Luận văn: Hoàn thiện công tác kế toán nguyên vật liệu tại Công ty cổ phần Sơn Tây - Tỉnh Hà Tây

Chia sẻ: Hoang Thuy | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:119

Thêm vào BST

Báo xấu

99
lượt xem 35
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

trong quá trình sản xuất kinh doanh nhất là trong cơ chế thị trường hiện nay, để có thể tồn tại và phát triển đòi hỏi các doanh nghiệp phải tìm mọi biện pháp để không ngừng hạ giá thành sản phẩm, tăng tính cạnh tranh, tăng tích luỹ. Do đó, các doanh nghiệp phải thực hiện mục tiêu sản xuất kinh doanh nhằm đáp ứng nhu cầu thị trường, cơ chế hạch toán kinh doanh đòi hỏi các doanh nghiệp không những bù đắp được chi phí sản xuất mà phải có lãi....

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn: Hoàn thiện công tác kế toán nguyên vật liệu tại Công ty cổ phần Sơn Tây - Tỉnh Hà Tây

Luận văn Hoàn thiện công tác kế toán nguyên vật liệu tại Công ty cổ phần Sơn Tây - Tỉnh Hà Tây
1 L I NÓI U T rong quá trình s n xu t kinh doanh nh t là trong cơ ch th trư ng hi n nay, có th t n t i và phát tri n òi h i các doanh nghi p ph i tìm m i bi n pháp không ng ng h giá thành s n ph m, tăng tính c nh tranh, tăng tích lu . Do ó, các doanh nghi p ph i th c hi n m c tiêu s n xu t kinh doanh nh m áp ng nhu c u th trư ng, cơ ch h ch toán kinh doanh òi h i các doanh nghi p không nh ng bù p ư c chi phí s n xu t mà ph i có lãi. Vì v y, v n t ra là các doanh nghi p trong quá trình s n xu t ph i tính ư c chi phí s n xu t b ra m t cách chính xác, y , kp th i. H ch toán chính xác chi phí s n xu t là cơ s tính úng, tính giá thành. T ó giúp các doanh nghi p tìm m i cách h th p chi phí s n xu t m c t i a h th p và ti t ki m chi phí s n xu t cũng chính là bi n pháp h th p t ng y u t c a quá trình s n xu t như: Chi phí v nguyên v t li u, chi phí ti n lương, chi phí qu n lý.... t ó h giá thành s n ph m. i v i các doanh nghi p s n xu t, kho n m c chi phí nguyên v t li u chi m m t t tr ng l n trong toàn b chi phí c a doanh nghi p. M i s bi n ng v chi phí nguyên v t li u u làm nh hư ng n giá thành s n ph m t ó nh hư ng n thu nh p c a doanh nghi p. Do v y, h th p và ti t ki m chi phí nguyên v t li u là gi m m t ph n áng k chi phí s n xu t. M t khác, trong các doanh nghi p s n xu t v t ch t nguyên v t li u g m nhi u ch ng lo i, ư c cung c p t nhi u ngu n khác nhau thư ng xuyên bi n ng v s lư ng cũng như giá c . Do ó, c n ph i có bi n pháp theo dõi qu n lý t khâu thu mua v t li u n khâu xu t s d ng cho s n xu t v c ch tiêu s lư ng cũng như giá tr , m b o cho quá trình s n xu t di n ra bình thư ng. Thông qua công tác h ch toán v t li u s làm cho doanh nghi p s d ng v t li u m t cách t t nh t, tránh lãng phí t ó gi m chi phí nguyên v t li u, h giá thành s n ph m. Vì v y, bên c nh v n tr ng tâm là k toán t p h p chi phí s n xu t và tính giá thành s n ph m thì t ch c công tác k toán nguyên v t li u cũng là v n áng ư c các doanh nghi p quan tâm hi n nay. 1
2 T i Công ty c ph n Sơn Tây là m t doanh nghi p s n xu t thu c ngành cơ khí v i c i m nguyên v t li u chi m t tr ng l n trong giá thành s n ph m thì vi c ti t ki m chi phí nguyên v t li u là bi n pháp h u hi u nh t gi m giá thành, tăng l i nhu n cho công ty, vì v y i u t t y u là công ty ph i quan tâm n khâu h ch toán chi phí nguyên v t li u. Nh n th c v t m quan tr ng c a v t li u i v i quá trình ho t ng s n xu t kinh doanh c a ơn v ng th i qua nghiên c u th c t công tác k toán t i Công ty c ph n Sơn Tây, ư c s giúp t n tình c a Ban giám c Công ty, các cán b phòng k toán Công ty, em nh n th y k toán v t li u Công ty gi m t vai trò