Luận văn Thạc sĩ Tài chính Ngân hàng: Nâng cao hiệu quả cho vay hộ nghèo tại Phòng Giao dịch Ngân hàng Chính sách xã hội huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:139

Thêm vào BST

Báo xấu

10
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn "Nâng cao hiệu quả cho vay hộ nghèo tại Phòng Giao dịch Ngân hàng Chính sách xã hội huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế" được hoàn thành với mục tiêu nhằm đánh giá thực trạng hiệu quả của việc cho vay cho hộ nghèo tại Phòng Giao dịch Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH) huyện A Lưới trong giai đoạn 2020-2022, nghiên cứu này nhằm mục đích đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả của việc cho vay cho hộ nghèo tại Phòng Giao dịch trong tương lai.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Tài chính Ngân hàng: Nâng cao hiệu quả cho vay hộ nghèo tại Phòng Giao dịch Ngân hàng Chính sách xã hội huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA HÀ VĂN TRUNG NÂNG CAO HIỆU QUẢ CHO VAY HỘ NGHÈO TẠI PHÒNG GIAO DỊCH NGÂN HÀNG CHÍNH SÁCH XÃ HỘI HUYỆN A LƯỚI, TỈNH THỪA THIÊN HUẾ LUẬN VĂN THẠC SĨ TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG THỪA THIÊN HUẾ - NĂM 2024
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA HÀ VĂN TRUNG NÂNG CAO HIỆU QUẢ CHO VAY HỘ NGHÈO TẠI PHÒNG GIAO DỊCH NGÂN HÀNG CHÍNH SÁCH XÃ HỘI HUYỆN A LƯỚI, TỈNH THỪA THIÊN HUẾ LUẬN VĂN THẠC SĨ TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng Mã số: 8 34 02 01 GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN: PGS.TS. ĐỖ THỊ KIM TIÊN THỪA THIÊN HUẾ - NĂM 2024
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam kết rằng đây là kết quả nghiên cứu do tôi tự thực hiện. Mọi số liệu và chứng cứ được trình bày trong luận án này đều hết sức trung thực, không bị ảnh hưởng hay chi phối bởi bất kỳ nghiên cứu nào hoặc bất kỳ mục đích nào. Tất cả các thông tin được trích dẫn từ nguồn khác đều được trình bày rõ ràng và công khai. Thừa Thiên Huế, tháng năm 2024 Học viên Hà Văn Trung i
LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành được khóa học này, tôi đã nhận được rất nhiều sự giúp đỡ, hỗ trợ từ thầy cô, cơ quan, gia đình và bạn bè. Để bày tỏ sự biết ơn của mình, tôi xin chân thành cảm ơn các cá nhân đã tạo điều kiện giúp cho tôi có thể hoàn thành khóa học một cách thuận lợi. Tôi xin gửi lời cảm ơn đến PGS.TS. Đỗ Thị Kim Tiên – Giảng viên Học viện Hành chính Quốc gia là giáo viên hướng dẫn trực tiếp cho luận văn cuối khóa của mình, giúp tôi hoàn thành được luận văn đúng tiến độ và thời gian quy định. Đồng thời cũng xin cảm ơn các Quý Thầy, Cô tại Học viện đã giảng dạy tôi trong suốt khóa học. Tôi cũng xin cảm ơn Ban Giám đốc và các cán bộ các phòng ban của NHCSXH tỉnh Thừa Thiên Huế, Phòng giao dịch NHCSXH huyện A Lưới đã tạo điều kiện cho tôi được tham gia học tập, thực hiện luận văn một cách thuận lợi để tôi được hoàn thành khóa học. Học viên Hà Văn Trung ii
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN.....................................................................................................i LỜI CẢM ƠN .........................................................................................................ii DANH MỤC CÁC BẢNG ....................................................................................vii DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ..................................................................................... ix MỞ ĐẦU ................................................................................................................ 1 1. Tính cấp thiết của đề tài ....................................................................................... 1 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn ............................................. 3 3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn ..................................................................... 7 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ........................................................................ 7 5. Phương pháp nghiên cứu ..................................................................................... 8 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn ............................................................ 9 7. Kết cấu luận văn .................................................................................................. 9 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ NÂNG CAO HIỆU QUẢ CHO VAY HỘ NGHÈO TẠI PHÒNG GIAO DỊCH NGÂN HÀNG CHÍNH SÁCH XÃ HỘI 10 1.1. Cho vay hộ nghèo của Ngân hàng chính sách xã hội ....................................... 10 1.1.1. Khái niệm cho vay hộ nghèo của ngân hàng chính sách xã hội .................... 10 1.1.2. Khái niệm và đặc điểm Ngân hàng Chính sách xã hội .................................. 