, cùng thời điểm này Đài được tỉnh giao thêm nhiệm vụ mới là làm truyền hình trở thành Đài Phát thanh - Truyền hình Tuyên Quang. Thực hiện nhiệm vụ được giao. Đài Phát thanh truyền hình tỉnh Tuyên Quang đã tổ chức sản xuất và phát song chương trình truyền hình phục vụ đồng bào các dân tộc trong tỉnh. Từ năm 1992-1997 - Đài thực hiện mỗi tuần sản xuất 3 chương trình thời sự phát sóng vào thứ 3 - 5 và 7 thời lượng 15 phút. Đầu năm 1998: thực hiện sản xuất - phát sóng mỗi tuần 5 chương trình, thời lượng 30 phút. Từ năm 2001 - 11/2004: thực hiện sản xuất và phát sóng 45 phút/chương trình. Từ năm 2004 - nay: Đài đã nâng số buổi phát sóng lên 2 chương trình/ngày gồm chương trình thời sự buổi trưa và chương trình thời sự buổi tối. Cùng với phần tin tức thời sự. Đài đã duy trì và phát sóng định kỳ 22 chuyên mục như: thuế Tuyên Quang, an ninh Tuyên Quang, văn hóa xã hội, khuyến nông Tuyên Quang, người tốt việc tốt, xuất khẩu lao động, lao động và công đoàn, quân sự, quốc phòng... Các tin, bài để phản ánh mọi mặt của đời sống xã hội như: chính trị - kinh tế, văn hóa, xã hội, an ninh quốc phòng... Các Đài Truyền thanh huyện, thị xã duy trì tốt còn chuyên mục "Đài huyện thị" và gửi tin, bài cộng tác viên thường xuyên với Đài tỉnh. Bình quân mỗi tháng Đài thực hiện sản xuất và phát sóng trên 300 tin, bài.
* Thuận lợi: Đài Phát thanh - Truyền hình tỉnh luôn nhận được sự quan tâm sâu sắc của Tỉnh uỷ, Hội đồng nhân dân, Uỷ ban nhân dân và 2 Đài quốc gia. Sự phối kết hợp chặt chẽ giữa các cơ quan, ban, ngành, đoàn thể, địa phương cơ sở. Đài có đội ngũ cán bộ, phóng viên, biên tập viên, kỹ thuật viên trình độ chuyên môn, tay nghề vững vàng. Ban Thời sự hiện nay gồm 90% cán bộ, phóng viên, biên tập viên có trình độ cao đẳng, đại học; 100% kỹ thuật viên có trình độ từ cao đẳng trở lên Một thuận lợi nữa là trong những năm qua, tỉnh đã quan tâm đầu tư, nâng cấp cơ sở vật chất của Đài ngày một khang trang hơn. Xây dựng cột phát sóng cao 125 mét để nâng cao diện phủ sóng, đầu tư trang thiết bị hiện đại cho trung tâm sản xuất chương trình, trung tâm truyền dẫn phát sóng, thiết bị máy quay camera, xe truyền hình lưu động... * Khó khăn: Bên cạnh những thuận lợi, Đài cũng còn gặp nhiều khó khăn, hạn chế như: Cơ sở vật chất mặc dù đã được đầu tư nhưng vẫn chưa đồng bộ, chưa đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ. Thiết bị sản xuất chương trình còn đơn chiếc. Hiện Đài Phát thanh - Truyền hình Tuyên Quang mới chỉ tiếp, phát sóng được 2 kênh VTV1 và VTV3 chương trình của Đài chưa thực hiện kênh riêng nên không nâng cao được thời lượng chương trình. Đội ngũ cán bộ, phóng viên còn thiếu về số lượng, trình độ chuyên môn còn hạn chế (thiếu phóng viên chuyên ngành Truyền hình). Đội ngũ Phát thanh viên hầu hết do tuyển thẳng, chưa được bồi dưỡng nghiệp vụ. Điều kiện địa lý ảnh hưởng xấu đến diện phủ sóng. Hiện tại sóng truyền hình mới chỉ phủ được ở thị xã Tuyên Quang và một số vùng lân cận, các huyện đều phải thực hiện phát lại chương trình của Đài tỉnh. Diện phủ sóng đến nay mới đạt tỷ lệ 70,3% dân số. * Đặc điểm của chương trình: + Về thời gian, thời lượng phát sóng: Từ tháng 6/2005, chương trình thời sự truyền hình được thực hiện phát 2 chương trình/ngày.