r t quan tr ng. Chính vì v y em ã ch n và i sâu vào tài “Hoàn thi n công tác k toán nguyên v t li u t i Công ty nghiên c u c ph n Sơn Tây - T nh Hà Tây”. N i dung c a chuyên bao g m: Ngoài ph n m u, k t lu n, m c l c và danh m c tài li u tham kh o, chuyên bao g m các n i dung chính sau: Chương 1: Nh ng v n lý lu n cơ b n v k toán nguyên v t li u trong doanh nghi p s n xu t. Chương 2: Th c tr ng công tác k toán nguyên v t li u t i Công ty c ph n Sơn Tây. Chương 3: M t s ý ki n óng góp nh m hoàn thi n công tác k toán nguyên v t li u t i công ty c ph n Sơn Tây. Do th i gian và trình có h n nên lu n văn không tránh kh i nh ng thi u sót. Em r t mong nh n ư c ý ki n óng góp c a các th y cô giáo và các cán b nghi p v Công ty lu n văn ư c hoàn thi n hơn. Em xin chân thành c m ơn th y giáo Nguy n Minh Phương, các th y cô trong khoa kinh t và các cán b nghi p v c a Công ty c ph n Sơn Tây ã giúp em hoàn thành lu n văn này. Sơn Tây, tháng 8 năm 2005 Sinh viên: Hoàng Th Mai 2
3 3
4 Chương 1 NH NG V N LÝ LU N CƠ B N V K TOÁN NGUYÊN V T LI U TRONG DOANH NGHI P S N XU T 1.1. Khái ni m, c i m, v trí và yêu c u qu n lý nguyên v t li u trong quá trình s n xu t kinh doanh. 1.1.1. Khái ni m. Kal Max g i t t m i v t trong thiên nhiên xung quanh ta mà lao ng có ích c a con ngư i có th tác ng vào là i tư ng lao ng. Nguyên v t li u là i tư ng lao ng nhưng không ph i b t c i tư ng lao ng nào cũng là nguyên v t li u. Ch trong i u ki n i tư ng lao ng có th ph c v cho quá trình s n xu t hay tái t o ra s n ph m và i tư ng ó do lao ng t o ra m i tr thành v t li u. V y nguyên v t li u là i tư ng lao ng th hi n dư i d ng v t hoá, v t li u ch tham gia vào m t chu kỳ s n xu t kinh doanh nh t nh và toàn b giá tr v t li u ư c chuy n h t m t l n vào chi phí s n xu t kinh doanh trong kỳ. Hay cũng có th phát bi u nguyên v t li u là tài s n lưu ng ư c mua s m, d tr ph c v cho quá trình s n xu t kinh doanh b ng ngu n v n lưu ng. 1.1.2. c i m. - Nguyên v t li u là i tư ng lao ng, là m t trong 3 y u t cơ b n c a quá trình s n xu t là cơ s v t ch t c u thành nên th c th c a s n ph m. c i m n i b t c a nguyên v t li u là khi tham gia vào quá trình s n xu t kinh doanh, nguyên v t li u ch tham gia vào m t chu kỳ s n xu t kinh doanh và b tiêu hao toàn b vào trong quá trình s n xu t, không gi l i nguyên hình thác v t ch t ban u, giá tr c a chúng ư c chuy n toàn b m t l n vào chi phí s n xu t kinh doanh. 1.1.3. V trí. Trong các doanh nghi p s n xu t, nguyên v t li u là tài s n d tr sn xu t thu c tài s n lao ng. Nó là cơ s v t ch t hình thành nên s n ph m 4
5 m i, là 1 trong 3 y u t không th thi u ư c khi ti n hành s n xu t s n ph m. Vì v y vi c cung c p nguyên v t li u có k p th i hay không u có nh hư ng tr c ti p n tình hình th c hi n k ho ch s n xu t. M t khác ch t lư ng s n ph m cao hay th p ph thu c r t nhi u vào ch t lư ng nguyên v t li u s d ng. Qua ó, ta th y nguyên v t li u có v trí quan tr ng như th nào i v i các doanh nghi p s n xu t kinh doanh, giá tr nguyên v t li u chi m t tr ng l n trong t ng chi phí s n xu t kinh doanh c a m t doanh nghi p chúng là i tư ng lao ng tr c ti p c a quá trình s n xu t t o ra s n ph m. Thi u nguyên v t li u s n xu t s b ình tr , giá tr s n ph m c a Doanh nghi p ph thu c r t nhi u vào tình hình bi n ng chi phí nguyên v t li u vì chúng thư ng chi m 60-80% giá thành s n ph m. T ó cho th y chi phí nguyên v t li u có nh hư ng không nh t i l i nhu n c a Doanh nghi p vì v y òi h i các Doanh nghi p ph i chú tr ng t i công tác k toán nguyên v t li u, s d ng nguyên v t li u m t cách hi u qu nh t sao cho v i cùng m t kh i