13 1.1.3. Mục đích cho vay hộ nghèo của ngân hàng chính sách xã hội ...................... 16 1.1.3. Nội dung cho vay hộ nghèo của ngân hàng chính sách xã hội ...................... 18 1.1.4. Đặc điểm cho vay hộ nghèo của ngân hàng chính sách xã hội thông qua các Phòng giao dịch ..................................................................................................... 24 1.2. Hiệu quả cho vay hộ nghèo của Ngân hàng chính sách xã hội thông qua các Phòng giao dịch ..................................................................................................... 25 1.2.1. Khái niệm về hiệu quả cho vay và đặc điểm Phòng giao dịch Ngân hàng chính sách xã hội ................................................................................................... 25 1.2.2. Khái niệm, đặc điểm cho vay hộ nghèo của ngân hàng chính sách xã hội thông qua Phòng giao dịch .................................................................................... 26 1.2.3. Chỉ tiêu đánh giá hiệu quả tín dụng hộ nghèo của ngân hàng chính sách xã hội 27 1.2.4. Các yếu tố chi phối hiệu quả cho vay hộ nghèo của ngân hàng chính sách xã hội thông qua Phòng giao dịch............................................................................... 31 1.3. Nâng cao hiệu quả cho vay hộ nghèo của ngân hàng chính sách xã hội thông qua Phòng giao dịch Ngân hàng chính sách xã hội ................................................ 34 1.3.1. Quan niệm nâng cao hiệu quả cho vay hộ nghèo của ngân hàng chính sách xã hội thông qua Phòng giao dịch Ngân hàng chính sách xã hội ................................. 34 1.3.2. Nội dung nâng cao hiệu quả hiệu quả cho vay hộ nghèo của Ngân hàng Chính sách xã hội thông qua Phòng giao dịch Ngân hàng chính sách xã hội. ................... 35 iii
1.4. Kinh nghiệm nâng cao hiệu quả tín dụng hộ nghèo của các Phòng Giao dịch Ngân hàng Chính sách xã hội và bài học rút ra đối với Phòng giao dịch Ngân hàng Chính sách xã hội huyện A Lưới ........................................................................... 36 1.4.1. Kinh nghiệm của các Phòng Giao dịch Ngân hàng Chính sách xã hội địa phương .................................................................................................................. 36 1.4.2. Bài học kinh nghiệm đối với Phòng Giao dịch Ngân hàng Chính sách xã hội huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế ...................................................................... 38 Tiểu kết Chương 1 ................................................................................................. 39 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG HIỆU QUẢ CHO VAY HỘ NGHÈO TẠI PHÒNG GIAO DỊCH NGÂN HÀNG CHÍNH SÁCH XÃ HỘI HUYỆN A LƯỚI, TỈNH THỪA THIÊN HUẾ ..................................................................... 40 2.1. Điều kiện Kinh tế - Xã hội huyện A Lưới ....................................................... 40 2.1.1. Đặc điểm về điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội của huyện ............................ 40 2.1.2. Thực trạng nghèo đói trên địa bàn huyện A Lưới ......................................... 44 2.2. Cơ cấu tổ chức và hoạt động cho vay hộ nghèo của Phòng giao dịch ngân hàng chính sách xã hội huyện A Lưới ............................................................................ 45 2.2.1. Giới thiệu về Phòng giao dịch Ngân hàng Chính sách xã hội huyện A Lưới 45 2.2.2. Chức năng và nhiệm vụ của Ngân hàng Chính sách xã hội huyện A Lưới ........ 46 2.2.3. Cơ cấu tổ chức của Ngân hàng Chính sách xã hội huyện A Lưới ................. 47 2.2.4. Tình hình lao động của Ngân hàng Chính sách xã hội huyện A Lưới ........... 48 2.2.5. Tổ chức hoạt động cho vay hộ nghèo của Phòng giao dịch Ngân hàng Chính sách xã hội huyện A Lưới ...................................................................................... 49 2.2.6. Kết quả hoạt động của Phòng giao dịch Ngân hàng Chính sách xã hội huyện A Lưới ................................................................................................................... 51 2.3. Tình hình cho vay hộ nghèo tại Phòng Giao dịch Ngân hàng Chính sách xã hội huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế ...................................................................... 53 2.3.1. Tình hình thực hiện các chính sách, điều kiện cho vay hộ nghèo thông qua Phòng giao dịch ngân hàng chính sách xã hội huyện A Lưới ................................. 53 2.3.2. Đánh giá hiệu quả cho vay hộ nghèo dưới góc độ ngân hàng ....................... 65 2.3.3. Đánh giá hiệu quả tín dụng hộ nghèo dưới góc độ xã hội ............................. 71 2.3.4. Đánh giá hiệu quả tín dụng ở góc độ sự hài lòng của hộ nghèo vay vốn với dịch vụ tín dụng ..................................................................................................... 73 2.4. Đánh giá hoạt động cho vay hộ nghèo tại Phòng Giao dịch Ngân hàng Chính sách xã hội huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế ................................................... 81 2.4.1. Kết quả đạt được .......................................................................................... 81 2.4.2. Hạn chế và nguyên nhân .............................................................................. 82 Tiểu kết chương 2.................................................................................................. 86 iv