Buổi 1: Phát sóng từ 11h45' đến 12h (15 phút/chương trình) Buổi 2: Phát sóng từ 19h45' đến 20h15' (30 phút/chương trình). + Nội dung, hình thức thể hiện: Chương trình thời sự buổi trưa chủ yếu đưa các tin tức diễn ra trong ngày. Ngoài phần tin là các phóng sự ngắn, gưonưg người tốt, việc tốt, điểm báo, thông tin giá cả thị trường, chuyên mục an toàn giao thông... Chương trình thời sự buổi tối, ngoài phần tin tức, là các phóng sự ngắn, sau đó là các chuyên mục, chuyên đề. - Hình thức thể hiện; Mỗi chương trình được giao cho một Biên tập viên và Phát thanh viên thực hiện. Phát thanh viên là người khâu nối và dẫn chương trình xuyên suốt. + Khả năng chuyển tải thông tin trong chương trình thời sự: Theo kết quả điều tra về tỷ lệ công chúng xem chương trình thời sự của Đài Phát thanh - Truyền hình Tuyên Quang như sau: + Thường xuyên xem: 65%. + Thỉnh thoảng xem: 20%. + Hiếm khi: 15%. Qua số liệu khảo sát trên cho thấy, công chúng địa phương theo dõi và quan tâm đến chương trình thời sự truyền hình địa phương chưa nhiều. Nguyên nhân còn tồn tại quá nhiều tin tức hội nghị, trong khi đó còn thiếu vắng những thông tin, sự kiện nóng hổi, những vấn đề bức xúc, đề tài hấp dẫn, phong phú sinh động từ cuộc sống hàng ngày. Nhìn chung Đài Phát thanh - Truyền hình Tuyên Quang mới chỉ thực sự hoàn thành được nhiệm vụ là tuyên truyền chủ trương chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước và địa phương, còn việc đáp ứng nhu cầu thông tin bạn xem truyền hình còn nhiều hạn chế. + Nội dung thông tin: Khảo sát trong 2 năm 2005 và 6 tháng đầu năm 2006 cho thấy. Hàng tháng, quý, năm Đài đều có kế hoạch tuyên truyền cụ thể dựa trên 4 nhóm nội dung là: thông tin về chính trị, thông tin về kinh tế, thông tin văn hóa - xã hội và thông tin an ninh - quốc phòng.
Một chương trình thời sự truyền hình bao giờ cũng được bắt đầu bằng những sự kiện của nhóm thông tin thời sự chính trị, tiếp đến là nhóm thông tin thời sự chính trị, tiếp đến là nhóm thông tin kinh tế, văn hóa xã hội và cuối cùng là nhóm thông tin an ninh - quốc phòng, cũng qua khảo sát trong 2 năm cho thấy Mức độ quan tâm của công chúng đối với các nhóm thông tin: - Thông tin chính trị: 70%. - Thông tin kinh tế: 85%. - Thông tin văn hóa - xã hội: 55%. - Thông tin an ninh - quốc phòng: 58%. - Các thông tin khác: 30%. Qua điều tra cho thấy, công chúng Tuyên Quang quan tâm tới thông tin đều ở mức tương đối cao. Điều này phản ánh nhu cầu của nhân dân đối với thông tin là hết sức khách quan. Tuy nhiên khả năng đáp ứng nhu cầu của Đài ngoài những mặt được còn nhiều hạn chế. Điều đó thể hiện ở 2 khía cạnh là: giá trị thông tin và tính thời sự của thông tin. Thông thường các thông tin có tính thời sự và giá trị nằm ở phần tin và các phóng sự ngắn. Hiện nay, Đài Phát thanh Truyền hình Tuyên Quang đã bước đầu thực hiện tốt các sự kiện thời sự diễn ra trong ngày ở địa phương được đề cập và phản ánh ngay. Cũng qua khảo sát cho thấy về chất lượng nội dung thông tin. - Tin bài chưa phong phú: 11%. - Thông tin chậm: 7%. - Các bài phân tích, đánh giá hiệu quả: 33%. - Không có thông tin thiết thực: 19%. - Tin nhàm chán hội nghị: 30%. + Khả năng chuyển tải thông tin của phóng sự ngắn trong chương trình thời sự truyền hình Đài Phát thanh Truyền hình Tuyên Quang. Phóng sự ngắn với đặc trưng, thể loại của nó hiện đang được sử dụng nhiều trong chương trình thời sự của các Đài địa phwng và Đài Truyền hình Việt Nam. Đặc điểm