lư ng v t li u nh t nh có th làm ra ư c nhi u s n ph m hơn, ch t lư ng t t hơn... i u ó giúp Doanh nghi p có th ng v ng và c nh tranh trong cơ ch th trư ng hi n nay. Mu n v y Doanh nghi p ph i qu n lý ch t ch v t li u t t c các khâu: Thu mua, b o qu n, d tr và s d ng v t l i u nh m h n th p chi phí v t li u, gi m m c tiêu hao v t li u có ý nghĩa quan tr ng trong vi c h th p chi phí s n xu t và giá thành s n ph m, tăng tích lu cho Doanh nghi p. 1.1.4. Yêu c u c a công tác qu n lý nguyên v t li u. - Xu t phát t v trí, c i m c a v t li u trong quá trình s n xu t kinh doanh. quá trình s n xu t kinh doanh di n ra m t cách liên t c thì ph i m b o cung c p nguyên v t li u k p th i v m t s lư ng, ch t lư ng cũng như ch ng lo i v t li u do nhu c u s n xu t ngày càng phát tri n òi h i vât liê ngày càng nhi u áp ng cho nhu c u s n xu t s n ph m và kinh doanh có lãi là m c tiêu mà các Doanh nghi p hư ng t i. Vì v y, qu n lý t t 5
6 khâu thu mua, d tr và s d ng nguyên v t li u là i u ki n c n thi t m b o ch t lư ng s n ph m, ti t ki m chi phí, gi m giá thành, tăng l i nhu n c a Doanh nghi p. - Nguyên v t li u là tài s n d tr cho s n xu t thư ng xuyên bi n ng. Do v y, các Doanh nghi p c n giám sát ch t ch quá trình thu mua, b o qu n và s d ng v t li u 1 cách có hi u qu . + khâu thu mua: m b o cung c p y k p th i nguyên v t li u cho s n xu t s n ph m v m t s lư ng, ch ng lo i, ch t lư ng, giá c h p lý ph n ánh y chính xác giá th c t c a v t li u ( giá mua, chi phí thu mua). + Khâu b o qu n: Doanh nghi p ph i t ch c h th ng kho tàng h p lý, úng ch b o qu n v i t ng lo i v t li u tránh hư h ng, th t thoát, hao h t, m t ph m ch t nh hư ng n ch t lư ng s n ph m. + Khâu d tr : m b o cho quá trình s n xu t ti n hành, không b ng ng tr , gián o n. Doanh nghi p ph i d tr v t li u úng nh m c t i a, t i thi u m b o cho s n xu t liên t c bình thư ng không gây ng (do khâu d tr quá l n) tăng nhanh vòng quay v n. + Trong khâu s d ng v t li u: S d ng v t li u theo úng nh m c tiêu hao, úng ch ng lo i v t li u, nh m phát huy hi u qu s d ng v t li u nâng cao ch t lư ng s n ph m, chi phí v t li u trong giá thành s n ph m vì v y òi h i t ch c t t vi c ghi chép, theo dõi ph n ánh tình hình xu t v t li u. Tính toán phân b chính xác v t li u cho t ng i tư ng s d ng theo phương pháp thích h p, cung c p s li u k p th i chính xác cho công tác tính giá thành s n ph m. ng th i thư ng xuyên ho c nh kỳ phân tích tình hình thu mua, b o qu n d tr và s d ng v t li u, trên cơ s ra nh ng bi n pháp c n thi t cho vi c qu n lý t ng khâu, nh m gi m m c tiêu hao v t li u trong s n xu t s n ph m, là cơ s tăng thêm s n ph m cho xã h i. 1.2. Vai trò và nhi m v c a k toán nguyên v t li u. 1.2.1. Vai trò c a k toán nguyên v t li u. 6
7 K toán nguyên v t li u trong Doanh nghi p là vi c ghi chép, phán ánh y tình hình thu mua, d tr nh p xu t nguyên v t li u. M t khác thông qua tài li u k toán nguyên v t li u còn bi t ư c ch t lư ng, ch ng lo i có m b o hay không? s lư ng th a hay thi u i v i s n xu t t ó ngư i qu n lý ra các bi n pháp thi t th c nh m ki m soát giá c , ch t lư ng nguyên v t li u. - Thông qua tài li u k toán nguyên v t li u còn giúp cho vi c ki m tra ch t ch tình hình th c hi n k ho ch s d ng, cung c p nguyên v t li u, t ó có các bi n pháp m b o nguyên v t li u cho s n xu t m t cách có hi u qu nh t. Bên c nh ó, k toán nguyên v t li u còn nh hư ng tr c ti p n k toán giá thành. - Làm t t công tác k toán nguyên v t li u trong Doanh nghi p s cung c p thông tin chính xác k p th i v tình hình nguyên v t li u, giúp lãnh o n m b t tình hình qu n lý, s d ng nguyên