CHƯƠNG 3: ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG CHO VAY HỘ NGHÈO TẠI PHÒNG GIAO DỊCH NGÂN HÀNG CHÍNH SÁCH XÃ HỘI HUYỆN A LƯỚI, TỈNH THỪA THIÊN HUẾ ............. 87 3.1. Định hướng nâng cao hiệu quả cho vay hộ nghèo tại Phòng Giao dịch Ngân hàng Chính sách xã hội huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế ................................ 87 3.1.1. Định hướng chung về cho vay hộ nghèo tại Phòng Giao dịch Ngân hàng Chính sách xã hội huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế đến năm 2030 .................. 87 3.1.2. Định hướng nâng cao hiệu quả cho vay hộ nghèo tại Phòng Giao dịch Ngân hàng Chính sách xã hội huyện A Lưới ................................................................... 88 3.2. Giải pháp nâng cao hiệu quả cho vay hộ nghèo tại Phòng Giao dịch Ngân hàng Chính sách xã hội huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế ......................................... 89 3.2.1. Giải pháp về tổ chức quản lý tín dụng hộ nghèo của Phòng Giao dịch Ngân hàng Chính sách xã hội huyện A Lưới ................................................................... 89 3.2.2. Giải pháp tăng cường huy động nguồn vốn trên thị trường đáp ứng cho vay hộ nghèo ................................................................................................................ 92 3.2.3. Giải pháp về các công cụ quản lý vốn vay của Phòng Giao dịch Ngân hàng Chính sách xã hội huyện A Lưới ........................................................................... 93 3.2.4. Giải pháp tăng cường công tác công khai chính sách tín dụng hộ nghèo......... 95 3.2.5. Tăng cường đào tạo, tập huấn nghiệp vụ cho nhân viên, các tổ TK&VV, các tổ chức chính trị xã hội ............................................................................................... 97 3.3. Kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả cho vay hộ nghèo tại Phòng Giao dịch Ngân hàng Chính sách xã hội huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế ................................ 98 3.3.1. Đối với Ngân hàng Chính sách xã hội Việt Nam và Ngân hàng Chính sách xã hội huyện A Lưới .................................................................................................. 98 3.3.2. Đối với các Hội và Đoàn thể nhận ủy thác ................................................... 99 Tiểu kết chương 3 .................................................................................................. 99 KẾT LUẬN ........................................................................................................ 101 TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC v
DANH MỤC CÁC CHỮ CÁI VIẾT TẮT CP Chính phủ DTTS Dân tộc thiểu số HTX Hợp tác xã LĐ Lao động LHPNVN Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam NĐ Nghị định NHCSXH Ngân hàng Chính sách Xã hội NHNN Ngân hàng Nhà nước NHTM Ngân hàng Thương mại PGD Phòng giao dịch PTTH Phổ thông trung học QH Quốc hội SXKD Sản xuất kinh doanh TK&VV Tiết kiệm và Vay vốn TDCSXH Tín dụng chính sách xã hội TNCSHCM Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh UBND Ủy ban nhân dân vi
DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1. Kết quả thực hiện chỉ tiêu chủ yếu phát triển kinh tế - xã hội ...... 42 huyện A Lưới giai đoạn 2020 - 2022 ............................................................ 42 Bảng 2.2. Tình hình nghèo đói trên địa bàn huyện A Lưới ........................... 44 giai đoạn 2020 -2022 .................................................................................... 44 Bảng 2.3. Tình hình lao động tại PGD NHCSXH huyện A Lưới giai đoạn 2020 -2022 ................................................................................................... 49 Bảng 2.4. Lực lượng cán bộ quản lý tín dụng hộ nghèo tại PGD NHCSXH huyện A Lưới giai đoạn 2020-2022 .............................................................. 50 Bảng 2.5. Kết cấu nguồn vốn tại PGD NHCSXH huyện A Lưới giai đoạn 2020 - 2022 .................................................................................................. 