phân biệt phóng sự ngắn không chỉ căn cứ vào thời lượng mà còn ở cách nêu và giải quyết thông tin, sự kiện. Khảo sát trong 2 năm 2005 và 2006 về chương trình thời sự truyền hình trong 320 chương trình, chuyển tải 5.880 tin, phóng sự, 528 chuyên mục và 56 chương trình văn nghệ (năm 2005). (6 tháng đầu năm 2006) sản xuất 280 chương trình do năm 2006 thực hiện 2 chương trình/ngày, chuyển tải trên 4.000 tin bài. Trong đó tỷ lệ phóng sự ngắn của chương trình thời sự Đài Phát thanh - Truyền hình Tuyên Quang chiếm khoảng 45% thời lượng chương trình. Phóng sự ngắn trong chương trình thời sự truyền hình của Đài Phát thanh - Truyền hình Tuyên Quang được xác định là phương tiện điểm huyệt quan trọng của chương trình hôm đó. Hầu hết trong chương trình thời sự hàng ngày đều có từ 2 đến 4 phóng sự ngắn, tập trung vào các sự kiện có tính thời sự cao, hoặc những vấn đề mà công chúng quan tâm. Thường xuất hiện trong những hoàn cảnh có vấn đề, các mảng đề tài lớn được các phóng viên, biên tập viên khai thác như kinh tế, văn hóa - xã hội, điều tra. Tập trung vào các chủ đề Tuyên Quang sản xuất nông, lâm nghiệp, phát triển cây công nghiệp, sản xuất công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, dịch vụ và du lịch trên địa bàn, đặc biệt là các khâu đột phá về kinh tế của tỉnh và các huyện, thị xã. Còn chủ đề được khai thác khá mạnh là cải cách hành chính, thu hút đầu tư, an toàn giao thông, giải phóng mặt bằng thường được thể hiện bằng các phóng sự điều tra. Các chủ đề về giải quyết việc làm, xuất khẩu lao động, công tác tái định cư của các hộ đồng bào di dân cũng được khai thác có hiệu quả. Nổi bật về hiệu quả của phóng sự ngắn trong chương trình thời sự truyền hình là các phóng sự thời sự chính trị, phóng sự điều tra và phóng sự vấn đề và phóng sự chân dung khả năng chuyển tải thông tin của phóng sự ngắn trong ch ương trình thời sự truyền hình là hết sức bổ ích bởi do chính đặc điểm của thể loại này. Qua thực tế khảo sát trong 2 năm 2005 và 2006 cho thấy. Hầu hết các phóng sự ngắn của chương trình thời sự truyền hình Đài Phát thanh - Truyền hình Tuyên Quang đều phát huy tối ưu hiệu quả của chương trình và đã trở thành thể loại tuyên tryuền khá
đậm đặc. Các vấn đề, sự kiện được các phóng viên biên tập viên lựa chọn đều mang tính thời sự cao, hình ảnh, âm thanh, tiếng động rõ, nét, văn phong thể hiện khá mạch lạc, các vấn đề nêu ra và cách thức giải quyết vấn đề khá logic. Bởi vậy lượng thông tin ở thể loại này được khán giả, công chúng đón, đợi nhiều. Nhiều phóng sự ngắn trong chương trình đã thực sự gây ấn tượng mạnh, tạo nên không khí thi đua sôi nổi, củng cố nhiều phóng sự được sử dụng như tiêu điểm trong các vấn