v t li u có bi n pháp i u ch nh phù h p. 1.2.2. Nhi m v c a k toán nguyên v t li u. Xu t phát t v trí yêu c u qu n lý v t li u cũng như vai trò c a k toán trong qu n lý kinh t nói chung và qu n lý doanh nghi p nói riêng thì k toán v t li u trong doanh nghi p s n xu t c n th c hi n t t nh ng nhi m v sau ây: - Ghi chép ph n ánh y k p th i s hi n có và tình hình luân chuy n c a nguyên v t li u v giá c và hi n v t. Tính toán úng n tr giá v n (ho c giá thành) th c t c a nguyên v t li u nh p kho, xu t kho nh m cung c p thông tin k p th i chính xác ph c v cho yêu c u l p báo cáo tài chính và qu n lý doanh nghi p. - Ki m tra tình hình th c hi n các ch tiêu k ho ch, phương pháp k thu t v h ch toán nguyên v t li u. ng th i hư ng d n các b ph n, các ơn v trong Doanh nghi p th c hi n y các ch h ch toán ban uv 7
8 nguyên v t li u, ph i h ch toán úng ch , úng phương pháp quy nh m b o s th ng nh t trong công tác k toán nguyên v t li u. - Ki m tra vi c ch p hành ch b o qu n, d tr và s d ng nguyên v t li u t ó phát hi n, ngăn ng a và xu t nh ng bi n pháp x lý nguyên v t li u th a, ng, kém ho c m t ph m ch t, giúp cho vi c h ch toán xác nh chính xác s lư ng và giá tr nguyên v t li u th c t ưa vào s n xu t s n ph m. Phân b chính xác nguyên v t li u ã tiêu hao vào i tư ng s d ng t ó giúp cho vi c tính giá thành ư c chính xác. - T ch c k toán phù h p v i phương pháp k toán hàng t n kho, cung c p thông tin cho vi c l p báo cáo tài chính và phân tích ho t ng kinh doanh. - T ch c ghi chép ph n ánh t ng h p s li u v tình hình thu mua, v n chuy n, b o qu n, ánh giá phân lo i tình hình nh p xu t và qu n lý nguyên v t li u. T ó áp ng ư c nhu c u qu n lý th ng nh t c a Nhà nư c cũng như yêu c u qu n lý c a Doanh nghi p trong vi c tính giá thành th c t c a NVL ã thu mua và nh p kho ng th i ki m tra tình hình th c hi n k ho ch thu mua v t tư v s lư ng, ch ng lo i, giá c , th i h n cung c p nguyên v t li u m t cách y , k p th i. Tóm l i: N u h ch toán k toán nói chung là công c cl c qu n lý tài chính thì h ch toán k toán v t li u nói riêng là công c cl cc a công tác v t li u. K toán v t li u có chính xác k p th i hay không nó nh hư ng n tình hình hi u qu qu n lý doanh nghi p. Vì v y tăng cư ng công tác qu n lý v t li u ph i không ng ng c i ti n và hoàn thi n công tác k toán v t li u. H ch toán k toán v t li u giúp cho lãnh o doanh nghi p n m b t ư c tình hình thu mua,nh p xu t, d tr v t li u m t cách chính xác t ó có bi n pháp ch o ho t ng s n xu t kinh doanh k p th i t ch c công tác h ch toán v t li u ch t ch s góp ph n cung ng k p th i và ng b nguyên v t li u cho s n xu t, nâng cao hi u qu s d ng nguyên v t li u. M t khác do chi phí nguyên v t li u chi m m t t tr ng l n trong giá thành do ó 8
9 ch t lư ng c a công tác k toán v t li u có nh hư ng tr c ti p n vi c t p h p chi phí giá thành s n ph m. 1.3. Phân lo i và ánh giá nguyên v t li u. 1.3.1. Phân lo i nguyên v t li u. Trong các Doanh nghi p s n xu t nguyên v t li u bao g m r t nhi u lo i, nhi u th v i n i dung kinh t công d ng và tính năng lý hoá khác nhau. có th qu n lý nguyên v t li u m t cách ch t ch và t hi u qu cao ng th i h ch toán chi ti t nguyên v t li u ph c v cho k toán qu n tr c n thi t ph i ti n hành phân lo i nguyên v t li u. M i Doanh nghi p do tính ch t c thù trong s n xu t kinh doanh nên s d ng nh ng lo i v t li u khác nhau phân lo i nguyên v t li u là vi c nghiên c u s p x p các lo i v t tư theo t ng n i dung, công d ng tính ch t thành ph n c a chúng nh m ph c v cho yêu c u qu n tr c a Doanh nghi p, tuỳ thu c vào c i m s n xu t kinh doanh và yêu c u qu n lý v t