51 Bảng 2.6. Tình hình sử dụng vốn tại PGD NHCSXH huyện A Lưới giai đoạn 2020 - 2022 .................................................................................................. 52 Bảng 2.7. Quy định lãi suất, mức vay và thời hạn vay hộ nghèo theo các chương trình tại PGD NHCSXH huyện A Lưới giai đoạn 2020 - 2022 ........ 54 Bảng 2.8. Quy mô và tốc độ tăng trưởng nguồn vốn tín dụng hộ nghèo tại PGD NHCSXH huyện A Lưới giai đoạn 2020-2022 .................................... 57 Bảng 2.9. Tỷ lệ hoàn thành kế hoạch tín dụng hộ nghèo tại PGD NHCSXH huyện A Lưới giai đoạn 2020 - 2022 ............................................................ 58 Bảng 2.10. Các hoạt động thông tin đến khách hàng về tín dụng hộ nghèo .. 58 tại PGD NHCSXH huyện A Lưới giai đoạn 2020 - 2022 ............................. 58 Bảng 2.11. Tình hình phát triển mạng lưới tổ TK&VV tại PGD NHCSXH huyện A Lưới giai đoạn 2020 - 2022 ............................................................ 60 Bảng 2.12. Xếp loại tổ TK&VV tại PGD NHCSXH huyện A Lưới giai đoạn 2020 - 2022 .................................................................................................. 62 Bảng 2.13. Tình hình phát triển mạng lưới điểm giao dịch tại PGD NHCSXH huyện A Lưới giai đoạn 2020 - 2022 ............................................................ 63 Bảng 2.14. Số văn bản được ban hành, cơ sở vật chất phục vụ tín dụng hộ nghèo tại PGD NHCSXH huyện A Lưới giai đoạn 2020 - 2022 ................... 64 Bảng 2.15. Kết quả kiểm tra, kiểm soát hoạt động tín dụng hộ nghèo .......... 65 tại PGD NHCSXH huyện A Lưới giai đoạn 2020 - 2022 ............................. 65 Bảng 2.16. Dư nợ tín dụng hộ nghèo tại PGD NHCSXH huyện A Lưới....... 66 giai đoạn 2020-2022 ..................................................................................... 66 vii
Bảng 2.17. Dư nợ tín dụng hộ nghèo theo địa bàn tại PGD NHCSXH huyện A Lưới giai đoạn 2020 - 2022 .......................................................................... 67 Bảng 2.18. Dư nợ tín dụng hộ nghèo theo phương thức ủy thác tại PGD NHCSXH huyện A Lưới giai đoạn 2020 - 2022 ........................................... 68 Bảng 2.19. Dư nợ tín dụng hộ nghèo theo thời hạn vay tại PGD NHCSXH huyện A Lưới giai đoạn 2020 - 2022 ............................................................ 69 Bảng 2.20. Tỷ lệ nợ quá hạn, nợ khoanh tín dụng hộ nghèo tại PGD NHCSXH huyện A Lưới giai đoạn 2020 - 2022 ........................................... 70 Bảng 2.21. Hệ số sử dụng vốn đối với tín dụng hộ nghèo tại PGD NHCSXH huyện A Lưới giai đoạn 2020 - 2022 ............................................................ 71 Bảng 2.22. Tình hình tăng trưởng hộ nghèo vay vốn tại PGD NHCSXH huyện A Lưới giai đoạn 2020 - 2022 ...................................................................... 71 Bảng 2.23. Thông tin cơ bản về các đối tượng điều tra ................................. 74 Bảng 2.24. Thông tin về các chương trình tín dụng, thời gian, quy mô vốn vay và mục đích sử dụng..................................................................................... 75 Bảng 2.25. Những khó khăn khi sử dụng vốn vay từ tín dụng chính sách ..... 76 Bảng 2.26. Đánh giá của hộ nghèo vay vốn tín dụng về sự tin cậy ............... 77 Bảng 2.27. Đánh giá của hộ nghèo vay vốn tín dụng về sự đáp ứng ............. 78 Bảng 2.28. Đánh giá của hộ nghèo vay vốn tín dụng về năng lực phục vụ ... 79 Bảng 2.29. Đánh giá của hộ nghèo vay vốn tín dụng về sự đồng cảm .......... 80 Bảng 2.30. Đánh giá của hộ nghèo vay vốn tín dụng về phương tiện hữu hình .. 80 viii
DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ Sơ đồ 2.1: Cơ cấu tổ chức Phòng Giao dịch Ngân hàng Chính sách Xã hội huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế ............................................................ 47 Sơ đồ 2.2. Quy trình thủ tục cho vay hộ nghèo ............................................. 56 ix
MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Vấn đề xóa đói giảm nghèo đã trở thành một ưu tiên quốc tế, nhận được sự quan tâm và nỗ lực giải quyết từ nhiều quốc gia, đặc biệt là đối với các nước đang phát triển như Việt Nam. Xóa đói giảm nghèo, trong ngữ cảnh của nước ta, được coi là một nhiệm vụ dài hạn của Đảng và Nhà nước, một cuộc cách mạng xã hội sâu sắc về nhân văn, một quyết sách quan trọng và một chương trình hành động. Sau hơn 35 năm thực hiện đường lối đổi mới và triển khai nhiều chương trình dự án, Việt Nam đã đạt được những thành tựu to lớn trong việc xóa đói, giảm nghèo, tạo việc làm và đảm bảo an sinh xã hội. Các chính sách nhằm hỗ trợ hộ nghèo và các đối tượng chính sách khác để giúp họ vượt qua khó khăn trong cuộc sống và tiến bước trên con đường thoát nghèo bền vững bao gồm chính sách tín dụng ưu đãi, luôn được ưu tiên và thực hiện. Việc cho vay cho hộ nghèo là một phần của