đề nóng hổi như công tác di dân tái định cư, an toàn giao thông, giải phóng mặt bằng, giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo. Chương 2 tổ chức thực hiện phóng sự ngắn 1. Yêu cầu của chương trình thời sự Một chương trình thời sự truyền hình địa phương được coi là một tác phẩm báo chí hoàn chỉnh với kết cấu gồm các yếu tố: tổ chức sắp xếp bố cục chương trình, bình dẫn khâu nối các thông tin, sự kiện, vấn đề được thông tin trong chương trình. Việc sắp xếp bố cục một chương trình thời sự truyền hình hoàn chỉnh, phù hợp vơi tính chất, nội dung của vấn đề, sự kiện là hết sức quan trọng, để có được một chương trình hay, hấp dẫn và lôi cuốn công chúng không chỉ phụ thuộc vào chất lượng tin hay
phóng sự, mà còn phụ thuộc khá nhiều vào năng lực, trình độ của biên tập và tổ chức sản xuất của biên tập viên được giao đảm nhiệm chương trình. Qua thực tế năm 2005-2006, còn chương trình thời sự truyền hình của Đài Phát thanh - Truyền hình Tuyên Quang thì số lượng phóng sự ngắn được sử dụng khá nhiều. Hầu hết được sử dụng trong các loại phóng sự sự kiện, người tốt việc tốt, phóng sự điều tra và phóng sự vấn đề: nhiều sự kiện thông tin đã được Biên tập viên, phóng viên khéo léo đưa tầm lên thành phóng sự rất hiệu quả, nêu vấn đề và giải quyết vấn đề khá thấu đáo, đem lại sự thỏa mãn của công chúng. Thông thường trong chương trình thời sự truyền hình của Đài Phát thanh - Truyền hình Tuyên Quang hiện nay thì vị trí của phóng sự ngắn luôn được bố trí một cách khá logic và ổn định theo xu hưóng giảm dần về lượng thông tin và giá trị của thông tin. Các phóng sự ngắn thường được sắp xếp sau phần chùm tin thời sự chính trị - xã hội. Tuy nhiên, bố cục chương trình cũng đã được biên tập viên không dập khuôn, công thức. Trong nhiều trường hợp phóng sự ngắn có những sự kiện mang tính thời sự và có ý nghĩa xã hội lớn thì các phóng sự này thường được đưa lên ngay đầu chương trình để thu hút công chúng. Tuy nhiên, những tr ường hợp này, thì khả năng bố trí bố cục chương trình cần thiết phải có sự sáng tạo và sắp xếp các tin, phóng sự tiếp theo phải cực kỳ hợp lý mới có thể không gây sự nhàm chán cho công chúng. Hiện nay, mỗi chương trình thời sự truyền hình của Đài Phát thanh - Truyền hình Tuyên Quang thường có kết cấu gồm chùm tin thời sự khoảng từ 7 đến 10 tin, sau đó sắp xếp từ 2 đến 4 phóng sự ngắn và kết thúc chương trình là một chuyên mục hoặc chuyên đề. Theo cách bố trí này, phóng sự ngắn th ường có mặt trong hai khoảng thời gian là sau chùm tin và trong chuyên mục. Với cách sắp xếp bố cục chương trình này thì vai trò của phóng sự ngắn được nâng tầm lên rất nhiều, song cũng không phải là không có hạn chế. Hạn chế thường gặp chính là chất lượng phóng sự ngắn nếu không đảm bảo rất dễ phản tác dụng làm cho người xem sẽ không còn hứng thú để xem những phần tiếp theo của chương trình. Hạn chế nữa chính là một số chương trình các tin, phóng sự chỉ là tập hợp còn tác phẩm liền kề nhau với các nội dung riêng biệt, thiếu sự ăn nhập, làm cho công chúng khi tiếp nhận thông tin khá hệ thống.