li u c a k toán chi ti t. Tùy thu c vào yêu c u qu n lý và h ch toán chi ti t, c th c a t ng Doanh nghi p mà trong t ng lo i nguyên v t li u luôn ư c chia hành t ng nhóm, t ng quy cách khác nhau và có th ư c ký hi u riêng. Nhìn chung thì nguyên v t li u ư c phân chia theo các cách sau ây: 1.3.1.1. Phân lo i theo vai trò và tác d ng c a nguyên v t li u trong s n xu t kinh doanh v t li u ư c phân thành nh ng lo i sau ây. - Nguyên v t li u chính: Là nh ng i tư ng ch y u c u thành nên th c th c a s n ph m (k c bán thành ph m mua ngoài) như tôn, sillic, s t...trong ch t o ng cơ. - V t li u ph : Là nh ng th ch có tác ng ph tr trong s n xu t và ch t o s n ph m nh m làm tăng ch t lư ng c a nguyên v t li u chính ho c tăng ch t lư ng c a s n ph m s n xu t ra như d u nh n, h keo, thu c nhu m, thu c t y, thu c ch ng rò r , hương li u, xà phòng... 9
10 - Nhiên li u: Là nh ng th ư c s d ng cho công ngh s n xu t s n ph m cho các phương ti n v t ch t, máy móc thi t b trong quá trình s n xu t kinh doanh. - Ph tùng thay th : Là các chi ti t ph tùng dùng thay th s a ch a và thay th cho máy móc, thi t b s n xu t, phương ti n v n t i. - Thi t b xây d ng cơ b n: Bao g m v t li u và thi t b c n l p, không c n l p, v t k t c u khác Doanh nghi p ph c v m c ích u tư xây d ng cơ b n. - Vât li u khác: Là toàn b v t li u còn l i trong quá trình s n xu t ch t o ra s n ph m ho c ph li u thu h i t thanh lý tài s n c nh Vi c phân chia v t li u m t cách t m chi ti t trong doanh nghi p s n xu t ư c th c hi n trên cơ s xây d ng và l p s danh i m v t li u. Trong ó, v t li u ư c chia thành các lo i nhóm th b ng h th ng ký hi u các ch s thay th cho tên g i nhãn hi u, quy cách v t li u. Nh ng ký hi u ó ư c g i là danh i m v t li u và ư c áp d ng th ng nh t trong ph m vi toàn Doanh nghi p, giúp cho các b ph n trong Doanh nghi p ph i h p ch t ch trong công tác qu n lý v t li u. M i lo i v t li u có th s d ng m t s trong danh i m v t li u, s danh i m v t li u ư c xây d ng trên cơ s s li u c a t ng nhóm và c tính công d ng c a chúng. Tuỳ theo nhóm, th v t li u mà k t c u s li u g m 1,2, ho c 3 ch s . 1.3.1.2. Phân lo i theo ngu n g c nguyên v t li u - Nguyên v t li u mua ngoài. - Nguyên v t li u t ch ho c thuê ngoài gia công ch bi n. - Nguyên v t li u nh n v n góp liên doanh c a các ơn v khác ho c ư c c p phát bi u t ng. - Nguyên v t li u thu h i v n góp liên doanh. - Nguyên v t li u khác như ki m kê th a, v t li u không dùng h t. 1.3.1.3. Phân lo i theo m c ích và n i dung nguyên v t li u 10
11 - Nguyên v t li u tr c ti p dùng vào s n xu t kinh doanh. - Nguyên v t li u dùng cho các nhu c u khác ph c v qu n lý phân xư ng, t i s n xu t, cho nhu c u bán hàng qu n lý doanh nghi p. 1.3.2. ánh giá nguyên v t li u. 1.3.2.1. M c ích c a vi c ánh giá nguyên v t li u. - T ng h p các nguyên v t li u khác nhau báo cáo tình hình nh p- xu t- t n kho nguyên v t li u. - Giúp k toán th c hi n ch c năng ghi chép b ng ti n các nghi p v kinh t phát sinh. 1.3.2.2. Các nguyên t c ánh giá nguyên v t li u. ánh giá nguyên v t li u là vi c dùng thư c o ti n t bi u hi n giá tr c a v t li u. Vi c ánh giá v t li u nh p- xu t- t n kho là m t vi c h t s c c n thi t tính úng, chi phí và giá thành s n ph m. V nguyên t c, nguyên v t li u là tài s n d tr thu c tài s n lưu ng nên ph i ánh giá theo giá tr th c t c a nguyên v t li u do mua s m hay gia công ch bi n, tuy nhiên do c i m c a nguyên v t li u là thư ng xuyên bi n ng trong quá trình s n xu t kinh doanh và yêu c u c a k toán v t li u là ph i ph n ánh k p th i tình hình nh p, xu t, t n hàng ngày c a v t li u, vì v y k toán