các chương trình tín dụng chính sách được lan tỏa mạnh mẽ và nhận được sự đồng tình và hưởng ứng cao từ cấp ủy, chính quyền các cấp, đặc biệt là từ các hộ dân. Chương trình này đã kịp thời hỗ trợ các hộ nghèo tiếp tục đầu tư vào trồng trọt, chăn nuôi, phát triển sản xuất, tăng thu nhập, cải thiện cuộc sống và tiến lên phía trước trên con đường thoát nghèo bền vững. Trong thời gian vừa qua, việc thực hiện Tín dụng Chính sách xã hội (TDCSXH) bởi Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH) đã nhận được đánh giá tích cực như một "giải pháp độc đáo, mang đặc điểm nhân văn sâu sắc và thích hợp với bức tranh thực tế tại Việt Nam." Được coi là "điểm sáng" trong chiến lược giảm nghèo, TDCSXH đã nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ từ phía cộng đồng dân cư. Vốn TDCSXH không chỉ đóng vai trò quan trọng trong việc thực hiện một cách hiệu quả các chính sách, mục tiêu và nhiệm vụ mà Đảng và Nhà nước đã đề ra, mà còn kết hợp chặt chẽ với chính sách tín dụng ưu đãi và chương trình phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương. Đặc biệt, với sự hỗ trợ của nguồn vốn vay ưu đãi, nhiều hộ gia đình thuộc diện nghèo và khó khăn ở các khu vực nông thôn, vùng miền khó khăn đã có cơ hội phát triển sản xuất, chăm sóc đàn nuôi, và phục hồi các làng nghề truyền thống. Kết quả là, diện mạo nông thôn đã có sự cải thiện đáng kể, mang lại tinh thần lạc quan và sự đồng lòng từ cộng đồng. Tín dụng chính sách xã hội đã giúp những hộ nghèo và hộ 1
chính sách có những điều kiện tốt nhất, và nhằm đảm bảo tính cân bằng xã hội. Những thành tựu này đã khích lệ nhiều hộ dân có khả năng vượt qua khó khăn, tiếp tục bước tiến trong cuộc sống. Kể từ khi Ban Bí thư Trung ương ban hành Chỉ thị số 40-CT/TW vào ngày 22/11/2014 về việc tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với tín dụng chính sách xã hội, nguồn vốn cho Ngân hàng Chính sách xã hội đã được cải thiện đáng kể. Hệ thống tín dụng chính sách xã hội đã từng bước tiếp cận đến từng hộ nghèo và khó khăn. Luôn tạo điều kiện cho các hộ thoát nghèo và cải thiện cuộc sống. Trên địa bàn Tỉnh Thừa Thiên Huế, các hộ nghèo khó khăn, còn thiếu thốn chủ yếu tập trung ở đồng bào dân tộ thiểu số ở 2 huyện miền núi là Nam Đông và A Lưới. Đây là các hộ khó tiếp cận hoặc có thể nắm biết được thông tín về các chương trình tín dụng chính sách xã hội. Do đó việc tuyên truyền, giải ngân tín dụng chính sách phải được hệ thống NHCSXH trên địa bàn quan tâm đặc biệt hơn nữa. Đó là Phòng Giao dịch (PGD) của Ngân hàng Chính sách xã hội tại huyện A Lưới, một đơn vị trực thuộc Ngân hàng chính sách xã hội tỉnh Thừa Thiên Huế. Trong những năm vừa qua, PGD này đã đóng góp không ít cho nỗ lực xóa đói, giảm nghèo trên địa bàn huyện A Lưới. Sau hơn 20 năm hình thành và phát triển Phòng giao dịch Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH) huyện A Lưới đã khẳng định vai trò sứ mệnh của một mô hình quản lý vốn tín dụng chính sách đặc thù, huy động được sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị và xã hội góp phần thực hiện thắng lợi mục tiêu giảm nghèo bền vững đảm bảo an sinh xã hội, xây dựng nông thôn mới, ổn định chính trị và phát triển kinh tế xã hội trên địa bàn huyện; đồng thời đã làm thay đổi lớn về nhận thức của hộ đồng bào dân tộc thiểu số nên nhiều hộ đồng bào dân tộc thiểu số ở huyện miền núi A Lưới. Thông qua vốn TDCSXH, hộ nghèo, hộ cận nghèo, hộ nghèo và các đối tượng chính sách khác có điều kiện tiếp cận dịch vụ tài chính, được hướng dẫn cách thức làm ăn, học hỏi kinh nghiệm, mô hình kinh tế hiệu quả, từ đó có điều kiện vươn lên thoát nghèo. Nguồn vốn TDCSXH giai đoạn 2020 - 2022 đã giúp cho 1.754 hộ nghèo được vay vốn với số tiền 81,696 tỷ đồng. Đến 31/12/2022 tổng dư nợ hộ nghèo đạt 92,479 tỷ đồng, với 2.273 hộ nghèo được vay vốn. 2
Tuy nhiên, ta vẫn thấy rằng các bất cập vẫn còn tồn tại. Một số hộ nghèo, đặc biệt là người đồng bào Dân tộc thiểu số (DTTS), vẫn chưa sử dụng vốn vay một cách hiệu quả. Một số trong họ có tư duy trông chờ, ỷ lại, không có ý chịu làm ăn và trả nợ, gây ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng tín dụng của Ngân hàng Chính sách Xã hội (NHCSXH). Quy mô của các chương trình tín dụng cho hộ nghèo vẫn còn thấp, và công tác cho vay thường được ủy thác qua các tổ chức Hội đoàn thể, nhưng ở một số địa phương, việc này chưa được thực hiện đầy đủ và nghiêm túc. Thêm vào đó, Hiệp hội tín chấp chưa đóng góp tích cực trong việc hỗ trợ tổ chức, thậm chí không tham gia trực tiếp vào việc thẩm định các kế hoạch sản xuất kinh doanh. Tổng thể, việc nâng cao hiệu quả của hoạt động tín dụng cho hộ nghèo là một thách thức lớn. Mục tiêu là đảm bảo nguồn vốn này phát triển bền vững và đồng thời tạo điều kiện thuận lợi để hộ nghèo có thể tiếp cận vốn một cách nhanh chóng và hiệu quả, giúp họ vươn lên thoát khỏi tình trạng nghèo đói một cách bền vững - điều này là một yêu cầu cấp thiết và không thể phủ nhận. Từ những tồn tại, khó khăn, bất cập nêu trên, việc nghiên cứu một đề tài nhằm tìm ra những giải pháp phù hợp, kịp thời để tháo gỡ là vô cùng cần thiết. Chính vì vậy, để phát huy hiệu quả hoạt động Cho vay Hộ nghèo tại NHCSXH góp phần thực hiện thành công các Chương trình Mục tiêu Quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021 - 2030, tác giả đã lựa chọn đề tài: “Nâng cao hiệu quả cho vay hộ nghèo tại Phòng Giao dịch Ngân hàng Chính sách xã hội huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế” để làm đề tài thạc sĩ của mình. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn Nhiều tác giả và tổ chức nghiên cứu đã làm rõ vấn đề về hiệu quả tín dụng trong hệ thống ngân hàng nói chung và Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH) nói riêng thông qua các công trình như luận án tiến sĩ, luận văn thạc sĩ, và trên các tạp chí khoa học như: Trong nghiên cứu của Nguyễn Thị Kim Huệ (2020) về "Tăng cường cho vay đối với hộ nghèo tại Ngân hàng chính sách xã hội tỉnh Lào Cai", tác giả đã thực hiện phân tích và đánh giá tình hình công tác cho vay đối với hộ nghèo tại Ngân hàng chính sách xã hội tỉnh Lào Cai trong giai đoạn 2016-2018. 3
Với hơn 15 hoạt động, Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH) Lào Cai đã luôn là một đối tác đáng tin cậy của các đối tượng chính sách như hộ nghèo, hộ cận nghèo và hộ nghèo. Trong hơn ba năm gần đây, NHCSXH Lào Cai đã thực hiện chính sách của Đảng một cách đáng chú ý hơn đối với việc cho vay hộ nghèo, nhằm giúp các hộ dân thoát khỏi nghèo một cách bền vững. Sự chú ý này được thể hiện qua việc dư nợ cho vay cho hộ nghèo ngày càng tăng (tăng đến 50% sau 3 năm), số lượng hộ nghèo tiếp cận nguồn vốn tín dụng ngày càng gia tăng (ví dụ, đến cuối năm 2018 đã có 1682 hộ nghèo có dư nợ với ngân hàng), cũng như việc các hộ nghèo sử dụng vốn đúng mục đích. Hơn nữa, NHCSXH và các tổ chức hội đoàn luôn nỗ lực hỗ trợ các hộ nghèo sử dụng vốn hiệu quả bằng cách cung cấp đào tạo kỹ thuật nuôi trồng, thường xuyên giám sát và nhắc nhở về quá trình trả nợ của các hộ dân, và tổ chức quy trình ngân hàng trực tiếp tại một điểm giao dịch trong một xã vào một ngày cố định hàng tháng. Ngân hàng và nhân viên ngân hàng đã được đánh giá 3,84/5. Đây là mức điểm khá tốt. Từ nghiên cứu của mình, tác giả đã đề xuất một số giải pháp và kiến nghị cho Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH) Lào Cai nhằm tăng cường việc cho vay đối với hộ nghèo. - Tác giả Lê Ngọc Hải (2018) đã thực hiện nghiên cứu về "Nâng cao chất lượng tín dụng tại Ngân hàng Chính sách xã hội huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị". Trong nghiên cứu này, tác giả đã phân tích và đánh giá tình trạng chất lượng tín dụng tại ngân hàng chính sách xã hội của huyện Triệu Phong trong khoảng thời gian 3 năm từ 2014 đến 2016. Kết quả phân tích chỉ ra rằng, hoạt động tín dụng chính sách của Ngân hàng Chính sách xã hội huyện Triệu Phong đã đóng góp vào việc giảm tỷ lệ hộ nghèo trên địa bàn thị xã một cách hiệu quả. Trong giai đoạn này, số lượng hộ nghèo nhận được vay vốn từ Ngân hàng Chính sách xã hội đã tăng gần 2.000 lượt, góp phần quan trọng vào việc giảm tỷ lệ hộ nghèo trên toàn huyện, với mức giảm từ 2-2,5% mỗi năm, và năm 2016 giảm 1.834 hộ so với năm 2014. Tỷ lệ nợ quá hạn được duy trì không quá 1,5% (cho phép không quá 2%). Qua việc vay vốn tín dụng chính sách, các hộ nghèo và đối tượng chính sách đã được nâng cao về năng lực sản xuất và quản lý kinh tế hộ gia đình, cũng như nhận thức, giúp họ tự chủ hơn trong việc lập kế hoạch sản xuất. Để đề xuất các giải pháp mang tính khách quan và toàn diện, tác giả đã tiến hành điều tra khảo sát 167 4
hộ nghèo và các đối tượng chính sách vay vốn tại 3 xã trong huyện, sử dụng các câu hỏi đã được chuẩn bị trước. Kết quả của khảo sát cho thấy có 5 nhân tố ảnh hưởng đến đánh giá về chất lượng tín dụng, trong đó yếu tố sự bảo đảm được đánh giá là tác động mạnh nhất. Tác giả Ngô Mạnh Chính (2019) với đề tài luận án tiến sĩ “Tín dụng của Ngân hàng Chính sách xã hội Việt Nam đối với người nghèo”. Ngành kinh tế, Trường Đại học Kinh tế TP. Hồ Chí Minh. Tác giả đã phân tích và chỉ ra 13 yếu tố tác động đến hiệu quả của chính sách tín dụng đối với hộ nghèo, trong đó yếu tố mạnh nhất là việc Người dân thuộc dân tộc gặp khó khăn hơn trong việc thoát nghèo so với người nghèo thuộc dân tộc kinh. Nguyên nhân của điều này có thể xuất phát từ các thực tế về tập quán và cách tiếp cận các ứng dụng kỹ thuật, làm cho họ gặp khó khăn hơn trong việc sử dụng hiệu quả vốn tín dụng. Tuy chính sách tín dụng hộ nghèo đã đến tay người nghèo, nhưng vấn đề nằm ở việc sử dụng vốn một cách hiệu quả. Điều này đặt ra thách thức lớn cho chính quyền