Vấn đề đặt ra đối với chương trình thời sự truyền hình địa phương nói chung, với Đài Phát thanh - Truyền hình Tuyên Quang nói riêng đó là sự cần thiết phải bố trí, sắp xếp hợp lý vị trí của từng phóng sự ngắn theo logic sự kiện, vấn đề để làm sao thu hút công chúng. Điều này trong nhiều năm qua Đài Phát thanh - Truyền hình Tuyên Quang đã kịp thời vừa làm vừa rút kinh nghiệm, qua đó vai trò, vị trí của phóng sự ngắn đã được phát huy đúng với hiệu quả của nó, đồng thời nâng tầm được chất lượng chương trình ngày một hấp dẫn hơn. Bên cạnh những ưu điểm của chương trình thì cũng thẳng thắn nhìn nhận. Vì kết cấu chương trình như vậy nên không thể tránh khỏi hiện tượng sử dụng phóng sự theo kiểu đảm bảo về số lượng và thời lượng, lẽ đương nhiên chất lượng sẽ không đảm bảo và thường những chương trình như vậy sẽ rất nhàm chán. Nhược điểm nữa là hiện tượng những vấn đề, sự kiện không đảm bảo cho việc làm phóng sự, song phóng viên, biên tập viên cố kéo thành phóng sự đã gây nên khó khăn trong công tác biên tậpvà khó khăn trong việc sắp xếp vào chương trình. 2. Tổ chức thực hiện Phóng sự ngắn là một thể loại báo chí quan trọng với khả năng thông tin thời sự về người thật việc thật một cách sâu sắc trong quá trình diễn biến. Vừa thông tin sự kiện, vừa có khả năng thông tin lý lẽ và thông tin thẩm mỹ. Chính các yếu tố này đã làm nên một ưu thế riêng trong việc phản ánh hiện thực của phóng sự ngắn. Vấn đề được đặt ra là: khi đã ấn định được phạm vi của chủ đề và xác định góc độ, tức là người viết đã nắm chắc được câu chuyện, cốt lõi vấn đề là xây dựng một phóng sự làm sao đảm bảo nghe - nhìn tốt. Một phóng sự tốt là truyền đạt thông tin bằng hình ảnh và âm thanh thật cân đối. + Thực hiện phóng sự ngắn Cũng như bất kỳ một thể loại báo chí truyền hình nào, để thực hiện được một phóng sự ngắn đều trải qua 3 giai đoạn tiền kỳ, ghi hình và hậu kỳ. a. Tiền kỳ (chuẩn bị) Có thể nói đây là một khâu quan trọng nhất của việc thực hiện một phóng sự ngắn. Hàng ngày có rất nhiều sự kiện xảy ra. Yêu cầu cần thiết nhất đối với mỗi phóng viên
thực hiện là phải tổ chức được các kênh thông tin quan trọng, nhằm tiếp cận và thu thập được những thông tin cần thiết để làm nên phóng sự. Hơn thế, một yêu cầu gần như bắt buộc là bản thân phóng viên phải chủ động tìm hiểu thông tin cần thiết, tránh tình trạng ỷ lại vào các nguồn tin. Cần phải lựa chọn trong các thông tin cái mà mình cần, để quyết định cái gì đáng làm, Yêu cầu này thường được thực hiện khá chặt chẽ ở Đài Phát thanh - Truyền hình Tuyên Quang. + Tìm hiểu về sự kiện: đây là yếu tố quyết định cho việc triển khai các bước tiếp theo. Trong điều kiện sự kiện xảy ra bất ngờ thì rất khó tìm được thông tin lưu trữ, điều này đòi hỏi rất cao về độ nhạy bén của phóng viên trong việc xử lý sự kiện, cũng như sử dụng giải pháp sự kiện tương tự để nắm bắt sự kiện dễ dàng hơn. Yêu cầu bắt buộc đối với phóng viên khi thực hiện phóng sự ngắn là phải nắm tương đối đầy đủ về các nhân vật trong sự kiện, giới thiệu họ trong phóng sự, nh ưng phải biết xử lý đúng tầm, đừng nên nói quá nhiều về họ. Điều quan trọng nhất đối với phóng viên là phải tìm ra được quan điểm của các nhân vật này. Không phải để nhắc lại mà là để khai thác sự tiến triển điểm mới của sự kiện. Khi thực hiện phóng sự cũng cần tìm hiểu về khung cảnh sự kiện bằng cách hình dung, thông qua các tư liệu (băng lưu trữ). Nếu có điều kiện thì tốt nhất là khảo sát tại chỗ. Việc khảo sát địa điểm, bối cảnh cho phép dự kiến một kịch bản trước khi quay phim, dự kiến phỏng vấn nhân chứng trong bối cảnh thật. Khảo sát địa điểm và bối cảnh làm tiết kiệm thời gian khi quay phim. Dự kiến được các cảnh xen và các cảnh chồng làm chuyển ý, tạo ra tác phẩm có sức thuyết phục cao. Tuy nhiên, cũng có thể dùng thủ pháp xuất hiện trên hình của phóng viên thì khảo sát địa điểm, bối cảnh xảy ra sự kiện tạo nên sự lưu loát và sự trong sáng của nội dung cần diễn đạt. ở Đài Phát thanh - Truyền hình Tuyên Quang, thì công tác chuẩn bị thường do sự chủ động của người phóng viên về các đề tài được thông qua ban biên tập hoặc lãnh đạo