nguyên v t li u ngoài vi c s d ng giá th c t ra, v t li u còn có th ánh giá theo giá h ch toán. Trong quá trình h ch toán v t tư, tuỳ i u ki n c th v giá tr v t tư Doanh nghi p bi n ng thư ng xuyên hay tương in nh, có giá k p th i hay không mà khi t ch c k toán v t tư ngư i ta có th s d ng m t trong 2 cách ánh giá v t tư, ó là ánh giá v t tư theo giá h ch toán hay giá mua th c t . S d ng cách ánh giá v t tư t c là s d ng giá nào ghi s k toán v t tư hàng ngày và tính toán giá xu t v t tư dùng hàng ngày. - Nguyên v t li u phí ( giá v n) ây là nguyên t c cơ b n nh t c a k toán. Nguyên t c này òi h i t t c các nguyên v t li u ph i ư c ghi chép 11
12 ph n ánh theo giá phí c a chúng, t c là s ti n mà Doanh nghi p b ra có s nguyên v t li u ó. - Nguyên t c th n tr ng: Nguyên t c này cp n vi c l a ch n các phương pháp sao cho ít nh hư ng n v n ch s h u. - Nguyên t c nh t quán: Nguyên t c này òi h i k toán viên ph i qu n lý k p th i s lư ng nguyên v t li u nh p - xu t hàng ngày ph c v cho công tác qu n lý, giúp cho Doanh nghi p bi t chính xác s lư ng và giá tr v t li u t i kho c a mình t i các th i i m, nh m xây d ng các k ho ch s n xu t phù h p, ch ng s bi n ng v giá v n và lư ng nguyên v t li u t n kho t su t . 12
13 1.3.3. Các phương pháp tính giá nguyên v t li u - Giá v n th c t c a v t li u có tác d ng l n trong công tác qu n lý k toán v t li u. Nó ư c dùng h ch toán t ng h p tình hình nh p, xu t, t n kho nguyên v t li u, tính toán phân b chính xác v v t li u ã tiêu hao trong quá trình s n xu t kinh doanh ng th i ph n ánh chính xác giá tr v t li u th c t hi n có c a doanh nghi p. 1.3.3.1. Giá th c t nguyên v t li u nh p kho. Trong h ch toán, nguyên v t li u ư c tính theo giá th c t ( giá g c) tuỳ theo hình th c tính thu nguyên v t li u theo phương pháp kh u tr hay tr c ti p mà Doanh nghi p ang áp d ng mà trong giá th c t c a Doanh nghi p có hay không có c thu giá tr gia tăng. * i v i v t li u mua ngoài. - Trư ng h p Doanh nghi p n p thu giá tr gia tăng theo phương pháp kh u tr thì giá v n th c t c a v t li u nh p kho là giá mua không có thu giá tr gia tăng u vào c ng v i các kho n chi phí mua (chi phí v n chuy n, b c d , b o qu n, phân lo i, b o hi m, chi phí thuê kho, bãi, chi phí nhân viên) tr i các kho n gi m giá, hàng tr l i ( n u có). - Trư ng h p Doanh nghi p n p thu giá tr gia tăng theo phương pháp tr c ti p, Doanh nghi p không thu c i tư ng ch u thu giá tr gia tăng ho c các ho t ng d án, s nghi p, ho t ng văn hoá phúc l i và ho t ng khác có ngu n chi riêng thì giá v n th c t c a nguyên v t li u mua ngoài là t ng giá thanh toán ghi trên hoá ơn (bao g m các kho n thu n u có, c thu giá tr gia tăng) c ng v i các chi phí thu mua th c t tr i các kho n gi m giá, hàng tr l i ( n u có). + i v i v t li u do Doanh nghi p gia công ch bi n thì tr giá v n th c t nh p kho là giá thành công xư ng th c t bao g m chi phí nguyên v t li u tr c ti p, chi phí nhân công tr c ti p, chi phí s n xu t chung. + i v i v t li u thuê ngoài gia công ch bi n: Giá v n th c t bao g m giá th c t c a v t li u xu t kho thuê ch bi n c ng v i các chi phí v n 13