địa phương trong việc định hình và hướng dẫn cách sử dụng vốn nhằm đẩy nhanh quá trình xóa đói và giảm nghèo. [2]. - Trong đề tài luận văn thạc sĩ "Một số giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động tín dụng đối với hộ nghèo của Ngân hàng Chính sách xã hội quận Hồng Bàng, Hải Phòng" của tác giả Ngô Đức Lộc (2018), thuộc ngành Tài chính Ngân hàng tại Trường Đại học dân lập Hải Phòng, tác giả đã thực hiện nghiên cứu cơ sở lý luận về hiệu quả của hoạt động tín dụng đối với người nghèo tại Ngân hàng Chính sách Xã hội (NHCSXH). Nghiên cứu này đã phát hiện ra các nhân tố có ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động của NHCSXH. Bên cạnh đó, tác giả tìm hiểu thực trạng hoạt động tín dụng đối với người nghèo tại NHCSHXS quận Hồng Bàng, Hải Phòng giai đoạn 2015 – 2019, rút ra được những kết quả đạt được cũng như những hạn chế và nguyên nhân của hạn chế trong hoạt động tín dụng tại phòng giao dịch NHCSXH quận Hồng Bàng. - Trong đề tài luận văn thạc sĩ "Nâng cao hiệu quả tín dụng đối với hộ nghèo tại Ngân hàng Chính sách xã hội Vĩnh Long" của tác giả Dương Nguyễn Hữu Phương (2020), thuộc ngành Tài chính Ngân hàng tại Trường Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh. Trong giai đoạn từ 2014 đến 2021, tác giả đã tiến hành một nghiên cứu chi tiết về tình hình tín dụng đối với hộ nghèo tại NHCSXH Vĩnh Long. Kết quả nghiên 5
cứu cung cấp thông tin chính xác và chi tiết về tình hình tín dụng, đồng thời làm nổi bật những khía cạnh tích cực và nhược điểm của chính sách trong giai đoạn đó. Việc đánh giá hiệu quả này có thể bao gồm các chỉ số như tỷ lệ trả nợ, tăng trưởng kinh tế của các hộ vay, và đánh giá về sự ổn định của nợ. Ngoài ra, tác giả đã đề xuất các giải pháp này có thể liên quan đến việc tối ưu hóa quy trình vay vốn, cung cấp hỗ trợ tư vấn và đào tạo kỹ thuật cho người vay, cũng như tối ưu hóa cơ cấu lãi suất và thời hạn vay. Mục tiêu là tối đa hóa lợi ích kinh tế và xã hội cho các hộ nghèo trong quá trình sử dụng vốn từ NHCSXH Vĩnh Long. Những đề xuất này có thể phản ánh sự quan tâm và cam kết của tác giả đối với sự phát triển bền vững và nâng cao chất lượng cuộc sống của cộng đồng hộ nghèo tại địa phương. - Trong đề tài nghiên cứu khoa học "Các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng vốn tín dụng cho hộ nghèo từ Ngân hàng Chính sách xã hội Quận Ô Môn, thành phố Cần Thơ", tác giả Nguyễn Thị Xuân Hương & Dương Thị Bích Diệu (2018) đã công bố trên Tạp chí Khoa học và Công nghệ Lâm nghiệp số 3 – 2018. Kết quả nghiên cứu đã làm rõ ràng về ảnh hưởng của 5 nhóm yếu tố đối với hiệu quả sử dụng vốn tín dụng hộ nghèo, và điều này mở ra những triển vọng tích cực trong việc cải thiện chính sách vay vốn. Kết quả nghiên cứu cũng chứng minh sự đa dạng và linh hoạt trong việc tổ chức và triển khai chương trình cho vay hộ nghèo tại quận Ô Môn. Việc không ngừng gia tăng số lượng hộ vay vốn phản ánh sự hỗ trợ mạnh mẽ từ cộng đồng và sự đáp ứng tích cực đối với chính sách này. Mặc dù tình hình nợ đọng được kiểm soát ở mức rất thấp, điều này là một dấu hiệu tích cực về tính ổn định của chính sách vay vốn. Tuy nhiên, thách thức lớn là đảm bảo rằng những khoản vay này thực sự mang lại hiệu quả kinh tế mong đợi, đặc biệt là trong quá trình giúp hộ nghèo thoát khỏi cảnh nghèo. Điều này đòi hỏi sự tập trung đặc biệt vào việc hướng dẫn và hỗ trợ kỹ thuật, giúp người vay tận dụng một cách tối ưu nguồn vốn để phát triển sản xuất và cuộc sống, đồng thời thúc đẩy bền vững cho cả cộng đồng. Đề tài "Nâng cao hiệu quả cho vay hộ nghèo tại Phòng Giao dịch Ngân hàng Chính sách xã hội huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế" là một bước nghiên cứu quan trọng và độc đáo, đặc biệt khi thấy rằng vẫn chưa có nghiên cứu nào tập trung sâu vào chất lượng tín dụng của chương trình vay vốn cho hộ nghèo tại địa phương 6
này. Qua đề tài này, tác giả sẽ có cơ hội tìm hiểu và phân tích một cách chi tiết về hiệu quả của chính sách tín dụng đối với hộ nghèo tại Phòng Giao dịch NHCSXH huyện A Lưới. Việc này sẽ giúp bổ sung thông tin và hiểu biết về tình hình cụ thể ở cấp địa phương, từ đó tạo ra những đề xuất cụ thể và thực tế nhằm cải thiện chất lượng tín dụng. Những kết quả và giải pháp được đề xuất từ đề tài có thể đóng góp vào việc nâng cao hiệu quả của chính sách tín dụng đối với hộ nghèo, không chỉ ở cấp địa phương mà còn có thể mang lại những bài học chung và áp dụng được ở các địa phương khác. Điều này giúp xây dựng một cơ sở kiến thức toàn diện và hữu ích cho người nghiên cứu và người quyết định chính sách. 3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn 3.1. Mục đích nghiên cứu Dựa trên việc đánh giá thực trạng hiệu quả của việc cho vay cho hộ nghèo tại Phòng Giao dịch Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH) huyện A Lưới trong giai đoạn 2020-2022, nghiên cứu này nhằm mục đích đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả của việc cho vay cho hộ nghèo tại Phòng Giao dịch trong tương lai. 3.2. Nhiệm vụ của luận văn - Hệ thống hoá lý luận về hiệu quả cho vay hộ nghèo tại NHCSXH; - Việc đánh giá thực trạng hiệu quả của việc cho vay cho hộ nghèo tại Phòng Giao dịch Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH) huyện A Lưới trong giai đoạn 2020-2022 - Đề xuất một số giải pháp nhằm tăng cường hiệu quả của việc cho vay cho hộ nghèo tại Phòng Giao dịch Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH) huyện A Lưới trong thời gian sắp tới. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu là hiệu quả cho vay hộ nghèo tại Phòng Giao dịch NHCSXH huyện A Lưới tỉnh Thừa Thiên Huế. 4.2. Phạm vi nghiên cứu - Phạm vi nội dung: Hiệu quả cho vay đối với hộ nghèo tại NHCSXH. 7
- Phạm vi không gian: Phòng Giao dịch NHCSXH huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế. - Phạm vi thời gian: Phân tích thực trạng giai đoạn 2020-2022. Số liệu sơ cấp điều tra năm 2023. Các giải pháp được đề xuất áp dụng đến năm 2030. 5. Phương pháp nghiên cứu 5.1. Phương pháp luận Luận văn vận dụng tổng hợp phương pháp duy vật biện chứng và duy vật lịch sử làm cơ sở lý luận và phương pháp luận. 5.2. Phương pháp nghiên cứu - Phương pháp thu thập số liệu + Đối với số liệu thứ cấp: Dữ liệu được thu thập từ các báo cáo tổng kết của Phòng Giao dịch Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH) huyện A Lưới trong khoảng thời gian 3 năm từ 2020 đến 2022, được tổng hợp từ Báo cáo hoạt động của NHCSXH huyện A Lưới trong nhiệm kỳ 2020-2022. Phương hướng và nguồn tài liệu đã được thu thập từ các cơ quan báo chí và truyền thông. Ngoài ra, tác giả cũng tham khảo các báo cáo uy tín từ các cơ quan ban ngành cấp Trung ương và tỉnh, cùng các công trình khoa học đã được công bố và có liên quan. + Đối với số liệu sơ cấp: Nghiên cứu về hiệu quả chương trình cho vay hộ nghèo tại Ngân hàng Chính sách xã hội huyện A Lưới đã được tiến hành thông qua việc phát phiếu khảo sát ngẫu nhiên đến các hộ nghèo vay vốn. Phương pháp lựa chọn mẫu được thực hiện ngẫu nhiên từ danh sách các hộ nghèo đang vay vốn tại Phòng Giao dịch Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH) huyện A Lưới. Cán bộ tín dụng của Ngân hàng đã tiếp cận và phát phiếu khảo sát trực tiếp tại nhà của các khách hàng được chọn. Quá trình khảo sát diễn ra từ ngày 02/8/2023 đến ngày 31/8/2023. - Trong luận văn này, các phương pháp sau được sử dụng để xử lý và phân tích số liệu: + Phương pháp thống kê mô tả: Trong nghiên cứu này, việc sử dụng phần mềm SPSS giúp thống kê tỷ lệ đánh giá các tiêu chí đánh giá. + Phương pháp phân loại: Nghiên cứu này sử dụng phương pháp phân loại mục 8
tiêu nghiên cứu thành các nhóm tiêu chí khác nhau để tiến hành so sánh, đánh giá và phân tích. + Phương pháp phân tích so sánh: Để làm rõ sự biến động của các chỉ tiêu đánh giá qua các năm, nghiên cứu sử dụng phương pháp phân tích để so sánh sự biến động của các chỉ tiêu giữa các kỳ theo số tuyệt đối (±) và tương đối (%). + Phương pháp kiểm định One -Sample T –Test: Là phương pháp dựa vào dữ liệu sơ cấp thu thập được từ mẫu nghiên cứu về ý kiến đánh giá, của các hộ nghèo đang vay tại Phòng giao dịch NHCSXH huyện A Lưới nhằm so sánh các chỉ tiêu nghiên cứu. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn - Về mặt lý luận: Làm khái quát lý luận về hiệu quả hoạt động cho vay hộ nghèo, bao gồm việc làm rõ các khía cạnh như khái niệm, vai trò, các chỉ tiêu đánh giá, và các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả của chương trình cho vay này. - Về mặt thực tiễn: Dựa trên kết quả nghiên cứu, đề tài sẽ đề xuất một số giải pháp và kiến nghị nhằm nâng cao hơn nữa hiệu quả cho vay hộ nghèo. Các số liệu và thông tin trong luận văn đóng vai trò quan trọng trong việc làm rõ thực trạng hiệu quả của việc cho vay hộ nghèo tại Phòng Giao dịch Ngân hàng Chính sách Xã hội huyện A Lưới, tỉnh Thiên Thiên Huế. Những dữ liệu này có thể hỗ trợ nhà quản lý và nhà hoạch định chính sách trong việc xác định cơ sở để quản lý và đề xuất các chính sách phù hợp hơn dựa trên điều kiện thực tế. Luận văn cũng có thể phục vụ như một tài liệu tham khảo hữu ích cho các tổ chức đào tạo và những người làm công tác thực tiễn trong lĩnh vực Ngân hàng Chính sách Xã hội. 7. Kết cấu luận văn Luận văn được thực hiện với kết cấu nôi dung chính gồm 3 chương : Chương 1. Cơ sở lý luận về nâng cao hiệu quả cho vay hộ nghèo tại Phòng giao dịch NHCSXH Chương 2. Thực trạng hoạt động cho vay hộ nghèo tại Phòng Giao dịch NHCSXH huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế. Chương 3. Định hướng và giải pháp nâng cao hiệu quả cho vay hộ nghèo tại Phòng Giao dịch NHCSXH huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế. 9