14 chuy n b c d n nơi thuê ch bi n và t ó v doanh nghi p c ng v i s ti n ph i tr cho ngư i nh n gia công ch bi n. * i v i v t li u do ơn v khác góp v n liên doanh: Giá v n th c t c a nguyên v t li u nh n góp v n liên doanh là giá do h i ng liên doanh ánh giá c ng v i các chi phí v n chuy n ( n u có). * i v i ph li u nh p kho: Ph li u nh p kho ư c ánh giá theo giá ư c tính ( giá th c t có th s d ng ho c bán ư c). * i v i v t li u ư c t ng thư ng. Giá th c t ; nh p kho = + Chi phí liên quan; n vi c t i p n h n 1.3.3.2. Giá th c t nguyên v t li u xu t kho Theo ch k toán hi n hành k toán nh p- xu t kho nguyên v t li u trong các Doanh nghi p ư c tính theo giá th c t . Song do c i m phong phú v ch ng lo i và thư ng xuyên bi n ng trong quá trình s n xu t kinh doanh nên ơn gi n hoá và gi m b t kh i lư ng tính toán, ghi s hàng ngày k toán có th s d ng m t trong các phương pháp sau theo phương pháp nh t quán trong h ch toán. Theo chu n m c 02- Hàng t n kho ban hành theo Q 149/2001/Q -BTC ngày 31/12/2001 c a B trư ng B Tài chính có các phương pháp tính giá v t li u xu t kho như sau: - Phương pháp bình quân gia quy n. - Phương pháp nh p trư c xu t trư c ( FIFO). - Phương pháp nh p sau xu t trư c ( LIFO). - Phương pháp giá th c t ích danh ( tr c ti p). Khi xu t nguyên v t li u , k toán ph i tính toán chính xác giá tr th c t c a v t li u cho các nhu c u, i tư ng khác nhau. Vi c tính giá th c t c a v t li u xu t kho có th tính theo m t trong các phương pháp sau ( n u có thay i ph i gi i thích rõ ràng). * Phương pháp tính theo ơn giá bình quân gia quy n. 14
15 - Theo phương pháp này, giá th c t c a v t li u xu t dùng trong kỳ ư c tính theo giá ơn v bình quân c a t ng lo i nguyên v t li u u kỳ và t ng lo i nguyên v t li u ư c mua trong kỳ, giá tr trung bình có th tính theo th i kỳ ho c m i khi nh p m t lô hàng v , ph thu c vào tình hình c a doanh nghi p. Giá th c t nguyên v t li u; Xu t kho = S lư ng nguyên v t li u; xu t kho x ơn giá th c t ; bình quân - Có 3 cách tính ơn giá th c t bình quân. Cách 1: Phương pháp giá ơn v bình quân c kỳ d tr : ơn giá th c;t bình quân = Error! Phương pháp này ơn gi n, d làm, gi m nh vi c h ch toán chi ti t nguyên v t li u, nhưng công vi c h ch toán l i d n vào cu i kỳ h ch toán nên nh hư ng n ti n c a khâu k toán khác, ng th i s d ng phương pháp này ph i ti n hành tính giá theo t ng danh i m nguyên v t li u, phương pháp này áp d ng v i nh ng doanh nghi p có ít danh i m nguyên v t li u nhưng s l n nh p, xu t c a m i danh i m nhi u. Cách 2: Phương pháp giá ơn v bình quân cu i kỳ trư c. V i phương pháp này k toán xác nh giá ơn v bình quân trên giá th c t và lư ng nguyên v t li u t n kho cu i kỳ trư c. ơn giá th c t Tr giá th c t c a NVL t n u kỳ( cu i kỳ trư c) bình quân cu i = kỳ trư c SL th c t c a NVL t n u kỳ( cu i kỳ trư c) Phương pháp này cho phép gi m nh kh i lư ng tính toán c a k toán, nhưng chính xác c a công vi c tính giá ph thu c vào tình hình bi n ng giá c c a nguyên v t li u nên trong trư ng h p giá c c a th trư ng nguyên v t li u 15
16 có bi n ng l n thì vi c tính giá nguyên v t li u xu t kho theo phương pháp này tr nên thi u chính xác. Cách 3: Phương pháp giá ơn v bình quân sau m i l n nh p. - Sau m i l n nh p, k toán xác nh l i giá bình quân cho t ng danh i m nguyên v t li u. Căn c vào ơn giá bình quân và lư ng nguyên v t li u xu t kho gi a 2 l n nh p k ti p k toán xác nh giá th c t nguyên v t li u xu t kho. ơn giá th c t Tr giá th c t c a NVL t n kho sau m i l n nh p bình quân say = m i l n nh p SL th c t c a NVL t n kho sau m i l n nh p - Phương pháp này cho phép k toán tính giá nguyên v t li u xu t kho k p th i nhưng kh i lư ng tính toán nhi u và ph i ti n hành tính toán theo t ng danh i m nguyên v t li u. Phương pháp này ch s d ng nh ng doanh nghi p có ít danh i m nguyên v t li u và s l n nh p c a m i lo i không nhi u. - Phương pháp này có th th c hi n trong c tháng và liên hoàn trong tháng. * Phương pháp nh p trư c, xu t trư c ( FIFO). - Theo phương pháp này, gi thi t r ng s v t li u vào nh p trư c thì xu t trư c, xu t h t s nh p trư c m i n s nh p sau theo giá th c t c a lô hàng xu t. Nói cách khác, cơ s c a phương pháp này là tính giá th c t c a v t li u mua trư c s dùng tính giá th c t c a v t li u trư c và do v y giá tr v t li u t n kho cu i kỳ s là giá th c t c a v t li u mua vào sau cùng. Phương pháp này thích h p trong trư ng h p giá c n nh ho c có xu hư ng gi m. S lư ng xu t kho c a t ng Giá th c t ơn giá tính l n nh p kho NVL xu t kho = theo t ng l n x nh p 16
17 17
18 - Ưu i m: + Ph n ánh tương i chính xác giá tr nguyên v t li u xu t dùng và t n cu i kỳ. + Khi giá nguyên v t li u có xu hư ng tăng, áp d ng phương pháp này s có lãi nhi u hơn khi áp d ng phương pháp khác vì giá v n bán hi n t i ư c t o ra t giá tr nguyên v t li u nh p kho t trư c v i giá th p hơn hi n t i. - Như c i m: + Ph i theo dõi ch t ch chi ti t t ng nghi p v nh p kho nguyên v t li u. + Doanh thu hi n t i không phù h p v i chi phí hi n t i vì doanh thu hi n t i ư c t o ra t các chi phí trong quá kh . * Phương pháp nh p sau, xu t trư c ( LIFO). Theo phương pháp này, gi thi t v t li u và nào nh p kho sau cũng s xu t trư c và nh ng v t li u t n kho cu i kỳ s g m v t li u mua vào u kỳ, ngư c l i v i phương pháp nh p trư c xu t trư c trên, phương pháp nh p sau xu t trư c thích h p trong trư ng h p l m phát. - Ưu i m: + Áp d ng phương pháp này s cho doanh thu hi n t i phù h p v i chi phí hi n t i vì doanh thu hi n t i ư c t o ra t nguyên v t li u mua th i i m g n nh t. + Khi giá nguyên v t li u trên th trư ng có xu hư ng tăng lên, vi c áp d ng phương pháp này s cho giá v n cao hơn. - Như c i m: + B qua lu ng nh p, xu t nguyên v t li u trong th c t . + Giá tr hàng t n kho ư c ph n ánh th p hơn so v i giá th c t n u có xu hư ng tăng. + Ph i theo dõi ch t ch chi ti t t ng nghi p v nh p kho. * Phương pháp tính theo giá th c t ích danh (phương pháp th c t ). 18
19 Phương pháp này thích h p v i nh ng doanh nghi p có i u ki n b o qu n riêng t ng lô nguyên v t li u nh p kho. Vì v y khi xu t kho lô nào thì tính theo giá th c t nh p kho ích danh c a lô ó. Phương pháp này có ưu i m là công tác tính giá nguyên v t li u ư c th c hi n k p th i và thông qua vi c tính giá nguyên v t li u xu t kho, k toán có th theo dõi ư c th i h n b o qu n c a t ng lô nguyên v t li u. Tuy nhiên, áp d ng phương pháp này, thì i u ki n c t y u là h th ng kho tàng c a doanh nghi p cho phép b o qu n riêng t ng lô nguyên v t li u nh p kho. Phương pháp này còn có tên là phương pháp c i m riêng và thư ng s d ng v i lo i v t li u có giá tr cao và có tính tách bi t. 1.4. Yêu c u qu n lý nguyên v t li u. i v i doanh nghi p s n xu t vi c qu n lý nguyên v t li u m t cách khoa h c và hi u qu là s òi h i c p bách. Hi n nay, nguyên v t li u không còn là khan hi m và không còn ph i d tr nhi u như trư c nhưng v n t ra là ph i cung c p y , k p th i m b o cho quá trình s n xu t ư c di n ra thư ng xuyên ng th i s d ng v n ti t ki m nh t không gây ng v n kinh doanh. Chính vì lý do ó nên ta có th xem xét vi c qu n lý nguyên v t li u trên các khía c nh sau: - Qu n lý thu mua nguyên v t li u sao cho hi u qu theo úng yêu c u s d ng v i giá c h p lý, ng th i t ch c t t khâu v n chuy n tránh th t thoát. - Th c hi n b o qu n nguyên v t li u t i kho bãi theo úng ch quy nh cho t ng lo i trong i u ki n phù h p v i quy mô t ch c doanh nghi p tránh lãng phí nguyên v t li u. - Do c tính c a nguyên v t li u ch tham gia vào 1 chu kỳ s n xu t kinh doanh và b tiêu hao toàn b trong quá trình ó. Hơn n a chúng thư ng xuyên bi n ng nên các doanh nghi p c n ph i xây d ng nh m c t n kho m b o t t nhu c u s n xu t. 1.5. Phương pháp k toán nguyên v t li u. 19